07 - çevresel etki değerlendirme planlama genel müdürlüğü

AMASYA VALİLİĞİ 

İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ 

2007 ÇEVRE DURUM RAPORU 

AMASYA–2008

T.C. 

ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI 

AMASYA İL MÜDÜRLÜĞÜ 

TEŞKİLAT YAPISI 

İL 

MÜDÜRLÜĞÜ 

İdari ve Mali İşler 

Şb. Md. 

ORKÖY 

Şb. Md. 

Etüt Proje 

Şb. Md. 

Ağaçlandırma-Erozyon 

Kontrolü, Doğa Koruma 

ve Milli Parklar Şb. Md 

Çevre Yönetimi ve 

Çevresel Etki Değerlendirme 

Şb. Md. 

Çevre Durum Raporu, 

Çevre Yönetimi ve Çevresel Etki Değerlendirme 

Şube Müdürlüğü’ nce 

Yaşar KAYATAŞ (İl Müdürü; Orman Mühendisi) 

Dr. Ercan AYDEMİR (Şube Müdürü; Kimyager) 

Nurcan YAĞMUR (Jeoloji Mühendisi) 

Sevim DURAN (Ziraat Mühendisi) 

Mehmet ERİZGİ (Veteriner Hekim) 

Uğur AK (Çevre Mühendisi) 

hazırlanmıştır. 

Çevre Durum Raporunun hazırlanışında; bilgi teminindeki katkılarından dolayı 

ilimizdeki kamu kurum ve kuruluşları ile emeği geçenlere teşekkür ederiz... 

Her Hakkı Saklıdır. © 2008, Amasya Valiliği, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü

İÇİNDEKİLER 

Sayfa 

A. COĞRAFİ KAPSAM .................................................................................... 1 

A.1. Giriş.................................................................................................................... 1 

A.2. İl ve İlçe Sınırları............................................................................................... 2 

A.3. İlin Coğrafik Durumu...................................................................................... 5 

A.4. İlin Topografyası ve Jeomorfolojik Durumu................................................ 6 

A.5. Jeomorfolojik Yapı ve Stratigrafi.................................................................... 6 

A.5.1. Metamorfizma ve Magmatizma..................................................................... 7 

A.5.2. Tektonik ve Paleocoğrafya.............................................................................. 9 

YARARLANILAN KAYNAKLAR ................................................................... 11 

B. DOĞAL KAYNAKLAR 12 

B.1. Enerji Kaynakları.............................................................................................. 12 

B.1.1. Güneş ................................................................................................................. 12 

B.1.2. Su Gücü ............................................................................................................. 12 

B.1.3. Kömür................................................................................................................ 12 

B.1.4. Doğalgaz............................................................................................................ 12 

B.1.5. Rüzgar................................................................................................................ 13 

B.1.6. Biyokütle............................................................................................................ 13 

B.1.7. Petrol .................................................................................................................. 13 

B.1.8. Jeotermal Sahalar.............................................................................................. 13 

B.2. Biyolojik Çeşitlilik ............................................................................................ 13 

B.2.1. Ormanlar ........................................................................................................... 13 

B.2.2. Çayır ve Mera ................................................................................................... 14 

B.2.3. Sulak Alanlar .................................................................................................... 14 

B.2.4. Flora ................................................................................................................... 14 

B.2.5. Fauna.................................................................................................................. 14 

B.2.6. 

Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı ve Tabiatı Koruma 

Alanları ve Hassas Yöreler.............................................................................. 14 

B.3. Toprak................................................................................................................ 15 

B.4. Su Kaynakları.................................................................................................... 15 

B.4.1. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar ................................................................. 15 

B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları....................................................................................... 15 

B.4.3. Akarsular........................................................................................................... 16 

B.4.4. Göller ve Göletler ............................................................................................. 16 

B.5. Mineral Kaynaklar ........................................................................................... 16 

B.5.1. Sanayi Madenleri ............................................................................................. 16 

B.5.2. Metalik Madenler............................................................................................. 17 

B.5.3. Enerji Madenleri............................................................................................... 17 

B.5.4. Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler .................... 17 


i

C. HAVA (ATMOSFER VE İKLİM) 18 

C.1. İklim ve Hava ................................................................................................... 18 

C.1.1. Doğal Değişkenler............................................................................................ 18 

C.1.1.1. Rüzgar................................................................................................................ 18 

C.1.1.2. Basınç ................................................................................................................. 19 

C.1.1.3. Nem.................................................................................................................... 20 

C.1.1.4. Sıcaklık............................................................................................................... 20 

C.1.1.5. Buharlaşma ....................................................................................................... 21 

C.1.1.6. Yağışlar .............................................................................................................. 21 

C.1.1.6.1. Yağmur .............................................................................................................. 21 

C.1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve Kırağı ................................................................................... 21 

C.1.1.7. Seller................................................................................................................... 23 

C.1.1.8. Kuraklık............................................................................................................. 23 

C.1.1.9. Mikroklima........................................................................................................ 23 

C.1.2. Yapay Elementler ............................................................................................. 23 

C.1.2.1. Plansız Kentleşme ............................................................................................ 23 

C.1.2.2. Yeşil Alanlar...................................................................................................... 24 

C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar ......................................................................... 25 

C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar................................................................................... 25 

C.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar............................................................... 30 

C.2. Havayı Kirletici Gazlar ve Kaynakları.......................................................... 30 

C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman.................................................. 30 

C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonları ................................................................ 32 

C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları ........................................................................ 32 

C.2.4. Azot Oksit (NOx) Emisyonları....................................................................... 32 

C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları ........................................................... 32 

C.3. Atmosferik Kirlilik ........................................................................................... 32 

C.3.1. Ozon Tabakasının İncelenmesinin Etkileri................................................... 32 

C.3.2. Asit Yağışlarının Etkileri................................................................................. 33 

C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri................................................. 33 

C.4.1. Doğal Çevreye Etkisi ....................................................................................... 33 

C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkileri ..................................................................................... 33 

C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkileri................................................................................... 34 

C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki Etkisi .................................................................. 34 

C.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkisi ...................................................................... 34 

C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Etkileri ................................... 35 

YARARLANILAN KAYNAKLAR ..................................................................... 35 

D. SU 36 

D.1. Su Kaynaklarının Kullanımı........................................................................... 36 

D.1.1. Yeraltı Suları ..................................................................................................... 36 

D.1.2. Jeotermal Kaynaklar ........................................................................................ 38 

D.1.3. Akarsular........................................................................................................... 38 

D.1.4. Göller, Göletler ve Rezervuarlar .................................................................... 39 

D.1.5. Denizler ............................................................................................................. 41 

ii

D.2. Doğal Drenaj Sistemleri................................................................................... 41 

D.3. Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye Etkileri ............................................ 42 

D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik................................................................................... 42 

D.3.2. Akarsularda Kirlilik......................................................................................... 42 

D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlardaki Kirlilik............................................... 44 

D.3.4. Denizlerde Kirlilik............................................................................................ 44 

D.4. Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikalar .................................................. 44 

D.5. Su Kaynaklarında Kirlilik Etkenleri .............................................................. 44 

D.5.1. Tuzluluk ............................................................................................................ 44 

D.5.2. Zehirli Gazlar.................................................................................................... 44 

D.5.3. Azot ve Fosforun Yol Açtığı Kirlilik.............................................................. 44 

D.5.4. Ağır Metaller ve İz Elementler....................................................................... 44 

D.5.5. Zehirli Organik Bileşikler................................................................................ 44 

D.5.5.1. Siyanürler .......................................................................................................... 44 

D.5.5.2. Petrol ve Türevleri ........................................................................................... 44 

D.5.5.3. Polikloro Naftalinler ve Bifeniller.................................................................. 44 

D.5.5.4. Pestisitler ve Su Kirliliği.................................................................................. 44 

D.5.5.5. Gübreler ve Su Kirliliği ................................................................................... 44 

D.5.5.6. Deterjanlar ve Su Kirliliği ............................................................................... 44 

D.5.6. Çözünmüş Organik Maddeler ....................................................................... 44 

D.5.7. Patojenler........................................................................................................... 44 

D.5.8. Askıda Katı Maddeler ..................................................................................... 44 

D.5.9. Radyoaktif Kirleticiler ve Su Kirliliği............................................................ 44 


E. TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMI 45 

E.1. Genel Toprak Yapısı ........................................................................................ 45 

E.2. Toprak Kirliliği ................................................................................................. 48 

E.2.1. Kimyasal Kirlenme .......................................................................................... 48 

E.2.1.1. Atmosferik Kirlenme ....................................................................................... 48 

E.2.1.2. Atıklardan Kirlenme........................................................................................ 48 

E.2.2. Mikrobiyel Kirlenme ....................................................................................... 49 

E.3. Arazi................................................................................................................... 49 

E.3.1. Arazi Varlığı...................................................................................................... 49 

E.3.1.1. Arazi Sınıfları.................................................................................................... 49 

E.3.1.2. Kullanma Durumu........................................................................................... 49 

E.3.2. Arazi Problemleri............................................................................................. 50 


F. FLORA - FAUNA VE HASSAS YÖRELER 52 

F.1. Ekosistem Tipleri.............................................................................................. 52 

F.1.1. Ormanlar ........................................................................................................... 52 

F.1.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı ............................................................................ 52 

F.1.1.2. İlin Orman Envanteri....................................................................................... 57 

F.1.1.3. Orman Varlığının Yararları ............................................................................ 58 

F.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları........................................................ 59 

iii

F.1.2. Çayır ve Meralar............................................................................................... 60 

F.1.3. Sulak Alanlar .................................................................................................... 61 

F.1.4. Diğer Alanlar (Stepler vb.).............................................................................. 61 

F.2. Flora .................................................................................................................. 62 

F.2.1 Habitat ve Toplulukları................................................................................... 62 

F.2.2 Türler ve Populasyonları ................................................................................ 63 

F.3. Fauna.................................................................................................................. 63 

F.3.1. Habitat ve Toplulukları................................................................................... 63 

F.3.2. Türler ve Populasyonları ................................................................................ 64 

F.3.3. Hayvan Yaşama Hakları ................................................................................. 65 

F.3.3.1 E vcil Hayvanlar ................................................................................................ 65 

F.3.3.1.1. Sahipli Hayvanlar ............................................................................................ 65 

F.3.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlar.......................................................................................... 65 

F.3.3.2. Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Evcil ve Yaban Hayvanlar .. 65 

F.3.3.3. Hayvan Hakları İhlalleri ................................................................................. 65 

F.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği ........................... 66 

F.4. Hassas Yöreler .................................................................................................. 66 

F.4.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar ......................... 66 

F.4.1.1. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlanan ve Bu 

Kanunun 3. Maddesi Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat 

F.4.1.2. 

Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve “Tabiat Koruma Alanları” ........................ 66 

3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman 

Bakanlığı’nca Belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban 

Hayvanı Yerleştirme Alanları” ...................................................................... 66 

F.4.1.3. 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2. 

Maddesinin “a - Tanımlar” Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “Kültür 

Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı” Olarak 

Tanımlanan ve Aynı Kanun ile 3386 Sayılı Kanunun (2863 Sayılı Kültür 

ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin 

Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında 

Kanun) İlgili Maddeleri Uyarınca Tespiti ve Tescili Yapılan Alanlar...... 67 

F.4.1.4. 

F.4.1.5. 

F.4.1.6. 

F.4.1.7. 

1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri İstihsal ve 

Üreme Sahaları ................................................................................................. 71 

4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Su Kirliliği 

Kontrol Yönetmeliği’nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayılı Resmi 

Gazete’de Yayımlanan Yönetmelikle Değişik 18.,19. ve 20. Maddelerinde 

Tanımlanan ....................................................................................................... 71 

2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Hava 

Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49. Maddesinde Tanımlanan 

“Hassas Kirlenme Bölgeleri”.......................................................................... 71 

2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu 

Tarafından “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve İlan Edilen 

Alanlar ............................................................................................................... 71 

F.4.1.8. 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar .... 71 

F.4.1.9. 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler........ 71 

F.4.1.10. 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar .......... 71 

iv

F.4.1.11. 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında 

Kanunda Belirtilen Alanlar............................................................................. 71 

F.4.1.12. 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar.......................................... 71 

F.4.1.13. 30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak 

Yürürlüğe Giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nde Belirtilen 

Alanlar ............................................................................................................... 72 

F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması 

Gerekli Alanlar ................................................................................................. 72 

F.4.2.1. 20/2/1984 Tarih ve 18318 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak 

Yürürlüğe Giren “Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını 

Koruma Sözleşmesi” (BERN Sözleşmesi) Uyarınca Koruma Altına 

Alınmış Alanlardan “Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları”nda 

Belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, “Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme 

Alanları” ............................................................................................................ 72 

F.4.2.2. 

12/6/1981 Tarih ve 17368 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak 

Yürürlüğe Giren “Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi” 

(Barcelona Sözleşmesi) Uyarınca Korumaya Alınan Alanlar.................... 72 

F.4.2.2.1. 23/10/1988 Tarihli ve 19968 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan 

“Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol” 

Gereği Ülkemizde “Özel Koruma Alanı” Olarak Belirlenmiş Alanlar .... 72 

F.4.2.2.2. 13/9/1985 Tarihli Cenova Bildirgesi Gereği Seçilmiş Birleşmiş Milletler 

Çevre Programı Tarafından Yayımlanmış Olan “Akdeniz’de Ortak 

Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit” Listesinde Yer Alan Alanlar ........... 72 

F.4.2.2.3. Cenova Deklerasyonu’nun 17. Maddesinde Yer Alan “Akdeniz’e Has 

Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin” Yaşama ve Beslenme Ortamı 

Olan Kıyısal Alanlar ........................................................................................ 72 

F.4.2.3. 

14/2/1983 Tarih ve 17959 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak 

Yürürlüğe Giren “Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması 

Sözleşmesi” nin 1. ve 2. Maddeleri Gereğince Kültür ve Turizm Bakanlığı 

Tarafından Koruma Altına Alınan “Kültürel Miras” ve “Doğal Miras” 

Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Doğal Alanlar...................................... 72 


Yürürlüğe Giren “Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak 

Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi” 

(RAMSAR Sözleşmesi) Uyarınca Koruma Altına Alınmış Alanlar.......... 74 

F.4.3. Korunması Gereken Alanlar........................................................................... 75 

F.4.3.1. 

F.4.3.2. 

F.4.3.3. 

Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan 

Olarak Tesbit Edilen ve Yapılaşma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii 

Karakteri Korunacak Alan, Biogenetik Rezerv Alanları, Jeotermal Alanlar 

vb.)...................................................................................................................... 75 

Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması 

Mümkün ve Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan 

Alanlar, Yağışa Bağlı Tarımda Kullanılan I. ve II. Sınıf ile, Özel Mahsul 

Plantasyon Alanlarının Tamamı .................................................................... 75 

Sulak Alanlar: Doğal veya Yapay, Devamlı veya Geçici, Suların Durgun 

veya Akıntılı, Tatlı, Acı veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin 

v

Çekilme Devresinde 6 Metreyi Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Başta 

Su Kuşları Olmak Üzere Canlıların Yaşama Ortamı Olarak Önem 

Taşıyan Bütün Sular, Bataklık Sazlık ve Turbiyeler ile Bu Alanların Kıyı 

Kenar Çizgisinden İtibaren Kara Tarafına Doğru Ekolojik Açıdan Sulak 

Alan Kalan Yerler............................................................................................. 75 

F.4.3.4. Göller, Akarsular, Yeraltısuyu İşletme Sahaları .......................................... 75 

F.4.3.5. Bilimsel Araştırmalar İçin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye 

Düşmüş veya Düşebilir Türler ve Ülkemiz İçin Endemik Olan Türlerin 

Yaşama Ortamı Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik 

Rezerv Alanları, Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik 

Oluşumların Bulunduğu Alanlar .................................................................. 75 

F.4.3.6. Mesire Yerleri; 6831 Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkın 

Rekrasyonel Kullanımını Düzenleyip, Kullanımının Doğal Yapının 

Tahribine Neden Olmadan Yönlendirilmesini Sağlamak Üzere Ayrılan 

Alanlar ............................................................................................................... 76 

YARARLANILAN KAYNAKLAR 77 

G. TURİZM 78 

G.1. Yörenin Turistik Değerleri.............................................................................. 78 

G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri ................................................................................. 78 

G.1.1.1. Konum ............................................................................................................... 78 

G.1.1.2. Fiziki özellikleri ................................................................................................ 78 

G.1.2. Kültürel Değer .................................................................................................. 78 

G.2. Turizm Çeşitleri................................................................................................ 97 

G.3. Turistik Altyapı ................................................................................................ 99 

G.4. Turist Sayısı....................................................................................................... 102 

G.5. Turizm Ekonomisi............................................................................................ 103 

G.6. Turizm - Çevre İlişkisi ..................................................................................... 104 


H. TARIM VE HAYVANCILIK 105 

H.1. Genel Tarımsal Yapı ........................................................................................ 105 

H.2. Tarımsal Üretim ............................................................................................... 107 

H.2.1. Bitkisel Üretim.................................................................................................. 107 

H.2.1.1. Tarla Bitkileri .................................................................................................... 107 

H.2.1.1.1. Buğdaygiller..................................................................................................... 107 

H.2.1.1.2. Baklagiller......................................................................................................... 108 

H.2.1.1.3. Yem bitkileri..................................................................................................... 108 

H.2.1.1.4. Endüstriyel bitkiler ......................................................................................... 108 

H.2.1.2. Bahçe Bitkileri ................................................................................................... 109 

H.2.1.2.1. Meyve Üretimi................................................................................................. 109 

H.2.1.2.2. Sebze Üretimi................................................................................................... 111 

H.2.1.2.3. Süs Bitkileri ...................................................................................................... 112 

H.2.2. Hayvansal Üretim............................................................................................ 112 

H.2.2.1. Büyükbaş Hayvancılık .................................................................................... 113 

H.2.2.2. Küçükbaş Hayvancılık .................................................................................... 113 

vi

H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretimi) ......................................................... 113 

H.2.2.4. Su Ürünleri........................................................................................................ 113 

H.2.2.5. Kürk Hayvancılığı............................................................................................ 114 

H.2.2.6. Arıcılık ve İpekböcekçiliği .............................................................................. 114 

H.3. Organik Tarım .................................................................................................. 114 

H.4. Tarımsal İşletmeler .......................................................................................... 114 

H.4.1. Kamu İşletmeleri .............................................................................................. 114 

H.4.2. Özel İşletmeler.................................................................................................. 117 

H.5. Tarımsal Faaliyetler ......................................................................................... 117 

H.5.1. Pestisit Kullanımı ............................................................................................. 117 

H.5.2. Gübre Kullanımı............................................................................................... 118 

H.5.3. Toprak Kullanımı............................................................................................. 119 


I. MADENCİLİK 120 

I.1. Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Taş Ocakları 

Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler........................................... 120 

I.1.1. Sanayi Madenleri ............................................................................................. 120 

I.1.2. Metalik Madenler............................................................................................. 120 

I.1.3. Enerji Madenleri............................................................................................... 120 

I.1.4. Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler .................... 120 

I.2. Madencilik Faaliyetlerinin Yapıldığı Yerlerin Özellikleri.......................... 123 

I.3. Cevher Zenginleştirme.................................................................................... 123 

I.4. Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine Etkileri...................................... 123 

I.5. Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazanım 

Amacıyla Yapılan Rehabilitasyon Çalışmaları ............................................ 123 

YARARLANILAN KAYNAKLAR ................................................................ 123 

J. ENERJİ 124 

J.1. Birincil Enerji Kaynakları................................................................................ 124 

J.1.1. Taşkömürü ........................................................................................................ 124 

J.1.2. Linyit.................................................................................................................. 124 

J.1.3. Asfaltit................................................................................................................ 124 

J.1.4. Bitümlü Şist....................................................................................................... 124 

J.1.5. Hampetrol ......................................................................................................... 124 

J.1.6. Doğalgaz enerjisi .............................................................................................. 124 

J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) ................................................. 125 

J.1.8. Orman ................................................................................................................ 125 

J.1.9. Hidrolik ............................................................................................................. 125 

J.1.10. Jeotermal............................................................................................................ 125 

J.1.11. Güneş ................................................................................................................. 125 

J.1.12. Rüzgar................................................................................................................ 125 

J.1.13. Biyokütle............................................................................................................ 125 

J.2. İkincil Enerji Kaynaları.................................................................................... 125 

J.2.1. Termik Enerji .................................................................................................... 125 

J.2.2. Hidrolik Enerji.................................................................................................. 126 

vii

J.2.3. Nükleer Enerji................................................................................................... 126 

J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi.......................................................... 126 

J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere Göre Dağılımı .............................................. 126 

J.4. Enerji Tasarrufu İle İlgili Yapılan Çalışmalar .............................................. 126 


K. SANAYİ VE TEKNOLOJİ 127 

K.1. İl Sanayinin Gelişimi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen Etkenler. 127 

K.2. Genel Anlamda Sanayinin Gruplandırılması .............................................. 128 

K.3. Sanayinin İlçelere Göre Dağılımı ................................................................... 128 

K.4. Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam Durumu................... 128 

K.5. Sanayi Gruplarına Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji Kullanımı ............. 133 

K.6. Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunları ve Alınan Önlemler................. 135 

K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği ...................................... 135 

K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği ........................................... 136 

K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği ................................... 136 

K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği.................................. 136 

K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar .................................................. 137 

K.7. Sanayi Tesislerinin Acil Durum Planı........................................................... 137 


L. ALTYAPI ULAŞIM VE HABERLEŞME ..................................................... 138 

L.1. Alt Yapı.............................................................................................................. 138 

L.1.1. Temiz Su Sistemi .............................................................................................. 138 

L.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi....................................... 138 

L.1.3. Yeşil Alanlar...................................................................................................... 139 

L.1.4. Elektrik İletim Hatları...................................................................................... 139 

L.1.5. Doğalgaz Boru Hatları..................................................................................... 140 

L.2. Ulaşım................................................................................................................ 140 

L.2.1. Karayolları......................................................................................................... 140 

L.2.1.1. Karayolları Genel ............................................................................................. 140 

L.2.1.2. Ulaşım Planlaması............................................................................................ 141 

L.2.1.3. Toplu Taşıma Sistemleri.................................................................................. 142 

L.2.1.4. Kent İçi Yollar ................................................................................................... 142 

L.2.1.5. Araç Sayıları...................................................................................................... 142 

L.2.2. Demiryolları...................................................................................................... 143 

L.2.2.1. Kullanılan Raylı Sistemler .............................................................................. 143 

L.2.2.2. Taşımacılıkta Demiryolları ............................................................................. 143 

L.2.3. Deniz, Göl ve Nehir Taşımacılığı................................................................... 143 

L.2.3.1. Limanlar ............................................................................................................ 143 

l.2.3.2. Taşımacılık ........................................................................................................ 143 

L.2.4. Havayolları........................................................................................................ 144 

L.3. Haberleşme ....................................................................................................... 144 

L.4. İlin İmar Durumu............................................................................................. 144 

L.5. İldeki Baz İstasyonları Sayısı.......................................................................... 144 


viii

M. YERLEŞİM ALANLARI VE NÜFUS........................................................... 146 

M.1. Kentsel ve Kırsal Planlama ............................................................................. 146 

M.1.1. Kentsel Alanlar ................................................................................................. 146 

M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri ................................................... 146 

M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni .................................................................................. 146 

M.1.1.3. Planlı Kentsel Gelişme Alanları ..................................................................... 146 

M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk.......................................................................... 147 

M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları .............................................................................. 147 

M.1.1.6. Endüstri Alanları Yer Seçimi.......................................................................... 148 

M.1.1.7. Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar.......................... 148 

M.1.2. Kırsal Alanlar.................................................................................................... 148 

M.1.2.1. Kırsal Yerleşme Deseni.................................................................................... 148 

M.1.2.2. Arazi Mülkiyeti ................................................................................................ 148 

M.2. Altyapı ............................................................................................................... 149 

M.3. Binalar ve Yapı Çeşitleri.................................................................................. 149 

M.3.1. Kamu Binaları................................................................................................... 149 

M.3.2. Okullar............................................................................................................... 149 

M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri......................................................................... 152 

M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler.............................................................................. 152 

M.3.5. Endüstriyel Yapılar.......................................................................................... 152 

M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar........................................................................ 152 

M.3.7. Otel - Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar ............................................. 153 

M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar ...................................................................................... 153 

M.3.9. Kırsal Alanda Yapılaşma ................................................................................ 153 

M.3.10. Yerel Mimari Özellikler................................................................................... 153 

M.3.11. Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller............................................. 154 

M.4. Sosyo - Ekonomik Yapı ................................................................................... 154 

M.4.1. İş Alanları ve İşsizlik ....................................................................................... 154 

M.4.2. Göçler................................................................................................................. 155 

M.4.3. Göçebe İşçiler (Mevsimlik) ............................................................................. 155 

M.4.4. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı............................................................. 155 

M.4.5. Konut Yapım Süreçleri .................................................................................... 156 

M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri.......................................................... 156 

M.5. Yerleşim Yerlerinin Çevresel Etkileri............................................................ 156 

M.5.1. Görüntü Kirliliği............................................................................................... 156 

M.5.2. Binalarda Ses İzolasyonu ................................................................................ 157 

M.5.3. Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonları ....................... 157 

M.5.4. Ticari ve Endüstriyel Gürültü ........................................................................ 157 

M.5.5. Kentsel Atıklar.................................................................................................. 157 

M.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı ....................................................................................... 157 

M.6. Nüfus ................................................................................................................. 157 

M.6.1. Nüfusun Yıllara Göre Dağılımı...................................................................... 158 

M.6.2. Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Eğitim Gruplarına Göre Dağılımı.................... 158 

M.6.3. İl ve İlçelerin Nüfus Yoğunlukları................................................................. 159 

M.6.4. Nüfus Değişim Oranı ...................................................................................... 159 

YARARLANILAN KAYNAKLAR.............................................................................. 160 

ix

N. ATIKLAR.......................................................................................................... 161 

N.1. Evsel Katı Atıklar ............................................................................................. 161 

N.2. Tehlikeli ve Zararlı Atıklar ............................................................................. 161 

N.3. Özel Atıklar....................................................................................................... 162 

N.3.1. Tıbbi Atıklar...................................................................................................... 162 

N.3.2. Atık Yağlar ........................................................................................................ 167 

N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar................................................................. 169 

N.3.4. Pil ve Aküler ..................................................................................................... 170 

N.3.5. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller.......................... 173 

N.3.6. Tarama Çamurları............................................................................................ 173 

N.3.7. Elektrik ve Elektronik Atıklar ........................................................................ 173 

N.3.8. Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlar...................................................................... 173 

N.4. Diğer Atıklar ..................................................................................................... 173 

N.4.1. Ambalaj Atıkları............................................................................................... 173 

N.4.2. Hayvan Kadavraları ........................................................................................ 174 

N.4.3. Mezbaha Atıkları.............................................................................................. 174 

N.5. Atık Yönetimi.................................................................................................... 174 

N.6. Katı Atıkların Miktar ve Kompozisyonu...................................................... 175 

N.7. Katı Atıkların Biriktirilmesi, Toplanması, Taşınması ve Aktarma Merkezleri .. 181 

N.8. Atıkların Bertaraf Yöntemleri......................................................................... 181 

N.8.1. Katı Atıkların Depolanması............................................................................ 181 

N.8.2. Atıkların Yakılması .......................................................................................... 188 

N.8.3. Kompost ............................................................................................................ 188 

N.9. Atıkların Geri Kazanımı ve Değerlendirilmesi............................................ 188 

N.10. Atıkların Çevre Üzerindeki Etkileri .............................................................. 188 


O. GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM ........................................................................... 190 

O.1. Gürültü .............................................................................................................. 190 

O.1.1. Gürültü Kaynakları.......................................................................................... 190 

O.1.1.1. Trafik Gürültüsü .............................................................................................. 190 

O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü.......................................................................................... 190 

O.1.1.3. İnşaat Gürültüsü .............................................................................................. 191 

O.1.1.4. Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültüler..................................................... 192 

O.1.1.5. Havaalanları Yakınında Oluşan Gürültü ..................................................... 192 

O.1.2. Gürültü ile Mücadele....................................................................................... 192 

O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri................................................................ 192 

O.1.3.1. Gürültünün Fiziksel Çevreye Etkileri ........................................................... 192 

O.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Etkisi ................................................................ 193 

O.1.4 Gürültünün İnsanlar Üzerine Etkileri........................................................... 193 

O.1.4.1. Fiziksel Etkileri ................................................................................................. 193 

O.1.4.2. Fizyolojik Etkileri ............................................................................................. 193 

O.1.4.3. Psikolojik Etkileri ............................................................................................. 193 

O.1.4.4. Performans Üzerine Etkileri ........................................................................... 194 

O.2. Titreşim.............................................................................................................. 194 


x

P. AFETLER .......................................................................................................... 195 

P.1. Doğal Afetler..................................................................................................... 195 

P.1.1. Depremler.......................................................................................................... 195 

P.1.2. Heyelan ve Çığlar............................................................................................. 196 

P.1.3. Seller................................................................................................................... 196 

P.1.4. Orman, Otlak ve Sazlık Yangınları................................................................ 197 

P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri................ 197 

P.1.6. Fırtınalar ............................................................................................................ 197 

P.2. Diğer Afetler ..................................................................................................... 198 

P.2.1. Radyoaktif Maddeler....................................................................................... 198 

P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar ...................................... 198 

P.2.3. Tehlikeli Maddeler........................................................................................... 198 

P.3. Afetlerin Etkileri ve Yardım Tedbirleri......................................................... 198 

P.3.1. Sivil Savunma Birimleri .................................................................................. 200 

P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri........................................................... 202 

P.3.3. İlkyardım Servisleri ......................................................................................... 202 

P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanı................................................. 203 

P.3.5. 

Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve Sınırlararası Taşınımı İçin Alınan 

Tedbirler ............................................................................................................ 203 

P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar .......................................................... 203 


R. SAĞLIK VE ÇEVRE ....................................................................................... 204 

R.1. Temel Sağlık Hizmetleri.................................................................................. 204 

R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımları ................................................................... 204 

R.1.2. Bulaşıcı Hastalıklar .......................................................................................... 206 

R.1.2.1. İçme, Kullanma ve Sulama Suları.................................................................. 208 

R.1.2.2. Denizler ............................................................................................................. 208 

R.1.2.3. Zoonoz Hastalıklar .......................................................................................... 208 

R.1.3. Gıda Hijyeni...................................................................................................... 209 

R.1.4. Aşılama Çalışmaları......................................................................................... 210 

R.1.5. Bebek Ölümleri................................................................................................. 210 

R.1.6. Ölümlerin Hastalık, Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı..................... 211 

R.1.7. Aile Planlaması Çalışmaları............................................................................ 213 

R.2. Çevre Kirliliği ve Zararlarından Oluşan Sağlık Riskleri ............................ 214 

R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri...................... 214 

R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri ......................................... 214 

R.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri........................................................ 214 

R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri................................................... 214 

R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri ................................................... 215 

R.2.6. İyonize Radyasyondan Korunma.................................................................. 215 

R.2.7. Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri ................... 215 


xi

S. ÇEVRE EĞİTİMİ............................................................................................. 216 

S.1. Kamu Kuruluşlarının Çevre Eğitimi ile İlgili Faaliyetleri.......................... 216 

S.2. Çevre İle İlgili Gönüllü Kuruluşlar ve Faaliyetleri ..................................... 216 

S.2.1. Çevre Vakıfları.................................................................................................. 216 

S.2.2. Çevre Dernekleri .............................................................................................. 216 

S.2.3. Çevre ile İlgili Federasyonlar ......................................................................... 216 


T. ÇEVRE YÖNETİMİ VE PLANLAMA ...................................................... 217 

T.1. Çevre Kirliliğinin ve Çevresel Tahribatın Önlenmesi ................................ 217 

T.2. Doğal Kaynakların Ekolojik Dengeler Esas Alınarak Verimli Kullanımı, 

Korunması ve Geliştirilmesi........................................................................... 218 

T.3. Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin Çevrenin Taşıma Kapasitesini 

Aşmayacak Biçimde Geliştirilmesi................................................................ 218 

T.4. Çevrenin İnsan- Psikososyal İhtiyaçlarıyla Uyumunun Sağlanması ....... 218 

T.5. Çevre Duyarlı Arazi Kullanım Planlaması................................................... 218 

T.6. Çevresel Etki Değerlendirmesi....................................................................... 219 

YARARLANILAN KAYNAKLAR ................................................................ 222 

xii

TABLO, GRAFİK VE ŞEKİL LİSTESİ 

Sayfa 

Tablo Listesi : 

Tablo A.1 Amasya İli ve İlçelerinin Yüzölçümleri ve Koordinatları........................ 2 

Tablo B.1 Aylara Göre Güneşlenme Süresi ve Işınım Şiddeti .................................. 12 

Tablo B.2 Amasya İli Toplam Orman Alanı................................................................ 14 

Tablo B.3 Amasya İli Arazi Varlığının Genel Dağılımı ............................................. 14 

Tablo B.4 Amasya İli İçme Suyu Kaynakları............................................................... 15 

Tablo B.5 İçme Suyu Envanteri ..................................................................................... 15 

Tablo B.6 Göller ve Göletler........................................................................................... 16 

Tablo B.7 Sanayi Madenleri ........................................................................................... 17 

Tablo C.1 Rüzgar Hızı ve Yönü İle İlgili Meteorolojik Veriler.................................. 18 

Tablo C.2 Fırtınalı Günlerin Aylara Göre Dağılımı.................................................... 19 

Tablo C.3 Yıllara Göre Basınç Değerleri....................................................................... 19 

Tablo C.4 Aylara Göre Nem Oranları (%).................................................................... 20 

Tablo C.5 Aylar İtibariyle Sıcaklık Ortalama Değerleri ............................................. 20 

Tablo C.6 Buharlaşmayla İlgili Meteorolojik Veriler.................................................. 21 

Tablo C.7 Yağışlarla İlgili Meteorolojik Veriler........................................................... 21 

Tablo C.8 Kar, Dolu, Sis ve Kırağı İle İlgili Meteorolojik Veriler ............................. 21 

Tablo C.9 Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü 

Yönetmeliği Ek-7’e göre mevcut durumu ......................................................... 25 

Tablo C.10 Amasya İlinin (Merkez) Yıllar İtibariyle SO 2 ve PM Konsantrasyonu .. 31 

Tablo C.11 Yıllara Göre Kış Sezonu (Ekim-Mart) Hava Kirliliği Ortalama Değerleri ...... 31 

Tablo D.1 Amasya İli Örnekleme Noktalarının Su Kalite Sınıfları........................... 36 

Tablo D.2 Amasya İli Yer Altı Suyu Potansiyeli ve Tahsis Miktarı.......................... 36 

Tablo D.3 Merzifon–Gümüşhacıköy Ovasında Mevcut Verimleri 10 l/s nin 

Üzerinde Olan Yeraltı Suyu Kaynakları..................................................... 36 

Tablo D.4 D.S.İ. VII. Bölge Müdürlüğünün Amasya İli İle İlgili Yer ALtı Suyu 

Çalışmaları...................................................................................................... 37 

Tablo D.5 DSİ. VII. Bölge Müdürlüğünün Amasya İli İle İlgili Yeraltı Suyu 

Potansiyeli...................................................................................................... 37 

Tablo D.6 D.S.İ. VII. Bölge Müdürlüğünün Amasya İli İle İlgili Yeraltı Suyu 

Potansiyeli ve Kullanım Durumu .............................................................. 37 

Tablo D.7 Yer Altı Suyundan Sulama Yapan Birimler............................................... 38 

Tablo D.8 DSİ 73. Bölge Müdürlüğünün Faaliyet Alanındaki Baraj, Gölet ve 

Rezervuarları ................................................................................................. 41 

Tablo D.9 Yer Altı Suları................................................................................................. 41 

Tablo D.10 Akarsularda kirlilik parametreleri............................................................. 43 

Tablo E.1 Arazi sınıfları.................................................................................................. 49 

Tablo E.2 Arazi kullanım durumu................................................................................ 49 

xiii

Tablo F.1 Nemlilik indeksi ve bitki gelişme süreleri ................................................. 54 

Tablo F.2 Ağaç türleri ..................................................................................................... 57 

Tablo F.3 Yayılım alanı................................................................................................... 57 

Tablo F.4 Orman alanlarının niteliği ve miktarı......................................................... 57 

Tablo F.5 Hasat edilip kullanıma sunulan orman ürünler ....................................... 58 

Tablo F.6 Orman alanlarının yerleşim yerine göre dağılımı .................................... 60 

Tablo F.7 Flora türleri..................................................................................................... 63 

Tablo F.8 Fauna türleri ................................................................................................... 64 

Tablo F.9 Tarihsel, kültürel ve doğal çevre ................................................................. 67 

Tablo G.1 Turizm Yatırım Belgeli Tesisler ................................................................... 99 

Tablo G.2 Yıllara Göre Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri....................... 100 

Tablo G.3 Turizm İşletme Belgeli Tesisler.................................................................... 100 

Tablo G.4 Yıllara Göre Turizm Yatırım Belgeli Konaklama Tesisleri ...................... 100 

Tablo G.5 Turizm İşletme Belgeli Lokantalar .............................................................. 100 

Tablo G.6 Belediye İşletme Belgeli Tesisler.................................................................. 101 

Tablo G.7 Turizm Seyahat Acentaları........................................................................... 101 

Tablo G.8 Yıllara Göre Amasya ili konaklama istatistiği.......................................... 102 

Tablo G.9 Konaklayanların milliyetlerine göre dağılımı ........................................... 102 

Tablo H.1 Tarım alanlarının ilçelere göre dağılımı .................................................. 106 

Tablo H.2 Tarım Alanlarının Kuru - Sulu Oluşuna Göre Dağılımı .......................... 106 

Tablo H.3 Tarım Arazilerinin Kullanım Durumları .......................................................... 107 

Tablo H.4 Tarımsal Sulamayı Gerçekleşen Kurumlar....................................................... 107 

Tablo H.5 Tarla Ekim Alanlarının İlçelere Dağılımı, Üretim Miktarı ve Parasal Değeri ............ 107 

Tablo H.6 Baklagil Üretimi ............................................................................................. 108 

Tablo H.7 İlçelere Göre Meyve Üretimi ................................................................................ 109 

Tablo H.8 Bağ-Bahçe Arazilerinin Meyveler Üzerinden Dağılımı, Üretim 

Miktarı ve Parasal Değeri ............................................................................. 110 

Tablo H.9 Bağ-Bahçe Arazilerinin Sebzeler Üzerinden Dağılımı, Üretim Miktarı 

ve Parasal Değeri.............................................................................................. 111 

Tablo H.10 Süs Bitkileri ....................................................................................................... 112 

Tablo H.11 Amasya İli Hayvan Varlığı ......................................................................... 112 

Tablo H.12 Hayvan ve Hayvansal Ürün Miktarı ve Parasal Değerleri .................... 113 

Tablo H.13 İlçelere Göre Kesilen Hayvan Sayısıve Et Üretimi .................................. 113 

Tablo H.14 Faaliyet Gösteren İşletmeler ....................................................................... 114 

Tablo H.15 Gökhöyük Tarım İşletme Müdürlüğünün üretim alanları ve verimleri........ 115 

Tablo H.16 Gökhöyük tarım işletme müdürlüğünün hayvansal 

üretimleri ve verimleri .................................................................................... 115 

Tablo H.17 Çalışma İzni, Gıda Sicili ve Üretim izni verilen işletmelerin listesi...... 117 

Tablo H.18 Zirai İlaç Tüketimi........................................................................................ 117 

Tablo H.19 Gübre Bayileri Satış ve Stok Cetveli .......................................................... 118 

Tablo H.20 Cinslerine Göre Gübre Kullanımı ve Gübrelenen Alan ......................... 118 

Tablo I.1 Hammadde Üretim İzni, İşletme İzni Verilen Kurum Ve Kuruluşlar .............. 121 

xiv

Tablo J.1 İlde tüketilen kömür miktarı ...................................................................... 124 

Tablo J.2 Yıllar itibariyle elektrik enerjisi üretim ve tüketim değerleri gelişimi... 126 

Tablo K.1 Sanayinin ilçelere göre dağılımı .................................................................. 128 

Tablo K.2 Sanayi guruplarına göre işyeri sayıları ve istihdam durumu................. 128 

Tablo K.3 Dokuma, tekstil giyim ve deri sanayi ......................................................... 130 

Tablo K.4 Orman ürünleri sanayi.................................................................................. 130 

Tablo K.5 Kimya sanayi .................................................................................................. 131 

Tablo K.6 Taş ve toprağa dayalı sanayi........................................................................ 131 

Tablo K.7 Metal ana sanayi ............................................................................................ 132 

Tablo K.8 Metal eşya makine teçhizat imalat sanayi.................................................. 132 

Tablo K.9 Diğer imalat sanayi (plastik vs) .................................................................... 132 

Tablo K.10 Çalışan nüfusun iktisadi faaliyet kollarına göre dağılımı (kişi) ........... 133 

Tablo K.11 Çalışan nüfusun cinsiyete dağılım (kişi-2000 yılı) .................................. 133 

Tablo K.12 Sanayi guruplarına göre üretim teknolojisi ve enerji kullanımı............ 135 

Tablo K.13 Sanayi tesislerinden kaynaklanan su kirliliği........................................... 136 

Tablo L.1 Su sistemi ........................................................................................................ 138 

Tablo L.2 İçme suyu kullanım durumu ...................................................................... 138 

Tablo L.3 Atık su sistemi, kanalizasyon ve arıtma sistemi ....................................... 139 

Tablo L.4 Elektrik İletim hatları .................................................................................... 139 

Tablo L.5 Enerji Nakil hatları ........................................................................................ 139 

Tablo L.6 İl Merkezi ve ilçeler itibariyle karayolları uzunlukları (km)................. 140 

Tablo L.7 Amasya ilinin çeşitli kentlere olan karayolu uzaklıkları ( km)............... 141 

Tablo L.8 Amasya iline kayıtlı motorlu araç sayıları ................................................. 143 

Tablo L.9 Amasya ili telefon hatları genel durumu................................................... 144 

Tablo L.10 Amasya ili baz istasyonu sayısı ölçüm istatistiği.................................... 144 

Tablo.M.1 Amasya belediyesine bağlı mahalle ve nüfus dağılımı........................... 147 

Tablo M.2 İlköğretim Kurumları Listesi ....................................................................... 150 

Tablo M.3 Ortaöğretim Kurumları Listesi .................................................................... 152 

Tablo M.4 Amasya ili ve ilçeleri meslek grupları ........................................................ 153 

Tablo M.5 Kayıtlı İşsizler................................................................................................. 155 

Tablo M.6 Amasya il ve ilçelerin nüfus miktarı ve yıllar itibariyle değişimi .......... 158 

Tablo M.7 Yıllar itibariyle nüfusun yaş ve cins gruplarına göre dağılımı ............... 158 

Tablo M.8 2000 Yılı nüfusun il ve ilçelerdeki nüfus yoğunlukları ............................ 159 

Tablo N.1 Amasya merkez ve ilçe belediyelerin katı atık bileşeni (%) .................... 161 

Tablo N.2 İl Sınırları İçindeki Sağlık Kurumlarında Oluşan Tıbbi Atıkların 

Toplanması, Taşınması ve Bertaraf Edilmesi............................................ 162 

Tablo N.3 İl Sınırları İçindeki Sağlık Kurumlarında Oluşan Tıbbi Atıkların 

Ayrı Toplanması, Ünite İçinde Taşınması ve Geçici Depolanması................. 162 

Tablo N.4 Toplanan Atık Yağlar ................................................................................... 167 

Tablo N.5 Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar............................................................... 169 

Tablo N.6 İlde toplana atık akü miktarı ....................................................................... 170 

xv

Tablo N.7 : İl Genelinde 200 M 2 ’ Den Büyük Kapalı Alana Sahip Mağaza, 

Market, Süpermarket, Hipermarket Ve Benzeri Satış Yerlerinin İsimleri......... 174 

Tablo N.8 İl Sınırları İçinde Yerleşim Merkezlerinde ( Belediyelerde) Oluşan 

Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Yöntemlerini ................. 175 

Tablo N.9 Belediyelerin Katı atıkların depolaması sahaları ...................................... 181 

Tablo O.1 Trafiğin yoğun olduğu yerlerdeki gürültü düzeyi................................... 190 

Tablo O.2 Sanayinin yoğun olduğu yerlerdeki gürültü düzeyleri........................... 191 

Tablo O.3 İlimizde ticarethanenin yoğun olduğu yerlerdeki gürültü düzeyi ........ 192 

Tablo P.1 İlimizde meydana gelen başlıca depremler ............................................... 195 

Tablo P.2 İlimizde meydana gelen heyelanlar ve bunun sonucunda 

yapılan konut sayıları.................................................................................... 196 

Tablo P.3 Orman yangınlarının yangın şekilleri ve failleri itibariyle dağılımı ...... 197 

Tablo P.4 Acil kurtarma ve yardım ekibi..................................................................... 201 

Tablo P.5 Sivil savunma servisleri ................................................................................ 201 

Tablo P.6 Yangın önleme tedbirleri .............................................................................. 202 

Tablo P.7 Personel çizelgesi ........................................................................................... 203 

Tablo P.8 Amasya il merkezi kaya düşmesi sonucu afetzedelere yapılan konutlar......... 203 

Tablo R.1 Sağlık kurumlarının dağılımı....................................................................... 204 

Tablo R.2 Yaşa ve cinsiyete göre hastalıkların istatistiği ........................................... 206 

Tablo R.3 Bulaşıcı hastalıkların yıllara göre istatistiği ............................................... 207 

Tablo R.4 İlimiz İçme ve kullanma suları çalışma çizelgesi...................................... 208 

Tablo R.5 Gıda maddeleri ile ilgili kontrol çizelgesi .................................................. 209 

Tablo R.6 Yıllara göre aşılama çalışmaları .................................................................... 210 

Tablo R. 7 Bebek ölümlerinin ilçelere göre dağılımı.................................................... 210 

Tablo R.8 Bebeklerin ilçelere göre izlenmesi ................................................................ 211 

Tablo R.9 Ölümlerin yaşa ve yıllara göre dağılım istatistiği..................................... 211 

Tablo R.10 Hastalıkların ve ölümlerin cinsiyet ve yaş gruplarına dağılımı ............ 212 

Tablo R.11 Aile planlaması çalışmaları (2006 yılı çalışmaları).................................... 213 

Tablo T.1 ÇED Olumlu/Olumsuz Kararı Verilen Faaliyetler Listesi ..................... 219 

Tablo T.2: Çed Gereklidir/Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetler Listesi…..219 

Grafik Listesi: 

Grafik M.1 İl ve ilçelerinin nüfus yoğunlukları ........................................................... 157 

Grafik M.2 İl ve ilçelerin nüfus değişim oranı.............................................................. 158 

Şekil Listesi: 

Şekil A.1 Amasya ilindeki dağların yüksekliği.......................................................... 6 

Şekil D.1 Akarsular ve izleme istasyonları ................................................................. 42 

Şekil D.2 Akarsular ve sanayi tesisleri ........................................................................ 43 

Şekil G.1 Amasya’nın doğal değerlerinin gösteren harita........................................ 78 

xvi

A. COĞRAFİK KAPSAM 

A.1. GİRİŞ 

Amasya isminin menşei, M.Ö. birinci asırda Amasya’da yaşayan tarih ve 

coğrafya bilgini Stroban’a göre, Amozonların Kraliçesi Amasis, Amasis şehri 

manasına gelen “Amaseia” olarak belirtilmiştir. Pontus döneminden kalan; 

Amaseia yazılı bronz sikkeler, Amasya adının kaynağı konusunda günümüze 

ulaşmış delil niteliğinde eserdir. 

Diğer bir rivayete göre Amasya şehrinin dağlarında elmas madeni 

çıktığından, Elmasiye olan bu isim zamanla Amasya adına dönüşmüştür. 

Fransız seyyahı Parrot’un hatıralarında Amasya isminin Amasiye’den geldiği ileri 

sürülmüş ve elmas diyarı manasına gelen “Emasiye”den geldiği rivayeti üzerinde 

durulmuştur. 

Bir başka rivayete göre de, Amasya’yı fetheden Danişmend Ahmet Gazinin 

eşi Ümmü Asiye bu şehirde oturduğu için Amasya ismi ona izafeten verilmiştir. 

Amasya, M.Ö. 5500 civarında Orta Karadeniz Bölümünün Yeşilırmak vadisi 

Harşena Dağı eteklerinde kurulmuş bir yerleşim yeridir. 

Kalkolitik çağdan günümüze kadar geçen binlerce yıllık zaman dilimi 

içerisinde Hitit, Frig, Kimmer, İskit, Lidya, Pers, Hellenistik, Roma, Danişmend, 

Selçuklu, İlhanlı ve Osmanlı medeniyetlerine ev sahipliği yapmış, Ulusal Kurtuluş 

savaşının temeli burada atılarak “Milletin İstiklalini yine Milletin azim ve kararı 

kurtaracaktı” ilkesi tüm yurda buradan duyurulmuştur. 

Ünleri tarihe măl olmuş coğrafyacı Stroban, Sultan II. Beyazıt, Yavuz Sultan 

Selim, Lokman Hekim, Akşemseddin, Mihri Hatun, Sabuncuzade Şerafettin, 

Hattat Şeyh Hamdullah gibi ünlüleri yetiştirmiş, yazar ve seyyahların ilgisini 

çekmiş olduğundan kente değişik unvanlar verilmiştir. Coğrafyacı Banse 

tarafından “Amasya şehirlerin incisi” ve Fransız G. Perrot tarafından da 1861 

yılında “Anadolu’nun Oxford'u” olarak adlandırılmıştır. 

Şehir, Araplar arasında da “Medinetül Hükems” (Erbabı akıl ve hikmet 

şehri) “Kubetül Ulems” (Alimlerin merkezi) olarak anılmıştır. 

Harşena dağı üzerinde M.Ö. 3500 civarında kurulan Amasya kalesi 

(Harşena Kalesi) ve güneyindeki Ferhat dağı eteklerinde bulunan Çakallardan, 

şehir kuş bakışı izlenirken adeta tarihin derinliklerinde yaşanılır. 

Kentin tarihini belgeleyen yerler içerisinde; Hellenistik döneme ait Ferhat 

Su Kanalı, geceleri ışıklandırılan büyüleyici Kral Kaya Mezarları, Roma dönemine 

ait Sur Duvarları, Alçak Köprü, taş işçiliğinin en güzel örneklerini sergileyen 

13.yy. Selçuklu Burmalı Minare Camii, Gökmedrese Camii, Torumtay Türbesi, 

14.yy. İlhanlı Darüşşifa (Bimarhane), 15 yy. Osmanlı Sultan II. Beyazıt Külliyesi, 

nadir bulunan sekizgen planlı Kapı Ağa Medresesi dönemin örnekleri arasındadır. 

Hatuniye mahallesindeki tarihi Amasya evleri (Yalı Boyu Evleri) aslına 

uygun restore edilerek konut, pansiyon vb. amaçlarla kullanılmaktadır. Yalı 

boyundaki 19.yy. konaklarının en güzel örneklerinden biri olan Hazeranlar 

Konağı’nın zemin katı Devlet Güzel Sanatlar Galerisi, bir ve ikinci katlar ise 

Etnografya müzesi olarak kullanılmaktadır. 

1

Nehir kıyısındaki çınar ağaçları, çay bahçeleri, tarihi eserler, görkemli 

Amasya Kalesi, Kral Kaya Mezarları, Kızlar Sarayı, Roma dönemi Sur Duvarları 

eşsiz bir tablo gibi izleyenleri büyülemektedir. 

Arkeoloji Müzesinde İlhanlı Emirleri, Komutanları, eş ve çocuklarının 

mumyaları ve sahipliği yaptığı 13 medeniyetin ve yöresel eserlerin zengin 

koleksiyonu bulunmaktadır. 

İl Merkezine 63 km uzaklıkta bulunan 1050 rakımlı Bungalov evleri, gazino 

ile doğa harikası olan Turizm merkezi Borabay Gölü, 32 km. uzaklıkta göçmen 

kuşların mekan tuttuğu Yedi Kuğular Kuş Cenneti, 36 km. uzaklıkta yeşil alan 

üzerine kurulu Otel, Motel, Gazino ve doğası ile Turizm merkezi Terziköy 

Kaplıcası 93 km .uzaklıktaki modern tesisleri ile termal turizm hizmetine 

sunulacak olan Hamamözü İlçesi Arkutbey Kaplıcası dinlenmek için ideal 

yerlerden bazılarıdır. 

Amasya’ya 49 km. uzaklıkta bulunan Merzifon İlçesi, eski bir yerleşim 

yeridir. Özellikle 15.yy. Çelebi Sultan Ahmet Medresesi, 17. yy. Kars Mustafa Paşa 

Camii, Bedesten, Taşhan, Eski Hamam, 19.yy. Saat Kulesi, Doğan Sineması (Eski 

Kilise) ve Amerikan Kolej Binası ile Gökoluk Orman içi piknik alanı, Merzifon’a 22 

km. uzaklıkta bulunan Gümüşhacıköy İlçesinde bulunan 19.yy. Bedesten, Büyük 

Hamam ve Şarlayuk Mesire yeri ile Gümüş Beldesinde 15.yy. Haliliye Medresesi, 

18. ve 19.yy. Osmanlı Dönemi Yakup Paşa Camii, Darphane Camii, Maden Camii 

(Eski Kilise) gezilip görülecek yerlerin bir bölümünü oluşturmaktadır. 

A.2. İL VE İLÇE SINIRLARI 

Doğuda Tokat İlinin Erbaa İlçesi ve Yozgat İli; Kuzeyde Samsun İlinin, 

Çarşamba, Ladik, Havza ve Vezirköprü İlçeleri; Batıda Çorum İlinin Osmancık, 

İskilip ve Mecitözü İlçeleri; Güneyde Tokat İlinin Zile ve Turhal İlçeleri ile çevrili 

olup Rakımı 412 m dir. 

Tablo A.1. Amasya ili ve ilçelerinin yüzölçümleri ve koordinatları 

İLÇE 

BELDE 

Köy YÜZÖLÇÜM 

(adet) ( km²) 

YERLEŞİM 

Ziyaret, Doğantepe, 

MERKEZ Yeşilyenice, Uygur Yassıcal, 93 1.718 40 0 39'N 35 0 49'E 

Aydınca Ezinepazar 

MERZİFON Kayadüzü 64 939 40 0 52'N 35 0 26'E 

SULUOVA Eraslan 41 465 40 0 48'N 35 0 39'E 

Destek, Gölbeyli, Alpaslan, 

Uluköy, Çaydibi, Özbaraklı, 

TAŞOVA 

Akınoğlu, Belevi, Ballıdere, 

23 1.010 40 0 39'N 36 0 19'E 

Borabay, Esençay 

HAMAMÖZÜ --- 15 103 40 0 47'N 35 0 01'E 

G. HACIKÖY Gümüş 46 716 

GÖYNÜCEK Damlaçimen, Gediksaray 44 569 

T O P L A M 326 5.520 

2

Amasya Merkez İlçe: Yüzölçümü 1730 km2, nüfusu 133.207 kişi olup, 74.393’ü il 

merkezinde, 58.814’ü ise belde ve köylerde yaşamaktadır. Aydınca, Doğantepe, 

Ezinepazar, Uygur, Yassıçal, Yeşil Yenice ve Ziyaret olmak üzere 7 beldesi ve 101 

köyü bulunmaktadır. 

Doğusunda Sokarad dağı, 

Batısında Yeşilırmak vadinin 

meydana getirdiği Amasya 

ovası yer alır. 

Ekonomisi tarıma 

dayalıdır. Başlıca tarım 

ürünleri buğday, arpa, şeker 

pancarı, tütün, keten ve 

elmadır. Son yıllarda haşhaş 

ekimi de yapılmaktadır. 

Küçük çapta mera 

hayvancılığı da yapılmaktadır. Yağ, yem, un, maya, tekstil ve meyve suyu 

fabrikaları başlıca sanayi kuruluşlarıdır. 

İlçe merkezi Tersakan suyunun Yeşilırmak’a karıştığı yerin 2 Km. 

güneyinde kurulmuştur, Yeşilırmak şehri ortadan ikiye bölmekte, ilçenin kuzey 

bölümü Ferhat Dağı ile Yeşilırmak arasına sıkışmıştır. Güney bölümü ise Lokman 

Dağı eteklerine doğru geniş bir alana yayılmıştır. Sivas- Samsun ve Samsun- 

Ankara karayolu ile Sivas-Samsun Demiryolu merkez ilçeden geçmektedir. 

Göynücek İlçesi : Yüzölçümü 578 km2, nüfusu 17.614 kişi olup, 2.776’sı ilçe 

merkezinde, 14.838’i ise belde ve köylerinde yaşamaktadır. 

İlçe toprakları genellikle dağlıktır. Güneybatıdan kuzeydoğuya doğru 

birbirine paralel olarak uzanan Karadağ ve Buzluk Dağları arasında Çekerek Çayı 

Vadisi yer almaktadır. Dağlar gür ormanlarla kaplıdır. 

Ekonomisi tarıma dayanmaktadır. Başlıca tarım ürünleri şeker pancarı, 

buğday ve arpa olup ayrıca az miktarda baklagiller, bamya, elma, ayçiçeği, üzüm 

ve kiraz yetiştirilmektedir. Dağlık bölgelerde sığır ve koyun beslenmektedir. 

İlçe merkezi Çekerek Çayı’nın batı kıyısında kurulmuştur. İl merkezine 40 

km. mesafededir. Göynücek, Ilısu, Gediksaray Bucakları ve Mecitözü’ne bağlı bazı 

köylerin birleşmesiyle 1954‘te ilçe merkezi olmuştur. Belediye 1954’te 

kurulmuştur. 

Hamamözü İlçesi : Yüzölçümü 202 km2, nüfusu 6.161 kişi olup, 1.511’i ilçe 

merkezinde, 4.650’si köylerde yaşamaktadır. 

İlçe toprakları genelde dağlıktır. Orta ve doğu kesiminde alçak düzlükler 

bulunmaktadır. Kuzeyinde Canik Dağları, güneyinde Sakarat Dağı, batısında Kara 

Ömer Dağı yer almaktadır. Topraklardan kaynaklanan suları ilçenin doğu sınırını 

çizen Yeşilırmak toplamaktadır. Başlıca Akarsuları, Destek Çayı ve Gökdere’dir. 

Yeşilırmak Vadisinin genişlediği bölümde Taşova adıyla bilinen düzlük yer 

almaktadır. Borabay Gölü ve Uluköy Baraj Gölü başlıca gölleridir. Hasan Uğurlu 

Baraj Gölünün bir kısmı ilçe toprakları içinde kalmaktadır. 

3

Ekonomisi tarıma dayanmaktadır. Başlıca tarım ürünleri; şeker pancarı, 

buğday, arpa, tütün, üzüm, elma ve baklagiller olup ayrıca az miktarda kiraz ve 

ayçiçeği yetiştirilmektedir. Hayvancılık gelişmiştir. 

İlçe merkezi Yeşilırmak kıyısında kurulmuştur. Gelişmiş bir yerleşme 

merkezi olup, eski ismi Yemişen Bükü’dür. Daha sonra yer aldığı ovaya izafeten 

Taşova ismini almıştır. Amasya, Erzincan karayolu ilçenin güney kıyısından 

geçmektedir. İl merkezine 49 km mesafededir. Belediyesi 1944’te kurulmuştur. 

Taşova, Tokat’ın Erbaa İlçesine bağlı bir köy iken, 1944’te Tokat’ın bir ilçesi 

olmuştur. 1953 Senesinde Tokat’tan ayrılarak Amasya’ya bağlı bir ilçe haline 

getirilmiştir. 

Merzifon İlçesi : Yüzölçümü 970 km2, nüfusu 67.281 kişi olup, 45.613’ü ilçe 

merkezinde, 21.668’i köy ve beldelerde yaşamaktadır. 

Tersakan Çayı, Gümüş Suyu ve Solhan Çayı’dır. Merzifon Ovası’nı 

Tersakan Çayı sulamaktadır. 

Ekonomisi tarıma dayanmaktadır. Başlıca tarım ürünleri; buğday, şeker 

pancarı, arpa, ayçiçeği, tütün, kiraz, elma, mercimek olup ayrıca; üzüm, kendir ve 

nohut yetiştirilmektedir. Hayvancılık önemli yer tutmakta, en çok koyun ve sığır 

beslenmektedir. 

İlçe merkezi, Tavşanlı Dağları’nın batı yamaçlarında kurulmuş olan şehrin 

etrafı bağ ve bahçeliktir. Cumbalı tipik Anadolu evlerinin bulunduğu eski 

mahallelerin yanı sıra, modern binalarda hızla yapılmaktadır. İl Merkezine 47 km. 

mesafededir. Belediye 1884’de kurulmuştur. Osmanlı tarihinin büyük 

Sadrazamlarından Köprülü Mehmet Paşa’nın damadı ve ikinci Viyana Savaşının 

bahtsız kahramanı Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, ilçenin yetiştirdiği en tanımış 

şahsiyettir. Ayrıca Sultan II.Murat zamanında yaşayan meşhur alim ve mutasavvıf 

Abdurrahimi Merzifoni de burada ilim neşrinde bulunmuştur. Pek çok tarihi esere 

sahip olan ilçede Çelebi Sultan Mehmet Medresesi ( 1416 ), Merzifonlu Kara 

Mustafa Paşa Camii (1666), Dürri Mehmet Efendi Medresesi ( 1773 ), Çelebi 

Mehmet ile oğlu II. Murat’ın birer camii ve hamamı, Taceddin Paşa Camii 

bulunmaktadır. 

Suluova İlçesi : Yüzölçümü 516 km2, nüfusu 54.123 kişi olup, 42.715’i ilçe 

merkezinde, 11.408’i belde ve köylerde yaşamaktadır. 

İlçe topraklarının doğusunda Taşlıdağ, batısında ise Merzifon Ovası’nın 

devamı olan Suluova adıyla da bilinen Suluova yer almaktadır. İlçe 

topraklarından kaynaklanan sular, Tersakan Çayı’na katılır. Bu çayın üzerinde 

kurulan Yedikır Barajı’nın arkasında suni bir göl meydana gelmiştir. 

Ekonomisi tarıma dayanmaktadır. Başlıca tarım ürünleri şeker pancarı, 

buğday, arpa ve elma olup, ayrıca az miktarda ayçiçeği, soğan, baklagiller, kiraz 

ve üzüm yetiştirilmektedir. Hayvancılık; ekonomide önemli yer tutmakta olup, 

büyükbaş hayvan besiciliği yaygındır. Şeker fabrikası ve et kombinası ilçenin 

başlıca sanayi kuruluşlarıdır. 

İlçe merkezi Taşlıdağ eteklerinde, Suluova’nın doğu ucunda kurulmuştur. 

Amasya, Samsun demiryolu ve karayolu ilçe merkezinden geçmektedir. 1954’te 

Kurulan şeker fabrikası İlçenin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Eski ismi 

4

Hakala ve Suluca’dır. İl Merkezinin 26 Km. uzağındadır. İlçe Belediyesi 1987’de 

kurulmuştur. 

Taşova İlçesi : Yüzölçümü 1.041 km2, nüfusu 57.050 kişi olup, 15.556’sı ilçe 

merkezinde 41.494’ü belde ve köylerde yaşamaktadır. 

İlçe toprakları genelde dağlıktır. Orta ve doğu kesiminde alçak düzlükler 

bulunmaktadır. Kuzeyinde Canik Dağları, güneyinde Sakarat Dağı, batısında Kara 

Ömer Dağı yer almaktadır. Topraklardan kaynaklanan suları ilçenin doğu sınırını 

çizen Yeşilırmak toplamaktadır. Başlıca Akarsuları, Destek Çayı ve Gökdere’dir. 

Yeşilırmak Vadisinin genişlediği bölümde Taşova adıyla bilinen düzlük yer 

almaktadır. Borabay Gölü ve Uluköy Baraj Gölü başlıca gölleridir. Hasan Uğurlu 

Baraj Gölünün bir kısmı ilçe toprakları içinde kalmaktadır. 

Ekonomisi tarıma dayanmaktadır. Başlıca tarım ürünleri; şeker pancarı, 

buğday, arpa, tütün, üzüm, elma ve baklagiller olup ayrıca az miktarda kiraz ve 

ayçiçeği yetiştirilmektedir. Hayvancılık gelişmiştir. 

İlçe merkezi Yeşilırmak kıyısında kurulmuştur. Gelişmiş bir yerleşme 

merkezi olup, eski ismi Yemişen Bükü’dür. Daha sonra yer aldığı ovaya izafeten 

Taşova ismini almıştır. Amasya, Erzincan karayolu ilçenin güney kıyısından 

geçmektedir. İl merkezine 49 km mesafededir. Belediyesi 1944’te kurulmuştur. 

Taşova, Tokat’ın Erbaa İlçesine bağlı bir köy iken, 1944’te Tokat’ın bir ilçesi 

olmuştur. 1953 Senesinde Tokat’tan ayrılarak Amasya’ya bağlı bir ilçe haline 

getirilmiştir. 

A.3. İLİN COĞRAFİK DURUMU 

Amasya ili; Orta Karadeniz Bölümünün iç kısmında yer almaktadır. 

Doğudan Tokat, güneyden Tokat ve Yozgat, batıdan Çorum, kuzeyden Samsun 

illeri ile çevrilidir. İlin yüzölçümü 5.701 km2 dir. 

Toplam sınır uzunluğu 492 km olan ilin Samsun’la 169 km, Tokat’la 165 km, 

Yozgat’la 6 km, Çorum’la 152 km. sınır uzunluğu vardır. İl genelinin deniz 

seviyesinden ortalama yüksekliği (rakım) 1.150 m, il merkezinin ise 411,69 m dir. 

34° 57’ 06” - 36° 31’ 53” Doğu Boylamları ile 41° 04’ 54” - 40° 16’ 16” Kuzey 

Enlemleri arasındadır. 

Ankara’ya 336 km, İstanbul’a 671 km uzaklıkta olan Amasya’nın komşu illere 

uzaklıklara ise Çorum’a 92 km, Samsun’a 131 km, Tokat’a 114 km, Yozgat’a ise 196 

km dir. 

İl merkezinin ilçelere uzaklıkları; Göynücek 46 km, Gümüşhacıköy 68 km, 

Hamamözü 90 km, Merzifon 46 km, Suluova 27 km ve Taşova 48 km dir. 

5

A.4. İLİN TOPOĞRAFYASI VE JEOMORFOLOJİK DURUMU 

Amasya İli’nin genel 

topografik yapısı il ve ilçe 

merkezlerini çevreleyen ve sarp 

topografyayı oluşturan dağlık 

alanlar ile, bunların arasında düz 

ve engebesiz topografyayı 

oluşturan ovalar (Başlıca 

Geldingen, Suluova, Merzifon ve 

G.Hacıköy Ovaları) ile temsil 

edilir. İlin topografik olarak en 

sarp ve yüksek kesimi Akdağ 

olup, “ Taşlı Tepe” mevkii 2062 

rakımıyla zirveyi oluşturur. 

Şekil A.1: Amasya ilindeki dağların yüksekliği 

A.5. JEOLOJİK YAPI VE STRATİGRAFİ 

Amasya ve çevresi çok farklı jeolojik dönemlerde birbirinden çok farklı 

ortamlarda gelişmiş kaya toplulukları ile zengin ve oldukça karmaşık bir jeolojik 

yapıya sahiptir. Bölgede gözlenen kaya birimleri günümüzden yaklaşık olarak 

~430 milyon yıl önce oluşmuş ve başkalaşıma uğramış kayalardan günümüzde 

ovalarda çökelen alüvyona kadar uzanmaktadır. 

Amasya, Sakarya kıtası olarak isimlendirilmiş eski bir kıtanın doğu uzantısını 

oluşturan Tokat masifinin içerisinde yer alır. Tokat masifi, batıda Çankırı havzası, 

güneyde Neotetis okyanusunun sınırı, kuzeyde ise Kuzey Anadolu Fayı ile 

sınırlanır. Bölge, Pontidler olarak adlandırılan ve tüm Karadeniz şeridi boyunca 

izlenen dağ kuşağının bir parçasıdır. 

Günümüzden ~29 milyon yıl önce Karadeniz dağ kuşağı (Pontidler) 

yükselmeye başlamış ve devamında Kuzey Anadolu Fayının (~11 my) ve onun 

yan kollarının oluşmasıyla birlikte bölgenin güncel coğrafyası (akarsular, ovalar 

ve dağlar) belirginleşmiştir. Bu durumun morfolojik ifadesi havzaların açılması ile 

havza sınırlarının yükselmesidir. Havzaların zaman içerisinde genişlemesi ve 

derinleşmesi ile birlikte havza içlerinde kalın bir çökel örtü oluştururken, havza 

kenarlarında ise eskiden günümüze akarsu ve vadi sistemlerinin ürünü olan 

alüvyal yelpazeler oluşur. Amasya çevresinde büyük bir alan kaplayan genç 

havzalar (Suluova, Geldingen, Taşova ve Aydınca ovaları) bu dönemde 

oluşmuştur ve bunların içlerinde alüvyon çökelmesi hala sürmektedir. 

Bölge jeolojisi Paleozoyik yaşlı dayanıklı metamorfik (başkalaşım) kayalardan 

havza içlerinde ve akarsu yataklarında oluşmuş güncel zayıf birimlere kadar 

uzanan geniş bir yelpazede kaya topluluklarına sahiptir. Bu kaya toplulukları 

arasındaki sınırlar çoğunlukla eski tektonizmaya bağlı olan yapısal hatlar 

kontrolündedir. Güncel çökeller ise aktif faylarla kesilir. Bölgede yaygın olarak 

gözlenen ve geniş bir alanda yüzlek veren birimler; 

6

Yeşilırmak Metamorfiti ( Try); Metabazitler ve bunlarla ardalanan fillat, sleyt ve 

mermerlerdir. 

Laçin Metaolistromal Karmaşığı (Try); Yeşilşist fasiyesine özgü mineral 

toplulukları içerir. 

Bilecik Kireçtaşı (Jb); Birim tabanda genellikle bir veya birkaç metre kalın 

konglomera veya kumlu kireçtaşı ile başlar ve üste doğru masif kireçtaşına geçer. 

Amasya Formasyonu (Kam); Altta konglomera ile başlayıp, üste doğru karbonat 

kireçtaşlarına, daha sonrada beyaz, pembe ve kırmızı renklerde, killi, ince ve 

belirgin kireçtaşlarına geçer. 

Lokman Formasyonu (Klo), Altta konglomera, üste doğru marn ara katkılı, bol 

bitki kırıntılı bir kumtaşına geçer. Lokman formasyonu içerisinde bulunan fosiller 

sığ bir denizel ortamı (resif ve delta) belirtmektedir. 

Çekerek Formasyonu (Tcek); Kumtaşı, silttaşı ve karbonatlı kumtaşı egemendir. 

Göynücek Formasyonu; Andezit, bazaltik andezit, trakit gibi lavlar ile aglomera 

ve tüflerdir. Neojen Kırıntılı Birimleri (N); Tabanı kaba bir konglomera ile oluşur. 

Karbonatça zengin marnlar, silttaşı ve kiltaşlarından oluşur. 

Güncel Birimler (PIQ ve Q); Bu birimler akarsu ova içlerinde, akarsu vadi ve 

boğazların tabanında ve taraçalarda bulunmaktadır. 

A.5.1. Metamorfizma ve Mağmatizma 

Metamorfizma: 

Metamorfik taşlar etüt sahasında temeli teşkil etmekte, güney kesimde en 

yüksek noktaları oluşturan Paleozoik’e ait metamorfik seri, önceki etütlere göre 

“yeşil, şist ve fillat“ serisi olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır. Yeşil şistler 

Amasya İli civarında fillat serisiyle örtülmüş olarak görülmektedir. İçlerinde yer 

yer mermer adeselerine rastlanan yeşil şistler, daha ziyade klorit şist ve epidot 

şistler halindedir. 

Fillat serisi gri renk ile belirgindir. Serisit, klorit, kuvars ve albit mineralleri 

başlıca komponetleri oluşturmaktadır. 

Metamorfik seride, grovakların da yer aldığı görülmektedir. Metamorfik 

birimler aşağıdaki şekilde ayırt edilmiştir. 

A- Yeşil Şist Serisi: Bölgenin görünür temelini oluşturmakta, yapılarında 

yer yer laminalı olabilen yarı mermer mercekleri bulundurmaktadır. Bu seride 

bulunan tipik mineral toplulukları; epidot, aktinolit, klorit, epidot, aktinolit, kloritepidot-aktinolit-albittir. 

Orijinalleri bazik veya yarı bazik kayaların düşük 

sıcaklıklarındaki rejyonal yahut dislokasyon metamorfizması ile ilişkilidir. 

B- Fillat Serileri: 1. Demirli Şist Serileri: Bu birim yeşil şist serisi üzerine 

uyumlu olarak gelmekte, esas fillat serisi ile yanal geçiş oluşturmaktadır. Demirli 

cörtlerin metamorfizma ürünüdür. 

2. Kuvart Sporfir Birimi: Birim bazik magma kayalarının asidik bir 

diferansiyasyonudur. 

7

3. Bazik Metavolkanik Birimleri: Fillat serileri arasında ara ara 150-200 m. 

uzunlukta 5-6 m. kalınlığa ulaşabilen merceksel yapıdadırlar. Genellikle amfibolit, 

spilit, diyobaz bileşimi sunmaktadırlar. 

4. Esas Fillat Serisi: Gümüş rengi görünüşünde gri renkte bir şist serisidir. 

Başlıca minerallerini serisit, klorit, kuvarts ve albit oluşturur. Karbonat genellikle 

değişik miktarda olup, ya öteki bileşenler arasına düzenli dağıtılmıştır veya 

önemsiz yersel oluşuklar durumundadır. 

Magmatizma: 

Amasya bölgesinde, volkanik faaliyetlerin, Üst Kretase, Eosen, Miosen ve 

hatta Pliosen boyunca devam ettiği kabul edilmektedir. Birkaç yerde mostra 

ofiolitik seri veren, denizaltı lavları, kalker, marn, serpantinit, spilit ve diabaz gibi 

üyelerden meydana gelmiştir. 

Volkanizmanın Eosen boyunca devam ettiğine; fliş içinde ara tabakalar 

halinde andezitik tüf ve aglomera tabakalarının yer alışı, fliş üst seviyelerinin 

volkanik fasiyeste gelişmiş olmaları, birer delil teşkil etmektedir. Eosen 

volkanikleri, Gökdere-Göynücek arasında Çekerek Irmağı sol sahilinde mostra 

vermektedir. Çekerek Irmağı sağ sahilinde büyük bir sahada aflöre eden andezitik 

lav, tüf ve aglomera seviyelerinin ise Miosen hatta pliosen yaşlı oldukları kabul 

edilmektedirler. Genel olarak bölgesinde aşağıdaki mağmatik kayalar ve 

görüldüğü yerler verilmiştir. 

1. Peridotitler : Deliçay’ın güneyi, Karaköprü Mahallesi’nde Aksalur 

Köyü’nün kuzeybatısında, Sevincer Köyü’nün doğusunda rastlanmaktadır. 

2. Gabrolar : Mostralarına Deliçay’ın güneyinde Karaköprü Mahallesi, İlyas 

Köyü kuzeybatı yakınında, Amasya Kentinin güneyinde Çakallar mevkiinde 

rastlanır. 

3. Sodyumlu Siyenitler : Sadece Çorakdere’nin batı ucunda rastlanmıştır. 

4. Albitli Pegmatikler : (Alkalisiyenit Pegmatitler) Sadece Aksalur Köyü’nün 

kuzey batısında rastlanılmaktadır. 

5. Doleritler : (Albitli Doleritler) Azı Tepe doğusunda ve göl yeri tepe 

güneyindeki Kaçak Dere dolaylarında rastlanmıştır. 

6. Diabazlar : Mehmet Seki Sırtı, Sarıtsa Tepe kuzeyindeki kimi mostralar, 

İlyasköy, Sevincer dolaylarında rastlanmaktadır. 

7. Bazaltlar : Kırklar Burnu güneydoğusunda, Bülücenin Alve çevresinde 

gözlenmiştir. 

8. Andezit : Kavaklıpınarın kuzey doğusunda gözlenmiştir. 

9. Porfirit : Killik Sırtı 

10. Albitleşme gösteren analsimli diobaz : Sarıları kuzey doğusu 

11. Lösitli tefrit : Akkaya kuzeydoğusundaki filingirler dere içi. 

12. Sodyumlu kerstofir-Spilit : Büyükevliya Tepesinin güneyi. 

13. Trakit : Serkumu Dere dolayında gözlenmektedir. 

14. Senozoyik evre : Salamut Köyü dolaylarında rastlanılmıştır. 

8

A.5.2. Tektonik ve Paleocoğrafya 

Tektonik: Bölgede paleotektonik ve neotektonik olmak üzere iki önemli 

dönem izlenmektedir. 

1. Poleotektonik Dönem : Liyas Öncesi, Üst Mestrihtiyen Öncesi, Pliyosen 

Öncesi 

Liyas Öncesi: Bu evrede temeli oluşturan Turhal grubu metamorfitleri 

çökelmiştir. Çökelen bu kayaç toplulukları Erken kimmeriyen hareketleriyle 

başkalaşım geçirmişlerdir. 

Üst Mestrihtiyen Öncesi: Turhal grubu Metamorfitleri üzerine açısal 

uyumsuzlukla Liyas-Alt Dogger yaşlı Seyfe Formasyonuna çökelmiştir. Seyfe 

Formasyonuna uyumlu olarak Üst Jura–Alt Kretase yaşlı Doğdu Formasyonu 

Senomeniyen Kampaniye zaman aralığında, filiş karakterli Yumaklı Formasyonu 

çökelmiştir. Bu uyumsuzluk, Senomaniyen deniz yayılmasını göstermektedir. 

Yumaklı formasyonu çökelirken çökel ortamına deniz altı volkanizması ürünleri 

katılmış olup, bu olay bölgede bir dalma batma olayının başladığını 

göstermektedir. Nitekim Kampaniyen–Maestrihtiyen zaman aralığında bölgeye 

ofiyolitli karışık yerleşmiştir. Tüm bu olaylar sonucu Seyfe Formasyonu, Tersakan 

Formasyonu üzerine bindirmiş, doğu-batı gidişli yer yerde devrik kıvrımların 

oluşmasına neden olmuştur. 

Pliyosen Öncesi: Bu evrede bölgede (Şengör ve Yılmaz 1983) karalaşma 

süreci başlamıştır. Anatolit-Pontit kenetleşmesi çalışma alanında batıdan 

başlayarak, doğuya doğru devam etmiştir. 

2. Neotektonik Dönem: Kuzey Anadolu Fayının oluşmasıyla bölgede 

Neotektonik dönem başlamıştır. Çalışma alanında Kuzey Anadolu Fayının 

oluşum zamanı ile ilgili doğrudan veri bulunamamıştır. Ancak Kuzey Anadolu 

Fayının oluşması sonucu meydana gelen çukurluklarda, Pliyosen yaşlı Çerkeş 

Formasyonunun çökelmesi ve bölgenin Oligosen-Miyosen zaman aralığında kara 

ortamında bulunması dolayısı ile Kuzey Anadolu Fayı’nın çalışma alanında ilk 

olarak Miyosen sonu Pliyosen başlarında oluştuğu düşünülmektedir. (Aktimur ve 

diğer.1989) . Bugün Türoniyende kıta-kıta çarpışması sonucu bir çizgi halinde 

oluşan Kuzey Anadolu Fayı ve Doğu Anadolu Fayı’nın Orta Pliyesende 

Karlıova'da birleşerek, bugünkü konumlarını almaya başladıkları 

savunulmaktadır. (Şar oğlu ve Yılmaz 1986; Şar oğlu ve Diğer.1987) Bölgede 

Neotektonik dönemde Pliyosen ve Erken Pleistosen-Günümüz olmak üzere iki 

önemli evre görülmektedir. 

Pliyosen Evresi: Bu evrede Kuzey Anadolu Fayı’nın oluşması sonucu 

meydana gelen çukurluklarda Çerkeş formasyonu çökelmiştir. Ayrıca Aydınca- 

Fındıcak dolaylarında izlenen ve Şaroğlu ve diğerleri (1987) tarafından tarif edilen 

Ezinepazarı fayı doğmuştur. Ezinepazar Fayı, Kuzey Anadolu Fayı ile benzer 

özellikler sunmaktadır. 

Erken Pleistosen-Günümüz Evresi: Bu evreye, Kuzey Anadolu Fayı ve 

Ezinepazar Fayının bu günkü konumlarını almak için yapmış oldukları hareketler 

hakim olmuştur. Kuzey Anadolu Fayı; alanındaki Ilıca- Yapraklı arasında izlenen 

ve 20 Aralık 1942 tarihinde M=7,3 büyüklüğünde Erbaa depremine de neden olan 

yaklaşık 70 km. uzunluğundaki Erbaa Deprem Fayı (Amraseys 1970 ve 1971) 

Taşova Ladik Gölü arasında izlenen ve 26 Kasım 1943 tarihinde M= 7,6 

9

üyüklüğündeki depreme de neden olan Toya-Ladik Deprem Fayının doğu ucu, 

Niksar-Kaleköy arasında izlenen yaklaşık 40 km uzunluğundaki Niksar-Kaleköy 

Fayı ile Niksar’ın güneyinde Sarıyazı dolaylarında izlenen ve 20 Aralık 1939 

tarihinde M=7.9 büyüklüğündeki depreme neden olan Erzincan Deprem Fayının 

batı ucundan ibaret, 10-15 km genişliğinde bir zon ile temsil edilmektedir. 

Yukarıda kısaca tarif edilen fay parçalarından ilk ikisi, harita alanında yer 

almaktadır. Erbaa Deprem Fayının sönümlenerek, Tosya-Ladik Deprem Fayının 

başladığı yöreye rastlayan, Taşova dolaylarında Kuzey Anadolu Fayı bir sıçrama 

yapmıştır. Bu nedenle de Taşova, Erbaa Havzası Pull-Apart havza olarak teşekkül 

etmiştir. Söz konusu havza gelişimini günümüzde de sürdürmektedir. Kuzey 

Anadolu Fayının bu şekilde sıçramalar yaptığı (Barka, (1983) Şaroğlu ve diğerleri 

(1987)) vurgulamışlardır. Bu evrede, ayrıca Çerkeş Formasyonunda faya paralel 

sırtlar ve vadiler oluşmuş, fayın kontrolünde alüvyon konileri gelişmiş, yan 

dereler ötelenmiş, fay gölleri, bataklıklar oluşmuş, sıcak ve soğuk su kaynakları ile 

heyelanlar oluşmuş, jeomorfolojik birimler şekillenerek, Yeşilırmak yeni oluşan 

ovalara kendini uydurmuştur. 

Paleocoğrafya: E. Parejas’in “ Türkiye’nin Arzani (Yer) Tektonigisi” adlı 

eserinde belirttiği, alanımızı da kapsayan Malatya-Korç enine eksen alçaklığı 

gerçektir. Bulunan mostralara göre bu eksen alçaklığı, daha Paleozoyikte başlamış 

ve Epikontirantal denizlerle kaplanmıştır. 

Metamorfik kayalar arasında bulunan yeşil şist, Serpantin, şist, amfibolit, 

spilit, tüf ve aglomera gibi magmatizma ürünlerine göre, jeosinklin koşulları 

altında gelişmiştir. 

Billursel şistler üzerine diskordanslı olarak gelen Silüriyen, çoğunlukla 

kumtaşı ve çakıl taşından oluşmuştur. Denizel çökeltiler oldukları fosillerle 

saptanmış olan çökeller, bulantı akıntılardan yoksun kaya ve fosil kapsamına göre 

sığ bir deniz ortamını belirtmektedir. Kireçtaşları çanağa çok kırıntılı, elverişli 

yerlerde mercek biçiminde birikmişlerdir. Kimi merceklerdeki kalkarenit 

bileşenleri taslakları dalgalı sığ suyu belirtmektedir. Kumtaşlarındaki feldspatların 

kuvarsların boyut, köşelik ve tazelik dereceleri bu sıradaki iklimin ılıman bir iklim 

olduğunu göstermektedir. 

Permokarbonifer, bol Fusulinidaeli, ara sırada Pisolitik olan bir kireçtaşı 

istifi ile belirtilmiş olması dolayısıyla bölgenin bu sırada sığ hareketli bir denizle 

kaplanmış olduğunu göstermektedir. Triyasa ilişkin herhangi bir çökele 

rastlanmadığı için, Permokarbonifer sonu ile Jura başı arasındaki sürede, bölge 

kara durumunda bulunmuş olabilir. 

Jura başlarında, bölgeyi sığ bir deniz kaplamış ve bol Crinoidli, 

Lamellipranehia’lı, Corall’lı, Ammenitli olan pelajik kırmızı renkli yumrulu 

kireçtaşı ile yine seyrek Ammonoit fosilli ve bitki kırıntılı kumtaşı, şeyl ve marn 

çökeltmiştir. Feldispatlara göre bu devir sırasındaki iklimin, nemli ve sıcak olduğu 

anlaşılmaktadır. 

Dogger-Malm serisinin, çalışılan alana yabancı kayalar olmaları dolayısıyla, 

Liyas kayaları ile aralarında kayıtlı bir kesitlik olup, olmadığı kestirilememiştir. 

Tabandaki fliş, dereceli olarak kireç taşlarına geçmektedir. Kireçtaşları içerisinde 

belirli bir fasiyes ayırtlaşamamış olup, çeşitli fasiyeler bulunmuştur. Gerek kumlu 

10

kireç taşları içerisinde, gerekse kireç taşları içerisinde oolitik gelişmeler 

kaydedilmişse de, çoğunlukla durgun ortam kayalarıdır. Corall, Birachiopod, 

Ammonoit, Lamellibranchia faunasına göre, epikantinental deniz nitelikleri 

taşımaktadır. 

Mikrofasiyes incelemelerine göre Alt Kratese denizinin (S) güney 

bölgelerimizde, Orbitolinallı, Algallı, Gastropod’lu oolitli sığ ve hareketli bir deniz 

niteliği taşımasına karşılık (N) kuzeye doğru gidildikçe, Ammonoit faunası ve 

kireçtaşları tiplerine göre derinleştiği ve dalgaların ulaşamayacağı bir derinliğe 

ulaştığı anlaşılmaktadır. 

Turoniyen-Kampaniyenin çoğunlukla şarap kırmızımsı renkli marnkalkerler 

ile radiyolzritleri, pelajik yani detritik gereç geliri olmayan, oldukça 

derin bir deniz ortamında durulmuştur. 

Mesriştiyen flişi, transgresif nitelikte olup, inceleme alanında sığ deniz 

fasiyesindedir. Hippurites, Actaeanelia vb.lerine göre Akdeniz tipi yani sıcak 

deniz nitelikleri sunmaktadır. Daha öncede belirtildiği gibi transgerasyon 

inceleme alanında belirli bir kesime dek olmuştur. Adı geçen fosiller ancak bu 

sınır boyunca kimi yerlerde çok bol olmalarına karşılık, kimi yerlerde de 

birdenbire kayboldukları görülmektedir. Oranlamamıza göre bu bolluk yerlerinin 

akarsu ağızlarına karşılık olması çok belirgindir. (N) Kuzeye doğru gidildikçe, 

denizaltı volkanizması ürünlerinin çok bol olduğu derin deniz zonlarına 

ulaşılmaktadır. 

Lütesiyende, kapsamına göre yine sığ deniz nitelikleri göstermektedir. 

Tabana yakın yerler de bol Nummulites, Assilina, Lamellibranehia, Corall, 

Gastropods fosillerini içeren kireçtaşı durulmuştur. Kireçtaşı tiplerine göre, 

oldukça durgun bir ortamı göstermektedir. Yukarı düzeylere doğru çıkıldıkça, bol 

fosil içeriğinin birdenbire kaybolduğu görülmektedir. Alçı taşı ile linyitin varlığı 

denizin sığlığını anlatan başka bir ipucudur. 

Lütesiyen sonu hareketler ile deniz çekilmiş ve inceleme bölgesi tüm kara 

durumuna girmiştir. Arta kalan çukurlarda Alpin aşındırmanın birimleri 

durulmuştur. 

Yararlanılan Kaynaklar 

hAmasya Belediye Başkanlığı 2002 verileri 

hİl Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü 2002 verileri 

hTarım ve Köyişleri Bakanlığı, Amasya İli Arazi Varlığı (1991-Ankara) 

hİl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2006 verileri 

hTarım İl Müdürlüğü (2005-2006) verileri 

hİl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü 2006 verileri 

11

B. DOĞAL KAYNAKLAR 

B.1. ENERJİ KAYNAKLARI 

B.1.1. Güneş 

Amasya İlinde yıllık kullanılan güneş enerjisi miktarı hakkında net olarak bir 

çalışma yapılmamıştır. 

Tablo B.1. Aylara göre güneşlenme süresi ve ışınım şiddeti 

YIL 

AYLAR 

Ocak 

Şubat 

Mart 

Nisan 

Mayıs 

Haziran 

Temmuz 

Ağustos 

Eylül 

Ekim 

Kasım 

Aralık 

Ortalama 

Güneşlenme 

1.8 1.9 3.5 5.8 8.7 10.9 10.1 9.6 7.1 4.2 3.8 2.1 5.8 

süresi (h) 

Güneşlenme 

115 180 268 395 533 601 550 503 369 226 156 103 326 

Şiddeti (cal) 

Güneşlenme 

2.0 2.5 4.2 6.4 6.3 8.3 9.5 8.7 7.8 5.2 3.6 1.9 5.5 

süresi (h) 

Güneşlenme 

130 187 289 408 447 501 537 459 389 259 156 102 322 


Güneşlenme 

3.1 4.0 4.3 6.5 8.4 10.1 10.4 9.4 8.5 5.5 3.3 2.2 6.3 

süresi (h) 

Güneşlenme 

152 236 295 420 490 544 547 487 421 281 153 115 345 


Amasya Meteoroloji İstasyonu Rasat kayıtları 

2003 

2004 

2007 

B.1.2. Su Gücü 

Amasya’nın başlıca su kaynağı, Yeşilırmak Nehri ve bunun kolları olan 

Çekerek, Deliçay ve Tersakan Irmağı’dır. Bunlardan başka Yeşilırmak’ın diğer 

kolları ve çeşitli kaynaklardan beslenen göletler ve kuyulardan da su temin 

edilmektedir. 

B.1.3. Kömür 

Bu bölümde linyit bitümlüşistler vardır. Linyit olarak Eski Çeltek ve Yeni 

Çeltek Kömür İşletmeleri faaliyet göstermektedir. Eski Çeltek Kömür İşletmesi 

kamuya, Yeni Çeltek Kömür İşletmesi anonim şirkete aittir. Eski Çeltek Kömür 

İşletmelerinin 1.700.000 ton, Yeni Çeltek Kömür İşletmelerinin 75.000.000 ton 

rezervi olduğu bildirilmektedir. 

Yeni Çeltek Kömür İşletmesi madencilikte “Uzun Ayak” tabir edilen yer 

altı işletme metodu uygulanmaktadır. Yeraltında daha çok işçiyi bir arada 

çalıştırarak, daha çok üretim hedeflenmektedir. 

Eski Çeltek Kömür İşletmesi Oda Toprak tabir edilen pek kullanılmayan 

yer altı metodunu uygulamakta, arazinin açık işletmeye uygun bölümlerinde 

“açık işletme” dekupaj yapılarak üretim yapılmaktadır. 

12

B.1.4. Doğalgaz 

İlimizde doğalgaz enerji kaynağı bulunmamaktadır. Türkiye-Rusya 

arasında yapılacak Mavi Akım Doğalgaz Projesinin devamı olarak yapımı 

planlanıp Samsun-Ankara doğalgaz boru hattının güzergahı Amasya’dan da 

geçmektedir. 2007 yılı itibariyle hizmete girmiş olup abone hizmetleri ve şehriçi 

hat döşeme çalışmalar devam etmektedir. 

B.1.5. Rüzgar 

Amasya’da esen rüzgarların başlıca sı poyrazdır. NE sonbahar kış aylarında 

karayelde eser, N ortalama rüzgar hızı saniyede 1.1 metredir. En şiddetli rüzgar 

saniyede 18.3 metre hızla poyraz olarak tespit edilmiştir. 

B.1.6. Biyokütle 

İlimizde 20.032 m 3 odun yakacak olarak kullanılmaktadır. 

B.1.7. Petrol 

İlimiz sınırları içinde petrol rezervleri bulunmamaktadır. 

B.1.8. Jeotermal Sahaları 

Ankara Üniversitesi İbn-i Sina Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana 

Bilim Dalı Merkezi’nin 21.08.1987 tarih ve 210 sayılı raporuna göre ilimiz 

hudutları dahilinde bulunan Terziköy, Gözlek, Ilısu ile Hamamözü Kaplıca 

Suları analiz sonuçlarına göre “Oligo-Mineral Suları” grubundandırlar. Bu konu 

ayrıntılı olarak G.2 ‘ de incelenmiştir. 

B.2. Biyolojik Çeşitlilik 

B.2.1. Ormanlar 

Amasya İli ormancılık bakımından zengin sayılabilecek bir düzeydedir. İl 

arazisinin % 35 ormanlık alanlardan oluşmaktadır. İl ormanları ve bitki florası ve 

ağaç türleri bakımından zengindir. 

Ana ağaç türleri ; kayın, meşe, köknar, gürgen, sarıçam ve karaçamdır. 

Amasya Orman Bölge İşletmesine bağlı olarak Merkez Aydınca, Göynücek, 

Merzifon, Gümüşhacıköy, Taşova ve Destek’te Orman İşletme Şefliği 


Ormanlardan her yıl 10.000.m3 endüstriyel odun, 35. 000 sterde yakacak 

odun üretilmektedir. Her yıl ortalama olarak 1100 dekar koru ve orman tabi ve 

suni yollarla gençleştirilmekte ve böylece ormanların devamı sağlanmaktadır. 

Bozuk baltalık ormanlar ise imar çalışmaları ile verimli hale getirilmektedir. 

Her yıl yaklaşık olarak 18.500 dekar saha ağaçlandırılmakta ve işçilik hizmetleri ve 

yöre halkı tarafından karşılamak suretiyle, köylünün de gelir elde etme imkanı 

olmaktadır. 

İl dahilinde 250.000 dekar civarında daha ağaçlandırılmış, dikilen fidan 

sayısı 45 milyon adet civarındadır. 

Suluova İlçesi’nin kapaklı mevkiinde 250 dekarlık alan üzerine kurulu 

bulunan kapaklı orman fidanlığında yılda 350.000 adet tüplü 5 milyon adet tüpsüz 

13

fidan üretilmektedir. Üretilen fidanlar il ve çevre illerin ağaçlandırma sahaları ile 

yöre halkının fidan ağacını karşılamaktadır. İl genel orman arazisi oranı % 34.9 

dur. 

Tablo B.2: Amasya ili toplam orman alanı 

Normal Orman Ha Bozuk Orman Ha Toplam (Ha) 

Koru 58.514 Koru 60.717 119.231 

Baltalık 18.348 Baltalık 55.351 73.699 

T o p l a m 76.862 116.068 192.930 

Amasya Orman İşletme Müdürlüğü 2007 verileri 

B.2.2. Çayır ve Mera 

Dünyada karaların yaklaşık % 23.5’i, ülkemizin % 16.9’u, ilimizin ise % 12.06’sı 

çayır ve meralarla kaplıdır. Yurdumuzda çayır ve meralar günden güne azalmakla 

beraber, bu kaynaktan elde edilen yem, evcil hayvanlarımızın beslenmesinde hala büyük 

önem taşımaktadır. Çayır ve meralar her ülkede tüketilen yemin büyük bir kısmını 

ürettiği gibi, en ucuz yemde bu kaynaklardan elde edilmektedir. 

Tablo B.3: Amasya ili arazi varlığının genel dağılımı 

ARAZİ VARLIĞININ GENEL DAĞILIMI Alanı (Ha) Payı (%) 

Tarım Arazisi 252.750 44,4 

Çayır ve Mera Alanı 87.607 15,4 

Ormanlık-Fundalık 190.409 33,5 

Diğerleri (bataklık, yerleşim yeri, su yüzeyi ve kayalıklar) 38.234 6,7 

T O P L A M 569.000 100 

Tarım İl Müdürlüğü 2008 verileri 

B.2.3. Sulak Alanlar 

İl sınırları içerisinde sulak alan olarak Yedikır Barajı (F.4.2.4. ) 


B.2.4. Flora 

Amasya ilinin bilimsel olarak flora çalışması yapılmamıştır. 

B.2.5. Fauna 

Fauna ve Endemik Hayvanlar konusu F.4. bölümünde incelenmiştir. 

B.2.6. Milli Parklar,Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve 

Diğer Hassas Yöreler 

İlimizde Milli Park, Tabiat Parkı,Tabiatı Koruma Alanı ve Tabiat Anıtı 

bulunmamaktadır. Mesire Yerleri bulunmaktadır.Bunlar; 

Gökoluk Mesire Yeri 

Kapaklı Mesire Yeri 

B.3. TOPRAK 

İl arazisi Paleojik ve kısmen Mezozoik tevel üzerinde yayılan daha genç 

formasyonlardan meydana gelmiştir. Zemin yapısı kalker, yeşil kayaçlar ve yamaç 

molozları ile alüvyondan oluşmuştur. 

14

Samsun çıkışı Tersakan’ın doğu ve batısı ile Tokat çıkışında zemin yapısı 

kireç taşıdır. Yapının diğer bir özelliği ise kalker arazisinin geniş bir yer 

tutmasıdır. 

B.4. SU KAYNAKLARI 

B.4.1. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar 

İlimiz içme suyu Akdağ’dan Aktaş-Karakise ve Koçalan gözlerinden 

drenajla alınıp 60 km. uzakta 700’lük çelik borularla ilimize ulaşmaktadır. Sertlik 

derecesi ortalama 10 Fr. olup, ilimize şebekelerle dağıtımı yapılmaktadır. 

Akdağ içme suyunun normal şartlarda en düşük debisi 160 lt/sn’dir. Derin 

kuyu pompalarının toplam debisi 150 lt/sn’dir. 

Tablo B.4: Amasya ili içme suyu kaynakları 

KAYNAK ADI 

Yeri 

Debi 

(lt/sn) 

Helvacı Orman Bağları Merkez 30 

Gökmedrese Merkez 120 

Şeyhcui Merkez 80 

İhsaniye Merkez 40 

Kirazlıdere Merkez 60 

T O P L A M 330 

Amasya Belediyesi 2002 verileri 

Tablo B.5: İçme suyu envanteri 

İÇMESUYU DURUMU 

SULU 

YETERSİZ 

İLÇE ADI KÖY BAĞLI Şebeke çeşme Şebeke çeşme 

SUSUZ 

SAYISI SAYISI Köy Bağ. Köy Bağ. Köy Bağ. Köy Bağ. Köy Bağ. 

MERKEZ 97 78 91 66 0 6 4 1 1 0 0 5 

GÖYNÜCEK 36 13 33 13 0 0 3 0 0 0 0 0 

G.HACIKÖY 42 23 35 19 0 3 6 0 1 0 0 1 

HAMAMÖZÜ 19 10 19 10 0 0 0 0 0 0 0 0 

MERZİFON 69 9 61 9 0 0 6 0 2 0 0 0 

SULUOVA 38 9 38 8 0 1 0 0 0 0 0 0 

TAŞOVA 48 78 47 24 0 51 1 0 0 3 0 0 

İL GEN.TOP. 349 220 324 149 0 61 20 1 4 3 0 6 

Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü 2006 verileri 

B.4.2.Yeraltı Su Kaynakları 

Bu konuyla ilgili, D.S.İ. 7. Bölge ve 73. Şube Müdürlüğü’nün Amasya İli ile 

yeraltı suyu çalışmalarını, yeraltı suyu kapasiteleri ve yeraltı suyu kullanım 

durumu bölüm D’de ayrıntılı olarak verilmiştir. 

B.4.3. Akarsular 

Amasya’nın en önemli akarsuyu Yeşilırmak’tır. Yeşilırmak Sivas’ın Köse 

Dağı’ndan doğup, Kayabaşı mevkiinde 256 km uzunluğundaki Çekerek Çayı ile 

birleşmektedir. Yozgat’tan doğan Çekerek Çayı’na Amasya Ezinepazar ve Zara 

Dere’leri dökülmektedir. Yeşilırmak’ın Çekerek Çayı ile birleşmeden önceki ismi 

15

Tokat veya Tozanlı Suyu’dur. Çekerek Çayı ile birleşip Amasya’nın içinden geçen 

Ladik Gölü’nden çıkan ve Suluova’da Gümüşsuyu ile birleşen Tersakan Çayı’nı 

alarak Samsun İli’nden Karadeniz’e dökülmektedir. Yeşilırmak Amasya’nın can 

damarıdır. Sulama amaçlı kullanılmaktadır. 

Uzunluk (Km) Debisi m 3 /sn. 

Yeşilırmak 140 km 151.4 

Tersakan 37 km 6.92 

Çekerek 45 km 25.6 

Deliçay 48 km 1.15 

B.4.4. Göller ve Göletler 

Tablo B.6: Göller ve göletler 

Gölet Rezarvuar Yüzeyleri: Ortalama (ha) 

Doğal Göl Baraj Rezervuar 

8 

Yüzeyleri 

Yüzeyleri 

770 

Gölet Rezervuar 

Yüzeyleri 330,34 

Borabay Gölü 8 Yedikır Barajı 610 Merkez Ortaköy Göleti 17,1 

Uluköy Barajı 72 Hanönü Yeniköy Göleti 38,70 

Merkez Doğantepe Göleti 32,00 

Sarayözü 

G.H.Köy Ayvalı Göleti 16,90 

88 

Barajı 

G.H.Köy Çitli Göleti 33,30 

Merzifon Sarıbuğday Göleti 9,50 

Suluova Bayırlı Göleti 4,58 

Merzifon Paşa Göleti 13,46 

Göynücek Gediksaray Göleti 124,20 

G.H.Köy İmirler Göleti 10,80 

Merzifon Yakacık Göleti 10,87 

Merkez İbecik Göleti 8,90 

Taşova Destek Göleti 10,03 

DSİ Samsun Bölge Müdürlüğü 2002 verileri 

B.5. MİNERAL KAYNAKLAR 

İlimizde Taş Ocakları Nizamnamesine tabi doğal kaynaklardan kum temin 

edilen ocaklar genellikle Yeşilırmak Nehri ve kolları üzerine kurulmuş olup, nehir 

yataklarından kum temin edilmektedir. Kum ocakları İl Özel İdare Müdürlüğü 

tarafından ruhsatlandırılmaktadır. Ayrıca, ilimizin muhtelif yerlerinde karayolu 

alt yapı malzemelerinin temin edildiği taş ocakları da mevcuttur 

B.5.1. Sanayi Madenleri 

İlimizde Taş Ocakları Nizamnamesi kapsamında sanayi madenlerinden 

çimento hammaddesini oluşturan TRAS Taşı bulunmaktadır. Özel İdare 

Müdürlüğünce bu sahalar ihaleye verilmekte ve açık işletme (Dekupaj) usulü 

işletilmektedir. 

Kireç üreten Ferhat Arası Mevkiinde Sağıroğlu Kireç Fabrikası ve Eraslan 

yolu üzerinde Çetinler Kireç Ocakları vardır. Rezervleri hakkında kesin bir bilgi 

olmamasına rağmen çalışılan mevkiiler bilindiğinden çok uzun yıllar bu konuda 

16

sıkıntı olmayacağı bilinmektedir. Bu bakımdan ilimiz zengin rezerve sahip 

illerden biridir. 

Ayrıca ilimizde; linyit kömürü, mermer, kalker (kireç) üretimi konularında 

komşu illere göre avantajlı bir durum sağlanmıştır. 

Tablo B.7: Sanayi madenleri 

Cinsi /Kalori/ Rezervleri Bulunduğu İlçe Cinsi Bulunduğu İlçe 

Linyit/3.500-5.000/100.000 ton/yıl Merzifon Fimar Akyazı 

Linyit/2.800-3.500/89.000 ton/yıl Suluova Emmioğlu Akyazı 

Mermer Musa Köy Amyant (Asbest ) Karaibrahim Köyü 

Mermer Yağmur Köy Kalker ( Kireç taşı ) Eraslan Köyü 

Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü 2006 verileri 

B.5.2. Metalik Madenler 

İlimizde metalik olarak altın, gümüş, alüminyum, bakır, çinko, demir, print, 

antimon gibi madenlerden ruhsatlı ve faaliyette olan bir firma ve işletme 

bulunmamaktadır. 

B.5.3. Enerji Madenleri 

Enerji madeni olarak ilimizde linyit ve bitümlüşistler bulunmaktadır. 

Linyit madeni Yeni ve Eski Çeltek Kömür İşletmelerinde üretilmektedir. Eski 

Çeltek Kömür İşletmesi 1.700.000 ton, Yeni Çeltek Kömür İşletmesi 75.000.000 ton 

rezervlidir. Bitümlüşistler yukarıda kömür ocaklarında linyit kömürü damarının 

üstünde yer almaktadır. Ekonomik olarak değerlendirilememektedir. 

B.5.4. Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler 

İlimizde Taş Ocakları Nizamnamesine tabi doğal kaynaklardan kum, 

Yeşilırmak Nehri ve kolları üzerinden yani nehir yataklarından temin 

edilmektedir. Kum ocakları İl Özel İdare Müdürlüğü tarafından 

ruhsatlandırılmaktadır. Ayrıca; ilimizin muhtelif yerlerinde karayolu alt yapı 

malzemelerinin temin edildiği taş ocakları da mevcuttur 


hOrman Bölge Müdürlüğü verileri (2002-2006) 

hOrman İşletme Müdürlüğü verileri (2002-2006) 

hD.S.İ 73. Şube Müdürlüğü verileri (2002) 

hD.S.İ Samsun Bölge Müdürlüğü verileri (2002) 

hSanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü verileri (2002-2006) 

hTarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Amasya İli Arazi Varlığı (1991-Ankara) 

hAmasya İl Özel İdare Genel Sekreterliği verileri (2002-2005) 

hTarım İl Müdürlüğü verileri (2002-2006) 

hAmasya Meteoroloji İstasyonu verileri (2003-2006) 

hAmasya Belediyesi verileri (2002) 

hKöy Hizmetleri İl Müdürlüğü verileri (2003) 

17

C. HAVA (ATMOSFER VE İKLİM) 

C.1. İKLİM VE HAVA 

İlimiz Orta Karadeniz Bölgesi’nin iç kısmında, Yeşilırmak Havzasında yer 

almaktadır. 

Yaz ayları genellikle sıcak geçmektedir. En sıcak aylar Temmuz ve Ağustos 

aylarıdır. Bu yönü ile karasal iklim tipine daha yakındır. En soğuk aylar ise Ocak, 

Şubat aylarıdır. Kış mevsimi itibariyle karasal iklimden daha yumuşak, Karadeniz 

iklim tipinden daha serttir. Şehrin Yeşilırmak Vadisi’nde bulunması ve 

yükseltilerin fazla olması sebebiyle, kış daha yumuşak geçmektedir. 

En çok yağış kış ve ilkbahar aylarında görülmektedir ve en kurak aylar ise 

yaz aylarıdır. İlkbahar aylarında yağış olması karasal iklim tipinden ayıran en 

önemli özelliklerdendir. İlkbaharda sağanak yağışlar yer yer sel baskınlarına 

sebep olmaktadır. 

Topografik yapıya uygun olarak rüzgar akışı kuzey ve güney yönleri 

doğrultusundadır. Birinci derece hakim rüzgar yönü, kuzey-kuzeybatı ( NNW) 

olarak dikkat çekmektedir. 

Şehirde kar örtüsü kısa sürelidir. Bunda rakımın düşüklüğü ve şehrin 

vadide oluşunun rolü büyüktür. Ancak kar örtüsü yüksek dağlarda uzun süre 

kalmaktadır. 

Don olayı bölgemiz ortalamasının altında oluşmaktadır. Ulaşım, ziraat gibi 

dalların bu durumdan çok fazla olumsuz etkilenmemektedir. 

C.1.1. Doğal Değişkenler 

C.1.1.1. Rüzgar 

Tablo C.1: Rüzgar hızı ve yönü ile ilgili meteorolojik veriler 

Ortalama 

Rüzgar Hızı 

En Hızlı 

Rüzgar Hızı 

En Hızlı 

Rüzgar 

Yönü 

Rasat Süresi / AMASYA 

m/s Ocak Şub Mart Nis. Mayıs Hazir. Tem Ağus. Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 

2002 1.1 1.0 1.4 1.4 1.4 1.2 1.2 1.2 1.1 0.9 1.1 1.1 1.1 

2003 1.2 1.4 1.3 1.5 1.3 1.3 1.5 1.4 1.3 1.2 0.9 0.9 1.3 

2004 1.3 1.2 1.2 1.4 1.4 1.2 1.4 1.4 1.3 1.0 0.7 0.7 1.2 

2005 1.1 1.3 1.4 1.4 1.3 1.3 1.4 1.4 1.3 1.1 1.0 1.0 1.3 

2006 1.0 1.4 1.2 1.6 1.3 1.4 1.4 1.5 1.2 0.9 0.9 0.9 1.2 

2007 1.0 1.0 1.3 1.4 1.4 1.3 1.4 1.4 1.3 1.0 1.1 0.7 1.2 

2002 14.7 10.1 18.8 14.8 13.4 18.4 19.4 22.5 20.1 14.2 17.2 17.2 22.5 

2003 18.3 18.3 13.0 20.4 15.4 11.0 13.8 16.8 17.5 23.7 15.5 15.5 23.7 

2004 17.0 12.4 13.0 16.0 11.2 21.3 10.6 14.1 13.1 10.4 9.8 9.8 21.3 

2005 18.3 22.1 22.0 20.4 25.9 22.8 19.4 25.0 36.0 23.7 21.8 21.8 36.0 

2006 12.7 11.3 15.1 12.1 17.6 13.9 13.9 10.5 20.8 19.6 16.0 13.0 20.8 

2007 21.3 10.0 16.5 11.1 17.4 13.6 10.9 17.6 12.7 13.5 16.6 13.9 21.3 

2002 S S SSW WNW SSE NNW NW NW WSW NW NNW NNW NW 

2003 S SSW NNW NW S NNW NNW NW NW S NNW NNW S 

2004 NW SW SSW NNW NW NNW NW NW NW ENE NW NW NNW 

2005 S NNW SW NW NNW NNW NW NW NW S S S NW 

2006 S SSW W S NW NNW WNW E W NW SSW NNW W 

2007 S E S NNW SW NNW NNW NW NNW NNW SE WNW S 

Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü verileri 

18

Tablo C.2: Fırtınalı günlerin aylara göre dağılımı 

Ort. Fırtınalı 

Gün Say. 

(Rüz.hız>=17. 

2) 

Ort. Kuv. 

Rüz. Gün 

Say. 

(Rüz.hız=10.8- 

17.1) 


m/s Ocak Şub Mart Nis. Mayıs Hazir. Tem Ağus. Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 

2002 - - 1.0 - - 3.0 2.0 1.0 2.0 - - 1.0 10.0 

2003 1.0 2.0 - 1.0 - - - - 1.0 2.0 - - 7.0 

2004 - - - - - 1.0 1.0 

2005 0.1 0.8 0.5 0.2 1.1 0.7 0.3 0.3 0.5 0.3 0.6 0.6 6.0 

2006 - - - - 1.0 - - - 1.0 1.0 - - 3.0 

2007 1.0 1.0 1.0 3.0 

2002 1.0 - 3.0 5.0 3.0 1.0 2.0 7.0 2.0 2.0 1.0 1.0 28.0 

2003 3.0 4.0 4.0 3.0 2.0 1.0 2.0 1.0 3.0 5.0 - 2.0 30.0 

2004 6.0 4.0 5.0 6.0 2.0 3.0 - 4.0 3.0 - 2.0 - 35.0 

2005 2.4 4.6 4.1 4.8 2.5 2.7 1.9 2.3 2.1 2.3 1.9 2.1 33.7 

2006 1.0 1.0 6.0 1.0 - 3.0 2.0 - 1.0 - 1.0 2.0 18.0 

2007 3.0 4.0 2.0 5.0 2.0 1.0 1.0 2.0 4.0 3.0 3.0 30.0 


C.1.1.2. Basınç 

Amasya İlinde 2006 yılı verileri itibariyle yıllık ortalama basınç 967.9 hPa’ 

dır. En yüksek basınç Aralık ayında 987.8 hPa. en düşük basınç ise Mart ayında 

947.2 hPa olarak kaydedilmiştir. 

Tablo C.3: Yıllara göre basınç değerleri 

Ortalama 

Yerel Basınç 

En Yüksek 


En Düşük 



hPa Ocak Şub Mart Nis. Mayıs Hazir. Tem Ağus. Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 

2002 975.6 972.1 966.2 964.4 965.6 965.8 962.8 962.9 966.4 968.8 971.8 972.3 967.9 

2003 968.3 966.6 969.0 965.3 967.1 965.7 962.6 965.8 967.9 967.4 972.8 971.5 967.5 

2004 963.7 968.8 972.4 965.8 964.4 966.4 964.9 962.9 969.6 971.5 969.9 974.8 967.9 

2005 970.2 969.3 967.4 965.3 966.0 955.6 963.1 964.2 966.8 969.9 971.4 971.0 967.5 

2006 973.2 967.6 963.7 964.8 967.0 965.8 964.9 961.3 967.5 968.6 972.1 977.9 967.9 

2007 972.6 968.1 967.5 967.8 964.2 963.6 963.4 962.3 966.3 970.7 969.7 971.9 967.3 

2002 984.9 986.6 979.5 971.0 972.2 970.4 968.3 970.4 971.5 974.0 981.2 983.3 986.0 

2003 979.0 981.3 980.1 977.0 976.4 974.7 967.4 970.6 976.6 972.9 980.4 983.0 983.0 

2004 975.9 975.4 983.9 977.9 971.4 971.4 972.9 969.0 976.2 979.4 980.6 982.0 983.0 

2005 984.9 986.6 983.9 981.7 976.4 975.9 972.9 971.2 977.1 982.4 983.4 983.3 986.6 

2006 981.4 976.1 970.0 970.4 971.8 972.7 969.8 969.1 975.1 971.7 981.0 987.8 987.0 

2007 983.7 975.2 978.0 973.7 970.9 968.1 969.4 967.8 973.5 978.4 979.3 982.4 983.0 

2002 963.5 953.3 949.9 955.4 958.0 955.6 958.1 953.4 962.6 962.8 960.5 959.1 949.0 

2003 60.0 955.7 960.4 950.6 955.8 959.1 957.0 961.0 959.9 958.4 962.8 950.0 950.0 

2004 942.5 950.6 958.3 952.9 954.4 958.7 956.8 958.4 962.2 966.2 958.7 963.8 942.5 

2005 942.5 950.6 949.5 948.3 954.4 953.1 951.6 953.4 954.8 958.4 957.9 950.9 942.5 

2006 963.7 957.2 947.2 958.6 959.2 961.5 959.7 953.1 959..2 959.9. 956.8 967.9 947.2 

2007 959.1 960.4 958.9 960.9 959.0 957.7 957.0 955.8 955.2 962.1 959.3 958.3 955.2 


19

C.1.1.3. Nem 

Tablo C.4: Aylara göre nem oranları 


% Ocak Şub Mart Nis. Mayıs Hazir. Tem Ağus. Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 

2002 70 57 54 57 45 50 49 53 56 56 63 58 55 

2003 61 57 56 51 45 41 49 50 55 58 64 64 54 

Ortalama 

Bağıl Nem 

2004 61 54 53 49 50 52 47 52 49 56 58 64 53 

2005 65 57 56 54 52 51 49 52 54 59 62 64 56 

2006 62 64 48 48 50 46 46 42 53 63 61 60 53 

2007 52 54 52 49 49 47 44 47 46 54 59 61 51 

2002 38 18 16 14 15 11 16 18 19 17 18 30 11 

2003 22 20 14 9 10 13 12 13 12 14 20 26 9 

En Düşük 

Bağıl Nem 

2004 23 13 9 11 12 14 12 8 10 13 19 22 8 

2005 11 13 9 9 10 8 12 8 10 11 18 15 8 

2006 26 15 4 9 6 8 6 4 9 12 20 26 4 

2007 15 15 16 12 13 16 12 11 11 14 21 16 11 


Amasya İlinde. 2007 yılı verileri itibariyle nemin en fazla olduğu ay Aralık 

ayı % 61 olarak. en düşük olduğu ay Ağustos ve Eylül ayları % 11 olarak 

kaydedilmiştir. 

C.1.1.4. Sıcaklık 

Tablo C.5: Aylar itibariyle sıcaklık ortalama değerleri 


0C Ocak Şub Mart Nis. Mayıs Hazir. Tem Ağus. Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 

2002 -2.9 6.1 10.5 12.5 18.4 21.3 26.3 23.4 21.1 15.9 9.1 1.0 13.6 

2003 7.0 3.0 4.3 11.9 20.1 22.0 24.5 24.3 19.1 15.6 8.0 3.9 13.6 

Ortalama 

Sıcaklık 

En Düşük 

Sıcaklık 

2004 2.1 4.6 8.3 13.3 16.9 20.6 23.2 24.2 19.8 15.4 8.6 3.5 13.4 

2005 3.1 4.8 7.6 13.4 18.1 21.4 25.2 24.4 20.1 14.7 8.6 4.9 13.9 

2006 0.5 2.1 9.9 13.8 17.4 22.6 22.8 28.0 20.1 15.3 6.8 1.5 13.4 

2007 4.4 3.6 8.5 10.6 21.3 23.7 26.2 26.4 21.9 17.0 8.4 4.4 14.7 

2002 -16.9 -5.3 -3.2 -1.0 3.8 9.3 13.6 10.5 7.8 -2.0 -0.7 -12.7 -16.9 

2003 -2.1 -6.0 -9.0 -2.1 3.6 6.9 11.8 11.0 8.2 0.0 -2.8 -4.2 -9.0 

2004 -15.0 -9.0 -6.6 -5.1 3.3 9.5 11.2 13.8 4.4 0.8 -3.0 -6.3 -15.0 

2005 -17.2 -10.4 -9.0 -5.1 1.1 6.0 10.0 10.0 3.8 -2.0 -4.8 -12.7 -17.2 

2006 -17.3 -11.2 -1.4 -1.2 5.0 11.0 11.0 14.8 8.6 7.7 -4.2 -9.2 -17.3 

2007 - 6.6 -10.2 - 3.2 - 1.1 5.9 11.8 12.9 14.9 8.5 3.9.0 - 3.2 - 7.5 -10.2 

2002 13.7 20.7 26.4 24.4 35.3 38.0 39.5 40.2 34.3 31.3 24.5 14.8 40.2 

2003 18.7 18.4 20.0 27.8 34.4 35.3 41.4 37.3 40.3 33.4 22.5 17.5 41.4 

En Yüksek 

Sıcaklık 

Ortalama 

Düşük 

2004 16.0 24.0 27.5 32.4 31.6 33.2 38.8 37.9 35.4 31.0 25.0 15.7 38.8 

2005 21.3 24.0 29.4 35.8 35.3 39.3 45.0 41.0 40.3 36.0 25.0 22.0 45.0 

2006 13.2 19.2 14.0 28.5 37.2 39.2 34.8 42.0 34.6 30.4 22.7 11.2 42.0 

2007 20.0 18.6 25.8 24.9 35.5 39.8 41.3 42.2 38.4 30.3 21.6 16.5 42.2 

2002 -6.5 0.5 4.6 7.0 9.2 14.2 18.4 16.4 14.1 8.8 3.2 -2.7 7.3 

2003 3.0 -0.4 -0.3 5.5 11.0 12.7 16.4 15.7 12.5 9.7 3.1 0.6 7.5 

20

Sıcaklık 

Ortalama 

Yüksek 

Sıcaklık 

2004 -1.8 -0.1 2.9 6.0 9.9 13.9 15.3 17.3 10.7 8.4 3.4 0.1 7.2 

2005 -0.7 -0.1 2.1 6.9 10.5 13.7 17.0 17.0 12.6 8.5 3.2 1.3 7.7 

2006 -3.4 -2.3 4.2 7.2 10.0 14.9 15.6 19.0 13.5 10.4 1.7 -3.4 7.3 

2007 - 0.8 - 1.9 2.5 3.5 12.8 15.7 17.2 18.9 14.1 10.2 4.2 1.1 8.1 

2002 1.4 12.9 17.5 18.4 26.0 27.8 33.7 31.0 29.0 23.9 15.9 5.3 20.2 

2003 11.4 7.2 9.3 18.8 28.6 29.3 31.9 31.8 26.1 22.3 14.1 8.4 19.9 

2004 6.6 9.7 15.0 20.5 23.3 28.2 30.4 31.9 28.5 23.6 15.2 7.7 20.1 

2005 7.6 10.1 13.7 20.1 25.4 28.4 32.5 31.9 27.9 21.9 15.0 9.2 20.3 

2006 5.1 6.9 16.7 20.8 24.5 29.8 29.3 36.2 27.7 21.2 13.6 7.4 19.9 

2007 10.4 9.5 14.8 17.5 29.7 30.8 33.6 34.3 29.9 24.2 14.2 8.7 21.5 


C.1.1.5. Buharlaşma 

Tablo C.6: Buharlaşmayla ilgili meteorolojik veriler 

Ortalama 

Buharlaşma 

Günlük En 

Çok 

Buharlaşma 


mm Ocak Şub Mart Nis. Mayıs Hazir. Tem Ağus. Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 

2002 83.0 186.4 167.7 255.5 203.3 125.8 88.1 

2003 94.6 197.2 243.4 259.5 239.2 132.0 89.4 

2004 117.8 140.8 156.0 222.0 214.4 154.1 85.4 

2005 92.6 140.8 172.7 224.3 199.8 131.8 74.6 13.1 

2006 106.4 135.7 197.4 190.1 243.0 133.2 60.6 

2007 101.3 174.1 219.6 248.9 225.9 157.2 84.6 

2002 0.0 0.0 0.0 6.0 8.5 10.0 12.0 11.0 6.0 6.0 0.0 0.0 12.0 

2003 0.0 0.0 0.0 8.0 9.0 10.0 12.0 10.5 9.9 6.2 0.0 0.0 12.0 

2004 0.0 0.0 0.0 7.5 8.4 9.1 9.6 19.8 10.5 5.3 0.0 0.0 19.8 

2005 0.0 0.0 0.0 10.0 9.0 10.0 12.0 19.8 10.5 15.7 2.4 0.0 19.8 

2006 0.0 0.0 0.0 6.5 8.5 11.0 8.7 11.8 8.4 4.5 0.0 0.0 11.0 

2007 0.0 0.0 0.0 6.1 9.3 10.0 12.3 9.6 8.1 5.6 0.0 0.0 12.0 


C.1.1.6. Yağışlar 

C.1.1.6.1. Yağmur 

Tablo C.7: Yağışlarla ilgili meteorolojik veriler 

Ortalama 

Toplam Yağış 

Miktarı 

Günlük En 

Çok Yağış 

Miktarı 


mm Ocak Şub. Mart Nis. May. Haz. Tem. Ağus. Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 

2002 70.2 25.1 29.4 62.0 11.6 42.5 23.6 68.5 61.5 22.1 38.3 13.0 467.8 

2003 48.9 25.2 28.1 71.5 29.8 0.6 0.0 1.3 44.3 67.3 24.0 66.6 407.6 

2004 98.2 42.0 59.8 43.9 48.6 69.4 8.1 43.2 6.2 7.1 105.4 29.0 561.4 

2005 41.0 34.7 51.1 61.8 54.5 33.4 10.3 22.7 21.9 38.8 40.1 48.7 459.0 

2006 43.9 71.1 76.4 33.5 49.7 35.4 10.7 0.0 72.1 37.3 40.9 13.2 484.2 

2007 33.0 35.9 55.8 32.7 72.5 59.5 1.3 11.8 33.6 38.4 108.1 53.0 535.6 

2002 34.7 12.1 8.1 9.6 7.3 8.6 17.2 33.3 29.5 9.3 20.2 3.3 34.7 

2003 14.5 9.2 5.7 14.4 10.9 0.5 0.0 1.3 20.8 26.6 11.3 28.6 28.6 

2004 46.8 8.9 21.9 17.2 14.9 11.0 4.1 24.6 6.6 2.5 33.4 9.6 46.8 

2005 46.8 17.8 26.9 29.9 53.4 40.8 21.0 33.3 29.5 30.2 37.0 28.6 53.4 

2006 15.0 34.1 25.0 9.3 11.8 14.0 3.5 22.9 14.8 13.5 11.5 34.1 

2007 11.6 17.6 13.2 11.0 25.4 34.1 1.3 7.1 24.7 18.4 23.9 20.1 34.1 


21

C.1.1.6.2. Kar. Dolu. Sis ve Kırağı 

Tablo C.8: Kar. dolu. sis ve kırağı ile ilgili meteorolojik veriler 

Ortalama 

Kar Yağışlı 

Günler Sayısı 

(0.1 mm ve 

fazla gün) 

Ortalama 

Kar Örtülü 

Günler Sayısı 

En Yüksek 

Kar Örtüsü 

Kalınlığı (cm) 

Ortalama 

Sisli Günler 

Sayısı 

Ortalama 

Dolulu 

Günler 

Sayısı 

Ortalama 

Kırağılı 

Günler 

Sayısı 


Ocak Şub Mart Nis. Mayıs Hazir. Tem Ağus. Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık 

2002 15.0 - - - - - - - - - - 4.0 19.0 

2003 3.0 7.0 6.0 1.0 - - - - - 1.0 - 1.0 19.0 

2004 8.0 7.0 3.0 1.0 - - - - - - 4.0 1.0 24.0 

2005 5.7 4.3 3.8 0.7 - - - 0.1 - 0.1 0.8 1.8 17.3 

2006 4.0 8.0 3.0 - - - - - - - - 3.0 18.0 

2007 1.0 5.0 1.0 3..0 10.0 

2002 26.0 - - - - - - - - - - 7.0 32.0 

2003 1.0 5.0 2.0 - - - - - - - - - 8.0 

2004 13.0 7.0 3.0 - - - - - - - 2.0 - 25.0 

2005 6.4 3.0 1.2 - - - - - - - 0.2 1.4 12.2 

2006 9.0 15.0 1.0 2.0 27.0 

2007 2.0 5.0 7.0 

2002 21.0 - - - - - - - - - - 2.0 21.0 

2003 - 4.0 4.0 - - - - - - - - - 4.0 

2004 15.0 10.0 11.0 - - - - - - - 2.0 - 15.0 

2005 21.0 10.0 11.0 - - - - - - - 2.0 8.0 21.0 

2006 12.0 20.0 - - - - - - - - - 2.0 20.0 

2007 2.0 4.0 6.0 

2002 5.0 - - - - - - - - - - - 5.0 

2003 1.0 - 1.0 - - - - - - - - - 2.0 

2004 - 1.0 - - - - - - - - - - 1.0 

2005 1.4 0.4 0.1 0.2 - 0.1 - - - - 1.3 0.5 3.9 

2006 1.0 3.0 - 1.0 - - - - 1.0 - 1.0 1.0 9.0 

2007 1.0 1.0 1.0 3.0 

2002 - - - 1.0 - - - - - - - - 1.0 

2003 - - - - 1.0 - - - - - - - 1.0 

2004 - - - - - - - 1 - - - - 1.0 

2005 - - 0.1 0.4 0.2 0.1 - 0.1 - - - - 0.9 

2006 - - - - - - - - 1.0 - - - 1.0 

2007 1.0 1.0 

2002 6.0 - - - - - - - - - - - 6.0 

2003 5.0 5.0 4.0 2.0 - - - - - - - - 16.0 

2004 9.0 2.0 4.0 1.0 - - - - - - - - 16.0 

2005 6.9 6.9 4.0 0.7 - - - - - 0.4 6.9 7.4 31.6 

2006 8.0 5.0 1.0 1.0 - - - - - - 14.0 21.0 50.0 

2007 15.0 15.0 6.0 36.0 


22

C.1.1.7. Seller 

İlimizin Yerleşim Alanı Dağlık Bölge olduğundan zaman zaman aşırı 

yağışlardan dolayı sel felaketi yaşanmaktadır. Dere mahallesi, Savadiye Mahallesi, 

Şeyhcui Mahallesi (Küpderesi Mevkii) ve Küçük Sanayi Sitesi sel deresi mahalle 

içinden geçtiği ve sel geldiğinde iş yerlerine ve bazı binaların zemin katları ve 

bodrumlara dolduğu Yol, Su ve Kanalizasyon hatlarına zarar verdiği 

görülmektedir. 

Ayrıca, İlimizde Yeşilırmak ve Yeşilırmak’ın kolları olan Tersakan ve 

Çekerek Irmağı geçmektedir. Şehir merkezini ikiye bölerek akan Yeşilırmak 

çevresinde yapılan istinat duvarları, şehir merkezinin sel baskınlarına maruz 

kalmasını önlemektedir. Ancak; Yeşilırmak ve kolları olan Tersakan, Çekerek 

Irmakları yer yer yağışın bol olduğu Nisan ve Mayıs aylarında taşkınlığı sebebiyle 

ekili alanlara ve ırmak kenarlarına yakın yerleşim yerlerine zarar verebilmektedir. 

2002 Yılında Merkeze bağlı İpekköy ve Gümüşhacıköy İlçemizde Su Baskını 

meydana gelmiş olup, Su baskınlarına neden olan her iki bölgedeki derenin de 

düzenli bir yatağı olmadığı, İpekköy’de özellikle konutların yoğun olarak yer 

aldığı karayoluna yakın bölümlerde dere yatağının tamamen kaybolduğu, derede 

suyun düzensiz bir şekilde aktığı, bu nedenle bahsedilen konutlara su girdiği 

belirlenmiştir. Ayrıca su giren konutların su basmanlarının oldukça düşük 

olduğu, İl Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünce tespit edilmiştir. 

C.1.1.8. Kuraklık 

Amasya, kuzeyde Karadeniz iklimi ile güneyde Karasal iklim arasında iç 

geçit iklimi karakterine sahiptir. Karadeniz kıyı şeridine paralel olarak uzanan 

kuzeydeki sıradağlar, Amasya ikliminin kuzeyde hüküm süren ılık Karadeniz 

iklimine benzerliğini azaltmaktadır. Amasya, diğer Orta Karadeniz illerine göre 

daha sert ve kurak bir iklim özelliği ile İç Anadolu iklimine daha çok benzerlik 

göstermektedir. 

Uzun yıllara dayanan gözlem sonuçlarına göre yıllık ortalama sıcaklık 13.6 

0 C’dir. Yılın en sıcak ayları Temmuz ve Ağustostur. Bu aylarda ortalama sıcaklık 

23.5 0 C’dir. Yağışların az olduğu bu aylarda kuraklıklar yaşanmaktadır. 

C.1.1.9. Mikroklima 

Uzun yıllara dayanan gözlem sonuçlarına göre, ilimiz Taşova İlçesi iklim 

bakımından farklılık göstermektedir. 

C.1.2. Yapay Elementler 

C.1.2.1. Plansız kentleşme 

Amasya’nın ilk mimar planı 1945 yılında İmar Bakanlığınca yapılmış olup, 

uygulanan ilk hali hazır imar planı 1966 yılında Mimar Rauf Bey tarafından 

hazırlanmış, bu imar planı1985 yılında revizyon görmüştür. 

Amasya’da 1985 yılında başlayan kentleşme olayı, özellikle 2000 yılıyla 

birlikte büyük bir hız kazanmış, şehrin modern ve planlı bir görünüm almasını 

sağlamıştır. 

23

5520 km 2’ lik bir yer kaplayan, 412 metre rakımda bulunan ve son yapılan 

nüfus sayımına göre 74.463 kişilik nüfusa sahip olan Amasya, Orta Karadeniz 

Bölgesinin tarihi ve şirin bir kentidir. 

Amasya için lazım gelen projelerin başında otopark gelmektedir. Son 

yıllarda artan araç sayısı, şehrimiz için otopark yapılmasını kaçınılmaz kılmış ve 

zorunlu hale getirmiştir. 

Erzurum-Erzincan-Sivas-Tokat-Amasya-Merzifon-Osmancık-Tosya-Ilgaz- 

Çerkeş-Gerede-Bolu-Adapazarı-İzmit-İstanbul’dan geçen ve Doğu Anadolu ile 

İstanbul’u bağlayan önemli karayolu akışı Amasya’dan geçmektedir. Bu yüzden 

gerek şehir içi trafiğini rahatlatmak, gerekse şehirler arası ulaşımı daha kolay ve 

emniyetli hale getirmek için, Amasya’nın çevre yoluna ihtiyacı bulunmaktadır. 

Çevre yolu, Amasya’nın trafik sorununu çözecek ve şehri daha bir yaşanılır 

duruma getirecektir. 

Amasya’da, teknik altyapı ve imar konularında yapılması gerekli birtakım 

projeler bulunmaktadır. Bu projelerin hayata geçirilememesi ve köylerinden 

Amasya’ya olan göçler, şehirde plansız kentleşme tehlikesi doğurmaktadır. 

Özellikle belediye ve ilgili kurumların gayretleri neticesinde, şehrin düzensiz ve 

plansız kentleşmesine engel olmakta ve gelişme alanları kontrol altında 

tutulmaktadır. 

C.1.2.2. Yeşil Alanlar 

Amasya, yeşil alan ve bitki örtüsü itibariyle diğer illere nazaran oldukça 

zengin sayılabilecek bir konumdadır. Batısında Atatürk Ormanı, kuzeyinde 

Yiğitoğlu Ormanı, doğusunda ise Mehmetçik Ormanı bulunmaktadır. 

İmar planlarında gösterilen yeşil alanlar, imar uygulamaları sırasında %35 

olan düzenleme ortaklık payının geçtiği için yeşil alan tahsisi belediyelere 

düşmektedir. Belediyelerinde kamulaştırma suretiyle yeşil alan tahsis etmesi 

kendilerine çok büyük ekonomik külfet oluşturacağı için imar uygulamalarında 

yeşil alanlar azalmaktadır. Yeşil alanların azalmasının bir diğer nedeni de 

vatandaşların orman alanlarını yok ederek kendilerine gecekondu alanları 

oluşturma düşüncesidir. Ormanların yakılması veya ağaçların kesilmesi suretiyle 

yok olan yeşil alanların yerine kaçak yapı gecekondu yapılması, şehirlerde yeşil 

alanların azalmasının sebeplerinden birisidir. 

Meraların ve yeşil alanların, hayvancılık ve besicilikle uğraşan vatandaşlar 

tarafından hayvanlarını otlatma amacıyla kullanması yeşil alanların azalmasında 

önemli bir etkendir. 

Çiftçilerimizin bilinçsiz ilaç kullanmaları ve zirai danışmanlık 

hizmetlerinde yeterli derecede istifade etmemeleri neticesinde, canlıların oksijen 

kaynağı durumundaki yeşil alanlar azalmaktadır. 

İmar planlı yeşil alan : 260 Hektar 

Ağaçlandırılacak alan : 35 Hektar 

2000 Genel Nüfus Sayımına göre Amasya İlinin nüfusu 74.300 kişi olup, kişi 

başına düşen yeşil alan miktarı 40 m2’dir 

24

C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar 

İlimizde ısınma amaçlı olarak kullanılan başlıca yakıtlar; odun, kömür, 

(Eski Çeltek, Yeni Çeltek, Sibirya Linyiti, Armutlu Kömürleri) Fuel-oil ve LPG 

kullanılmaktadır. 

İlimiz Mahalli Çevre Kurulunun almış olduğu kararla ilimiz sınırları 

içerisinde, kanserojen etkiye sahip olan petrokok kömürünün satışı ve 

kullanılması yasaklanmıştır. Ayrıca kurul kararında belirtilen özelliklere sahip 

olmayan kömürlerin ilimiz sınırları içerisinde satışı ve tüketimi yasaklanmıştır. 

Sıvı yakıtlarda ise TÜPRAŞ tarafından üretilen ve % 1.5 kükürt içeren 

kalorifer yakıtının (Kal-yak) kullanılması serbesttir. Kükürt oranı yüksek olan 6 

nolu fuel-oil’in meskun mahal içerisinde kullanılması yasaklanmış olup meskun 

mahal dışında Müdürlüğümüzden izin alınması kaydıyla sanayi tesislerinde 

kullanımı serbest bırakılmıştır. 

Konu ile ilgili olarak gerekli denetimler İl Çevre Müdürlüğü 

koordinasyonunda İl Çevre Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü ve Belediye Zabıta 

elemanlarınca yapılmaktadır. 

C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar 

İlimizde endüstriyel tesis sayısı fazla değildir. İlimizde gıda ve tekstil 

sanayi ön plandadır. Suluova İlçemizde bulunan şeker fabrikası dışında fabrika 

niteliğinde olan endüstriyel kuruluşlar yerleşim alanı dışındadır. İlimizde Naturel 

Kumaş Boyama Fabrikası Organize Sanayi Bölgesinde, Tekstil Fabrikası Küçük 

Sanayi Sitesinde bulunmaktadır. Merzifon’ da Meray Yağ Fabrikası, ilimizdeki 

Maya Fabrikası şehir dışında olması nedeniyle yerleşim alanını fazlaca 

etkilememektedir. 

İlimizdeki Endüstriyel kuruluşlardan bazıları emisyon izinleri almış, 

bazılarında müracaat halinde olup, çalışmalar devam etmektedir. Kullanılan yakıt 

cinsleri ve miktarları kontrol altında olup, periyodik denetimler yapılmaktadır. 

Tablo C.9: Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü 

Yönetmeliği Ek-7’e göre mevcut durumu 

İMALAT SANAYİ GIDA, İÇKİ,TÜTÜN SANAYİ 

Gıda Maddeleri Sanayi 

No 

Tesisin Adı Adresi Üretimi 

Üretim 

Kapasitesi 

Birimi 

(Ton, Adet, 

M3, M2,Lt, 

Kg, vb.) 

Ek-8' 

deki 

yeri / 

grubu 

Emisyon 

İzni 

Var Yok 

Emisyon 

İzin 

Belgesi 

Tarihi 

Emis 

yon 

İzni 

No 

Mezbaha Ürünleri 

1 PAN-ET A.Ş. 

Borsa Mah.İstiklal 

Cad.No:31 

SULUOVA 

Et ve Et 

Ürünleri 

11,250 

Ton/Yıl 

B.Baş 

Kesim 

Ek 3 

B.7.4. X 12.04.2006 B-05.5 

9,000 K.BaşKesim 

3,875 Mamül Et 

450 Sucuk 

960 Salam 

25

420 Sosis 

72 Pastırma 

2 Belediye Mezbahası 

Kümbethatun M. 

Kırklar Mevkii 

Merzifon 

Hayvan 

kesimi 

1890 ton/yıl 

Ek.3 

B.7.2.b. X 12.10.2005 B-05.3 

3 Belediye Mezbahası Suluova 

Hayvan 

kesimi 

Ek.3 

B.7.2.b. 

Hava Kalitesinin Kontrolü 

Yönetmeliğine göre alınmış 

4 Belediye Mezbahası Uygur Kasabası 

Hayvan 

kesimi 

Ek.3 

B.7.2.b. 

Hava Kalitesinin Kontrolü 

Yönetmeliğine göre alınmış 

Süt ve Süt Sanayi 

5 Kutay Süt Ürünleri 

Ankara Asfaltı 

No:4 MERZİFON 

Süt Ürünleri 5 Ton / Yıl X 

B. Peynir 765 Ton / Yıl 

6 Bakraç Süt Ürünleri 

Boğazköy/ 

AMASYA 

K. Peyniri 297 Ton / Yıl 

Yoğurt 1,466 Ton / Yıl 

B.7.29 

X 

Pastörize 

Süt 

2,700 Ton / Yıl 

Un ve Unlu Mamüller Sanayi 

7 

GÜLBAHAR UN Tar 

Ür.Hayv. 

Samsun Asfaltı 

Üzeri 

Un 61,440 Ton / Yıl 

7.Km.MERZİFON Kepek 15,360 Ton / Yıl 

Ek 3 

B.7.17 X 22.08.2006 B-05.9 

8 

GÜR UN San. Tic. Ltd. 

Şti 

Kapıkaya Köyü 

Paşalık Mevkii 

AMASYA 


Kepek 18,240 Ton / Yıl 

Ek 3 

B.7.17 X 12.04.2006 B-05.6 

Un - Kepek 46,080 Ton / Yıl 

9 

GÜLŞİM UN ve İrmik 

Tic.San.A.Ş. 

Samsun Karayolu 

üzeri SULUOVA 


Kepek 

Ton / Yıl 

B.7.17 X 06.08.2008 

B- 

05.34 

10 

11 

MİSUN Yem Gıda 

San.Tic.ve Taş.A.Ş. 

USTA Un Gıda 

Mot.Araç.Tur.San.Tic.A.Ş. 

Bongalite 

Ton / Yıl 

İhsaniye 

Mah.No:127 

Un 218,800 Ton / Yıl 

AMASYA Kepek 5,355 Ton / Yıl 

Samsun 

Cad.No:40 

MERZİFON 

B.7.17 X 23.07.2007 

Un 25,600 Ton / Yıl B.7.17 X 14.12.2006 

B- 

05.18 

B- 

05.11 

12 

NİHORUZ Gıda San.ve 

Tic.A.Ş. 

Hayrettin Köyü 

/MERZİFON 

Un 43,000 Ton / Yıl B.7.17 X 10.04.2007 

B- 

05.16 

13 

AKTAN Gıda San. Ve Tic. 

A.Ş. 

Eski Buğday 

Pazarı No:2/1 

MERZİFON 

Un - Kepek 30.720 Ton / Yıl 



B.7.17 X 14.12.2006 

B- 

05.10 

14 

TEKSİN Gıda San. ve Tic. 

A.Ş. 

Samsun Asfaltı 

Üzeri/MERZİFON 



Ek 3 

B.7.17 X 08.03.2006 B-05.4 

15 

AMASYA UN GIDA 

Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. 

Mecitözü Yolu, 

Yıldızköy Mevkii / 

AMASYA 

Un ve Unlı 

Mamuller 

90,000 Ton / Yıl B.7.17 X 09.05.2007 

B- 

05.17 

16 

ELSA Tic. San. Tur. Nakl. 

Ve Paz. Ltd. Şti. 

Organize Sanayi 

Bölgesi / 

MERZİFON 

Un-Kepek- 

Bongalite 

72,000 Ton / Yıl B.7.17 X 09.03.2007 

B- 

05.15 

26

MAYA SANAYİ 

17 ÖZMAYA A.Ş. 

Taşova Yolu 

Üzeri 6.Km./ 

AMASYA 

Ekmek 

Mayası 

Ekmek 

Katkı 

Maddesi 

17,000 Ton / Yıl 

3,820 Ton / Yıl 

B.7.19 X 09.09.2005 B.05.1 

Şeker Üretimi Sanayi 

18 

AMASYA ŞEKER 

FABRİKASI A.Ş. 

(Suluova) 

Atatürk Bulvarı 

05500 / 

SULUOVA 

Kristal 

Şeker 

Melas 35,000 

Yaş Küspe 300,000 

100,000 Ton / Yıl 

A.7.18 

İşlemler 

Sürüyor 

Melaslı 

Kuru Küspe 

25,000 

ALKOL ÜRETİMİ SANAYİ 

19 

AMASYA ŞEKER 

FABRİKASI A.Ş. Etil 

Alkol Fab.(Suluova) 

20 MERAY Yağ Sanayi A.Ş. 

21 

Ham Alkol 1,980,000 Lt/Yıl 

Saf Alkol 17,820,000 Lt/Yıl 

Konsantre 

Şilempe 

32,258 Ton / Yıl 

Bitkisel ve Hayvansal Yağlar Sanayi 

Gümüşhacıköy 

Asf. 

Ayçiçek 

Rafine Yağ 

2.Km./MERZİFON Soya Rafine 

Yağ 

331,365 Ton / Yıl 

1,439 Ton / Yıl 

Faaliyette değil 

Hava Kalitesinin Kontrolü Yönetmeliğine 

göre alınmış 

BÜYÜKBAŞ VE KÜÇÜKBAŞ HAYVANCILIK VE YUMURTA ÜRETİMİ 

Kozlu Gıda İmalat San. 

Tic. ve Taşm. A.Ş. 

Suluova Yumurta 270.000 adet/gün B.7.1 X 23.07.2007 

Yem Sanayi 

B- 

05.20 

22 

BAFAY Yağ Un Gıda Tar. 

Ve Mak. Gübre San. Tic. 

A.Ş. 

Doğu Mh. Uluköy 

Yolu Üzeri/ 

TAŞOVA 

Karma Yem Ton / Yıl X 

23 

KOZLU Gıda 

İm.San.Tic.ve Taş.A.Ş. 

Hacıhayta 

Mah.Ağyer Mevkii 

No:631 / 

SULUOVA 

Karma Yem 53,169 Ton / Yıl 

B.7.17 

B.1.2.b X 23.07.2007 

B- 

05.19 

DOKUMA GİYİM EŞYASI VE DERİ SANAYİ 

Dokuma Sanayi 

İplik Hal.Get.Dok.Boy.San. 

24 

NATÜREL Tekstil Tic ve 

San. A.Ş. 


Bölgesi/AMASYA 

Kumaş 

Boyama 

1.133 Ton / Yıl 

Ek 3 

B.10.10 

B.1.2.a 

X 21.08.2006 B-05.8 

Ayakkabı Dışında Giyim Eşyası Sanayi 

25 

26 

APS GİYİM Sanayi 

Tic.A.Ş. 

TİMAY ÇIT ÇIT Rivet 

San.Tic.A.Ş. 


Bölgesi 

MERZİFON 


Bölgesi 

MERZİFON 

Konf-Dış 

Giyim(Pant.) 

Kot Düğme- 

Çıt Çıt 

1,100,000 Adet / Yıl MUAF 

1,114,040,000 Adet / Yıl Kapasite olarak MUAF 

27

ORMAN ÜRÜNLERİ VE MOBİLYA SANAYİ 

Ağaç Mob. ve Döş. San. 

27 

PLATFORM MOBİLYA 

San.Tic.A.Ş. 


Bölgesi / 

MERZİFON 

Dekoratif 

Mob. Profili 

Dekoratif 

Mob. Paneli 

17,505,000 Metre/Tül 

420,000 Metre/Tül 

Dosya 

Hazırlanıyor 

Dekoratif 

Kapı Profili 

3.382,500 Metre/Tül 

28 

29 

30 

YILMAZER Mobilya San. 

Tic. Ltd. Şti. 

DOVİ Modüler Mobilya 

İmalat San. Tic. Ltd. Şti. 

ÖZBAKIRLAR San. Tic. 

Ltd. Şti. 

Merzifon-Samsun 

Karayolu 8. 

Km./MERZİFON 


Bölgesi/AMASYA 

Tugay Yolu 

Çağlayan Köprü 

Başı /AMASYA 

Yemek 

Odası Tk. 

Yatak Odası 

Tk. 

600 Adet /Yıl 

600 Adet /Yıl 

Koltuk Tk. 600 Adet /Yıl 

Kanepe 3,000 Adet /Yıl 

Büro 

Mobilya- 

Mutf. D. 

Metal Eşya Sanayi 

Metal Yapı Malzemesi Sanayi 

18,000 Adet /Yıl X 

Levha Bakır 900 Ton/Yıl 

TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİ 

X 

Hava Kalitesinin Kontrolü Yönetmeliğine 

göre alınmış 

31 

32 

SAĞIROĞLU Kireç 

Madencilik 

İnş.SanbTic.A.Ş. 

ÖZÇETİN Toprak 

San.Tic.Ltd.Şti. 

Derekocacık 

Man.Şair Akif 

Sok.No:33/C 

AMASYA 

Ezinepazar 

Beldesi 35. Km. 

AMASYA 

Kireç 75,000 Kğ. / Yıl Dosya Bakanlık tarafından askıya alındı 

Blok Tuğla 12,000,000 Adet / Yıl B.2.10.B X 06.09.2007 

B- 

05.22 

33 

FİMAR Mermer Maden 

A.Ş. 

M. Kemal Paşa 

Cd.No:1 K:1 

AMASYA (Firma 

Adr. Sivas) 

Mermer 

Blok 

69,120 M3/Ton B.2.2 X 09.04.2008 

B- 

05.28 

34 FİMAR İnş. Taahhüt A.Ş. 

Mermer L. 

Eb.Merm. 

M2 / Yıl 

İşlemler Sürüyor 

35 

ÇETİNLER Kireç Torb. 

San. ve Tic. Ltd. Şti. 

Yüzbey Köyü 

/SULUOVA 

Taşocağı, 

kırmaeleme, 

sönmemiş 

kireç 

öğütme, 

kireç 

södürme ve 

paketleme 

tesisi 

132.600 mıcır 

1.728.000 

torba kireç 

ton/yıl 

adet/yıl 

B.2.1. 

B.2.2 X 09.03.2007 

B- 

05.14 

36 

EMMİOĞLU Merm Mad. 

İnş.Taah.İnş. Malz. 

Müh.A.Ş. 

Akyazı Köyü İR: 

72864 

Blok 

Mermer 

28.560 M3/Yıl B.2.2 X 02.10.2007 

B- 

05.25 

37 

GÜVEN -İŞ San. Tic. Ltd. 

Şti 

Yeniyol Cd.No: 

136/B / AMASYA 

Kum, Çakıl 48,000 M3/Yıl 

Hazır Beton 96,000 M3/Yıl 

Dosya 

Hazırlanıyor 

Mıcır 424,972 Ton / Yıl 

28

28 

İŞÇİMENLER Tuğla 

Fabrikası 

Ferhatarası 

Mevkii Amasya 

Tuğla ve 

kiremit 

Mermer 

Levha 

10.600.032 Adet / Yıl 

36,720 M2 / Yıl 

B.2.10.B X 14.12.2006 

B- 

05.12 

39 

OĞRAŞ San. Tic. Ltd. Şti. 

(*) 

İhsaniye Mh. Köle 

Mez. Boğazköy / 

AMASYA 

Blok Tuğla 13.700.000 Adet / Yıl X 06.08.2008 

B- 

05.33 

40 

41 

EMEK İnş. Taah. Kum 

Nakl. Ve Hafr. Tic. Ltd. 

Şti. 

EMEK İnş. Taah. Kum 

Nakl. Ve Hafr. Tic. Ltd. 

Şti. 

Amasya-Tokat- 

Çorum Kavşağı 

Amasya 

Taşlıyurt Köyü 

Suluova 

Hazır Beton 96.000 M3/Yıl B.2.12 X 02.10.2007 

Mermer 

Blok 

2,040 M3/Yıl 

Mıcır 399,024 Ton / Yıl B.2.2 X 11.01.2007 

B- 

05.24 

B- 

05.13 

42 

ÖZEN HAFRİYAT Kum- 

Nak.-İnş.-Mermer-Çim.- 

Kir.Alç. San. 

Samsun Karayolu 

Çeltek Mevkii 

Merzifon 

Hazır Beton 184.320 ton/yıl B.2.12 X 03.08.2007 

B- 

05.21 

Mıcır 

M3/Yıl 

43 




Taşlıyurt Köyü 

Suluova 

Taşocağı 399.024 Ton / Yıl 

Ek 3 

B.2.1 

Ek 3 

B.2.2 

X 18.05.2006 B-05.7 

44 





Paşalık Mevkii / 

AMASYA 

Hazır Beton 84.000 M3/Yıl B.2.12 X 

B- 

05.26 

45 

ÇETİNLER Toprak San. 


Halifeli Köyü 

/AMASYA 

Blok Tuğla 13,450,000 Adet / Yıl Faaliyette değil 

46 

ÇETİNLER Mim. Müh. İnş. 

Gıda. İth. İhr. San. ve Tic. 

Ltd. Şti. 

Amasya-Turhal 

Karayolu 42.Km. 

Ezinepazar 

Tuğla 7.830.000 Adet / Yıl B.2.10.B X 06.09.2007 

B- 

05.23 

47 

ÜÇEL Kireç San. ve Tic. 

Ltd. Şti 

M. Kemal Paşa 

Cd.No:60/2 

AMASYA 

Kireç 48,000 Ton / Yıl İşlemler sürüyor 

48 

BETOSAN Hazır Beton 


İnalan 

Köyü/Merzifon 

Taşocağı 100.000 Ton / Yıl 

Ek 3 

B.2.1 

Ek 3 

B.2.2 

X 12.06.2008 

B- 

05.31 

49 

BETOSAN Hazır Beton 


50 Masat Enerji Hazır Beton 

İstanbul Yolu 4. 

km. Merzifon- 

Amasya 

Taşova Yolu 

Üzeri 

Konkasör 

Tesisi 

Mıcır: 74.880 

Taştozu: 

40.320 

Ton / Yıl Ek 3 

B.2.2 

X 12.06.2008 

Hazır Beton ? ? Dosya Hazırlanıyor 

B- 

05.32 

51 

Abdullah ALEMDAR 

İnş.Tur.Oto Pet. Mad. San. 

Ltd. Şti.. 

Mahmatlar Köyü 

taş ocağı ve 

kırma-eleme 

tesisi (Maden 

Ruhsat No: 

200700135 ) 

Mıcır: 156.000 

ton/yıl, 

Taştozu: 

84.000 

ton/yıl 

B.2.1 

B.2.2 X 12.05.2008 

B- 

05.29 

29

52 

Karayollar 7. Bölge 

Müdürlüğü (Abdullah 

ALEMDAR İnş.Tur.Oto Pet. 

Mad. San. Ltd. Şti. tarafından 

işletiliyor.) 


taş ocağı 

(Maden 

Ruhsat No: 

05/2005-04 ) 

Kalker: 90.000 ton/yıl B.2.1 X 12.05.2008 

B- 

05.30 

53 

54 

55 

AKÇAGAZ Akgaz Tic. Ve 

San. A.Ş. 

Güngör Petrol 

Akaryakıt 

ESKİ ÇELTEK Kömür 

İşl.Md. 

LPG Dolum İşlem. (Tüpl.) ve Akaryakıt 

Merzifon-Samsun 

Karayolu 4. 

Km./MERZİFON 

Samsun yolu 

8. km. 

Merzifon 

Eski Çeltek / 

SULUOVA 

LPG Tüp 64,500 Ton / Yıl İşlemler sürüyor 

Tüp- 

OtoTank- 

Stok Tnk 

Akaryakıt 

İstasyonu 

12,800 Ton / Yıl 

118.000 l 

Çeş. Pet.ve Köm.Türv.San. 

Linyit 

Kömürü 

250,000 Ton / Yıl X 

Ek.3 

B.9.1.b. X 12.10.2005 B-05.2 

56 

YENİ ÇELTEK Kömür ve 

Madencilik A.Ş. 

Kayadüzü Mevkii/ 

MERZİFON 

Linyit 

Kömürü 

100,000 Ton / Yıl 

Ek 3 

B.2.2 X 15.02.2008 

B- 

05.27 

57 

ARMUTLU MAD.Pet. 

ür.San. Tic. Ltd. Şti. 

İstiklal Cd. Temel 

Petrol/SULUOVA 

Linyit 

Kömürü 

20,400 Ton / Yıl MUAF 

58 Amasya Belediyesi 

Ferhatarası 

Mevkii 

Asfalt 

Asfalt Plenti 

59 Merzifon Belediyesi Merzifon Asfalt X 

60 Suluova Belediyesi Suluova Asfalt X 

X 

61 Karayolları 

Eraslan Yolu 

Üzeri 

Asfalt 

Müracaatı var. Eksiklik Bildirildi 

C.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar 

Hava kirliliğine önemli derecede etkisi olan araçların egzoz gazı emisyonlarını 

(CO 2 , HC, O 2 , CO PPM ölçümleri) İl Müdürlüğümüzce yapılmaktadır. 

Yıllar Araç Sayısı Ölçüm yapılan Araç Sayısı 

1998 13.300 

1999 13.150 

2000 14.150 

2001 

2002 L.2.1.5.’ de 

9.085 

2003 verilmektedir. 

11.150 

2004 11.399 

2005 8.874 

2006 10.134 


10.175 

30

C.2. HAVAYI KİRLETİCİ GAZLARVE KAYNAKLARI 

C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman 

İnsan sağlığını tehdit eden havadaki zararlı gazların en önemlisi olan 

kükürt dioksit (SO 2 ), yanmayan renksiz bir maddedir, ağızda değişik bir tat 

bırakmaktadır. Oksitlendiğinde SO 3 ve sülfatlarına dönüşür ise yağmur 

damlacıkları ile birleşerek sülfürik asidin oluşmasına neden olur. 

İlimizde kış aylarında görülen hava kirliliğinin başlıca nedeni ısınma amaçlı 

kullanılan fosil kaynaklı yakıtlardan kirlilik meydana gelmektedir. Özellikle 

kükürt dioksitin % 90’nının bu kaynaklardan, % 10’u ise endüstriyel faaliyetler ve 

motorlu araçlarda kullanılan yakıtlardan kaynaklandığı, dumanda ise yakıt dışı 

kaynakların % 20 paya sahip olduğu görülmüştür. Isınmadan kaynaklanan hava 

kirliliğinin temel sebepleri, ısınmada düşük vasıflı yakıtların iyileştirme işlemine 

tutulmadan kullanılması, yanlış yakma tekniklerinin uygulanması, kullanılan 

yakıt kazanlarının işletme bakımlarının düzenli olarak yapılmaması, ve ısınma 

amaçlı kükürt oranı yüksek kaçak kömürlerin kullanılması şeklinde 

sıralanmaktadır. Bu durum özellikle ısınma periyodunun uzun olduğu bölgelerde 

tehlike arz etmektedir. Bunların yanı sıra hızlı nüfus yoğunluğu, topografik ve 

meteorolojik şartlara göre hava kirliliğinin artmasında önemli rol oynamaktadır. 

İlimizde mevcut kurulu bulunan hava kirliliği ölçüm istasyonlarının: 

a) Sayısı : 2 

b) Yerleri : Amasya İl Sağlık Müdürlüğü- Merzifon 1. nolu Sağlık Ocağı 

c) Ölçülen Parametler: SO 2 , Duman 

d) Ölçüm Yöntemleri: Yarı otomatik cihazla Titre Yöntemi 

e) Ölçümü Yapan Kurum: İl Sağlık Müdürlüğü 

Tablo C.10: Amasya ilinin (merkez) yıllar itibariyle SO 2 ve PM Konsantrasyonu 

Yıllar 

Kirlilik Par. 

ve Önceki 

yıla göre % 

değişim 

Ocak 

Şubat 

Mart 

Nisan 

Mayıs 

Haziran 

Temmuz 

Ağustos 

Eylül 

Ekim 

Kasım 

Aralık 

2006 2005 2004 2003 

SO 2 (µg/m 3 ) 137 96 78 36 18 18 20 17 22 38 65 100 

PM (µg/m 3 ) 75 30 30 14 5 4 4 4 7 22 47 84 

SO 2 (µg/m 3 ) 118 100 50 31 26 26 27 26 32 30 68 74 

PM (µg/m 3 ) 90 58 21 13 6 6 5 5 10 34 74 89 

SO 2 (µg/m 3 ) 67,5 70,6 44,6 26,9 24,4 26,9 21,6 26,4 33,4 40,7 96,6 104,3 

PM (µg/m 3 ) 70 54,8 32,9 14,8 6,6 5 4,3 6,2 7,5 22,3 86,7 102,8 

SO 2 (µg/m 3 ) 95 91.3 60.5 29.6 21.3 22.7 21.5 31.7 27.2 49 109.3 128 

PM (µg/m 3 ) 85.2 79.5 50 21.7 8.3 5.4 4.7 4.6 8.3 35 105 115 


SO 2 (µg/m 3 ) 

82 62 24 9 2 1 1 0 1 6 26 55 

PM (µg/m 3 ) 

109 89 55 48 167 35 199 35 31 96 73 93 

İl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2007 verileri 

31

C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonları 

C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları 

Renksiz, kokusuz ve havanın ortalama mol ağırlığında bir gaz olan 

karbonmonoksit, yerleşim civarlarında ve içlerinde en çok rastlanan kirletici 

gazdır. Oldukça stabil olup atmosferde kalma süresi 2-4 aydır. 

Bu gaz içten yanmalı motorların egzoz gazları ile tam yanmayan 

yakıtlardan bol miktarda üretilmektedir. Normal egzoz gazında % 3-4 iyi 

yakılmayan yakıt gazında % 7 düzeyinde bulunmaktadır. 

İlimizde karbonmonoksit ölçümü yapılamamaktadır. 

C.2.4. Azot Oksit (NOx) Emisyonları 

Atmosferde bulunan NO ve NO 2 gazlarının çoğunluğu fosil yakıtlardan 

kaynaklanan yanma ile, anaeorobik toprak ortamlarından ve az bir kısmı ile 

yanma süreci esnasında atmosferik azottan kaynaklanmaktadır. 

Atmosferdeki Azot oksitler kararlı kararsız olmak üzere iki yapıda 

bulunmaktadır. Bu bileşikler atmosferdeki oksitleyici maddeler ile reaksiyonlara 

girerek fotokimyasal reaksiyonlar sonucu fotokimyasal sisi oluşturur. Bunun yanı 

sıra atmosferdeki su buharı ile reaksiyona girerek asit yağmurlarına sebebiyet 

verirler. Bu oksitlerden NO ve NO 2 kirletici gazlardandır. Her iki gaz da yüksek 

konsantrasyonda (50ppm) toksik ve öldürücü etki göstermektedir. Ancak 

atmosferdeki konsantrasyonu bu seviyenin çok altında olduğundan esas olarak 

akciğer ve solunum sistemi üzerinde olumsuz etkiler söz konusu olmakla birlikte 

Amasya’da NO x ölçümü yapılmamaktadır. 

C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları 

Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları ölçümleri, ilimizde motorlu araçların 

egzoz emisyon ölçümleri sırasında yapılmaktadır. 

C.3. ATMOSFERİK KİRLİLİK 

C.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri 

Atmosferde en önemli oksitleyici madde ozondur. Ozon kirletici 

kaynakların güneşin mor ötesi ışınlarıyla reaksiyona girmesi sonucu oluşan bir 

gazdır. Ozon tabakası ve çevre sağlığını tehdit eden N 2 O ve diğer azot gazlarının 

oluşumuna yol açar. 

Atmosferde cereyan eden N 2 transformasyon olayları; son yıllarda CFCS 

gazlarının dışında bazı gazlarında ozon tabakasını parçaladığı kanıtlanmış 

durumdadır. Bu gazların en azot oksit olanıdır. Çoğunlukla soğutucu spreylerde 

bulunan Kloro-floro hidrokarbonlar, ozon moleküllerinin azalmasına yol 

açmaktadırlar. 

Toprağa ilave edilen organik ve inorganik azotlu gübrelerin maruz 

kaldıkları reaksiyonlar; azot gazlarının normal seviyelerde tutulması açısından 

doğal olaylara müdahale etmek pek mümkün değildir. Ancak özellikle gübre 

uygulamalarında dikkat etmemiz gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Örneğin; 

havalanması zayıf olan ve pH’ı yüksek olan topraklara yüksek düzeyde 

uygulanacak olan azotlu ve özellikle NO 3 ve NH 4 formundaki gübreler N 2 O 

oluşumu ve NH 3 şeklindeki buharlaşmayı artıracaktır. Dolayısıyla alınacak olan 

32

en önemli tedbir; gübre uygulamasında tarımsal verim artışı ve çevrenin 

korunması açısından en uygun gübre çeşidi, gübre dozu, uygulama zamanı gibi 

kriterlere dikkat edilmesi ve ortam koşullarının dikkate alınmasıdır. 

Ozon tabakası ve çevre sağlığını tehdit eden faaliyetlerden en fazla 

görülenler, tarımsal faaliyetlerde bilinçsiz gübre kullanımı ve sanayiinin gelişmesi 

olarak nitelendirilebilir. 

C.3.2. Asit Yağışlarının Etkileri 

Gerek endüstriyel ve gerekse kaynaklardan atmosfere salınan kükürt, azotoksitler 

hidrokarbonlar gibi kirleticiler, atmosfere çeşitli kompleks kimyasal ve 

fiziksel reaksiyonlara uğramak suretiyle yeni ürünlere dönüşerek kirletici 

emisyonların fazlalığı asit yağmurlarına neden olmaktadır. Söz konusu asit 

karakterli yeni ürünlerin yeryüzüne geri dönmeleri çoğunlukla yağmur ve kar, 

içinde çözünmüş halde taşınmak suretiyle gerçekleşmektedir. Çünkü atmosferde 

bulunan CO 2 su ile tepkimeye girerek zayıf bir asit olan karbonik asiti 

vermektedir. 

Asit yağmurlarının etkisinde kalmış yağmur suyunun pH derecesi genelde 

4 ila 5 civarında seyretmektedir. 

Fosil yakıtlarda bulunan azot ve kükürt yanma sonucunda karbondioksite, 

kükürt ve azot oksit haline dönüşmekte ve daha sonra da oksidasyon ve su 

molekülünün hidroliz etkisi altında asit oluşturmaktadır. 

Karbondioksit ve kükürtdioksit gazlarının her ikisi alev esnasında meydana 

gelmekte ve baca gazlarına karışmaktadır. Bunlardan kükürtdioksit, daha sonra 

kademeli olarak yeniden oksitlenerek SO 3 ’e dönüşmektedir. Sonuçta sülfürik 

asit, yağmur suyu ortamında iyi çözünen bir yağmur suyuyla yeryüzüne 

ulaşmaktadır. 

Asit yağmurları, göl ve akarsularda asit dengesini bozarak önce hassas 

canlılar olmak üzere, tüm canlıları etkilemektedir. 

Asit yağmurlarına maruz kalan özellikle kireç taşları ve mermerlerden inşa 

edilen tarihi yapılar ve anıtlar olmak üzere orijinal durumlarını hızla 

kaybetmektedirler. Bina olarak, çatı örtüsü olarak kullanılan metal levhalarda 

yıpranmalar görülmektedir. Ormanlara büyük tahribat vererek, ağaç 

yapraklarının büyüme ve gelişmesine etki etmektedir. 

Asit yağmurları içme ve kullanma sularının, gölleri, toprağın fizikokimyasal 

yapısını değiştirmekte, neticede toprak ve suyla temas halinde olan tüm 

canlıları olumsuz yönde etkilemektedir. 

C.4. HAVA KİRLETİCİLERİNİN ÇEVREYE OLAN ETKİLERİ 

C.4.1. Doğal Çevreye Olan Etkileri 

C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkileri 

Havada oluşan kirli gazlar, asit yağmurlarıyla yeryüzüne inerler ve bunun 

sonucu olarak göller, barajlar, denizler, yer üstü ve yer altı sularının kirlenmesine 

başlıca katyon (Ca, Mg, Na, K), ağır metal (Al, Mn, Fe) ve sülfat 

konsantrasyonlarının yükselmesi pH’ ın düşmesine (asiditenin artmasına) sebep 

olmaktadır. 

33

Ekolojik dengenin bozulması sonucu, göl ve barajlardaki yaşayan canlılar 

zarar görmekte, balık sayısı ve türleri azalırken göller ve barajların tabanında 

yosunlaşmalar artmaktadır. 

C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkileri 

Havada oluşan kirlilik yağmurlar etkisiyle, toprağa ulaşmakta toprağın 

kimyasal yapısı ve biyolojik koşulları üzerinde yetişen bitkilere zararlı olmaktadır. 

Toprağa geçen sülfürik asit toprak çözeltisinin asitliğini yani hidrojen 

iyonlarının yoğunluğunu artırmaktadır. Miktarı artan hidrojen iyonları, toprağın 

kolloidal kompleksleri olan kil mineralleri ve humus kolloidalleri tarafından 

tutulmakta olan başta Ca olmak üzere K ve Na, bitki besin elementlerinin yerine 

geçerek bu elementlerin topraktan taban suyuna karışmak üzere yıkanmalarına 

sebep olmaktadır. 

Makro besin elementlerinin bu yolla topraktan yıkanmaları toprağın verim 

gücünün azalmasına neden olduğu gibi, pH’nın bozulmasına toprağın nötr 

seviyesinden giderek asitleşerek toprağı çoraklaştırmakta ve bir kısım mikro besin 

elementlerinin de olumsuz yönde etkilenmesine neden olmaktadır 

C.4.1.3 Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri 

Hava kirliliğinin insanlarda gösterdiği etkiler; aynı zamanda hayvanlar ve 

bitkiler üzerinde de olumsuz etkiler bırakmaktadır. 

Hava kirliliğini oluşturan gazlardan bazılarının; özellikle SO 2 gazı 

bitkilerde fotosentez olayını yavaşlatmakta, oksidasyon işlemine engel olmakta, 

kloroplastlardaki magnezyumu kurutmaktadır. 

Bu olumsuz etkiler özellikle kültür bitkilerinde bir ölçüde ürün azalmasına, 

geniş alanları kaplayan orman vejetasyonunun kurumasına neden olmaktadır. 

C.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri 

Hava; yaşamın temel öğesi olduğuna göre, havadaki kirliliğin insan sağlığı 

yönünden önemi açıktır. Havanın taşıdığı karbon parçacıkları ozon, karbon 

monoksit, kükürtdioksit, doymamış hidrokarbonlar, aldehitler ile kanserojen 

maddeler gibi kirleticiler insanların solunum yollarını etkileyerek normal 

mekanizmasını bozmaktadır. Bronşlarda iltihaplanmalara ve daralmalara neden 

olmaktadır. Bu değişim sonucu kronik bronşit ve anfizem meydana gelmektedir. 

Akciğer kanserine de sebebiyet verebilmektedir. 

Ozon gazı; ayrıca gözlerde ve bronşlarda iltihaplanma, akciğerlerde ödem 

yapmaktadır. Asit yağmurlarına maruz kalan içme ve kullanma sularının 

tüketilmesiyle insanlarda mide asidini artırarak mide ülserine neden olmaktadır. 

Bu kuruluşlardan bazıları emisyon izinleri almış, bazıları da müracaat 

halinde olup çalışmalar devam etmektedir. Kullanılan yakıt cinsleri ve miktarları 

kontrol altında olup, sık sık periyodik denetimler yapılmaktadır. İlimizde ve 

Merzifon İlçemizde günlük hava kirliliği ölçümleri yapılmakta, uzun vadede 

standartları aşan gün sayısı yok denilecek kadar azdır. 

Emisyon izni için müracaatı olan kuruluşların hava kalitesinin korunması 

yönetmeliğinde belirtilen standart değerlere uygunluğuna göre çalışma 

yapılmaktadır. 

34

C.4.2.Yapay Çevreye Etkileri (Görüntü Kirliliği Üzerine) 

İlimizde hava kirletici kaynaklardan önemli kirlilik oluşmamakla 

birlikte,yerleşim bölgelerinde ısınma amaçlı kullanılan yakıtlardan ve taşıtlardan 

egzoz gazlarından çıkan emisyonlar kış sezonunda yoğunluk kazanmaktadır. Yaz 

sezonunda emisyon sorunu bulunmamaktadır. 

Yararlanılan Kaynaklar : 

h Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü verileri (2002-2007) 

hAmasya Meteoroloji İstasyonu verileri (2002-2007) 

h Amasya Belediye Başkanlığı verileri (2002) 

h İl Çevre ve Orman Müdürlüğü verileri (2002-2007) 

h İl Sağlık Müdürlüğü verileri (2002-2007) 

h İl Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü verileri (2002-2007) 

35

D. SU 

D.1. SU KAYNAKLARININ KULLANIMI 

D.1.1. Yeraltı Suları 

Bu konuyla ilgili D.S.İ. VII. Bölge ve 73. şube Müdürlüğünün Amasya İli ile 

ilgili yeraltı suyu çalışmalarını, yeraltı suyu potansiyelini ve yeraltı suyu kullanım 

durumu Tablo D-2 de ayrıntılı olarak verilmiştir. 

Tablo D.1:Amasya ili örnekleme noktalarının su kalite sınıfları 

Örnekleme Noktası Su Kalite Sınıfı 

Yeşilırmak-Durucasu 

I. Sınıf 

Yeşilırmak-Çayköy Regülatörü I. Sınıf 

Yeşilırmak-Sütlüce 

II. Sınıf 

Tersakan-Boğazköy 

IV. Sınıf 

DSİ Samsun Bölge Müdürlüğü 2002verileri 


Tablo D.2: Amasya ili yer altı suyu potansiyeli ve tahsis miktarı 

İŞLETME Tahsis edilen Su Miktarı (hm 3 /yıl) 

OVA ADI REZERVİ İçme- 

(hm 3 Sanayi Sulama Toplam 

/yıl) Kullanma 

Tahsis 

GELDİNGEN OVASI 65 24.66 28.28 52.94 

AYDINCA OVASI 16,5 17.05 17.05 

SULUOVA OVASI 10,5 0.43 0.25 5.21 5.89 

MERZİFON-G.HACIKÖY OVASI 49 12.57 0.14 32.93 45.64 

TOPLAM 141 121.52 

DSİ Samsun Bölge Müdürlüğü 2002 Verileri 

Tablo D.3: Merzifon–Gümüşhacıköy ovası’nda mevcut verimleri 10 l/s nin 

üzerinde olan yer altı suyu kaynakları 

KAYNAK ADI MEVKİİ Çıktığı Formasyon Debi (L/s) 

KOCAPINAR Akören Köyü Alüvyon 20 

KAYNARCA Alıcık Köyü Alüvyon 11 

SAĞMACA Keçi Köyü Neojen 18 

YUNAK A.Kamışlı Köyü Neojen 14 

ŞARLAYUK Doluca Köyü Neojen 11 

PINARBAŞI Pınarbaşı Köyü Kalker (Mesozoik) 275 

BÖLGÖZE Bölgöze Köyü Kalker (Mesozoik) 49 

İNDERESİ Bölgöze Köyü Kalker (Mesozoik) 49 

ULUPINAR Çetmi Kalker (Mesozoik) 21 

ILIPINAR Keçi Köyü Kalker (Mesozoik) 19 

CAMİ ÇEŞMESİ Keçi Köyü Paleozoik 11 

DSİ Samsun Bölge Müdürlüğü 2002 Verileri 

36

Tablo D.4: D.S.İ. VII. Bölge Müdürlüğünün Amasya ili ile ilgili yer altı suyu çalışmaları 

HİDROJELOJİK 

ETÜD 

JEOFİZİK ETÜD 

( Nokta adedi ) 

AÇILMIŞ OLAN SONDAJ KUYULARI 

İLİN ADI 

OVA ADI 

OVA 

PLANLAMA ( 

km 2 ) 

MÜNFER 

İT 

ADET 

OVA (ADET) 

MÜNF 

ERİT 

(ADET) 

ARAŞTIRMA 

KUYULARI 

ADET 

DERİNLİK ( 

m ) 

İŞLETME 

KUYULARI 

İŞLETMEDE 

OLAN 

ADET 

DERİN 

LİK 

DRENAJ 

KUYULARI 

ADET 

DERİNLİK 

BELGELİ ŞAHIS VE 

MÜESSESE 

KUYULARI 

TOPLAM ADET 

AMASYA 

AYDINCA 350 4 94 78 4 233 58 3836 15 

GELDİNGEN 26 61 342 46 4306 18 1533 8 179 245 

GÖYNÜCEK 1350 15 291 11 799 35 1208 35 

MECİTÖZÜ 

MERZİFON- 

G.HACIKÖY 

4 72 3 407 18 753 1 

1050 22 406 738 90 14677 96 12943 19 366 149 

SULUOVA 550 6 202 198 8 852 12 553 9 200 88 

TAŞOVA 270 6 37 13 865 11 

TURHAL 

OVASI 4 95 2 85 8 240 

TOPLAM 3570 87 763 1851 177 22224 245 21066 36 745 544 

DSİ Samsun Bölge Müdürlüğü 2007verileri 

Tablo D.5: DSİ. VII. Bölge Müdürlüğünün Amasya ili ile ilgili yeraltı suyu potansiyeli. 

Tahsis Edilen Su Miktarı 

(10 m 3 /yıl) 

AMASYA 

Ova ve Ünitelerin 

Adı 

İşletme 

Rezervi 

(10 m/yıl) 

Yas 

Sulama 

Kooperatifi 

İçm. 

Kullanma 

San 

Belgeli 

Sulama 

Toplam 

Tahsis 

Amasya Merkez 2,30 18,80 0,40 21,50 

Aydınca Ovası 16,50 17,76 17,76 

Geldingen Ovası 62,40 24,96 0,81 7,10 32,87 

G.Hacıköy+ Merzifon 36,00 21,65 11,80 0,90 34,35 

Saraycık 4,00 

Suluova 10,50 2,70 0,03 0,70 3,43 

Taşova 0,90 0,90 


Tablo D.6: D.S.İ. VII. Bölge Müdürlüğünün Amasya ili ile ilgili yeraltı suyu potansiyeli ve 

kullanım durumu 

YERALTISUYU İŞLETME 

REZERVİ(hm³/Yıl) 

YERALTISUYU 

SULAMA 

KOOPERATİFLER 

TAHSİS EDİLEN SU MİKTARI (hm³/Yıl) 

KOOPERATİFLER DIŞI BELGELİ 

İŞLETMELER 

İÇME KULLANMA VE 

SANAYİ SUYU 

YAS SULAMA 

TOPLAM 

166.00 83.94 27.15 33.35 144.44 


37

Tablo D.7: Yer altı suyundan sulama yapan birimler 

Yeraltı Suyundan Sulama Yapan 

Birimler 

Sulanan 

Alan (Ha) 

İşletme Kuyusu 

(Adet) 

Motopomp Sayısı 

Milli Pompa Dalgıç Pompası 

Yeraltı Suyu Sulama Koop. 10322 245 35 210 

Resmi Kuruluşlar 780 15 15 --- 

GENEL TOPLAM 11102 260 260 


D.1.2. Jeotermal Kaynaklar 

İlimizde Hamamözü, Terziköy ve Gözlekte kaplıca olarak kullanılmaktadır. 

Konu ayrıntılı olarak G.2’ de verilmektedir. 

D.1.3. Akarsular 

Sivas İli, Suşehri İlçesi’nin güneybatısındaki Köse Dağları’ndan doğan 

Yeşilırmak, 519 km uzunluğundadır. Yeşilırmak Havzası, Karadeniz sıra 

dağlarının hemen arkasındaki bölgede olup güney kısmı Orta Anadolu 

yaylalarının bir devamıdır. Havzanın en dar yeri Koyulhisar civarında olup 

genişliği 30.5 km, en geniş yeri ise Ladik-Zile-Akdeğirmenli yönünde ve genişliği 

170 km’ dir. Doğduğu Köse Dağlarından itibaren batıya doğru akan Yeşilırmak 

Tokat ve Turhal ovalarından geçerek Amasya Ovası’ndan itibaren kuzeye yönelir, 

Canik Dağları’nı yararak Topuzlu ve Eğrikiraz dağları arasından Çarşamba 

Ovası’na açılır. Bu ova içinden geniş bir delta yapan Yeşilırmak, Çatlı burnundan 

denize dökülür. 

Yeşilırmak Su toplama Havzası, 36.750 km 2 alana sahip, 10 ilin (Amasya, 

Çorum, Erzincan, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Samsun, Sivas, Tokat, Yozgat) 

sınırları içerisindedir. Havza içerisinde 3 il merkezi (Amasya, Çorum, Tokat), 41 

ilçe ve 2434 köy bulunmaktadır. Yaklaşık 1.042.387 il ve ilçe merkezlerinde, 

1.141.803 köylerde olmak üzere 2.184.190 insan yaşamaktadır. 

Arazi yapısı oldukça engebelidir. Yıllık ortalama yağış, m 2 ’ye 646 

mm’dir. Uzunluğu 519 km olan Yeşilırmak’ın önemli kolları, Çekerek Irmağı 

276 km, Kelkit Çayı 246 km ve Tersakan Çayı 92 kilometredir. 

• Çekerek Irmağı 

Sivas İlinin 50 km kuzey-batısındaki 2500 m. yükseklikteki yıldız 

dağlarından doğar ve Amasya’nın 15 km güneyinde Yeşilırmak’la birleşir. 

Uzunluğu 200 km.’dir. Şimdiye kadar ölçülmüş maksimum debisi 362 m³ / s, 

minimum debisi 0,09 m³/s, ve ortalama debisi 20 m³/s’dir. Yıllık toplam akım ise 

842 milyon metreküptür. Taşkınlar Mart, Nisan, Mayıs aylarında meydana 

gelmektedir. Çekerek üzerinde bilhassa Amasya’nın taşkından korunması ve 

enerji istihsali ve sulama gayeli Süreyya Bey Barajı inşa edilecektir. 

• Tersakan Irmağı 

Samsun İlinin Ladik İlçesi’nin doğusunda yer almaktadır. 1925 m. 

Yükseklikteki Akdağ’dan doğmaktadır. Havza İlçesinden geçmekte ve Amasya İli 

içerisinde Yeşilırmak’la birleşmektedir. Uzunluğu 100 km. dir. Şimdiye kadar 

ölçülmüş maksimum debisi 317 m³ / s, minimum debisi 0,021 m³/ s, ve ortalama 

38

debisi 3,96 m³/ s’dir. Yıllık toplam akım ise 125 m³’dür. Taşkınlar genellikle Mart, 

Nisan ve yaz aylarındaki sağanak yağışlardan meydana gelmektedir. 

Tersakan üzerinde Amasya’nın takriben 30 km. kuzey batısında Suluova 

İlçesi bulunmaktadır. Suluova’da Tersakan Çayı’na Gümüşhacıköy ve Çorum İli 

istikametinden gelen iki büyük kol katılır. Bu kollar üzerinde Gümüşhacıköy 

Ovası, Merzifon Ovası ve Dövenci Ovaları bulunmaktadır. 

• Kelkit Çayı 

Erzincan’ın kuzey batısındaki 2600 m. yükseklikteki dağlardan doğup, 

doğu-batı istikametinde Kelkit, Suşehri, Koyulhisar, Reşadiye, Niksar ve Erbaa 

İlçelerinden geçerek Erbaa Kale Köyü yakınlarında Yeşilırmakla birleşmektedir. 

Uzunluğu 400 km.’dir. Şimdiye kadar ölçülmüş maksimum debisi 905 m³/ s., 

minimum debisi 47 m³ / s., ve ortalama debisi 0.5 m³ /s.’dir. Yıllık toplam akım 

ise 2526 milyon metreküptür. Üzerindeki başlıca ovalar Kelkit, Niksar ve Erbaa 

Ovalarıdır. 

D.1.4. Göller ve Göletler ve Rezervuarları 

İl merkezine 65 km. ve Taşova İlçesi'ne 15 km. mesafede yer alan Borabay 

Gölü Taşova İlçesi sınırları içerisindedir. 1157 Metre yüksekliktedir. Tabiat 

harikası olan gölün etrafı ormanlık olup, göl kıyısında dinlenme amaçlı evler 


Doğal göller bakımından zengin olmayıp suni göl bakımından oldukça 

zengindir. D.S.İ. tarafından sulama amaçlı yaptırılan ve hizmete sunulan en 

önemli gölet Yedikır Barajı’dır. Suni olarak yapılmış bir göl olmasına rağmen 

doğal ortama uyum sağlamış ve göçmen kuşlarının uğrak yeri olmuştur. Gölde 

yaban hayat kaynaklarından 13 familya ve 34 kuş türü tespit edilmiştir. 

* Toplam su potansiyeli : 5112 hm³/ yıl 

* Doğal göl yüzeyleri : 8 ha. 

* Borabay gölü : 8 ha. 

Baraj Rezervuar Yüzeyleri 

* Yedikır barajı : 610 ha. 

* Uluköy barajı : 72 ha. 

İlimizde bulunan Suluova Yedikır Barajı, Uluköy Barajı, ve Paşa 

Göleti’nin karakteristik özellikleri ve coğrafi konumu ; 

“Yedikır Barajı ve Suluova sulaması” 

İli-ilçesi 

: Amasya-Suluova 

Bölgesi 

: D.S.İ. VII Bölge Müdürlüğü 

Şubesi : 73. Şube Müdürlüğü 

Karakteristik Özellikleri : Suluova Sulaması ; Suluova Sağ Sahil Yedikır Barajı 

Sulaması ve Suluova Sol Sahil Ladik Sulaması olmak üzere iki kısımdan 

oluşmaktadır. Sağ Sahil Sulamasının rezervuarını Yedikır Barajı oluşturmaktadır. 

Su kaynağı: Yedikır Barajı 

Regülatör Talveg kotu: 523.50 m 

Sulama modülü: 1,2 i/ s/ha 

Regülatör: Çeltek Regülatörü 

Regülatör Kret kotu: 525.50 m 

Suyun kalitesi: C2S1 

39

Tipi: Zonlu Toprak Dolgu 

Yüksekliği Temelden: 28 m 

Ana kanal kapasitesi: 2.350 m³/s 

Yüksekliği Talvegden: 25 m 

Gövde dolgu hacmi: 5.5 hm³ 

Ana Kanalı boyu: 35+634 km 

Mevcut Balık Varlığı: Turna, Tatlı Su Levreği, Kızıl Kanat, Tahta Balığı, 

Aynalı Sazan, Pullu Sazan 

“Uluköy Sulama Göleti” 

İli-İlçesi: Amasya-Taşova 

Bölgesi: D.S.İ.VII Bölge Müdürlüğü 

Şubesi : 73. Şube Müdürlüğü 

Tesisin Coğrafi Durumu: Proje sahası Amasya İline bağlı Taşova İlçesi’nin 7 km. 

doğusunda yer almaktadır. 218 km²’lik Destek Havzası’nın 35 km²’lik kısmını 

kaplamaktadır. 

Tesisin Sulama Alanı: 

Brüt sulama alanı: 1200 ha 

Net sulama alanı: 1000 ha 

Devredilen net sulama alanı: 1000 ha 

Tipi: Homojen toprak dolgu 

Kret kotu: 341.80 m 

Kret genişliği: 9.00 m 

Gövde hacmi: 0,5 hm³ 

Maksimum su kotu: 340.80m 

Minimum su kotu: 325.00 m 

Normal su kotu: 340.00 m 

“Uluköy Barajı” 

Tesisin Karakteristikleri: 

Su Kaynağı: Destek Çayı ve Karaçam 

Regülatörü 

Maksimum göl hacmi: 5 hm³ 

Minimum göl hacmi: 0,2 hm³ 

Aktif göl hacmi: 4.3 hm³ 

Normal göl hacmi: 072x106 m² 

Derivasyon büzünün çapı: Ø 80 cm 

Dipsavak boru çapı: Ø 100 cm 

Dipsavak kapasitesi: 2.000 m³ /s 

Yüksekliği Talvegden: Aks I- 22.8 m Aks II 6.80 m 

İletim kanalı ve kapasitesi ve boyu: 1.500 m³ / s 7+215 km 

S1 Ana kanalı kapasitesi ve boy: 0.824 m³ / s-7 + 075 km 

S2 Ana kanalı kapasitesi ve boyu : 0.861 m³ / s-5+250 km 

Yedek kanallar toplam uzunluğu : 3 + 436 km 

Mevcut Balık Varlığı: Yayın, Pullu Sazan, Aynalı Sazan, İn Balığı 

“Paşa Göleti Sulaması” 

İli-İlçesi 

: Amasya- Merzifon 

Bölgesi 

: VII Bölge Müdürlüğü 

Şubesi 

: 73. Şube Müdürlüğü 

Tesisin Coğrafi Durumu:Amasya İli Merzifon İlçesi sınırları içerisinde olup, Paşa 

Göleti ve sulaması proje alanı Merzifon İlçesinin 3 km kuzeyinde bulunmaktadır. 

Gölet yeri Hırka Köyü’nün 300 m batısında Paşa Deresi üzerinde yer almaktadır. 

Tesisin Sulama Alanı: 

Tesis Karakteristikleri: 

Brüt sulama alanı: 400 ha 

Su kaynağı: Paşa Deresi 

Net sulama alanı: 350 ha 

Sulama suyu ihtiyacı: 6072 m³/ha/yıl 

Devredilen net sulama alanı: 350 ha Sulama modülü: 0.66 l / s/ ha 

Suyun kalitesi: C2S1 

40

Yüksekliği Talveg: 38.50 m 

Kret kotu: 852.90 m 

Kret genişliği: 10.70 m 

Kret uzunluğu: 326.50 m 

Gövde hacmi: 476.4x 10³ m³ 

Max.su kotu: 851.50 m 

Normal su kotu: 848.50 m 

Normal göl hacmi: 1.450 x 10 m³ 

Max. göl hacmi: 1.700 x 10 m³ 

Tipi: Kil çekirdekli kaya ve yarı geçirimli dolgu 

Mevcut Balık Varlığı: Aynalı Sazan, İn Balığı 

“Paşa Göleti” 

Ölü hacim: 0.120 x10 m³ 

Dipsavak boru çapı: 0.63 m 

Dirsavak boru boyu : 115.03 m 

Dipsavak yeri: Sağ sahil 

Dolusavak tipi: Karşıdan alışlı 

kontrolsüz 

Dolusavak genişliği: 10.00 m 

Dolusavak boyu: 158.00 m 

Tablo D.8: DSİ 73. Bölge Müdürlüğünün faaliyet alanındaki baraj, gölet ve rezervuarları 

Tesisin Adı 

Rezervuar ve Ne Amaçla 

Sulama Alanı (ha) Kullanıldığı 

G.Hacıköy Sarayözü Barajı, Cazibe Sulaması 4000 Sulama Amaçlı 

Yedikır Barajı Suluova; Cazibe Pompaj Sulaması 16.666 " 

Uluköy Barajı 1.190 " 

Ortaköy Göleti Sulaması 236 " 

Kızgüldüren Göleti Sulaması 30 " 

Yeniköy Göleti Sulaması 415 " 

Doğantepe Göleti Sulaması 475 " 

Bayırlı Göleti Sulaması 54 " 

Çitli Göleti Sulaması 604 " 

Sarıbuğday Göleti Sulaması 150 " 

Gediksaray Göleti Sulaması 1.300 " 

Paşa Göleti Sulaması 623 " 

D.1.5. Denizler 

İlimizin denize kıyısı bulunmamaktadır. 

D.2. 

DOĞAL DRENAJ SİSTEMLERİ 

Tablo D.9: Yer altı suları 

Faaliyetin Adı 

Alan 

(km 2 ) 

Hidrojeolojik Etüdler 24.354 

Jeofizik Etüdler 6.605 

Jeofizik Açılmış Olan Sondaj Kuyusu 

okta Sayısı Adet Derinlik (m) 

Araştırma Sondaj Kuyusu 619 60.288 

İşletmede Olan Koop. Kuyuları 263 19.614 

Henüz İşletmeye Açılmamış Koop. Kuyuları 61 3.083 

Drenaj Sondaj Kuyusu 200 4.,444 

Şahıs-Müessese Sondaj Kuyuları 724 32.606 

Fesih Olan Koop. Kuyuları 29 962 

Genel Toplam 6.605 1.896 120.997 

DSİ Samsun Bölge Müdürlüğü 2002verileri 

41

D.3. SU KAYNAKLARININ KİRLİLİĞİ VE ÇEVREYE ETKİLERİ 

D.3.1. Yer Altı Suları ve Kirlilik 

Yeraltı su kirliliğini yüzeysel sular ve toprak kirlenmesinden ayrı tutmamak 

gerekir. Yeraltı sularının kirlenmesinde başlıca sebepler; zirai mücadele ilaçlarının 

ve gübrelerinin bilinçsiz kullanımı, evsel atıkların doğrudan toprağa verilmesi 

kentsel ve endüstriyel atık suların arıtılmadan çevreye verilmesidir. Özellikle 

kanalizasyon sistemlerinin olmadığı yerlerde fosseptik çukurlarından sızan sular 

yeraltı suyuna ulaşabilmektedir. Çeşitli mikroorganizmalar yeraltı suyuna karışım 

sırasında doğal olarak toprak katmanları tarafından süzülerek geçtiği için 

temizlenmeye uğrar, fakat deterjan gibi parçalanmaya karşı dayanıklı bileşikler 

yeraltı suyuna karışarak içme suyu açısından problem yaratmaktadır. Çöplerin 

açık alanlarda depolanması, kirliliği oluşturan önemli bir etkendir. 

Kirliliğin çevreye katı, sıvı ya da gaz olarak verildikten sonra iklim durumuna, toprağın 

yapısına ve zamanına bağlı olarak yeraltı suyuna karışmaması sonucunda da 

kirlilik meydana gelmektedir. 

Amasya ilinde hidrojeolojik etüdü yapılan ovalar: Geldingen Ovası, 

Suluova ovası, Aydınca ovası ve Merzifon- Gümüşhacıköy ovasıdır. Amasya ilinin 

Yer altı Suyu rezervi 141 hm 3 /yıl, tahsis edilen yer altı Suyu miktarı 121.52 

hm 3 /yıl’ dır. 

DSİ 73. Bölge Müdürlüğü tarafından Yer altı sularından alınan su 

örneklerinden bir çok fizikokimyasal ve bakteriyolojik parametrelerin analizleri 

yapılmaktadır fakat ağır metal analizleri yapılmamaktadır. 

D.3.2. Akarsularda Kirlilik 

İlimizde Yeşilırmak üzerinde nehrin kalitesini tespit için numune alınan 

yerler Durucasu, Çayköy, Boğazköy, Sütlüce noktalarından alınmaktadır. DSİ 

tarafından yapılan çalışmanın analiz sonuçlarına göre Tablo D7’ de verilmektedir. 

D.1: Akarsular ve izleme istasyonları 

Şekil 

42

Şekil D.2: Akarsular ve sanayi tesisleri 

Tablo D.10: Akarsularda kirlilik parametreleri 

Parametre 

BİRİM 

Yeşilırmak- 

Durucasu 

Yeşilırmak- 

Çayköy Regülatörü 

Tersakan 

Çayı-Boğazköy 

Yeşilırmak- 

Durucasu 

Yeşilırmak- 


Tersakan 


Yeşilırmak- 

Durucasu 

Yeşilırmak- 


Yeşilırmak- 

Durucasu 

Yeşilırmak- 


Tersakan 


Ocak 01 Nisan 01 

Temmuz 

01 

Ekim 01 

Q M 3 /s 21,90 10,10 0,60 7,02 

T 0C 8,0 9,0 9,5 16,0 19,0 17,0 22,5 28 19,0 20,5 23,0 

PH 7,4 7,4 8,0 8,0 7,9 7,7 8,20 8,22 7,98 8,30 8,06 

EC mmho/cm 714 947 2141 371 611 948 298 525 648 581 1721 

TDS Mg/L 370 500 1740 230 480 700 180 410 530 440 1320 

SS Mg/L 30 0 100 40 10 1020 50 30 90 20 30 

M-Al 

CaCO3, 

g/L 

172,50 375,0 832,5 170,0 270,0 277,5 135,0 215,0 360,0 285 550,0 

P-Al 

CaCO3, 

g/L 

0 0 0 0 0 0 0 35,0 0 0 0 

Cl Mg/L 21,30 24,85 142,0 7,81 17,04 49,7 5,68 18,46 25,56 21,30 131,35 

NH3-N Mg/L 0,30 4,0 50,0 0,40 0,40 1,50 0,05 0,40 0,40 0,05 0,50 

NO2-N Mg/L 0,0136 0,0418 0,1125 0,02786 0,22034 0,00912 0,00341 0,07663 0,30727 0,09000 0,00545 

NO3-N Mg/L 0,4181 0,6666 0,3051 0,4842 1,6046 0,7207 0,1875 1,2599 3,1813 1,6886 0,8146 

DO Mg/L 10,4 9,5 3,7 9,6 9,3 5,9 8,4 9,0 8,5 9,8 8,8 

PV Mg/L 2,08 5,28 200,0 1,52 2,64 7,12 0,48 1,60 2,32 2,0 8,32 

BOD5 Mg/L 6,7 5,7 154,0 1,7 4,7 5,3 0,5 1,1 1,6 2,5 7,0 

TH 

CaCO3, 

g/L 

295,0 422,5 620,0 177,5 295,0 307,5 135,0 262,5 317,5 277,5 575,0 

o-PO4 Mg/L 0,741 0,994 1,117 0,225 1,435 1,076 0 1,055 0,802 0,972 3,720 

SO4 Mg/L 148,80 99,36 155,52 19,68 51,84 157,92 4,32 33,12 6,24 35,52 321,6 

Fe Mg/L 0,386 0,050 2,279 0 0,185 0 0,0040 0,0040 0,2321 0,2739 0,2141 

Na Mg/L 26,91 36,11 9,89 22,08 5,06 20,01 36,11 31,97 

K Mg/L 3,12 9,75 1,95 3,90 1,17 3,51 5,07 3,90 

Ca Mg/L 71,0 92,0 46,0 71,0 30,0 60,0 89,0 76,0 

Mg Mg/L 28,58 46,82 15,20 28,58 14,59 27,36 23,10 21,80 

COD Mg/L 20,0 39,3 10,0 32,0 2,0 4,05 31,04 23,28 

DSİ 73. Şube Müdürlüğü 2002 verileri 

43

D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik 

Amasya İli sınırları içerisinde Göl ve Göletlerde kirlilik izleme çalışması 

yapılmamaktadır. 

D.3.4. Denizlerde Kirlilik 


D.4. SU VE KIYI YÖNETİMİ, STRATEJİ VE POLİTİKALARI. 

Bu konuda Amasya merkez ve ilçelerinde alt yapı sistemleri faal bir şekilde 

çalışmakta ama yeterli olmamaktadır. 

Temel faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz. 

• Sanayi Tesislerine atık su tesisinin kurulması 

(Birçok sanayi tesisinin atık su arıtma tesisi mevcuttur) 

• Altyapı sistemlerinin arıtma tesisi ile sonuçlandırılması. 

• Alt yapı sistemleri bulunmayan yerleşim birimlerinde uygun fosseptik 

sistemlerinin kullanılması. 

Bu konuyla ilgili D.S.İ. Müdürlüğünde nehir, dere ve çaylar üzerindeki 

çalışmaları da mevcut olup Tablo da fayda konumuyla ilgili bilgi verilmiştir. 

D.5. SU KAYNAKLARINDA KİRLİLİK ETKENLERİ 

İlimizde su kaynaklarında kirlilik araştırmaları Yeşilırmak Nehri üzerinde 

yapılmaktadır. Ölçülen parametreler ve ölçüm sonuçları Bölüm D.3.2’ de 

verilmiştir. 

D.5.1. Tuzluluk 

D.5.2. Zehirli Gazlar 

D.5.3. Azot ve Fosforun Yol Açtığı Kirlilik 

D.5.4. Ağır Metaller ve İz Elementler 

D.5.5. Zehirli Organik Bileşikler 

D.5.5.1. Siyanürler 

D.5.5.2. Petrol ve Türevleri 

D.5.5.3. Polikloro Naftalinler ve Bifeniller 

D.5.5.4. Pestisitler ve Su Kirliliği 

D.5.5.5. Gübreler ve Su Kirliliği 

D.5.5.6. Deterjanlar ve Su Kirliliği 

D.5.6. Çözünmüş Organik Maddeler 

D.5.7. Patojenler 

D.5.8. Askıda Katı Maddeler 

D.5.9. Radyoaktif Kirleticiler ve Su Kirliliği 


h D.S.İ. Samsun Bölge Müdürlüğü verileri (2002) 

hD.S.İ. 73. Şube Müdürlüğü verileri (2002) 

hD.S.İ. 73. Şube Amasya Sulamaları verileri (2002) 

hAmasya Belediye Başkanlığı verileri (2002) 

hİl Kontrol Laboratuar Müdürlüğü verileri (2002) 

hSu Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği 

44

E. TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMI 

E.1. GENEL TOPRAK YAPISI 

Çok genel anlamda, toprak üzerinde bitki yetişen ve herkese, her şeye 

zemin oluşturan doğal bir madde olarak görünmektedir. Toprak; kayaların ve 

organik maddelerin, iklim, organizmalar ve topografyanın çok uzun süreli etkileri 

altında, çeşitli derecelerdeki fiziki parçalanma, kimyasal ve biyolojik ayrışma 

ürünlerinden meydana gelen içinde geniş bir canlılar topluluğu barındıran, 

bitkilere durak yerin ve besin kaynağı görevi yapan, belli oranda su ve hava içeren 

farklı özellikte katmanlardan kurulu, aktif dinamik üç boyutlu doğal bir 

maddedir. 

İklim, topografya ve ana madde farklılıkları nedeniyle Amasya İlinde çeşitli 

toprak grupları oluşmuştur. Büyük toprak gruplarının yanı sıra toprak 

örtüsünden yoksun bazı arazi tiplerinde görülmektedir. 

“Alüvyal Topraklar” 

Bu topraklar; akarsular tarafından taşınıp depolanan materyaller 

üzerinden oluşan (A) profilli genç topraklardır. Mineral bileşimleri, akarsu 

havzasının litojik bileşimi ile jeolojik periyotlarda yer alan heterojendir.Profilinde 

horizonlaşma ya hiç yok, yada çok az belirgindir. Buna karşılık, değişik özellikte 

katlar görülmektedir. Çoğu yukarı arazilerden yıkanan kireççe zengindir. 

Alüvyal topraklar, bünyelerine veya bulundukları bölgelere veya evrim 

devrelerine göre sınıflandırılmaktadırlar. Bunlarda, üst toprak alt toprağa belirsiz 

olarak geçiş yapar, ince bünyeli ve taban suyu yüksek alanlarda düşey geçirgenlik 

azdır. Yüzey nemli ve organik maddece zengindir. 

Alüvyal topraklar Amasya İlinde, daha çok Yeşilırmakta ve Yeşilırmağın 

kolları olan Çekerek ve Tersakançayı boyunca uzanmaktadır. Toplam alanları, 

41.148 hektardır. Bunun 36428 hektarı I. sınıf, 913 hektarı II. sınıf, 31 hektarı fena 

drenajlı III. sınıf, 1602 hektarı fena drenaj, hafif tuzluluktan dolayı IV. WS sınıf, 

ayrıca 2174 hektarında fena drenaj ve tuzluluktan dolayı VI. WS sınıf arazilerden 

oluşmaktadır 

“Hidromorfik Alüvyal Topraklar” 

Hidromorfik alüvyonlar, oluşumlarını su etkisi altında sürdüren interzonal 

topraklardır. Topografyaları düz veya çukur olduğundan taban suyu yüksektir. 

Hatta bazı mevsimlerde su satha kadar çıkabilir. Taban suyu seviyesinin düştüğü 

durumlarda bile alt katları sürekli olarak yaştır. 

Derinlikleri fazla ise de gleyleşmiş katlar bitki kök bölgesini 

sınırlandırmaktadır. Doğal bitki örtüleri çayır ve mera otları ile saz, kamış veya 

suyu seven bazı bitkilerden oluşmaktadır. Basit drenaj önlemleri alındığı takdirde 

yem bitkileri veya suya dayanıklı bazı ağaç türleri yetiştirilebilir. Amasya’da bu 

tür topraklar Merzifon İlçesinin Çayır Özü Köyü civarında 13 hektar gibi sahayı 

kaplamaktadır. 

45

“Kolüvyal Topraklar” 

Genellikle dik eğimlerin eteklerinde ve vadi ağızlarında yer alırlar. 

Yerçekimi, toprakların kayması, yüzey akışı ve yan derelerle taşınarak biriken 

materyaller üzerinde oluşmuş (A) C profilli genç topraklardır. 

Yağışın yeterli olması veya sulanmaları halinde verimleri yüksektir. Toplam 

alanları 13262 hektardır. 

“Kahverengi Orman Toprakları” 

Kahverengi orman toprakları kireççe zengin ana madde üzerinde 

oluşmaktadır. Profilleri A (B) C şeklinde olup, horizonlar birbirlerine zamanla 

geçiş yapmaktadır. A horizonu çok gelişmiş olduğundan iyice belirgindir. Koyu 

kahverengi ve dağılgandır. Bu horizonunun rengi açık kahverengi ile kırmızı 

arasında değişir. 

Bu topraklar genellikle geniş yapraklı orman veya otlak olarak 

kullanılmaktadır. Tarıma ayrılmış olanların verimleri iyidir. 

Bu topraklar Gümüşhacıköy-Merzifon ve Suluova İlçelerinin kuzeyi ile 

Amasya-Taşova arasındaki Yeşilırmak Vadisi’nde görülmektedir. Eğimleri genel 

olarak dik ve çok dik derinlikleri sığ ve çok sığdır. Yaklaşık olarak %27’ si taşlı, 

%5’i kayalıdır. İl genelindeki taşlı arazilerin %50’si kayalı arazilerinde, %22’si bu 

toprak grubundadır. 

İldeki toplam alanları 223. 837 hektar olup,% 27’si işlemeli tarıma uygun 

II., III. ve IV. sınıf olarak kullanılmakta % 34’ü ise ormanla kaplı bulunmaktadır 

“Kahverengi Topraklar” 

Çeşitli ana maddelerden oluşan ABC profilli topraklardır. Profillerinde çok 

miktarda kalsiyum bulunur. Doğal drenajları iyidir. 

Kahverengi topraklarda bütün profil kireçlidir. Bu topraklar yazın uzun 

periyotlar kuru kalmaktadır. 

Kahverengi topraklar Merzifon, Suluova ve Gümüşhacıköy İlçesinin 

güneyinde, Amasya Merkez İlçenin çevresinde yaygın olarak görülmektedir. 

Eğimleri genellikle hafif ve orta meyilli olup, derinlikleri sığ ve derindir.Bu 

toprakların %32’si taşlı, %1’i kayalıdır. İl genelinde taşlı toprakların %15’i, 

kayaların ise %2’si kahverengi topraklarda bulunmaktadır. 

Amasya‘daki toplam alanları, 90.234 hektar olup, bunun %62’si toprak 

işlemeli tarıma uygun I. II. III.ve IV. sınıf arazilerden oluşmakta, %40’ı mera 

olarak kullanılmaktadır. 

“Kırmızı Kahverengi Topraklar 

Kırmızı kahverengi topraklar çeşitli ana maddeler üzerinde oluşan doğal 

bitki örtüsü uzunca otlar ve çalılardır. Doğal drenajları iyidir. Özellikleri itibariyle 

kahverengi toprakların aynıdır. 

Bu topraklar Amasya Merkez İlçenin batısında ve Amasya-Çorum karayolu 

güzergahı çevresinde bulunmaktadır. Eğimleri orta ve dik, derinlikleri ise orta 

derin ve sığdır. Yaklaşık olarak %33’ü taşlıdır ve il genelindeki taşlı toprakların 

%15’i, kayaların ise % 2’ si bu toprak grubundadır. 

46

Kırmızımsı kahverengi toprakların Amasya’da toplam alanları 14.482 

hektar olup, bunun % 52’si toprak işlemeli tarıma uygundur. % 40’ı mera olarak 


“Gri-Kahverengi Pedzolik Topraklar” 

Bu topraklar serin ve yağışlı iklimlerde, çoğunlukla yaprağını döken, 

kısmen de iğne yapraklı orman örtüsü altında ve değişik ana madde üzerinden 

oluşurlar. Profilleri ABC horizonludur. Oluşumlarda hafif seyreden bir 

podzolizasyon olayı hüküm sürer. 

Gri kahverengi pedzolik topraklar Gümüşhacıköy, Merzifon ve Suluova 

İlçelerinin kuzey kesimlerinde yayılım göstermektedir. Toplam alanları 18.948 

hektardır. Büyük çoğunluğu % 20’den fazla eğimlerde yer alınmakta olup, 

derinlikleri sığ veya orta sığdır. Bir kısmı taşlılık arz etmektedir. 

Daha çok VI. ve VII. sınıflarda yer alan bu toprakların büyük bir kısmı 

orman örtüsü altındadır. Üzerinde tarım yapılanlar % 5’lik bir oran teşkil 

etmektedir. 

“Kestane Rengi Topraklar” 

Kestane rengi topraklar ot, çalı veya seyrek ağaç örtüsü altında kalsifikasyon 

sonucu oluşurlar. Bol miktarda kalsiyum ihtiva ederler. Orta derecede kireçlidir. 

CaCO 3 miktarı alt katlara doğru artış göstermektedir. Bunlarda Siyolojik etkinlik 

fazla ve doğal drenaj iyidir. Üzerindeki bitki örtüsü tahrip olduğunda kolayca 

erozyona uğramaktadırlar. 

İşlemeli tarım altında olanlarda daha çok tahıl, özellikle buğday yetiştirilir. 

Yağış yeterli olduğunda verimleri oldukça yüksektir. 

Amasya’da bu topraklar daha çok Amasya Merkez İlçe, Taşova İlçelerinde 

yaygın, Merzifon ve Suluova İlçelerinde mevzi olarak görülmektedir. Toplam 

alanları 137.724 hektar genişliktedir. Eğimleri çoğunlukla % 10-20 arasında 

değişmektedir. Derinlik çoğu yerde 50 cm. altındadır. Yaklaşık % 39’ unda taşlılık 

ve % 27’sinde ise kayalılık sorunu vardır. İl genelinde taşlı toprakların % 28’i 

kayalıların ise % 75’i kestane rengi topraklarda bulunmaktadır. 

Amasya‘daki toplam alanları 137.724 hektar olup, bunun % 32’si toprak 

işlemeli tarıma uygun I-II-III- ve IV. sınıf arazilerden oluşmakta , % 5’i mera ve 

% 52’si orman olarak kullanılmaktadır. 

“Kırmızı Kestane Rengi Topraklar” 

Doğal bitki örtüsü kısa ve uzun otlarla, çalılar ve seyrek ağaçlardır. Drenajı 

iyidir. Genelde özellikleri; kestane renkli toprakların aynı veya benzeridir. 

Üzerinde bitki örtüsü tahrip olduğundan kolayca erozyona uğramaktadırlar. 

İşlemeli tarım yapılan yerlerde daha çok tahıl, özellikle buğday yetiştirilmektedir. 

Yağışlar yeterli olduğunda verimleri oldukça yüksektir. 

Amasya’da topraklar genellikle Merzifon İlçesinin güney batısında 

bulunur. 

“Irmak Taşkın Yatakları” 

Akarsuların normal yataklar dışında, feyazen halinde iken yayıldıkları 

alanlardır. 

Genellikle kumlu, çakıllı ve molozlu malzeme ile kaplıdır. Taşkın suları ile 

sık sık yıkanmaya maruz kaldıklarından toprak materyali ihtiva etmezler ve bu 

47

nedenle arazi tipi olarak nitelendirilirler. Tarıma elverişli olamadıkları gibi 

üzerlerinde doğal bitki örtüsü yoktur. Amasya’da bu tür arazilerin toplam alanı 

1.816 hektardır. Bu tür araziler il genel yüzölçümünün % 3’ünü meydana 

getirirler. 

E.2. TOPRAK KİRLİLİĞİ 

E.2.1. Kimyasal Kirlenme 

Tarımda verimi olumsuz etkileyen bitki hastalıkları, zararlı böcekler ve 

yaban otlarına karşı kullanılan tarımsal mücadele ilaçları zehirli kimyasal 

ilaçlardır. Kullanılan pestisitin türü ve miktarı büyük önem taşımaktadır. Çünkü 

kimyasal maddelerin büyük bir kısmı toprakta bozulmadan uzun süre 

kalmaktadır. Yanlış ve aşırı pestisit kullanımı toprağı kirletmekte zehirli 

maddelerin besin zincirine taşınmasına neden olmaktadır. 

Kentsel endüstriyel yada tarımsal nitelikli olsun tüm toplumsal ekonomik 

etkinlikler sonucu önemli miktarda katı atık ortaya çıkarmaktadır. Söz konusu 

atıkların gereken özen göstermeden toplanması, depolanması, zararsız duruma 

getirilmesi toprak kirliliğine sebep olmaktadır. 

Amasya ilindeki toprak kirliliğinin başlıca sebebi; yoğun kimyasal gübre 

kullanımı (46.363 Ton) olarak nitelendirilebilir. Bu konu ile ilgili herhangi bir 

çalışma yapılmamıştır. 

E.2.1.1. Atmosferik Kirlenme 

Endüstri, egzoz yada ısınma kökenli kirletici gazların yol açtığı hava 

kirliliği, toprağın ekolojik yapısını etkilemektedir. Havaya verilen zehirli gazların 

neden olduğu asit yağmurları toprağı kirletmektedir. Ayrıca kirletici gazların 

içinde bulunan partikül maddelerin taşıdığı ağır metaller ve elementler toprakta 

birikmektedir. 

Toprağın kirlenmesiyle birlikte toprağın üzerindeki bitki örtüsü de zarara 

uğramakta, bunun sonucunda toprak aşınımı (erozyon) artmaktadır. 

Amasya İlinde İl Sağlık Müdürlüğü tarafından SO 2 ölçümü yapılmakta 

olup, bunu toprak üzerindeki etkileri ile ilgili bir çalışma yapılmamaktadır. 

E.2.1.2. Atıklardan Kirlenme 

Kentsel endüstriyel yada tarımsal nitelikte olsun tüm toplumsal ve ekonomik 

etkinlikler sonucu önemli miktarda katı atık ortaya çıkmaktadır. Katı atıklar içinde 

bulunan zararlı kimyasal maddeler, parçalanmadan uzun süre kalabilen naylon, 

pet şişe vb. gibi ambalaj maddeleri toprağı kirletmekte hatta kullanılmaz duruma 

getirmektedir. 

İlimiz merkez ve ilçelerinde katı atıklar (evsel, tıbbi ve diğerleri) düzensiz 

depolama yöntemiyle bertaraf edilmektedir. Dolayısıyla bu düzensiz katı atık 

depolama alanlarından kaynaklanan gerek sızıntı suları ve gerekse bu katı 

atıkların yol açtığı dolaylı toprak kirliliği meydana gelmektedir. 

Hammaddesi toprak olan sanayi türlerinin toprağa olumsuz etkisi 

bulunmakta, toprak kaybına neden olmaktadır. Tuğla ve kiremit endüstrisi 

hammadde olarak arazi yüzeyindeki 40-50 cm’lik en verimli toprakları 

48

kullanmaktadır. Geriye kalan kısmın arazi yapısı bozulmakta tarıma elverişli olma 

özelliğini kaybetmektedir. 

Gübrelenme toprağın verimini arttırmak için yapılsa da toprağı tanımadan, 

toprağın neye gereksinim duyduğunu çözümlemeden yapılan gübreleme, bazı 

durumlarda önemli toprak durumlarına sebep olmaktadır. 

E.2.2. Mikrobiyel Kirlenme 

İlimizde bu konu ile ilgili çalışma yapılmamıştır. 

E. 3. ARAZİ 

E. 3.1. Arazi Varlığı 

E. 3.1.1. Arazi sınıfları 

Tablo E.1: Arazi sınıfları 

Arazi 

Göynü G.hacık 

Merkez 

Sınıfları 

cek öy 

Merzifon Suluova Taşova Toplam 

I 13.068 3.475 4.573 10.930 12.180 2.046 46.272 

II 10.960 4.908 5.275 15.846 4.462 6.137 47.588 

III 14.446 5.594 4.347 6.236 3.570 9.747 43.940 

IV 25.413 8.702 14.827 12.629 5.722 19.184 86.477 

V -- -- -- -- -- -- -- 

VI 12.329 860 25.643 24.094 2.275 21.822 87.023 

VII 100.140 31.754 27.154 17.627 16.743 37.156 230.574 

VIII 4.797 608 447 563 1.079 1.073 8.567 

Su Yüzeyi 372 119 12 167 429 453 1.552 

TOPLAM 181.525 56.020 82.278 88.092 46.460 97.618 551.933 

Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı Arazi Varlığı ve Sınıfları (1991-ANKARA) 

E. 3.1.2. Kullanma durumu 

Tablo E.2: Arazi Kullanım Durumu 

Büyüklüğüne Göre Köy Arazilerinin kullanışı 2007 

Köy Sayısı 368 

Toplam Köy Alanı (da) 5701000 

Koruluk ve Orman Arazisi (da) 2039340 

Kullanılmayan Arazi (da) 179103 

Tarıma Elverişsiz Arazi (da) 471450 

Uzun Ömürlü Bitkiler 

Sulanan (da) 40455 

Sulanmayan (da) 4490 

Sebze Bahçeleri 



Tarla Arazisi 



Nadas ve Dinlendirme Arazisi 



Daimi Çayır ve Otlaklar 



Traım İl Müdürlüğü 2007verileri 

49

E.3.2. Arazi Problemleri 

İlimiz topraklarında kültür bitkilerinin yetiştirilmesini ve tarımsal 

kullanımı kısıtlayan erozyon, sığlık, taşlık, kayalık, drenaj bozukluğu, tuzluluk ve 

alkalilik gibi etkinlik dereceleri değişen bazı sorunlar bulunmaktadır. 

EROZYON: Amasya’da en yaygını su erozyonudur. Bu Sorundan çok az etkilenen 

ve ya etkilenmeyen alanlar genellikle Alüvyal topraklardan oluşan taban araziler 

ve Klüovyal toprakların düze yakın ve hafif eğimli kısımlarında görülür. Bunlar 

diğer arazi tipleri ve su yüzeyleri dışındaki toprakların%14ını oluşturmaktadır. 

Yaklaşık %98,2’si derin, %11,8 orta derindir. 19860 hektarı kuru tarım, 46 014 sulu 

tarım altındadır. 

Orta derece erozyona uğramış topraklar 214 953 ha ile %99.6 lık bir oran 

oluştururlar. Orta derecede erozyon çoğunlukla hafif orta ve dik eğimlerde ve orta 

derin topraklarda görülmektedir. Kuru tarım arazilerinin 137 596 hektarı (72.3), 

sulu tarım arazilerinin 3236 hektarı(% 6.5) ve bağ bahçe arazilerinin 1866 hektarı 

(%26.0) orta derecede erozyona uğramış olup, genellikle II-III. ve IV. sınıf 

arazilerden oluşmaktadır. 

Amasya İli topraklarının 223 446 hektarında (% 41.2) doğal bitki örtüsünün 

tahrip edilmesi ve arazilerin kabiliyetlerine uygun olarak kullanılmamaları sonucu 

su erozyonu şiddetlenmiştir. 

Doğal bitki örtüsü aşırı derecede tahrip olan 27 375 hektarlık (% 5.0) alanda 

çok şiddetli erozyon görülmektedir. Bunun 17 434 hektarı mera, 9 623 hektarı da 

orman- funda, 918 hektarı da diğer kullanımlarda bulunmaktadır. 

TOPRAK SIKLIĞI : Topraklarda köklerin geliştiği ve bitki besin maddelerinin ve 

suyun temin edildiği bölgenin derinliği bitki yetiştirme açısından önemlidir. Bu 

bölge derin olursa iklime uyabilen her türlü kültür bitkisini yetiştirmek mümkün 

olur. Ancak Amasya İli topraklarının 118 032 hektarı (% 21.8 ) 90 cm. den derinliğe 

sahiptir. Bununda 60 064 hektarı (% 50.8) düz ve düze yakın eğimlerde yer 

almaktadır. Erozyon ya hiç yok ya da hafiftir. Büyük bir kısmı I. ve II. sınıf olup, 

kuru tarım, sulu tarım, bağ- bahçe tarımı yapılmaktadır. 

Yüzölçümü 78 875 hektar olan orta derin topraklar %16.4’ lük bir oran 

oluşturmaktadır. Genellikle hafif orta ve dik eğimlerde bulunurlar. Orta 

erozyondan etkilenmiştir. Bunların % 73,1 kuru tarım, %7.9’ sulu tarım altındadır. 

Araziler daha araziler daha çok III. ve IV. sınıftır. 

Sığ topraklar 228 464 hektarlık(%42.1) alan kaplamaktadır. Bunların %74.1 

çok dik eğimlerde, %14.3 dik eğimde ve%11.6 sı orta ve hafif eğimlerdedir. Sığ 

toprakların % 47.8’inde şiddetli erozyon görülmektedir. 70 359 hektar kuru tarım 

arazisi, 17 501 hektarı mera ve 9605 hektar orman ve funda arazisi sığ topraklarda 


Çok sığ topraklar % 21.5’lik bir orana ve 116 503 hektarlık ölçüme sahiptir. 

Bunların % 62.0 ’sı çok dik eğimde, % 19.5’ i ise sarp eğimde bulunmaktadır. Çok 

sığ toprakların yarısında şiddetli yarısında da çok şiddetli erozyon hüküm 

sürmektedir. 31 814 hektar mera, 75 364 hektar orman ve funda arazisi çok sığ 

topraklarda bulunmaktadır. 

50

Sığ ve çok sığ topraklar 344 580 hektarlık ölçümleri ile il genelinde % 

62.4’lük bir oran oluşturmaktadır. 

TAŞLIK- KAYALIK : Toprak işlemesine, bitki gelişmesine zarar verecek derecede 

taşlık ve kayalık ihtiva eden topraklar 255 550 hektarlık (% 47.1) alanda 

yayılmıştır. Taşlık ve kayalık hem yüzeyde hem de profilde olabilmektedir. 

Profilde taşlık ve kayalık arttıkça toprak miktarı, toprakların su ve bitki besin 

maddeleri azalır. Bitki gelişimi önemli derecede sınırlanır. Amasya’da taşlık 

genellikle sarp, çok dik ve dik eğimlerde ayrıca çok sığ topraklarda görülür. Bu 

eğimlerde sarpta % 6.5, çok dikte % 65.2 ve dik meyil de % 17.0 oranında taşlık 

vardır. Çok sığ toprakların % 71.9’u sığ toprakların % 32.4 ‘ü taşlıdır. Kayalık ise 

çok sığ topraklarda ve sarp eğimde yoğundur. Topraklar orman, funda veya mera 

örtüsü altında ise taşlık ve kayalık fazla problem olmayabilir. Çünkü buralarda 

sürüm yapılmamakta ve çevrenin doğal bitkisi mevcut koşullara kendini 

uydurabilmektedir. 

DRENAJ : Alüvyal düzlüklerde düzlükler de görülen ve taban suyunun her 

zaman veya yılın büyük bir bölümünde bitki gelişimine zarar verecek kadar 

yüksek düzeyde bulunduğu bu topraklar 4 598 hektarlık bir saha kaplamaktadır. 

Drenajı bozuk bu sahaların 2 246 hektarında kuru tarım yapılmakta, 2 350 hektarı 

ise mera olarak kullanılmaktadır. 

TUZLULUK SODİKLİLİK :Drenajı bozuk olan sahanın 3 789 hektarında tuzluluk 

veya sodiklik (Alkalilik) yahut her iki problem birden görülmektedir. Bu 

problemleri Amasya İli’ndeki topraklarda ortaya çıkmasının başlıca nedenleri ; 

- Arazinin düz ve taban suyu seviyesinin yüksek olması nedeni ile tuzların üst 

toprakta yıkanmaması, 

- Yukarı arazilerden tuzların yıkanarak düzlüklerin çukur kısımlarda birikmesi, 

- Düşük kaliteli sulama suyunun (özellikle Çekerek Suyu) kullanılması ve yeterli 

drenaj imkanı bulunmamasıdır. Sulu tarım arazilerinin 2 246 hektarı, meraların 3 

870 hektarı bu problemden etkilenmiş durumdadır. 


h Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Arazi Varlığı ve Sınıfları (1991-ANKARA) 

h İl Sağlık Müdürlüğü 2007 verileri 

h Tarım İl Müdürlüğü 2007 verileri 

h Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü 2007 verileri 

h Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğü 2007 verileri 

hİl çevre ve Orman Müdürlüğü 2007 verileri 

51

F. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER 

F.1. Ekosistem Tipleri 

F.1.1 Ormanlar 

Amasya İli ormancılık bakımından zengin sayılabilecek bir düzeydedir. İl 

arazisinin % 34’ü ormanlık alanlardan oluşmaktadır. İl ormanları, bitki florası ve 

ağaç türleri bakımından zengindir. Ana ağaç türleri kayın, meşe, köknar, gürgen, 

sarıçam ve karaçamdır. 

F.1.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı 

İl dahilinde 191.754 ha. civarında saha ağaçlandırılmış olup yeni dikilen 

fidan sayısı 52 milyon adet civarındadır. 

1988 yılında Amasya Orman Müdürlüğünce yapılan amenajman planına 

göre 49016 ha ağaçlandırılacak alan olup ağaçlandırma erozyon kontrolü ve mera 

ıslahı olarak 2005 yılı sonu verilerine göre 27.845 ha (%56.8) çalışma yapılmış olup 

kalan alan bütçe doğrultusunda ağaçlandırılacaktır. 

Bozuk baltalık ormanlar ise imar çalışmaları ile verimli hale getirilmektedir. 

Her yıl yaklaşık olarak 14.000. dekar sahada uygulama yapılmaktadır. 

Ağaçlandırılmakta ve işçilik hizmetleri yöre halkı tarafından karşılanmak suretiyle 

köylünün de gelir elde etme imkanı olmaktadır. 

“Topografya” 

Orta Karadeniz Bölgesinde yer alan Amasya İli 49º 39’ kuzey enlem ve 35º 

51‘ doğu boylamları üzerinde bulunmaktadır. Amasya; doğusunda Tokat, 

batısında Çorum, kuzeyinde Samsun, güneyinde Yozgat ve Tokat İlleri ile 

çevrilidir. 

Topografya olarak Amasya ortalama 425 metre rakımlı, engebeli bir yayla 

görünümündedir. İlin arazisi, volkanik ve tektonik olaylar sonucu oluşmuş, 

oldukça kıvrımlı ve kırıklı bir yapıya sahiptir. Bu sıra dağların en önemlisi Akdağ 

olup, yüksekliği 2062 metreye varmaktadır. İlin güneyinde bir sıra dağ olan Cami 

Dağları, batısında Bozak Platosu kaplamakta, doğuda ise Kelkit Vadisi ve Bak 

Dağları yer almaktadır. İlin batı kısmı nispeten daha az engebelidir. Bu kısımlarda 

Suluova, Merzifon ve Geldingen Ovaları bulunmaktadır. İl içinde ayrıca 

Yeşilırmak ve Yeşilırmağın kollarının meydana getirdiği vadiler yer almaktadır. 

İlin taban arazisi, düz ve düze yakın olup, genel meyilleri % 0,2-2 arasında 

değişmektedir. Yamaç arazide topografya dalgalı, meyil çoğunlukla % 2-12 

arasındadır. Ancak meyili % 20’ye ulaşan kısımlarda bulunmaktadır. 

“Jeolojik Yapı” 

Amasya İli ve çevresinde Paleozoik yaşlı metamorfik seri, Mesozoyik yaşlı 

ofiyolitik seri, Jura- Kretase yaşlı kireçtaşı, Neojen yaşlı detritik seri ve Kuvaterner 

yaşlı Yeşilırmak alüvyonu mostra vermektedir. 

Yeraltı suyu yönünden karstik kaynakların doğduğu Jura-Kretase 

kireçtaşları ve Yeşilırmak alüvyonu oldukça ümitlidir. 

Yeşilırmak alüvyonunda Amasya İli’nin kuzeyinde Kirazlıdere Mah. 

açılmış olan sondaj kuyularında 30-35m’lik alüvyon geçilmiş olup (st. Sv=4 70 

Dn.Sv.=8 55 ) Q=50LS lik debili yer altı suyu elde edilmiştir. Amasya İli’nin 

52

Gökmedrese Mah. mevkiinde açılmış sondaj kuyularında 40-45m. alüvyon 

geçilmiş (St.Sv=3 40 Dn.Sv=7 15 ) Q=64L/S’lik debide ve il güneyinde Yanbağları 

Mah. Mevkiinde açılmış olan sondaj kuyusundan ise 45-50m alüvyon geçilmiş 

olup (St.Sv.=5 39 Dn.Sv.=13 45 ) Q=40 L/S’lik debide yeraltı suyu temin edilebileceği 

sonucuna varılmıştır. 

“Hidroloji” 

İklim Karakteristikleri: Amasya İl Merkezi, Orta Karadeniz Bölgesi’nin iç 

kesiminde yer almaktadır. Bu nedenle Kıyı Karadeniz kesimine göre iklimi daha 

sert karakterdedir. Kışları daha soğuk yazları ise daha sıcak ve kurak geçmektedir. 

Amasya İl merkezi kotu 400m. civarındadır. 

Yağışlar: Amasya’nın yıllık ortalama yağışı 421 mm’dir. Yağışlar en çok kış ve 

ilkbahar aylarında etkilidir. Yaz ayları ise kuraktır. Yılın en yağışlı ayı 51mm. 

ortalaması ile Mayıs, yılın en kurak ayı ise 7mm. ortalaması ile Ağustos ayıdır. 

Sıcaklıklar:Amasya’nın yıllık sıcaklık ortalaması 13,5 ºC’dir. Karadeniz’in kıyı 

kesimine göre günlük ve mevsimlik sıcaklık değişimleri yüksektir. Yılın en sıcak 

ayı 23,7 ºC’ lik ortalaması ile Temmuz, yılın en soğuk ayı 2,3 ºC ortalaması ile 

Ocak ayıdır. 

Akış Özellikleri: Amasya İli Merkezi, 14 numaralı Yeşilırmak Havzasının 

aşağı kesiminde Tersakan Çayı Yeşilırmak Nehri kuşağındadır. Amasya şehir 

merkezinde Yeşilırmak Nehri yağış alanı (18.760) ve Tersakan Irmağı yağış alanı 

(2.650)’dir. İl merkezi yöresinde, eğimi yüksek dağ yamaçlarından oluşan küçük 

derelerin çoğunluğu, yazın daimi akımı bulunmayan kuru dere karakterindedir. 

Yörede bitki örtüsünün zayıf ve yukarı havza eğimlerinin yüksek olması 

sonucu, ilkbahar ve yaz aylarında yağan sağanak yağışlar, sık sık taşkınlara neden 

olmaktadır. Çıplak kayalık ve yüksek eğimli yamaçların eteklerinde, taşkınlar 

sonucu rusubet konileri oluşmuştur. Rusubet konileri üzerindeki kuru dere 

yatakları, taşkınlarda gelen rusubatla dolarak, yer değiştirebilmektedir. 

İklim Özellikleri:İklim belirli bir bölgede, uzun süre içindeki atmosfer 

olaylarının bir bileşkesi veya sentezi olup, ısı, nem veya yağış, basınç ve rüzgar 

faktörlerinin karşılıklı etkilerinin toplamıdır. 

Amasya kuzeyde “ Ilık Karadeniz İklimi” ile Güneyde “ İç Anadolu 

İklimi” arasında İÇGEÇİT İKLİMİ karakterine sahiptir. Karadeniz kıyı şeridine 

paralel olarak uzanan kuzeydeki sıra dağlar, Amasya ikliminin kuzeyde hüküm 

süren ılık Karadeniz iklimine benzerliğini azaltmaktadır. Amasya diğer Orta 

Karadeniz illerine göre daha sert ve kurak bir iklim özelliği ile İç Anadolu iklimine 

daha çok benzerlik göstermektedir. 

Çok yıllık gözlem sonuçlarına göre, yıllık ortalama sıcaklık 13.6 ºC’dir. Yılın 

en sıcak ayları Temmuz ve Ağustos (ortalama sıcaklık 23.5 ºC) en soğuk ay ise 

Ocak (2.5 ºC) ayıdır. Yıllık ortalama yağış miktarı 421 mm olup yağışlar genellikle 

yağmur şeklindedir. Aylık ortalama en çok yağış 52.4 mm ile Ocak ayında, en az 

yağışta 6.6 mm ile Ağustos ayında görülmektedir. 

Yıllık ortalama nispi nem oranı % 61 ve yıllık ortalama güneşlenme 5.44 

saattir. 

Thornhwhite – Mather (*) iklim sınıflamasına göre, Amasya İli YARI 

KURAK bir iklim tipine sahiptir. Bu İklim sınıflaması, bir yöredeki vejetasyon 

53

patenini (desenini) en iyi belirleyen açıklamalardan biridir. Bu sınıflama kriterine 

göre Amasya’da nemlilik indeksi – 36 ile – 50 arasında değişmektedir. 

Tablo F.1: Nemlilik indeksi ve bitki gelişme süreleri 

İlçeler Nemlilik İndeksi 

Bitki Gelişme Süresi 

(Gün) 

Merkez - 42.36 248 

Göynücek - 36.00 230 

Gümüşhacıköy - 29.89 197 

Merzifon - 40.91 219 

Suluova - 49.61 234 

Taşova - 38.02 263 

Amasya coğrafik alan olarak küçük olmasına karşın tamamında aynı iklim 

hüküm sürmemektedir. İlin tamamında İÇ GEÇİT İKLİMİ hüküm sürmesine 

rağmen, tarım için önemli olabilecek varyasyonlar (değişim) göstermektedir. Bu 

açıdan bu varyasyonları da açığa çıkarmak için ilimizdeki değişik ekolojiler ve 

havzalar ayrı ayrı incelenip değerlendirilmelidir. Yukarıdaki iklim verileri 

Amasya merkezde tutulan meteorolojik kayıtlara göre yapılan değerlendirmedir. 

Ancak yapılan gözlemlere Taşova’nın ikliminin Amasya’ya, Suluova, 

Gümüşhacıköy, Hamamözü ve Göynücek ikliminin de nispeten Merzifon’a 

benzediği bilinmektedir. 

Tarım için çok önemli olan MİKROKLİMA alanlarının belirlenmesi de 

biran önce yapılıp, buralardan uygun amaçlı (Örtü altı sebzeciliği gibi) 

faydalanılmalıdır. 

“Alüvyal Topraklar” 

Bu topraklar; akarsular tarafından taşınıp depolanan materyaller 

üzerinden oluşan (A) profilli genç topraklardır. Mineral bileşimleri, akarsu 

havzasının litojik bileşimi ile jeolojik periyotlarda yer alan heterojendir.Profilinde 

horizonlaşma ya hiç yok, yada çok az belirgindir. Buna karşılık, değişik özellikte 

katlar görülmektedir. Çoğu yukarı arazilerden yıkanan kireççe zengindir. 

Alüvyal topraklar, bünyelerine veya bulundukları bölgelere veya evrim 

devrelerine göre sınıflandırılmaktadırlar. Bunlarda, üst toprak alt toprağa belirsiz 

olarak geçiş yapar, ince bünyeli ve taban suyu yüksek alanlarda düşey geçirgenlik 

azdır. Yüzey nemli ve organik maddece zengindir. 

Alüvyal topraklar Amasya İlinde, daha çok Yeşilırmak’ ta ve Yeşilırmağın 

kolları olan Çekerek ve Tersakan çayı boyunca uzanmaktadır. Toplam alanları, 

41.148 hektardır. Bunun 36428 hektarı I. sınıf, 913 hektarı II. sınıf, 31 hektarı fena 

drenajlı III. sınıf, 1602 hektarı fena drenaj, hafif tuzluluktan dolayı IV. WS sınıf, 

ayrıca 2174 hektarında fena drenaj ve tuzluluktan dolayı VI. WS sınıf arazilerden 

oluşmaktadır 

“Hidromorfik Alüvyal Topraklar” 

Hidromorfik alüvyonlar, oluşumlarını su etkisi altında sürdüren interzonal 

topraklardır. Topografyaları düz veya çukur olduğundan taban suyu yüksektir. 

54

Hatta bazı mevsimlerde su satha kadar çıkabilir. Taban suyu seviyesinin düştüğü 

durumlarda bile alt katları sürekli olarak yaştır. 

Derinlikleri fazla ise de gleyleşmiş katlar bitki kök bölgesini sınırlandırmaktadır. 

Doğal bitki örtüleri çayır ve mera otları ile saz, kamış veya suyu seven bazı bitkilerden 

oluşmaktadır. Basit drenaj önlemleri alındığı takdirde yem bitkileri veya suya dayanıklı 

bazı ağaç türleri yetiştirilebilir. Amasya’da bu tür topraklar Merzifon İlçesinin Çayır Özü 

Köyü civarında 13 hektar gibi sahayı kaplamaktadır. 

“Kolüvyal Topraklar” 

Genellikle dik eğimlerin eteklerinde ve vadi ağızlarında yer alırlar. 

Yerçekimi, toprakların kayması, yüzey akışı ve yan derelerle taşınarak biriken 

materyaller üzerinde oluşmuş (A) C profilli genç topraklardır. 

Yağışın yeterli olması veya sulanmaları halinde verimleri yüksektir. Toplam 

alanları 13262 hektardır. 

“Kahverengi Orman Toprakları” 

Kahverengi orman toprakları kireççe zengin ana madde üzerinde 

oluşmaktadır. Profilleri A (B) C şeklinde olup, horizonlar birbirlerine zamanla 

geçiş yapmaktadır. A horizonu çok gelişmiş olduğundan iyice belirgindir. Koyu 

kahverengi ve dağılgandır. Bu horizonunun rengi açık kahverengi ile kırmızı 

arasında değişir. 

Bu topraklar genellikle geniş yapraklı orman veya otlak olarak 

kullanılmaktadır. Tarıma ayrılmış olanların verimleri iyidir. 

Bu topraklar Gümüşhacıköy-Merzifon ve Suluova İlçelerinin kuzeyi ile 

Amasya-Taşova arasındaki Yeşilırmak Vadisi’nde görülmektedir. Eğimleri genel 

olarak dik ve çok dik derinlikleri sığ ve çok sığdır. Yaklaşık olarak %27’ si taşlı, 

%5’i kayalıdır. İl genelindeki taşlı arazilerin %50’si kayalı arazilerinde, %22’si bu 

toprak grubundadır. 

İldeki toplam alanları 223. 837 hektar olup ,%27’si işlemeli tarıma uygun 

II., III. ve IV. sınıf olarak kullanılmakta %34’ü ise ormanla kaplı bulunmaktadır 

“Kahverengi Topraklar” 

Çeşitli ana maddelerden oluşan ABC profilli topraklardır. Profillerinde çok 

miktarda kalsiyum bulunur. Doğal drenajları iyidir. 

Kahverengi topraklarda bütün profil kireçlidir. Bu topraklar yazın uzun 

periyotlar kuru kalmaktadır. 

Kahverengi topraklar Merzifon, Suluova ve Gümüşhacıköy İlçesinin 

güneyinde, Amasya Merkez İlçenin çevresinde yaygın olarak görülmektedir. 

Eğimleri genellikle hafif ve orta meyilli olup, derinlikleri sığ ve derindir.Bu 

toprakların %32’si taşlı, %1’i kayalıdır. İl genelinde taşlı toprakların %15’i, 

kayaların ise %2’si kahverengi topraklarda bulunmaktadır. 

Amasya‘daki toplam alanları, 90.234 hektar olup, bunun %62’si toprak 

işlemeli tarıma uygun I. II. III.ve IV. sınıf arazilerden oluşmakta, %40’ı mera 

olarak kullanılmaktadır. 

55

“Kırmızı Kahverengi Topraklar” 

Kırmızı kahverengi topraklar çeşitli ana maddeler üzerinde oluşan doğal 

bitki örtüsü uzunca otlar ve çalılardır. Doğal drenajları iyidir. Özellikleri itibariyle 

kahverengi toprakların aynıdır. 

Bu topraklar Amasya Merkez İlçenin batısında ve Amasya-Çorum karayolu 

güzergahı çevresinde bulunmaktadır. Eğimleri orta ve dik, derinlikleri ise orta 

derin ve sığdır. Yaklaşık olarak %33’ü taşlıdır ve il genelindeki taşlı toprakların 

%15’i, kayaların ise % 2’si bu toprak grubundadır. 

Kırmızımsı kahverengi toprakların Amasya’da toplam alanları 14.482 

hektar olup, bunun % 52’si toprak işlemeli tarıma uygundur. % 40’ı mera olarak 


“Gri-Kahverengi Pedzolik Topraklar” 

Bu topraklar serin ve yağışlı iklimlerde, çoğunlukla yaprağını döken, 

kısmen de iğne yapraklı orman örtüsü altında ve değişik ana madde üzerinden 

oluşurlar. Profilleri ABC horizonludur. Oluşumlarda hafif seyreden bir 

podzolizasyon olayı hüküm sürer. 

Gri kahverengi pedzolik topraklar Gümüşhacıköy, Merzifon ve Suluova 

İlçelerinin kuzey kesimlerinde yayılım göstermektedir. Toplam alanları 18.948 

hektardır. Büyük çoğunluğu % 20’den fazla eğimlerde yer alınmakta olup, 

derinlikleri sığ veya orta sığdır. Bir kısmı taşlılık arz etmektedir. 

Daha çok VI. ve VII. sınıflarda yer alan bu toprakların büyük bir kısmı 

orman örtüsü altındadır. Üzerinde tarım yapılanlar % 5’lik bir oran teşkil 

etmektedir. 

“Kestane Rengi Topraklar” 

Kestane rengi topraklar ot, çalı veya seyrek ağaç örtüsü altında kalsifikasyon 

sonucu oluşurlar. Bol miktarda kalsiyum ihtiva ederler. Orta derecede kireçlidir. 

CaCO 3 miktarı alt katlara doğru artış göstermektedir. Bunlarda Siyolojik etkinlik 

fazla ve doğal drenaj iyidir. Üzerindeki bitki örtüsü tahrip olduğunda kolayca 

erozyona uğramaktadırlar. 

İşlemeli tarım altında olanlarda daha çok tahıl, özellikle buğday yetiştirilir. 

Yağış yeterli olduğunda verimleri oldukça yüksektir. 

Amasya’da bu topraklar daha çok Amasya Merkez İlçe, Taşova İlçelerinde 

yaygın, Merzifon ve Suluova İlçelerinde mevzi olarak görülmektedir. Toplam 

alanları 137.724 hektar genişliktedir. Eğimleri çoğunlukla % 10-20 arasında 

değişmektedir. Derinlik çoğu yerde 50 cm. altındadır. Yaklaşık % 39’ unda taşlılık 

ve % 27’ sinde ise kayalılık sorunu vardır. İl genelinde taşlı toprakların % 28’i 

kayalıların ise % 75’i kestane rengi topraklarda bulunmaktadır. 

Amasya ‘da ki toplam alanları 137.724 hektar olup, bunun % 32’ si toprak 

işlemeli tarıma uygun I-II-III- ve IV. sınıf arazilerden oluşmakta , % 5’i mera ve 

% 52’si orman olarak kullanılmaktadır. 

“Kırmızı Kestane Rengi Topraklar” 

Doğal bitki örtüsü kısa ve uzun otlarla, çalılar ve seyrek ağaçlardır. Drenajı 

iyidir. Genelde özellikleri; kestane renkli toprakların aynı veya benzeridir. 

56

Üzerinde bitki örtüsü tahrip olduğundan kolayca erozyona uğramaktadırlar. 

İşlemeli tarım yapılan yerlerde daha çok tahıl, özellikle buğday yetiştirilmektedir. 

Yağışlar yeterli olduğunda verimleri oldukça yüksektir. Amasya’da topraklar 

genellikle Merzifon İlçesinin güney batısında bulunur. 

“Irmak Taşkın Yatakları” 

Akarsuların normal yataklar dışında, feyazen halinde iken yayıldıkları 

alanlardır. Genellikle kumlu, çakıllı ve molozlu malzeme ile kaplıdır. Taşkın suları 

ile sık sık yıkanmaya maruz kaldıklarından toprak materyali ihtiva etmezler ve 

bu nedenle arazi tipi olarak nitelendirilirler. Tarıma elverişli olamadıkları gibi 

üzerlerinde doğal bitki örtüsü yoktur. Amasya’da bu tür arazilerin toplam alanı 

1.816 hektardır. Bu tür araziler il genel yüzölçümünün % 3’ünü meydana 

getirirler. 

F.1.1.2. İlin Orman Envanteri 

“Ağaç Türleri ve Yayılım Alanları” 

Tablo F.2: Ağaç türleri 

Ağaç Türleri Kapladığı Alanlar (Ha) Mülkiyet Biçimleri 

Karaçam 23.570 Devlet Ormanı 

Sarıçam 6.827 Devlet Ormanı 

Kızılçam 40.875 Devlet Ormanı 

Meşe 36.748 Devlet Ormanı 

Kayın 27.545 Devlet Ormanı 

Karışık 5.089 Devlet Ormanı 

Muh.Orman 52.276 Devlet Ormanı 

TOPLAM 192.930 


Tablo F.3: Yayılım alanı 

Yayılım Alanı 

Ağaç Türleri 

Amasya Merkez Sarıçam-Kızılçam-Kayın-Meşe 

Göynücek 

Kızılçam-Meşe 

Merzifon 

Sarıçam-Kayın-Meşe 

G.Hacıköy 

Karaçam-Sarıçam-Kayın-Meşe 

Aydınca 

Karaçam-Sarıçam-Kayın-Meşe 

Destek 

Sarıçam-Karaçam-Kayın-Kızılçam-Meşe 

Taşova 

Kayın-Meşe 


Tablo F.4: Orman alanlarının niteliği ve miktarı 

Niteliği Miktarı (Ha) % 

Ormanlık Alan 192.930 34 

Açıklık Alan 369.501 66 

TOPLAM 562.431 100 


57

Tablo F.5: Hasat edilip kullanıma sunulan orman ürünleri 

ENVALİN CİNSİ 2004 

Tomruk; m³ 7,414 

Tel Direk;m³ ---- 

Maden Direk;m³ 3,813 

Sanayi Odunu;m³ 9,325 

Kağıtlık Odun;m³ 6,920 

Lif Yonga;m³ 87,264 

Yakacak; ster 6,183 

Sırık; ster 199 

Amasya Orm. İşl. Md. 2007 verileri 

F.1.1.3. Orman Varlığının Yararları 

Ormanlar yaşantımızın her safhasında ihtiyaç duyduğumuz yapacak ve 

yakacak hammadde kaynağıdır. Bunun yanı sıra bitkisel nitelikli tohum, çiçek, 

kozalak vb. ile mineral nitelikli çakıl,kum vb. hammadde kaynaklarının bir kısmı 

da ormanlardan elde edilmektedir. 

Ormanlar, bitkiler ve hayvanlar için doğal bir su şebekesi gibidirler. Kar 

ve yağmur biçimindeki yağışı yaprakları, dalları, gövdesi ve kökleri ile tutarak, 

sellerin ve taşkınların oluşmasını önler. Ayrıca yeraltı sularının oluşmasına 

yardım etmektedir. 

Toprağın sularla ve rüzgarla taşınmasına erozyon denir. Erozyon ve 

rüzgarlar ile taşınan kum, taş, toprak, moloz gibi materyallerle tarım topraklarının 

örtülmesine, dolayısıyla verimsizleşmesine neden olmaktadır. Ormanlar erozyonu 

önler, rüzgarın hızını azaltır, toprağı kökleri ile tutarak yağışların ve akarsuların 

toprağı taşımasını önler. 

Ormanlar, yaban hayatı ve av kaynaklarını korur. Nesli tükenmekte olan 

hayvanların üretimi, korunması ve barınmasında koruma alanları oluşturur. Bu 

sahalar milyonlarca canlının yuvasıdır. 

Ormanlar, bitki örtüsü ve toprak içerisinde büyük miktarda karbon 

depoladıklarından, iklim üzerinde olumlu etkiler yapar. Aşırı sıcakları düzenler, 

bir ısı tamponu gibi görev yapar. Sıcağı soğuğu dengeler, yaz sıcağını azaltırken, 

kış sıcaklığını artırır, radyasyonu önler. 

Su buharını yoğunlaştırarak yağmur haline gelmesini sağlar. Öte yandan 

rüzgarın hızını azaltarak toprak ve kar savurmalarını ve rüzgarın kurutucu 

etkisini yok eder. Bu nedenle açık alanlara oranla ormanlarda gündüzler serin 

geceler ise sıcaktır. 

Ormanlar, eğlenme, dinlenme ve boş zamanlarını değerlendirme imkanı 

sağlar. Havası suyu, doğal görünümleri ve sakin ortamı ile özellikle şehirlerde 

yaşayan insanları kendisine çeker. Bu yönüyle insanların beden ve ruh sağlığı 

üzerinde olumlu rol oynar. 

Yerleşim alanları çevresindeki hava kirliliğini ve gürültüyü önlemesi 

insan sağlığı bakımından büyük önem taşır. Ormanların insan sağlığı üzerindeki 

bütün bu olumlu yararları nedeniyle büyük kentlerin çevresinde ormanlar 

yetiştirilmekte, dinlenme yerleri kurulmaktadır. 

58

Ormanlar, orman içinde ve dışında yaşayan insanlara çeşitli iş alanları 

sağlar, işsizliği önlemede etkin bir rol oynar, böylece köyden kente göçü 

azaltmaktadır. 

Ormanlar, ulusal savunma ve güvenlik bakımından da çok önemlidir. 

Askeri birliklerin savaş tesisleri ile araç ve gereçlerinin gizlenmesinde, savaş 

ekonomisi bakımından değer taşıyan reçine, katran ve tanenli maddelerin elde 

edilmesinde yarar sağlamaktadır. 

Ormanlar, ayrıca barajların ekonomik ömrünü uzatır, doğal afetleri önler, 

ülke turizmine katkıda bulmaktadır. 

Ormanlar,doğal güzellikleri ve sayılamayacak kadar çok faydalarıyla iyi 

baktığımız takdirde tükenmez bir doğal kaynaktır. 

Ormanlar bütün bu faydalarının yanında gürültüyü azalması,oksijen 

kaynağı olması ile insan yaşamını daha sağlıklı ve güzel kılmaktadır. Örneğin; 

50 m genişliğindeki bir otobanın trafik gürültüsünü 20-30 desibel 

azaltmaktadır. 

Yaprakları ağaçlardan meydana gelen bir bölgede 50 kuş türü 

yaşayabilmektedir. 

Ağaçsız bir alana göre 8 kat fazla humus oluşturur ve toprak canlılarının 

yaşamasına olanak sağlar. 

Bir hektar ladin ormanı yılda 32 ton, kayın ormanı 68 ton,çam ormanı 30- 

40 ton tozu soğurmaktadır. 

Bizlere yön bulma konusunda yardımcı olur. 

Egzoz ve benzeri zehirli gazlar ile, kirli suları dezenfekte ederek 

temizlemektedir. 

F.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları 

Bölgede orman olarak muhafazasından bilim ve fen bakımından hiçbir 

yarar görülmeyen ve tarım alanlarına dönüştürülecek alanların tespiti il genelinde 

orman kadastrosunun tamamlanması ile mümkün olacaktır. 

İl ve ilçelerdeki orman ve orman niteliğini kaybederek tarla, bağ, meyvelik, 

zeytinlik gibi çeşitli tarım alanlarında veya hayvancılıkta kullanılmasında yarar 

görülen 1194,7 Ha lık kısım, Orman Kanunu’nun 2 ve 2B maddeleri gereğince 

orman sınırları dışına çıkarılmıştır. 

Orman İşletme Müdürlüğünde bulunan şefliklere ait amenajman planları 

1987-88 yıllarında yapılmış ve 1998 yılında da revize edilmiştir. 20 Yıllık plan 

süresi 2007 yılında dolmaktadır. 

Bölgede Orman alanlarının orman dışı kullanımı 6831 sayılı yasanın 16-18. 

ve 115. maddelerine göre verilmiş izinlerden müteşekkül olup ormanlık alanlarda 

maden işletme ve aramaları (mermer, manganez vs.) taş ocakları, kum ocakları, 

turistik tesis ve mesire yeri, baraj, gölet, yol, içme ve sulama suyu, isala hatları, 

enerji ve PTT hatları gibi kamu yararı bulunan konularda izin verilmektedir. 

Ormanlık alanlarda kamu yararına zorunlu ve geçici olarak verilen izinlerin 

dışında kesim, açma ve yangınlar nedeniyle meydana gelen daralmalar söz 

konusu olup bu anlamda en büyük daralmayı orman yangınları meydana 

getirmektedir. 

59

İlimizde orman muhafazasında teknik açıdan yarar görülmeyen ve tarım 

alanına dönüştürülen alanların kadastro çalışmaları tamamlanmadığından konu 

ile ilgili kesin bilgi mevcut değildir. 

İlimizde orman alanlarının orman dışı kullanımı ile ilgili aşağıdaki tablo 

verilmiştir. 

Tablo F.6: Orman alanlarının yerleşim yerine göre dağılımı 

Orman Alanının Bulunduğu Yerleşim Yeri 

Adı Toplam Alan (km 2 ) 

Amasya Merkez 1.730 

Merzifon 971 

Göynücek 579 

Taşova 1.051 

Suluova 516 

Hamamözü 201 

Gümüşhacıköy 653 

Toplam 5.701 

Harita Genel Komutanlığı 2007 verileri 

İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü 2007 verileri 

F.1.2. ÇAYIR VE MERALAR 

Çayır ve meralar; yeryüzünün oluşumundan sonra kara parçalarının bitki 

örtüsü ile kaplanmasından bu yana üzerinde barındıkları ilk canlılar ve sonrada 

insanoğlunun yaşamında çok önemli bir yere sahip olan karasal ekosistemlerden 

biridir. 

Çayır meraların bitki örtüsü, bir taraftan hayvanlara besin kaynağı olarak 

hizmet ederek insanoğlunun hayvansal gıda maddeleri ihtiyaçlarının 

karşılanmasını sağlamaktadır. Aynı zamanda da bu bitki örtüsü, üzerinde 

bulunduğu toprağı yağmur ve rüzgar gibi doğal kuvvetlere karşı korumaktadır. 

Yağan yağmur suları çayır-mera bitki örtüsü tarafından bir sünger gibi emilerek, 

toprağın derinlerine kadar inmesini sağlar ve bu su insanoğlunun şehirlerde içme 

suyu olarak yararlandığı, yeraltı su kaynaklarını besler. Çayır ve meralar yer üstü 

su kaynaklarının düzenli hale gelmesine de yardımcı olmaktadırlar. Kısaca çayırmera 

ekosistemleri, yeryüzünün bir çok bölgesinde kısıtlı bir durumda bulunan su 

kaynaklarının, topladığı su havzalarının önemli birer parçaları olmaları nedeniyle 

de son yıllarda tüm dünya ülkelerinde önem kazanmaya başlamıştır. 

Çayır-meralar üzerlerinde barındırdıkları bitki örtüsü ve türleri 

bakımından yeryüzünün çeşitli zenginliğini sağlamaktadırlar. Özellikle, uzun 

yıllardan beri korunabilmiş çayır mera alanları ise ileride bilim adamlarının yeni 

çeşitleri bulma ve geliştirmelerine yardımcı olacak gen kaynaklarını da 

bünyelerinde barındırırlar. Bu açıdan ülkemiz, özellikle Anadolu’muz birbirinden 

farklı (3) floristik bölgenin buluştuğu yeryüzünün ender çeşitlilik merkezlerinden 

60

irini oluşturmaktadır. Öyle ki ülkemiz florasında bulunan 8-9 bin farklı bitki 

türünün yaklaşık % 30’u ülkemize özgü endemik tür niteliğindedirler. 

Çayır meraların yeryüzünün ısınmasında sera etkisinin azalmasında etkin 

rolleri vardır. Yeryüzünde 7 milyar hektar civarında çayır ve meralar atmosferdeki 

CO 2 miktarının azalması yönündeki etkin rolü tüm dünya bilim adamları 

tarafından çok iyi gözlenmiştir. Yeryüzünde sürekli artış gösteren 330/350 ppm 

üzerindeki CO 2 düzeyinin ortaya çıkardığı sera etkisinin azaltılmasında çayırmeralar 

çok önemli CO 2 özümleme alanlarıdır. 

Çayır meralar ve de yaylalar, gönül ferahlığı yaratan ve yaşama 

duygularını etkileyen yeşil rengin oluşturduğu çekici ve büyüleyici nitelikleri ile 

optik ve estetik, hatta turistik bakımlardan da büyük bir değer ve önem 

taşımaktadırlar. Bugün tüm dünyada bir yandan nüfusun hızla artışı nedeniyle, 

beslenme sorunları çoğalmakta, bir yandan da buna paralel olmak üzere doğal 

kaynaklardan daha çok yararlanmak amacıyla gelişen endüstri, güzellikleri gün 

geçtikçe artan bir hızla kemirmektedir. Buna karşılık günümüzün modern insanı 

ve uygar toplumu ise, bunaldığı yerleşim merkezlerinde duyduğu doğa özlemini 

gidermek gereksinimi ile doğaya koşarak ondan doya doya yararlanma arzusu 

içinde bulunmaktadır. Çayır mera ve de yaylalar doğal güzellikleri ile 

insanoğlunun bu gereksinimini giderme bakımından da çok önemlidir. Bu amaçla 

bugün dünyada yerleşim yerlerine büyük miktarlarda harcamalar yapılarak 

yapay çim sahaları yapılmaktadır. 

Son bilimsel değerlendirmelere göre yeryüzünde karaların yaklaşık yarısı 

mera kavramı içine alınmış ve bu alanlar artık tropik ormanlar gibi korunması 

gerekli, değerli doğa parçaları olarak kabul edilmeye başlanmıştır. 

Özellikle son 30/40 yıl içerisinde önemi daha da anlaşılmasına rağmen, tüm 

dünyadaki bir çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de meraların önemini anlamak, 

görmek kabul etmek ve onları uygun şekilde kullanmak için önce bu alanları 

tahrip ve yok edercesine yanlış kullanım modelinden vazgeçmekle mümkündür. 

Çok değil 1000/1500 yıl önceki tarih yıllarına gittiğimizde benzer yanlış mera ve 

toprak kullanımlarının Çin, Orta Asya, Yakın Doğudaki bir çok medeniyetin yok 

olmasına neden oluşunu tarih yazmaktadır. Günümüze geldiğimizde gelişmiş 

ülkelerin tamamında tüm toplum tarafından tarihten de ders alarak özellikle de 

çevre olgusu içerisinde daha iyi ve çabuk öğrenilip kabul edilen mera ve çayırların 

önemi, ülkemizde hala daha dar bir bilim ve teknik kadroların dışında esas 

kullanıcılar tarafından anlaşıldığını söylemek mümkün değildir. 

Bu nedenle çayır-meraların öneminin ulusal şuurda anlaşılıp 

benimsenmesi ülkemizin geleceği açısından çok geç olmadan büyük bir önem taşımaktadır 

F.1.3. Sulak Alanlar 

Ayrıntılar F.4 bölümde verilmiştir. 

F.1.4. 

Diğer Alanlar (Stepler vb.) 

İlimizde bu tür alan bulunmamaktadır. 

61

F.2. FLORA 

F.2.1. Habitat ve Toplulukları 

Dünyada karaların yaklaşık % 23,5’i, ülkemizin % 16,9’u, ilimizin ise % 12.6’ 

sı çayır ve meralarla kaplıdır. Türkiye’de 1940’lı yıllarda 44 milyon hektar olan 

çayır-mera alanı 1967 yılında 28 milyon hektara, halende 13 milyon hektar alana 

düşmüştür. 

Yurdumuzda çayır ve meralar yıldan yıla azalmakla beraber, bu kaynaktan 

elde edilen yem evcil hayvanlarımızın beslenmesinde hala büyük bir önem 

taşımaktadır. Çayır ve meralar her ülkede tüketilen yemin büyük bir kısmını 

ürettiği gibi en ucuz yem de bu kaynaklardan elde edilmektedir. 

Yukarıdaki alanlara özel sicilinde kayıtlı olan meralar dahil olup, ilimiz 

genelinde kadastro çalışmaları tamamlanmadığından, meraların tespit ve tahdit 

çalışmaları tamamlanınca yukarıdaki rakamların en az % 30-40 oranında 

artacağını tahmin edilmektedir. 

Cumhuriyetin ilanından sonra ülkemizde çayır mera alanlarının önemi 

1930’lu yıllardan itibaren hükümetler tarafından ele alınmaya başlanmıştır. Yüce 

Atatürk’ün direktifleri ile bu konuda uzman yetiştirilmesi amacı ile yurt dışına 

öğrenci gönderilmiş, ancak daha sonraları bu konuya gereken önem verilmemiştir. 

28 Şubat 1998 tarihinde yürürlüğe giren 4342 Sayılı Mera Kanunu ile yüz 

yılların ihmali sonucu çayır ve meralarımızın tahribatına son verilerek korunup 

geliştirilmesi hedeflenmiştir. 

Böylece; 

- Mera, yaylak ve kışlakların tespiti, tahdidi ile tahsislerinin yapılması, 

- Belirlenecek kurallara uygun şekilde kullanımının sağlanması, 

- Bakım ve ıslahlarının yapılarak verimliliklerinin arttırılması, 

Kullanımlarının denetlenmesi ve korunması amaçlanmıştır 

Bölge ikliminin kısmen karasal oluşu ile birlikte toprağın tarım maksadı ile sürekli 

işlenmesi sonucunda arazi doğal yapısının bozulmasına ek olarak, zirai ilaç ve 

gübre kullanımı nedeniyle doğal bitki örtüsü azalmaktadır. 

Bu olumsuzluklar karşısında bölge florası için popülasyon düzeyinde kesin 

bilgi vermek mümkün olmayıp, yapılan gözlem ve araştırmalar neticesinde 

aşağıdaki tablo çıkarılmıştır. 

İnsan beslenmesinin temel taşı olan hayvansal ürünlerin, üretimi için gerekli 

olan kaba yemin, en ucuz üretildiği kaynak çayır–meralardır. Su ve rüzgar 

erozyonunu önlemenin yolu da çayır meraların ıslahı ile mümkündür. 

Çayır merası yok olan bir ülkede karlı bir hayvancılık yapmak mümkün 

değildir. Hayvancılığın ileri olduğu ülkelerde çayır meralarla hayvancılık birlikte 

düşünülmektedir. Bu nedenle çayır ve meralar ülkemizin ihmal edilmez en önemli 

doğal kaynaklarıdır. 

Mera Kanunu’nun çıkarılmaması sonucu uzun yıllar devam eden erken ve 

aşırı otlatma ile ıslah ve bakım işlemlerinin yapılmaması, kullanıcılara yetki 

verilmemesi, eğitim eksikliği nedeniyle ot verimi azalmış, hayvancılıkta da 

istenilen gelişme sağlanamamıştır. 

Mera Kanunu’nun çıkarılmasından sonra Amasya İl Tarım Müdürlüğü 

bünyesinde mera otlatma kapasiteleri, otlatma zamanları (15 Mayıs- 30 Ağustos) 

62

elirlenmiş olup, çiftçilerinde bu kanunları ihlal etmemeleri nedeniyle çayır ve 

meralarda yetişen kaliteli çayır mera bitkileri oranı, düşük kaliteli çayır mera 

bitkilerine oranla çoğalma göstermiştir. 

F.2.2. Türler ve Populasyonları 

Tablo F.7: Flora türleri 

No 

YÜKSEK KALİTELİ BUĞDAYGİL YÜKSEK KALİTELİ BAKLAGİL 

BİTKİLERİ 

BİTKİLERİ 

1 

Agrapyron 

cristatum 

Otlak ayrığı Astragalus cicer Nohut geveni 

2 

Agrapyron 

Lotus 

Kır ayrığı 

deserterum 

cornikulatus 

Gazal boynuzu 

3 Agrapyron repens Tarla ayrığı Medicago falcata S.çiçekli yonca 

4 Agrosis alba Ak tavus otu 

Medicago 

lupilina 

Şerbetçi otu yon 

5 

Alepecurus Çayır tilki 

pretensis 

kuyruğu 

Medicago sativa Yonca 

6 

Anndopogon 

gryllus 

Yeşil sakal otu Melilotus alba Aktaş yoncası 

7 “ ischoemum” Sarı sakal otu “officinalis Sarı taş yoncası 

8 

Arrhenatherum Yüksek çayır Onobrychis 

elatus 

yulafı 

armena 

Anadolu korun. 

9 Bromus erectus Dik brom “ Sativa” Korunga 

10 Bromus inermis Kılçıksız brom 

Trifolium 

hybridum 

Melez üçgül 

11 Dactylis glomerata Domuz ayrığı “incarnatum" Kırmızı Üçgül 

12 Festuka arundinecea Kamışsı yumak “Pratense” Çayır Üçgülü 

13 Festuka pratensis Cayır yumağı “Repens” Ak üçgül 

14 Hordeum bulbosum Yumrulu arpa 

15 Lolium multiforum İtalyan çimi 

16 “Pernne” İngiliz çimi 

17 

Phalaris 

arundinecea 

Yem kanyaşı 

18 “tuberosa” Yumruk kanyaş 

19 “Pratense” 

Çayır kelp 

kuyruğu 

20 Poa pratensis Çayır salkım Otu 


F.3. FAUNA 

F.3.1. Habitat ve Toplulukları 

Bölge dahilindeki fauna türlerinin incelenmesi,uzman gözlemleri ve 

deneyimleri ifadesine ve literatür bilgilerine dayanılarak hazırlanmış olup, bu 

bilgiler ışığında karada yaşayan hayvan türleri olarak kuşlar, memeliler , 

63

sürüngenler olmak üzere 3 bölümde incelenmiştir. Yapılan inceleme ve 

araştırmalarda, bölgenin aşırı doğa tahribi tarımsal faaliyetlerin yoğunluğu 

içerisinde doğal biyotopların azalmakta olduğu nedenle, popülasyon düzeyinde 

sayısal bilgiler vermek mümkün olmamakla beraber, çoğu hayvan türleri münferit 

olarak görülmektedir. 

F.3.2. Türler ve Populasyonlar 

Tablo F.8: Fauna türleri 

ÖRDEKGİLLER 

Küçük Sakarca 

Yeşilbaş 

Fiyu 

Elmabaş 

Bıldırcın Ördeği 

Angut 

Kuğu 

Büyük Tarakdiş 

KUŞLAR 

SERÇEGİLLER 

Söğüt Serçesi 

Ağaç Serçesi 

Küçük Serçe 

Kar Serçesi 

Kaya Serçesi 

Çöl Serçesi 

BAYKUŞGİLLER 

Baykuş 

Puhu 

Paçalı Baykuş 

KARTALGİLLER 

Şahin 

Paçalı Şahin 

Atmaca 

Akbaba 

TURNAGİLLER 

Turna 

GUGUKGİLLER 

Guguk 

ARIKUŞUGİLLER 

Arı Kuşu 

Yeşil Arıkuşu 

SÜLÜNGİLLER 

Bıldırcın 

Kınalı Keklik 

Çil Keklik 

ÇULLUKGİLLER 

Çulluk 

Küçük Su Çulluğu 

Orman Çulluğu 

KARGAGİLLER 

Alakarga 

Saksağan 

Kuzgun 

Ekin Kargası 

Leş Kargası 

Küçük Karga 

GÜVERCİNGİLLLER 

Tahtalı 

Üveyik 

Kaya Güvercini 

Kumru 

SIGIRCIKGİLLER 

Sığırcık 

Ala Sığırcık 

SARIASMAGİLLER 

Sarı asma 

TOYGİLLER 

Toy 

İSPİNOZGİLLER 

Saka 

AĞAÇKAKANGİLLER 

Ağaçkakan 

SU TAVUĞUGİLLER 

Sakarmeke 

Gri bataklık su tavuğu 

Benekli su tavuğu 

Bıldırcın kılavuzu 

KARABATAKGİLLER 

Tepeli Karabatak 

Karabatak 

Cüce Karabatak 

BALIKÇILGİLLER 

Gri Balıkçıl 

Beyaz Balıkçıl 

Balaban 

Küçük Balaban 

Gece Balıkçılı 

KARATAVUKGİLLER 

(Ardıçkuşgiller) 

Karatavuk 

Bülbül 

Öter Ardıç Kuşu 

LEYLEKGİLLLER 

Leylek 

Karaleylek 

DOĞANGİLLER 

Uludoğan 

ÇOBANALDATANGİLLER 

Çoban aldatan 

SIVACIKUŞUGİLLER 

Sıvacı Kuşu 

KIRLANGIÇGİLLER 

Kırlangıç 

64

MEMELİLER 

TAVŞANGİLLER 

Tavşan 

DOMUZGİLLER 

Yaban Domuzu 

KİRPİGİLLER 

Kirpi 

KÖPEKGİLLER 

Kurt; Tilki 

SİNCAPGİLLER 

Sincap 

OKLUKİRPİGİLLER 

Yarasalar 

GEYİKGİLLER 

Geyik ( 

Vezirköprü- Kunduz 

Geyik Üretme 

İstasyonundan 

salınanlar, Merzifon 

İlçesi, Tavşan dağı 

mevkiinde 

bulunmaktadır.) 

SANSARGİLLER 

Gelincik; Kaya 

Sansarı 

Porsuk 

Amfibiler, Tarla Kertenkelesi, Kör Yılan, 

Bozkır Lekeleri, Ova Kurbağası, Gece Kurbağası, Adi 

SÜRÜNGENLER 

Kurbağa, Kır Kaplumbağası, Su Kaplumbağası, 

Salyangozlar 


F.3.3. Hayvan Yaşama Hakları 

F.3.3.1. Evcil hayvanlar 

F.3.3.1.1. Sahipli hayvanlar 

Amasya Belediyesinde sahipli hayvan olarak kedi ve köpeklerin kayıtları 

tutulmaktadır. Amasya merkez ilçede mevcut sahipli hayvanların sayısı 110 (yüz 

on)’ dur. Bunların 50 kadarı köpek kalan kısmı ise kedidir. Sahipli hayvanların 

zoonoz ve bulaşıcı hastalıklar yönünden aşıları takip edilmekte ve 

vatandaşlarımız bu konuda bilinçlendirilmektedir. 

F.3.3.1.2. Sahipsiz hayvanlar 

Sahipsiz sokak hayvanlarının kontrol altına alınması, ıslahı, aşılama ve 

barınaklarda korunması amacıyla çalışmalara 1999 yılında başlanmıştır. Halen 

100 köpek kedi kapasiteli 1 adet barınağımız mevcuttur. Kapasite yetersiz 

kaldığından mevcut barınağın genişletilerek kapasitenin 500 adete çıkarılması için 

inşaata başlanmış olup, çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca barınak içerisinde 

ameliyathanede yapılarak dişi sokak hayvanlarının kısırlaştırılması yöntemiyle 

sahipsiz sokak hayvanları populasyonunun kontrol altına tutulması 

çalışmalarına başlanacaktır. 

F.3.3.2. Nesli tehlikede olan ve olması muhtemel olan evcil hayvanlar 

İlimizde nesli tehlikede olan ve olması muhtemel olan evcil hayvanlar ile 

ilgili bir çalışma bulunmamaktadır. 

F.3.3.3. Hayvan hakları ihlalleri 

Amasya İlinde bu zamana kadar Hayvan Hakları İhlalleri ile ilgili bir 

şikayet oluşmamış, il düzeyinde bu konu ile ilgili bir çalışma yapılmamıştır. 

65

F.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği 

İlimiz Suluova İlçesinde Kanatlı Hayvanları Koruma, Evcilleştirme ve 

Sosyal Yardımlaşma Derneği adıyla kurulmuş gönüllü bir dernek vardır. 

F.4. HASSAS YÖRELER 

F.4.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 

F.4.1.1. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlanan ve Bu 

Kanunun 3. Maddesi Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat 

Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve “Tabiat Koruma Alanları” 

İlimiz dahilinde “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve 

“Tabiat Koruma Alanları” bulunmamaktadır. 

F.4.1.2. 3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman 

Bakanlığı’nca Belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban 

Hayvanı Yerleştirme Alanları” 

Amasya İli,Yaban Hayvanı (Kınalı keklik) Yerleştirme Sahaları 

1. Amasya İli, Merkez İlçesi (KIZILCA): Kuzeyi: Emine pınarı, Zovallı pınarı, 

Ovasaray-Kızılca il yolu, Doğusu: Kızılca-Amasya karayolu ile Amasya-Musaköy 

il yolu Söğütlüpınar mevkii, Güneyi: Söğütlüpınar-Musaköy il yolu ile Musaköy- 

Terzihamamı il yolu, Batısı: Terzihamamı, Kamışlıdere sırtı, Meşeliçiftlik köyü, 

Emine pınarı mevkii. 

2. Amasya İli, Merzifon-Gümüşhacıköy İlçeleri.(RADAR): Kuzeyi: Sivri Tepe, 

Hasankoca Tepe, Bayrak Tepe, Kırmızı Tepe, Kırtıllı Tepe, Kabalaklı Tepe, Derbaşı 

Yaylası, Harmancık Yaylası, Dipalan Kışlası, Doğusu: Merzifon-FS Büyük Radar 

yolu ile Yakacık Köyü, Güneyi: Karamağara Köyü, Akören Köyü, Karacaören 

Köyü, Kiziroğlu Köyü, Körömerler Mahallesi, Batısı: Sarayözü Köyü, Adilin 

Mahallesi, Teknetaş Tepe, Sekmece Tepe. 

3.Amasya İli, Suluova İlçesi (AKÖREN): Kuzeyi :Bayırlı, Karaağaç, Kıranbaşalan 

köy yolları, Doğusu:Kıranbaşalan, Eğribük, Erikli mahallesi, Çukurören köy 

yolları, Güneyi:Çukurören, Akören, Dereköy köy yolları,Batısı : Dereköy, Kutlu 

köy yolu ile, Tahtalı sırtı, Pelitli sırtı, Killik Sırtını takiben Suluova –Bayırlı Köy 

yolunu kestiği yerden itibaren Bayırlı Köyüne kadar olan köy yolu ile çevrili saha. 

4.Amasya İli ,G.Hacıköy İlçesi(ÇETMİ-KEÇİKÖY): Kuzeyi :Gümüş Belediyesi 

Cami kehir mahallesinden itibaren Çetmi ,Keçiköy köy Yolu,Doğusu:Keçiköy, 

Koçköy köy yolu, Güneyi:Koçköy, Eymir Köy yolunu takiben Çitli Göleti 

kenarından itibaren Korkut köy yolu, Batısı : Korkut Köy yolunu takiben Gümüş 

belediyesine kadar olan saha. 

66

5. Amasya İli, Taşova İlçesi (GEYDOĞAN): Kuzeyi :Dörtyol, Dutluk köy 

yolu,Doğusu:Dutluk, Güngörmüş ,Devre köy yolu, Güneyi:Devre,Ballıdere yolu, 

Batısı : Ballıdere, Geydoğan, Dörtyol köy yolları ile çevrili saha. 

6.Amasya İli,Merzifon İlçesi (AKSUNGUR): Kuzeyi :Göçebe tepesi, Kuzuluk 

yaylası, İkizler mevkii,Doğusu:Eskiköy mevkii, Bakırharman tepe, Kurt tepe, 

Yataklık mevkii, Nohutluk tepe, Leğen kayası, Çavundur köyüne kadar, 

Güneyi:Çavundur köyü, Çobanören köyü, Aksungur köyü, Batısı : Çap deresi, 

Mezarlık tepe, Çarşıbaşı sırtı, Sivri tepe, Göçebe tepesine kadar. 

7. Amasya İli, Merkez İlçesi (ZİYARET): Kuzeyi :Aydınlık köyü, Keşkel deresi, 

Çobanlarıngerisi sırtı, Çökecek yaylası, Çökecek tepesi, Doğusu:Tekçam deresi, 

Gavurun tepe, Pamukbelen tepe, Pamukbelen yaylası, Çankaya tepe, Ziyaret 

Belediyesine kadar, Güneyi: Ziyaret Belediyesi, Karşıbayır tepe, Kara tepe,Batısı : 

Diğrenbeleni sırtı, Ardıç tepe, Aydınlık köyüne kadar. 

8.Amasya İli, Göynücek İlçesi (ŞİFALI SU): Kuzeyi:Şarklı köyü ,Yeniçiftlik 

mahallesi ile Yeniköy mahallesini birbirine bağlayan köy yolunu takiben Amasya- 

Göynücek devlet karayolunu kestiği yere kadar, Doğusu:Amasya-Göynücek 

devlet karayolunu takiben , İlçe merkezindeki Köy hizmetleri bakım evi yol 

ayrımına kadar, Güneyi: Köy Hizmetleri Bakım evi yolu, Batısı: Göynücek - 

Çamurlu köy yolunu takiben, Çamurlu Köyüne yakın mesafedeki arazi yolunu 

kestiği yerden, arazi yolunu takiben Doblak tepe, Gözlek tepe noktalarından Yeni 

çiftlik mahallesi köy yoluna kadar olan çevrili saha. 

F.4.1.3. 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2. 

Maddesinin “a - Tanımlar” Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde 

“Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı” 

Olarak Tanımlanan ve Aynı Kanun ile 3386 Sayılı Kanunun (2863 Sayılı 

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin 

Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında 

Kanun) İlgili Maddeleri Uyarınca Tespiti ve Tescili Yapılan Alanlar 

Kültürel miras kapsamına giren alanlar 

“TARİHSEL, KÜLTÜREL VE DOĞAL ÇEVRE” 

Tablo F.9: Tarihsel, kültürel ve doğal çevre 

A-KALELER 

Amasya Kalesi (Tunç Çağı) 

Kaleköy Kalesi (Hellenistik-Roma) 

Gökçeli Kalesi (Roma) 

Baraklı Kalesi (Roma) 

Yassıçal Sunağı (Roma) 

Kral Kaya Mezarları (Hellenistik Çağ) 

67

B-CAMİLER 

Fethiye Camii (Bizans-Danişment 11.yy) Burmalı Minare Camii (1237-1247) 

Gümüşlü Camii (1326) Saraçhane Camii (1372) 

Çilehane Camii (1413) Beyazıt Paşa Camii (1414) 

Azeriler Camii(1876-1895) Maden Camii-Gümüş (1800) 

Yörgüç Paşa Camii(1428) Yörgüç Rüstem Paşa Camii-Gümüş (1429) 

Hızırpaşa Camii (1466) Kilari Süleyman Ağa Camii (1489) 

II. Beyazıt Külliyesi (1486) Mehmet Paşa Camii (1486) 

Şamlar Ayas Ağa Camii (1495) Sofular Abdullah Paşa Camii (1502) 

Hatuniye Camii (1510) 

Pir Mehmet Çelebi Camii (15.yy) 

Temenna Mescidi (1567) 

Sofular Camii-Merzifon (15-16.yy) 

Bozacı Camii-Merzifon (16-17.yy) Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii (1666) 

Darphane Camii-Gümüş (18. yy) 

Medreseönü Camii-Merzifon (II. Murat Camii) (1427) 

C-AHŞAP CAMİLER 

Abide Hatun Camii (1680) Eyüp Çelebi Camii-Merzifon (1275) 

Hacı Hasan Cami-Merzifon (1714) Çay Camii (1774) 

Eski Kışlacık Köyü Camii (1865) Aşağı Baraklı Camii (1870) 

Kaleköy Camii (1870) Yukarı Baraklı Camii (1875) 

Ziyaret Camii (19.yy) Şıhlar Köyü Camii (1924) 

Eliktekke Köyü Camii (1928) 

Müftü Camii-Gümüşhacıköy (20.yy) 

Kızılca İstasyon Camii (1956) 

D- MEDRESELER 

Gökmedrese (1267) Haliliye Medresesi-Gümüş (1413) 

Çelebi Mehmet Medresesi-Merzifon (1415) Büyük Ağa Medresesi (1488) 

Hakala Yolpınar Köyü Kasımbey Med.(1463-4) Küçük Ağa Medresesi (1463-1464) 

E-DARÜŞŞİFA (Bimarhane) 

F- TÜRBELER 

Halifet Gazi Türbesi (Danişment-1146) Torumtay Türbesi (1278) 

Piri Baba Türbesi Merzifon (13.yy) 

Tacettin Altınbaş Türbesi (13.yy) 

Seyit Nurettin Alpaslan Türbesi-Alpaslan(13.yy) Sultan Mesut Türbesi (13.yy) 

Şad Geldi Paşa Türbesi (14.yy) 

Kadılar Türbesi (14.yy) 

Pir Sücaaddin İlyas Türbesi (1486) 

Kurtboğan Türbesi (15.yy) 

Selamet Hatun Türbesi (15.yy) 

Çilehane Türbesi (15.yy) 

Yusuf Sinanettin Türbesi (Yorganlı Evliya) (15-16.yy) Hamdullah Dede Türbesi (1847) 

Serçoban Türbesi-Karasenir (19.yy) Şirvanlı İsmail Türbesi (1870) 

Gani Baba Türbesi-Suluova (19.yy) 

SarlıkTürbesi-İlyas Köyü (19.yy) 

Hicabi Baba türbesi-Ziyaret (20.yy) 

Ergonaş Türbesi-Yassıçal (19.yy) 

68

G- HAMAMLAR 

Karsavul Hamamı (Roma) 

Yıldız Hamamı (13.yy) 

Arkut Bey Hamamı (13.yy) Çifte Hamam-Merzifon (1388) 

Hızırpaşa Hamamı (15.yy) Mustafa Bey Hamamı (1436) 

Kumacık Hamamı (15.yy) 

Çukur Hamamı (15.yy) 

Sinan Paşa Hamamı-Ulu köy (15.yy) Kızlar Sarayı Hamamı (15.yy) 

Gediksaray Hamamı (15.yy) 

Ziyarat Hamamı (15.yy) 

Çayüstü Köyü Hamamı-Suluova (15.yy) Mărif Hamamı-Merzifon(16.yy) 

Mărif Hamamı-G.Hacıköy (16.yy) 

Paşa Hamamı-Merzifon (17.yy) 

Tuz Pazarı Hamamı-Merzifon(1677) Ekinpzarı Hamamı-G.Hacıköy (1658) 

Eski Hamam-Gümüş (19.yy) 

H-KÖPRÜLER 

Alçak Köprü; (Roma) 

Uluköy Köprü; (Roma) 

Çağlayan Köprü (İltekin Gazi); (Danişment) Kunç Köprü; (Selçuklu) 

İstasyon Köprü (Osmanlı) 

I-BEDESTEN 

Amasya Bedesten (1483) Gümüşhacıköy Bedesten (1669) 

Merzifon Bedesten (17.yy) 

İ-TAŞHAN 

Ezinepazar Han (1239) 

Amasya Taşhan (1758) 

Merzifon Taşhan (17.yy) 

J-ÇEŞMELER 

Narlıbahçe Çeşmesi (Osmanlı) 

Hatuniye Çeşmesi (Osmanlı) 

Hünkar Çeşmesi (Osmanlı) 

Kadılar Çeşmesi (Osmanlı) 

Çilehane Çeşmesi (Osmanlı) 

Büyük Ağa Çeşmesi (Osmanlı) 

Saraydüzü Sultan Çeşmesi (Osmanlı) II. Bayezid Çeşmesi (Osmanlı) 

K-TARİHİ EVLER (Osmanlı Sivil Mimari Örnekleri ) 166 Adet 

Hazeranlar Konağı Mısırlı Konağı Yörgüçler Konağı 

Aksoylar Konağı Emin Efendi Pansiyon Kazanasmazlar Konağı 

İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2007 verileri 

MERZİFON İLÇESİ ÇEVRE ÇEKİCİLİKLERİ 

(Tarihsel ve Kültürel Çevre) 

1- Çelebi Mehmet Medresesi ve Saat Kulesi (Osmanlı) Merzifon 

2- Kara Mustafa Paşa Camii (Osmanlı) Merzifon 

3- Bedesten (Osmanlı) Merzifon 

4- Abide Hatun Camii(Osmanlı) Marınca Köyü-Merzifon 

69

GÜMÜŞHACIKÖY İLÇESİ ÇEVRE ÇEKİCİLİKLERİ 


1- Bedesten (Osmanlı) Gümüşhacıköy 

2- Büyük Hamam (Osmanlı) Gümüşhacıköy 

3- Yörgüç Rüstem Paşa Camii(Osmanlı) Gümüş - Gümüşhacıköy 

4- Maden Camii(Osmanlı) Gümüş - Gümüşhacıköy 

5- Haliliye Medresesi(Osmanlı) Gümüş - Gümüşhacıköy 

6- Darphane Camii(Osmanlı) Gümüş – Gümüşhacıköy 

TAŞOVA İLÇESİ ÇEVRE ÇEKİCİLİKLERİ 


1- Yukarı Baraklı Kalesi (Roma) Yukarı Baraklı-Taşova 

2- Seyit Nurettin Türbesi (Selçuklu) Alpaslan-Taşova 

3- Sinan Paşa Hamamı (Osmanlı) Uluköy-Taşova 

4- Alpaslan Müzesi Alpaslan-Taşova 

GÖYNÜCEK İLÇESİ ÇEVRE ÇEKİCİLİKLERİ 


1- Gökçeli Kalesi (Roma) Göynücek 

2- Gediksaray Hamamı (Osmanlı) Gediksaray-Göynücek 

Anıtlar 

İlimizde tarihi sanat veya bilim açısından istisnai evrensel değerdeki 

mimari eserler, şaheserler, arkeolojik nitelikte elaman veya yapılar, kitabeler ve 

mağaralardan anıt olarak tescil edilmiş eser bulunmamaktadır. Fakat ilimizde beş 

adet anıt ağaç bulunmaktadır. 

Yapı toplulukları 

Mimari uyumlulukları veya arazi üzerindeki yerleri nedeniyle tarih sanat 

veya bilim açısından istisnai evrensel değere sahip ayrı veya bileşik yapı 

toplulukları olarak kentsel sit alanları bulunmaktadır. F.5.16.1 de ayrıntılı olarak 

anlatılmaktadır. 

Sitler 

İlimize ait tarihsel, estetik, etnolojik veya antropolojik bakımdan istisnai 

evrensel değeri olan insan ürünü eserler, doğa veya insanın ortak eserleri ve 

arkeolojik sitleri kapsayan alanlar, 

1. Borabay Gölü ( Taşova İlçesi – Gölbeyli Beldesi ), 

2. Yedi Kuğular Kuş Cenneti ( Suluova İlçesi ), 

3. Özbaraklı Şelalesi, 

4. Arkeolojik Sit Alanı ( 20 adet ), 

5. Kentsel Sit Alanı ( 6 adet ), 

6. Tarihi Sit Alanı ( 4 adet ) 

7. Anıtsal Ağaçlar (5 adet) olmak üzere; F.5.16 de ayrıntılı olarak 

anlatılmaktadır. 

70

F.4.1.4. 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri İstihsal 

ve Üreme Sahaları 

Bu konu H.2.2.4. de anlatılmıştır. 

F.4.1.5. 4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Su Kirliliği 

Kontrol Yönetmeliği’nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayılı Resmi 

Gazete’de Yayımlanan Yönetmelikle Değişik 18.,19. ve 20. 

Maddelerinde Tanımlanan Alanlar 

İlimizde böyle bir alan bulunmamaktadır. 

F.4.1.6. 2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Hava 

Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49. Maddesinde Tanımlanan 

“Hassas Kirlenme Bölgeleri” 

İlimizde hassas kirlenme bölgesi olarak tespit edilmiş alan 

bulunmamaktadır 

F.4.1.7. 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu 

Tarafından “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve İlan Edilen 

Alanlar 

İlimizde Özel Çevre Koruma Bölgeleri” bulunmamaktadır. 

F.4.1.8. 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar 

İlimizin Boğaza kıyısı bunmamaktadır. 

F.4.1.9. 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler 

Konu F.1.1 de anlatılmıştır. 

F.4.1.10. 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar 

İlimiz denize kıyısı olmadığı için böyle bir alan yoktur. 

F.4.1.11. 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması 

Hakkında Kanunda Belirtilen Alanlar 

İlimizde zeytincilik yapılmamaktadır 

F.4.1.12. 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar 

71

F.4.1.13. 30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak 

Yürürlüğe Giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nde 

Belirtilen Alanlar 

İl sınırları içerisinde sulak alan olarak Yedikır Barajı (F.4.2.4.) 

bulunmaktadır 

F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması 

Gerekli Alanlar 


Yürürlüğe Giren “Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını 

Koruma Sözleşmesi” (BERN Sözleşmesi) Uyarınca Koruma Altına 

Alınmış Alanlardan “Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları”nda 

Belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, “Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme 

Alanları” 

Böyle bir alan yoktur. 


Yürürlüğe Giren “Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi” 

(Barcelona Sözleşmesi) Uyarınca Korumaya Alınan Alanlar 

İlimizin denize kıyısı yoktur. 

F.4.2.2.1. 23/10/1988 Tarihli ve 19968 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan 

“Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol” 

Gereği Ülkemizde “Özel Koruma Alanı” Olarak Belirlenmiş Alanlar 

İlimizin denize kıyısı yoktur. 

F.4.2.2.2. 13/9/1985 Tarihli Cenova Bildirgesi Gereği Seçilmiş Birleşmiş Milletler 

Çevre Programı Tarafından Yayımlanmış Olan “Akdeniz’de Ortak 

Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit” Listesinde Yer Alan Alanlar 

İlimizin denize kıyısı yoktur 

F.4.2.2.3. Cenova Deklerasyonu’nun 17. Maddesinde Yer Alan “Akdeniz’e Has 

Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin” Yaşama ve Beslenme Ortamı 

Olan Kıyısal Alanlar 

İlimizin denize kıyısı yoktur 


Yürürlüğe Giren “Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması 

Sözleşmesi” nin 1. ve 2. Maddeleri Gereğince Kültür ve Turizm 

Bakanlığı Tarafından Koruma Altına Alınan “Kültürel Miras” ve 

“Doğal Miras” Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Doğal Alanlar 

72

Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma Alanları 

Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları 2863 sayılı kanun ve bu kanunun bazı 

maddelerini değiştiren 3386 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Korumu Kanunun 

ilgili hükümleri gereğince “Taşınır kültür varlıkları devlet müzelerinde, özel 

müzelerde ve kolleksiyonerler kanalıyla muhafazaları sağlanır” hükmünü 

getirmiştir. Taşınmaz kültür varlıkları ise korunması yine aynı kanuna göre 

mülkiyetinde bulunana şahıslar tarafından korunması sağlanır. Bunlar devletin, 

vakıfların ve özel mülkiyetlerin tasarrufları altında bulunmaktadırlar. 

Sit Alanları 

“Kentsel sit” 

Amasya İl merkezinde kentsel sit alanları olmak üzere toplam 6 bölge 

oluşturulmuştur. 2-A ve B bölgeleri Amasya kent merkezini oluşturan Hatuniye 

Mahallesi ile Amasya Kalesi’nin güney etekleriyle Yeşilırmak kıyının güney 

bandını oluşturmaktadır. 

1. A ve B Üçler Mahallesi’nde Halifet Gazi, Şadgeldi ve Kadılar Türbeleriyle 

birlikte Üçler Mahallesi Mezarlığını kapsamaktadır. 

2. F Bölgesi Kentsel Sit alanı; Amasya Bakıcılar Çarşısı, Burmalı Minare 

Camii, Taşhan ve Bedesten ve Saraçhane Camilerinin olduğu bölgeleri kapsar. 

3. A,B,C Kentsel Sit Bölgeleri, Mehmetpaşa, Şamlar, Pirinci Mahallelerini 

kapsamaktadır. 

4. A Kentsel Sit Bölgesini Amasya Helkis Mahallesi’nin büyük bir 

bölümünü kapsamaktadır. 

5. A, B bölgesi Pirler ve Sofular Mahallesini kapsamaktadır. 

Bu bölgedeki sit alanlarının büyük bölümünü 19. ve 20. yüzyıla ait sivil 

mimarı örnekleri konutlar oluşturmaktadır. Bunun yanında camiler, hamamlar ve 

diğer sosyal yapılar bu kentsel Sitin oluşumuna ve sokak dokusuyla birliktelik 

oluşturmaktadır. Mimari tarihi ve estetik doku içerisinde bir bütünlük 

oluşturmaktadırlar. Bu yapılar yapıldıkları dönemin malzeme, teknik ve plan ve 

estetik unsurlarını yansıtmaktadır. Kentsel sitlerin koruma önlemleri, yapılanma 

ve restorasyona yönelik müdahaleler koruma kurul kararları iznine tabi 

bulunmaktadır. Sivil mimari olarak toplam 176 adet konut bulunmakta olup, 

bunlar genelde iki katlı hımış tekniğinde inşa edilmiş kırma çatılı,cumbalı,alaturka 

kiremitle örtülü yapılardır. İdari yapılar ise 1920‘li yıllarda taş ve tuğladan inşa 

edilmiş olan toplam 8 adet yapı bulunmaktadır. Amasya Merkez ve ilçelerinde 187 

adet anıtsal tek yapı olarak camii,medrese, türbe ,han, hamam ve bunun gibi 

yapıları içermektedir. 1920’li Yıllarda inşa edilmiş olan muhtelif özelliklere sahip 3 

adet askeri yapı bulunmaktadır. 

6. A Amasya İli Merzifon İlçesi merkez Gazi Mahbup Mahallesi ve civarı 

kentsel sit alanı oluşturmaktadır. İlimiz Gümüşhacıköy ve Gümüş Beldesi’nde tek 

sivil, dini ve sosyal yapıların oluşturduğu tek yapı dokusu çevresel sit alanları 


“Tarihi sit” 

Amasya İlinde tarihi sit alanı olarak İlimiz Merzifon İlçesi Sofular 

Mahallesi’ndeki Topçular Şehitliği mezarları ve anıtı, yine aynı Sofular Mahallesi 

73

Kara Şehitliği, Gazimahbup Mahallesi Hava Şehitliği Mezarlıkları tarihi sit alanı 

olarak tescil edilmişlerdir. 

“Arkeolojik sit” 

Amasya İl merkez ve ilçeler dahil olmak üzere toplam 36 adet arkeolojik sit 

alanı bulunmakta olup bunlar höyükler, tümülüsler ve nekropol alanları olmak 

üzere üç çeşittir. Amasya’daki arkeolojik sit alanlarının başında Amasya Kalesi, 

nekropol sahası olarak ise Şamlar Mezarlığı bulunmaktadır. Diğer höyüklerde 

Amasya’nın tarihi milattan önce 5500 yıllarına Kalkolitik Çağa kadar 

uzanmaktadır. 

“Doğal sit” 

Amasya İl merkez ve ilçelerinde toplam 7 adet doğal sit alanı vardır. Bunlar; 

Taşova İlçesi Borabay Gölü, Suluova İlçesi Yedikır Göleti, Merzifon Karamustafa 

Paşa Camii avlusunda iki adet ve Amasya Sultan Beyazıt Camii avlusunda iki 

adet, Amasya Merkez Yeşilyenice Beldesinde bir adet, olmak üzere toplam 5 adet 

anıt ağaç ile birlikte 7 adet doğal sit bulunmaktadır. 


Yürürlüğe Giren “Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak 

Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi” 

(RAMSAR Sözleşmesi) Uyarınca Koruma Altına Alınmış Alanlar 

Ramsar Sözleşmesine göre, Yedikır Barajı aday sahalardandır. 

1. Yedikır Göleti’nin coğrafi konumu: Amasya ilinin kuzeyinde ve il merkezine 

35km mesafededir. Doğusunda 10 km mesafede suluova ilçesi, kuzey batısında 

8 km mesafede merzifon ilkçesi bulunmaktadır. 

2. Sahanın alanı:Yedikır Göleti’nin tüm sahası yaklaşık 900 hektar civarında 

olup, 600 Hektarı göl aynası olup, 300 ha sazlık ve ağaçlandırma sahasından 

oluşmaktadır. 

3. Alanın açıklamalı tanıtımı: Ortalama rakım 500 m olup, en yüksek kodu 530 

metredir. Maksimum göl derinliği 25-30 metredir. 

4. Yasal Konumu: Sulak Alan, Doğal Sit, 

5. Sahanın bulunduğu yer: Sahanın % 65’i göl aynasından kalan % 35 lik kısım ise 

sazlık ve kuşların barınma ve konaklama yerlerinden oluşmaktadır. 

6. İnsan Nüfusu: Bölgede yerleşim yeri mevcut olamayıp, halk tarafından günü 

birlik piknik amaçlı kullanılmaktadır. 

7. Ulaşım ve Alt Yapı: Amasya iline 35 km, Suluova ilçesine 10 km, Merzifon 

ilçesine 8 km mesafededir. Yollar asfallt kaplamadır. 

8. Fiziksel Özellikleri: Toprak sığ ve alkali karakterde pH 8.5 olup strüktürü 

marn, şist ve killidir. Saha düşük meyilli ve küçük tepeciklerden oluşan bir 

düzlüktür. Gölet; çukur kır deresi ve kuru derelerce beslenmektedir. Karasal iklim 

mevcut olup yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları ise soğuk ve yağışlıdır. Saha, bitki 

örtüsü ile kaplı setimentasyon çok düşük seviyelerdedir. 

9. Flora ve Fauna: 

Flora : Söğüt, sazlık ve karaçam. 

74

Fauna: Küçük batağan, bahri, karabatak, gribalıkçıl, büyükbalıkçıl, 

küçükbalıkçıl, sakarca, boz kaz, angıt, fiyu, boz ördek, çamurcun, yeşilbaş, 

kılkuyruk, elmabaş patka, büyük tarakdiş, sakarmeke, kervan çulluğu, büyük 

karabaş martı ;ayrıca gölde aynalı sazan, tatlı su kefalı, turna, kızıl kanat 


10. Koruma alanında, varsa Tarihsel/ Kültürel özellikleri: DSİ tarafından 

sulama göleti olarak yapılmış olup,göletin doğal ortama uyum sağlaması 

nedeniyle su kuşlarını inceleme ve gözetleme mekanıdır. 

11. Mevcut sorunlar : Avlanma baskısının azaltılması gerekmektedir. 

F.4.3. Korunması Gereken Alanlar 

F.4.3.1. Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan 

Olarak Tesbit Edilen ve Yapılaşma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii 

Karakteri Korunacak Alan, Biogenetik Rezerv Alanları, Jeotermal 

Alanlar vb.) 

İlimizin Onaylı Çevre Düzeni Planı bulunmamaktadır. 

F.4.3.2. Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması 

Mümkün ve Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan 

Alanlar, Yağışa Bağlı Tarımda Kullanılan I. ve II. Sınıf ile, Özel Mahsul 

Plantasyon Alanlarının Tamamı 

Bu bölüm E.3.1.1 başlığı altında incelenmiştir. 

F.4.3.3. Sulak alanlar: Doğal veya Yapay, Devamlı veya Geçici, Suların Durgun 

veya Akıntılı, Tatlı, Acı veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin 

Çekilme Devresinde 6 Metreyi Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Başta 

Su Kuşları Olmak Üzere Canlıların Yaşama Ortamı Olarak Önem 

Taşıyan Bütün Sular, Bataklık Sazlık ve Turbiyeler ile Bu Alanların 

Kıyı Kenar Çizgisinden İtibaren Kara Tarafına Doğru Ekolojik Açıdan 

Sulak Alan Kalan Yerler 

İl sınırları içerisinde sulak alan olarak Yedikır Barajı (F.4.2.4. 

verilmektedir.) bulunmaktadır. 

F.4.3.4. Göller, Akarsular, Yeraltısuyu İşletme Sahaları 

2002-2004 yılları arasında avlanmanın tamamen yasaklandığı iç sular; 

Yedikır ve Sarayözü barajlarıdır. 

F.4.3.5. Bilimsel Araştırmalar İçin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye 

Düşmüş veya Düşebilir Türler ve Ülkemiz İçin Endemik Olan Türlerin 

Yaşama Ortamı Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik 

Rezerv Alanları, Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik 

Oluşumların Bulunduğu Alanlar 

75

İlimizde böyle bir alan bulunmamaktadır. 

F.4.3.6. Mesire Yerleri; 6831 Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkın 

Rekrasyonel Kullanımını Düzenleyip, Kullanımının Doğal Yapının 

Tahribine Neden Olmadan Yönlendirilmesini Sağlamak Üzere Ayrılan 

Alanlar 

“GÖKOLUK MESİRE YERİ” 

1. Amasya İli Merzifon İlçesi Tavşan Dağı mevkiinde yer almaktadır. 

2. Sahanın alanı: 6 ha. 

2.1. Sahanın toplam alanı: 24 ha. 

3. Alanın açıklamalı tanıtımı: Gökoluk Mesire Yeri Amasya’ya 72 km. Merzifon 

İlçesi merkezine 12 km. mesafededir. Kayın, Meşe, Karaçam ormanından 

oluşmaktadır. Tuvalet, bekçi evi, çeşme, piknik üniteleri, çocuk oyun alanı, 

otopark alanlarından oluşmaktadır. 

4. Yasal Konumu: B tipi orman içi dinlenme yeri. 

5. Sahanın bulunduğu yer: Kayın ve meşe civarında karaçam ormanı mevcuttur. 

Sahanın % 25’i kullanılmakta, % 75’ i rezerv alan olarak bulunmaktadır. 

6. Kapasitesi: 200 kişi/ gün yoğun kullanım Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos 

aylarıdır. 

7. Amasya Gökoluk arası yolun 68 km. si stabilize yol ayrıca saha içerisinde 

piknik üniteleri arasında 500 m. yol mevcuttur. Piknik üniteleri, wc, çeşmeler, 

bekçi evi ve otopark mevcuttur. 

8. Fiziksel Özellikleri: 

8.1. Kara Özellikleri: Kuzey bölümü umumiyetle volkanik sahreler, andezit, 

dorik, Merzifon ve ova kısmı önemli alüvyonlar ve kuarterner, umumiyetle 

neojen, bu kayaların ayrışmasından kahverengi orman toprakları oluşmuştur. 

Hidroloji suyu tatlıdır. Deposu mevcuttur. Karasal iklim özelliklerine sahiptir. 

Minimum – 20 ºC, maksimum 43 ºC, dir. Yaz aylarında güneşli gün sayısı 

ortalama 28 gün civarındadır. 

8.2. Deniz Özellikleri bulunmamaktadır. 

9. Flora ve Fauna: 

Flora: Kayın, Meşe, Karaçam, Böğürtlen, Kuşburnu, ve bazı çalı türleri 

mevcuttur. 

Fauna: Kurt, Tilki, Tavşan, Keklik, Domuz ve Ağaçkakan bulunmaktadır. 

10. Koruma alanında herhangi bir tarihsel ve kültürel özellik 


11. Gök oluk Orman içi dinlenme yeri rekreasyon el ve estetik kaynak 

değerlerine sahip olup, gerekli hizmet ve kolaylık tesisleri ile donatılarak, halkın 

düzenli piknik ve kamp yapmasına elverişli bir mekan oluşturulmuştur. 

“KAPAKLI MESİRE YERİ” 

1. Amasya İli Suluova İlçesi, Şehitler mevkiinde orman fidanlığı yanında yer 

almaktadır. 

2. Sahanın alanı: 20 ha. 

76

2.1. Sahanın tamamı: 42 ha. 

3. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: 1973 yılında tesis edilmiş, 43. km mesafe 

uzaklıktadır. Suluova İlçesi hudutlarında kalmaktadır. 1200 metre rakım 

yüksekliktedir. Yer yer engebeli, bitki örtüsü olarak kapalılığı yüksek 50/60 yaşlı 

karaçam ormanından oluşmaktadır. 

4. Yasal Konumu: B Tipi orman içi dinlenme yeri. 

5. Sahanın bulunduğu yer ve civarı karaçam, meşe, gürgen ormanından 

oluşmaktadır. Sahanın % 50’si rezerv alan olarak bulunmaktadır. 

6. Kapasite: 300 kişi / gün yoğun kullanım Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos 

aylarıdır. 

7. Amasya orman içi dinlenme yeri arasıdaki yolun 25 km’si asfalt, 18 km’si 

stabilizedir. Saha içerisinde 1 km stabilize yol ayrıca piknik üniteleri arasında 

patika yollar mevcuttur. Ulaşım yılın her ayı mevcuttur. 

8. Fiziksel Özellikleri: 

8.1. Kara Özellikleri: Neojen ana kayaların ayrışmasından; kahverengi orman 

toprağı, alt toprak daha açık daha kırmızı renktedir ve blok yapıdadır. Hidroloji; 

ekseriye suyu tatlıdır. Saha içerisinde 30 tonluk su deposu mevcuttur. Karadeniz 

ardı iklim özelliğine sahiptir. Minimum 10 ºC, maksimum sıcaklık 38 ºC’dir. Yaz 

aylarında güneşli gün sayısı ortalama 28 gün civarındadır. 

8.2. Deniz Özellikleri bulunmamaktadır. 

9. Flora ve Fauna 

Flora: Karaçam, Meşe, Gürgen, Ateş Dikeni, Kuşburnu, Siklamen dir. 

Fauna: Sincap, Tilki, Karaca, Kurt, Domuz, Ağaçkakan, Şahin gibi türler 

mevcuttur. 

10. Eski Suluova, Samsun kervan yolu. 

11. Kapaklı orman içi dinlenme yeri rekreasyon el ve estetik kaynak değerlerine 

sahip olup, gerekli hizmet ve kolaylık tesisleri ile donatılarak, halkın düzenli 

piknik ve kamp yapmasına elverişli bir mekan oluşturulmuştur. 


hOn Dokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bazı Endemik İris (1997 Samsun) 


hAmasya Orman Bölge Müdürlüğü verileri (2002-2007) 

hAmasya Orman İşletme Müdürlüğü verileri (2001-2007) 

hİl Çevre ve Orman Müdürlüğü verileri (2002-2007) 

hİl Sağlık Müdürlüğü verileri (2007) 

hTarım İl Müdürlüğü verileri (2007) 

hİl Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü verileri (2002) 

hİl Kültür ve Turizm Müdürlüğü verileri (2002-2007) 

hAmasya Müze Müdürlüğü verileri (2002) 

hSulak Alanların Korunması Yönetmeliği 

hTarım ve Köyişleri Bakanlığı 2001 Çalışma Raporu verileri 

h Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü verileri(2000-2007) 

hİl Planlama ve Kordinasyon Müdürlüğü 2007 verileri 

hHarita Genel Komutanlığı 2007 verileri 

77

G. TURİZM 

G.1.YÖRENİN TURİSTİK DEĞERLERİ 

G.1.1.Yörenin Doğal Değerleri 

G.1.1.1 Konum 

G.1.1.2. Fiziki Özellikleri 

Şekil G.1: Amasya’nın doğal değerlerinin gösteren harita 

G.1.2. Kültürel Değer 

Tarihi yerler; Kaleler, Ören Yerleri, Camiler, Medreseler, Darüşşifa 

(Bimarhane), Türbeler, Bedestenler, Hanlar, Hamamlar, Çeşmeler, Müzeler, 

Amasya Evleri 

Kaleler: 

Amasya Kalesi:Şehri savunmak için en elverişli yer olan Harşena Dağı üzerinde 

kurulmuştur. Kale içi kesme taş, sur duvarları moloz taştan yapılmış olup sekiz 

savunma kademesine sahiptir. Erken Tunç Çağı’ndan (M.Ö. 3200) itibaren 

Osmanlı sonuna kadar savunma amaçlı kullanılmıştır. 

Kaleköy Kalesi: Amasya-Tokat Karayolu’nun 24. km’sinden kuzeye ayrılan 

stabilize yolun 4.km’sinde bulunan Kaleköyü’nün kuzeyindeki kayalık alan 

üzerinde bulunmaktadır. Roma Dönemi’nde bölgeden geçen kervan yolunun 

güvenliğini sağlamak amacıyla inşa edilmiştir. 

Gökçeli Kalesi: Amasya Göynücek İlçesi’nin 8 km kuzeybatısında, Gökçeli 

Köyü’nün yaklaşık bir km. kuzeydoğusundaki kayalık üzerinde, Çekerek 

Vadisi’ne hakim bir mevkiide yer almaktadır. Romalılar döneminde garnizon 

olarak kullanılmıştır. . 

78

Baraklı Kalesi :Taşova İlçesi Özbaraklı Beldesi’nin güneyinde, yaklaşık 2 km 

uzaklıktadır. Romalılar döneminde, bölgeden geçen kervan yolunun güvenliğini 

sağlamak üzere inşa edilmiştir. 

Ören Yerleri 

Kral Kaya Mezarları ve Kızlar Sarayı : Helenistik Dönemde, Harşena Dağı’ 

nın güney eteklerindeki kalker kayalara oyularak, anıtsal boyutta mezar odası 

olarak yapılmıştır. Antik Çağ yazarı Strabon, mezarların krallara ait olduğunu 

belirtmektedir. Bu ören yeri içerisinde 15.yy. Osmanlı Dönemi’ne ait iki adet özel 

hamam yer almaktadır. 

Aynalı Mağara: Ziyaret Beldesi yolu üzerinde, Helenistik Dönem’e ait olup 

en iyi işlenmiş ve tamamlanmış anıtsal kaya mezarıdır. İçerisinde mezar odası ve 

tavandan zemine kadar; kahverengi ve kırmızı boya ile yapılmış Hz Meryem ve 

On İki Havari tasvirlerinden oluşan Bizans Dönemi duvar resimleri 

bulunmaktadır. Yeşilırmak vadisi içerisinde 25 civarında kaya mezarı 


Ferhat Su Kanalı: Geç Hellenistik - Erken Roma dönemine aittir. Antik 

Amasya Kenti’nin su ihtiyacını karşılamak üzere yapılmıştır. Kayalar oyulup 

tüneller açılarak, yer yer duvar şeklinde tonozlu bir biçimde arazi eğimine göre, su 

terazisi sistemine uygun olarak yapılmıştır. Bu durumuyla ünlü “Ferhat ile Şirin 

Efsanesi”’ne konu edilmiş olup, halk arasında “Ferhat Su Kanalı” olarak 

bilinmektedir. Kanalın Ferhatarası Mevkii’nde, karayoluna paralel olarak yaklaşık 

2 km.uzunluğundaki bölümü görsel olarak izlenebilmektedir. 

Yassıçal Sunağı: Yassıçal Beldesi’nin 3 km. güney batısında, Erbaa– 

Horoztepe’den Zela (Zile) Kenti’ne uzanan Antik Roma Yolu üzerinde yer 

almaktadır. 

Geç Helenistik-Erken Roma dönemlerinde dini törenlerin yapıldığı kutsal 

alandır. Etrafı “Temenna Duvarı” ile çevrili olup ortasında “Altar” (sunak) 

bulunmaktadır. Ancak günümüzde sadece yıkık çevre duvarlarını görmek 

mümkündür. Halk arasında “Büyük Evliya Tepesi” olarak anılmaktadır. 

Camiiler 

Fethiye Camii: Fethiye Mahallesi’nde yer almaktadır. Kilise ıken 

Danışmendli Fetih Gazi 1116 yılında camiye çevirtmiş. Değişik dönemlerde tamir 

görmüş olan yapıya 1883 yılında (İncezade) Hacı Mehmet Arif tarafından minare 

ilave edilmiş, 1939 depreminden sonra yeniden onarılmıştır. 

Burmalı Minare Camii : Dere Mahallesi’nde yer almaktadır. Selçuklu 

Sultanı II Gıyasettin Keyhüsrev zamanında, Vezir Ferruh ve kardeşi Haznedar 

79

Yusuf tarafından (1237-1247) tarihleri arasında yaptırılmıştır. 1590 da deprem ile, 

1602 de yangın sonunda hasar gören bina onarım görmüş, daha önce ahşap olan 

minare burmalı olarak yapılmıştır. Ahşap minberi kitabeli olup Mahkeme Camii 

olarak da bilinmektedir. 

Çilehane Camii: Sofular Mahallesi’nde, Pirler Parkı karşısındadır. Yakup 

Paşa tarafından 1413 yılında yaptırılmış olup mescit, türbe ve çile hücrelerinden 

oluşmakta olan bir Halveti Tekkesi'dir. 

Gümüşlü Camii: Gümüşlü Mahallesi'nde olup ilk defa Gümüşlüzade 

Taceddin Mahmut Çelebi tarafından 1326 yılında yaptırılmıştır. Kare plân 

şemasına sahip olan eser, ahşap kubbe ile örtülüdür. 

Bayezıd Paşa Camii : Kunç Köprü’ nün kuzey doğusundadır. Çelebi 

Mehmed devrinde, Amasya Valisi Bayezid Paşa tarafından 1414 yılında 

yaptırılmıştır. Ters T plan şemasına sahip zaviyeli camilerdendir. Son cemaat 

mahalini çevreleyen mermer üzerindeki geometrik süslemeler, dikkat çekici 

özelikleri arasında yer almaktadır. 

Yörgüç Paşa Camii : Gökmedrese Mahallesi’ndedir. Sultan II. Murad’ın 

vezirlerinden Atabey Abdullah Oğlu Yörgüç Paşa tarafından 1428 yılında 

yaptırılmıştır. Ters T plan tipinde olan eserin, dış duvarları kesme taştandır. Giriş 

cephesi kemerlerinde kırmızı ve beyaz mermer geçmeler yapının görünümüne 

ayrı bir güzellik katmıştır. 

II. Bayezid Külliyesi: Sultan II. Bayezıd adına 1486’da Amasya Valisi 

Şehzade Ahmet tarafından; cami, medrese, imaret, türbe, şadırvan ve çeşmeden 

ibaret külliye olarak yapılmıştır. 15.yüzyılın son çeyreğinde yan mekanlı camii 

mimarisinin gelişmiş bir örneğidir.Yapının kuzeyinde altı adet sütunun taşıdığı 

kemerler üzerine beş kubbeli son cemaat yeri ve içeride ise mihrap ekseni 

üzerinde büyük ve geniş bir kemer açıklığı ile birbirine bağlanmış arka arkaya iki 

kubbeyle örtülü dikdörtgen bir mekan ve buraya açılan üçer kubbeli yan 

mekanlardan ibarettir. 

Mihrap, minber ve taç kapısı genel olarak sade olup beyaz mermerden 

özenli biçimde yapılmıştır. İhtişamlı taç kapısı, kitabesi, silmeleri, statikleri ile 

zarif ve özenlidir. Ayrıca ahşap pencere kanatları, 15. y.y. ahşap kündekari 

tekniğinin en güzel örneklerindendir. 

Caminin batısında, (U) planlı revaklı açık avlulu, onsekiz hücreden ibaret 

medrese yer almaktadır. Yapı günümüzde İl Halk kütüphanesi olarak 


Caminin doğusunda, (L) plânlı imaret yapısı bulunmaktadır. Bugün, esas 

fonksiyonuna uygun olarak Amasya Valiliği Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma 

Vakfı’nın aşevi olarak faaliyet göstermektedir. 

Her iki minare hizasında bulunan yaşlı çınar ağaçlarının külliye ile yaşıt 

olduğu tahmin edilmektedir. 

Mehmet Paşa Camii : Mehmet Paşa Mahallesi’nde Pirinççi Caddesi 

üzerindedir. Kitabesine göre, Sultan II. Bayezid’in vezirlerinden Hızır Paşa Oğlu 

80

Mehmet Paşa tarafından 1485 yılında yaptırılmıştır. Caminin sade mimarisinin 

aksine mermerden çok sanatlı biçimde işlenmiş minberi mermer işlemeciliğinin 

seçkin örneklerindendir. Caminin ahşap kapı kanatları halen Amasya Müzesi’nde 

teşhir edilmektedir. 

Şamlar (Ayas Ağa) Camii : Şamlar Mahallesinde bulunmaktadır. Sultan II. 

Bayezid’ın Kapı Ağası Ayas Ağa tarafından 1495 yılında yaptırılmıştır. Kare 

planda ve tek kubbeli olan caminin beden duvarları moloz taştan örülmüştür. 

Cami avlusunu üç taraftan medrese odaları çevirmektedir. 

Hatuniye Camii: Hatuniye Mahallesinde bulunmaktadır. Sultan II. 

Bayezid’in hanımı ve Şehzade Ahmet’in annesi Bülbül Hatun tarafından 1510 

yılında yaptırılmıştır. 

Şirvanlı (Azeriler) Camii: Bayezid Paşa Mahallesi'ndedir. Karabağlı Şeyh 

Hacı Mahmut Efendi tarafından Azerbaycan’ın Şirvan kentinden toplanan 

yardımlarla 1876 yılında başlanmış ve 1895 te bitirilmiştir. 

Kare planda olan caminin kuzey cephesinde dört sütunlu ve üç kemerli son 

cemaat yeri bulunmaktadır. Caminin doğusunda yine kare planlı fakat camiden 

daha küçük ve camiye bitişik türbe bulunmaktadır. Türbede Mir Hazma Nigari 

medfun bulunmaktadır. 

Kara Mustafa Paşa Camii : Merzifon ilçesinin Gazi Mahbup 

Mahallesi'ndedir.1666 tarihinde yapılmıştır. Tümüyle dikdörtgen plânda olan asıl 

ibadet mekânı iki bölümden oluşmuştur. Tek kubbeli ana bölüme, kuzeyde kubbe 

ağırlığı, üç kemer ve iki paye üzerine bindirilmiş, böylece kuzey duvarı geriye 

alınarak, mekan boyuna olarak genişletilmiştir. Payeler arasında kalan 

kısımlardan orta bölüm yarım kubbeli büyük bir niş halinde, yanlar ise birer 

küçük kubbe ile örtülerek, esas ibadet mekânı ile birleştirilmiştir. Orta kısımdaki 

nişin yüksekliği yanlara göre daha yüksek tutulmuş ve tek düzelik ortadan 

kaldırılarak iç mekana değişik bir görünüm getirilmiştir. Asıl ibadet mekanının 

üzerini örten büyük kubbenin geçişi köşe trompları ile sağlanmıştır. 

Dış cephesi, tamamıyla kesme taştan yapılmıştır. İbadet mekanının üzeri 

büyükçe bir kubbe ile örtülüdür. Sekizgen kubbe kasnağının köşe boşlukları yine 

sekizgen ağırlık kuleleri ile desteklenmiş ve estetik açıdan bir bütünlük 

sağlanmıştır. 

1900’lü yıllarda sekizgen planda yapılan şadırvanın kalem işi süslemeleri Zileli 

Emin tarafından yapılmış olup, süslemelerde eski İstanbul tanımlanmıştır. 

Medreseler 

Gök Medrese: Amasya Valisi Seyfettin Torumtay tarafından 1267 yılında 

yaptırılmıştır. Cami, türbe ve medrese fonksiyonlu tipik Selçuklu eseridir. Kümbet 

üzeri mavi (turkuaz) çinilerle süslendiği için külliyeye Gök Medrese adı 

verilmiştir. 

81

Haliliye Medresesi: Gümüşhacıköy İlçesi, Gümüş Beldesi’nde yer 

almaktadır. Çelebi Sultan Mahmed’ in Gümüş Madeni Emirliği’ne tayin ettiği 

Halil Paşa tarafından 1415 yılında yaptırılmıştır. Dikdörtgen avlunun etrafını 

ahşap ve sivri kemerli, düz tavanlı revaklar çevirmekte olup, arka kısımlarda 

medrese odaları ve dershaneler sıralanmaktadır. 

Çelebi Mehmed Medresesi ve Saat Kulesi :Merzifon İlçesinde 

bulunmaktadır. Yıldırım Bayezid’in oğlu Çelebi Mehmed tarafından 1414 yılında 

yaptırılmıştır. 

Selçuklu Medrese mimarisinde olduğu gibi dört eyvanlı ve kare plânlı olarak 

yaptırılmıştır. Giriş kapısı üzerinde yer alan Saat Kulesi ise Amasya Mutasarrıfı 

Ziya Paşa tarafından 1865 yılında ilave ettirilmiştir. 

Küçük Ağa Medresesi: Şamlar-Ayas Ağa Caminin bitişiğinde, 

Danışmendlilerden Melik Gazi tarafından ilk defa cami, mektep ve medreseden 

oluşan küçük bir külliye olarak yapılmış, yıkılınca 1495 yılında II. Beyazid’in Kapu 

Ağası Hüseyin Ağa tarafından onarılmıştır. 

Büyük Ağa Medresesi: Sultan II. Bayezıd’ın Kapı Ağası Hüseyin Ağa 

tarafından 1488 yılında yaptırılmıştır. Selçuklu mezar anıtlarında görülen sekizgen 

plân şeması, ilk defa bu medresede uygulanmıştır. 

Darüşşifa (Bimarhane): 1308-1309 yılında İlhanlı Hükümdarı Sultan 

Muhammed Olcaytu ve hanımı İldus Hatun adına yaptırılmıştır. Dikdörtgen 

planlı, açık avlulu, eyvanlı, kenarlarda tonoz örtülü mekanları bulunan tipik bir 

Selçuklu medrese plân şemasına sahip bir tıp medresesidir. Taç kapı giriş 

detaylarıyla ünlüdür. Burası bir taraftan eğitim yapılırken diğer yönden hastaların 

tedavi edildiği, cerrahi müdahalelerle öğrencilere ameliyatların gösterildiği, 

uygulamalı öğretim yeri olmuş, sonraki zamanlarda ruh hastalarının da tedavi 

merkezi haline gelmiştir. Günümüzde belediye konservatuar olarak 

kullanılmaktadır 

Türbeler 

Halifet Gazi Türbesi:Danişmend Emiri Halifet Gazi adına 1146 yılında 

yaptırılmıştır. Sekizgen planlıdır. Halifet Gazi’nin mezarı üzerinde Roma 

Dönemi’ne ait eros figürlü, akroterli ve girland bezemeli bir mermer lâhit 


Cumudar Türbesi: Anadolu Nazırı Şehzade Cumudar için 1250 yılında, 

kare taban üzerine sekizgen planlı, kesme taş duvarlı olarak yaptırılmıştır. 

Burmalı Minare Camii bitişiğindedir. 

Torumtay Türbesi: Amasya Valisi Seyfeddin Torumtay tarafından 1278 

tarihinde, dikdörtgen planda iki katlı olarak kesme taştan yaptırılmıştır. Güney 

cephesi taş işçiliğinin en güzel örneklerini sergilemektedir. Gök Medrese 

karşısındadır. 

82

Hamdullah Efendi Türbesi: Pirler Parkı güney-batı ucundadır. 1847 yılında 

yaptırılmıştır. Kare planlı, tek kubbeli, kubbeye geçişler troplu, kapı ve pencere 

söveleri düzgün kesme taş, duvarları ise moloz taş tekniği ile yapılmıştır. 

Pir Sücaeddin İlyas Türbesi: Yukarı Pirler Türbesi adıylada tanınan türbe, 

Pirler Parkı içerisindedir. Gümüşlüzâde Ahmet Bey tarafından 1486 yılında 

yaptırılmıştır.Pir Sücaeddin İlyas, damadı Pir Celaleddin Abdurrahman, torunu 

Pir Hayreddin Hızır Çelebi ve bunların aile efrâdı yatmaktadır. 

Şirvanlı İsmail Türbesi: Şirvanlızade Mehmed Rüştü Paşa tarafından 1870 

yılında babası için yaptırılmıştır. 

Köprüler 

Alçak Köprü: Roma Dönemi’nde, Antik Amasya Kalesi’nden karşı 

mahallelere geçişi sağlamak amacıyla İris Nehri (Yeşilırmak) üzerine inşa 

edilmiştir. Nehir yatağının yükselmesi sonucu köprü kemerleri aşağıda 

kaldığından Amasya Valisi Ziya Paşa tarafından 1865’te köprü kemerleri üzerine 

ayaklar inşaa edilerek günümüze kadar gelmiştir. 

Çağlayan Köprü (İltekin Gazi): İl merkezine 5 kilometre mesafede Helvacı 

Mahallesi Eryatağı sapağındadır. 1076 yılında Danişmend Emirleri’nden İltekin 

Gazi tarafından yaptırılmıştır. Köprü, tamamı kesme taştan 6 adet yuvarlak kemer 

üzerine oturtulmuştur. Halk arasında uzun yıllar İltekin Köprüsü adıyla 

anılmıştır. 

Kunç Köprü: Selçuklu Hükümdarı Sultan Mesut’ un kızı Hundi Hatun 

tarafından yaptırılmıştır. Bayezitpaşa ile Şamlar Mahallelerini birbirine bağlar. Üç 

büyük ayak üzerindeki geniş kemer açıklığı en dikkat çeken özelliğidir. 

Meydan / İstasyon Köprüsü: Ziyapaşa Bulvarı’nın bitiminde Üçler 

Mahallesi’ni İstasyon mevkiine bağlayan köprüdür. Selçuklu Sultanı I. Mesut 

tarafından, kesme taştan, 5 gözlü, kemerli, harpuşta tarzında 1145 yılında inşaa 

ettirilmiştir. 1374 yılındaki depremde yıkılan köprü, Şadgeldi Paşa zamanının yapı 

karakteri korunarak kesme taştan yeniden yapılmıştır.Yapı, en son Amasya Ayanı 

Özlü Yusuf Ağa tarafından 1828 yılında onarımı yaptırılmıştır. 

Bedestenler 

Amasya Bedesteni: Sultan II. Bayezıd’in Kapı Ağalarından Hüseyin Ağa 

tarafından 1483 yılında yaptırılmıştır. 

Osmanlı şehirciliğinin belli başlı merkezlerde meydana getirdiği sistemin bir 

tekrarı niteliğinde olup, orijinal ölçülerine göre orta boy bir bedestendir. 

Orijinalinde altı kubbeli bir yapı olup emsallerinden büyük olduğundan emsalleri 

arasında bir çeşitleme olarak görülmektedir. 

Plan şemasına göre ortada iki büyük ayağın taşıdığı kemerlerle altı kubbeli, dört 

kapılı, doğusunda arastaya açılan diğer cephelerde kemerli dükkanlarla 

83

desteklenmiş bir yapı iken 1970’li yıllarda kuzeydeki iki kubbeli mekanı, özel 

idare iş hanı yapımı sırasında ortadan kaldırılmış ve onarımlar sonucu bu günkü 

dört kubbesi ile ayakta kalabilmiştir. 

Merzifon Bedesteni: Merzifon ilçe merkezinde, Gazi Mahbup 

Mahallesi’ndedir. Kara Mustafa Paşa Cami’nin hemen doğusunda yer alır. 

Dikdörtgen planlıdır. Kara Mustafa Paşa Vakfından olup 17. yüzyılda yapılmıştır. 

İç mekanda kalın payeleri birleştiren büyük sivri kemerler, dokuz adet kubbeden 

oluşan üst örtüyü taşımaktadır. Dıştan yapı; bir sıra kesme taş, üç sıra tuğladan 

oluşan beden duvarlarına sahiptir. Ancak her cephenin orta kesiminde kesme 

taştan dışa doğru çıkıntı yapmış tonoz örtülü dört adet giriş kapısı mevcuttur. Bu 

kapılar arasında Bedesteni çevreleyen arasta bulunmaktadır. Üst örtüsü dıştan 

hemen her bedestende olduğu gibi sekizgen kasnaklı kirpi saçaklı kubbelerle 

örtülüdür. 

XVII. yüzyılda Kara Mustafa Paşa ile altın yıllarını yaşayan Merzifon’un o 

dönemlerde şehrin çekirdeğini teşkil eden yapılardan birisi olan bedesten, bugün 

de ticari hayatın odak noktası konumundadır. 

Gümüşhacıköy Bedesteni: lçe merkezinde, Köprülü Camii'nin güneyinde 

yer alır. Köprülü Mehmet Paşa tarafından 1660 yılında kendi adına camiinin 

külliyesi olarak yaptırılmıştır. Doğu-batı yönünde ince uzun dikdörtgen planlıdır. 

Dört kapılı yapının özellikle meydana bakan kapısı diğerlerine göre daha özenli 

olup üzerine 1900 yılında Yanyalı Mustafa Paşa’nın oğlu Ali Rıza Bey tarafından 

saat kulesi ilave edilmiştir. 

Arada uzun dikdörtgen iki yanına sıralanmış beşik tonoz örtülü dükkanlardan 

oluşmaktadır. Avluya bakan cepheler her bölümü oluşturan yüksek sivri kemerler 

ve bunların aralarındaki payandalarla süslüdür.Üst kısımda cephe boyunca 

payandaların çevresini de dolaşarak uzanan derin silmeler iç mekana ayrı bir 

görünüm ve hareket kazandırmıştır. 

Zamanla yapılan restorasyonlar sonucu kısmen değişikliğe uğrayan bedestenin 

giriş kapılarındaki kırmızı-beyaz kemer örgüsü dikkat çekmekte olup yapıya 

ayrıca renk katmıştır.1900’lerde yapılan saat kulesinin yıkılması üzerine yerine 

bugünkü kulelerin yapıldığı bilinmektedir. 

Hanlar 

Ezine Pazar Hanı: Amasya-Tokat karayolunun 35. km.sinde yol 

kenarındadır. Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat ‘ın hanımı Mahperi Hatun 

tarafından yaptırılmıştır. İç kısmı kemerli üç bölümden olup tonoz örtülüdür. 

Osmanlılar zamanında onarım görmüştür. 

Merzifon Taş Hanı: Merzifon İlçesi’nde, Bedesten ile karşı karşıya bulunan 

Taş Han, tipik Osmanlı şehir hanlarından biri olup yapı tekniği ve işçilik itibariyle 

17. y.y. karakterini göstermektedir. 

Duvarları kesme taş, arasında tuğla hasıllıdır. Dikdörtgen planlı olup iki 

katlıdır. Yuvarlak kemerli kapısı güney yüzündedir. Avlu kalın kesme taş sütunlu 

84

evaklarla çevrilidir. Kuzey cephede revakların önüne yapılmış olan yan yana iki 

zarif çeşme hanın içine ayrı bir güzellik katmaktadır. 

Amasya Taş Hanı: Amasya Mutasarrıfı Hacı Mehmet Paşa tarafından 1758 

yılında yaptırılmıştır. Dikdörtgen plana sahip binada alt ve üst katlardaki 

dükkanlarla da bağlantılı iç batı cephedeki bir portalle dışarıya açılmaktadır. 

Doğu-batı ve kuzeyde dış cepheler birinci kat boyunca tonozlu dükkanlarla 

çevrilidir. Orijinalinde, beden duvarları kesme taş tuğla sıraları ile iki kat halinde 

yükselmekte ise de bugün büyük bir kısmı harap durumdadır 

Hamamlar 

Roma, Selçuklu ve Osmanlı dönemleri anıtsal mimari eserlerinden olan ve 

çoğunun faaliyetini sürdürdüğü hamamlar, İlimiz Merkezi ve İlçelerinde örnekleri 

oldukça fazladır. Halen çalışır durumda olan hamam örnekleri; 

Mustafa Bey Hamamı: Mehmet Paşa Mahallesi’ndedir.Yörgüç Paşa’nın 

oğlu Mustafa Bey tarafından 1436 yılında yaptırılmıştır. Kare planlı soyunmalık ve 

sıcaklık kısımları iki ayrı kubbe ile örtülüdür. 

Kumacık Hamamı: Bayezidpaşa Mahallesi Künç Köprü hizasındadır. 

Kapıağası Ayasağa tarafından 1495 yılında yaptırılmıtır. Kare planlı suyunmalığın 

üzeri Türk üçgenleri ile geçilen büyük bir kubbe ile kapatılmıştır. Sıcaklık kısmı, 

bir ana kubbe, dört eyvan ve iki halvet hücrelerinden oluşmaktadır. Kubbeler 

dıştan alaturka kiremitle örtülüdür. 

Paşa Hamamı : Merzifon İlçesindedir.Sadrazam Karamustafa Paşa 

tarafından 1678 yılında yaptırılmış olup, Osmanlı hamam kültürü mimari 

öğelerinin güzel örneklerinden biridir. Kubbeli soyunmalığı, uzun dikdörtgen 

şekilli soğukluğu ve sekizgen kasnak üzeri sıcaklığı, kubbe ile örtülüdür. 

Çeşmeler 

Osmanlı dönemi su kültürünün mimari öğeleri olan çeşmelerden günümüze 

gelen örnekler: 

●Narlıbahçe Çeşmesi (Osmanlı) 

●Hatuniye Çeşmesi (Osmanlı) 

●Hünkar Çeşmesi (Osmanlı) 

●Kadılar Çeşmesi (Osmanlı) 

●Çilehane Çeşmesi (Osmanlı) 

●Büyük Ağa Çeşmesi (Osmanlı) 

●Saraydüze Sultan Çeşmesi (Osmanlı) ●II. Bayezid Çeşmesi (Osmanlı 

Müzeler 

Amasya Müzesi: Müzemiz ilk defa 1925 yılında II. Beyazıt Külliyesi'nin bir 

bölümü olan medrese binasında az sayıda arkeolojik eserler ile mumyaların bir 

araya getirilmesi sonucu Müze deposu olarak kurulmuştur. 

85

Daha sonra eserlerin çoğalması ve teşhir edilecek yeni mekanlara ihtiyaç 

duyulması neticesinde 1962 yılında Selçuklu Dönemi Monumental yapılardan 

olan Gökmedrese’ye nakledilmiştir. 

22 Mart 1977 yılında yeni yapılan bugünkü modern binasına taşınmış olup 

14 Haziran 1980 tarihinde ziyarete açılmıştır. 

Kalkolitik Çağ'dan itibaren Tunç Çağı,Hitit, Urartu, Frig, İskit, Pers, 

Hellenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait 12 aynı 

medeniyete ait Arkeolojik, Etnoğrafik, Sikke, mühür, El Yazması ve Mumyalar 

olmak üzere bugün itibari ile 23.476 eseri ile Hazeranlar Konağı ve Kral Kaya 

Mezarları Örenyeri ile birlikte üç birim halinde bölgenin en modern müzesi olarak 

ülkemiz kültür ve turizmine hizmet etmektedir. 

Açık Hava Teşhiri (Bahçe): Müze binasının batısında bulunan müze 

bahçesi içerisinde Hitit, Hellenistik, Roma, Bizans, İlhanlı, Selçuklu ve Osmanlı 

dönemlerine ait taş eserler teşhir edilmektedir. 

Mumyalar: Müzemizdeki mumyalar,müze bahçesi içerisinde yer alan 

Selçuklu Sultanı I.Mesud ‘a ait türbede teşhir edilmektedir. 

Müzemizde sekiz adet mumya bulunmaktadır. İşbuğa Nuyin, Cumudar İzzettin 

Mehmet Pervane Bey, Cariyesi,kız ve erkek çocuklarına ait oldukları 

sanılmaktadır. 14.yy. İlhanlı'ların Anadolu’daki hakimiyetleri döneminde nazırlık 

ve emirlik yapmış şahsiyetlere aittir. 

Etnoğrafya Müzesi (Hazeranlar Konağı): Müze Müdürlüğüne bağlı birim, 

Müze-Ev Etnoğrafya Müzesi olarak kullanılan Hazeranlar Konağı 1979 yılında 

Bakanlığımız,Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırılarak 

restorasyonu yapılmıştır. 

Hazeranlar Konağı teşhirinde toplam 984 Civarında Etnoğrafik eser 

kullanılmıştır. Bu eserler arasında 19.yy. yaşantısını yansıtan giysiler,halı ve 

kilimler,günlük konakta kullanılan mutfak eşyaları ve kadın ziynet eşyaları gibi 

malzemeler yer almaktadır. 

Konak teşhirinde yer alan etnoğrafik eserler arasında, özellikle kitabeli olan 

halılar, bindallılar gümüş takılar ve altın renkli sırma işlemeler dönemin 

özelliklerini yansıtması açısından önem arz etmektedir. Konak bugünkü hali ile 

üst katlar Müze Ev,bodrum katı ise Güzel Sanatlar Galerisi olarak 


Alparslan Belediyesi Müzesi: Yöreden derlenen Helenistik, Roma, Bizans, 

Şelçuklu, Osmanlı Dönemlerine ait arkeolojik ve etnoğrafik eserler ile 

sikkelerinden oluşan bir belde müzesidir. XIII. Yüzyıla tarihlenen ve kasabanın 

kuzeyindeki ören yerinden getirilerek teşhir edilen Selçuklu Dönemi'ne ait orijinal 

ahşap sanduka, türbe kapısı ile orijinal vakfiyesi ve seceresi de bulunmaktadır. 

86

Amasya Evleri 

Amasya kent dokusunun çeşitli yerlerinde, özellikle Yeşilırmak sahil 

şeridinde görsel bir şekilde yer almakta olan geleneksel Osmanlı Evi örnekleri 

Amasya mimarî yapıları içerisinde önemli bir grup teşkil etmektedir. 

Amasya evleri, daha çok 19. yüzyıla ait olup, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat 

Varlıklarını Koruma Kanunu'na istinaden Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını 

Koruma Kurulu’nun 05.05.1992 gün ve 2364 sayılı kararı ile tescil edilerek koruma 

altına alınmışlardır. 

Bu konutlar, Hımış ve Bağdadî teknikle yapılmış örneklerdir. Genellikle 

yan yana, bitişik nizâm olarak düzenlenmiş olan bu konut mimarisinin güzel 

örneklerini Yalıboyu Evleri olarak bilinen konut dokusu oluşturmaktadır. 

Yeşilırmak kenarında, tarihi sur duvarı üzerine, ahşap çatkı arası kerpiç dolgulu 

olarak, kırma ya da beşik çatı üzeri oluklu kiremitle örtülü bir biçimde 

düzenlenmiş olan ve geleneksel Osmanlı evinin bütün özelliklerini bünyesinde 

taşıyan bu evler Amasya’nın tarihsel kimliğiyle uyumlu bir görünüm arz 

etmektedir. 

Evler, bodrum üzeri tek kat ya da iki katlı olarak düzenlenmişlerdir. Bazı 

uygulamalarda birinci kat üzerinde bazı uygulamalarda ise ikinci kat üzerinde 

köşk olarak bilinen şahniş yer almaktadır. Genellikle avlulu ve bahçelidir. 

Özellikle haremlik ve selamlık tarzda düzenlenmiş örneklerde bahçe ortada 

kalmakta ve konutlar dışa kapalı bir görünüm almaktadır. Bu dışa kapalılık diğer 

konutlarda bazen yüksek bir bahçe duvarı nedeniyle karşımıza çıkmaktadır. 

Konutların ikinci kat uygulamaları genellikle dışa taşkın, cumbalı olarak 

yapılmakta ve bu sayede hem evin plânında bir simetri oluşmakta hem de daha 

fazla yer kazanmak söz konusu olabilmektedir. Özellikle Yalıboyunda tarihi sur 

duvarı üzerine yapılmış olan konutlarda bu durumu çarpıcı bir şekilde görmemiz 

olasıdır. Buradaki konut dokusu, eliböğründelerle desteklenerek dışa taşırılmış ve 

böylece evlerin iç mekanlarında bir genişleme meydana gelerek mekan kazanımı 

sağlanmıştır. 

Taşıntılar sayesinde daha çok dışa açık, geniş ve aydınlık olan ikinci katlar, 

alt katlara oranla daha fazla pencere uygulamasına olanak vermiştir. Pencereler 

daha çok giyotin pencere tarzında ele alınmış ve üçlü gruplar halinde 

düzenlenmiştir. Pencere önlerinde, dışarıdan bakıldığında içerinin görülmesini 

engelleyen ahşap kafeslikler görülür. Günlük yaşam evlerin iç mekanında, sofa 

(hayat) etrafında biçimlenen odalar içerisinde geçmektedir. Bu odalarda genellikle 

ocak, şerbetlik, yüklük (gömme dolap), raf ve sedir gibi işlevsel birimler 

bulunmaktadır. Ayrıca birkaç örnek dışında evlerde bağımsız bir gusülhane 

bulunmadığı için de bazı odalarda büyük ve geniş olarak düzenlenmiş olan 

yüklükler gusülhane (banyo) olarak değerlendirilmiştir. Odalar içerisinde yer alan 

bütün bu birimler günlük yaşamın ayrılmaz birer parçasıdırlar. 

Evlerin iç mekanları içerisinde yer alan birimler dışında bahçe ya da avlu 

içerisinde bulunmakta olan ve günlük hayatla bağlantılı başka birimlerde yer 

almaktadır. Bunlar arasında su kuyusu ve ocak ilk göze çarpan birimlerin başında 

gelmektedir. Hatta bazı örneklerde ekmek ihtiyacını karşılamak için fırın yapılmış 

olduğu da görülmektedir. Bu nedenle denilebilir ki; Amasya evlerinde gerek iç 

87

gerekse de dış mekanlarda yer alan bütün birimler arasında kesintisiz bir bağlantı 

söz konusu olup bu bağlantı birbirini tamamlayıcı niteliktedir. 

El Sanatları 

İç Anadolu Bölgesinde yaygın olan el sanatları, ilimizde de yaygın olup ve 

halkımızın bir kısmı geçimini bu tür uğraşlarla sağlamaktadır. Yörede devam 

eden el sanatlarının başlıcaları şunlardır : 

Halı Kilim Dokumacılığı: Genellikle dağ köylerinde uzun geçen kış 

mevsiminde halıcılık köy kadınlarının geçim kaynağı durumuna gelmiştir. Son 

yıllarda ilgili kurumlardan da destek ve teşvik gören halıcılık yaygın şekliyle 

devam etmektedir. Kilim dokuma daha ziyade kendi ihtiyacına yönelik olup, 

pazarlaması yapılmamaktadır. 

İğne Oyası: Yörede yaşayan genç kızların yaptığı işlerdendir. Bilhassa 

yemeni oyalamak her genç kız için başlı başına sanat sayılır. Bir genç kızın 

çeyizinde en az 30-40 oyalı yemeni bulunur. Anadolu kadını tüm zevkini ipekli 

rengarenk oyalara dökmüştür. Kozadan çekilip boyanan ipekle yapılan oyalar çok 

makbuldür. 

Ağaç İşleri: Çeşitli harman aletleri, (yaba, dirgen, anadut, tırmık,düğen vs.) 

ev eşyaları (dibek, kaşık, kepçe, oklava, sofra tahtası) yapımı şeklinde 

görülmektedir. Daha modernize edilmiş şekilde oymacılık daha ziyade müzik 

aletlerinin (Saz, ud, kanun vs.) yapımı şeklinde sürmektedir. 

Hasır İşi: Anadolu’da yer yaygısı olarak kullanılan hasır yörede alışılmışın 

dışında kalmış yerine mısır soymağından yapılmaktadır. Mısırın üzerini kaplayan 

yapraklar alınarak birbirine eklenmekte ve hazır olarak dokunmaktadır. 

Peştamal-Çarşaf Dokuma ve Bağlama: Bilhassa Merzifon yöresinde 

kamçılı tezgah diye bilinen tezgahlarda dokunur. Merzifon’un Potikli Çarşısı 

oldukça ünlüdür. Dokunan çarşaflar etekleri ipliklerle çeşitli şekil ve motiflerle 

bağlanmaktadır. 

Kırnap-Halat Eğirme: Daha çok Gümüşhacıköy ilçesinde yaşayan bir el 

sanatıdır. Kendirden, keçi kılından kırnap eğrilerek çuval, kilim, heybe, torba, 

çeşitli kalınlıklarda halat tamamen iptidai el çıkrıklarında yapılmaktadır. 

Teneke Semaver Yapımı: Amasya’nın bağlık ve bahçelik olması 

Amasya’lıların da çaya düşkün oluşu nedeniyle (her yerde kolaylıkla kullanılan) 

pratik bir semaver yapımı geliştirilmiştir. Tenekeden yapılan semaver, istenen her 

yerde kolaylıkla yakılabilmektedir. Amasya’ya gelen her yabancının ilgi ve 

merakla izleyip götürdüğü hediyeler arasında teneke semaver baş sıradadır. 

Düdüklü olanları daha makbuldür. 

88

Folklorik Değerler 

(Giyim-Elsanatları ve Halk Oyunları) 

Giyim: Önü düğmesiz ,yaka boyu bele kadar etrafı sırma ve ortası kasnak 

işi ipek ile süslü, altına gömlek giyilen, siyah fes ve mor renkte olan bir giyim 

eşyasıdır. Önceleri günlük kıyafet olarak giyilirken, sonradan düğünlerde ve özel 

günlerde giyilen bir kıyafet şekli olmuştur. 

Şalvar: İpekli cansef denilen bir kumaştan yapılan boğma 

kısmı dar ve uçkurlu bir kıyafet şeklindedir. 

parçası, peçe 

Üç Etek: Üç parçadan ibaret olan bir kıyafettir. Parçalardan birisi solda, 

birisi sağda, biriside arkada olmak üzere boydan boya uzanır. Sağ ve Sol tarafta 

yer alan parçalar bele sokuludur. İçten ipekli şalvar böylece görünür. Üç eteğin 

her yeri simden (gümüş tel) işlenir veya telli denilen kumaştan yapılır. Üç etek 

içten astarlıdır. 

Kuşak: Hicaz’dan gelen ve ebani denilen dört köşe bir kumaştır. Üzeri ipek 

işlemelidir ve krem rengindedir. Etrafı püsküllüdür. Bele arkadan bağlanır. 

Çorap ve Ayakkabı: Çoraplar muhtelif renkte, yün işinden örmelidir. 

Lapçın ve kaleş denilen kundura ile giyilir. Lapçın özel suretle yapılan mest’tir. 

Kaleş mest’e uyacak şekilde yapılan terliksi bir ayakkabıdır. 

Boy Elbisesi ( Bindallı): Kadife veya atlas üzerine gümüş telle işlenir 

bütün bir kıyafettir. Belden yukarısı dar, alt kısmı çok geniş olup, arka taraftan 

ufak düğmelerle tutturulur. Bazen nadir olarak önü açık fistolu ipek veya iplikten 

işlemeli olarak yapılır. Boy elbisesi belden gümüş kemerle bağlanır kemer iki 

türlüdür. Biri telari denilen gümüş tellerden yapılanıdır. Diğeri renkli kadife 

üzerine özel olarak paftalar geçirilmek suretiyle yapılmış olanıdır. 

Yaşlı Kadın Kıyafeti: Boy entarisi, pabuç, bandik ve tuman denilen 

külottur, tamam alt kısmından düğmelidir. Sırtlarına hırka, başlarına yemeni, 

tülbent peçe ve çarşaf veya boy çarşafı örterler. Boy çarşafına bürük denir. Çarşaf 

beyaz üzerine siyah kareli, pamuklu bezden yapılır, hali vakti yerinde olanlar 

türlü renkte ve ipekliden yapılmış çarşaf giyerler. 

Tepelik: Altı pamukla doldurulmuş şerit üzerine ( helezon şeklinde ) 

küçük altın veya gümüş paralar dizilerek hazırlanan bir kıyafettir. Üç tane bağı 

bulunur, bağlar altın veya gümüş dizilmiş olarak hazırlanır. Tepelik arkadan 

bağlanır, üzerine renkli ince krep krep üzerine oyalı süslü yemeni örtülür. 

Süsleme: Altın inci küpe ve kolluklar ile yapılır, altın, çeyrek, altın veya 

yarım altın veya elmastır. Kolluklar ekseriya gümüş bafum nadiren altındır. 

89

“Halk Oyunları” 

Yelleme: Bu oyunun araştırma yapılan köylerde daha çok askere giden 

gençler tarafından oynandığı, özünde yiğitlik duygusunu taşıdığı görülmüştür. 

Yiğitlikte geri dönüş olmadığını vurgulayan oyunda tempo giderek 

hızlanmaktadır. 

Mahir Çavuş: Mahir Çavuş, Amasya’nın Göynücek İlçesinde yaşamış olan 

bir yiğittir. Göynücek ilçesinin bir köyünde yaşayan bir kıza sevdalıdır. Onların 

bu sevgisine ithaf edilen bu oyun yöre halkı tarafından halen oynanmakta, 

benimsenip sevilmektedir. Ekipler genellikle bitişik olarak oynanmaktadır. 

Oyunlarımız genellikle düğünlerde, kına gecelerinde, özel gecelerde ve askere 

giden gençler uğurlanırken oynanmaktadır. 

Simsim : Önde arkada mangal ateşi etrafında oynanır, erkek oyuncular 

birer, birer mangalın etrafında ayak bereketi el-kol ve baş hareketleri değişik 

olmak üzere gösteri yaparlar. Her defa sonra gelen oyuncu nara atarak, 

kendilerinden önce oynanan oyuncuyu kovalayarak ve vurarak ortaya gelir ve 

gösterisini yapar. En çok çıkan iki oyuncu kendi aralarında anlaşır ve gösterilerini 

yaparlar. Dönüşler yaparak yerlerine geçerler. Son defa üç kez el vururlar ve 

bitirirler. Diğer oyuncular devamlı el vururlar, bu oyun oynayanların 

figürlerindeki kıvraklığını ve çabukluğunu ifade ederler. 

Evlenme – Gelenek ve Görenekler 

- Düğünler - Şerbet - Eksik görme ve gelin hamamı 

- Kına Gecesi - Gelin alma - Çeyiz asma 

- Asker uğurlama - Sünnet düğünü 

Yöresel Mönü 

“AMASYA SOFRASI” 

Çorbalar 

a. Toyga Çorbası :Yumurta, yoğurt, pirinç un ve karışımı üzerine 

kızdırılmış nane, 

b. Kesme İbik Çorbası :Küçük, küçük kesilmiş hamur ve yoğurt karışımı 

üzerine kızdırılmış nane. 

c. Helle Çorbası :Un kavrularak yapılır. 

d. Yarma Çorbası :Yarma, nohut, mercimek ve yoğurttan yapılır, üzerine 

kızdırılmış nane 

e. Tarhana Çorbası :Sıkma tarhana ve yoğurt üzerine kızdırılmış nane, 

f. Sakala Sarpan Çorbası :Hamur parçaları, mercimek, soğan, pul biber ve nane. 

g. Çılbır Çorbası :Ev eriştesi, domates, kıyma, yumurta ve tereyağ 

karışımı, 

90

Etli yemekler 

a. Kuzu Dolma :Fırında kızarmış kuzu içerisinin içi pilav ile 

doldurulması, 

b. Etli Bamya :Bamya, parça et, domates salça karışımı, 

c. Bakla Dolma :Bakla, yarma, maydanoz, salça, yağ ve üzüm yaprağı 

d. Tokat Kebabı :Patlıcan, kuzu eti, patates, domates, biber şişe dizilerek 

odun ateşi fırınında pişirilir. 

Hamur işleri 

a. Cevizli çörek : 

b. Amasya çöreği : 

“ÖNEMLİ GÜNLERİMİZ” 

Amasya; Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşu aşamasındaki Milli Mücadele 

yıllarında önemli görevler üstlenmiş illerimizden birisidir. Bu nedenle belirli 

günleri şöyle sıralayabiliriz. 

a. 13/14 Mayıs Bayrak Koşusu 

Her yıl Samsun’dan yola çıkarılıp, Amasya – Tokat – Sivas – Kayseri – 

Ankara yol ile 19 Mayıs Atatürk’ü anma Gençlik ve Spor Bayramında Sayın 

Cumhurbaşkanına sunulan Bayrak, 13 Mayıs’ta Samsun İl sınırında Samsun Valisi 

tarafından Amasya Valisine teslim edilir. O gün atletler tarafından, Amasya’ya 

getirilen Bayrak gece Vilayet Konağında hazırlanan köşeye konulur, Amasyalı 

gençler sabaha kadar nöbet tutarlar, ertesi gün büyük bir törenle yola çıkarılan 

Bayrak, Tokat İl sınırında, Amasya Valisi tarafından Tokat Valisine teslim 

edilir.Teslim sırasında İl sınırında görkemli bir tören yapılır. Civar köyler tören 

yerini doldurur, halk oyunları oynanır, havai fişekler atılır. 

b. Amasya 12-22 Haziran Uluslararası Atatürk Kültür ve Sanat Haftası 

Cumhuriyetimizin Kurucusu Büyük Önder Atatürk’ün ilimize teşrifleri ve 

Kurtuluş Savaşımızın temel ilkelerini belirleyen “ Amasya Tamimi” ‘nin 

yayınlanışının yıldönümleri olarak kutlanır. Kutlama programı çerçevesinde 

törenler, fuar açılışı, halk oyunları, yarışmalar, sergiler, konserler, tiyatrolar, 

defileler, yemek yarışmaları, sportif faaliyetler, geziler ve Amasya Tamimi 

sempozyumu gibi etkinlikler yapılır. 

c. 20 Haziran Ali Pir Civan Şenlikleri 

İlimiz Gümüşhacıköy İlçesi Sarayözü Köyü Muhtarlığınca yörenin tanıtımı 

gelene ve göreneklerin yaşatılması amacıyla türbe ziyareti, Türk Halk müziği, 

yöre aşıkları konseri ve piknikleri, yapılarak kutlanır. 

d. 6-9 Temmuz Tavşan Dağı Kafkas Festivali 

İlimiz Merzifon İlçesi Birleşik Kafkas derneğince düzenlenen festival bölge 

halkının tanışıp kaynaşması, gelenek ve göreneklerin yaşatılması, halk oyunları 

gösterileri ile kutlanır. 

91

e. Temmuz 4. Haftası Kaba Oğuz Köyleri Yayla Şenlikleri ve Güreşleri 

İlimiz Gümüşhacıköy İlçesi Kaba Oğuz Köyleri Kültür Dayanışma ve 

Kalkındırma Derneği tarafından, yörenin tanıtımı, geleneklerin yaşatılması ve 

turizme teşvik amacıyla güreş müsabakaları, mahalli ürünlerin sergilenmesi, 

folklor gösterileri, piknik ve panayır gibi etkinliklerle kutlanır. 

f. 1-5 Eylül Kara Mustafa Paşa Sempozyumu 

İlimiz Merzifon Kaymakamlığı ve 19 Mayıs Üniversitesi işbirliğinde 

düzenlenen sempozyum uluslar arası olup, Kara Mustafa Paşanın ve Merzifon 

ilçesinin tanıtılması, defile, resim sergisi, sanayi fuarı, sempozyum gibi 

etkinliklerle gerçekleştirilir. 

g. 01-07 Eylül Şenlikleri 

İlimiz Suluova Belediyesince ilçe kuruluş gününü anma, beldeyi tanıtma, 

sportif faaliyetleri teşvik etme ve ekonomik faaliyetleri geliştirme amacıyla 

düzenlenmekte olup çeşitli oyunlar, spor müsabakaları eğlenceler, panayır 

karakucak güreşleri gibi etkinliklerle kutlanır. 

h. Eylül 3. Haftası Yöresel Cafer Dede Kültürel Etkinlikleri 

İlimiz merkez Uygur Belde Belediye Başkanlığınca düzenlenen etkinlikte 

kasabanın örf adet, gelenek ve göreneklerini yaşatmak, yörede üretilen sebze ve 

meyvelerin tanıtılması, Atatürk ve Türk Şehitlerini Anma, halk oyunları, aşık ve 

ozanların katılımı ile kutlanmaktadır. 

i. Eylül 4. Haftası Adil Candemir–Hamit Kaplan Yıldızlar ve Gençler Karakucak 

Güreşleri 

İlimiz Hamamözü İlçesi Kaymakamlığı ve Belediye Başkanlığı işbirliğinde 

düzenlenen güreş müsabakası, Olimpiyat ve Dünya şampiyonu Milli Güreşçimiz 

Hamit Kaplan’ın anısına düzenlenmektedir. Halk oyunları, müzik ve eğlence 

programı ile kutlanmaktadır. 

j. “Amasya Protokolü” Anma Etkinlikleri ( 20-22 Ekim ) 

Milli Mücadelenin İlk kıvılcımı ve yazılı belgesi olan Amasya protokolü, 

İstanbul Hükümeti ile Temsili Heyet ( Mustafa Kemal Paşa ve Arkadaşları ) 

arasında ilk fikir birliğine varılması ve anlaşma imzalanması, Anadolu’nun 

İstanbul Hükümetinin önüne geçmesi; sempozyum, sergiler gibi aktivitelerle 

anılır. 

İl’de (Merkez–İlçe ve Beldelerde) 2002 Yılında Düzenlenecek Olan Kültür 

Festivalleri, Şenlikler Listesi 

1. 

Etkinliğin Adı 

: Bayrak Koşusu 

Tarihi : 9-10 Mayıs 2002 

İli – İlçesi 

: Amasya Merkez 

Niteliği (Ulusal/Uluslar Arası) : Ulusal 

Kaç Yıldan Beri Düzenlendiği : 60 Yıl 

92

Düzenleyen Kuruluş 

: Amasya Valiliği 

Adres 


Yurtdışından Katılımcı 

Ülke ve Kişi Sayısı : - - 

Etkinliğin Konusu ve Amacı 

: Ulu Önder Atatürk’ün Samsun’a ayak 

basışı ve Atatürk’ü temsilen her yıl Samsun’dan atletlerce yola çıkarılıp Amasya – 

Tokat – Sivas –Erzincan- Erzurum-Erzincan- Sivas- Kayseri-Nevşehir - Kırşehir- 

Kırıkkale İllerinden geçerek Ankara’da 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor 

Bayramı’nda Sayın Cumhurbaşkanımıza sunulan Bayrağın 9-10 Mayıs tarihlerinde 

limizde bulunması. 

Gerçekleştirilecek Aktiviteler 

: -Törenler 

-Konuşmalar 

-Halk oyunları 

-Yol boyunca gençlik etkinlikleri 

2. 


: Merzifon Haftası ve Kültürel Etkinlikleri. 

Tarihi : 07-11 Haziran 2002 

İli-İlçesi 

: Amasya/ Merzifon 

Niteliği (Ulusal/Uluslararası) : Ulusal 



: Belediye Başkanlığı 

Adres 

: Merzifon Belediyesi 


Ülke ve Kişi Sayısı : -- 


: Merzifon halkının birlik ve beraberliğini 

sağlamak, tarihi ve doğal güzelliklerin tanıtılması, geziler düzenlenmesi 

Gerçekleştirilecek Aktiviteler : Şölenler, Konser, Folklor gösterileri, 

havai fişek gösterileri, yerel esnaf ve sanayicilerin fuarı, 

3- 


: Amasya 12-22 Haziran Uluslararası 

Atatürk Kültür ve Sanat Haftası. 

Tarihi : 12-22 Haziran 2002 

İli-İlçesi 

: Amasya 

Niteliği (Ulusal/Uluslararası) : Ulusal ve Uluslararası 



:Amasya Valiliği, Belediye Başkanlığı, 

Kamu Kurumu ve Kuruluşları, Özel Teşekküller 

Adres 

: Amasya Valiliği – Amasya Belediye 

Başkanlığı 


Ülke ve Kişi Sayısı : - 


: Atatürk’ün Milli Mücadele Hareketini 

başlatmak üzere Amasya’ya gelişinin ve Amasya Tamimi’nin yayınlanışının 

kutlanması. 

93

Gerçekleştirilecek Aktiviteler : Fuar, Tiyatrolar, Sergiler, Halk Oyunları, 

Muhtelif yarışmalar, Gösteriler, Konferans, Sempozyum, Halk Konserleri, 

Lunapark vs. 

4. 


: Ali Pir Civan Şenlikleri 

Tarihi : 07 Temmuz 2002 

İli-İlçesi 

: Amasya/ Gümüşhacıköy 



Düzenleyen Kuruluş :Sarayözü Köyü Muhtarlığı Tertip 

Komitesi 

Adres 

: Sarayözü Köyü - Gümüşhacıköy 


Ülke ve Kişi Sayısı : -.- 


:Bölge Kültürünün tanıtılması, birlik ve 

beraberliğin sağlanması. 

Gerçekleştirilecek Aktiviteler :Bölgede yaşamış olan Ali Pir Civan’ın 

ziyareti, Türk Halk Müziği Konseri, Yöre Aşıkları Konseri, Semah Gösterileri, El 

Sanatlarını Tanıtımı, Piknik. 

5. 


: Akyazılılar Dostluk Ve Dayanışma 

Şenliği 

Tarihi 

: Temmuz Ayı İlk Haftası Cumartesi Günü 

İli-İlçesi 

: Amasya/ Merkez Akyazı Köyü 




: Akyazı Köyü Muhtarlığı 

Adres 

: Akyazı Köyü - Amasya 




: Birlik ve beraberliğin sağlanması, yöre 

kültürünü gelecek nesillere aktarmak. 

Gerçekleştirilecek Aktiviteler :Yöresel halk oyunları, mahalli yemeklerin 

ikramı, müzik, skeç, çeşitli yarışmalar, çekilişler, havai fişek gösterileri. 

6. 


: Gümüş Festivali 

Tarihi : 14 Temmuz 2002 


: Amasya - Gümüşhacıköy 



Düzenleyen Kuruluş :Gümüş Kasabası Kalkındırma 

Yardımlaşma ve Güzelleştirme Derneği 

Adres 

: Gümüş Kasabası Camikebir Mahallesi 

94

Bilgin sok. No: 5 Gümüş Gümüşhacıköy 



Etkinliğin Konusu ve Amacı : Gümüş Kasabası’nı tanıtmak, yöre 

insanları arasında dayanışmayı sağlamak. 

Gerçekleştirilecek Aktiviteler : Tarihi ve turistik yerlerin gezilmesi, 

mahalli yemeklerin ikramı, yöresel müzik ve folklor gösterileri, güreşler. 

7. 


: Kaba-Oğuz Köyleri Yayla Şenlikleri 

Tarihi : 20-21 Temmuz 2002 


: Amasya - Gümüşhacıköy 




: Kaba – Oğuz Köyleri Kültür Dayanışma 

ve Kalkındırma Derneği 

Adres 

:Artıkabat Mahallesi Kemal Paşa Caddesi 

No.8 Gümüşhacıköy/Amasya 



Etkinliğin Konusu ve Amacı : Yöre Köyleri arasında birlik ve 

beraberliği sağlamak. 

Gerçekleştirilecek Aktiviteler :Güreş Müsabakaları, Folklor gösterileri, 

Türk Halk Müziği Konseri, Semah Ekibi Gösterileri. 

8. 


: Panayır Etkinlikleri 

Tarihi : Eylül Ayının İlk Haftası 2002 


: Amasya - Suluova 

Niteliği (Ulusal/Uluslararası): Ulusal 



: Suluova Belediye Başkanlığı 

Adres 

: Belediye Başkanlığı Suluova / AMASYA 


Ülke Ve Kişi Sayısı : -- 


: İlçenin kuruluş gününü anma, sporu 

teşvik etmek, İlçenin ekonomik faaliyetlerini geliştirmek. 

Gerçekleştirilecek Aktiviteler : Kültürel etkinlikler, Konser, Halk 

oyunları ve dansları, Sünnet merasimi ve çeşitli eğlenceler. 

9. 


: Cafer Dede Kültürel Etkinlikleri 

Tarihi : 15.09.2002 

İli-İlçesi 

: Amasya/ Merkez 



95


: Uygur Belediye Başkanlığı 

Adres 

: Uygur Kasabası – Amasya 




: Kasaba kültürünü örf adet, gelenek ve 

göreneklerinin kasabada yetişen tarım ürünlerinin tanıtılması. 

Gerçekleştirilecek Aktiviteler : Kasabanın tanıtımı, halk oyunları, halk 

ozanları, yöresel oyunlar, yarışmalar. 

10. 

Etkinliğin Adı :Hamit Kaplan– Adil Candemir 

Karakucak Güreşleri 

Tarihi : 28-29 Eylül 2002 


: Amasya – Hamamözü 




: Hamamözü Belediye Başkanlığı 

Adres 

: Belediye Başkanlığı 



Etkinliğin Konusu ve Amacı :Hamamözü Beldesi’nin yetiştirmiş 

olduğu Olimpiyat ve Dünya Şampiyonu Milli Güreşçilerimizin anılması, yöre 

halkının kaynaşmasını sağlamak. 

Gerçekleştirilecek Aktiviteler :Yıldızlar ve Gençler güreş turnuvası, halk 

oyunları, müzik ve eğlence programı, Mehter takımı gösterisi. 

11. 


: Bamya Festivali 

Tarihi : 28 Eylül 1 Ekim 2002 


: Amasya – Taşova 

Niteliği (Ulusal/Uluslararası) : Uluslar Arası 


Düzeneleyen Kuruluş 

: Taşova Belediye Başkanlığı 

Adres 

: Yemişen Mah. Maraşal Çakmak Cad.- 

Taşova 


Ülke ve Kişi Sayısı 

: 4 Ülke (120 Kişi) 


: İlçe ve İlçede üretilen bamyanın ulusal ve 

Uluslararası tanıtımı, yöre halkının kaynaşmasını sağlamak. 

Gerçekleştirilecek Aktiviteler :Ülkelerin folklor gösterileri, bamya 

yarışması, şiir, kompozisyon, resim yarışması, ilin tarih ve turistik yerlerinin 

topluca gezilmesi. 

12. 


: “Amasya Protokolü” Anma Etkinlikleri 

Tarihi : 20-22 Ekim 2002 

96

İli-İlçesi 

: Amasya/ Merkez 





Adres 



Ülke ve Kişi Sayısı : - 


:İstanbul Hükümeti ile Temsil Heyet 

(Mustafa Kemal Paşa ve Arkadaşları ) arasında ilk fikir birliğine varılması ve 

anlaşma imzalanması. Anadolu’nun İstanbul Hükümetinin önüne geçmesi. 

Gerçekleştirilecek Aktiviteler : Sempozyum 

Sergiler 

G.2. TURİZM ÇEŞİTLERİ 

“SAĞLIK TURİZMİ” 

Ankara Üniversitesi İbn-i Sina Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana 

Bilim Dalı Merkezinin 21.8.1987 tarih ve 210 sayılı raporuna göre ilimiz hudutları 

dahilinde bulunan Terziköy, Gözlek, Ilısu ile Hamamözü kaplıca suları analiz 

sonuçlarına göre “ Oligo-Mineral Sular “ grubundandırlar. 

Etkili Olduğu Hastalıklar 

- Vegetatif sinir sistemini düzenler. Astım nöbetleri geçer, yüksek ve düşük 

tansiyonu düzenler, sinirlilik hali düzelir ve bazı cilt hastalıkları iyileşir. 

- Sedatif ve Analiezik etkileri vardır. Nevralji ve nevritlerde ağırlarda etkili olur, 

özellikle siyatik sinir ağrılarında. 

- Inflamatuvar romatizmal hastalıklarda etkilidir. Komatoid artrid. Ankilozam 

Spondilit, Akut Eklem Romatizması. 

- Dejeneratif eklem hastalıkları (Artozları). 

- Kadın hastalıklarında etkilidir. Dis menore (ağrılı adet), Amenore (adet 

yokluğu), Parametrit’e etkilidir. 

Terziköy Kaplıcası : İl merkezine 32 km. uzaklıkta, 55.000 m²’lik yeşil alan üzerine 

kuruludur. Suyunun sıcaklığı 39.5 C° dir. Tüm odalarda termal suyu bulunan 72 

yataklı otel, 45 yataklı motel, gazino, lokanta, yüzme havuzları, özel kabinler, alışveriş 

imkanı, çocuk oyun bahçesi, piknik alanları ve özel pansiyonları ile ülkemiz 

termal turizmi alanında önemli yere sahip kaplıcadır. 

Valiliğimizce günübirlik ve konaklama olarak iki ayrı modern tesis ihalesi 

yapılmış olup günübirlik tesis kaba inşaatı tamamlanmış, çalışmaları devam 

etmektedir. Konaklama tesisine başlanmamıştır. 

Bakanlar Kurulunca Turizm Merkezi olarak tespit edilmiştir. Ulaşım özel 

oto ve tarifeli minibüslerle yapılmaktadır. Vegetatif sinir sistemini, yüksek ve 

97

düşük tansiyonu düzenler, Astım nöbetlerini geçirir, cilt hastalıkları, eklem 

hastalıkları, kronik bel ağrısı, kadın hastalıklarında etkilidir. 

Gözlek Kaplıcası: Amasya-Göynücek karayolunun 22. km.’sinde bulunan 2 

yıldızlı Gözlek Termal Tesisinin (256 22 22) su sıcaklığı 39.5 C° dir. Tesis 

bünyesinde kafeterya, lokanta kapalı yüzme havuzu, özel kabinler, Türk Hamamı, 

kür banyoları ile 17 oda 34 yataklı otel 4 adet de apart (toplam 42 yatak)ve piknik 

alanı bulunmaktadır. 

Vegetatif sinir sistemini, yüksek ve düşük tansiyonu düzenler, Astım 

nöbetlerini geçirir, cilt hastalıkları, eklem hastalıkları, kronik bel ağrısı, kadın 

hastalıklarında etkilidir 

Hamamözü Termal Tesisleri: İl merkezine 90 km. uzaklıkta Hamamözü 

İlçe merkezinde bulunmaktadır. Suyunun sıcaklığı 42.5 C° dir. Halen faaliyette 

bulunan Eski Hamam (Tel:787 60 30) ile 3 yıldızlı Gimpaş Otel (63 oda, 136 yatak) 

bünyesinde bulunan yüzme havuzu ve Türk Hamamları bulunmaktadır. 

Vegetatif sinir sistemini, yüksek ve düşük tansiyonu düzenler, Astım 

nöbetlerini geçirir, cilt hastalıkları, eklem hastalıkları, kronik bel ağrısı, kadın 

hastalıklarında etkilidir. 

Ilısu Kaplıcası: İl Merkezine 63 km. uzaklıkta olup Göynücek İlçesi Ilusu 

Köyü’nde bulunmaktadır. Suyunun sıcaklığı 25 C° dir. Tesis ve konaklama imkanı 

yoktur. 

“İNANÇ TURİZMİ” 

Pir Sücaeddin İlyas Türbesi: Pirler parkı içerisindedir. İlk olarak 

Gümüşlüzade Ahmet Bey tarafından 1486’da yaptırılmıştır. Sultan II. Beyazıt 

tarafından kargir hale getirilmiş, üçüncü defa olarak 1689’da Gümüşlüzade 

İbrahim Paşa tarafından onarımı yaptırılmıştır. 1895 depreminde büyük hasar 

görmesi üzerine Kolağası Hüseyin Beyin önderliğinde Amasya halkı tarafından 

yeniden yapılmıştır. Burada Pir Sücaeddin İlyas, Damadı Pir Celaleddin 

Abdurrahman, Torunu Pir Hayrettin Hızır Çelebi ve bunların aile efradı 

medfundur. 

Kadılar Türbesi: Kadılar Türbesinin Amasya’daki diğer türbelerle olan ayrılıklar 

dikkate alınırsa XIV yüzyılın ikinci yarısına ait olduğu sanılmaktadır. Dikdörtgen planda 

ve beden duvarlarının üzeri sivri beşik tonozla örtülmüş bulunan türbenin önünde bir set 

bulunmakta ve yapıya birkaç basamak merdivenle girilmektedir. Beşik tonozun önü dışarı 

açılırken kesme taşlardan yapılmış bir kemerle takviye edilmiştir. 

Yukarı Türbe: Şirvanlızade Mehmet Rüştü tarafından 1870 yılında 

yaptırılmıştır. Kare planlı, kubbeli bitişik iki mekandan büyüğü mescid, diğeride 

türbe olarak düşünülmüştür. Burada Şirvanlızade Rüştü Paşa’nın babası İsmail 

Siraceddin, kardeşleri ve İstanbul kadısı Seyid Ahmet Hulisi Siraceddin’in 

mezarları bulunmaktadır. 

98

“KÜLTÜR TURİZMİ” 

Yapılan arkeolojik araştırmalara göre M.Ö. 5500 yılların kadar 

uzanan bir yerleşim alanı olma özelliği taşımaktadır. Bu 7.500 yıllık tarihi süre 

içerisinde Hattiler, Hititler, Persler, Helenistlik, Roma, bizans, Danişmentli, 

Selçuklu ve Osmanlı medeniyetlerine ev sahipliği yapmıştır. 

Bu medeniyetlerden günümüze intikal eden taşınır ve taşınmaz kültür 

varlığı örneklerini Amasya kent dokusu içerisinde, müze ve ören yerlerinde 

görmek mümkündür. Bunlardan Hattilere ait mahmatlar Köyü definesi, Hittilere 

ait Doğantepe Beldesi buluntuları ve Hitit Tanrı Heykeli (TEŞUP) ile Amasya 

Kalesi, Firiglere ait muhtelif yerlerden çıkarılmış boyalı seramik esrler, Persler ve 

sonrası Helenistik çağa ait Ferhat Su Kanalı, Kral Kaya Mezarları, Roma dönemine 

ait müze bahçesinde sergilenen lahit ve mezarstelleri, seramik eserleri ile Alçak 

Köprü Kemerleri, Bizanslılar dönemine ait Fetiye Camii ayrıca Gümüş Beldesinde 

ve Merzifon İlçesinde yer alan Manastır ve Kiliseler ile ahşap işçilik örnekleri 

Bizans sonrası Hıristiyan kültür ürünleridir. Danişmentliler ile başlayan Türk 

egemenliği döneminde; Danişmentlilere ait Halifet Gazi Kümbeti, Selçuklulara ait 

Gökmedrese Camii, Torumtay Türbesi, Burmalı Minare gibi çok sayıda dini ve 

sivil yapılar, İlhanlılara ait Darüşşifa, Eratnalılara ait Saraçhane Camii ve Kadılar, 

Şad Geldi Paşa v.b. Türbeleri, Osmanlı Dönemine ait en güzel örneği Sultan II. 

Beyazıt Külliyesi ve çok sayıda dini ve sivil mimari örnekleri olarak camiiler, 

köprüler ve geleneksel konak evleri verilebilir. 

Başlangıçtan günümüze kadar yaşamış olan kültürler doğal olarak birbirini 

etkilemiş olup bunun örneklerini çeşitli mimari eserlerde görmek mümkündür. 

G.3. TURİSTİK ALT YAPI 

Tablo G.1: Turizim Yatırım Belgeli Tesisler 

Yer Tesis Adı 

Telefon 

E-posta 

(+90 358) 

Türü Sınıfı Oda Yatak 

Amasya Grand Harşena 218 39 79 Otel Özel 20 40 

Amasya Ameliana Özel Özel 30 60 

Amasya Emin Efendi Konağı 212 66 22 Pansiyon Pasn 16 32 

Amasya Simre Otel Otel ** 21+5 55 

İl Planlama ve KoordinasyonMüdürlüü 2007 verileri 

99

Tablo G.2: Yıllara Göre Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri 

İlçesi 

Tesis Sayısı 

Yatak Kapasitesi 

2001 2002 2003 2004 2005 2007 2001 2002 2003 2004 2005 2007 

Merkez 2 3 4 4 5 7 86 102 206 206 302 327 

Merzifon 1 - - - -- 1 24 - - -- 24 

Hamamözü - - 1 1 1 1 - - 131 131 131 131 

Toplam 3 3 5 5 6 9 110 102 337 337 433 522 

İl Turizm ve Kültür Müdürlüğü verileri 

Tablo G.3: Turizim İşletme Belgeli Tesisler 


Telefon 

E-posta Türü 

(+90 358) 

Sınıfı Oda Yatak 

Merzifon Aydemir Otel 536 20 79 Otel * 12 24 

Merkez Eylül Buğusu 212 14 05 K.T. Özel 2+1 8 

Merkez Şükrübey Konağı 212 62 85 K.T. Özel 5 10 

Merkez The Apple Palace 219 00 19 Hotel *** 48+10 104 

Merkez Büyük Amasya Oteli 218 50 80 Otel *** 46+1 96 

Merkez Maden Oteli 218 60 50 Otel ** 40 76 

Merkez Harşena 218 39 79 Otel Özel 8 16 

Merkez Emin Efendi 212 08 52 Pansiyon Özel 5 10 

Merkez Grant Pasha 212 41 58 Otel Özel 8 23 

Merkez Gözlek Termal Tesisleri 256 22 22 Otel ** 17+4 42 

Hamamözü Gimpaş Otel 787 68 43 Otel *** 63 131 


Tablo G.4:Yıllara Göre Turizm Yatırım Belgeli Konaklama Tesisleri 

İlçesi 

Tesis Sayısı 

Yatak Kapasitesi 

2001 2002 2003 2004 2005 2007 2001 2002 2003 2004 2005 2007 

Merkez 4 2 1 1 3 4 257 155 40 40 155 155 

Merzifon 2 1 1 1 1 1 134 74 74 74 74 74 

Toplam 6 3 2 2 4 5 391 229 114 114 229 261 

İl Turizm ve Kültür Müdürlüğü verileri 

Tablo G.5:Turizim İşletme Belgeli Lokantalar 


Telefon 

E-posta Sınıfı 

(+90 358) 

Kapasite 

Merkez İşçimen Dinl. Tesisi 233 88 54 1 Kapalı 160 kişi Açık 120 kişi 

Merkez Green River Dalgıçlar 253 32 48 1 100 kişi ana salon 50 kişi özel salon 

Merkez Emin Efendi Restaurant 212 66 22 Özel 33+37 yemek salonu 30 kişilik açık 


100

Tablo G.6: Belediye İşletme Belgeli Tesisler 

Yer 

Tesis Adı 

Telefon 

E-posta Türü 

(+90 358) 

Sınıfı Oda Yatak 

Merkez Ezgi Pansiyon 218 73 00 Pansiyon 1 2 8 

Merkez Safir Otel 212 91 71 Pansiyon 1 6 15 

Hamamözü Kamha Apart 787 64 19 Apart 1 22 72 

Merzifon Korkmaz Otel 514 09 34 Otel 1 39 74 

Merkez Saray Hotel 212 23 43 Hotel 1 46 90 

Merkez Melis Hotel 212 36 50 Hotel 1 12 24 

Merkez Konfor Palas Otel 218 12 60 Otel 1 30 62 

Merkez Yalıboyu Otel 212 67 05 Otel 1 15 30 

Merkez Kahvecioğlu Konağı 218 45 03 Otel 1 8 16 

Merkez Taha Otel 218 26 75 Otel 1 12 33 

Merkez Apaydın Otel 218 11 84 Otel 1 31 58 

Merkez Çağlayan Otel 212 46 16 Otel 1 15 50 

Merkez Yeni Aydın Otel 212 02 09 Otel 2 10 30 

Merkez İlk Pansiyon 218 16 89 Pansiyon 1 6 11 

Merkez Terziköy Oteli 225 02 20 Otel 1 36 72 

Merkez Terziköy Moteli 225 02 20 Otel 1 15 45 

Merkez Yaylagöl Oteli 241 61 05 Otel 1 10 28 

Gümüşhacıköy Site Oteli 717 16 49 Otel 1 13 30 

Hamamözü Onur Termal Pans. 787 60 19 Pansiyon 10 32 

Hamamözü Özdemir Pansiyon 787 68 00 Pansiyon 11 30 

Merzifon Çınar Oteli 513 16 82 Otel 1 30 63 

Merzifon Divan Oteli 513 71 90 Otel 1 35 58 

Merzifon Otel Hak 514 21 05 Otel 1 20 40 

Merzifon Paşa Oğlu Oteli 513 22 93 Otel 2 9 21 

Merzifon Uğurlu Oteli 513 15 93 Otel 3 4 11 

Suluova Parıltı Oteli 417 45 60 Otel 1 34 52 

Suluova Gülen Palas Oteli 417 11 94 Otel 2 6 16 

Taşova Taşova Oteli 312 41 01 Otel 3 9 19 

Taşova Borabay Bungalov 345 50 51 Bung. 2 9 27 


Tablo G.7:Turizim Seyahat Acentaları 

Yer Adı 

Telefon 

Grubu E-posta 

(+90 358) 

Merkez Amaseia Tour Seyehat Acentası 218 59 23 AG 

Merkez Ay-Şafak Turizm Acentası 212 22 28 A 

Merkez Misket Travel Seyehat Acentası 218 90 01 AG 


101

G.4. TURİST SAYISI 

Tablo G.8: Yıllara göre Amasya ili konaklama istatistiği 

YILLAR 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 

İLÇELER 

Yerli 

Yabancı 

Toplam 

Yerli 

Yabancı 

Toplam 

Yerli 

Yabancı 

Toplam 

Yerli 

Yabancı 

Toplam 

Yerli 

Yabancı 

Toplam 

Yerli 

Yabancı 

Toplam 

Yerli 

Yabancı 

Toplam 

MERKEZ 

57475 

9476 

66951 

69087 

5862 

74949 

76703 

3581 

80284 

86416 

5408 

91824 

94805 

7216 

102021 

56710 

3085 

GÖYNÜCEK - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

59795 

47359 

2883 

50242 

G.HACIKÖY 

755 

13 

768 

700 

3 

703 

1014 

0 

1014 

743 

0 

743 

1044 

9 

1053 

1722 

0 

1722 

1230 

0 

1230 

HAMAMÖZÜ 

6532 

630 

7162 

25132 

236 

25368 

31001 

0 

31001 

13419 

0 

13419 


0 


2186 

- 

2186 

1444 

0 

1444 

MERZİFON 

14531 

347 

14878 

14301 

13 

14314 

11672 

30 

11702 

14444 

984 

15428 

14882 

586 

15468 

13523 

90 

13613 

12497 

92 

12589 

SULUOVA 

3087 

0 

3087 

3020 

5 

3025 

3122 

4 

3126 

3331 

6 

3337 

3703 

5 

3708 

4346 

23 

4369 

3886 

28 

3914 

69TAŞOVA 

1720 

30 

1750 

826 

9 

835 

874 

0 

874 

2947 

0 

2947 

1740 

8 

1748 

1249 

19 

1268 

1931 

0 

1931 

GENEL 

TOPLAM 

84100 

10496 

94596 

113066 

6128 

119194 

124386 

3615 

128001 

121300 

6398 

127698 

133481 

7824 

141305 

79736 

3217 

82953 

68347 

3003 

71350 

Not : Merkez Toplamına Hamamözü Gimpaş hariç diğer Turizm İşletme Belgeli tesisler dahildir. 

Tablo G.9: Konaklayanların milliyetlerine göre dağılımı 

ZİYARETÇİLERİN MİLLİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI 

MİLLİYETİ 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 

1 A.B.D 801 861 446 241 386 295 280 272 

2 ALMANYA 655 693 522 287 426 476 412 483 

3 ARJATİN 0 0 0 0 0 0 0 0 

4 ARNAVUTLUK 0 0 0 0 0 0 0 0 

5 AVUSTURALYA 68 587 140 47 92 142 98 72 

6 AVUSTURYA 186 0 74 0 0 0 0 0 

7 AZERBAYCAN 0 60 150 93 165 265 296 328 

9 BELERUS 13 0 18 85 38 83 121 147 

10 BELÇİKA 138 272 103 95 98 101 112 85 

12 BULGARİSTAN 0 0 0 2 12 72 45 24 

13 CEZAYİR 10 0 0 0 0 0 0 0 

14 ÇEK. CUM. 0 0 23 0 12 11 24 62 

15 ÇİN H.CUM. 0 10 13 6 22 35 16 18 

16 DANİMARKA 101 93 72 0 85 73 89 75 

17 ERMENİSTAN 0 75 0 0 0 0 0 0 

18 FİNLANDİYA 102 91 25 0 45 9 2 2 

19 FRANSA 605 633 493 245 387 412 384 312 

20 G.AFRİKA CUM. 0 0 0 0 0 0 0 0 

21 G.KORE 0 0 18 38 67 15 56 38 

22 GÜRCİSTAN 0 890 508 215 295 610 596 579 

23 HİNDİSTAN 0 93 0 0 0 0 0 0 

24 HOLLANDA 292 637 452 221 346 423 324 287 

25 İNGİLTERE 412 735 505 285 386 432 341 361 

102

26 IRAK 184 45 0 6 69 283 187 165 

27 İRAN 253 273 171 112 215 365 386 327 

28 İRLANDA 0 12 15 11 94 42 40 22 

29 İSPANYA 0 0 60 5 24 27 0 2 

30 İSRAİL 129 204 50 87 78 13 24 14 

31 İSVEÇ 112 89 95 15 85 83 52 45 

32 İSVİÇRE 0 212 91 58 165 145 185 51 

33 İTALYA 167 605 262 186 214 240 189 194 

34 İZLANDA 0 88 0 48 74 57 45 4 

35 JAPONYA 235 578 320 185 296 317 324 317 

36 K.K.T.C. 0 182 5 57 47 51 45 57 

37 KANADA 235 451 388 146 241 189 204 228 

38 KAZAKİSTAN 0 28 0 0 64 117 140 63 

39 KIRGIZİSTAN 0 22 0 0 0 0 0 46 

40 KUVEYT 20 36 0 0 12 6 14 6 

41 LİBYA 0 0 0 0 0 0 0 0 

42 LÜBNAN 0 0 4 0 0 0 0 0 

43 LÜKSENBURK 0 78 0 0 73 17 8 9 

44 MACARİSTAN 60 12 0 12 67 92 65 17 

48 MISIR 10 27 0 4 0 0 0 0 

49 MOLDOVA 56 261 103 75 143 285 324 345 

50 NORVEÇ 0 0 10 16 46 24 4 52 

52 ÖZBEKİSTAN 0 0 0 0 40 67 72 45 

53 PAKİSTAN 0 0 0 0 0 0 0 0 

54 POLONYA 101 69 36 18 2 24 8 12 

55 PORTEKİZ 38 0 0 14 16 2 4 2 

56 ROMANYA 230 243 0 32 178 201 165 184 

57 RUSYA FED. 229 601 287 186 396 496 462 441 

58 S.ARABİSTAN 7 0 3 13 0 6 0 2 

59 SİNGAPUR 0 2 0 4 0 0 0 0 

60 SLOVAKYA 0 42 108 18 97 111 97 118 

61 SLOVENYA 0 6 132 46 114 151 102 128 

62 SUDAN 0 0 0 0 0 0 0 0 

63 SURİYE 15 14 0 2 0 56 24 45 

65 TACİKİSTAN 0 0 0 0 0 0 0 0 

66 TUNUS 0 0 0 0 4 0 0 0 

67 TÜRKMENİSTAN 0 0 0 0 57 65 57 52 

68 UKRAYNA 0 318 337 97 347 487 455 467 

69 ÜRDÜN 15 0 0 0 0 2 0 0 

70 VENEZUELLA 0 0 0 2 0 0 2 0 

71 YUGOSLAVYA 0 0 0 0 0 0 0 0 

72 YENİZELANDA 69 95 35 38 67 53 12 4 

73 YUNANİSTAN 65 173 54 205 211 296 189 217 

74 MİLLİYETSİZ 0 0 0 57 0 0 0 0 

75 diğer 

YAB.TOPLAM 5613 10496 6128 3615 6398 7824 7081 6826 

TÜRK TOPLAM 93844 84100 113066 124386 121300 133481 133481 124289 

İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2007 verileri 

G.5. TURİZM EKONOMİSİ: 

Bölge içerisinde turizm faaliyetlerinin etken olduğu unsurların genel ifadesi 

olarak konaklama tesisleri ile yaşamı idame etmesini sağlayan gıda alınmasına 

dönük hizmet veren lokanta ve bunun gibi tesislerdir. Bu itibarla, yöreye intikal 

eden turistlerin bölge içerinde dövize dönük harcamaların temelinde konaklama 

ve yemek ihtiyacını karşılamak üzere yaptıkları harcamaların esasını teşkil edecek 

istatistiki bir araştırmanın bugüne dek yapılmamıştır. 

103

G.6. TURİZM ÇEVRE İLİŞKİSİ 

Türkiye son yıllarda batı turizm pazarlarında yeni bir kitle turist çekim 

ülkesi olarak tanıtılmakta ve artan sayıda yabancı turist akımına sahip olmaktadır. 

Uluslar arası turizmde gerek sayısal gerekse değer ölçüleri bakımından bu sürekli 

hızlı büyümeyi sağlayan temel öğe doğadır. Çünkü turizmin en önemli kaynak 

kullanım alanı doğal varlıklardır. 

Nehirler, göller, denizler, üstün kaynak değerine sahip milli parklar, termal 

kaynaklar, ormanlar, akarsular, şelaleler doğal vadiler, yaylalar, mağaralar yer altı 

gölleri ile “doğal çevre” hiç şüphesiz ki turizmin sürekliliği açısından da 

korunması gerekli bir potansiyeldir. 

Bizim dünya ülkelerine bakarak onların geçte olsa fark ettikleri hatalarını 

ülkemiz açısından değerlendirme ve önleme şansımız vardır. 

Turizm ve çevrenin olumlu ilişkisinin kurulması halinde turizm, ulusal 

parkların korunmasına, düzenlenmesine, tarihi sitlerin restorasyonuna, turizm 

amaçlı işlevsel kullanımlara yardımcı olabilir. Başarılı bir turizmin planlanması 

doğal ve insan yapısı kaynakların, özellikle tarihi mirasın korunmasını gerektirir. 

Doğal çevrenin, tarihi ve arkeolejik sitlerin, anıtları korunması turizmin olumlu 

yan etkisidir. 


hAmasya Belediyesi verileri 

hİl Turizm ve Kültür Müdürlüğü verileri (2002-2008) 

hKarayolları 72. Şb verileri 

hİl Planlama ve KoordinasyonMüdürlüü verileri (2007) 

104

H. TARIM VE HAYVANCILIK 

H.1. GENEL TARIMSAL YAPI 

Arazi varlığı ve bitkisel ürün çeşitliliği bakımından tarımsal potansiyeli 

büyük illerimizdendir. Amasya’da topografya, iklim ve jeolojik yapı farklılıkları 

ile vejetasyondaki çeşitlilik nedeniyle değişik özelliklere sahip topraklar 

oluşmuştur. İlin topraklarını taban ve yamaç arazi toprakları olmak üzere iki 

grupta toplayabiliriz. Taban arazi toprakları genellikle Yeşilırmak ve kolları ile 

yan derelerin sedimentleri olan alüvyonlu topraklardan oluşmuştur. Bu taban 

arazi topraklarının profilleri derin olup, bünye ve geçirgenlik bakımından 

bölgelere göre farklılıklar göstermektedir. Genel olarak toprakların orta ve ağır 

bünyeye sahip oldukları söylenebilir. Yamaç arazilerde ise toprak bünyeleri 

hafiften ağır bünyeye kadar değişmektedir. Geçirgenliklerinde bünyelerine bağlı 

olarak değişiklik göstermektedir. 

İlimiz ekonomisinde tarım baş sırayı almakta olup G.S.M.H. % 40’nı 

oluşturmakta olup 35.998 çiftçi ailesinden 179.988 kişi bu sektörden geçimini 

sağlamaktadır. 2001 yılı Bitkisel ve Hayvansal üretimin parasal değeri 

323.884.663.000.000 TL. ( 239.914.565 $ Kur 1.350.000 TL. olarak alınmıştır) 

Amasya’da ki tarım topraklarının büyük bir kısmı, organik madde 

yönünden fakir durumdadır. Topraklarda organik madde miktarının arttırılması 

için, çiftlik gübresi ve yeşil gübrenin tekniğe uygun hazırlanarak kullanılması 

gerekmektedir. 

İlin toplam yüzölçümü 551.993 hektardır. Bunun % 45,8’i yani 252.750 

hektarı tarım alanlarıdır. İl yüzölçümünün % 33,3’ ü kuru tarım alanları olup, bu 

sahanın 25.860 hektarında nadas uygulanmaktadır. Sulanan araziler ise İl 

yüzölçümünün % 12,4 ‘nü 68.715 hektarını kaplamaktadır. 

Amasya’da sulama suyu temin eden başlıca su kaynağı, Yeşilırmak Nehri 

ile bunun kolları olan Çekerek, Deliçay ve Tersakan Irmağı’dır. Bunlardan başka 

Yeşilırmak Nehri diğer kolları ile çeşidi kaynaklardan beslenen gölet ve 

kuyulardan da sulama suyu temin edilmektedir. Sulama suyu kalitesi genelde 

iyidir. Ancak son yıllarda sulama suyu kirliliği problemleri ortaya çıkmaktadır. 

Sulu tarım alanlarının % 51.2’ si D.S.İ., % 31’i Köy Hizmetleri ve % 17.8’i de 

halk sulaması şebekeleri ile sulanmaktadır. 

Amasya ekolojisi değişken ve çeşitliliği olan bir yapıya sahiptir. Ekolojideki 

bu değişiklik ve çeşitlilik tarım için çok sayıda alternatifler ortaya çıkarmaktadır. 

Bu özelliklerden dolayı gerek kültür bitkilerinde gerekse tabii florada çok değişik 

tür ve çeşitlerin yetişmesine imkanı vermektedir. 

Bu çeşitliliğin yanında Amasya ekolojisinin genel bir kombinasyonu 

(karışımı) ile bazı ürünlerin tadı, aroması ve lezzeti ile ün yapmış misket elması ve 

bamyası başka bir ortamda bu özelliklerini ortaya çıkarmamaktadır. Hatta il 

sınırları içinde bile elma ve bamyanın bu özellikleri değişmektedir. 

Amasya ekolojisindeki bu varyasyon ve çeşitlilikten kaynaklanan 

imkanlardan dolayı çok sayıda kültür bitkisi ilimizde ekonomik olarak 

yetişmektedir. Sadece ekstrem miktarda yağış ve sıcaklık isteyen ve her yöresinde 

yetiştirilemeyen bitkiler yetiştirilememektedir. Meyve ve sebzecilik yönünden 

ülkemiz dünyanın vitrini olan ülkelerden birisidir. 

105

Amasya’daki bu doğal avantajları yerinde ve zamanında kullanmasını ve 

onları ekonomik avantajlara çevirmesini bilen Amasyalı çiftçiler yöremizde 

tarımdaki yeniliklerin öncüsü olmuşlardır. Amasya’ya getirilen herhangi bir 

tarımsal yenilik yakın illerimize de yayılmıştır. Evliya Çelebi Amasya için; 

“Bulunduğu yörenin Bursa’sı” tanımlamasını yapmış, tarımsal sosyal ve kültürel 

yönden Bursa’ ya benzetmiştir. 

Amasya hayvancılık yönünden de önemli bir potansiyele sahiptir. İlimizde 

137.193 adet küçükbaş, 161.803 adet büyükbaş , 8.352 adet tek tırnaklı ve 439.100 

adet kanatlı hayvan vardır. 

İlimizde hayvancılık genelde aile işletmesi şeklindedir. Tarım İl 

Müdürlüğünün çalışmaları ve yapılan destekler sonucu kültür hayvancılığında 

önemli ilerlemeler olmuştur. Bu ilerleme, ırk ıslahı ve birim hayvandan alınan 

verimde artış şeklinde ortaya çıkmıştır. 

İlimizde özellikle büyükbaş hayvancılık meraya dayalı değildir. Zaten 

meralarımız da yanlış kullanım işgal ve ilgisizlikten dolayı çoğu vasıflarını 

yitirmiştir. Yem fiyatlarının yüksekliği de ilimiz hayvancılığının önemli 

problemlerinden birisidir. 

İlimizde hayvansal yem üreten veya yan ürünleri hayvan yemi olabilen çok 

sayıda sanayii tesisi, modern sayılabilecek barınakları geniş bir alanda hayvan 

ıslahı yapılmış olmasına rağmen, hayvancılık potansiyeli yeteri kadar 

değerlendirilmemektedir. Bazı altyapı ve yapısal problemlerin halledilmesi 

halinde hayvancılık çok ileri duruma gelecektir. Bu problemler pazarlama, kredi 

ve yetiştiricilik başlıkları altında toplanabilir. 

Tablo H.1:İl Arazisinin İlçeler İtibariyle Genel Dağılım (2007) 

Orman ve 

Tarım Alanı 

Çayır Ve 

İlçeler 

Fundalık 

(ha) 

Mera (ha) 

(ha) 

Tarım Dışı 

Arazi (ha) 

TOPLAM 

Toplam 253.029 203.934 65.992 47.145 570.100 

Merkez 87.211 70.633 11.367 3.789 173.000 

Göynücek 22.408 33.100 1.374 1.018 57.900 

Gümüşhacıköy 14.755 16.109 16.322 18.114 65.300 

Hamamözü 5.786 6.441 3.998 3.875 20.100 

Merzifon 55.950 17.167 21.636 2.347 97.100 

Suluova 27.707 8.530 5.074 10.289 51.600 

Taşova 39.212 51.954 6.221 7.713 105.100 

Tarım İl Müdürlüğü 2007 verileri 

Amasya İl'ine komşu vilayetlerden çeşitli tarihlerde resmen ayrılarak 

ilimize bağlanan Damudere, Eliktekke, Kavaklı, Sarayözü, Yeşiltepe (Toplam 5 

Adet) köyün arazilerinde gerekli çalışmalar bitmediğinden il yüzölçümlerine dahil 

edilmemiştir. 

Tablo H.2: Tarım Alanlarının Kuru-Sulu Oluşuna Göre Dağılımı 

ARAZİNİN CİNSİ ALANI(Ha) PAYI(%) 

Kuru Tarım Arazisi 174.366 68,9 

Sulu Tarım Arazisi 78.663 31,1 

253.029 100 


106

Tablo H.3:Tarım Alanlarının Kullanılış Amaçlarına Göre Dağılımı (2007) 

Tarla Alanı 

İlçeler Sebzelikler (ha) Meyvelikler (ha) Bağlar (ha) 

Ekilen (ha) Nadas (ha) 

Toplam 6.449 3.857 637,5 207.081,9 16.981,7 

Merkez 4.554 2.197 200 67.232 8.922 

Göynücek 133,5 136 75 16.743 3.620,5 

Gümüşhacıköy 74,2 70,5 0 13.767 500 

Hamamözü 146 95,5 4 3.035,2 982,3 

Merzifon 369 448 58,5 50.105,3 374,8 

Suluova 29 515 4 26.278,6 499,6 

Taşova 1143,3 395 296 29.920,8 2.082,5 


Tablo H.4: Tarımsal Sulamayı Gerçekleşen Kurumlar 

272-İlçelere Göre Sulanan Alanların Sulama Biçimleri(ha) 

Toplam 163649 

Devlet Sulamaları Halk Sulamaları Toplam Sulanan 

65387 12702 78089 

Merkez 13337 5000 18337 

Göynücek 6700 650 7350 

Gümüşhacıköy 9200 702 9902 

Hamamözü 350 500 850 

Merzifon 9800 2700 12500 

Suluova 16200 600 16800 

Taşova 9800 2550 12350 


İLÇE 

H.2. TARIMSAL ÜRETİM 

H.2.1. Bitkisel Üretim 

H.2.1.1. Tarla bitkileri 

H.2.1.1.1. Buğdaygiller 

Tablo H.5: Tarla Ekim Alanlarının İlçelere Göre Dağılımı 

İlçelere Göre Tarla Ürünleri (Tahıllar) 2007 

Buğday Arpa Çavdar 

İLÇE 

Ekiliş 

(da) 

Üretim 

(ton) 

Verim 

(kg/dek 

ar) 

Ekiliş 

(da) 

Üretim 

(ton) 

Verim 

(kg/dekar) 

Ekiliş 

(da) 

Üretim 

(ton) 

Verim 

(kg/dekar) 

Toplam 1356385 341035 251 256300 39722 155 1400 224 160 

MERKEZ 466000 100520 216 90000 13500 150 360 63 175 

GÖYNÜCEK 118000 32250 273 18000 3960 220 20 6 300 

GÜMÜŞHACIKÖY 88500 21930 248 10000 1200 120 800 120 150 

HAMAMÖZÜ 18000 4500 250 3800 760 200 0 0 0 

MERZİFON 282000 56400 200 100000 12500 125 150 22 150 

SULUOVA 183885 72635 395 12500 2962 237 0 0 0 

TAŞOVA 200000 52800 264 22000 4840 220 70 13 180 


107

İlçelere Göre Tarla Ürünleri (Tahıllar) 2007 

Yulaf Mısır Pirinç 

Ekiliş 

(da) 

Üretim 

(ton) 

Verim 

(kg/dek 

ar) 

Ekiliş 

(da) 

Üretim 

(ton) 

Verim 

(kg/dekar) 

Ekiliş 

(da) 

Üretim 

(ton) 

Verim 

(kg/dekar) 

Toplam 3250 372 114 8260 7443 900 1600 960 600 

MERKEZ 400 30 75 5500 6050 1100 0 0 0 

GÖYNÜCEK 0 0 0 150 105 700 0 0 0 

GÜMÜŞHACIKÖY 50 3 50 0 0 0 0 0 0 

HAMAMÖZÜ 300 75 250 100 60 600 0 0 0 

MERZİFON 400 32 80 250 150 600 0 0 0 

SULUOVA 900 112 125 1530 841 550 0 0 0 

TAŞOVA 1200 120 100 730 237 325 1600 960 600 


İLÇE 

Toplam 

İLÇE 

H.2.1.1.2. Baklagiller 

Tablo H.6: Baklagil Üretimi 

(ha) 

Tahıllar Baklagiller Endüstriyel 

Bitkiler 

Yağlı 

Tohumlar 

Yumru 

Bitkiler 

Sebzeler 

Yem 

Bitkileri 

Tarla - 

Sebze 

Arazisi 

1629980 101975 73477 52835 100560 64490 111992 2135309 

MERKEZ 41900 14160 7200 19850 45540 26950 717860 67559 

GÖYNÜCEK 10850 9500 2000 2300 1335 6580 168765 18167 

GÜMÜŞHACIKÖY 3540 11870 1500 7810 742 12700 138412 14475 

HAMAMÖZÜ 1100 4002 0 300 1460 2650 31812 3033 

MERZİFON 22905 8737 40080 23135 3690 22946 504743 49068 

SULUOVA 4080 10030 2055 29885 290 17316 263076 26038 

TAŞOVA 17600 15178 0 17280 11433 22850 310641 29433 


H.2.1.1.3. Yem bitkileri 

Konu ile ilgili bilgiler Tablo H.6 verilmektedir 

H.2.1.1.4. Endüstriyel bitkiler 

Konu ile ilgili bilgiler Tablo H.6 verilmektedir 

108

H.2.1.2. Bahçe bitkileri 

H.2.1.2.1.Meyve üretimi 

Tablo H.7:İlçelere Göre Meyve Üretimi 

İlçelere Göre Meyve Ürünleri (Yumuşak Çekirdekliler) 

Armut Ayva Elma 

Ağaç Sayısı Ağaç Sayısı Ağaç Sayısı 

Ürtm (ton) 

Meyv. 

Veren 

Yaşta 

Meyve 

Verm. 

Yaşta 

Ürtm. (ton) 

Meyve 

Veren 

Yaşta 

Meyve 

Verm. 

Yaşta 

İLÇE 

Üretim 

(ton) 

İLÇE 

Meyve 

Veren 

Yaşta 

Meyve 

Verm. 

Yaşta 

Toplam 2197 72090 19315 1036 42220 9050 16657 354500 137170 

MERKEZ 

14390 

46500 10000 600 30000 3500 6797 0 27400 29250 

GÖYNÜCEK 1200 1000 32 800 100 1129 13800 4400 4400 

G.HACIKÖY 3840 1260 12 470 1400 639 22000 10300 10250 

HAMAMÖZÜ 850 250 8 400 0 1601 9200 9300 3700 

MERZİFON 10000 4000 180 6000 3000 2001 86550 34550 41300 

SULUOVA 900 805 24 950 600 2164 42910 29550 19540 

TAŞOVA 8800 2000 180 3600 450 2326 36140 21670 4585 

Toplam 

MERKEZ 

İlçelere Göre Meyve Ürünleri (Taş Çekirdekliler) 

Erik İğde Kayısı Kiraz Kızılcık 

Üretim 

(ton) 

Ağaç Sayısı Ağaç Sayısı Ağaç Sayısı Ağaç Sayısı 

Meyv. Veren 

Yaşta 

2142 76685 

1563 62500 

Meyve Verm. 

Yaşta 

Ürtm. (ton) 

Meyv. Veren 

Yaşta 

Meyve Verm. 

Yaşta 

Ürtm. (ton) 

Meyv. Veren 

Yaşta 

Meyve Verm. 

Yaşta 

3117 

5 30 3000 300 730 31150 6000 

2650 

0 26 2600 200 210 21000 1000 

Ürtm. (ton) 

1864 

9 

1488 

0 

Meyv. Veren 

Yaşta 

46825 

0 

37200 

0 

Meyve Verm. 

Yaşta 

Ürtm. (ton) 

26610 

0 77 

21000 

0 34 

GÖYNÜCEK 100 2000 600 0 0 0 290 2900 2200 200 4000 2800 0 

G.HACIKÖY 12 600 150 0 0 0 3 300 300 145 5800 5000 28 

HAMAMÖZÜ 25 500 0 4 400 100 0 0 0 51 850 3200 7 

MERZİFON 60 3000 1100 0 0 0 40 2000 1300 625 25000 12000 0 

SULUOVA 52 1485 1550 0 0 0 7 450 750 1188 21600 13600 0 

TAŞOVA 330 6600 1275 0 0 0 180 4500 450 1560 39000 19500 8 

Şeftali Vişne Zerdali 


Üretim (ton) 

Meyv. 

Veren Yaşta 

Meyve 

Verm. Yaşta 

Ürtm. (ton) 

Meyv. 

Veren Yaşta 

Meyve 

Verm. Yaşta 

Ürtm. (ton) 

Meyv. 

Veren Yaşta 

İLÇE 

Meyve 

Verm. Yaşta 

Toplam 7787 383470 103470 1851 68560 17460 101 6150 940 

MERKEZ 5720 286000 75000 1050 42000 6500 35 3500 350 

GÖYNÜCEK 160 3200 3000 335 6700 2800 0 0 0 

GHACIKÖY 42 2100 450 58 3850 1300 0 0 0 

HAMAMÖZÜ 0 0 0 22 360 100 0 0 0 

MERZİFON 220 11000 4600 84 5600 1150 0 0 0 

SULUOVA 790 52670 13470 146 2250 2590 0 0 0 

TAŞOVA 855 28500 6950 156 7800 3020 66 2650 590 


109

Tablo H.8: Bağ-Bahçe Arazilerinin Meyveler Üzerinden Dağılımı, Üretim Miktarı ve 

Parasal Değeri 

İlçelere Göre Meyve Ürünleri (Sert Kabuklular) 

Antep Fıstığı Ceviz Badem Fındık Kestane 

Ağaç 

Ağaç 

Ağaç Sayısı Ağaç Sayısı Sayısı 

Ağaç Sayısı Sayısı 

Üretim (ton) 

Meyv. Veren 

Yaşta 

Meyve Verm. 

Yaşta 

Üretim (ton) 

Meyv. Veren 

Yaşta 

Meyve Verm. 

Yaşta 

Üretim (ton) 

Meyv. Veren 

Yaşta 

Meyve Verm. 

Yaşta 

Üretim (ton) 

Meyv. Veren 

Yaşta 

Meyve Verm. 

Yaşta 

Üretim (ton) 

Meyv. Veren 

Yaşta 

Meyve Verm. 

Yaşta 

Toplam 0 0 0 1609 45020 20840 145 11150 2450 6 1500 50 0 0 0 

MERKEZ 0 0 0 438 17500 6000 90 7500 800 0 0 0 0 0 0 

GÖYNÜCEK 0 0 0 195 3900 1600 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

G.HACIKÖY 0 0 0 47 4700 2800 14 950 450 0 0 0 0 0 0 

HAMAMÖZÜ 0 0 0 300 3000 2500 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

MERZİFON 0 0 0 67 4450 4400 33 2200 1000 0 0 0 0 0 0 

SULUOVA 0 0 0 17 570 1840 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

İLÇE 

TAŞOVA 0 0 0 545 10900 1700 8 500 200 6 1500 50 0 0 0 

İlçelere Göre Meyve Ürünleri (Üzümsü Meyveler) 

Çilek(Dekar) Dut İncir 


Üretim (ton) 

Meyve Veren 

Yaşta 

Meyve 

Vermeyen Yaşta 

Üretim (ton) 

Meyve Veren 

Yaşta 

Meyve 


Üretim (ton) 

Meyve Veren 

Yaşta 

Meyve 


Toplam 

İLÇE 

MERKEZ 

GÖYNÜCEK 

GÜMÜŞHACIKÖY 

HAMAMÖZÜ 

MERZİFON 

SULUOVA 

TAŞOVA 

41 170Da. 0 192 15050 1400 23 1500 100 

41 170Da. 0 116 7750 400 0 0 0 

0 0 0 0 0 0 0 0 0 

0 0 0 6 300 200 0 0 0 

0 0 0 0 0 0 0 0 0 

0 0 0 0 0 0 0 0 0 

0 0 0 0 0 0 0 0 0 

0 0 0 70 7000 800 23 1500 100 

110

H.2.1.2.2. Sebze üretimi 

Tablo H.9: Bağ-Bahçe Arazilerinin Sebzeler Üzerinden Dağılımı, Üretim Miktarı ve 

Parasal Değeri 

Ürün adı 

Ekim Alanı 

(Ha) 

Ort. Verim 

(Ha/Kg) 

Üretim Mik. 

(Ton) 

Bamya 417 2.750 1193 

Biber (Dolmalık) 114 12.000 1256 

Biber ( Sivri) 188 12.000 2.203 

Domates 1.856 42.500 79552 

Fasülye (Taze) 1.220 7.500 11890 

Havuç 60 35.000 2600 

Hıyar 1.118 32.000 31016 

Kabak (Bal) 39 30.000 547 

Kabak (Sakız) 164 33.500 4592 

Kabak (Çerezlik) 5 27.500 137 

Ispanak 344 7.550 3356 

Karpuz 312 42.500 13035 

Kavun 144 32.500 2434 

Lahana (Beyaz) 66 32.500 2.168 

Marul (Göbekli) 19 12.800 131 

Marul (Kıvırcık) 48 16.000 554 

Maydonoz 14 4.000 111 

Patlıcan 95 16.500 1860 

Pırasa 61 22.500 1.411 

Soğan (kuru) 9.219 35.500 327.474 

Sarımsak (kuru) 0 0 0 

Sarımsak (Taze) 6 4.000 46 

Soğan (Taze) 58 11.000 762 

Turp (Bayır) 15 18.000 300 

Bakla (Taze) 1 2.000 3 

15.677 


111

H.2.1.2.3. Süs bitkileri 

Tablo H.10: Süs bitkileri 

İlçeler 

Sera 

Adeti 

Merkez 1 

Üretici İsmi 

Barış 

AKKUŞ 

Göynücek 1 Eyüp ELBİR 

İşletme 

İsmi 

Barış 

Çiçek 

evi 

Buket 

Çiçek 

evi 

Yetiştirilen Türler 

Tüm iç ve dış mekan 

çiçek türleri 

Karanfil, gül, Petonya, 

hercai menekşe, 

Celberen 

Merzifon 2 Çiçek ve Gül Türleri 

Suluova 1 

Şeker 

Fabrikası 

(Ticari 

amaçla 

üretilmiyor) 


Kaktüs,kauçuk, 

devetabanı, camgüzeli, 

karanfil, ipek çiçeği 

Üretim 

Alanları (m 2 ) 

150 (Plastik 

Sera) 

600 (Cam 

sera) 

400 

m2+400m2 

300 (sera) 

400 (Açık 

Alan) 

Pazardaki Talep 

Durumları 

Kendi çiçek evinde 

pazarlıyor. 

Kendi çiçek evinde 

pazarlıyor. 

Parekende satış 

yapıyorlar. 

Piyasaya satışları 

yok. 

Kendi ihtiyaçları için 

yetiştiriyorlar. 

H.2.2. Hayvansal Üretim 

Tablo H.11: Amasya İli Hayvan Varlığı 

İlçelere Göre Her Yaşta Hayvan Sayıları 

Küçükbaş 

Hayvan Sayısı 

Büyükbaş Hayvan Sayısı 

Sığır 

Tek 

Tırnaklılar 

Kümes Hayvanı Sayısı 

Arıcılık 

(Kovan 

Sayısı) 

Koyun 

Kıl Keçisi 

Tiftik Keçisi 

Manda 

Kültür 

Yerli 

Melez 

İLÇE 

At 

Katır 

Eşek 

Yumurtacı 

Tavuk 

Etçi Tavuk 

(Broiler) 

Hindi 

Ördek 

Kaz 

Eski 

Yeni 

1057 1550 245 2576 4981 5749 59 39 299 91118 3210 294 381 538 1695 

Toplam 

88 9 0 8 0 8 9 4 8 8 8 0 0 2 6 25 2 

MERKEZ 

3147 1069 

1190 1330 1825 31 21 

187 106 

0 3 0 795 0 0 0 0 2 724 83340 0 710 7 9 0 4300 

GÖYNÜCEK 

320 

5100 2000 0 250 3485 2685 4505 45 0 670 6500 600 750 350 0 15 2500 

G.HACIKÖY 

1138 

10 

0 544 0 250 1390 6165 5989 0 20 599 61248 0 60 403 57 0 2087 

HAMMÖZÜ 8850 0 0 170 500 4065 2050 55 90 105 5300 1500 0 0 0 0 700 

MERZİFON 

10905 3000 

6538 172 0 185 4170 3460 7810 13 2 254 0 0 500 200 250 0 3145 

SULUOVA 

TAŞOVA 


1284 

9 

1353 

1 27 14 66 

62600 

0 0 605 842 700 10 1100 

5265 0 0 303 2855 

3718 

5 2100 0 505 1460 7294 5364 44 60 580 19750 0 315 140 110 0 3120 

112

H.2.2.1 Büyükbaş hayvancılık 

Tablo H.12: Hayvan ve Hayvansal Ürün Miktarı ve Parasal Değerleri 

Türlerine Göre Kesilen Hayvan Sayısı Ve Et Üretimi 

Sığır 

Kesilen Hayvan Sayısı 54401 

Koyun 

Kes. Hayv. S. 1824 

Et Üretimi (ton) 11730 


Kesilen 


Dana 

Kuzu Hayvan Sayısı 

31963 



Manda ve Yavrusu 

Kesilen Hayvan Sayısı 903 Kıl Keçi Kes. Hayv. S. 1399 

Et Üretimi (ton) 163 Ve Oğlağı Et Üretimi (ton) 15 

Toplam 




Tablo H.13. İlçelere Göre Kesilen Hayvan Sayısı ve Et Üretimi 

İlçelere Göre Kesilen 

Hayvan Sayısı Ve Et 

Üretimi 

Kesilen 

Hayvan 

Sayısı 

Et 

Üretimi 

(ton) 

Toplam 91518 12582 

MERKEZ 30940 2618 

GÖYNÜCEK 0 0 

GÜMÜŞHACIKÖY 1384 87 

HAMAMÖZÜ 0 0 

MERZİFON 13823 667 

SULUOVA 41880 9102 

TAŞOVA 3491 108 


İLÇE 

H.2.2.2 Küçükbaş hayvancılık 

Bu konuda bilgi Tablo H 12 de verilmektedir. 

H.2.2.3 Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretim) 

Bu konuda bilgi Tablo H 11’ de verilmektedir. 

H.2.2.4. Su ürünleri 

Su ürünleri yetiştiriciliği ile ilgili faaliyetler arasında Tarım İl Müdürlüğü 

tarafından balıkçılık yapmak isteyen yetiştiricilerin müracaatlarının yerinde 

incelenmesi, doğal su kaynaklarının tespit ve kurulu işletmelerin kontrol edilmesi 

yer almaktadır. 

113

Tablo H.14: Faaliyet Gösteren İşletmeler 

İşletmenin Adı 

Kuruluş Kapasitesi 

(Ton/Yıl) 

Fiili Kapasite 

(Ton/Yıl) 

Aksu Alabalık İşletmesi -Hamamözü 25 25 

Borabay Alabalık İşletmesi -Taşova 20 5 

Meletli Alabalık İşletmesi -Merkez 10 10 

Ballı balık Alabalık işletmesi-Taşova 10 10 

TOPLAM 65 50 


, 

Türlerine Göre Tatlı Su Ürünleri 

Akbalık (ton) 0 Tatlı Su Levreği (ton) 0,46 

Alabalık (ton) 14 Sazan (ton) 8,05 

Çapak (ton) 0,37 Siraz (ton) 0 

Gökçe (ton) 0 Yayın (ton) 7,7 

Gümüş (ton) 0 Yılan (ton) 0 

İnci Kefali (ton) 0 Turna (ton) 0,53 

Karabalık (ton) 0 Kerevit (ton) 0 

Kayabalığı (ton) 0 Diğerleri (ton) 3,51 

Kızılkanat (ton) 0,47 Salyangoz 237 

Toplam (ton) 272,09 


Üretilen alabalıklar iç piyasaya ve il içine pazarlanmaktadır. Borabay 

Alabalık İşletmesinde lokanta türü değerlendirilmektedir. Balıkları diğer 

işletmelerden 150-200 gram almakta 1-2 ay beslemekte ve satılmaktadır. Aksu 

Alabalık İşletmesinde yavru alabalıklar geliştirilip diğer canlı alabalık tesislerine 

ve lokantalara pazarlanmaktadır. Pazar sıkıntısı yoktur. 

H.2.2.5.Kürk hayvancılığı 

Amasya’da kürk hayvancılığı yapılmamaktadır. 

H.2.2.6. Arıcılık ve ipekböcekçiliği 

Konu ile ilgili bilgi Tablo H 13 de verilmektedir. 

H.3. ORGANİK TARIM 

Organik Tarımla ilgili çalışmalara yeni başlanılmıştır. 

H.4. TARIMSAL İŞLETMELER 

H.4.1. Kamu İşletmeleri 

İlimizde Gökhöyük Tarım İşletmesi bulunmaktadır. Bu işletmede 

yetiştirilen ürünler : 

Gökhöyük Tarım İşletmesinde yetiştirilen ürünlerin çoğu tohumluk ve 

hayvanların yem ihtiyacını karşılamak şeklinde değerlendirilmektedir. 

İşletmemizde 2002-2003 üretim yılında şu bitkilerin yetiştiriciliği yapılmıştır. 

114

Buğday, Fiğ, Ayçiçek, Silaj Mısır, Dane Mısır, Nohut, Ot ve Tohumluk Yonca 

üretimleri yapılmıştır. Ayrıca meyve ve fidan üretimi de yapılmıştır. 

Tablo H.15: Gökhöyük Tarım İşletme Müdürlüğünün üretim alanları ve verimleri 

CİNSİ EKİM ALANI (dk) ALINAN MAHSÜL (Kg) Kg/dk 

Buğday 9.909 3.578.780 361,1 

Tohumluk Fiğ 500 70.280 140,5 

Ot Fiğ 579 120.000 207 

Ayçiçek 1.492 355.580 238,3 

Silaj Mısır 500 1.500.000 3.000 

Dane Mısır 1.426 1.202.000 842 

Nohut 1.100 100.205 91 

Tohumluk Yonca 1.370 14.450 10,5 

Ot Yonca 571 725.000 1.269 

Meyve 37 9593 - 

Fidan 80 21.666 - 

Çim 20 610 30,5 

Gökhöyük Tarım İşletme Müdürlüğünün 2003 verileri 

Elde edilen mahsullerden Buğday, Fiğ, Nohut, Yonca ve çim selektörden 

geçirilerek çevre çiftçilerin talepleri doğrultusunda tohumluk olarak dağıtımları 

yapılmaktadır. Geriye kalan Ayçiçek yağlık olarak satılmakta, ot için ekilen Fiğ , 

Yonca ve Silaj Mısır işletmemizde Hayvancılık Şubesinin kaba yem ihtiyacını 

karşılamaktadır. Üretilen fidanlar ise çevre çiftçilere satılmaktadır. Dane Mısır 

üretimi ise sözleşmeli olarak yapılmıştır. 

Hayvancılık üretimi Gökhöyük Tarım İşletmesi’nde siyah alaca (Holstein) 

süt sığırcılığı yapılmaktadır. Menşei Alman Danimarka kökenli olup, genetik 

vasıfları yüksektir. Canlı ağırlıkları 500-700 kg arasında olup 2001 yılı verimleri 

aşağıdaki gibidir. 

Tablo H.16: Gökhöyük tarım işletme müdürlüğünün hayvansal üretimleri ve verimleri 

Toplam süt verimi 817.549 kg 

Buzağı üretimi 118 baş 

Damızlık satışı 6 baş 

Laktasyon süt verimi 1.711 kg 

Ortalama ana baş 125 baş 

Sağmal ortalama 21.5 kg/gün 

Reforme hayvan satışı 34 baş 

Gökhöyük Tarım İşletme Müdürlüğünün 2003 verileri 

Gökhöyük Tarım İşletmesinde Sakız, Karayaka Melezi koyunları 

yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu hayvanların ergin canlı ağırlığı; dişilerde 50-60 kg., 

erkeklerde 70-80 kg.’dır. İki yılda 3 kuzulatma yapılmakta olup koyunların sütleri 

sağılmamakta, yavrularına verilmektedir. İkizlik oranı % 50 civarında, üçüz ve 

dördüz doğumlar da olmaktadır. Damızlık koyun satışına yurdumuzun bütün 

bölgelerinden talep gelmektedir. 

115

İşletmede üretilen ve satışı yapılan hayvanların 2001 yılı verileri aşağıdaki gibidir. 

Ortalama Hayvan Mevcudu 1.736 baş 

Kuzu Üretimi 

802 baş 

Damızlık Satışı 

553 baş 

Yapağı Üretimi 

3610 kg 

Kasaplık Satış 

353 baş 

Tarım İl Müdürlüğünün 2003 verileri 

Gökhöyük Tarım İşletmesinde Holstein (Siyah-Alaca) ırkı sığırlar ile 

çalışılmaktadır. Entansif süt sığırcılığı ve damızlık üretimi yapılmaktadır. Genel 

Müdürlük tarafından yapılan sıfat tevzii programı doğrultusunda, Karaköy Tarım 

İşletmesinden tahsis edilen 500 adet dondurulmuş sperma, suni tohumlamada 

kullanılmıştır. 2002 Yılına ait bazı sayısal veriler aşağıya çıkarılmıştır. 

Damızlık inek mevcudu 126 baş 

Damızlık düve mevcudu 75 baş 

Üretilen Süt 

843.285 kg. 

Dişi dana mevcudu 17 baş 

Dişi buzağı mevcudu 49 baş Damızlık satış ve diğer 

Erkek buzağı mevcudu 22 baş işletmelere tahsis edilen 

112 baş 

Reforme sığır mevcudu 8 baş sığır mevcudu 

TOPLAM 

297 baş 

Koyunculuk faaliyetleri Bafra (Sakız X Karayaka G 1 ) ırkı ile 

yürütülmektedir. Hasadı müteakip mera ve işletme arazilerindeki bitkisel üretim 

artıklarından yararlanılmakta, ancak daha çok entansif tarzda koyunculuk 

yapılmaktadır. Damızlık ve kasaplık koyun üretimi gerçekleştirilmektedir. Bafra 

ırkı; gerek adaptasyon, gerekse yüksek ikizlik oranı nedeniyle ekonomik ve 

yüksek talep gören bir ırktır. Ülkemizde sadece Gökhöyük Tarım İşletmesinde 

yetiştirilmekte olup, elimizdeki kadronun “gen kaynağı” kaynağı olması 

bakımından korunması ve geliştirilmesi gerekmektedir. 2002 yılında 1000 den 

fazla kuzu elde edilmiş, 1000 den fazla da damızlık ve kasaplık koyun, toklu ve 

koç satışı yapılmıştır. İşletmemizde 2 yılda 3 kuzulatma programı 

uygulanmaktadır. 2002 yılına ait bazı sayısal veriler aşağıya çıkarılmıştır. 

Koç mevcudu 

Koyun mevcudu 

Dişi Toklu mevcudu 

Erkek Toklu mevcudu 

Dişi Kuzu mevcudu 

Erkek mevcudu 

TOPLAM 

75 baş 

560 baş 

300 baş 

10 baş 

515 baş 

540 baş 

2.000baş 

116

H.4.2. Özel İşletmeler 

Tablo H.17: Çalışma İzni, Gıda Sicili ve Üretim izni verilen işletmelerin listesi 

SEKTÖR 

İldeki 

İşyeri 

Adedi 

2005 Yılında 

Gıda Sicili 

Verilen İşyeri 

Sayısı 

2005 Yılında 

Üretim İzni 

Verilen Ürün 

Sayısı 

Gıda Sicili 

Verilen Toplam 

İşyeri Sayısı 

Üretim izni 

Ver. Top 

Ürün 

Sayısı 

Süt ve Süt Ürünleri 25 2 20 15 72 

Et Ürünleri 10 1 10 6 20 

Un ve Unlu Mamul. 81 12 25 50 114 

Ekmek 65 3 3 47 46 

Şekerli Mamuller 3 1 3 2 1 

Meyve–Sebze İşleme 4 1 39 

Bitkisel Yağ Marg. 2 1 5 

Baharat 1 

Tasnif Dışı 30 6 9 20 50 

TOPLAM 221 25 70 142 417 


H.5. TARIMSAL FAALİYETLER 

H.5.1. Pestisit Kullanımı 

İşletmemiz 2002 yılında tarımsal mücadele olarak insektisit ve Herbisitler 

kullanılmaktadır. Herbisitlerin toplam miktarı 1092 Lt veya kg İnsektisitler ise 537 

L veya kg dır. İşletmemizde modern tarım yapıldığı için ilaç gerekli olan dozda 

daha ziyade holderlerle yapılmaktadır. Münavebeli ekiliş yapıldığından toprakta 

rezidü etkisi bırakmayan ilaçlar tercih edilmektedir. Zirai ilaçlar gerekli dozunda 

kullanıldığından toprakta birikim miktarı olmamaktadır. 

Tablo H.18: Zirai İlaç Tüketimi 

Formülasyonlar 

Kull. Hast., Zar. 

Yab. Otlar 

Tüketim Miktarı 

( Kg. ) 

İnsektisitler Böcekler 9.758 

Fungusitler Mantarlar ve Bakteriler 303.576 

Herbisitler Yabancı Otlar 98.074 

Akarisitler Kırmızı Örümcekler 10.170 

Kışlık Yağlar + Yazlık Yağlar Koşniller 22.963 

Fumigantlar Ürün ve Toprak 100 

Rodentisitler Fareler 128 

Diğer (Met. Demir+D. Sülfat) İz element Noksanlıkları 43.860 

T O P L A M 576.429 


117

H.5.2. Gübre Kullanımı 

Tablo H.19: Gübre Bayileri Satış ve Stok Cetveli 

Gübrenin cinsi 

Dönem 

Öncesi 

Stok 

(Ton) 

Tedarik 

(Ton) 

Çiftçiye 

Satış 

(Ton) 

Toptan 

satış 

(Ton) 

Dönem 

Sonu 

Stok 

(Ton) 

Amonyum Sülfat (% 21 lik) 1380 5557 2880 3051 1006 

C.A.N (% 26 lık) 976 5916 4240 467 2186 

Amonyum Nitrat (%33 lük) 549 15261 7188 6671 2021 

Üre (% 46 lık) 337 1.197 929 35 569 

T S P 9 192 163 0 39 

D A P (18.46.0 841 5.764 4.631 82 1.891 

Kompoze 20. 20. 0 1.810 6.130 5.343 54 2.544 

Kompoze 20.20.0 + % 1 Zn 857 3.921 3.132 17 1.629 

Kompoze 15.15.15 41 1.270 1.089 38 183 

Kompoze 15.15.15+ 1Zn 6 444 173 0 277 

PS (% 52 K2 O) 2 184 48 1 136 

P.N. (13.0.46) 1 0 0 0 0 

Kompoze 10.15.25%+1 Zn 792 27 609 20 189 

Süper Fosfat 330 1.863 645 1.281 266 

GENEL TOPLAM 7.930 47.725 31.001 11.718 12.937 


Çiftlik gübresi de işletmemiz arazisinde kullanılmaktadır. Daha ziyade 

çorak olan araziye ıslah amacıyla ve verimi artırmak için çiftlik gübresi 

kullanılmıştır. 

Ticari gübreleri miktarlarını analiz sonuçlarına göre kullandığımızdan 

toprakta birikim olmamaktadır. 

Çevrede bulunan akarsu veya göllere kullanılan gübrelerin atıkları 

ulaşmadığı için çevre sağlığı bakımından tehdit teşkil etmemektedir. 

Belirtilen rakamlar yanmış gübre miktarıdır. 

Tablo H.20: Cinslerine Göre Gübre Kullanımı ve Gübrelenen Alan 

KULLANILAN GÜBRE 

MİKTARI (Ton) 

Saf N 49.123 

Saf P 2 O 5 23.391 

Saf K 2 O 2.383 

ÇİFTLİK GÜBRESİ (Kuru) - 

GÜBRELENEN ARAZİ (Ha) 23.391 

Tarım Arazisi 252.750 

Gübrelenen Arazinin Tarım Arazisi Oranı (%) 88,40 

Tarım İl Müdürlüğünün 2004 verileri 

118

H.5.3. Toprak Kullanımı 

Tarımsal faaliyetlerde erozyonu önlemek üzere ağaçlandırma çalışmaları 

yapılmakta, anız yangınları engellenmekte, toprak tahlilleri, toprak işleme konusunda 

bilgilendirmeler, ekim nöbeti ygulamaları, suni ilaç ve gübre kullanımı konusunda 

bilgilendirmeler, gibi çalışmalar yapılmaktadır. 


hTarım İl Müdürlüğü verileri (2002-2007) 

hGökhöyük Tarım İşletme Müdürlüğü verileri (2003) 

hAmasya Orman Bölge Müdürlüğü verileri (200-2007) 

h Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları- Amasya İli Arazi Varlığı 1991 

119

I. MADENCİLİK 

I.1. MADEN KANUNUNA TABİ OLAN MADENLER VE TAŞ OCAKLARI 

NİZAMNAMESİNE TABİ OLAN DOĞAL MALZEMELER 

I.1.1. Sanayi Madenleri 

İlimizde bulunan sanayi madenlerinden çimento hammaddesini 

oluşturan Taş Ocakları Nizamnamesi kapsamında TRANS Taşı bulunmaktadır. 

Özel İdare Müdürlüğünce bu sahalar ihaleye verilmekte ve Açık İşletme (Dekupaj) 

usulü işletilmektedir. 

İlimizde kireç üretimi yapan tesisler Ferhat arası mevkiinde bulunan 

Sağıroğlu Kireç Fabrikası ve Eraslan yolu üzerinde bulunan Üçel Kireç 

Fabrikasıdır. 

Sağıroğlu Kireç Fabrikasının yıllık kapasitesi 78.000.000 kg olup 73.000.000 

kg üretimi bulunmaktadır. Bu firmada 36 kişi çalışmaktadır. 

Üçel Kireç Fabrikasının torba kireç olarak yıllık kapasitesi 1.728.000 

Ad/Torba dır. Yıllık üretimleri ise 404.792.000 Ad/Torbadır. Kelle kireç olarak ise 

yıllık kapasiteli 48.000 ton, Fiili üretimleri 10.000 tondur. Bu firmada 12 kişi 

çalışmaktadır. 

I.1.2. Metalik Madenler 

İlimizde metalik madenlerle ilgili ruhsatlı ve faaliyette olan bir firma ve 

işletme bulunmamaktadır. 

I.1.3. Enerji Madenleri 

Bu bölümde Linyit ve Bitümlüşistler vardır. İlimizde linyit üretimi 

konusunda Yeni Çeltek ve Eski Çeltek Kömür İşletmeleri faaliyet 

göstermektedirler. 

Eski Çeltek Kömür İşletmesi 1.700.000 Ton Yeni Çeltek Kömür İşletmesi 

75.000.000 ton rezervlidir. Bitümlüşistler kömür ocaklarında linyit kömürü 

damarının üstünde yer almaktadır. Ekonomik olarak değerlendirilememektedir. 

Yıllık kapasitesi 110.636 Ton olup yine aynı miktarda fiili üretimi bulunmaktadır. 

Bu işletmede 120 kişi çalışmaktadır. 

Yeni Çeltek Kömür İşletmesinin yıllık üretimi 120.000 Ton olup fiili üretimi 

55.000 Ton dur. Çalışan işçi sayısı 320 kişidir. 

I.1.4. Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler 

Bu bölümle ilgili yetkili kuruluş İl Özel İdare Müdürlüğü olup ruhsatlar bu 

müdürlük tarafından verilmektedir. Kum Ocakları genellikle Yeşilırmak Nehri ve 

kolları üzerine kurulmuştur ve nehir yataklarından kum temin etmektedirler. 

120

Tablo I.1: Hammadde Üretim İzni, İşletme İzni Verilen Kurum Ve Kuruluşlar 

SIRA 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

15 

İSİM İLÇESİ KÖYÜ/ 

MEVKİİ 

Özel idare 

(Mülga Köy 

Hiz) 

Özel idare 

(Mülga Köy 

Hiz) 

Karayolları 

7.Bölge 

Müdürlüğü 

Karayolları 

7.Bölge 


Karayolları 

7.Bölge 


Karayolları 

7.Bölge 


Karayolları 

7.Bölge 


Karayolları 

7.Bölge 


Karayolları 

7.Bölge 


Karayolları 

7.Bölge 


Karayolları 

7.Bölge 


Karayolları 

7.Bölge 


Karayolları 

7.Bölge 


Karayolları 

7.Bölge 


Merkez 

Merkez 

Merkez 

Merzifon 

Merzifon 

Merzifon 

Merzifon 

Merzifon 

Merzifon 

Helvacı 

mah. 

Tuzsuz 

Köyü 

Harkaltı 

Mevkii 

Helvacı 

Mah. 

Kamışlı 

Kuştepe 

Pekmezci 

Değirmen 

Düzü-2 

Pekmezci 

Değirmen 

Düzü-2 

Yakacık- 

Kuruçay 

Yakacık- 

Kuruçay-1 

Yakacık 

Köyü 

ALANI CİNSİ RUHSAT 

BAŞLAM 

A TARİHİ 

RUHSAT 

BİTİŞ 

TARİHİ 

7.03 hek. Kum-Çakıl 26.10.2005 26.10.2008 

6.55 hek. Kum-Çakıl 13.04.2005 13.04.2010 

9.19 hek. Kum-Çakıl 26.10.2005 26.10.2008 

9.94 hek. Kum-Çakıl 18.11.2005 18.11.2008 

9.66 hek. Ariyet 05.10.2005 05.10.2008 

9.06 hek. Ariyet 05.10.2005 05.10.2008 

3.49 hek. Kum-Çakıl 

3.2 hek. Kum-Çakıl 25.05.2005 

25.05.2005 25.05.2010 

25.05.2010 

8.18 hek. Ariyet 22.04.2005 25.04.2010 

Suluova Kayadüzü 9.28 hek. Ariyet 13.04.2005 13.04.2015 

Taşova 

Suluova 

Taşova 

Merkez 

Tekke 

(Akınoğlu) 

Ağaçlıkçalı 

Yüzbeyli 

Yassıçalsırtı 

Çalkaya/ 

Çaldağı 

Yuvacık 

Bademli 

Sırtı 

16.69 hek. Kalker 11.04.2005 11.04.2015 

37.09 hek. Kalker 04.05.2005 04.05.2015 

13.07 hek. Kalker 02.11.2005 02.11.2010 

6.56 hek. Kalker 13.12.2005 13.12.2008 

Karayolları 

7.Bölge Merkez Mahmatlar 15.69 hek. Kalker 05.04.2005 05.04.2015 

121

16 

17 

18 


Karayolları 

7.Bölge 


Devlet Su İşleri 

Genel 



Genel 


Merkez 

Köyü 

Ardıçlar/ 

Kirazpınar 

Mahallesi 

12.91 hek. Kalker 08.03.2005 08.03.2015 

Merkez Çinkaya 1.37 hek. Bazalt 22.10.2005 22.10.2007 

Merkez 

Sarımeşe 

Çalkaya 

Tepesi 

3.49 hek. Kalker 05.10.2005 05.10.2010 

19 

20 

21 

22 


Genel 



Genel 



Genel 



Genel 


23 Özel idare 

(Mülga Köy 

Hiz) 

Emek 

24 İnş.Taah.Kum 

Nak. 

25 Emmioğlu 

Memer Mad. 

26 Nevzat 

KILIÇASLAN 

Taşova 

Taşova 

Suluova 

Merkez 

Suluova 

Suluova 

Merkez 

Merkez 

27 Latur inş.Tic. Merkez 

Alpaslan 

Hacıhalis 

Tepesi 

1.92 hek. Kalker 22.10.2005 22.10.2009 

Alpaslan 

Hacıhalis 0.95 hek. Kalker 16.12.2005 16.12.2008 

Tepesi 

Yüzbeyli 

Yassıçal Sırtı 1.74 hek. Kalker 25.10.2005 25.10.2010 

Gözlek 

Yelevliyası 

Tepesi 

Yüzbeyli 

Köyü 

Yassıçal 

2.97 hek. Kalker 30.11.2005 30.11.2008 

20.77 hek. Kalker 25.01.2005 25.01.2015 

Taşlıyurt 

Köyü 

Kayacık 

2.37 hek. Kalker 01.02.2005 01.02.2015 

Akyazı 

Köyü 121 hek. Mermer 04.05.2005 04.05.2015 

Karayusuf 

Sırtı 

Doğantepe 

Kasabası 48.96 hek. Tras 13.05.2005 13.05.2015 

Musa Köyü 

111.17hek Mermer 12.08.2005 12.08.2014 

28 Betosan Suluova İnalan Köyü 97.85 hek. II.Grup 27.10.2005 27.10.2015 

Haz.Bet.İnş.Taa 

29 Gül-Ko İnş. Merkez 

Yeşildere 

Köyü 1.800 m 2 Kum-Çakıl 26.12.2005 26.12.2010 

30 Gül-Ko İnş. Merkez 

Yeşildere 

Köyü 2.000 m 2 Kum-Çakıl 16.02.2005 16.02.2011 

İl Özel İdare genel Sekreterliği 2007 verileri 


122

I.2. MADENCİLİK FAALİYETLERİNİN YAPILDIĞI YERLERİN ÖZELLİKLERİ 

İl genelinde işletilen ruhsatlı sahalar (Maden ve Taş Ocakları 

Nizamnamesine göre) genellikle Devletin Yetkili Organlarının hüküm ve 

tasarrufu altında bulunan araziler olup, orman vasfında değildir. Yeni Çeltek 

Kömür İşletmesi üzerinde 3. ve 4. sınıf tarım arazisi vardır ancak yer altında 

çalışıldığından zarar görmemektedir. 

Üretimin çoğu açık işletme (Dekupaj), cüzi miktarda yer altı ocağından 

temin edilmektedir. Yer altı ocaklarında su seviyesinin altına inildiğinden 

Ocaklardan dışarıya su atılmaktadır. Kömür damarının üst kısımlarında 

bitümlüşist ve marnlar yer almaktadır. Kömür tabakalarının altında da yine taban 

marnları yer almaktadır. 

I.3. 

CEVHER ZENGİNLEŞTİRME 

İlimizde konu ile ilgili çalışma bulunmamaktadır. 

I.4. MADENCİLİK FAALİYETLERİNİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ 

Üretim sırasında yer altı ve yer üstü kömür işletmelerinde sert tabakalarda 

patlayıcı madde kullanılarak, martipikör denilen basınçlı hava ile çalışan 

tabancalar ile yeraltında, dozer ve kepçeler ile yerüstünde açık ocaklarda hafriyat 

yapılmaktadır. Yapılan hafriyat genellikle ocakların yakınındaki tespit edilen 

döküm alanlarına yapılmaktadır. Arazi ağaçlık olmadığından ağaç kesimleri de 


I.5. MADENCİLİK FAALİYETLERİ SONUCUNDA ARAZİ KAZANIM 

AMACIYLA YAPILAN REHABİLİTASYON ÇALIŞMALARI 

İlimizde rehabilitasyon çalışması bulunmamaktadır. 


hSanayi Ticaret İl Müdürlüğü verileri (2002-2007) 

hİl Özel İdare Genel Sekreterliği verileri (2002-2007) 

h İl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2007 verileri 

123

J. ENERJİ 

J.1. Birincil Enerji Kaynakları 

J.1.1. Taşkömürü 

İlimiz kömür rezervleri bakımından zengin sayılmaktadır. Yeni ve Eski 

Çeltek olmak üzere iki adet kömür işletmesi mevcuttur. 

Yeni Çeltek Kömür İşletmesi; Suluova İlçesi ve Merzifon İlçesi sınırlarını 

çizen, Tersakan Nehri’nin hemen yanında yer almaktadır. Üretim miktarı 100.000. 

ton/ yıl’dır. 

Eski Çeltek Kömür İşletmesi; İl Özel İdaresine bağlı olup, Suluova İlçesi’nin 

Çeltek Köyü yakınında faaliyet gösterip, yıllık üretim miktarı 89.000.ton/yıl’dır. 

Eski Çeltek Kömür İşletmesi 1.700.000 Ton Yeni Çeltek Kömür İşletmesi 

75.000.000 ton rezervlidir. 

Yeni Çeltek Kömür İşletmesinden çıkarılan linyit kömürünün alt ısıl değeri 

orijinal kömürde 4.719 kcal/kg dır. 

Eski Çeltek Kömür İşletmesinden çıkarılan linyit kömürünün alt ısıl değeri 

orijinal kömürde 4.257 kcal/kg dır. 

Tablo J.1: İlde tüketilen yıllık kömür miktarı 

Kullanılan Yakıt 

Türü 

Konutlarda 

Kullanılan 

Sanayide 

Kullanılan 

İthal Kömür ton/yıl 18.500 33.830 

Yerli Kömür ton/yıl 5.230 35.728 

Briket Kömürü ton/yıl 1.150 

Petrol Koku ton/yıl - 5.718 

Amasya İl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2003 verileri 

J.1.2. Linyit 

İlimizde linyit bulunmamaktadır. 

J.1.3. Asfaltit 

İlimizde bulunmamaktadır 

J.1.4. Bitümlü Şist 


J.1.5. Hampetrol 

İlimizde Petrol rezervleri bulunmaktadır. 

J.1.6. Doğalgaz enerjisi 

İlimizde doğalgaz enerjisinden faydalanmaya 2007 yılı itibariyel başlamış 

olup Türkiye-Rusya arasında yapılacak Mavi Akım Doğalgaz Projesinin devamı 

olarak yapımı planlanıp Samsun-Ankara doğalgaz boru hattının güzergahı 

Amasya’dan da geçmektedir. İl merkezinde abone hizmetleri ve şehriçi hat 

döşeme çalışmalar devam etmektedir. 

124

J.1.7.Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) 


J.1.8. Orman 

İlimizde yakacak kullanılan odun, Ormandan üretimle elde edilmektedir. 

2002 yılı Orman İşletme Müdürlüğü’nün verilerine göre yıllık odun tüketim 

miktarı olarak 13.045 Ster satılmıştır. Tüketilen odun cinsi; kayın, çam ve meşe’dir. 

Satışı yapılan odunlar resmi kurum, kuruluş ve halkın yakacak ihtiyacı olarak 


Hasat edilip kullanıma sunulan orman ürünleri Tablo:F-5 (F.1.2’de) 

verilmektedir. 

J.1.9. Hidrolik 

İlimizde jeotermal enerjisinden ısıtma ve elektrik üretimine yönelik 

herhangi bir çalışmabulunmamaktadır. 

J.1.10. Jeotermal 

İlimizde Jeotermal enerjisi hakkında bilgiler B.1.8. bölümün de ayrıntılı bir 

şekilde incelenmiştir. Jeotermal kaynaklardan enerjiye dönük bir çalışma olmayıp, 

yalnızca kaplıca olarak faydalanılmaktadır. 

J.1.11. Güneş 

Amasya genel olarak, Karadeniz ikliminin etkisi altında kalmakla beraber, 

deniz etkilerine az çok uzak olduğu için karasal iklim özellikleri de 

göstermektedir. Amasya’nın kışları soğuk, yazları sıcak olmaktadır. Günlük 

sıcaklık farkları yüksektir. Gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkı 14-16 0 C 

arasındadır. Yıllık ortalama sıcaklık 13,9 0 C dir. 

Güneşli bölgelerde sıcak su sağlamaya yarayan kolektörler, İlimizde yaygın 

olarak kullanılmaktadır. Ekonomik oluşu çevre kirliliğine yol açmamasından 

dolayı tercih edilmekte ve en çok su ısıtma amacıyla kullanılmaktadır. 

J.1.12. Rüzgar 

İlimizde rüzgar enerjisinden faydalanmaya yönelik bir proje 


J.1.13. Biyokütle 

İlimizde Biyokütle enerjisinden faydalanmaya yönelik bir proje 


J.2. İkincil Enerji Kaynakları 

J.2.1.Termik enerji 

İlimizde termik enerjiden faydalanmaya yönelik bir proje bulunmamaktadır. 

125

J.2.2. Hidrolik Enerji 

İlimizde hidrolik enerji sadece Durucasu Hidrolik Santrali mevcuttur. 1955 

yılında D.S.İ. tarafından yaptırılmış olan duruca su Amasya-Taşova yolunun 

30. km’sinde, Durucasu Deresi’nden gelen su ile çalışmakta olup yıllık ortalama 

3 milyon kWh (J.2’de) elektrik enerjisi üretmekte ve tribünden oluşmaktadır. 

Üretilen enerji enterconnecte sisteme bağlı olup, gücü oranında (enterconnecte) 

ulusal enerji ağı, ülke ekonomisine katkıda bulunmaktadır. Santralin çevreye 

olumsuz bir etkisi bulunmamaktadır. 

J.2.3. Nükleer Enerji 

İlimizde nükleer enerjiden faydalanmaya yönelik herhangi bir çalışma 


J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi 

J.3. ENERJİ TÜKETİMİNİN SEKTÖRLERE DAĞILIMI 

Tablo J.2: Yıllar itibariyle elektrik enerjisi üretim ve tüketim değerleri gelişimi 

Abone Grubu Bazında Tüketim (kWh) 

Abone grubu 2002 2003 2004 2005 2006 2007 

Sanayi 120,222,878 97,150,015 95,362,876 93,648,083 107,807,218 128,656,852 

Ticarethane 19,174,060 17,823,784 24,306,395 28,639,355 34,751,088 41,019,676 

Tarımsal sulama 11,104,727 12,969,008 11,515,274 9,386,716 16,117,183 19,864,803 

İç ve kull.suyu 2,623,087 11,179,955 14,004,598 

Şantiye ve geç Abo. 984,309 822,538 915,099 2,129,075 4,455,084 5,003,401 

Meskenler 101,263,734 100,157,191 114,653,544 121,442,865 133,110,853 147,731,041 

Resmi Daire 20,534,394 19,771,479 31,000,262 25,786,306 22,386,323 24,345,725 

Kitler 4,724,837 32,550,779 12,845,073 11,493,576 6,792,684 125,593 

Belediyeler 7,696,652 3,991,350 1,565,839 1,719,359 

Arıtma tesisleri 607,967 288,649 170,718 

Ark Ocakları 

İç tüketim 454,945 296,655 412,000 404,687 538,076 400,907 

Hayır Kurumları 1,150,421 

Belediye Aydınlatma 25,315,872 51,090 22,565,038 31,137,313 19,573,653 13,956,329 

İbadethane Aydınlatma 824,465 1,061,056 

Özel idare Aydınlatma 9,551,865 10,648,555 

TOPLAM 311,476,408 288,814,943 313,575,561 324,067,976 368,942,934 409,859,034 

TEDAŞ Müessese Müdürlüğü verileri 

J.4. ENERJİ TASARRUFU İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALAR 

İlde enerji tasarrufu konusunda bilgiye ulaşılamamıştır. 


h Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü verileri (2004-2007) 

h Sanayi ve Ticaret Odası verileri (2002-2007) 

hTEDAŞ Müessese Müdürlüğü verileri (2002-2007) 

126

K. SANAYİ VE TEKNOLOJİ 

K.1. İL SANAYİNİN GELİŞİMİ, YER SEÇİMİ SÜREÇLERİ VE BUNU 

ETKİLEYEN ETKENLER: 

İlimizde sanayi, 1926 ve 1955 yılında kurulan Eski Çeltek ve Yeni Çeltek 

Kömür İşletmeleri ile başlamıştır. Bu Kömür İşletmeleri geçmiş yıllarda 2000-3000 

işçi istihdam oluşturmuştur. 1954 Yılında Suluova İlçesi’nde Şeker Fabrikasının 

kurulmasıyla ilçede canlılık başlamış, ziraat, hayvancılık ve ulaşım sektörlerinde 

de katma değer oluşturarak il ekonomisine bir katkı sağlamıştır. 1955 yılında 

Suluova nüfusu 1110 nüfusla küçük bir kasaba iken 1990 da 36223 kişi, bugün ise 

merkez ilçe nüfusu 42.715’e ulaşmıştır. Suluova İlçesi’ndeki bu gelişim 

sanayileşme açısından tipik bir örnek oluşturmaktadır. 

İl ve ilçe merkezlerinde faaliyet gösteren küçük sanayi esnafını bir araya 

toplayarak, mesleki bir dayanışma sağlanması, ortak problemlerin çözülmesi, 

işyerlerine kavuşturulması amacıyla küçük sanayi siteleri kurulmaya başlanmıştır. 

Sırayla 1993 yılında Merzifon, Taşova Küçük Sanayi Siteleri 1994 yılında 

AMASYA (Birinci kısım) Küçük Sanayi Sitesi, 1995 yılında Suluova Küçük Sanayi 

Sitesi, 1998 yılında Gümüşhacıköy Küçük Sanayi Siteleri bitirilmiş ve hizmete 

açılmıştır. Amasya Küçük Sanayi Sitesinde 443 işyerinden 341 adedi hizmete 

alınmış 971 kişi istihdam edilmektedir. Merzifon Küçük Sanayi Sitesinde 244 

işyerinden 238 adedi hizmete alınmış 680 kişi istihdam edilmektedir. Suluova 

Küçük Sanayi Sitesinde 185 adet işyerinden 164 adedi hizmete alınmış 282 kişi 

istihdam edilmektedir. Taşova Küçük Sanayi Sitesinde 104 işyerinden 104 adedi 

de hizmete alınmış 225 kişi istihdam edilmektedir. Gümüşhacıköy Küçük Sanayi 

Sitesinde de 161 işyerinden 95 adedi hizmete alınmış 137 kişi çalışmaktadır. Küçük 

Sanayi Sitelerinde toplam çalışanların sayısı 2295 kişidir. Göynücek İlçesi’nde 30 

adet işyeri olan Küçük Sanayi Sitesi projelendirilmiş, 11 Dekar olan imar planına 

küçük sanayi siteleri olması için, işaretlenerek tahmin yapılmış ve Bakanlığımızca 

kredilendirilmiş ancak inşaata başlanamamıştır. Kooperatifin, Belediyenin açtığı 

ihaleye katılarak arsanın satın alınması; kooperatif adına tescil edilerek tapunun 

alınması gerekmektedir. 

İlimiz merkeze 22 km uzaklıkta Mecitözü-Çorum karayolu güzergahında 75 

ha büyüklüğünde Amasya OSB.(Organize Sanayi Bölgesi) mevcuttur. Tahsis 

edilen işyeri sayısı 19’dur. İşletmeye açılan tesis sayısı 13, çalışan işçi sayısı ise 165 

kişidir. Merzifon OSB ise 118 hektar büyüklüğünde, ilçe merkezine 4 km 

mesafedeki toplam 50 işyerinden 19 adedi işletmeye açılmış 472 kişi çalışmaktadır. 

Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) 15.04.2000 tarih ve 24021 sayılı Resmi 

Gazete’ de yayınlanan Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu, 01.04.2002 tarih ve 

24713 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanan Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama 

Yönetmeliği, 21.05.2001 tarih ve 24408 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanan OSB yer 

seçimi Yönetmeliği çerçevesinde yer seçimi yapılır, kurulur ve işletilirler. 

Suluova İlçemizde şehir merkezi içerisinde kalmış 1000 adet besi ahırında 

beslenen 25.000 adet besi hayvanının çevrede oluşturduğu insan ve çevre sağlığı 

sorunlarını önlemek ve ilçenin gelir kaynaklarından olan hayvancılığı (Besicilik) 

şehir dışında daha sağlıklı ortamlarda organize olarak yapılması için ilçe 

merkezine 3 km mesafede Çardaklı Merasında yer seçimi yapılan Suluova (Besi) 

127

OSB’nin ÇED raporu ve sağlık bandı oluşturulmasına yönelik çalışmaların 

başlatılması ve neticeden bilgi verilmesi hususunda Sanayi ve Ticaret İl 

Müdürlüğü, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca talimatlandırılmış ve bu konuda 

çalışmalar başlamıştır. 

İlimiz merkez ilçe sınırları dahilinde faaliyet gösteren marangoz, kaynakçı 

gibi küçük sanatkarların Küçük Sanayi Sitesine taşınmaları için 12.07.2002 

tarihinde Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi binasında İl Hıfzısıhha 

Kurulu üyeleri ve taraflarca bir toplantı yapılmış bu iş yerlerinin de küçük sanayi 

sitesine taşınmaları kararı alınmıştır. 

Netice itibari ile ilimizde toplam 8945 kişi çalışan ile sanayi sektörü, toplam 

istihdamın %5.8 oranında bir istihdam oluşturmaktadır ve GSYİH değeri 

33.882.960 TL.’dir. (2000 Yılı endekslerine göre) Son 25 yıldır hükümetler kırsal 

kesimdeki nüfus oranını kente çekmeye ve sanayi yolu ile kalkınmayı 

hedeflemişlerdir. Böyle olunca ilimizde sağlıklı bir sanayiinin gelişmesi 

kaçınılmaz görünmektedir. 

K.2. GENEL ANLAMDA SANAYİNİN GURUPLANDIRILMASI 

İlimiz sınırları içerisinde faaliyet gösteren en az 5 kişi çalıştıran Sanayi Sicil 

Belgesine haiz sanayi kuruluşları, küçük sanayi siteleri, organize sanayi bölgeleri, 

maden ve taş ocakları 1/100.000 ölçekli haritaya işaretlenmiştir. 

K.3. SANAYİNİN İLÇELERE GÖRE DAĞILIM 

Tablo K.1: Sanayiinin ilçelere göre dağılımı 

Sanayi Yapısı (Sek.Dağ./Ad) 

Merkez 

Merzifon 

Suluova 

Taşova 

G. 

Hacıköy 

Göynüce 

k 

Hamamö 

zü 

Gıda İş ve Tütün San. 8 11 7 4 2 --- --- 

Taş ve Toprağa dayalı Sanayi 20 2 3 --- --- --- --- 

Metal Eşya, Mak. Teç. İmal. San 2 6 10 5 --- --- --- 

Diğer İmalat Sanayi 22 11 1 --- 2 --- --- 


K.4. Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam Durumu 

Tablo K.2: Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam Durumu 

Firma 

Gür Un San.Tic. Ltd. Şti. 


AMASYA 

Kayalar Un A.Ş. Yıldız 

Köy AMASYA 

Mis-Un Yem A.Ş. 

İhsaniye Mh. Zübeyde 

Hanım Cd. AMASYA 

Yıllık Üretim 

Miktarı (Ton) 

15.087 

3.735 

2.367 

401 

41.580 

9.755 

10.500 

İstihdam 

49 

21 

32 

Üretilen Malın 

Cinsi 

Un 

Kepek 

Un 

Kepek 

Un 

Kepek 

Yem 

Kullandığı Enerji 

Türü Miktarı 

Elk. 

Elk. 

Elk. 

2.642.056 Kwh 

95.710 Kwh 

3.365.553 Kwh 

128

Atemgıdaş Temel Gıda 

Aş.Helvacı Mh Tokat 

Yolu üzeri 7 Km. 

Amasya 

AZİ Tarım Ür.San.Tic. 

Lmt.Şti. O.S.B. 

AMASYA 

Özmaya Taşova yolu 

6 Km. AMASYA 

Tamek Meyve Suyu 

İpek Köy AMASYA 

Etaş Et Ürünleri 

M.K.P.Cd.No.37/C 

AMASYA 

Aktan Gıda San.,A.Ş. 

Eskibuğday Paz.2/1 

MERZİFON 

Nihoroz Un Gıda. 

San.Tic.A.Ş 

Hayrettin Köyü 

MERZİFON 

Teksin Gıda San.Tic.A.Ş 

Samsun Yolu üzeri 

MERZİFON 

Gülbahar Un 

San.Tic.A.Ş. Samsun 

Asfaltı 7 Km Merzifon 

Hasan Usta Un 

Yenibuğday Paz.C Blok 

No.3 MERZİFON 

Meksan Ekmek 

San.,Tic.A.Ş. O.S.B 

MERZİFON 

Akgün yem San.Tic.A.Ş. 

Samsun yolu No.40 

Merzifon 

Meray Yağ San. A.Ş. 

G.Hacıköy Asfaltı 2. 

Km. 

MERZİFON 

Amasya Şeker A.Ş. 

Suluova 

Pan_Et San.Tic. A.Ş. 

Borsa Mh. İstiklal Cd. 

No. 31 SULUOVA 

7.985.953 Ad. 25 Ekmek 

Elk 

Fuel- 

Oil 

147.367 Kwh 

198.972 Lt 

402 Ton 12 K.Küspe Elk. 114.950 Kwh 

31.000 Ton 190 Maya - - 

3.600 “ 12 M.Suyu - - 

6 

1 

57 

395 

6719 

1981 

9471 

2706 

9866 

2645 

12 

18 

20 

30 

10514 

2256 29 

3984 

1176 

19 

Sucuk 

Pastırma 

Kıyma 

Muh.Şoklama 

Un 

Kepek 

Un 

Kepek 

Un 

Kepek 

Un 

Kepek 

Un 

Kepek 

3.903.086 Ad. 27 Ekmek 

Elk. 

Elk. 

Elk. 

Elk. 

Elk. 

Elk. 

Fuel-Oil 

Motorin 

Elk. 

74.200 Kwh 

460.000 Kwh 

938.510 Kwh 

848.418 Kwh 

244.369 Kwh 

530.285 Kwh 

100 Ton 

11 Ton 

29.700 Kwh 

4,389,320 Kg. 23 H.Yemi Elk. 31.185 Kwh 

36.277.611 Kg 

11.977.101 Kg 

16.187.368 Kg 

51.290 Ton 

23,285 “ 

2,142,800 “ 

6.451.270 “ 

6,051 “ 

194.200 “ 

54.000 Ad 

300.000 “ 


125 

720 

94 

Ayçiçek İşl. 

R.Yağı 

Küspe 

K.Şeker 

Melas 

K.Küspe 

Etil Alkol 

K.Şilempe 

Y. Küspe 

Dana 

Koyun 

Elk. 

Fuel- 

Oil 

Motori 

n 

Linyit 

kok 

Kal.Yak 

Elk. 

Elk. 

Su 

Motori 

n 

Elk. 

283.391 Kwh 

100 Ton 

31.000 Kg 

52.000 Ton 

3.000 “ 

545Kg 

18,525,100 Kwh 

3.706.149 Kwh 

70.000 m3 

6 Ton 

3.706.149 Kwh 

129

Tablo K.3: Dokuma, tekstil giyim ve deri sanayi 

Firma 

Amasya Tekstil A.Ş. 

K.San.Sit.Önü AMASYA 

İpeks Tekstil 

K.San,Sit.Önü AMASYA 

Naturel Tekstil O.S.B. 

AMASYA 



İstihdam 


Cinsi 



10 P.İpliği Elk. 119.159 Kwh 

10.974.444 Kg 440 P.İpliği Elk. 36.697.815 Kwh 

1.090 Ton 17 

Gümüşsan 

20.000 K 36 

Teks.San.A.Ş. 


Kasarlı 

Kumaş Beyaz 

Kumaş 

Kendir,Kenevir 

İp 

Elk. 

Fuel- 

Oil 

Fuel- 

Oil 

351.312 Kwh 

900 ton 

15 Ton 

Tablo K.4: Orman Ürünleri Sanayi 

Firma 

Komsan San.Tic.A.Ş. 

O.S.B. AMASYA 

Atılım Mob.San.Tic.A.Ş. 

Kaynar Mevki 

AMASYA 

Platform San.Tic.A.Ş. 

Sarılar Köyü AMASYA 

Öztorun Dizayn A.Ş. 

Sarılar Köyü Elmalı 

Mevkii AMASYA 

Şeref Tic.San.Tic.Ltd. Şti. 

Kapıkaya Köyü Paşalık 

Mevkii AMASYA 

Yılmazer Mob. San. Tic. 

Ltd.Şti. Merzifon yolu 

Çavundur Sapağı 

AMASYA 

Atmaca Orman Ürünleri 

O.S.B. MERZİFON 

Safa İnş. San. Tic. Şti. 

Samsun Yolu üzeri 

4.Km MERZİFON 

Mu-Do-So Mob. San. 

Tic. Ltd. Şti. O.S.B. 

AMASYA 



İstihdam 

1.491 Adet 31 

4.350 Adet 38 


Cinsi 

Mutfak, yatak 

odası, büro 

malzemesi 

Kanepe,Koltu 

k 

Yatak 



Elk. 

Elk. 

10.850 Kwh 

100.000 Kwh 

1.500.000m. 36 Tül profil Elk. 3500.000 Kwh 

3.000.000 m. 49 Tül profil Elk. 8.500 Kwh 

266 Tk. 15 Mobilya Elk. 12.067 Kwh 

268 Tk. 27 Mobilya Elk. 309 Kwh 

240 Ad. 

4520 Ad. 

4520 Ad. 

2700 Ad. 

12.000 Ad. 

12.000 Ad. 

3.000 Ad. 

720 m 2 

180 m 2 

820 m 2 


11 

11 

11 

Mutfak 

Dolabı 

Kapı Kasası 

Ahşap Kapı 

Ahşap 

Pencere 

Ahşap Kasa 

Ahşap Kapı 

Ahşap 

Pencere 

Mutfak 

Tezgahı 

Dolap 

Doğrama 

Elk. 

Elk. 

Elk. 

2.200 Kwh 

2.350 Kwh 

1750 Kwh 

130

No 

Tablo K.5: Kimya Sanayi 

FİRMA ADI VE ADRESİ İstihdam 

Üretilen Malın Cinsi 

ve 

Yıllık Üretim Miktarı (Ton) 

Kullanılan Enerji 

ve Miktarı Türü 

1 

As İlaç San. Tic. Ltd. Şti. 

İpekköy AMASYA 

7 Haşeri İlaçları (3.500.000 ad.) Elektrik (3.450 kwh) 


Tablo K.6: Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi 

Firma 

Oğraş toprak San.Tic. 

Köle Mezarlığı Mevkii 

Amasya 

İşçimen Kir. Fab.Ltd..Şti 

Ferhatarası Mevkii 

Amasya 

Yıldız Toprak A.Ş. 

Turhal karayolu 42 

Km. 

AMASYA 

Çetinler Kireç San. Tic. Ltd. 

Eraslan kasabası Yolu 

Üzeri AMASYA 

Özçetin Top. San. Ltd. 

Şti. 

YüzevlerMh.Torumt 

ay Sk. 

AMASYA 

Sağıroğlu Kireç A.Ş. 

Ferhatarası Mevkii 

AMASYA 

Güveniş San.Tic.Ltd. Şti 

M.K.P.Cd.No.35 

AMASYA 

Özen İş San. Tic. Ltd.. 

Kapıkaya köyü Paşalık 

Mevkii AMASYA 

Emek İnş.San.tic.Lmt.Şti 

Saraydüzü Cd.No.4 

AMASYA 


Miktarı 

İstihdam 


Cinsi 



550.000 Ad. 40 Blok Tuğla Elk. l.345.000 Kwh 

4.570.000 Ad. 42 Tuğ.Kremit Elk. 2.385.355 Kwh 

2.203.000 Ad. 11 B.Tuğla Elk. 75.900 Kwh 

404.800 

10.000 

11 

Tor.Kireç 

Kelle kireç 

Elk. 

390.326 Kwh 

l.470.000 11 B.Tuğla Elk. 233.226 Kwh 

73.400 Ton 36 Torba Kireç Elk. 542.100 Kwh 

15.456 m 3 

33.800 m 3 

43 

Kum-Çakıl 

Haz.Beton 

Elk. 

334,000 Kwh 

27.000 m 3 15 Haz.Beton Elk. 207.000 Kwh 

12.173 m 3 

210 m 3 

11.630 Ton 

27 

Haz.Beton 

B.Mermer 

Taşı 

B.Asfalt mıcırı 

Elk. 

215.130 Kwh 

İsmail İŞLEYEN 

Sıracevizler Köyü 400,000 Ton 11 Mıcır imalatı Elk. 180.000 Kwh 

Amasya 


131

Tablo K.7: Metal Ana Sanayi 

Firma 


Miktarı 

İstihdam 

Üretilen 

Malın Cinsi 

Özbakırlar San.Ltd. Şti. 

Çağlayan Köprü Mevkii 

AMASYA 

65 ton 15 Bakır levha 




Elk 

. 

169.000 Kwh 

Tablo K.8: Metal Eşya Makine Teçhizat İmalat Sanayi 

Firma 

Akgaz Tic A.Ş. 

Samsun yolu Üzeri 4 

km. 

MERZİFON 

Gümüşfon Endüstri A..Ş. 


Timay çıt çıt San.A.Ş. 


Sente Mak. San. Ltd. Şti. 


Telsa Sban. Tic.Ltd. Şti. 

Ankara yolu 13 km 

Merzifon 

Bahar Gıda A.Ş.Aybahar 

Çelik Kapı 100.yıl sitesi 

No.2 Merzifon 

Çelikörs Emaye San.Ltd. 

Şti. Ankara yolu 7 km 

Merzifon 

Elektro Mot.San.Tic.Ltd. 

Şti. O.S.B. MERZİFON 

Karaoğlu İnş 

San.Tic.Ltd. Şti. O.S.B. 

MERZİFON 

Dağcılar Kabin San. Tic. 

Koll. Şti. 

Hacıbayram Mevkii 

Suluova 


Miktarı 

25.200 Ad. 

21.400 “ 

İstihdam 

62 


Cinsi 

2 Kg. LPG 

12 “ “ 



Elk. 

193.300 Kwh 

89.000 Ad. 63 Mut.Aspiratör Elk. 4.500 Kwh 

1.114.040.000 

Ad. 

580 Ad 

80.000 Ad. 

350 Ton 

75 Ton 

84 Muh.çıtçıt Elk. 9.000 Kwh 

30 

12 

Plas.kalıp 

Mut.Hava Prd. 

Kalıp 

S.çekil.tel 

Tavlı tel 

Elk. 

Elk. 

110.000 Kwh 

35.350 Kwh 

369 Adet 11 Çelik kapı Elk. 78.000 Kwh 

4.250 Ad. 11 Emaye Elk. 110.000 Kwh 

55.580 Ad. 16 

85 Ton 

260 Ton 


Tablo K.9: Diğer imalat sanayi (plastik vs.) 

Firma 

Mersun Plas. İml. San.Tic.Ltd. 

Şti. O.S.B. MERZİFON 

Merpen San.Tic.Ltd.Şti. 


21 

G.Kutuplu 

Mot. 

Tel 

Çivi 

Elk. 

Elk. 

2,900 Kwh 

350.000 Kwh 

320 Ad. 16 Trak.Kabini Elk. 22.300 Kwh 


Miktarı 

İstihdam 


Cinsi 



17.200 m2 13 Kapı-Pencere Elk. 123.000 Kwh 

10.100 m 2 

1. 700 m 2 

Göksu Plastik 

280.000 Adet 11 



16 

PVC 

Doğrama 

Çift cam 

Fide tohum 

Su boruları 

Elk. 

Elk. 

12.300 Kwh 

28.000 Kwh 

132

2002 yılı nüfus sayımı endeksine göre çalışan insanların cinsiyetine ve 

iktisadi faaliyet kollarına göre dağılımı Tablo K.10-11’ de verilmiştir. Toplam 

çalışan 94..846, işsiz sayısı 5.280 kişi görülmektedir. 

Tablo K.10: Çalışan nüfusun iktisadi faaliyet kollarına göre dağılımı (kişi) 

İktisadi Faaliyet Kolları 1985 1990 1997 2000 

Tarım, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık 117.836 116.020 94.846 

Madencilik ve Taşocakçılığı 1.594 1.181 681 

İmalat Sanayi 6.293 6.913 7.793 

Elektrik, Gaz ve Su 96 476 471 

İnşaat 3.448 4.864 4.172 

Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller 6.075 7.033 8.709 

Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama 2.625 2.930 2.715 

Mali Kurumlar, Sigorta,Taşınmaz Mallara Ait İşler 1.372 1.646 2.113 

ve Kurumlar,Yardımcı İş Hizmetleri 

Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler 23.174 24.605 32.508 

İyi Tanımlanmamış Faaliyetler 852 682 287 

TOPLAM 163.365 166.350 154.295 

1985 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Amasya, DİE 

1990 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Amasya, DİE, 1993 


Tablo K.11: Çalışan nüfusun cinsiyete dağılım (kişi-2000 yılı) 

İktisadi Faaliyet Kolları Kadın Erkek Toplam 

Tarım, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık 51.718 43.128 94.846 

Madencilik ve Taşocakçılığı 10 671 681 

İmalat Sanayi 1.000 6.793 7.793 

Elektrik, Gaz ve Su 41 430 471 

İnşaat 81 4.091 4.172 

Toptan ve Perakende Ticaret,Lokanta ve Oteller 805 7.904 8.709 

Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama 100 2.615 2.715 

Mali Kurumlar, Sigorta, Taşınmaz Mallara Ait İşler 

472 1.641 2.113 

ve Kurumlar, Yardımcı İş Hizmetleri 

Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler 4.360 28.148 32.508 

İyi Tanımlanmamış Faaliyetler 21 266 287 


1990 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Amasya, DİE, 1993 


K.5. SANAYİ GURUPLARINA GÖRE ÜRETİM TEKNOLOJİSİ VE ENERJİ 

KULLANIMI [K4’de verilmiştir] 

“Madencilik ve Taş Ocak Sanayi” 

İlimizde kömür ve mermer madenciliği ile çimento hammaddeleri olan 

TRAS Taşı üretilmektedir. 

133

Yeni Çeltek Kömür İşletmesinde “ Uzun ayak” tabir edilen yeraltı işletme 

metodu uygulanmaktadır. Yeraltında daha çok işçiyi bir arada çalıştırmak ve 

üretimi artırmak hedeflenmektedir. 

Eski Çeltek Kömür İşletmesinde oda-toprak tabir edilen ve pek 

kullanılmayan yer altı metodu uygulanmakta, arazinin açık işletmeye uygun 

bölümlerinde “Açık İşletme” dekupaj yapılarak üretim yapılmaktadır. 

Yine Doğantepe Kasabası mevkiinde tras taşı Özel İdare Müdürlüğünce 

ihale edilmekte, ihaleyi kazanan firmalar açık işletme metodu ile üretim 

yapmaktadırlar. 

“Gıda İçki ve Tütün Sanayi” 

Bu sektör dalında un-yem fabrikaları ve meyve suyu ve konsantresi elde 

edilin Tamek firmasına ait meyve suyu fabrikası vardır. Un-Yem fabrikalarından 

bazıları teknolojilerini yenileyemediklerinden ve ülkemizde yaşanan kriz 

nedeniyle kapanmıştır. 

“Tekstil ve Giyim Sanayi” 

İlimizde pamuk ipliği, kendir, kenevir, ip-urgan, trikotaj boyama 

dallarında üretim yapılmaktadır. Deri sanayi kolunda faaliyet gösteren bir firma 


“Orman Ürünleri Sanayi” 

Bu sektörde ağaç parke, mobilya imalatı yapılmaktadır. Bu konuda gelişme 

kaydedilmiştir. 

“Kağıt ve Kağıt Ürünleri Sanayi” 

Kağıt üretimi ile ilgili olarak İlimizde herhangi bir sanayi tesisi 

bulunmamaktadır. Ancak basım sanayi (matbaacılık), ilimiz merkez ve 

ilçelerinde ticaret ve sanayi odalarına kayıtlı olarak faaliyetlerini 

sürdürmektedirler. 

“Kimya Sanayi” 

Bu sektörde İlimiz Merkez İlçe İpekköy’de faaliyet gösteren haşere ilacı 

üreten bir firma vardır. Üretim miktarı, istihdamı K.4 bölümdeki verilmiştir. 

Farklılık ifade eden başka bir kuruluş bulunmamaktadır. 

“Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi” 

Bu sektörde blok tuğla-kiremit fabrikaları ve kireç ocakları vardır. Tuğla ve 

kiremit standartlara uygun olarak üretilmektedir. Bu konuda gelişmişlik 

kaydedilmiştir. İlimizde üretilen kireçler çevre illerce de evsafı yönünden tercih 

edilmektedir. Üretici firmalarda 25 kg’lık paketler halinde torbalamaya 

geçmişlerdir. Cüzzi miktarda ‘Kelle’ kireç üretimi yapılmaktadır. Ayrıca ilimizde 

hazır beton üreten 3 adet hazır beton santrali bulunmaktadır. 

“Metal Ana Sanayi” 

Bu sektörde ‘İngot’lardan (Külçe) piyasanın talebini karşılayacak 

kalınlıklarda presle ‘Bakır Levha’ üretimi yapan bir adet firma bulunmaktadır. 

134

Nihai olarak bu levhalar mutfak eşyası yapımında kullanılmaktadır. Günümüzde 

bu tür eşyalar çelik-alüminyum emaye olarak geliştirdiğinden önemini yitirmiş ve 

nostalji konumuna düşmüştür. 

“Metal Eşya Makine Teçhizat İmalat Sanayi” 

Bu sektörde Merzifon İlçemiz sınırları dahilinde faaliyet gösteren Akçagaz 

A.Ş.’de ev ve sanayi tüpü, tank imalatı ve gaz dolum tesisi, Gümüşfon’ da 

Aspiratör imalatı, Timay Çıtçıt Fabrikasında çıtçıt, fermuar gibi üretimler 

yapılmakta, son teknolojileri uygulamaktadırlar. Gümüşfon ve Timay Çıtçıt 

Fabrikaları ihracat da yapmaktadırlar. Diğerleri traktör kabini, römork ve ziraat 

aletleri, kalıp sanayi gibi küçük sanayi kolları bir atölye kapsamında üretim yapan 

firmalardır. 

“Diğer (Plastik) İmalat Sanayi“ 

Bu sektörde plastik, profil, doğrama kapı, pencere,hortum, fide seperatörü 

imal eden atölye tipinde faaliyet gösteren işyerleri bulunmaktadır. 

İlimiz merkez ve ilçelerinin 2001 yılına ait (Kömür, Fuel-oil, Motorin, LPG, 

Odun) üretim ve ısınma amacıyla kullanılan yakıt tüketimleri sanayi sektörü 

hariç aşağıdaki listede görülmektedir. 

Tablo K.12: Sanayi guruplarına göre üretim teknolojisi ve enerji kullanımı 

Yerleşim Yeri 

Fuel-oil 

Ton/Yıl 

Motorin 

Ton/Yıl 

LPG 

Ton/Yıl 

Kömür 

Ton/Yıl 

Diğer (Odun) 

Ton/Yıl 

Amasya(Merkez) 1650 1841 31 9502 289 

Merzifon 439 2716 73 2505 279 

Suluova 12040 4005 9216 44140 6052 

Taşova 174 - - 897 116 

Gümüşhacıköy - - 13 1883 1042 

Hamamözü - 61 700 1770 - 

Göynücek 8 18 - 1455 - 


Elektrik 

KW / S 

İlimizde elektrik enerji üretim yapan hidroelektrik ve termik santraller 

bulunmamaktadır. Enterkonnekte sistem olarak 15 km mesafedeki Kayabaşı Trafo 

Merkezinden alınan elektrikle beslenmektedir. 

Şeker Fabrikası tesis içerisinde kullanılmak üzere 18525100 kwh elektrik 

enerjisi üretmektedir. TEDAŞ Müessese Müdürlüğü’nün kaynaklarınca elektrik 

tüketim miktarı Tablo J.2’de verilmiştir. 

K.6. SANAYİDEN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI VE ALINAN 

ÖNLEMLER 

K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği 

İlimizde, Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolu Yönetmeliği Ek.3 

Liste A ve Liste B’ de yer alan emisyon iznine tabi tesislerinin emisyon izinleri, 

Müdürlüğümüz tarafından yürütülmekte ve takip edilmektedir. 

135

K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği 

Amasya İlinde 2001 yılında Tamek Gıda Konsantre A.Ş., Aksu Alabalık 

Üretim Tesisi, Suluova Belediye Mezbahanesi ve Uygur Kasabası Mezbahanesi’ ne 

Müdürlüğümüz tarafından deşarj izni verilmiş olup analiz sonuçları aşağıda tablo 

halinde verilmektedir. 

Tablo K.13: Sanayi tesislerinden kaynaklanan su kirliliği 

SKKY göre Müdürlüğümüzce verilen Deşarj izninleri 

NO MÇK Tarihi / Sayı Belge NO Firma Yeri Deşarj izin durumu 

1 30.10.2001 /2001- 4 --- Meray Yağ A.Ş. Amasya Deşarj İzni Yenilenmiş. 

2 29.04.2002 /2002- 2 29.04.2002 Akiktaş Madencilik Amasya Deşarj İzni Verilmiştir 

3 29.04.2002 / 2002-2 --- Yavuz Un Fabrikası Taşova Deşarj İzni Verilmiştir 

4 28.06.2002 / 2002-4 --- PAN-ET Suluova Deşarj İzni Yenilenmiş. 

5 27.05.2004 /2004- 3 2004-1 Suluova Belediye Mezbahanesi Suluova Deşarj İzni Yenilenmiş. 

6 27.05.2004 / 2004-3 2004-2 Aksu Alabalık Tesisleri Hamamözü Deşarj İzni Yenilenmiş. 

7 26.08.2004 /2004- 6 2004-3 Kayalar Un Fabrikası Amasya Deşarj İzni Yenilenmiş. 

8 27.01.2005 / 2005-1 2005-1 Uygur Belediye Mezbahası Uygur Deşarj İzni Yenilenmiş 

9 31.03.2005 /2005- 3 2005-2 Akiktaş Mermer Sanayii Amasya Deşarj İzni Yenilenmiş 

10 28.04.2005 / 2005-4 2005-3 Meray Yağ Sanayii Merzifon Deşarj İzni Yenilenmiş 

11 28.04.2005 /2005- 4 2005-4 Merzifon Belediye Mezbahası Merzifon Deşarj İzni Yenilenmiş 

12 24.08.2005 /2005- 7 2005-5 Yeşilyenice Alabalık Tesisi Yeşilyenice Deşarj İzni Yenilenmiş 

13 24.08.2005 /2005- 7 2005-6 Bakraç Süt Fabrikası Boğazköy Deşarj İzni Yenilenmiş 

14 23.11.2005 /2005- 9 2005-7 Gür Un Fabrikası Kayabaşı Deşarj İzni Yenilenmiş 

15 23.11.2005 / 2005-9 2005-8 Pan-Et Suluova Deşarj İzni Yenilenmiş 

16 29.12.2005/ 2005-10 2005-9 Ballıbalık Alabalık Tesisi Karakise Köyü Deşarj İzni Verilmiştir 

17 29.12.2005/ 2005-10 2005-10 Gülbahar Un Fabrikası Merzifon Deşarj İzni Verilmiştir 

18 27.04.2006/ 2006-4 2006-1 Nihoruz Un Fabrikası Merzifon Deşarj İzni Verilmiştir 

19 27.04.2006/2006- 4 2006-2 Nur Un Fabrikası Gümüşhacıköy Deşarj İzni Verilmiştir 

20 27.07.2006/ 2006-5 2006-3 Yılmaz Alabalık Tesisi Hamamözü Deşarj İzni Verilmiştir 

21 31.08.2006/ 2006-6 2006-4 Som (Usta)-Un Fabrikası Merzifon Deşarj İzni Verilmiştir 

22 31.08.2006/2006- 6 2006-5 Aktan Un Fabrikası Suluova Deşarj İzni Verilmiştir 

23 28.09.2006/ 2006-7 2006-6 Özmaya A.Ş. Amasya Deşarj İzni Yenilenmiş 

24 22.02.2007/2007-2 2007-1 Şeker Fabrikası Soğutma Suları Suluova Deşarj İzni Verilmiştir 

25 29.03.2007/2007-3 2007-2 Teksin Gıda Fabrikası Merzifon Deşarj İzni Verilmiştir 

26 23.08.2007/2007-8 2007-3 Özmaya A.Ş. Soğutma Suları Amasya Deşarj İzni Verilmiştir 

27 27.12.2007/2007-12 2007-4 Amasya Un ve Gıda San. Tic. A.Ş. Yıldızköy Deşarj İzni Verilmiştir 

28 24.04.2008/2008-4 2008-1 Suluova Belediye Mezbahanesi Suluova Deşarj İzni Yenilenmiş 

29 29.05.2008/2008-5 2008-2 Aksu Alabalık Tesisleri Hamamözü Deşarj İzni Yenilenmiş. 

Amasya İl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2008 verileri 

K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği 

Sanayi tesislerinden kaynaklanan toprak kirliliği ile ilgili bir bilgiye 

ulaşılamamıştır. 

K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği 

İlimizde gürültü kirliliğine sebep olan sanayi tesislerinden ve özellikle 

küçük sanayi işyerleri ile ilgili çalışmalar mevcut değildir. 

136

K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar 

İlimizde genel olarak tehlikeli atık oluşturacak sanayi tesisleri 

bulunmamaktadır. Bununla birlikte bu konuda yapılmış bir çalışma mevcut 

değildir. 

K.7. SANAYİ TESİSLERİNİN ACİL DURUM PLANI 

İlimizde bu konuyla ilgili bir çalışmaya rastlanmamıştır. 


hSanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü verileri (2003-20075) 

hİl Sağlık Müdürlüğü verileri (2002-2007) 

h İl Çevre ve Orman Müdürlüğü verileri (2008) 

h İl Özel İdare Müdürlüğü verileri (2002-2005) 

h DİE, Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Amasya, 

(1985, 1990, 2000) 

137

L. ALTYAPI, ULAŞIM VE HABERLEŞME 

L.1. ALTYAPI 

L.1.1. Temiz Su Sistemi 

İl merkezi içme suyu ihtiyacı, derin kuyulardan pompaj sistemiyle 

sağlanmaktadır. Akdağ-Amasya ikinci içme suyu projesi çalışmaları kapsamında, 

5 adet kaynaktan alınan içme suyu, 1998 yılı itibariyle bitirilmiş ve şebekeye su 

verilmiştir. Bu proje kapsamında şehrin eski su şebekeleri değiştirilip (90 km) yeni 

ve muhtelif çaplarda ana şebeke döşenmiştir. İçme suyu mevsim şartlarına göre 

ihtiyaca cevap vermediği zamanlar, takviye olarak pompalar devriye girmektedir. 

Akdağ içme suyunun normal şartlarda en düşük debisi, 160 l/sn dir. Derin kuyu 

pompalarının toplam debisi 150 l/ sn dir. 

Tablo L.1: Su sistemi 

İÇMESUYU DURUMU 

SULU 

YETERSİZ 

İLÇE ADI KÖY BAĞLI Şebeke çeşme Şebeke çeşme 

SUSUZ 

SAYISI SAYISI Köy Bağ. Köy Bağ. Köy Bağ. Köy Bağ. Köy Bağ. 

MERKEZ 97 78 93 67 0 7 1 0 0 0 3 

GÖYNÜCEK 36 13 34 9 0 3 1 0 0 0 0 

G.HACIKÖY 42 23 36 19 0 3 0 0 0 0 1 

HAMAMÖZÜ 19 10 19 10 0 0 0 0 0 0 0 

MERZİFON 69 9 67 9 0 0 0 0 0 0 0 

SULUOVA 39 9 37 8 0 0 0 0 0 0 0 

TAŞOVA 48 78 47 24 0 54 0 0 1 0 0 

İL GEN. TOP. 350 220 333 146 0 67 0 2 0 1 0 4 

Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü 2007 verileri 

Tablo L.2: İçme suyu kullanım durumu 

İçme Suyu Kullanım Durumu 

KÖYLER SULU YETERSİZ ÜNİTELER SULU YETERSİZ 

Şebekeli 333 17 Şebekeli 146 2 

Çeşmeli 0 0 Çeşmeli 67 1 

Köy Hizmetleri il Müdürlüğü 2007 verileri 

L.1.2. Atıksu Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi 

İlimize bağlı merkez, Merzifon, Taşova, Göynücek ve Gümüşhacıköy 

ilçelerinde kanalizasyon çalışmaları yapılmakta olup % 80 oranında 

tamamlanmıştır. Suluova ve Hamamözü ilçelerinde ise ihaleleri yapılmış ve 

çalışmalarına başlanmıştır. 

Aynı zamanda ilimiz merkez ve ilçelerinde arıtma tesisi ise 


138

Tablo L.3: Atıksu sistemi, kanalizasyon ve arıtma sistemi 

Kanalizasyon 

Kanalizasyon 

Toplam 

Fosseptikli 

İlçeler 

Mevcut Değil 

Bulunmayan 

Köy Ünite Köy Ünite Köy Ünite Köy Ünite 

İL TOPLAMI 350 220 277 43 0 0 73 177 

MERKEZ 97 78 81 16 16 62 

GÖYNÜCEK 36 13 28 9 8 4 

G.HACIKÖY 42 23 33 9 9 14 

HAMAMÖZÜ 19 10 15 3 4 7 

MERZİFON 69 9 48 3 21 6 

SULUOVA 39 9 34 2 5 7 

TAŞOVA 48 78 38 1 10 77 

Köy Hizmetleri il Müdürlüğü 2007 verileri 

L.1.3. Yeşil Alanlar 

İmar Pl. Yeşil Alan: 260 ha, Ağaçlandırılacak alan: 35 ha, Kişi başına düşen: 

40 m 2 

L.1.4. Elektrik İletim Hatları 

Tablo L.4. Elektrik iletim hatları 

380 kV.Enerji Nakil Hatları 

ENH ADI 

GERİLİM UZUNLUK DİREK AÇIKLAMALAR 

(kV) (km) ADEDİ 

Altınkaya HES - Kayabaşı EİH (121- 

234 ) 380 48.099 114 380 kV Havai EİH 

Deçeko- Kayabaşı EİH ( 333-600 ) 380 108.514 267 380 kV Havai EİH 

Kayabaşı- Kurşunlu EİH (1-377 ) 380 151.348 377 380 kV Havai EİH 

Kayabaşı- Bağlum EİH (1-394 ) 380 155.542 393 380 kV Havai EİH 

Çarşamba- Kayabaşı ( 171-281 ) 380 46.726 111 380 kV Havai EİH 

TEİAŞ Tokat İletim Şebekeleri İşletme ve BAKIM Müdürlüğü 2007 verileri 

Tablo L..5. Enerji nakil hatları 

154 kV.Enerji Nakil Hatları 

ENH DI 

GERİLİM UZUNLUK DİREK AÇIKLAMALAR 

(kV) (km) ADEDİ 

Kayabaşı- Amasya 154 5.948 20 154kV Havai EİH 

Amasya – Merzifon 154 48.974 146 154kV Havai EİH 

Kayabaşı - Çorum 1 154 65.077 190 154kV Havai EİH 

Kayabaşı- Çorum 2 154 76.600 221 154kV Havai EİH 

Kayabaşı- Turhal 154 37.230 122 154kV Havai EİH 

Merzifon - Çorum 1 154 53.154 156 154kV Havai EİH 

TEİAŞ Tokat İletim Şebekeleri İşletme ve BAKIM müdürlüğü 2007 verileri. 

İlimizde yeraltından geçen elektrik iletim hattı bulunmamaktadır. 

139

L.1.5. Doğalgaz Boru Hatları 

İlimizde ısınma ve sanayi amaçlı olarak kullanılan doğalgaz hattı 

bulunmaktadır. Türkiye-Rusya arasında yapılacak Mavi Akım Doğalgaz 

Projesinin devamı olarak yapımı planlanıp Samsun-Ankara doğalgaz boru 

hattının güzergahı Amasya’dan da geçmektedir. 2007 yılı itibariyle hizmete 

girmiş olup abone hizmetleri ve şehriçi hat döşeme çalışmalar devam etmektedir. 

L.2. ULAŞIM 

Amasya İli, karayolları ve demiryolları bağlantıları ile bölge, ülke ve dünya 

ile ekonomik ve sosyal ilişkilerini kurmaktadır. Merzifon Askeri Havaalanının 

sivil ulaşıma açılması yönündeki çalışmalar, henüz sonuçlanmadığı için, bu açıdan 

ilin havayolu ulaşım bağlantıları henüz bulunmamaktadır. 

L.2.1. Karayolları 

L.2.1.1. Karayolları Genel 

Amasya, komşu illerden Samsun, Çorum ve Tokat'a Devlet yolu ile 

bağlıdır. Transit karayolu güzergahı 100-17,100-18 ve 100-19 kontrol kesim no'lu 

devlet yolu (Avrupa - İran Uluslararası Transit Karayolu) üzerinde yer almaktadır. 

İl genelinde yolu bulunmayan yerleşim merkezi olmadığı gibi köy yollarının da 

%90'ı asfalttır. Yaz-kış ulaşım sorunu yoktur. 

Amasya Otobüs Terminaline günlük ortalama 140 şehirlerarası otobüs girip 

çıkmaktadır. Amasya ile komşu iller Samsun ve Çorum arasında her saat araç 

bulmak mümkündür. 

Tablo L.6: İl Merkezi ve ilçeler itibariyle karayolları uzunlukları (km) 

İlçeler Toplam Devlet İl 

İl Toplamı 494 294 200 

Merkez 167 125 42 

Göynücek 55 - 55 

Gümüşhacıköy 37 31 6 

Hamamözü 19 - 19 

Merzifon 70 54 16 

Suluova 36 26 10 

Taşova 110 58 52 

Karayolları 72. Şube Şefliği 2002 verileri 

140

Satıh Durumlar İtibariyle Köy Yolları Uzunlukları (Km) 

YOL DURUMU(Km) 

ASFALT STABİLİZE TESVIYE HAMYOL 

451.5 377.5 199 6 

147 92 42 0 

166 100 86 0 

39 53 27 0 

250 201 62 0 

166 122 25 0 

262 317 71 0 

1481.5 1262.5 512 6 

Tablo L.7: Amasya ilinin çeşitli kentlere olan karayolu uzaklıkları ( km) 

AMASYA 

336 ANKARA 

874 545 ANTALYA 

92 244 782 ÇORUM 

899 681 916 842 EDİRNE 

554 877 1270 646 1453 ERZURUM 

636 483 487 565 1160 882 MERSİN 

671 453 724 614 228 1225 932 İSTANBUL 

916 580 443 824 534 1457 883 565 İZMİR 

253 245 790 196 735 807 683 507 825 KASTOMONU 

348 319 642 277 1000 628 326 772 867 462 KAYSERİ 

362 275 538 291 756 732 278 728 763 418 104 NEVŞEHİR 

294 584 1109 340 1130 406 799 902 1164 477 497 571 ORDU 

131 419 957 175 965 571 740 737 999 312 449 466 165 SAMSUN 

222 443 836 286 1121 434 496 893 1023 475 194 298 341 340 SİVAS 

114 399 876 178 1013 493 566 785 979 367 264 338 233 232 108 TOKAT 

475 765 1290 521 1311 300 964 1083 1345 658 662 752 181 346 468 414 TRABZON 

971 1237 1460 1063 1870 417 973 1642 1785 1224 918 102 823 988 806 910 717 VAN 

TAŞOVA 74 98 142 120 94 49 

SULUOVA 25 69 47 69 24 

MERZİFON 44 22 94 49 

HAMAMÖZÜ 22 138 93 

G.HACIKÖY 116 71 

GÖYNÜCEK 45 

AMASYA 

L.2.1.2. Ulaşım planlaması 

İlimizde hareket eden insan sayısı tahmini olarak günde 25-30 bin kişi 

arasında olup, yolcuların taşınmasında kullanılan araç türleri taksi, minibüs, 

141

otobüs gibi ulaşım araçlarıdır. Bu arçların yolcu kapasiteleri taksilerde 5, 

minibüslerde 15, k.otobüslerde 25, servis araçlarında ise 45 adettir. 

Amasya Merkez’de Şehiriçi ve Şehirlerarası Ulaşımı Sağlayan Araçlar ve 

Günlük Hareketleri: 

Şehirlerarası Günlük Otobüs Sayısı : 54 Adet 

Şehirlerarası Günlük Minibüs Sayısı : 53 Adet 

Amasya çevre ilçeler ve diğer illere günlük kişi hareket sayısı : 1196 kişi ( 

yaklaşık 220 kişi minibüslerle gidiş geliş yapmaktadır). 

D.D.Y. ile 2001 yılı itibarı ile 32.246 kişi, 2002 yılı itibarı ile 6 Aylık sürede 

18.190 kişi taşınmış olup, 1 haftada Raybüs gidiş dönüş sefer sayısı 14 adettir. 

Bir haftalık sürede yolcu treni gidiş dönüş sayısı ise 14 adettir. 

L.2.1.3. Toplu taşıma sistemleri 

Kent içi ulaşımda kullanılan en önemli toplu taşıma aracı halk 

minibüsleridir. Kent içinde çalışan minibüs ve halk otobüsü sayısı 68 adettir. 

Bunlardan günlük 51 adeti faal olarak çalışmakta olup, günlük yaklaşık 25-30 bin 

kişi taşınmaktadır. 

İlimiz karayolu trafiğinde insan sıklığından fazla etkilenilmemektedir. 

Ancak araç trafiğinde önemli aksaklıklar oluşmaktadır. Bu aksaklıkların başında 

ilimizden geçen çevre yolunun bulunmayışı, coğrafi konum, yolların dar oluşu, 

araç park yerlerinin olmayışı, şehirlerarası yolcu ve yük taşıyan araçların şehir 

içinde indi bindi yapmaları, ilçelerden gelen otobüs ve minibüslerin şehir içinde 

bazı kesimlere servis yapmaları trafiği önemli ölçüde etkilemektedir. 

Kent içi taşımacılıkta kullanılan minibüs. otobüs, taksi gibi ulaşım 

araçlarının yakıt cinsleri motorin, benzin ve otogazdır. Bu araçların yıllık 

tükettikleri yakıtlar; 9-10 bin ton motorin, 7-8 bin ton benzin, 7-8 bin ton otogaz 

olduğu yapılan istatistiklerden anlaşılmaktadır. 

L.2.1.4. Kentiçi yollar 

Planlama bölgesinde Trafik ve Yaya yolları toplam planlanan alanın % 

10’dan az % 15’ den fazla olamaz. (10 Hektarlık bir alanda 1 Hektardan, az 1.5 

Hektardan çok olamaz) yerleşim alanının büyüklüğüne göre yollardaki 

kademelenme (yol genişliklerinin artması ve azalması 15 m, 10 m, 7 m, v.b.) 

değişir. Planlanan alan büyüdükçe kademelenme artar. Kademelenme trafik 

yoğunluğunun artmasıyla ve fonksiyon alanlarının dağılımı ile direkt olarak 

ilgilidir. Kentsel çalışma alanlarına hizmet veren yollar konut alanlarına ve Sosyal 

donatı alanlarına hizmet veren yollardan daha geniş profilli hazırlanmalıdır. 

L.2.1.5. Araç sayıları 

Dünya Sağlık Teşkilatı WHO (World Health Organization) 

araştırmalarında, hava kirliliğinde taşıtların ağırlığının % 90 civarında olduğu 

ortaya çıkmıştır. Yine aynı teşkilatın araştırmalarında araçlardan kaynaklanan 

hava kirliliğinin ihtiva ettiği kurşunun insanlarda kansere ve metal bozukluklara 

sebep olduğu ortaya çıkmıştır. 

142

Tablo L.8: Amasya iline kayıtlı motorlu araç sayıları 

Araç Türü 2003 2004 2005 2006 2007 

Motosiklet 5572 5728 6560 8088 8601 

Otomobil 20208 20911 22212 23859 25564 

Minibüs 2007 2168 2333 2520 2646 

Otobüs 371 376 399 423 448 

Kamyonet 4810 5550 6286 7068 7765 

Kamyon 2567 2648 2676 2666 2668 

Traktör 13398 13646 14071 14365 14507 

Çekici 49 46 60 63 86 

Özel Amaçlı (Amb.vs.) Taşıt 95 99 109 125 151 

Tanker 73 74 77 81 93 

Arazi Taşıtı 168 173 188 199 218 

*Amasya İl merkezi 

(TOPLAM) 49318 51419 54971 59457 62747 

İl Geneli TOPLAM 2003 2004 2005 2006 2007 

İl Emniyet Müdürlüğü 2007 verileri 

L.2.2. Demir Yolları 

L.2.2.1. Kullanılan Raylı Sistemleri 

İlimizde şehir içi yük ve yolcu taşımacılığında raylı sistem 

kullanılmamaktadır. 

L.2.2.2. Taşımacılıkta Demiryolları 

İlimiz şehir içi ulaşımında raylı sistem bulunmamaktadır. 

Amasya İli sınırları içerisinde gar, istasyon ve duraklar merkeze olan 

uzaklıkları aşağıya çıkarılmıştır. 

Amasya – Samsun 

134 km.3.saat 

Amasya – Sivas 

261 km. 5.5 saat 

Amasya – Boğazköy 

14 km 

Amasya – Suluova 

28 km. 

Amasya – Hacıbayram 

34 km. 

Amasya – Eryatağı 

8 km. 

Amasya – Kayabaşı 

14 km. 

Amasya – Ovasaray 

Durak personel bulunmamaktadır. 

Amasya - Kızılca 


Amasya - Kayrak 


L.2.3. Deniz, Göl, Nehir Taşımacılığı 

L.2.3.1. Limanlar 


L.2.3.2. Taşımacılık 

İlimizin denize kıyısı bulunmadığından deniz taşımacılığı 


143

L.2.4. Hava Yolları 

İlimiz Merzifon ilçesinde, Askeri havaalanı bulunmakla olup 2008 yılında 

sivil taşımacılığa açılmıştır. 

L.3. HABERLEŞME 

Tablo L.9: Amasya İl Telekom Müdürlüğü telefon hatları genel durumu 

Merkezi 

Top.Güzergah Yer Altında Havai’de Çalışan 

Göz (m) Çalışan Kablo % Kablo % 

Amasya Merkez 253.560 %70 %30 

Taşova 60.000 %70 %30 

Göynücek 6.930 %30 %70 

Suluova 255.158 %65 %35 

Merzifon 168.563 %50 %50 

G.Hacıköy 46.052 %35 %65 

Hamamözü 3.850 %25 %75 

Kırsal Alan 44.361 %20 %80 

Kırsal Alan (Yar- 

Ser+Kaz-Der) 

565.930 %40 %60 

İl Telekom Müdürlüğü 2007 verileri 

L.4. İLİN İMAR DURUMU 

İlin ilk imar planı 1945 yılında İmar Bakanlığınca yapılmış olup uygulanan 

ilk imar planı 1966 yılında Yük.Mimar. Rauf Beyru tarafından hazırlanmış, bu 

imar planı da 1985 yılında revizyon görmüştür. Amasya’da 1985 yılında başlayan 

kentleşme olayı özellikle 2000 yılıyla birlikte büyük hız kazanmış, şehrin modern 

ve planlı görünüm almasını sağlamıştır. 

İlin 1/100.000 ölçekli Çevre Düzen Planı, İl özel İdaresi tarafından 

yaptırılmakta olup 2007 yılında tamamlanacaktır. 

L.5. İLDEKİ BAZ İSTASYONLARI 

Amasya İl Telekom Müdürlüğü Baz İstasyonları Sayısı 

Merkezi 

Amasya 

Amasya 

Amasya/Merzifon 

Baz İstasyonunun Adı 

Akdağ Baz İstasyonu 

Vermiş Tepe Baz İstasyonu 

Tavşandağı Baz İstasyonu 

Tablo L.10: Amasya İli Baz İstasyon Sayısı Ölçüm İstatistiği 

AMASYA İLİ GSM BAZ İSTASYONU SAYILARI 

AVEA 

TURKCEL 

L 

VODAFON 

E TOPLAM 

SERTİFİKALI İSTASYON 49 45 52 146 

AKTİF İSTASYON 44 43 47 134 

ÖLÇÜMÜ YAPILAN 

İSTASYON 44 42 43 129 

KONTROL YÜZDESİ 100 97,67 91,48 96,26 

AMASYA İLİ EMR ÖLÇÜM SONUCU İSTATİSTİKLERİ 

0-1 V/m 1-3 V/m 3-5 V/m 5-6 V/m 6-9 V/m TOPLAM 

144

TOPLAM 

ÖLÇÜM 682 318 53 20 36 1109 

SAYISI 1109 

% 61,49 28,67 4,77 1,80 3,24 100 

5% 

TOPLAM ÖLÇÜM SAYISI :942 

2% 4% 

0-1 V/m 

1-3 V/m 

3-5 V/m 

5-6 V/m 

12.07.2001 TARİH VE 24460 SAYILI RESMİ 

GAZETEDE 

YAYINLANAN YÖNETMELİKTE LİMİT 

DEĞERLER: 

Tek bir cihaz Ortam 

900 MHz 10.23 V/m 41.25 V/m 

1800 MHz 14.60 V/m 58.30 V/m 

29% 

60% 

6-9 V/m 

900 MHz İNGİLTERE(NRPB) 112 V/m 

ABD(FCC) 

47 V/m 

Telekominikasyon Kurumu. Samsun Bölge Müdürlüğü (Eylül 2007) verileri 

WHO 

42 V/m 



hİl Emniyet Müdürlüğü verileri (2002-2005) 

h Köy Hizmetleri il Müdürlüğü verileri (2002) 

hDevlet Demir Yolları Gar Müdürlüğü verileri (2002) 

hKarayolları 72. Şube Müdürlüğü verileri (2002) 

hTedaş Müessese Müdürlüğü verileri (2002-2005) 

h Telekominikasyon Kurumu. Samsun Bölge Müdürlüğü 2007 verileri 

145

M. YERLEŞİM ALANLARI VE NÜFUS 

M.1.KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMA 

M.1.1.Kentsel Alanlar 

M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri 

Amasya İli, Orta Karadeniz bölümünün iç kesiminde 35 00’ ve 36 30’ doğu 

boylamları ile 40 15’ ve 41 03’ kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. 

Doğuda Tokat İli’nin Erbaa İlçesi ve Yozgat İli, kuzeyinde Samsun İli’nin 

Çarşamba, Ladik, Havza,Vezirköprü İlçeleri, batıda Çorum İlin’in Osmancık, 

İskilip Mecitözü İlçeleri, güneyinde Tokat İlinin, Zile ve Turhal İlçeleri ile 

çevrilidir. 5.520 km 2 alana sahip olup, rakımı 412 metredir. 

İl Arazisi Paleolojik ve kısmen Mezozoik temel üzerinde yayılan daha genç 

formasyonlardan meydana gelmiştir. Zemin yapısı kalker,yeşil kayaçlar ve yamaç 

molozları ile alüvyondan oluşmuştur. 

Samsun çıkışı,Ters Akanın doğusu ve batısı ile Tokat çıkışında zemin 

yapısı,kireç taşıdır. Yapının diğer bir özelliği de kalker arazisinin geniş bir yer 

tutmasıdır. 

Amasya ve çevresinin genel görünümünde dağlar ve dağları derin bir 

şekilde yaran vadiler dikkati çeker. İl topraklarını bir uçtan bir uca geçen 

Yeşilırmak vadisi ve kolları boyunca ovalar ve dar boğazlar yer almaktadır. 

İl bulunduğu konum itibariyle, Karadeniz ve İç Anadolu bölgeleri arasında 

yer aldığından, bir geçiş iklimine sahiptir. Genellikle ılıman olan iklim, bazen 

Karadeniz’in yağışlı, bazen de İç Anadolu’nun karasal iklim niteliklerini 

göstermektedir. 

M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni 

Son yapılan nüfus sayımına göre, 74.463 kişilik bir nüfusa sahip olan 

Amasya, Orta Karadeniz bölgesinin tarihi ve şirin bir kentidir. Doğusunda Taşova, 

güneyinde Göynücek, batıda ise Suluova, Merzifon, Gümüşhacıköy ve 

Hamamözü ilçeleriyle çevrilidir. 

Amasya, 5200 km 2 ’lik bir yüzölçüme sahiptir. Belediye sınırı 3200 hektar 

olup, bunun 1470 hektarlık kısmının imar planı mevcuttur. 44 Hektarlık kısım sit 

alanında, 18 hektarlık kısım ise ticari sahada kalmaktadır. 

Şehir, batı ve güney batı yönlerinde gelişme gösterirken, konut olarak 

gelişen alanların büyük kısmının planı mevcuttur. 

M.1.1.3. Planlı Kentsel Gelişme Alanları 

Amasya; coğrafik yapısının vermiş olduğu zorluktan dolayı, kendisine 

gelişme yönü olarak batı ve güneybatı bölgelerini seçmiştir. Helvacı Mahallesi ve 

özellikle, Şeyhcui Mahallesinde, kooperatifleşmenin de verdiği hızla büyük bir 

konut yapımı gerçekleşmiş olup, konut sayısında hızlı bir artış sağlanmıştır. 

Nazım imar planı ve uygulama imar planı, şehrin yarısında 

tamamlanmakla birlikte planı olmayan alanların ön çalışmaları yapılmaktadır. 

Ayrıca İller bankası bünyesinde yapılan çalışma ile, şehrin hali hazır harita 

yenileme çalışmaları devam etmektedir. 

146

Amasya Belediyesinin yapmış olduğu sıkı denetimlerden dolayı, kaçak 

yapılaşmaya izin verilmemekte olup, gereken yerlerde ıslah imar planı çalışmaları 

yapılmaktadır. 

M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk 

En son yapılan nüfus sayımına göre, Amasya Belediyesine bağlı mahalle ve 

nüfus dağılımları aşağıdadır. 

Tablo.M.1. Amasya belediyesine bağlı mahalle ve nüfus dağılımı 

Mahalle Nüfus Mahalle Nüfus 

Beyazıtpaşa Mahallesi 3020 Hızırpaşa 4712 

Dere Mahallesi 1446 İhsaniye 2410 

Fethiye Mahallesi 2318 Kurşunlu 2546 

Gökmedrese 6585 Karasenir 867 

Gümüşlü 546 Kirazlıdere 2095 

Hatunya 478 Mehmetpaşa 1486 

Hacı İlyas 986 Nergiz 725 

Helvacı 2082 Pirinçci 639 

Hızırpaşa 4712 Savadiye 1376 

İhsaniye 2410 Sofular 692 

Kurşunlu 2546 Şamlar 6971 

Karasenir 867 Şehirüstü 1516 

Beyazıtpaşa Mahallesi 3020 Üçler 2367 

Dere Mahallesi 1446 Yüzevler 2138 

Fethiye Mahallesi 2318 Yazıbağları 7759 

Gökmedrese 6585 Ormanbağları 263 

Gümüşlü 546 Göllübağları 892 

Hatunya 478 Ellibeşevler 5483 

Hacı İlyas 986 Şeyhcui 12066 

Helvacı 2082 

Amasya Belediyesi 2002 verileri 

TOPLAM 74.463 

Amasya’da Mustafa Kemal Paşa Caddesi, İstasyon Caddesi, Yüzevler 

Mahallesi, Gümüşlü Caddesi ve Kocacık Çarşısının bulunduğu bölgeler, ticaret 

alanlarının yoğunlaştığı bölgeler olarak öne çıkmaktadır. 

Amasya çıkışında Tokat yolu üzerinde Küçük Sanayi Sitesi, Doğantepe 

Belediyesi yanında ise Organize Sanayi Bölgesi mevcuttur. Son yıllarda Şeyhcui 

Mahallesinde hızla yaşanan kooperatifleşme hareketiyle birlikte büyük bir konut 

artışı sağlanmış ve Şeyhcui Mahallesi konut alanlarının yoğunlaştığı bölge haline 

gelmiştir. 

M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları 

İlimizdeki ilk iskan yerleşmeler katolik çağa kadar (M.Ö. 5500-3500) 

dayanmakta ve şehir içerisinde çeşitli dönemlere ait mimari dokuya ait izleri 

147

görmek mümkündür. Bu nedenle şehir merkezinde ve çıvarında tespit ve tescili 

yapılmış olan birçok arkeolojik ve kentsel sit alanları bulunmaktadır. 

Amasya il merkezinde yer alan kentsel sit alanları hakkında bugüne kadar 

yapılmış koruma amaçlı imar planı henüz bulunmamaktadır. Bu konudaki 

çalışmaların devam ettiği fakat henüz bitirilememiş olduğu bilinmektedir. 

Bununla birlikte mevcut tarihi ve kentsel dokuyu korumak için Kültür ve 

Turizm Bakanlığı, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 

19.04.1996 tarih ve 419 ile 05.11.1999 tarih ve 658 sayılı ilke kararları 

doğrultusunda hareket edilmektedir. Bu nedenle şehirdeki tarihi ve kentsel doku, 

koruma amaçlı imar planı hazırlanana kadar Koruma Yüksek Kurulu ilke 

Kararları ile Samsun Koruma Kurulunun geçiş dönemi yapılanma koşulları 

çerçevesinde aldığı kararla düzenlenmektedir. 

Amasya il merkezindeki mevcut sit alanları ve bunların dışında yer alan 

bazı yapılar, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu 

Müdürlüğü’nün 05.05.1992 tarih ve 2364 sayılı kararıyla tespit ve tescili yapılarak 

koruma altına alınmıştır. Özellikle Hatuniye ve Nergiz–Karşıyaka Mahalleleri 

sınırları içerisinde bulunmakta olan (Yalıboyunda) konutlarda onarım çalışmaları 

devam etmektedir. 

Ayrıca, koruma amaçlı imar planı çalışmalarının büyük bir kısmı 

tamamlanmıştır. Bu amaçla, içerisine Hatuniye Mahallesi, Mehmet Paşa Mahallesi, 

Sofular Mahallesi, Gümüşlü Mahallesi ve Hacıilyas Mahalleleri alınarak, tarihi 

dokuya uygun olarak yapılaşma sağlanmaktadır. Özellikle Amasya Belediyesinin 

yapmış olduğu çalışmalar neticesinde, tarihi dokuyu zedelemeden yapılaşmaya 

gidilmiş ve şehir tarihsel yapısını muhafaza etmiştir. Ayrıca, Amasya’nın 

doğusunda kalan Vermiş Köyü ile batısında kalan Yağmur Köyü hudutları 

içerisindeki bir kısım arazi, mücavir alan sınırları içerisine alınarak, yeni yerleşim 

alanları oluşturulmaya başlanmıştır. 

M.1.1.6. Endüstri Alanları Yer Seçimi 

Sanayi ve Teknoloji konu başlığı altında incelenmiştir. 

M.1.1.7. Tarihi Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar 

Amasya ili sınırları içinde Hatuniye Mah. Yalıboyu Evleri koruma altına 

alınmış olup gerek belediyenin gerekse özel teşebbüsün katkılarıyla restorasyon 

çalışmaları sürmektedir. 

M.1.2. Kırsal Alanlar 

M.1.2.1. Kırsal yerleşme deseni 

Bu konuda elimizde mevcut bilgi bulunmamaktadır. 

M.1.2.2. Arazi Mülkiyeti 

Amasya’da mülkiyet dağılımı özel mülkiyet ve kamu mülkiyeti olmak 

üzere ikiye ayrılmaktadır. Kamu mülkiyeti de belediye arazileri, hazine arazileri, 

özel idare arazileri ve vakıf arazileri şeklinde gruplara ayrılmaktadır. 

Amasya Belediye sınırları içerisinde özel mülkiyet çoğunlukta olup, daha 

sonra kamu mülkiyeti yer almaktadır. 

148

M.2. ALTYAPI 

Bu konu ile ilgili bilgiler ulaşım ve alt yapı başlığı altında incelenmiştir. 

M.3. BİNALAR VE YAPI ÇEŞİTLERİ 

Amasya’da binalar, konutlar, ticari yapılar, sıhhi ve sosyal yapılar, kültürel 

yapılar, dini yapılar, idari yapılar ve diğer yapılar olmak üzere sınıflara 

ayrılmaktadır. 

Amasya’da mevcut durumda 25141 adet konut, 3187 adet işyeri ve 326 adet 

resmi bina bulunmaktadır. 

M.3.1. Kamu Binaları 

İlimizde kamu binaları genellikle kendi binalarında hizmet 

vermektedir.Yeni yapılan kamu binaları şehrimizin dış bölgelerine yapılmaktadır. 

Böylelikle şehir merkezindeki yoğunluk azaltılmaktadır. 

İlimizdeki kamu binaları ekli krokide gösterilmiştir. 

M. 3.2. Okullar 

Amasya ilinde, Kamuya ait Amasya Üniversitesi bulunmaktadır. 

1974-1975 Öğretim yılında Amasya Kız Öğretmen Okulu'nun binalarında 

aynı okulun idaresi ve öğretim elemanları ile Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen 

Okulları Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak öğretime açılmıştır. 

1982 yılında, 41 Sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ile Ondokuz Mayıs 

Üniversitesine bağlanmış ve Amasya "Eğitim Yüksekokulu" adı altında 2 yıllık 

Önlisans öğretimi veren Eğitim Yüksekokuluna, 1990-1991 Öğretim yılından 

itibaren de 4 yıllık lisans düzeyine yükseltilmiştir. 

02.07.1992 tarihinde kabul edilen 3836 Sayılı Kanun ile 1992-1993 öğretim 

yılından itibaren "Amasya Eğitim Fakültesi"ne dönüşmüştür. 

1993-1994 öğretim yılından itibaren Sınıf öğretmenliği programı dışında, 

Türkçe öğretmenliği, Sosyal bilgiler öğretmenliği, Matematik öğretmenliği, Beden 

eğitimi öğretmenliği, Fen bilgisi öğretmenliği branşlarında da eğitime başlamıştır. 

Çeşitli Meslek Yüksekokulu birimlerinden ve Eğitim Fakültesinden oluşan, 

2007 yılında üniversite teşekkülü altında birleşerek Amasya Üniversitesi adını 

almıştır. Amasya Üniversitesi; 

Eğitim Fakültesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Mimarlık Fakültesi, Mesleki ve 

Teknik Eğitim Fakültesi, 

Meslek Yüksek Okulu, Sağlık Meslek Yüksek Okulu, Merzifon Meslek 

Yüksek Okulu, 

Fen Bilimleri Enstitüsü ile Sosyal Bilimler Enstitüsünden oluşmaktadır. 

Amasya ilinde, Kredi ve Yurtlar Kurumuna bağlı 1.884 kapasiteli yurtlar 

bulunmaktadır. Bunun 1266’ sı kız öğrenci, 618’ ise erken öğrenci kapasitelidir. 

149

Tablo M. 2: İlköğretim Kurumları Listesi (2007-2007 Öğretim Yılı) 

Amasya Merkez 

Ağılönü Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Ortaköy Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Cumhuriyet İöok. 

Aksalur Birleştirilmiş Sınıflı İöok. 

Sarıalan Çaydere Birleştirilmiş Sınıflı 

İöok. 

Fatih İöok. 

Aşağı Kızseki Birleştirilmiş Sınıflı İöo. Sarıalan Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Gazi İöok. 

Avşar Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Sarılar Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Özel İpekyolu İöok. 

Aydınlık İöok.. Sarımeşe İöok. Lokman Hekim İşitme Engelliler İöok. 

Bağlarüstü Birleştirilmiş Sınıflı İöok. 

Sarıyar Ova Mezra Birleştirilmiş Sınıflı 

İöo. 

Mehmetcik İöok. 

Bağlıca Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Sarıyar Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Müftü Mehmed Tevfik İöok. 

Bayat Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Sevincer İöok. Serdar Zeren İöok. 

Beldağ Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Şeyhsadi İöok. Tuğgeneral Hikmet Akıncı İöok. 

Boğa İöok. Tatar Köyü Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Yavuz Selim İöok. 

Çavuş Köyü Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Toklucak Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Yeşilırmak İöok. 

Çiğdemlik Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Ümük İlköğretim Okulu Karasenir İöok. 

Damuderebirleştirilmiş Sınıflı İöok.. Vermiş İöok. Albayrak Köyü İöok. 

Direkli Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Yıkılgan Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Boğazköy İöo. 

Ezinepazar İöok. Yolyanı Birleştirilmiş Sınıflı İöok. İpekköy Şehitler İöok. 

Hasaptal Keçili Mezraı Birleştirilmiş 

Sınıflı İöo. 75. Yıl İmkb Bayezıt İöok. Kayabaşı İöok. 

İbecik Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Akşemsettin İöok. Kızılca Köyü İöok. 

İlyas İöok. Atatürk İöok. Ovasaray İöok. 

İpekköy Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Bahçeleriçi İöok. Aydınca İöo. 

Kaleçavuşhan Birleştirilmiş Sınıflı 

İöok. Hürriyet İöok. Doğantepe İöok. 

Kapıkaya Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Mehmet Varinli İöok. Ezinepazar-Atatürk İöok. 

Karaibrahim İöok. Plevne İöok. Uygur İöok. 

Karaköprü Bölmebük İöok. Vali Hüseyin Poroy İöok. Yassıçal İöok. 

Keşlik Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Nihat Bayramoğlu İöok. Yeşilyenice İöok. 

Kızılkışlacık Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Ziyapaşa İöok. Ziyaret İöok. 

Kuzgeçe Birleştirilmiş Sınıflı İöok.. Zübeyde Hanım-Üçler İöok. 

Küçük Kızılca Birleştirilmiş Sınıflı 

İöok. 

Abdurrahman Kamil İöok. 

Taşova İlçesi 

Cumhuriyet İöok. Uluköy Şeh.Kom.Mustafa Düzgün İöo. Korubaşı İöok. 

Özkan Ağış İöok. Alçakbel İöok. Mercimek İöok. 

Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Alçakbel Erbeğendi Mezra İöok. Sepetli İiöok. 

Yeşilırmak İöok. Aşağı Baraklı Şehit Özcan Özen İöok. Yeşiltepe İiöok. 

Atatürk İöok. Çakırsu İöok. Yerkozlu Öok. 

Alpaslan İöok. Devre İöok. Ilıca İöok. 

Ballıdere Ömer Saray Yibo. Gemibükü İöok. Akınoğlu Kasabası İöok.. 

Çaydibi İöok. Gürsu İöok. Belevi Kasabası Öok. 

Destek İöok. Hacıbey İöok. Boraboy Kasabası İöok. 

Esençay İöok. Kavaloluğu İöok. Özbaraklı İöok. 

Şahinler İöok. Kavaloluğu Çerkezler Mezra İöok. Yaylasaray İöok. 

Merzifon İlçesi 

Abidehatun İöo. Şehit Polis Halim Çalkan İöok.. Kızıleğrek İöok. 

Cumhuriyet İöo. Şehit Polis Muzaffer Öztaş İöok. Akören İöok. 

Fatih İöo. Vali Hüseyin Poroy İöok. Akpınar İöok.. 

Gazi İöo. Atatürk İöok. Büyükçay İöok. 

Haşim Dülger İöo. İstiklal İöok. Gökçebağ İöok. 

Mehmet Akif Ersoy İöo. Karamustafapaşa İöok. Kamışlı İöok. 

Mehmet Çelebi İöo. Alıcık İöok.. Karşıyaka Köyü İöok. 

Mehmetçik İöo. A.Faruk Çörekçi İöok. Şeh.Ahmet Gözütok İöok. 

Namık Kemal İöo. Kayadüzü Işık İöok. Yakacık İöok. 

Özel Ahi İöo. Sarıbuğday İöok. Yakup İöok. 

Şehit Öğrt. Mehmet Kapusuz İöo. Kayadüzü İöok. Merzifon İlköğretim Okulu ve İş Okulu 

150

Göynücek İlçesi 

Atatürk İöok. Gediksaray İöok. Hasanbey Birleştirilmiş Sınıflı İöok. 

Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Karaşar İöok. Ilısu Köyü Şehit İsmail Kara İöok. 

Alan İöok. Ayvalıpınar Birleştirilmiş Sınıflı İöok. Kervansaraybirleştirilmiş Sınıflı İöok.. 

Şehit Lokman Cansız İöok. Davutevi İlköğretim Okulu Sığırçayı Birleştirilmiş Sınıflı İöok. 

Hamamözü İlçesi 

Atatürk İöok.. Alan Öok. Sarayözü Öok 

Hamit Kaplan İöok. 

Göl İöok.. 


Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Işık İöok.. Karacaören İöok. 

Kemalpaşa İöok. Gümüş İöok. Kağnıcı İöok.. 

Mehmetpaşa İöok. Kızılca İöok. Korkut Öok. 

Şehit Teğmen Ahmet Çıtak İöok. Çal İöok. Köseler İöok. 

Ülkü İöok. Dumanlı Köyü İöok.. Pusacık İöok. 

Suluova İlçesi 

Atatürk İöok. Cevizdibi Şeh.Serhat Yurtbaşı İöok Eymir Şeh.Er Bülent Bal İöok. 

Çeltek İöok. Hürriyet İöok. Kerimoğluköyü İlköğretim Okulu 

Cumhuriyet İöok. Halit Osman Otcu İöo. Kolay Şeh.H. Kavaklı İöok. 

Gazi İöok. Maarif İöok. Oğulbağı İöok. 

Hacıbayram İöok. Mehmet Bilgili İöok. Ortayazı İöok. 

Murat Deniz İöok. Şeker İöok. Salucu İöok. 

Suluova İöok. Arucak Şeh.Ercan Kurt İöok. Uzunoba İöok. 

Şehit Aydın Korkmaz İöok. Bayırlı İöok. Yüzbeyi İöok. 

Yunus Emre İöok. Cürlü İöok. Eraslan Kas.Şeh.Fatih Mehmet Keleş İöo. 

Zübeyde Hanım İöok. Derebaşalan İöok. Akören Köyü İöok. 

Bolat İöok. 

Deveci Köyü Şeh.Recep İnce İöok. 

TOPLAM: 209 İÖO 

Milli eğitim Müdürlüğü 2007 verileri 

151

Tablo M. 3: Ortaöğretim Kurumları Listesi (2007-2007 Öğretim Yılı) 

Merkez İlçe 


Amasya Lisesi 

İmam Hatip Lisesi 

Anadolu Lisesi 

Şeh.Pol.Ahmet Yaşar Mesleki Eğt.Merk. 

Anadolu Öğretmen Lisesi Taşova Lisesi (Y.D A Lise) 

Alptekin Anadolu Lisesi Sağlık Meslek Lisesi 

Atatürk Lisesi 


Aydınca Lisesi 


Anadolu İhl.Ve İmam Hatip 

Lisesi 


Macit Zeren Fen Lisesi 

Anadolu İhl.Ve İhl. 

Kız Meslek Lis.Ve And. K.M.L. Meslek Lisesi Ve And. Kız Mes. Lis. 

Oniki Haziran Lisesi 

Merzifon Lisesi (Yabancı Dil Ağırlıklı Lise) 

Özel İpek Yolu Lisesi 

Anadolu Teknik Lise Ve Endüstri Mes. Lis. 

Anadolu Mes.Lis.T.L.Ve Eml. Anadolu Tml.Ve Tic.Mes.Lis. 

Anadolu Tml.Ve Tic.Mes.Lis. Sağlık Meslek Lisesi 

And.İmkb Otelcilik Ve Turizm Suluova İlçesi 

Mes.Lis. 

Gökhöyük Tarım Meslek Lisesi Anadolu Lisesi 

Gümüşhacıköy İlçesi 

Teknik Lise Ve End.Mes.Lisesi 


Fatih Lisesi 

Gümüşhacıköy Çok Prog. Lise İmam Hatip Lisesi Ve Anadolu İhl. 

Gümüşhacıköy Lisesi (Y.D.A.L.) Kız Meslek Lisesi 

İmam Hatip Lisesi 

Sağlık Meslek Lisesi 

Sağlık Meslek Lisesi 

Suluova Lisesi (Yabancı D.A.L.) 


Ticaret Meslek Lis.Ve Anadolu Tml. 

70. Yıl Sağlık Meslek Lisesi 

Çok Programlı Lise 


Hamamözü Adil Candemir Çok Prog. Lise 

Milli Eğitim Müdürlüğü 2007 verileri 

M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri 

İlimizdeki hastaneler ve sağlık tesisleri krokide işaretlenmiştir. Bu konuda 

ki bilgiler (R) Sağlık ve Çevre konusunda incelenmiştir. 

M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler 

İlimizde sosyal ve kültürel tesisler krokide işaretlenmiş olup, (G) Turizm 

konusunda incelenmiştir. 

M.3.5. Endüstriyel Yapılar 

İlimizdeki endüstri alanları kroki de işaretlenmiştir. 

M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar 

Amasya’da göçer ve hareketli barınak mevcut değildir. 

M.3.7. Otel, Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar 

(G) Turizm konusunda incelenmiştir. 

152

M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar 

Tablo M.4: Amasya ili ve ilçeleri meslek grupları 

M.3.9. Kırsal Alanda Yapılaşma 

Geçmiş dönemlerde ilimiz kırsalında ahşap ve kerpiç dam yapılı binalar 

yapılırken, günümüzde betonarme binalar yapılmaktadır. 

M.3.10. Yerel Mimari Özellikler 

Amasya gerek milattan önceki tarihi eserleriyle, gerekse milattan sonraki ve 

özellikle Osmanlı dönemi eserleriyle, geniş bir kültür zenginliğine sahip 


153

Hatuniye Mahallesi, Mehmet Paşa Mahallesi, Sofular Mahallesi, Gümüşlü 

Mahallesi, Helkıs Mahallesi ve Hacı İlyas Mahallelerini içine alan bölgenin, 

koruma amaçlı imar planı çalışmalarının büyük kısmı tamamlanmıştır. Bu 

bölgelerdeki evlerin çoğunluğu ahşap olduğundan, çam kereste kullanılmıştır. 

Özel karışımlı kerpiç sıva, dolgu malzemesi olarak kullanılarak, tarihi dokunun 

bozulmaması sağlanmış ve şehrin tarihten gelen yapısına sahip çıkılmıştır. 

Şehrin görünümüne ayrı bir güzellik katan, Yeşilırmak kenarındaki 

Yalıboyu Evleri, Selçuklu ve Osmanlı dönemi eserleri olan çeşme, hamam ve 

konaklarıyla şehir, tarihsel kimliğini korumuş ve tüm güzelliğiyle insanlara 

sunmaktadır. 

M.3.11. Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller 

İlimizde, inşaat sektöründe betonarme binalar ağırlıklı olup, yer yer yığma 

tuğla binalar, ahşap ve prefabrik binalar mevcuttur. 

Betonarme binalarda, deprem yönetmeliğine uygun şekilde beton 

karışımları ve çelik donatı malzemeleri kullanılmaktadır. Belediyece yapılan 

denetimlerde, bina yapımında kullanılan tüm malzemelerin TSE’ ye ( Türk 

Standartları Enstitüsü ) uygunluğu tespit edilmiştir. 

Amasya’da sit alanları yoğun olduğundan dolayı, Sit alanları koruma altına 

alınmış olup, (Hatuniye, Sofular, Gümüşlü, Mehmet Paşa, Helkıs ve Hacı İlyas 

Mahalleleri) bu alanlardaki tarihi dokuya zarar vermeyecek şekilde aslına uygun 

malzemeler kullanılarak tadilat ve tamirat çalışmaları yapılmaktadır. Bu 

bölgelerdeki evlerde genellikle ahşap mimari olduğundan, ahşap malzemede çam 

kereste kullanılmaktadır. Dolgu malzemesi olarak da, özel karışımlı kerpiç sıva 

tercih edilmektedir. 

Ayrıca ilimizde, günümüz inşaat sektöründe kullanılan tuğlaların ham 

maddesinin bol olmasından dolayı, tuğlacılık sektörü gelişmiş olup,maliyeti 

ucuzlatmıştır. Tuğla iç piyasada tüketildiği gibi, çevre illerde satılmaktadır. Son 

yıllarda ilimizde, mermer rezervlerinin yeryüzüne çıkartılmasıyla gelişen mermer 

sanayi, inşaat sektöründeki yerini almış, kaplama ve süsleme malzemesi olarak 

çokça kullanılmaktadır. İlimiz için doğal kaynak durumundaki Yeşilırmak’tan 

çıkarılan kaliteli kumlarda hem iç piyasada hem de çevre illerde inşaat sektöründe 


M.4. SOSYO EKONOMİK YAPI 

M.4.1. İş Alanları ve İşsizlik 

2000 Genel Nüfus Sayımında uluslar arası tanımlar esas alınarak işsizlik 

bilgileri derlenmiştir. Buna göre Amasya ilindeki işsizlik oranı % 4.9 dur. Bu oran, 

işgücündeki her 100 kişiden 5 kişinin işsiz olduğunu göstermektedir. 

Sayımdan önceki bir hafta içinde çalışmayan ve bir işle de bağlantısı 

olmayanlardan, iş arayan ve son üç ayda iş bulmak için bir girişimde 

bulunanların, toplam işgücü nüfusu içindeki oranı, bir başka deyişle işsizlik oranı 

% 4.92’ dur. Bu oran erkek nüfusta % 5.2 iken, kadın nüfusta 5.43’tür. 

İşsizlik oranı il merkezinde ilçe merkezlerine oranla daha düşüktür. İl 

merkezinde 5.76 olan işsizlik oranı, ilçe merkezlerinde % 12.4’tür. Köylerde ise bu 

154

oran % 2’dir. İl merkezi ve ilçe merkezlerinde kadınların işsizlik oranı, erkeklerin 

işsizlik oranından daha yüksek iken, köylerde erkeklerin işsizlik oranı 

kadınlardan daha yüksektir. İl merkezinde işsizlik oranı kadınlarda % 23, 

erkeklerde % 5.1 iken, köylerde işsizlik oranı kadınlarda % 1, erkeklerde % 29 dur. 

İşsiz nüfusun büyük çoğunluğunu genç nüfus oluşturmaktadır. Bu 

gurubun % 71’i 30 yaşından küçüktür. 

Tablo M.5: Kayıtlı İşsizler 

KAYITLI İŞSİZLER 

Erkek Kadın Toplam 

2731 794 3525 

Türliye İş Kurumu Amasya İl Müdürlüğü 2007 verileri 

M.4.2. Göçler 

Amasya İli, Karadeniz bölgesinin göç veren illeri arasında yer almaktadır. 

Özellikle 1960/1975 yılları arasında önem kazanan bu göç olgusunun nedenleri 

olarak ; 

1- Topraksızlaşma 

2- Tarımda faal nüfus payının genişlemesi. 

3- İlin yeterli ekonomik donatımdan yoksun oluşu. 

4- Geçim zorluğu 

5- İşsizlik 

gösterilmektedir. 

Göçler, genellikle kırsal kesimden nüfus kopması şeklinde görülmekte 

olup, çeşitli bölgelerdeki illere olmakla birlikte, genellikle büyük kentlere yönelik 

olarak gerçekleşmektedir. 

Amasya İli başta İstanbul olmakla üzere Ankara, İzmir ve kısmen de çevre 

illerden Samsun, Tokat ve Çorum İllerine göç vermektedir. 

Dışarıdan aldığı göç, verdiği göç kadar olmamakla beraber, İzmir dışında 

olmak üzere, yukarıda sayılan göç verdiği İllerden, aynı zamanda göç de 

almaktadır. 

M.4.3. Göçebe İşçiler (Mevsimlik) 

Amasya İlinde belirli zamanlarda göç alan bir konumunda değildir. 

Genellikle mevsimlik göç veren bir ildir. 

M.4.4. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı 

Amasya’da kent toprağı, Özel mülkiyet ve Kamu mülkiyeti şeklinde ayrılır. 

Kamu mülkiyetini de hazine arazileri, Belediye arazileri, Özel idare arazileri ve 

vakıf arazileri oluşturmaktadır. 

27 adet mahalleden oluşu Amasya’da kent toprağının büyük kısmı özel 

mülkiyete aittir. Konut sayısı 25141 iken, 3187 adet işyeri ve 326 adet resmi bina 

bulunmaktadır. Özellikle Şeyhcui Mahallesi, özel mülkiyetin ağırlıklı olduğu ve 

konut alanının yoğunlaştığı bölgedir. Mustafa Kemal Paşa Caddesi, Yüzevler 

155

Mahallesi, Gümüşlü Mahallesi ve Kocacık Çarşısının bulunduğu bölgeler 

işyerlerinin ve kamu mülkiyetinin ağırlıklı bulunduğu bölgelerdir. 

M.4.5. Konut Yapım Süreçleri 

Amasya İli toplam 27 mahalleden oluşmaktadır. Bu mahallelerden özellikle 

Şeyhcui, Kirazlıdere, Hızırpaşa, Şamlar (Bahçeleriçi, Hanlar mevki) Mahalleleri, 

son yirmi yıl içinde hızlı bir kentleşme hamlesi içine girmiş bulunmaktadır. 

Kooperatifleşme hızlı bir şekilde devam ederek, nüfus yoğunluğunu bu alanlarda 

toplamıştır. 

Amasya İlinde son beş yılda 980 adet inşaat ruhsatı verilmiştir. Halen 

mevcut 150 adet kooperatif, inşaat faaliyetlerini sürdürmektedir. 

Amasya’da büyük şehirlerde olduğu gibi kaçak yapılaşma ve 

gecekondulaşma çok yaygın değildir. Özellikle son yedi yıl içinde, 

gecekondulaşma yok denecek kadar azdır. Bunda imara açılan alanların rolü 

büyüktür. Bu süre içerisinde mahallelerin eksik teknik alt yapıları 

tamamlanmıştır. Mücavir alanlar içerisinde şehrin gelişme yönünde, imar plan 

uygulamaları, parselasyon hizmetleri yapılmış, ada içi imar düzenlemeleri, inşaat 

ruhsat ve iskan ruhsatlarında kolaylıklar sağlanarak, yasal yapı yapma imkanı 

artırılmış ve kaçak yapılaşma önlenmiştir. 

Ayrıca, kurulan tekstil fabrikaları, Maya fabrikası, Küçük sanayi sitesi, 

Organize sanayi bölgesi, kentleşme oranını artırmakla beraber, mevcut olan eğitim 

fakültesi ve yüksek okula ilaveten Fen- Edebiyat Fakültesinin de ilimize gelmesi 

ile konuta olan talep artmış olup, bu nispette inşaat sektörü ve kentleşme 

canlanmıştır. 

M.4.6. Gece Kondu Islah ve Önleme Bölgeleri 

Amasya’da İhsaniye, Kirazlıdere, Helvacı, Hızırpaşa, ve Şeyhcui 

Mahallelerinde gecekondu yaparak tapu tahsis belgelerini alan vatandaşlara, 

yapılan ıslah imar planı sonucunda gerçek tapuları verilmiştir. 

Şamlar Mahallesinde imar planlarında gösterilen, 1 nolu gecekondu ıslah ve 

önleme bölgesi, Arkeolojik Sit alanında kaldığı için bu bölgede yapılaşmaya izin 

verilmemektedir. Hızırpaşa Mahallesindeki 2 nolu gecekondu ıslah ve önleme 

bölgesinde imar uygulaması işlemi yapılmıştır. 

Son zamanlarda, Amasya Belediyesi İmar İşleri Müdürlüğü’nün yapmış 

olduğu düzenlemeler ve denetimler neticesinde, kaçak yapılaşmaya ve gece 

kondu yapımına imkan verilmemektedir. 

M.5. YERLEŞİM YERLERİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ 

M.5.1. Görüntü Kirliliği 

Doğal, kültürel ve tarihi zenginliği olan İl’deki görüntü kirliliği; yerleşim 

alanlarının dar olmasına rağmen rahatsız edici boyutta değildir. Bununla birlikte, 

şehir merkezindeki Yalıboyu evleri olarak adlandırılan tarihi binalar şehre görsel 

olarak bir güzellik kazandırmaktadır. Ancak, mevcut tarihi yapıların restorasyonu 

yeterli düzeyde olmadığından tarihi güzellik tam yansıtılamamaktadır. 

156

Otopark alanlarının yetersizliğinden cadde ve sokaklar geçici otopark 

olarak kullanılmakta böylelikle şehir içerisinde görüntü kirliliğine neden 

olmaktadır. 

Yerleşim merkezi dışına gidildikçe özellikle karayolu güzergahları 

yakınında faaliyet gösteren kireç ocağı ile asfalt şantiyesi ile kum eleme tesisleri, 

tuğla fabrikalarının taşıma, depolama ve benzeri işlemler sırasında çevrede 

görüntü kirliliğinin yanı sıra toz, gaz ve partikül madde kirliliğine de sebep 

olmaktadır. 

Hafriyat ve moloz atıklarının Belediyenin belirlediği alanlar dışına kaçak 

olarak dökülmesi il merkezindeki görüntü kirliliğinin ayrı bir boyutudur. 

M.5.2. Binalarda Ses İzolasyonu 

Günümüzde insanlar genel olarak, toplu yaşam yerleri olan binaları tercih 

etmektedir. Günlük hayatın stresi, çevreden dolayı kaynaklanan sesler, şehir 

merkezinin yoğunluğu, insanları rahatsız edici boyutlara ulaşmıştır. Bu nedenle 

ses izolasyonu kaçınılmaz bir etken haline gelmiştir. 

Amasya’ da yapılan binalarda ses izolasyonu için pencerelerde çift cam 

kullanılmaktadır. Binaların dış cephe duvarları çift sıra şeklinde yapılıp, arasına 

strafor ve benzeri maddeler konulmaktadır. Bazı binalarda kat döşemeleri, 

asmolen döşeme şeklinde olmaktadır. 

M.5.3. Hava Alanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonları 

Hava alanları ve çevresinde oluşturulan gürültü zonları ile ilgili bir çalışma 


M.5.4. Ticari ve Endüstriyel Gürültü 

(O) Gürültü ve Titreşim konusunda incelenmiştir. 

M.5.5. Kentsel Atıklar 

( N) Atıklar konusunda incelenmiştir. 

M.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı 

Amasya Orta Karadeniz Bölgesinin iç kısımlarında olup, karasal iklime 

yakın bir iklim özelliği göstermektedir. Bu nedenle, binaların ısı yalıtımlarında 

kullanılan malzemeler, iklim özelliğine uygun olarak seçilmektedir. 

Binalardaki ısı yalıtımı insan sağlığı, onarım giderleri ve yakıt ihtiyacı 

yönünden büyük önem arz etmektedir. İlimizde yapılan binalarda ısı yalıtımını 

sağlamak için, genel olarak çatılarda izocam ve strafor kullanılmaktadır. 

Duvarlarda ise çift sıra (Sandviç duvar) şeklinde örülmek ve içine izocam yada 

benzeri malzeme kullanmak suretiyle ısı yalıtımı sağlanmaktadır. 

M.6. NUFUS 

1927 yılında Türkiye’nin nüfusu 13.648.270 iken,Amasya İlinin nüfusu 115.191 

olarak tespit edilmiştir. Bu tarihte Amasya, nüfus büyüklüğü açısından 63 İl 

arasında 51. sırada yer almıştır. 2000 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre ise 

81 İl arasında 53. sırada bulunmaktadır. 

157

Amasya'da kilometrekareye düşen kişi sayısı 1927 yılında yaklaşık 21 kişi iken, 

2000 yılında 64 kişiye yükselmiştir. 

M.6.1: Nüfusun Yıllara Göre Değişimi 

Tablo M.6: Amasya il ve ilçelerin nüfus miktarı ve yıllar itibariyle değişimi 

SAYIM 

YILI 

TOPLA 

M 

NÜFUS 

ŞEHİR 

NÜFUS 

U 

KÖY 

NÜFUS 

U 

ŞEHİR VE KÖY NÜFUSUNUN TOPLAM 

NÜFUS İÇİNDEKİ ORANI (%) 

ŞEHİR 

KÖY 

T E K T E K 

1927 115.191 29.972 85.219 38.40 27.57 24.55 73.98 72.43 75.45 

1935 128.113 32.023 96.090 25.00 25.38 24.63 75.00 74.62 75.37 

1940 136.029 33.935 102.094 24.95 25.80 38.68 75.05 74.20 75.89 

1945 147.870 36.764 111.106 24.86 25.35 24.36 75.14 74.65 75.64 

1950 163.669 37.868 125.801 23.14 23.90 22.34 76.86 76.10 77.66 

1955 227.044 49.321 177.723 21.72 22.74 20.65 78.28 77.26 79.35 

1960 257.281 76.146 186.635 17.46 29.45 25.26 72.54 70.55 74.74 

1965 285.729 83.016 202.713 38.50 38.56 26.89 70.95 68.93 73.11 

1970 307.025 97.088 209.937 31.62 38.52 29.70 68.38 66.48 70.30 

1975 322.806 115.480 207.326 35.77 37.13 34.35 64.23 62.87 65.65 

1980 341.287 128.077 213.210 37.53 38.98 36.04 62.47 61.02 63.96 

1985 358.289 148.614 209.675 41.48 73.31 39.59 58.52 56.69 60.41 

1990 357.191 162.544 194.647 45.51 46.96 44.03 54.49 53.04 55.97 

2000 365.231 196.621 168.610 53.83 55.09 52.54 46.17 44.91 47.4 

2007 328.674 201.331 127.343 61.26 61.79 60.71 38.74 38.21 39.29 

M.6.2. Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Eğitim Gruplarına Göre Dağılımı 

Tablo M.7: Yıllar itibariyle nüfusun yaş ve cins gruplarına göre dağılımı 

Yaş Grubu Erkek % Kadın % Toplam 

00-04 15.453 51,3 14.679 48,7 30.132 

05.09 16.160 51,1 15.487 48,9 31.647 

10-14 18.040 51,4 17.067 48,6 35.107 

15-19 18.548 49,9 18.608 50,1 37.156 

20-24 22.692 59,3 15.578 40,7 38.270 

25-29 13.619 49,8 13.739 50,2 27.358 

30-34 12.461 50,4 12.239 49,6 24.700 

35-39 12.745 49,3 13.101 50,7 25.846 

40-44 11.041 50,7 10.729 49,3 21.770 

45-49 9.649 50,0 9.633 50,0 19.282 

50-54 8.497 48,8 8.912 51,2 17.409 

55-59 6.559 47,7 7.191 52,3 13.750 

60-64 6.386 46,9 7.224 53,1 13.610 

65-69 6.711 50,1 6.678 49,9 13.389 

70-74 4.053 45,3 4.897 54,7 8.950 

75-79 1.604 42,9 2.136 57,1 3.740 

80-84 635 43,0 841 57,0 1.476 

85+ 625 43,0 828 57,0 1.453 

Bilinmeyen 116 62,4 70 37,6 186 

Toplam 185.594 50,8 179.637 49,2 365.231 

158

M.6.3. İl ve İlçelerinin Nüfus Yoğunlukları 

Tablo M.8 : Nüfusun ilçeler itibariy 

ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ (ADNKS) VERİ TABAN, DİE 

İl İlçe Belediye Toplam Erkek Kadın 

Amasya Merkez 

Göynücek 

Gümüşhaciköy 

Amasya Belediyesi 85.851 44.731 41.120 

Ezinepazar Belediyesi 2.314 1.217 1.097 

Aydinca Belediyesi 853 440 413 

Doğantepe Belediyesi 1.667 863 804 

Yeşilyenice Belediyesi 2.391 1.252 1.139 

Yassiçal Belediyesi 1.838 977 861 

Ziyaret Belediyesi 3.060 1.635 1.425 

Uygur Belediyesi 1.181 594 587 

Göynücek Belediyesi 2.628 1.294 1.334 

Damlaçimen Belediyesi 1.414 703 711 

Gediksaray Belediyesi 1.029 513 516 

Gümüşhaciköy Belediyesi 12.847 6.192 6.655 

Gümüş Belediyesi 1.907 882 1.025 

Hamamözü Hamamözü Belediyesi 1.437 712 725 

Merzifon 

Suluova 

Taşova 

Merzifon Belediyesi 52.050 26.655 25.395 

Kayadüzü Belediyesi 1.803 893 910 

Suluova Belediyesi 37.235 18.400 18.835 

Eraslan Belediyesi 1.474 714 760 

Taşova Belediyesi 9.283 4.554 4.729 

Alpaslan Belediyesi 1.567 756 811 

Çaydibi Belediyesi 1.130 562 568 

Uluköy Belediyesi 1.551 782 769 

Destek Belediyesi 1.202 595 607 

Boraboy Belediyesi 1.094 545 549 

Esençay Belediyesi 1.405 695 710 

Akinoğlu Belediyesi 1.610 778 832 

Belevi Belediyesi 1.227 596 631 

Özbarakli Belediyesi 1.341 661 680 

M.6.4. Nüfus Değişim Oranı 

Son 73 yılda Türkiye’ nin nüfusu yaklaşık 5 kat artış göstermiştir. Aynı 

dönemde Amasya İlinin nüfusu yaklaşık 3.2 kat artış göstermiş ve 2000 yılında 

365.231’ e yükselmiştir.1927-1935 döneminde Amasya İli'nin nüfus artış hızı %00 

159

13.3 tür. 1927-2000 döneminde Amasya İli'nin nüfus artışı incelendiğinde, üç farklı 

dönem gözlenmiştir. 1985 yılına kadar nüfus sürekli olarak artmış, en yüksek 

yıllık nüfus artış hızı %00 65.46 ile 1950-1955 döneminde gerçekleşmiştir. 1985- 

1990 döneminde İlin nüfusu %00 0.61'lik artış hızı ile düşme göstermiş ve 1990 

yılından sonra tekrar artma eğilimine girmiştir. 

Amasya İli'nin 1990-2000 dönemindeki yıllık nüfus artış hızı yaklaşık %0 2’ dir. 

İle bağlı bulunan 6 İlçeden Merzifon İlçesi 67.281 nüfusu ile en fazla nüfusa , 

Hamamözü İlçesi ise , 6.161 nüfusu ile en az nüfusa sahip olan İlçelerdir. İlin yıllık 

nüfus artış hızı en yüksek olan ilçesi %009.2 ile Suluova iken, en az olan İlçesi %00 

28.2 ile Hamamözü'dür. 

2000 Yılı Genel Nüfus sayımı sonuçlarına göre, İl Genelinde mevcut 348 köy ve 

25 beldede toplam nüfus sayısı, 168.610 olup, bu rakam İl toplamı nüfusunun % 

46' sını oluşturmaktadır. İl merkezine bağlı 101 köy 6 belde olup, nüfus miktarı ise 

58.814 dür. 

Amasya İli'nin 2000 yılındaki nüfusu 365.231, 1990-2000 dönemindeki yıllık 

nüfus artış hızı yaklaşık % 002' dir. İle bağlı bulunan 6 ilçeden Merzifon İlçesi 

67.281 nüfusu ile en fazla nüfusa, Hamamözü İlçesi ise 6.161 nüfusu ile en az 

nüfusa sahip olan ilçelerdir. 

İlin yıllık nüfus artış hızı en yüksek olan ilçesi % 009.2 ile Suluova iken, en az 

olan ilçesi % oo-28.2 ile Hamamözü' dür. İl de bulunan toplam 370 köyden 281' 

inin nüfusu 500' ün altında olup, köylerin büyük çoğunluğu oldukça düşük bir 

nüfusa sahiptir. 



hİl Nüfus Müdürlüğü, DİE, 2000 Genel Nüfus sayımı 

hİL Milli Eğitim Müdürlüğü verileri (2003-2007) 


hTarım İl Müdürlüğü verileri (2002-2007) 

hİl Kültür ve Turizm Müdürlüğü verileri (2002-2005) 

hİl Çevre ve Orman Müdürlüğü Kaynakları verileri (2003-2007) 

hTürkiye İş Kurumu Amasya İl Müdürlüğü verileri (2002) 

hKöy Hizmetleri İl Müdürlüğü verileri (2002) 

160

N. ATIKLAR 

N.1. EVSEL KATI ATIKLAR 

Evsel atıklar; kısaca evlerden atılan, tehlikeli ve zararlı atık kavramına 

girmeyen, mutfak, bahçe gibi yerlerden gelen katı atıklar olarak 

tanımlanmaktadır. Evsel katı atıkların çoğunluğunu organik atıklar, kalan kısmını 

ise kağıt, karton, tekstil, plastik, ağaç, cam ve kül gibi maddeler oluşturmaktadır. 

Kısacası; katı atık olarak nitelendirdiğimiz bu atıklar, çeşit ve bileşim 

açısından ülkelerin ekonomik gelişme düzeylerine göre farklılık göstermektedir. 

Bazı araştırmalar sonucunda gelişmiş ülkelerin kentsel atıklarının içindeki kağıt, 

plastik, metal ve diğer maddelerin gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler oranla daha 

çok bulunmaktadır. 

Yukarıdaki atık bileşimindeki kül yüzdesinin kış aylarında daha yüksek, 

kalorifik değerinin de buna bağlı olarak daha düşük olması beklenmektedir. 

İlimizde meskenlerden, işyerlerinden kamu kurum ve kuruluşlardan kaynaklanan 

katı atıklar Belediye’ ye ait çöp araçlarıyla günün belirli saatlerinde toplanıp şehir 

merkezine yaklaşık 3-4 km. uzaklıkta bulunan Yuvacık Köyü, Kale Dağı 

mevkiinde düzensiz olarak depolanmaktadır. İlimizde yaklaşık 80-90 ton evsel 

atık oluşmaktadır. 

İlimizde evsel atıkların toplanma ve taşınması nispeten yeterli olmasına 

karşın depolama hizmetleri yetersiz düzeyde bulunmaktadır. Keza ilimiz merkez 

ve ilçelerinde belediyeler tarafından toplanan evsel atıklar düzensiz depolama 

yöntemiyle bertaraf edilmektedir. İlimiz genelinde yaklaşık 370 ton katı atık 

toplanmaktadır. 

Tablo N.1: Amasya merkez ve ilçe belediyelerin katı atık bileşeni 

Belediye/ 

Madde Cinsi 

Kağıt Oranı; (%) 

Cam Oranı ; (%) 

Metal Oranı ; (%) 

Plastik Oranı ; (%) 

Kül Oranı ;(%) 

Pil, ilaç, Sprey vs. 

kutuların oranı 

;(%) 

Kompastlanabilir 

Atık oranı (%) 

İşe Yaramayan 

diğer maddeler ,% 

Toplam 

Merkez 10 10 20 15 30 -- 5 10 

G.Hacıköy 3 5 15 7 60 2 3 5 

Göynücek 10 0 0 20 65 0 0 0 

Hamamözü 30 5 2 15 45 1 1 1 

Suluova 5 2 1 5 45 2 0 40 

Merzifon 5 1 4 4 10 1 1 74 

Taşova 5 0 25 0 0 5 3 15 

N.2. TEHLİKELİ VE ZARARLI ATIKLAR 

Sanayi tesislerinden kaynaklanan tehlikeli atıklar hakkında yeterli bilgi 

mevcut değildir. 

161

N.3. ÖZEL ATIKLAR 

N.3.1 Tıbbi Atıkları 

Tablo N.2: İl Sınırları İçindeki Sağlık Kurumlarında Oluşan Tıbbi Atıkların Toplanması, Taşınması ve Bertaraf Edilmesi 

DEĞERLENDİRME 

Ünite İçi 

Atık 

Yönetim 

Planı 

Evsel 

Atıklar 

Kaynağında Ayrı Toplama 

Ambalaj 

Atıkları 

Tıbbi 

Atıklar 

Kesici 

delici 

Atıklar 

Tehlikeli 

Atıklar 

Ünite İçi 

Atık 

Taşıma 

Aracı 

Geçici Depolama 

Geçici 

Atık 

Deposu 

Konteyner 

Temizlik 

İşçilerinin 

Özel Tıbbi 

Atık 

Kıyafeti 

Oluşan Tıbbi Atık 

Personel 

Miktarı 

İçin Özel 

Eğitim kg/gün kg/yıl 

OLUMLU (Adet) 5 62 62 62 62 7 13 7 6 6 62 

OLUMLU (%) 8.8 100 100 100 100 12.28 12.28 9.70 9.70 100 

OLUMSUZ (Adet) 57 _ _ _ _ 55 55 55 56 56 _ 

281.605 

Ton/Yıl 

OLUMSUZ (%) 91.2 _ _ _ _ 87.72 87.72 87.72 90.30 90.30 _ 

İl Sağlık Müdürlüğü 2007 yılı verileri 

Tablo N.3: İl Sınırları İçindeki Sağlık Kurumlarında Oluşan Tıbbi Atıkların Ayrı Toplanması, Ünite İçinde Taşınması ve Geçici Depolanması 

BELEDİYE ADI 

Tıbbi 

Atık 

Yöneti 

m 

Planı 

Tıbbi Atıkların Taşınması 

Temizlik 

İşçilerinin 

Özel Tıbbi 

Atık Kıyafeti 

Persone 

l İçin 

Özel 

Eğitim 

Toplanan tıbbi atık 

miktarı 

Tıbbi Atıkların Bertaraf 

Yöntemi 

Bertaraf 

tesislerinin 

Lisansı 

Amasya 

Belediye 


Var( x ) Özel ( ) Özel ( - ) Var( ) Var( ) Var ( ) 

Yok( x ) Kamu ( x ) Kamu ( ) Yok( x ) Yok( x ) Yok ( x ) 

500 Kg. 

182500 

Kg. 

Düzenli depolama ( ) 

Yakma ( ) 

Sterilizasyon ( ) 

Vahşi Depolama (x) 

Var ( ) 

Yok ( x ) 

Ezinepazar Var( x ) Özel ( ) Özel ( - ) Var( ) Var( ) Var ( ) 2 kg 550 kg Düzenli depolama ( ) Var ( ) 

162

Belediye 


Yok( ) Kamu ( x ) Kamu ( 1 ) Yok( x ) Yok( x ) Yok ( x ) 

Dogantepe Var( x ) Özel ( ) Özel ( - ) Var( ) Var( ) Var (x ) 

Belediye 

Başkanlığı Yok( ) Kamu ( x ) Kamu ( 1 ) Yok( x ) Yok( x ) Yok ( ) 

Uygur Belediye 


Ziyaret Belediye 


Var( x 

) 

Özel ( ) Özel ( - ) Var( ) Var( x ) Var (x ) 

Yok ( ) Kamu ( x ) Kamu ( 2 ) Yok( x ) Yok( ) Yok ( ) 

Var ( ) Özel ( ) Özel ( - ) Var ( ) Var ( ) Var (x ) 

Yok ( x ) Kamu ( x ) Kamu ( 1 ) 

Yok ( x 

) 

Yok ( x ) Yok ( ) 

Var ( ) Özel ( ) Özel ( ) Var ( ) Var ( ) Var (x ) 

Yeşil Yenice 

Belediye 

Başkanlığı Yok ( x ) Kamu ( x ) Kamu ( x ) 

Yassıçal 

Belediye 


Sağlık Ocağı kapalıdır. 

Yok ( x 

) 

Yok ( x ) Yok ( ) 

Aydınca Var( ) Özel ( ) Özel ( - ) Var( ) Var( ) Var ( ) 

Belediye 

Başkanlığı Yok( x ) Kamu ( x ) Kamu ( ) Yok( x ) Yok( x ) Yok ( x ) 

Suluova 

Belediyesi 

2 kg 522 kg 

2 Kg 730 Kg 

0.6 kg 219 kg 

0.13kg 

50 kg 

0.5 Kğ 185 Kğ 

Var( ) Özel ( ) Özel ( ) Var( ) Var( ) Var ( ) 10Kg 3.65 Kg 

Yakma ( ) 


Vahşi Depolama (x ) 

Yok ( x ) 


Yakma ( ) 

Var ( ) 


Vahşi Depolama (x) Yok ( x ) 


Yakma ( x ) Var ( ) 


Vahşi Depolama ( ) Yok ( x ) 

Düzenli depolama ( x ) 

Yakma ( ) 

Var ( ) 


Vahşi Depolama ( ) 

Yok ( x ) 


Yakma ( ) 

Var ( ) 


Vahşi Depolama ( x ) 

Yok ( x ) 


Yakma ( ) 

Var ( ) 



Yok (x ) 


Yakma ( x ) 

Var ( ) 



Yok ( x ) 


Yakma ( ) 

Var ( ) 

163

Yok(x) 

Kamu (x) 

Kamu (1 adet 

) 

Yok( x ) Yok( x ) Yok ( x ) 55 Kg 20.875Kg 

Eraslan Var( ) Özel ( ) Özel ( ) Var( ) Var( ) Var ( ) 

Belediye 

Başkanlığı Yok(x) Kamu (x) Kamu ( ) Yok( x ) Yok( x ) Yok ( x ) 

Merzifon Var( x ) Özel ( ) Özel ( - ) Var( ) Var (x ) Var ( ) 

Belediye 

Başkanlığı Yok( ) Kamu ( x ) Kamu ( 1 ) Yok( x ) Yok( ) Yok (x ) 

Kayadüzü 

Belediye 


1,5 Kg. 548 Kg. 

252 kg 91.980 Kg 

1 adet sağlık ocağı olduğu ve oluşan tıbbi atıkların İl Sağlık Müdürlüğü tarafından toplandığı 

belirtilmiştir. 

Var( x 

Gümüşhacıköy ) 

Belediye 

Başkanlığı Yok() Kamu (x) 

Özel ( ) Özel ( ) Var( ) Var( ) Var ( ) 

Kamu (1 adet 

) 

Yok( x ) Yok( x ) Yok ( x ) 

Var( ) Özel ( ) Özel ( ) Var( ) Var( ) Var ( ) 

Gümüş 

Belediye 

Başkanlığı Yok(x) Kamu (x) 

Kamu (1 adet 

) 



Göynücek 

Belediye 


Damlaçimen 

Belediye 


Sağlık Ocağı kapalı. 

Kamu (1 adet 

) 


120Kğ 

43.800Kğ 

150 gr. 55 Kg. 

20 Kg. 7300 Kg. 




Yakma ( x) 




Yakma ( ) 




Yakma ( ) 



Düzenlidepolama (x) 

Yakma ( ) 




Yakma ( ) 




Yakma ( ) 




Yakma ( ) 



Yok ( x ) 

Var ( ) 

Yok ( x ) 

Var ( ) 

Yok ( x ) 

Var ( ) 

Yok ( ) 

Var ( ) 

Yok (x) 

Var ( ) 

Yok ( ) 

Var ( ) 

Yok ( ) 

Var ( ) 

Yok ( ) 

164


Gediksaray 

Belediye 


Kamu (1 adet 

) 


Bilgi gelmemiştir 

Var(x) Özel ( ) Özel ( - ) Var( ) Var( ) Var ( ) 1,57 Kg. 570 Kğ. 

Taşova 

Belediye 

Başkanlığı Yok( ) Kamu (x) Kamu ( 1 ) Yok( x ) 

Destek Belediye 


Yok( x 

) 

Yok (x ) 

Var( ) Özel ( ) Özel ( - ) Var( ) Var( ) Var ( ) 

Yok( x ) Kamu ( ) Kamu ( ) Yok( x ) 

Yok( x 

) 

Yok (x ) 


Alpaslan 

Belediye 

Başkanlığı Yok( x ) Kamu ( x ) Kamu ( ) Yok( x ) 

Yok( x 

) 

Yok ( x ) 

Çaydibi Var( ) Özel ( ) Özel ( - ) Var( ) Var( ) Var ( ) 

belediye 

Başkanlığı Yok( x ) Kamu ( ) Kamu ( ) Yok( ) Yok( ) Yok ( ) 


Özbaraklı 

Belediye 

Başkanlığı Yok( x ) Kamu ( x ) Kamu ( x ) Yok( x ) 

Yok( x 

) 

Yok ( x ) 


Akınoğlu 

Belediye 

Başkanlığı Yok( x ) Kamu ( x ) Kamu ( 1 ) Yok( x ) 

Yok( x 

) 

Yok ( x ) 

Belevi Belediye 

Başkanlığı Var( ) Özel ( ) Özel ( - ) Var( ) Var( ) Var ( ) 

17,59 

Kg. 

6.420 Kğ. 

1 Kg. 360 Kğ. 

1 Kg. 360 Kğ. 

1,5 Kg. 500 Kg. 

250 gr. 91 Kg. 

2 kg 730 kg 

1 Kg. 260 


Yakma ( ) 




Yakma ( ) 




Yakma ( ) 




Yakma ( ) 




Yakma ( ) 




Yakma ( x ) 




Yakma ( ) 


Vahşi Depolama (x ) 


Yakma ( x ) 

Var ( ) 

Yok (x ) 

165

Yok( x ) Kamu ( x ) Kamu ( ) Yok( x ) 

Ballıdere Var( ) 

Belediye 

Sağlık Kuruluşu Bulunmadığından 

Başkanlığı Yok( x ) 

Yok( x 

) 

Yok ( x ) 


Borabay 

Belediye 

Başkanlığı Yok( x ) Kamu (x ) Kamu (x) Yok( x ) 

Yok( x 

) 

Yok ( x ) 


Esençay 

Belediye 

Başkanlığı Yok( x ) Kamu ( x ) Kamu ( x ) Yok( x ) 

Uluköy Belediye 


Yok( x 

) 

Yok ( x ) 

Var( ) Özel ( x ) Özel ( 1 ) Var( ) Var( ) Var ( 1 ) 

Yok( x ) Kamu ( ) Kamu ( ) Yok( x ) 

Yok( x 

) 

Yok ( ) 

Var( ) Özel ( ) Özel ( ) Var ( ) Var( ) Var ( ) 

Hamamözü 

Belediye 

Başkanlığı Yok( x ) Kamu ( - ) Kamu ( - ) Yok ( x ) 

Belediye Başkanlıkları 2007 yılı verileri 

Yok( x 

) 

Yok ( x ) 

1 Kğ. 360 Kğ. 

100 gr** 36 Kg. 

1kg 317kg 

7 kutu enjektör 




Yakma ( ) 




Yakma ( ) 




Yakma ( ) 




Yakma ( ) 




Yakma ( ) 



Var ( ) 

Yok ( x ) 

Var ( ) 

Yok ( x ) 

Var ( ) 

Yok ( x ) 

Var ( ) 

Yok ( x ) 

166

İlimizde hastane bünyesinde oluşan evsel atıkların betonarme yapı 

içerisinde toplandığı, tıbbi atıkların ise (kesici, delici, toksik vs.) ayrı renkli 

poşetlerde biriktirilip evsel atıkların yanında, başka bir tıbbi atık bidonunda 

toplandıktan sonra belediye çöp toplama araçları tarafından alınarak belediye çöp 

depolama sahasının ayrılmış bir bölümde depolanarak bertaraf edilmektedir. 

İlde bulunan hastane ve benzeri kuruluşlarda üretilen tıbbi atıkların miktar, tür ve 

özellikleri belirtilmeli, özellikle büyük hastanelerde ne tür tehlikeli atıklardan ne miktarda 

üretildiği konusunda araştırmalar yapılmalıdır. Ayrıca, hastane atıklarının ayrı mı yoksa 

belediyelerce evsel atıklarla birlikte mi toplanıp imha edildiği belirtilmelidir. 

İlimizdeki hastanelerde oluşan tıbbi atıklar; geçici depolama alanlarında 

biriktirilmekte, belirli periyotlarla ilgili belediyelerce alınmaktadır. Ancak belediyeler 

tarafından alınan tıbbi atıklar, belediyelere ait düzensiz katı atık depolama sahalarının ayrı 

bir bölümünde üzerleri kireçlenmek sureti ile bertaraf işlemleri gerçekleştirilmektedir. 

Ayrıca, Merzifon Belediye Başkanlığı tarafından tıbbi atık taşıma aracına lisans alma 

çalışmaları devam etmektedir 

N 3.2. Atık Yağlar 

NO 

1 

2 

3 

Tablo N.4: Toplanan Atık Yağlar 

ATIK ÜRETİCİSİ 

Uzel Yetkili Servisi 

Sanayi Sitesi D-2 

Blok 

No: 5 

Suluova/AMASYA 

İnançlar Otomotiv 

İnş.San. 

Tic.Ltd.Şti 

.Merzifon Samsun 

Asfaltı 

3 Km. 

Merzifon/AMASYA 

Meroto Otomotiv 

San.ve Tic.A.Ş. 

Samsun Yolu 2 

Km. 

Merzifon 

/AMASYA 

ÜRETİM 

KAPASİTESİ 

ATIK 

MİKTARI 

KATEGORİSİ 

ATIK 

KODU 

1000 Kg. 1000 Kg. II.Kategori 130202 

2000 Kg. 800 Kg. II.Kategori 130202 

5000 Lt. 1300 lt. II.Kategori 130202 

ATIK TAŞIYICISI 

SE Petrol Pet.Ür.Nak. 

San. 

Barboros Mah. Petrol Cad. 


KOCAELİ 

Güney Eksport Ltd.Şti.D 

100 

Karayolu 

Seyhan/ADANA 


San. 



KOCAELİ 

Bahar Madeni Yağ 

Ltd.Şti. 

Cumhuriyet Cad.Özgür 

Cen. 

VAN 

PETDER Bayar Caddesi 

Gülbahar Sok.Perdemsaç 

Plaza No: 17/14 

Kozyatağı/İSTANBUL 

(2007 Yılı) 

NEREDE 

BERTARAF 

EDİLDİĞİ 

BAŞTAŞ Başkent 

Çimento 

San.Tic.A.Ş. 

ANKARA 

600 Kg.Şahinbey 

Denizcilik 

Petrol 

Ltd.Şti.Şahinbey 

Halıcılar ve 

Trikocular Sit. 

Koray Aydın Cad. 

No: 6 

GAZİANTEP 

200 Kg. Pet-Der 

Bayar Cad. 

Gülbahar Sokak 

No: 17 

İSTANBUL 

Kars Çimento 

San.ve Tic. 

A.Ş.Merkez 

Bozkale köyü 

Mevkii 

KARS 

167

4 

Çuhadar Motor 

Yenileme 

İlhan ÇUHADAR 

Ferhat arası mevkii 

AMASYA 

1600 Lt. 1600 Lt. II.Kategori 

130202 





800 Lt. Botaş 

Çimento San.ve 

Ticaret A.Ş. 

ANKARA 

800 Lt. Set 

Çimento Fab. 

San.Tic.A.Ş. 

Ankara Fab. 

Güvercinlik Mevkii 

/ANKARA 

5 

İlhan İREN 


Terziköy Kaplıcaları 

AMASYA 

600 Lt. 600 Lt. II.Kategori 130202 





- 

6 

Pol-Sa Motor Araç. 

Ve Las, 

San.Tic.Ltd.Şti. 

Ankara Cad. No: 51 

Merzifon/AMASYA 

2150 Lt. 1000 Lt. 

II.Kategori 130202 


San. 



KOCAELİ 

BAŞTAŞ Başkent 

Elmadağ Çimento 

Fabrikası 

ANKARA 

7 

8 

9 

Uzel Yetkili 

Servisi 

Arif KAŞKA 

Yeni San.B-6 Blok 

No: 6 

AMASYA 

Güngör Sözkeser 

Sanayi 

Sitesi A 6 Blok 

No: 15 

AMASYA 


Muharrem 

TOPRAK 

Yedek Parça 

MadbYağ 

Alım Satımı 

San.Sitesi 

C Blok No: 6 


AMASYA 

600 Lt. 

600 Lt. 

II.Kategori 

130202 

600 Lt. 600 lt. II.Kategori 130202 

800 Lt. 800 Lt. 

II.Kategori 130202 






San. 



KOCAELİ 





Set Çimento 

Fabrikası 

ANKARA 

Baştaş Elmadağ 

Çimento 

Fab.Ankara 

Samsun yolu 

35 Km. 

Elmadağ 

/ANKARA 

Baştaş Başkent 

Çimento 

San.Tic. A.Ş. 

ANKARA 

10 

Gırgıroğlu 

Otomotiv 

Tic.Ltd.Şti.Ferhat 

arası 

Mevki 

AMASYA 

1950 Lt. 1950 Lt. II.Kategori 130202 





1100 Lt.Kars 

Çimento San.ve 

Tic.A.Ş. 

Merkez Bozkale 

Köyü Mevkii / 

KARS 

850 Lt.Set Çimento 

Fabrikası 

Güvercinlik 

Mevki. 

ANKARA 

11 

10.İletişim Tesis 

Amasya Trafo 

Merkezi 

30.000 Kg. 19.560 Kg. I.Kategori 130301 

Güney Eksport 

D-400 Karayolu No:15 

Seyhan /ADANA 

Şahinbey 

Denizcilik Petrol 

Ür.San.ve 

Tic.Ltd.Şti. 

Büyükşahinbey 

GAZİANTEP 

168

12 


Kayabaşı Trafo 

Merkezi 

150.000 Kg. 

10.040 Kg. I.Kategori 

130301 



Seyhan /ADANA 

Şahinbey 


Ür.San.ve 

Tic.Ltd.Şti. 


GAZİANTEP 

13 


Merzifon Trafo 

Merkezi 

30.000 Kg. 35.620 Kg. I.Kategori 130301 



Seyhan /ADANA 

Şahinbey 


Ür.San.ve 

Tic.Ltd.Şti. 


GAZİANTEP 

10.İletişim tesislerinde Amasya Merkez,Merzifon ve Kayabaşı Trafo merkezlerindeki Atık yağları 11-13-14.01.2008 tarihlerinde teslim 

edilmiştir. 


N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar 

Tablo N.5: Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar 

SIRA 

İSİM 

ADRES 

KULLANILMIŞ YAĞ 

MİKTARLARI (YILLIK) 

NO 

1 The Apple Palace Çakallar Mah. Vermiş Sok. 

No:7/MERKEZ 

250-300lt 

2 Gimpaş Arkutbey Mah.Çorum Cad.No:2 

/HAMAMÖZÜ 

150lt 

3 Büyük Amasya Oteli Helkıs Mah./MERKEZ 

250-300lt 

4 İşçimen Dinlenme Tesisi Samsun Karayolu 8.km/BOĞAZKÖY 

126-144lt 

5 Gren River Dalgıçlar Kiremit Ocağı Mevkii / 

Yeşil Yenice Kasabası 

100lt 

6 Emin Efendi Pansiyon (Restorant) Hatuniye Mah. Hazeranlar Sok.No:73 

/MERKEZ 

100-150lt 

7 Harşena Karşıyaka Mah. Tevfik Hafız Sok. 

No:49-51/ MERKEZ 

100-150lt 

8 Grand Harşena Karşıyaka Mah. Tevfik Hafız Sok. 

No:49-51/ MERKEZ 

9 Ocakbaşı Ziyapaşa Bulvarı/MERKEZ 1728lt 

10 Yaylagöl Eski Ekin Pazarı 120 lt 

11 Doydoy Ziyapaşa Bulvarı 96 lt 

12 Seyit Kahyaoğlu MKP Cad.Karakaş Apt/MERKEZ 120 lt 

13 Abdullah ERZURUM Şeyhcui Mah.Boğaçhan 

360 lt 

Sok./MERKEZ 

14 Asmalı Lokanta Seyhcui Mah./MERKEZ 1296 lt 

15 Uğur TOPSAKALOĞLU Akbilek Mah.Niyazi AKI 

240 lt 

Cad./MERKEZ 

16 Onur Kebap Salonu Mustafa Kemal Paşa Cad./MERKEZ 60 lt 

17 YİMPAŞ Pirinçci Cad./MERKEZ 180 lt 

169

N.3.4. Pil ve Aküler 

İlimizde Müdürlüğümüz tarafından 42 adet pil kutusu yerleştirilmiştir. 

İlimizdeki pil kutularının ilçelere göre dağılımı şu şekildedir 

Merkez İlçe 

Ziyaret Belediyesi 

Yenice Belediyesi 




Eraslan Belediyesi 


Gümüşhacıköy İlçesi 


: 16 adet 

: 1 adet 

: 1 adet 

: 3 adet 

: 2 adet 

: 7 adet 

: 1 adet 

: 6 adet 

: 3 adet 

: 2 adet 

Tablo N.6: İlde toplana atık akü miktarı 

ATIK AKÜ ÜRETİCİSİ 

Yıldırım Oto Elektirik 

Ali YILDIRIM 

Sanayi Sitesi B/1 Blok No:4 SULUOVA 

Yavuz Oto Elektirik 

Mahmut YAVUZ 

Sanayi Sitesi E/1 Blok No:22 SULUOVA 

USTAOĞLU 

San.ve Tic. Ltd. Şti. 

Sanayi Sitesi C/1 Blok No:1 SULUOVA 

ER OTO ELEKTİRİK 

Erol KARADAĞ 

Suluova V.D no:507 0072562 

Sanayi sitesi D/2 blok no:7 Tel:417 76 24 

SULUOVA 

GURBETLER TİCARET 

Mustafa Gurbet 

Continental – Çelik Akü 

Atatürk bulvarı no:308 Tel:417 10 62- 

SULUOVA 

ATIK AKÜYÜ TESLİM ALAN 

Çelikpar Akü Lastik Yedek Parça İnş. Tic. 

Ltd. Şti. 

Sanayi Sitesi 6 Blok No:116-117 

TOKAT 

Cem Otomotiv Lojistik Tic Şti. 

SİVAS 

Baskan Oto Ltd. Şti.. 

SAMSUN 

Baskan Oto Ltd. Şti. 

SAMSUN 

CEM OTOMOTİV Lastik Çelik Akü Ltd. Şti./ 

SİVAS 

(2007 yılı) 

ATIK AKÜ 

MİKTAR 

(Adet/kg) 

23 adet 

52 adet 

(900 kg) 

30 adet 

184 adet 

66 Adet 

(1880 kg) 

HİLAL OTOMOTİF 

TAR.ALET. GIDA. YEM İNŞ. MOB. TİC. 

LTD. ŞTİ. 

Ankara asfaltı no:81 tel:513 29 MERZİFON 

ALTIKARDEŞLER 

ASLAN ALTIKARDEŞ 

Tel:0358 513 84 53 Sanayi Sitesi 7 Blok No:5 

MERZİFON 

YILMAZ TİCARET 

Sinan GÜRSES 100. Yıl San. Sit. 1. Blok No:1 

MERZİFON 

CANİKLİ TİCARET 

BEKİR CANİKLİ Kara Asf.100. Yıl San. Sitesi 

No:87 /MERZİFON 

Baskan Oto Ltd.Şti. 

SAMSUN 

AL OTO OTOMOTİV LTD. ŞTİ. 

ATASANAYİ SİTESİ 4 CAD. NO:4/ 

ANKARA 

Cem Otomotiv Lastik San. Ltd. Şti. /SİVAS 


Ltd. Şti. 


131 adet 

133 adet 

65 adet 

167 adet 

(10400 kg) 

170

HATİPOĞLU TİCARET 

Hamza BAHAR 

Oto Lastik Akü –Komisyon 

Küçük San.Sitesi C 1 Blok No: 13 


MUHTEREM TİCARET 

Muhterem ÇİDEM 

Oto Yedek Parçacısı 

Sanayi Sitesi C/2 Blok No: 2 


Osman YÜNCÜ 

Oto Elektrik 

Sanayi Sitesi 3 Blok No: 4 


Ercan AKBAŞ 

Oto Elektrik 

Sanayi Sitesi D/4 Blok No: 47 


Kardeşler Oto Elektrik 

Yakup YÜNCÜ 

Sanayi Sitesi D/3 Blok No: 27 


Altun Otomotiv Nakliye Zahire Tarım Ürünleri 

Bes.İnş.Malz. 

Gübre Katı Yakıt Mad.Tuh.Tic. 

San.Ltd.Şti. 

Yeniyol Mah. Hurriyet Cad. No: 8 

GÖYNÜCEK 

ÖZÜBEK TİCARET 

Nafız ÖZÜBEK 

Sanayi Sitesi 10 Blok No: 3 TAŞOVA 

SOBACI OTOMOTİV 

Ferdi SOBACI 

San. Sitesi.Girişi No: 8 TAŞOVA 

URGANCIOĞLU TİCARET 

Oto Yedek Parça ve Tamiri 

Sanayi Sitesi Blok No : 3 TAŞOVA 

PETROL OFİSİ 

Ali ÖZER 

Oto Lastik ve Mutlu Akü Bayii 

Atatürk Bulvarı No: 13/A TAŞOVA 

MUTLU TİCARET 

Erdal CİNCİ 

M.K.Paşa Cad. Tola Apt. No:131 –A 

AMASYA 

TESTAŞ Takağraf Tak. 

Bayii ve Servisi 

Dursun KOÇAKER 

TOKAT 

Baskan Oto Ldt.Şti. 

SAMSUN 

Cem Otomotiv Lastik San. Ltd. Şti./ SİVAS 


Ltd. Şti. 


TOKAT 

Baskan Oto Ldt.Şti. 

SAMSUN 

Ümit Mad.Loj. Ltd.Şti. 

Yeni Sanayi Sitesi Blok 3 

3 Ada No: 18 

KASTANMONU 


Ltd. Şti. 


TOKAT 


SAMSUN 


Ltd. Şti. 


T OKAT 

Galip DEVECİ 

Atatürk Cad. No: 143-145 

SİVAS 

Cem Otomotiv Lastik San. Ltd. Şti. 

SİVAS 

Oto Ateş Otomotiv San.Ltd. 

Şti. 

SİVAS 


SAMSUN 


SAMSUN 

Yalcın Akümülatör San.Tic. 

Ltd.Şti. 

100. Yıl Bulvarı 57 Sok. 

131 adet 

22 adet 

22 adet 

128 adet 

293 adet 

87 adet 

177 adet 

40 adet 

118 adet 

55 adet 

216 adet 

200 adet 

171

M.Varinli Cad.Şoförler Cemiyeti Karşısı 

AMASYA 

MAKRO LASTİK OTOMOTİV 

Aky.İşlt.San.ve Tic.Ltd.Şti. 

Kirazlıdere Mah.M.Varinli Cad. 

56/ A. AMASYA 

AKÇAY AKÜ SAN. 

Mithat AKÇAY 

Yeni Sanayi Sitesi B-5 Blok No: 8 

AMASYA 

MEGA LASTİK 

Otomotiv San.ve Tic.Ltd.Şti. 

55 Evler Mah.M.Varinli Cad. 

İhlas Apt. No: 117 AMASYA 

GÜVEN OTO ELEKTRİK 

Ömer TOR 

Y.San. Sitesi 13 No: 1 AMASYA 

BAŞARAN OTO 

Gaz Yetkili Servisi 

Celal BAŞ Yeni Sanayi Sitesi B/5 Blok 

No:5 

AMASYA 

ÜNAL OTOMOTİV 

Celal ÜNAL-Yusuf ÜNAL 

Yeni San.Sit.A/4 Blok No: 13 

AMASYA 

YUSUF AVNİ DUMLU HALEFLERİ 

Akar.San.ve Tic. Ltd. Şti. 

AMASYA 

MEPAR OTO MARKET 

Emre ZOBU 

M.Varinli Cad.No: 44 AMASYA 

Akçay Akü San. 

Makro Lastik Otomotiv Aky.İşlt.San. 

ve Tic.Ltd.Şti. 

Türk Telekom İl Müdürlüğü 

İl çevre ve Orman Müdürlüğü 2007 verileri 

No : 91-93 

Ostim/ANKARA 

Tempo Loj.Tic.Ltd.Şti. 

İSTANBUL 

Tempo Loj.Tic.Ltd.Şti. 

İSTANBUL 

İncetaş Motorlu San.ve Tic. 

A.Ş. 

Organize San.Böl.Fatih Sitesi 

B Blok 

İkitelli/İSTANBUL 

GÜVEN OTO ELEKTRİK 

Ömer TOR 

Y.San. Sitesi 13 No: 1 

AMASYA 


SAMSUN 

Ümit Mad.Loj. Ltd.Şti. 

Yeni Sanayi Sitesi Blok 3 

3 Ada No: 18 

KASTANMONU 


SAMSUN 


SİVAS 


SİVAS 

Çelikpar Akü Lastik Yedek Parça İnş. 



T OKAT 

Kudret Metal İzabe A.Ş./ 

ESKİŞEHİR 

Alfa Mad.Metal San.Tic.Ltd.Şti./ 

KIRIKKALE 

Kudret Metal İzabe A.Ş./ 

ESKİŞEHİR 

11660 kg 

13.560 kğ 

2.200 kğ 

14 adet 

31 adet 

4 adet 

390 adet 

167 adet 

( 6.570 kğ) 

13 ton 560 kg 

11 ton 660 kg 

6 ton 800 kg 

172

N.3.6. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller 

İlimizde böyle bir faaliyet bulunmamaktadır. 

N.3.6. Tarama Çamurları 

İlimizde dip taraması çalışması yapılmamaktadır. 

N.3.7. Elektrik ve Elektronik Atıklar 

Konu ile ilgili çalışma yapılmamaktadır. 

N.3.8. Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlar 

Konu ile ilgili çalışma yapılmamaktadır 

N.4. Diğer Atıklar 

N.4.1. Ambalaj Atıkları 

- İl genelinde ambalaj üretimi yapan firmalar, bu firmaların yıllık ürettiği ambalaj 

cinsi, miktarı ve ambalajın satıldığı yerler, 

- İl genelinde ambalajlara dolum yapan ile marka sahibi firmalar ve ithalatçı 

firmalar, bu firmaların yıllık dolum yaptığı ve ithal ettiği ambalajla ürün 

miktarı, ambalajların temin edildiği yerler, 

- İl genelinde ambalaj atıkları toplama, ayırma ve geri dönüşüm tesisi lisansı alan 

işletmelerin isimleri, adres ve telefonları, toplanan-ayrılan ve geri dönüştürülen 

atık cinsi ve miktarları, işlenen atığın satıldığı yerlerin isim, adres, telefonları ve 

satılan miktarlar, 

- İl genelindeki ambalaj atıkları ayırma tesisleri ve bu tesislerde ayrılan atıkların 

cins ve miktarları, atıkların satıldığı yerlerin isimleri, 

- İl genelinde 200 m 2 ’ den büyük kapalı alana sahip mağaza, market, 

süpermarket, hipermarket ve benzeri satış yerlerinin isimleri, bu marketlerdeki 

atık toplama noktalarında toplanan atıkların cins ve miktarları ile bu atıkların 

satış yerleri, 

- İl genelindeki ambalaj atık kompozisyonu, 

- İldeki ambalaj atıkları toplama yöntemi, 

- İl genelindeki ambalaj atıkları toplayan, ayıran ve geri dönüştüren işletmelerin 

listesi, toplanan, ayrılan, geri dönüştürülen ambalaj cins ve miktarı ile bu 

malzemelerin satın alındığı, satıldığı firmaların isim, adres ve telefonları 

belirtilmelidir. 

173

Tablo N.7: İl Genelinde 200 m 2 ’ den Büyük Kapalı Alana Sahip Mağaza, Market, 

Süpermarket, Hipermarket ve Benzeri Satış Yerlerinin İsimleri, 

İLÇE İSİM ADRES 

Özgür Market 

Yeşilırmak Mah. Çağpar Cad. 

Timpaş 

Yeşilırmak Mah. Atatürk Bulvarı 

Birtaş 

Tekel Sokak 

Üçler Ticaret 

Çağpar Cad. 

TAŞOVA 

Aydınlar Ticaret 

Çağpar Cad. 

Altun Petrol 

Oteller Cad. 

Nur Süpermarket 

Aytaç Caddesi 

Sümen Gıda 

Belediye Caddesi 

Gültaş Gıda 

Konfor Sokak 

Ziya Koyuncu ve Oğulları 

Çarşı İçi 

Süleyman TORUN 

Çarşı İçi 

Hilal San. Tic.Ltd.Şti. 

M.Akif ERSOY Mah. Gazi Cad. No:3 

BİM Magazası A.Ş. 

Cumhuriyet Cad. No:147 

Karacan Gıda A.Ş. Cumhuriyet Cad. No :23 

Karacan Gıda A.Ş. 

Kara Mustafa Paşa Cad. No:25 

MERZİFON 

Atalar San.Tic.ltd.Şti. 

Gazi Cad. No:35 

Bahar Gıda A.Ş. 

Hacıhasan Mah. Menzil Sok. No:1 


Hacıhasan Mah. Ali Rıza İZGİN Bulvarı No:4 


Mahsen Mah. Taştan SÖNMEZ Cad. No:12 

Karataş Market Ltd.Şti Artıkabat Mah.Zübeyde Hanım Bulvarı No :7 

Söylemez Gıda Market 

Atatürk Caddesi No:58/D 

GÜMÜŞHACIKÖY Öz-Ar Gıda (Pazaristan ) Market Artıkabat Mah.Cumhuriyet Caddesi No:8 

Kiler Market 

Adatepe Mah. Atatürk Cad. No:58 

Şahin Market 

Yeni Mah. Atatürk Bulvarı No:145 

Birlik Gıda Ltd.Şti. 

Yeni Mah. Atatürk Bulvarı No:133 

Önder Gıda Tarım Ürünleri Yeni Mah. Atatürk Bulvarı No:101 

SULUOVA Paz.Ltd.Şti. 

BİM A.Ş. 

Pazar mah. Atatürk Bulvarı No:340 


Orta Mah. Denizciler Cad. No:31 

Özçağlar Gıda Ltd.Şti. 

Orta Mah. Atatürk Bulvarı No:47 


N.4.2. Hayvan Kadavraları 

İlimizde, hayvan kadavraları mevcut çöp sahasının ayrı bir bölümünde 

kireçlenmek suretiyle bertaraf edilmektedir. 

N.4.3. Mezbaha Atıkları 

İlimiz sınırları içinde bu tür atıkları meydana getirecek yerler 

bulunmaktadır. Bu atıkların geri kazanımları ile ilgili bir tesis bulunmamaktadır. 

Ancak, bu atıklar mevcut çöp sahasının ayrı bir bölümünde kireçlenmek suretiyle 

bertaraf edilmektedir. 

N.5. ATIK YÖNETİMİ 

Amasya ili ve çevresinin, katı atık depolanması ve değerlendirilmesi ile ilgili olarak 

“Amasya İli, İlçeleri ve Beldeleri Katı Atık Bertaraf Tesisleri Yapma ve İşletme 

Birliği” kurulmuştur. Yapılacak katı atık bertaraf tesisi için AB fonlarından faydalanmak 

üzere hazırlanan projenin ÇED aşaması tamamlanmıştır. Aralık 2007 tarihi itibariyle proje 

AB tarafından kabül edilmiştir. 

174

N.6. KATI ATIKLARIN MİKTAR VE KOMPOZİSYONU 

Tablo N.8: İl Sınırları İçinde Yerleşim Merkezlerinde ( Belediyelerde) Oluşan Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Yöntemlerini 

Belediye 

Adı 

Nüfus 

Kişi Başına 

Üretilen 

Ortalama 

Katı Atık 

Miktarı 

(Kg/Gün) 

Toplanan 

Ortalama Katı 

Atık Miktarı 

(Ton/Gün) 

Amasya 

Belediyesi 74.393 70 

Ezinepazar 

Belediyesi 2.981 1,5 

Uygur 


Aydınca 

Belediyesi 1 

Atık Kompozisyonu 

(%) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Mevcut 

Bertaraf 

Yöntemi 

Düzensiz Depolama (x ) 

Düzenli Depolama ( ) 

Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 

Düzensiz Depolama ( x ) 


Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 

Atık 

Yönetimi 

Hizmetlerini 

Kim 

Yürütüyor? 

(Toplama, 

Taşıma, 

Bertaraf) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Hangi Atıklar 

Toplanıyor? 

Evsel (x ) 

Endüstriyel (x ) 

Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 

Endüstriyel ( ) 

Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Ambalaj 

Atıkları İçin 

Kaynakta 

Ayrı Toplama 

Yapılıyor 

mu? 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Yapılıyorsa 

Hangi Atık 

Türleri İçin 

Yapılıyor? 

Atık Hizmetleri İçin 

Araç ve Ekipman 

Durumu 

(Adet, Cins, Kapasite 

vs.) 

2 tane yol süpürme 

aracı 

4 tane yaya kaldırımı 

süpürme aracı 

4 tane sıkıştırmalı çöp 

kamyonu 

2 tane damperli çöp 

kamyonu 

2 traktör 3 işçi 



Atık 

Hizmetleri 

İçin 

Eleman 

Durumu 

(Sayı ve 

Görev) 

10 kadrolu 

62 geçici işçi 

175

Doğantepe 


Ziyaret 


Yassıçal 


Yeşil Yenice 


Taşova 

Belediyesi 15.565 750 gr. 11.667 

Özbaraklı 

Belediyesi 2.307 - 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

1 kamyon 4 işçi 

2 traktör 

4 işçi 



Evet ( ) 

Hayır (x ) 5 adet traktör 5 şoför 

30 işçi 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

176

Akınoğlu 


Destek 


Gölbeyli 


Alpaslan 


Çaydibi 


Belevi 


Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

1 araç 2 personel 






177

Ballıdere 


Borabay 


Esençay 


Suluova 

Belediyesi 42.715 1,200 50 

Eraslan 


Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 




Evet ( ) 

Hayır (x ) 6 tane sıkıştırmalı 

kamyon 

2 adet traktör 

1 adet süpürge aracı 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 


6 adet kadrolu 

işçi 

29 tane 

sözleşmeli işçi 

5 adet işçi 

178

Merzifon 

Belediyesi 45.720 2.11 95,28 

Kayadüzü 



Belediyesi 20.563 1,7 kg 35 

Gümüş 


Hamamözü 


Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Belediye (x ) 

Özel ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evsel (x ) 


Tıbbi (x ) 

Diğer ( ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 3 tane iveco araç 

2 tane ford 

kamyon(yandan 

sıkıştırmalı-kapasite 

7) 

1 tane ford kamyon 

(kapasite 7) 

5 tane traktör 

(kapasite 2,5) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) - 1 adet 

sıkıştırmalı 

çöp kamyonu 

1 adet çöp 

kamyonu 


Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

Evet ( ) 

Hayır (x ) 

43 işçi 

16 şoför 

2 araç 5 işçi 

1 araç 3 işçi 

1 tane hidrolik 


kamyon 

5 tane yaya temizlik 

ekibi 

1 tane temizlik 

sorumlusu 

9 tane araçlarda 

çalışan işçi 

2 işçi 1 şoför 

179

Göynücek 

Belediyesi 2.800 

Yaz: 0,6 

Kış: 1,5 

Yaz: 2 ton 

Kış : 4 ton 

Damlaçimen 


Gediksaray 

Belediyesi 

Belediye Balşkanlıkları verileri 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 

Organik ( ) 

Kağıt ( ) 

Cam ( ) 

Metal ( ) 

Plastik ( ) 

Kül ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 



Kompost ( ) 

Yakma ( ) 

Diğer ( ) 

Belediye ( ) 

Özel ( ) 

Belediye ( ) 

Özel ( ) 

Belediye ( ) 

Özel ( ) 

Belediye ( ) 

Özel ( ) 

Evsel ( ) 


Tıbbi ( ) 

Diğer ( ) 

Evsel ( ) 


Tıbbi ( ) 

Diğer ( ) 

Evsel ( ) 


Tıbbi ( ) 

Diğer ( ) 

Evsel ( ) 


Tıbbi ( ) 

Diğer ( ) 

Evet ( ) 

Hayır ( ) 2 adet 


kamyon (3 ton) 

Evet ( ) 

Hayır ( ) 

Evet ( ) 

Hayır ( ) 

Evet ( ) 

Hayır ( ) 

1 adet şoför 

2 adet işçi 

1 tane traktör 4 personel 

180

N.7. Katı Atıkların Biriktirilmesi, Toplanması, Taşınması ve Aktarma 

Merkezleri 

Çöplerin en basit ve ucuz bertarafı, açık araziye, ırmaklara veya denize 

dökülmesidir. Çöplerin açık araziye dökülmesine düzensiz veya vahşi döküm adı 

verilmektedir. Buda döküldüğü yerde farelerin, böcekler ve benzeri haşerelerin ( 

Kemirici vektörler ) üremesine çoğalmasına sebep olmaktadır. Özellikle yaz 

aylarında koku ve yangın çıkma ihtimali dolayısıyla zararlıdır. 

Çöplerin denize veya ırmaklara dökülmesi son derece tehlikeli olup, estetik 

kirlenmeye, balık ölümlerine ve suyun havadan oksijen alamamasına sebep 

olmaktadır. Planlı döküm şeklinde çöpler uygun bölgelerde standartlara göre 

seçilmiş sahalara dökülerek buldozerler ile sıkıştırılıp,üzeri örtülmelidir. 

Amasya ilinde çöpler her gün iki sefer olarak belediye tarafından 

toplanmaktadır. Transfer istasyonu bulunmamaktadır. 

N.8. ATIKLARIN BERTARAF YÖNTEMLERİ 

N.8.1. Katı Atıkların Depolanması 

İl genelinde düzensiz depolama yapılmaktadır. Katı depolama sahası ile 

ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda ayrıntılı olarak verilmektedir. 

Tablo N.9: Belediyelerin Katı atıkların depolaması sahaları 

GÜMÜŞHACIKÖY DÜZENSİZ KATI ATIK DEPOLAMA SAHASI 

Adı ve Mevki 

Küçük Yarmaca Mevkii 

Sahayı Kullanan Yerleşim Birimlerinin Nüfusu 14.057 

Topoğrafik Haritadaki Değerleri 

Yatay Değer (X Kordinatları) 

Dikey Değer (X Kordinatları) 

Hali hazır harita dışında kalmakadır. 

Alan Yüzölçümü (m 2 ) 102.000 m 2 

Toplam Katı Atık Kabul Kapasitesi (m 3 ) 9.000.000 m 2 

Halen Kullanılmış Kapasitesi(m 3 ) 210.000 m 2 

Sahibi 

Hazine (Tapulama harici) 

İşletmecisi 

Gümüşhacıköy Belediye Başkanlığı 

Tehlikeli Sanayi Katı Atık Depolama 

Sahası 

Evsel Atık Depolama Sahası X 

İnert Katı Atık Depolama Sahası X 

Türü 

(Toprak hafriyatı, inşaat molozu, yıkıntı 

vb.) 

Tıbbi Atık Depolama Sahası X 

Tıbbi Atıkların Depolanması ; 

Evet 

Hayır 

- Diğer Katı Atıklarla Aynı Alanda (Lotda) X 

- Diğer Katı Atıklarla Ayrı Alanda (Lotda X 

SAHAYA İLİŞKİN İZİN VE ONAYLAR 

Ön ÇED/ÇED Olumlu Belgesi (Tarihi) 

25.10.1996 tarih ve 1996/6 nolu 

181

Diğer Kurumlardan alınmış izinler (tarih ve izin 

veren kurum) 

Amasya İli Mahalli Çevre Kurulu 

Kararı ile Çevresel Etkileri 

Önemsizdir Kararı verilmiştir. 

İşletmeye Başlama Tarihi 25.10.1996 

Kapatılacağı Tarih - 

Kesin Kapatılma Tarihi - 

Tahmini Kapatılma Tarihi 01.01.2044 

Kabul Edilen Atık Miktarı (ton/yıl-ton/ay) - 

DEPOLAMA SAHASI VE TOPOĞRAFYASI 

Kum/çakıl 

Kil 

Maden Ocağı 

Taş 

- 

Diğer 

Yüzeysel - 

Yamaç - 

Çukur - 

Vadi 

X 

TOPLAMA VE GÖZETLEME SİSTEMLERİ 

VAR 

YOK 

Yüzeysel Su 

X 

Sızıntı Suyu 

X 

Gaz 

X 

Yer Altı Suyu 

X 

ÇEVREYE RAHATSIZLIĞA KARŞI ÖNLEMLER 

VAR 

YOK 

Gürültü 

X 

Toz 

X 

Koku 

X 

Vektörler (Kuş, sinek,fare, vb.) 

X 

Bağlantı Yolu Kirliliği 

X 

MESAFELER 

Yerleşim Bölgesi 3.500m 

Milli Park ve Doğal Koruma 

Bölgesi 

- 

Su Kanalı 1.000m 

Depolama sahasının sınırı ile aradaki 

mesafe (m) 

Akarsu, Göl,Deniz 

2.000m 

(Gölet) 

Dinlenme (Rekreasyon) Alanları - 

İçme Suyu Koruma Alanı Sınırı - 

Tarım Alanı 

500m 

Hava Alanı - 

- 

Depolama Sahasının Tabanı İle Yeraltı Suyu Seviyesi Arasındaki Mesafe (m) 

İşletme Planı 

İŞLETME PLANI 

VAR 

YOK 

X 

182

TAŞOVA DÜZENSİZ KATI ATIK DEPOLAMA SAHASI 

Adı ve Mevki 

Kurdini mevkii 

Sahayı Kullanan Yerleşim Birimlerinin 

Nüfusu 16.500 




4514511.90 

529236.63 

Alan Yüzölçümü (m 2 ) 17489.12 m 2 

Toplam Katı Atık Kabul Kapasitesi (m 3 ) 105.000 m 2 

Halen Kullanılmış Kapasitesi(m 3 ) 30.000 m 2 

Sahibi 

Hazine (Tapulama harici) 

İşletmecisi 

Taşova Belediye Başkanlığı 

Tehlikeli Sanayi Katı Atık Depolama 

Sahası 

Evsel Atık Depolama Sahası 

Türü 

X 

İnert Katı Atık Depolama Sahası 

(Toprak hafriyatı, inşaat molozu, 

yıkıntı vb.) 

Tıbbi Atık Depolama Sahası 

X 


Evet 

- Diğer Katı Atıklarla Aynı Alanda (Lotda) 

- Diğer Katı Atıklarla Ayrı Alanda (Lotda) X 


Ön ÇED/ÇED Olumlu Belgesi (Tarihi) Hayır 

Diğer Kurumlardan alınmış izinler (tarih ve 

izin veren kurum) 

İşletmeye Başlama Tarihi 2001 



Tahmini Kapatılma Tarihi 2021 



Kum/çakıl 

Kil 

- 

Maden Ocağı Taş 

Diğer 

Yüzeysel - 

Yamaç - 

Çukur - 

Vadi 

X 


Hayır 

X 

183

VAR 

Yüzeysel Su 


Gaz 



VAR 

Gürültü 

Toz 

Koku 

X 


X 


MESAFELER 

Yerleşim Bölgesi 2.000m 

Milli Park ve 

- 

Doğal Koruma 

Bölgesi 

Su Kanalı - 

Akarsu, Göl,Deniz 1.000m 

Depolama sahasının sınırı ile aradaki Dinlenme 

- 

mesafe (m) 

(Rekreasyon) 

Alanları 

İçme Suyu 1.210m 

Koruma Alanı 

Sınırı 

Tarım Alanı 2.000m 

Hava Alanı - 

YOK 

X 

X 

X 

X 

YOK 

X 

X 

X 

Depolama Sahasının Tabanı İle 

Yeraltı Suyu Seviyesi Arasındaki 

Mesafe (m) 

İnceleme sahasında açılan araştırma çukuru 

ve yapılan çalışmalarda yüzeyden 2m 

kalınlığında killi-kumlu-yuvarlak çakıl 

blokları altında yer yer 1m kalınlığında 

yeşilimsi kahvemsi marn tabakası, 4-5m’den 

sonra geçirimsiz malzeme olan kil tabakası 

içermektedir. Yapılan incelemeler sonucunda 

yer altı suyuna rastlanılmamıştır. 

ALANIN ÖZELLİKLERİ 

Depo Sahası Mevkiinde Jeolojik Ve 

Hidrojeolojik Koşullar 

Depolama sahasının Yeşilırmak 

nehrine olan mesafesi yaklaşık 

olarak 1 km civarındadır. 

Depolama sahasından 2km ilerde 

Yeşilırmak Nehri kenarında 

yapılan sondaj çalışmalarında 

36m’de yer altı suyuna 

rastlanılmıştır. 

Amasya İli ve ilçeleri Bayındırlık ve 

184

Deprem Risk Türü (Risk Kategorisi) 

Depolama Sahasında Sel, Çökme, Kayma ve 

Heyelan Riskleri 

Depolama Sahasının Kültürel ve Doğal Mirasa 

Etki Riski 

İskan Bakanlığı’nın yayınlamış 

olduğu “Türkiye Deprem 

Haritası”na göre 1. Derece Deprem 

Bölgesi sınırları içerisinde yer 

almaktadır. 

Etüd sahasında kayma, çökme, fay 

hattı ve heyelan riskine etken 

olacak bir durum mevcut değildir. 

- 



VAR 

YOK 

X 

SULUOVA İLÇESİ DÜZENSİZ KATI ATIK DEPOLAMA SAHASI 

Adı ve Mevki 

Sahayı Kullanan Yerleşim Birimlerinin Nüfusu 



Hacıbayram Mahallesi 

47.200 

1- 4526814 3- 4526152 

2- 4526810 4- 4526147 

Dikey Değer (X Kordinatları) 1- 721568 3- 72573 

2- 721631 4- 721534 

Alan Yüzölçümü (m 2 ) 33764 m 2 

Toplam Katı Atık Kabul Kapasitesi (m 3 ) m 3 

Halen Kullanılmış Kapasitesi(m 3 ) m 3 

Sahibi 

Vatandaş Arazisi (Sözleşme Yapılmış) 

İşletmecisi 

Suluova Belediye Başkanlığı 

Tehlikeli Sanayi Katı Atık Depolama Sahası 


X 


Türü 

(Toprak hafriyatı, inşaat molozu, yıkıntı vb.) 


X 


Evet 






veren kurum) 

İşletmeye Başlama Tarihi 

Hayır 

X 

185



Tahmini Kapatılma Tarihi 



Kum/çakıl 

Kil 

- 

Maden Ocağı 

Taş 

Diğer 

Yüzeysel 

X 

Yamaç - 

Çukur - 

Vadi 


VAR 

Yüzeysel Su 


Gaz 



VAR 

Gürültü 

Toz 

Koku 

X 


X 


X 

MESAFELER 

Yerleşim Bölgesi 

YOK 

X 

X 

X 

X 

YOK 

X 

X 

Milli Park ve Doğal 

- 

Depolama sahasının sınırı ile aradaki Koruma Bölgesi 

mesafe (m) 

Su Kanalı 

Akarsu, Göl,Deniz 

Dinlenme 

- 

(Rekreasyon) Alanları 

İçme Suyu Koruma 

- 

Alanı Sınırı 

Tarım Alanı 

Hava Alanı - 

Depolama Sahasının Tabanı İle Yeraltı Suyu Seviyesi Arasındaki Mesafe 

- 

(m) 


VAR 

YOK 


X 

186

MERZİFON İLÇESİ DÜZENSİZ KATI ATIK DEPOLAMA SAHASI 

Adı ve Mevki 

Sahayı Kullanan Yerleşim Birimlerinin Nüfusu 


Kuruçay Mevkii 

47.100 



Alan Yüzölçümü (m 2 ) 

Toplam Katı Atık Kabul Kapasitesi (m 3 ) 

Halen Kullanılmış Kapasitesi(m 3 ) 

Sahibi 

İşletmecisi 

Türü 







veren kurum) 

İşletmeye Başlama Tarihi 



Tahmini Kapatılma Tarihi 

Merzifon Belediye Başkanlığı 

Tehlikeli Sanayi Katı Atık Depolama Sahası 


X 


(Toprak hafriyatı, inşaat molozu, yıkıntı vb.) 

X 


X 

Evet 

Hayır 

X 



Kum/çakıl 

X 

Kil 

Maden Ocağı 

Taş 

Diğer 

Yüzeysel - 

Yamaç - 

Çukur - 

Vadi 


VAR 

Yüzeysel Su 

YOK 

X 

187


X 

Gaz 

X 


X 


VAR 

YOK 

Gürültü 

X 

Toz 

X 

Koku 

X 


X 


X 

MESAFELER 

Yerleşim Bölgesi 

Milli Park ve Doğal 5 km 

Depolama sahasının sınırı ile aradaki 

mesafe (m) 

Koruma Bölgesi 

Su Kanalı - 

Akarsu, Göl,Deniz - 

Dinlenme 

10 km 

(Rekreasyon) Alanları 

İçme Suyu Koruma 10 km 

Alanı Sınırı 

Tarım Alanı 

500 m 

Hava Alanı 

5 km 

Depolama Sahasının Tabanı İle Yeraltı Suyu Seviyesi Arasındaki Mesafe 

- 

(m) 


VAR 

YOK 


X 

N.8.2. Atıkların Yakılması 

İlimizde atık yakma tesisi bulunmamaktadır. 

N.8.3. Kompost 

İlimizde kompost tesisi bulunmamaktadır. 

N.9. ATIKLARIN GERİ KAZANIMI VE DEĞERLENDİRİLMESİ 

İlimizde katı atıkların geri kazanılması ile ilgili bir çalışma ve geri kazanım 

tesisi bulunmamaktadır. 

N.10. ATIKLARIN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ 

İlimizde yerleşim birimlerinden kaynaklanan atıklar gerek merkezde 

gerekse ilçelerde düzensiz depolama dediğimiz yöntemle depolanmaktadır. 

Atıkların depolandığı sahaların hiçbirisinde, atıklardan kaynaklanan sızıntı suları 

ve deponun gazı için herhangi bir alt yapı bulunmamaktadır. Bu doğrultuda 

ilimizde katı atıkların bertarafı faaliyeti sonucunda; yeraltı ve yerüstü su kirliliği, 

toprak kirliliği, depo gazının meydana getirdiği patlama ve yangın tehlikesi, 

görünüş kirliliği, taşıyıcı ve haşere üremesi, çevreye toz ve kötü koku yayılması 

gibi olumsuzluklar meydana gelmektedir. 

188

Ayrıca; İlimiz sınırları içerisinde bulunan Yeşilırmak Nehri’ne 5-6 metre 

mesafede bulunan araziye moloz-hafriyat atıklarının kaçak olarak dökülmesi 

sonucu arazinin doğal topografik yapısını bozduğu, çevre tahribatına ve yol 

boyunca görüntü kirliliğine sebep verdiği, zamanla ırmağa karışarak ırmak 

yatağında değişmelere neden olabileceği ve ırmağın ekolojik dengesini bozma 

potansiyel tehlikesi yaratmaktadır. 


hBelediye Başkanlıkları 2007 verileri 

hİl Çevre ve Orman Müdürlüğü verileri (2007) 

hSanayi Ticaret İl Müdürlüğü verileri (2007) 

hİl sağlık Müdürlüğü veirleri (2007) 

189

AMASYA 

Trafiğin 

yğn. 

Olduğu 

yer. 

gürültü 

düzeyleri 

O. GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM 

O.1. GÜRÜLTÜ 

Gürültü; istenmeyen bir ses olarak tanımlanmaktadır. Gürültü, sadece 

insanı rahatsız etmekle kalmayıp, aynı zamanda fizyolojik ve psikolojik sorunlar 

yaratan, insan ve toplum sağlığını ciddi biçimde tehdit eden boyutlara ulaşmıştır. 

Yapılan araştırmalar gürültünün insanların organik, sinirsel ve psikolojik 

yapılarında olumsuz etkiler yaptığını belirtmektedir. 

Gürültü, 120 dB.’ in üzerine çıktığında kulakta ağrı yapar ve insan sağlığı 

için tehlike sayılmaktadır. 

O.1.1. Gürültü Kaynakları 

O.1.1.1. Trafik gürültüsü 

İlimiz komşu illerden Samsun, Çorum ve Tokat’a devlet karayolu ile 

bağlıdır. T.T.K. güzergahı 100-18 no’lu Avrupa, İran uluslararası karayolu 

üzerinde yer almaktadır. 

Amasya’nın çevre yolu olmadığından şehir içerisinden her türlü ağır vasıta 

araçların (tır, kamyon, otobüs, vb.) geçtiği ve bu vasıtalarında şehir içerisinde 

büyük ölçüde trafik gürültüsü çıkardığı ölçümler sonucunda görülmektedir. 

İlimizde trafiğe kayıtlı, motor taşıtların cinsi ve sayıları L.2.1.5.’ de 

verilmektedir. 

Tablo O.1.:Trafiğin yoğun olduğu yerlerdeki gürültü düzeyi 

Ölçüm 

GÜRÜLTÜ DEĞERLERİ DESİBEL dB ( 

A ) OLARAK 

dB (A) 

yapılan 

yer 

HAFTA 

Hafta S. 

Hafta içi 

İÇİ 

isimleri Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumrt PAZAR 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

M.k.p.cd 78 82 78 77 81 78 77 82 77 77 80 77 78 80 76 75 80 75 76 77 73 

Y.yol.cd. 76 81 77 76 80 77 78 81 75 76 79 76 77 76 78 75 79 75 72 78 75 

Samsun c. 68 73 69 67 70 68 67 72 68 68 71 67 66 71 64 64 70 65 64 72 63 

Taşova cd 68 75 66 67 73 68 66 73 67 66 71 69 67 73 65 64 69 66 65 68 63 

İl Sağlık Müdürlüğü 2007 verileri 

Amasya’nın çeşitli semt ve caddelerinden 29 ayrı noktalardan yapılan gürültü 

ölçümleri, Amasya’nın gürültü sorununun büyüklüğünün çarpıcı bir şekilde 

gözler önüne serecek nitelikte olduğunu göstermektedir. 

O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü 

Endüstri makineleri ve işyeri gürültüleri sanayiinin türüne ve kullanılan 

makine adedine bağlı olarak değişmektedir. 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

190

Endüstriden oluşan gürültü daha çok personeli rahatsız etmektedir. Bu 

sebepten dolayı gürültü meydana getiren makine ve teçhizatın gürültüsüz olanlar 

ile değiştirilmesi veya makinenin etrafı su geçirmez malzeme ile izolasyon 

yapılması gerekir. Fabrikada çalışan işçilere kulaklık verilmesi gerekmektedir. İş 

yerinde oluşan gürültünün düzeyi kadar gürültüye maruz kalma süresi de önemli 

ölçüde yer almaktadır. 

İşyerinde maksimum gürültü düzeylerinde izin verilebilir. Çalışma süresi 

aşağıda tablo halinde belirtilmiştir. 

Tablo O.2: Sanayinin yoğun olduğu yerlerdeki gürültü düzeyleri 

AMASYA 

Ölçüm 

yapılan 

yer 

isimleri 

GÜRÜLTÜ DEĞERLERİ DESİBEL dB 

( A ) OLARAK 

dB (A) 

Hafta içi 

Hafta S. 

Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumrt PAZAR 

Sanayinin 

Yoğun 

oldğ. 

yer 

gürültü 

düzeyleri 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

1.bölüm 66 73 63 65 71 65 66 70 65 65 73 67 65 71 66 64 71 65 

2.bölüm 67 75 66 67 75 67 65 74 66 66 72 69 68 75 67 66 72 65 

3.bölüm 69 76 67 66 74 69 68 74 67 68 73 68 65 73 67 67 74 66 

4.bölüm 68 75 67 66 74 68 67 75 66 67 72 67 66 74 67 66 72 65 

İl Sağlık Müdürlüğü 2007 verieleri 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

Sanayi 

kapalı 

17:30;20.00 

Gürültüye maruz kalınan süre ( Saat/Gün ) Maksimum gürültü seviyesi (dBA) 

7,5 80 

4 90 

2 95 

2 100 

0,5 105 

0,25 110 

1,/8 115 

Kaynak Çevre Bakanlığı Kontrol Yönetmeliği 

O.1.1.3. İnşaat Gürültüsü 

İlimiz yerleşim alanı içinde yapılan her türlü inşaatlarda gürültü kirliliğine 

sebep olacak unsurların başında inşaat bünyesinde hizmet veren inşaat yardımcı 

araçlarının çıkardığı sesler ile inşaata çalışan elemanların iş seyri içerisindeki 

işçilerden kaynaklanmaktadır. Ancak gürültüler süreklilik göstermez, olduğu 

zamanlarda önemli derecede rahatsızlık vermektedir. 

İlimizde inşaat gürültüleri genelde yerleşim alanları yakınlarında 

oluşmaktadır. Bu nedenle inşaat yapımında kullanılan araç ve makinelerin yaydığı 

gürültüler, darbeli ve basınçlı gürültülerdir. Bu sebeple, inşaat şantiyelerinde 

çeşitli amaçlarla belirli sürelerde kullanılan yapım araçları çevreye olumsuz yönde 

gürültü yapmaktadır. 

Bu doğrultuda ilimizde inşaat makinelerinden kaynaklanan gürültülerin 

önlenebilmesi için yönetmelikte belirtilen çalışma saatlerine uyulması hususunda 

inşaat sahiplerine gerekli uyarılar yapılmaktadır. 

191

O.1.1.4. Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültüler 

İlimizde insanları olumsuz yönde etkileyen gürültü kaynaklarından 

bazıları, çalıştıkları veya yaşadıkları yapıların içerisinde yer almaktadır.Bunlardan 

bazıları şunlardır. 

• Yüksek sesli konuşmalar. 

• Elektronik olarak yükseltilmiş cihaz sesleri ( Radyo, TV. vb. ) 

• Kapı ve adım sesleri 

• Her türlü ev aletleri sesi 

• Garaj ve otoparklardan gelen sesler vb. gibi. 

İlimizde yerleşim alanlarında, trafiğin yoğun olduğu yerlerde yapılan 

ölçümler, ticarethanenin yoğun olduğu yerlerde yapılan ölçümler ve konut 

alanlarında yapılan ölçümler grafikler halinde çıkarılmıştır. 

Tablo O.3: İlimizde ticarethanenin yoğun olduğu yerlerdeki gürültü düzeyi 

AMASYA 

Ölçüm 

yapılan 

yer 

isimleri 

GÜRÜLTÜ DEĞERLERİ DESİBEL 

dB (A) 

dB ( A ) OLARAK 

HAFTA 

Hafta içi 

SONU 

Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumrt PAZAR 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

7.30-9:30 

11.30;13:00 

17:30;20.00 

Gürültü 

yoğun 

olmadığı 

yer gürlt. 

düzeyleri 

Konut 

al.1 55 60 54 54 59 55 54 59 56 55 59 54 53 58 55 53 59 54 54 58 53 

Konut 

Al.2 56 61 55 55 62 54 56 60 56 53 61 54 55 62 55 53 60 54 53 62 54 

Ticaretha. 58 63 56 55 62 56 56 65 56 55 63 54 58 64 55 54 51 53 55 60 52 

Ticaretha. 56 62 55 55 63 55 55 65 57 56 62 54 57 62 54 54 61 53 53 60 54 


O.1.1.5. Hava Alanları Yakınında Oluşan Gürültü 

Bu konuda herhangi bir çalışma yapılamamıştır. 

O.1.2. Gürültü ile Mücadele 

Bu konuda herhangi bir çalışma yapılamamıştır. 

O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri 

O.1.3.1. Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri 

İlimizde Çevre Yolu olmadığından tüm taşıtlar şehir içinden geçmektedir. 

Ana caddeler üzerinde bulunan konutlar trafik gürültüsünden oldukça 

etkilenmektedir. Ayrıca konutların altında bulunan ticaret hanelerin gürültüleri de 

bu konutlarda oturmakta olan kişilerin huzur ve sükununu bozmaktadır. 

192

İlimizde yaşayan insanlar sabahları uykudan uyandıkları andan itibaren 

sakin ve huzurlu bir güne başlamaları gerekirken, tam tersine gürültü kirliliği ile 

karşılaşmaktadır. Bu gürültü kirliliği şehir ve ilçe merkezlerinde Müdürlüğümüz 

tarafından yapılan ölçüm sonuçları doğrultusunda insan ve ruh sağlığını oldukça 

olumsuz yönde etkilediği tespit edilmiştir. 

İlimizde yaşanan gürültü kirliliğinin ortadan kalkması için şehir 

merkezinden geçen şehirler arası karayolunun şehir merkezi dışına alınarak, ağır 

vasıta geçişinin çevre yoluna alınmasıyla gürültü kirliliğinin ortadan kaldırılması 

mümkün olacaktır. Ayrıca gürültü yönetmeliğinde belirtilen kriterlere ve İmar 

mevzuatına uyulması da gerekmektedir. 

O.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri 

Gürültünün sosyal çevreye olan etkisi, düzensiz şehirleşme, sanayileşme ve 

teknolojik gelişmeler, sesli iletişim araçlarının yaygınlaşması, taşıt sayılarının artışı 

sanayi bölgelerinin oturma alanlarına yakın olması, atölye ve imalathanelerin 

oturma alanları içerisinde yer alması gibi nedenlerden dolayı insan sağlığını ve 

sosyal çevreyi olumsuz yönde etkileri olmaktadır. 

O.1.4. Gürültünün İnsanlar Üzerine Olan Etkileri 

O.1.4.1.Fiziksel Etkileri 

Günümüzde özellikle artan taşıt kirliliği gürültüyü ciddi bir çevre ve sağlık 

problemi haline getirmiştir. Bu gürültü problemleri, en başta uyku bozuklukları ve 

günlük yaşamda konsantrasyon bozuklukları yaratarak göstermektedir. Çok 

gürültülü bir ortamda konuşarak anlaşma bile güçleşmektedir. İnsanlar gürültüye 

alışamaz, dolayısıyla gürültüye karşı bir önlem alınmaz ise insan sağlığını önemli 

ölçüde tehdit eder, bununla beraber işitme kaybına yol açar, ve kişinin işitme 

düzenini bozar. 

O.1.4.2. Fizyolojik Etkileri 

Fizyolojik etkilerin başlıcaları; kas gerilmeleri,stres,kan basıncında artış, kan 

dolaşımının değişmesi,uykusuzluk ve ani reflekslerdir 

Gürültünün etkisi hamile kadınlar üzerinde yapılan çalışmada düşük 

ağırlıklı bebek doğumlarında, olumsuz yönde etkili olduğu Japonya 

çalışmalarında tespit edilmiştir. Gürültü insanların enfeksiyonlara karşı direncini 

azaltan bir risk faktörü olup, stres de bir çok çevresel sebeplerinden meydana 

gelmektedir. 

O.1.4.3. Psikolojik Etkileri 

Günümüzde gürültüye maruz kalmış kişilerin, bilimsel araştırmalara göre 

hemen hemen tümünde çeşitli psikolojik rahatsızlıklar görülmüştür. Gürültü 

yeteri kadar yüksek ise ve kaynağı belirsiz ise insanda aşağıdaki bozukluklar 

görülebilir. Bunlar davranış bozuklukları, ani patlamalar, kendini kaybetme 

,öfkelenme,korku,sıkılma,hoş görünün azalması tedirginlik gibi etkiler 

gelmektedir. 

193

O.1.4.4. Performans Üzerine Etkileri 

İnsanların işyerlerinde, evlerinde ve çeşitli aktiviteleri sırasında maruz 

kaldıkları gürültünün verimini ne yönde etkilediği araştırılmış olup, en önemli 

performans etkileri şunlardır; 

İnsanların karşılıklı konuşmalarının engellenmesi, insanlar konuşma 

esnasında fazla gürültüye maruz kaldığı zaman, birbirlerini anlamakta güçlük 

çekenler ve karşılıklı bağırmak zorunda kalırlar. 

Okuma Eğitim ve Öğretimin Olumsuz Etkilenmesi : Okullarda gürültü 

olayı sırasında dersin kesilmesi öğrencinin dikkatinin dağılmasına sebep 

olmaktadır. Bu sebeple dil gelişimi, okuma kabiliyeti ve genel olarak zihinsel 

gelişmeleri açısından çok önemlidir. Genelde araştırmalara göre karayolu, 

demiryolu ve havaalanları yakınında bulunan okullarda öğrencilerin okuma, 

anlama ve öğrenme seviyelerinin verimli olmadığı kanaatine varılmıştır. 

İş Veriminin Azalması : Yüksek düzeyli ani veya kesik gürültüler, iş 

verimini büyük ölçüde etkilemektedir. Bazı önemli işlerde dikkatin dağılması ve 

algılama zamanının uzaması ve sonuçta işin yapılma süresinin uzaması ve insanın 

yorgun, bitkin düşmesine sebep olmaktadır. 

O.2. Titreşim 

İlimizde titreşimle ilgili herhangi bir çalışma yapılmamıştır 




194

P. AFETLER 

P.1. Doğal Afetler 

P.1.1. Depremler 

İnceleme alanı Bakanlar Kurulunun 18 Nisan 1996 tarih ve 96/8109 sayılı 

kararı ile yürürlüğe giren Türkiye Deprem Bölgeleri haritasına göre 1. derece 

deprem bölgesinde yer almaktadır. 

İlimiz ve ilçeleri Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde olup, I. derece deprem 

kuşağında yer almaktadır. Ancak; Kuzey Anadolu Fay Hattı yaklaşık 50 km. 

kuzeyinden geçmektedir. 

Tali Fay olarak; 

a) Kuzey Anadolu Fay Hattının dışında Kırıkkale İlinden başlayıp ilimize 

bağlı Göynücek İlçesinin 20 km. kuzeyinden geçerek Tokat İline bağlı Niksar 

İlçesinde Kuzey Anadolu Fay Hattı ile birleşen Ezine Tali Fayı bulunmaktadır. Bu 

fay 5,5 büyüklüğünün üzerinde deprem üretmemektedir. 

b) İlimize bağlı Merzifon İlçesinin 20 km. güneyinden başlayıp, muhtemelen 

ilimize bağlı Taşova İlçesinde Kuzey Anadolu Fay Hattı ile birleşip, yüzeyde 

görülmeyen Merzifon Tali Fayı bulunmaktadır. Bu fay da 5,5 büyüklüğünün 

üzerinde deprem üretmemektedir. 

Amasya birinci derece deprem hattında bulunmasından dolayı bir çok 

deprem yaşamış, ancak gerek merkez üssünün Amasya olmaması ve gerekse 

şehrin jeolojik yapısının sarsıntıyı azaltması nedeniyle can kaybı olmamıştır. 

Aşağıdaki tabloda Amasya’da Cumhuriyet döneminde meydana gelen 4.5 

büyüklüğündekinden büyük depremleri ve sonuçlarını görülmektedir. 

Tablo P.1.:İlimizde meydana gelen başlıca depremler 

AMASYA’DA MEYDANA GELEN BAŞLICA DEPREMLER 

Tarih Büyüklüğü Tarih Büyüklüğü 

29.04.1923 5.9 01.04.1962 4.7 

25.08.1928 5.0 07.12.1966 4.7 

04.07.1935 5.2 15.07.1975 4.7 

27.12.1939 4.9 06.12.1978 4.6 

28.12.1939 5.7 10.06.1985 4.8 

02.01.1940 5.2 12.02.1992 5.4 

20.07.1942 4.6 14.08.1996 5.6 

15.12.1943 4.6 28.02.1997 4.8 

Depremlerin Büyüklüğü Richter Ölçeğine göre verilmiştir. 

195

P.1.2. Heyelan ve Çığlar 

Amasya Merkezde kaya düşmesi sonucunda afetzedelere yapılan konutlar 

aşağıda tablo halinde gösterilmiştir. 

İlçesi Köy/Mahalle Konut Sayısı 

Merkez Şehirüstü/Sofular Mah. 16 

Merkez Dere/ Helkiz Mah. 50 

Merkez Hatuniye Mah. 90 

Tablo P.2: İlimizde meydana gelen heyelanlar ve bunun sonucunda yapılan konut sayıları 

İlçesi 

Köy/Mahalle 

Teslim Edilen 

Konut Sayısı 

İlçesi 

Köy/Mahalle 

Teslim Edilen 

Konut Sayısı 

Merkez Kızseki Köyü 8+8 Merkez Ormanözü Köyü 5 

Merkez K.Kışlacık Kö. 114 Merkez Gökdere Köyü 

Merkez İpekköyü 10 Taşova Dere Köyü 6 

Taşova Gürsu Köyü 9 Taşova Yayladibi Köyü 14+1 

Taşova Çalkaya Köyü 2 Taşova Hacı Bey Köyü 22 

Taşova Güngörmüş K. 2 Taşova Gökpınar Köyü 12 

Taşova Yemişen Mah 5 Taşova Şahinler Köyü 11 

Merzifon Kayadüzü ll. 3 

Göynücek Karayakup K. 45+1 

Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğü 2002 verileri 

Merzifon 

Kayadüzü 

Kasabası 

14 

Çığlar : İlimizde önemli bir çığ olayı meydana gelmemiştir. 

P.1.3. Seller 

İlimizde görülen sel olayları, Amasya’nın ortasından geçen Yeşilırmak’ın 

bazı mevsimlerde taşması sonucu meydana gelmiştir. 

1. İlimiz sınırları içerisinden geçen Yeşilırmak ve Tersakan Irmağı 1948 

yılında 95 kişinin ölümüne, 25 kişinin ağır, 50 kişinin hafif yaralanmasına neden 

olmuş, 100 ev yıkılmış 200 evde oturulmayacak hale gelmiştir. 

2. 1949 yılında Yeşilırmağın yükselmesi sonucu 21 köy ve arazi sular altında 

kalmıştır. 

3. 1953 yılında Yeşilırmak, Tersakan ve Çekerek Irmaklarının suları yağmur 

ve eriyen karların tesiri ile yükselmiş 1200 dekar arazi sular altında kalmıştır. 

4. 1967/1968 yıllarında Yeşilırmak suyunun yükselmesi sonucu bağlar, 

şehir içindeki binalar ve kamu tesislerinde büyük hasara yol açmıştır. Şehrin 

içerisinden geçmekte olan Maydanoz Köprüsü yıkılmıştır. 

5. Merkez Yeşilöz Köyü’nde su baskını nedeniyle 36 aileye 1976 yılında 

konutlar teslim edilmiştir. 

6. Taşova Tatlı Pınar Köyü’nde su baskını nedeniyle 1976 yılında 55 konut 

teslim edilmiştir. 

7. Taşova Gemibükü Köyü’nde su baskını nedeniyle 1968 yılında 

8. Suluova Girne Mahallesi su baskını nedeniyle 1981 yılında 38 aileye 

konutları teslim edilmiştir. 

196

9. Suluova Deveci Köyü’nde su baskını nedeniyle 1970 yılında 70 konut 

yapılmıştır. 

10. Suluova Boyalı Köyü’nde su baskını nedeniyle 1967 yılında 56 konut 

yaptırılmıştır. 

11. Merzifon Akören Köyü’nde su baskını nedeniyle1967 yılında 1985 

yılında 34 konut yapılmıştır. 

12. Merzifon Çavundur Köyü’nde su baskını nedeniyle 1967 yılında 6 konut 


13. Gümüşhacıköy Çiftçioğlu Köyü’nde su baskını nedeniyle 1969 yılında 14 

konut yapılmıştır. 

14. Merzifon İnalan Köyü’nde su baskını nedeniyle 1967 yılında 6 konut 


P.1.4. Orman, Otlak ve Sazlık Yangınları 

Tablo P.3: Orman yangınlarının yangın şekilleri ve failleri itibariyle dağılımı 

KONUMU 

MEYDANA GELEN YANGININ 

BÜYÜKLÜĞÜ 

(ha) 

MALİYETİ 

(YTL.) 

YANAN AĞAÇ TÜRLERİ 

NEDENİ 

Kayrak Köyü/ AMASYA 0,05 79,68 Kızılçam (Örtü yangını) Bilinmiyor 

Kuzgeçe Köyü/ AMASYA 2 90 Kızılçam (Örtü yangını) Bilinmiyor 

Yeşilöz Köyü/ AMASYA 0,2 120,22 Meşe (Örtü yangını) Dikkatsizlik 

Halifeli Köyü/ AMASYA 0,6 158,36 Meşe (Örtü yangını) Dikkatsizlik 

Kurşunlu Mahallesi/ 

AMASYA 

2 7.734,22 Kızılçam (Örtü yangını) Bilinmiyor 

Eskikızılca Köyü/ AMASYA 0,01 132,41 Meşe- Ardıç (Tepe yangını) Dikkatsizlik 

Kızılkışlacık Köyü/ AMASYA 0,5 126 Kızılçam (Örtü yangını) Bilinmiyor 

Yeşilöz Köyü/ AMASYA 1,5 3.814,62 

Meşe- Karaçam (0,5 ha’ı örtü 

yangını) 

Dikkatsizlik 

Kıranbaşalan Köyü/ 

SULUOVA 

0,2 144 Karaçam- Meşe (Örtü yangını) Bilinmiyor 

Eğribük Köyü/ SULUOVA 0,1 90 Meşe (Örtü yangını) Bilinmiyor 

Akpınar Köyü/ MERZİFON 2 2.336,78 Meşe (Örtü yangını) Anız 

Çakırsu Köyü/ TAŞOVA 0,5 8,60 Meşe (Örtü yangını) Dikkatsizlik 

Özbaraklı Kasabası/ TAŞOVA 0,3 77,33 Kızılçam (Örtü yangını) Kaza 

Dereköy/ TAŞOVA 2,5 40,31 Meşe (Örtü yangını) Dikkatsizlik 

Akınoğlu Kasabası/ TAŞOVA 1 285,20 Meşe (Örtü yangını) Kasıt 

TOPLAM 13,46 15.237,73 

Orman Bölge Müdürlüğü 2004 yılı verileri 

P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri 

P.1.6. Fırtınalar 

Amasya’da ciddi hasar veren bir fırtına olayının meydana geldiği 

görülmemiştir. 

197

P.2. Diğer Afetler 

P.2.1. Radyoaktif Maddeler 

Geçmişte Amasya’da radyoaktif madde tehlikesi meydana gelmemiştir. 

P.2.2. Denize Dökülen Maddeler ve Diğer Tehlikeli Maddeler 

İlimizde deniz olmadığından bu tür atıklar söz konusu değildir. 

P.2.3.Tehlikeli Maddeler 

Konuyla ilgili herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır. 

P.3. Afetlerin Etki ve Yardım Talepleri 

İlimiz Orta Karadeniz Bölgesinin iç kesiminde yer almaktadır. İlimiz ve 

ilçeleri; Kuzey Anadolu fay hattı üzerinde olup, I. derecede deprem kuşağında yer 

almaktadır. Ancak, Kuzey Anadolu Fay Hattı yaklaşık olarak İlimizin 50 Km. 

kuzeyinde geçmektedir. Ayrıca, ilimizi etkileyebilecek fay hattı olarak; 

Kuzey Anadolu Fay Hattının dışında Kırıkkale İlinden başlayıp, İlimize bağlı 

Göynücek İlçemizin 20 Km. kuzeyinden geçerek, Tokat İline bağlı Niksar İlçesinde 

Kuzey Anadolu Fay Hattında birleşen Ezine Tali Fayı bulunmaktadır. Bu fay 5,5 

büyüklüğün üzerinde deprem üretmemektedir. 

İlimize bağlı Merzifon İlçemizin 20 km güneyinden başlayıp, muhtemelen 

İlimize bağlı Taşova İlçemizde Kuzey Anadolu Fay Hattı ile birleşip, yüzeyinden 

görülmeyen Merzifon Tali fayı bulunmaktadır. Bu fay da 5,5 büyüklüğün üzerinde 

deprem üretmemektedir. 

“İLİMİZDE MEYDANA GELEN AFETLER” 

a) Deprem: 

1. Cumhuriyet öncesi dönemde; 5 büyüklüğün üzerinde toplam 6 deprem 

meydana gelmiş olup, bunların en büyüğü 24.01.1916 tarihinde 7.1 büyüklüğünde 

olduğu tespit edilmiştir. Bu depremlerle ilgili can ve mal kaybına ait bilgiler 

mevcut değildir. 

2. Cumhuriyet sonrası dönemde; 5 büyüklüğün üzerinde 8 deprem meydana 

gelmiş olup, bunların en büyüğü 28.12.1939 tarihinde 5.7 büyüklüğünde tespit 

edilmiştir. Bu depremde meydana gelen hasarla ilgili resmi bir kayıt olmamakla 

birlikte, yapıların çoğunluğunda ağır hasar meydana gelmiş, yüzlerce 

vatandaşımız hayatını kaybetmiştir. 14.08.1996 tarihinde meydana gelen 5.6 

büyüklüğündeki depremde ise yaklaşık 800 konut ağır ve orta hasar görmüş, 1 

vatandaşımız yaralanmıştır. 28.02.1997 tarihinde 4.8 büyüklüğünde meydana 

gelen depremde ise; 530 konut ağır ve orta hasar görmüştür. Bu depremde can 

kaybı olmamıştır. 

İlimiz ve İlçelerinde zaman zaman büyüklüğü 3-4 arasında değişen 

depremler meydana gelmekte olup, herhangi bir can ve mal kaybına neden 

olmamaktadır. 

198

) Irmak Taşkını: 

1. İlimiz sınırları içerisinden geçmekte olan Yeşilırmak ve Tersakan 

Irmaklarının taşması sonucu 1948 yılında 95 kişinin ölümüne, 25 kişinin ağır, 50 

kişinin hafif yaralanmasına neden olmuş, 100 ev yıkılmış, 200 evde 

oturulamayacak hale gelmiştir. 

2. 1949 Yılında aşırı yağışlar nedeniyle; 21 köy ve arazi sular altında kalmış 

can kaybı olmamış, o yılın bedeli ile 1 milyar lira maddi hasar tespit edilmiştir. 

3. 1952 Yılında karların birden erimesi nedeniyle, sularda yükselme 

meydana gelmiş olup, can ve mal kaybına sebebiyet vererek, 20 Milyar TL. maddi 

zarar tespit edilmiştir. 

4. 1953 Yılında Yeşilırmak, Tersakan ve Çekerek Irmaklarının suları yağmur 

ve eriyen karların tesiri ile yükselmiş 12.000 dekar arazi sular altında kalmıştır. 

5. 1954 ve 1959 Yılları arasında yine aynı ırmakların sularının yükselmesi 

sonucu 5.000 dekar arazi sular altında kalmıştır. 

6. 1967 ve 1968 Yıllarında Yeşilırmak suyunun yükselmesi sonucu meyve ve 

sebze bahçeleri,İl Merkezindeki Irmak kıyısındaki binalar ile Kamu binaları büyük 

hasar görmüştür.Şehrin içerisinden geçmekte olan Madenüs Köprüsü yıkılmıştır. 

7. 1980 yılında aşırı yağışlardan dolayı Yeşilırmak nehrinin taşması 

neticesinde, birçok ekili ve dikili tarım arazisi ile ırmak güzergâhındaki yerleşim 

alanları sular altında kalmıştır. 

Ayrıca; İlimiz sınırları içerisinden geçen Yeşilırmak ve Tersakan 

ırmaklarının aşırı yağışlardan dolayı taşmaları sonucu yer yer su baskınları 

olmakla birlikte, ekili alanlara zarar vermektedirler. Zaman zaman yeşilırmak 

nehrinde az da olsa boğulma olayları görülmektedir. 

c) Kaya Düşmesi: 

İlimizde zaman zaman kaya düşmesi olayı olmakta birlikte fazla bir hasara 

yol açmamıştır. 

Olası afetlere karşı, İçişleri Bakanlığınca yayımlanan 03.09.1999 tarih, 344 

sayılı ve 11; 10.09.1999 tarih, 349 sayı ve 14; 22.11.1999 tarih, 452 sayı ve 17; 

15.06.2001 tarih, 47 ve 16 nolu genelgeler uyarınca; Valiliğimizce hazırlanan 

afetlerde yapılacak işlerle ilgili çalışma rehberi doğrultusunda; 

1. Tokat ve Çorum yolları istikametinden İlimize gelecek yardımlar, ilimiz 

merkezine 14 km uzaklıkta Çorum ve Tokat yolu kavşağındaki Amasya Tekstil 

San. A.Ş. ile İpek Tekstil San. A.Ş. nin depolarında muhafaza edilerek kontrollü bir 

şekilde dağıtımı sağlanacaktır. 

2. Samsun ve Taşova yolları istikametinden gelecek yardımlar Köy 

Hizmetleri ve D.S.İ. 73. Şube Müdürlüğü depolarında muhafaza edilerek, 

dağıtımları İl Jandarma Komutanlığı ve İl Emniyet Müdürlüğünün 

sorumluluğunda İl Afet Acil Yardım Planının ilgili hizmet grubu olan “Satın 

Alma, Kiralama, El Koyma ve Dağıtım Hizmet Grubu” tarafından yapılacaktır. 

3. Çadır kurulabilecek yerler: Çadırkent kuruluncaya kadar acil olarak 

afetzedeleri barındırmak amacıyla; 

a) İstasyon, Kurşunlu, Hızırpaşa, Şeyhcui Mahalleleri için, Milli Hakimiyet 

Parkı, T.C.D.D. Gar Müdürlüğü gar güzergahı, Pazar yeri semt sahası, 

199

) İhsaniye, Şamlar, Bahçeleriçi ve 55 Evler Mahalleleri için Behçeleriçi 

Pazaryeri semt sahası, çocuk parkı ve boş alanlar. 

c) Sofular, Savadiye ve çevre mahalleler için Pirler Parkı, 

d) Şehirüstü, Fethiye, Dere Mahalleleri için Burmalı Minare Camii ve 

çevresi, 

e) Üçler, Gökmedrese, Yüzevler Mahalleleri için Hacılar Meydanı 

belirlenmiştir 

4. Çadır Kent Kurulacak Yerler: Geçici yerleşim yerleri yapılıncaya kadar, 

Gökhöyük Devlet Üretme Çiftliği ile Eraslan Kasabası yolu kenarı belirlenmiştir. 

5. Enkaz Dökme Yerleri: Eraslan Kasabası yolu üzerinde Çadırkent olarak 

düşünülen alandan sonra kalan kısım. 

6. Ek Mezarlık Yerleri: İlimizdeki mevcut mezarlıkların yetmemesi halinde, 

Tekirdede Mezarlığının üst kısmındaki alan, 

7. İlimizin çadır ihtiyacı Kızılay Genel Başkanlığına ait, Ankara Etimesgut 

Merkez Depo ve Atölyeleri Müdürlüğünce sağlanacaktır. 

8. İlimizdeki Devlet Hastanesinin hasar görmesi ve hastane olarak 

kullanılabilecek yerinde hasarlı olması halinde, sağlık hizmetleri 12 Haziran 

Stadyumu ile yanında bulunan toprak sahada kurulacak olan seyyar hastanelerde 

yürütülecektir. 

Ayrıca; 12 Haziran Stadyumun bir kısmı ağır yaralıların komşu illerdeki 

hastanelere nakli için helikopter pisti olarak da kullanılabilecektir. 

Bunların dışında; İlimize ait veri tabanı içeriği, lüzumlu telefonların listesi, 

doğal afet acil yardım istek formları, afet haberleri mesaj formu, İlimizde gıda 

maddeleri satan ve bulunduran yerler, merkez ile bağlı İlçeler ile Köylerine ait 

köy muhtarlarının isim ve telefon numaraları, kurtarma ve ilkyardım hizmetlerine 

kullanılabilecek kişi ve kuruluşlara ait araç gereç listesi, bulunan fırınlar, 

eczanelerine ait liste, İlimiz ile karşılıklı yardım ve işbirliği yapılan 19 İl’e ait 

protokol ve uzaklıklarını gösteren çizelge, acil kurtarma ve yardım hizmetleri 

grup başkanları listesi çalışma rehberinde bulunmaktadır. 

P.3.1. Sivil Savunma Birimleri 

7126 Sayılı Sivil Savunma Kanunu uyarınca, İlimiz merkez ve bağlı ilçelerde 

topyekun Savunma Sivil Hizmetleri (seferberlik ve savaş hazırlıkları, sivil 

savunma ve koruyucu güvenlik) doğal afetlere karşı alınacak tedbirler ile herhangi 

bir afet anında yapılacak kurtarma çalışmaları için gerekli olan araç, gereç ve 

malzeme alımını gerçekleştirmek, gerekli eğitim ve planlama işlemlerini 

yürütmektir. 

1-) İlimizde; İl Sivil Savunma Müdürlüğü ve bünyesinde oluşturulan 10 

kişilik Sivil Savunma Arama–Kurtarma Ekibi ile İlçe Sivil Savunma Müdürlükleri, 

2-) Sivil Savunma Mahalli Kuvvetleri: 

a) Acil Kurtarma ve Yardım Ekipleri: Bir afet halinde Sivil Savunma 

Arama ve Kurtarma Birliklerinin olay yerine intikaline kadar geçecek sürede acil 

kurtarma, İlkyardım ve sosyal yardım yapmak üzere Sayın Valimizin onayı ile 

İlimizdeki kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan personellerden 

oluşturulan 134 kişilik “Acil Kurtarma ve Yardım Ekibi” kurulmuştur. Kurulan 

200

u ekibin her yıl belirli zamanlarda eğitimleri yapılmakta ve liste güncel 

tutulmaktadır. Kadro şeması aşağıya çıkarılmıştır. 

Tablo P.4 Acil kurtarma ve yardım ekibi 

Kurtarma Ekibi 40 Teknik Onarım Ekibi 26 

NBC Timi 20 Sosyal Yardım Ekibi 18 

İlk yardım ve Ambulans Ekibi 10 Yangın Söndürme Ekibi 20 

İl Sivil Savunma Müdürlüğü 2007 verileri 

b) Sivil Savunma Servisleri: Gönüllüler ve halktan oluşturulan 

vatandaşlar arasından seçilerek sivil savunma yükümlülüğü veriler kişilerden 

oluşmaktadır. İlimizde görev verilen yükümlü sayısı toplam 329 olup, kadro 

şeması aşağıya çıkarılmıştır. 

Tablo P.5 Sivil savunma servisleri 

Kurtarma Servisi 70 Emniyet ve Trafik Servisi 28 

İlkyardım ve Ambulans Servisi 56 İtfaiye Servisi 28 

Sosyal Yardım Servisi 18 Hastaneler Servisi 28 

Karargah Servisi 42 Teknik Onarım Servisi 28 

Kılavuzluk Servisi 31 

İl Sivil Savunma Müdürlüğü 2007 verileri 

c) Daire ve Müesseseler Sivil Savunma Servisleri : Kendi kuruluşlarındaki 

sivil savunma hizmetlerinin yerine getirilmesi için kurumun kendi personel, araç 

ve gerecinden oluşturulmuştur. 

İçişleri Bakanlığı’nın (14) nolu genelgeleri uyarınca; karşılıklı yardım ve 

işbirliği protokolleri yapılan 19 İl’den herhangi birinde afet meydana geldiğinde 

talep edilen yardımın türüne göre yardım yapılacaktır. İlimizde oluşturulan Acil 

Kurtarma ve Yardım Ekibi, Arama kurtarma ekibi ve gönüllüler arama ve 

kurtarma malzemeleri ile birlikte âfetin meydana geldiği İl’e sevk edilecektir. Sevk 

edilecek personelin acil iaşeleri kendi kurumlarınca sağlanacaktır. 

Ayrıca; afetin meydana geldiği il’de haberleşmenin aksaması halinde, 

Başbakanlık Makamından (Türkiye Acil Durum Genel Müdürlüğünden) emir 

verilmesi halinde, İlimizde bulunan Taşınabilir Uydu Yer Terminali görev 

yapacak teknisyenlerle birlikte afet mahalline gönderilecektir. Haberleşmenin 

sağlanması çalışılacaktır. 

201

P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri 

Tablo P.6. Yangın önleme tedbirleri 

hİnşaat ve dekorasyon malzemesi, 

hBacaların İnşa durumu, 

hYangın bölme duvarları, 

hAsansör ve havalandırma bacaları, 

hYangına hassas yerlerin ayrımı, 

hYanmaz boya ve maddelerle kolay yanıcı maddelerin üzerlerinin 

boyanması, 

hBinaların yapım işlerinin iyi bilinmesi, 

hYangın merdivenleri, 

hYangın ihbar tesisleri bakımından, mekanik sistem veya otomatik sistem ( 

ısı duyar, duman duyar, patlama duyar ) kurulmalı, 

hSabit tesisler bakımından ; elektrik, su, doğal gaz, hava gazı, kalorifer, 

paratoner ve drenaj tesisatına dikkat edilmeli, 

hYangın söndürme tesisleri bakımından; otomatik sabit yangın söndürme 

(yağmurlama, köpüklü sistem, kuru tozlu, karbondioksit gazlı, halon gazı 

sistemi) veya diğer sabit yangın söndürme tesisleri dediğimiz dahili yangın 

muslukları, sabit su sistemi yangın kapıları yangın önlemede kullanılan 

tedbirlerdir. 

hBacalarda biriken kurumların temizlenmesi, 

hÇatı araları temiz olmalı, 

hSobaların kuruluş şekli, 

hSoba yakarken kurallara uygunluğu, 

hKalorifer ocaklarında dikkat edilmesi gereken hususlar, 

hGaz sobalara dikkat edilmesi, 

hElektrik ve elektrik aygıtları güvenli olmalı, 

hLikit petrol gazları ile ilgili kullanma talimatına uyulmalı, 

İnşaat Bakımından 

Tesisat Bakımından 

Kullanma 

Bakımından 

P.3.3. İlk Yardım Servisleri 

İlimiz Sağlık Müdürlüğünce 1998 yılında kurulan Amasya Merkez 

ilçesinde (1), Merzifon İlçesinde (1), Gümüşhacıköy İlçesinde (1), Taşova 

İlçesinde (1), Aydınca Kasabasında (1) adet olmak üzere toplam (5) adet 112 acil 

ilk yardım istasyonundan müteşekkil olarak oluşmuş ve hizmet vermektedir. 

İlimizde 112 Acil yardım kurtarma istasyonları 5 Adet olup 3 istasyonumuz 

faal durumda 2 istasyonumuz ise İlçe hastanelerin açılması ile birlikte personel ve 

araç yetersizliği ile gayri faal duruma geçmiş bulunmaktadır. 

2002 yılı içerisinde hizmet veren istasyonlarımız tarafından yaklaşık olarak 

toplam 1470 kişiye ilk yardım hizmeti verilmiştir. 

202

KOMUTA 

KONTROL 

MERKEZİ VE 

İSTASYONNUN 

ADI 

KONUŞLANDIĞI 

YER 

AMBULANS 

SAYISI 

DOKTOR 

SAYISI 

SAĞLIK 

MEMURU 

SAYISI 

HEMŞİRE 

SAYISI 

ŞOFÖR 

SAYISI 

K G K G K G K G K G 

Komuta Kontrol Amasya-Merkez 2 2 3 2 4 4 9 1 4 1 2 

Merzifon istasyon Merzifon Hastanesi 1 5 1 5 5 

G.Hacıköy istas. G.Hacıköy Sağlık M 1 

Taşova İstasyonu Taşova Sağlık M. 1 

Aydınca istasyon Aydınca Sağlık Oca 1 

TOPLAM 6 2 8 2 5 4 14 1 9 1 2 

DİĞER 

Tablo P.7: Personel çizelgesi 

MALZEME CİNSİ MİKTARI KULLANILAN FREKANSLAR 

Bölge Aktarıcısı 0 1.Frekans Ton 

Merkez Kontrol Birimi 0 Rx 168.775 107 

Role 3 Tx 168.275 107 

Santral 0 2.Frekans Ton 

Ses Kayıt Cihazı 0 Rx 

Sabit 3 Tx 

Araç 8 

El 5 

P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanı 

İlde afetzedelerin yeniden iskanı ile ilgili yapılmış çalışmalar Tablo P.2 de 

verilmiştir. 

Tablo P.8: Amasya il merkezi kaya düşmesi sonucu afetzedelere yapılan konutlar 

İlçesi Mah/Köyü Konut sayısı 

Merkez Şehirüstü/Sofular Mah. 16 

Merkez Dere/Helkiz Mah. 50 

Merkez Hatuniye Mah. 90 

P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve Sınırlararası Taşınımı İçin Alınan Tedbirler 

İlimizde sınırlar arası zehirli madde taşanımı konusunda yeterli bilgi 


P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar 

Bu konuyla ilgili çalışmaya rastlanılmamıştır 


hAmasya Belediyesi verileri (2002-2004) 

hOrman Bölge Müdürlüğü verileri (2002-2004) 

hOrman İşletme Müdürlüğü verileri (2002-2004) 

hİl Sivil Savunma Müdürlüğü verileri (2002-2004) 

hİl Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü verileri (2002-2004) 

203

R. SAĞLIK VE ÇEVRE 

R.1. TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ 

R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı 

Tablo R.1: Sağlık kurumlarının dağılımı 

SAĞLIK KURULUŞLARI 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 

Kadro 

Yatağı 295 300 300 300 410 410 - 

Amasya S.Ş. 

Devlet 

Hastanesi 

Merzifon devlet 

Hastanesi 

Fiili Yatak 213 212 212 300 320 320 338 

Poliklinik 

Sayısı 200281 213122 240343 323051 481139 541087 523443 

Ameliyat 

Sayısı 1621 1677 2382 5523 7285 9496 10093 

Yatak İşgal 

Oranı 58.5 62.7 67.5 65 61.7 57.43 62.7 

Kadro 

Yatağı 200 200 200 200 200 200 - 

Fiili Yatak 197 180 180 180 185 185 175 

Poliklinik 

Sayısı 137701 139816 165739 232811 324566 363102 397321 

Ameliyat 

Sayısı 1824 1924 1988 3549 3819 3673 3029 

Suluova Devlet 

Hastanesi 

Suluova SSK 

Hastanesi 

Kadın Doğum ve 

Çocuk Hastalıkları 

Hastanesi 

Yatak İşgal 

Oranı 47.1 54.1 55.4 69.3 69.5 54.96 62.7 

Kadro 

Yatağı 50 50 50 50 125 125 - 

Fiili Yatak 62 62 62 62 62 107 107 

Poliklinik 

Sayısı 64759 61305 64862 80955 148907 176794 194917 

Ameliyat 

Sayısı 590 643 306 501 920 973 1185 

Yatak İşgal 

Oranı 32.21 32.98 28.01 33.82 39.32 22.83 16.36 

Kadro 

Yatağı 62 60 70 70 

Fiili Yatak 50 60 70 70 

Poliklinik 

Sayısı 44375 62646 69089 68896 

Ameliyat 

Sayısı 174 299 245 182 

Yatak İşgal 

Oranı 8.26 28.53 15.93 11.21 

Kadro 

Yatağı 75 75 - 

Fiili Yatak 114 107 119 

Poliklinik 

Sayısı 80105 160240 201412 

Ameliyat 

Sayısı 1492 2539 10093 

Yatak İşgal 

Oranı 43.26 72.86 60.93 

204

SSK 

Hastanesi 


Devlet 

Hastanesi 

Taşova Devlet 

Hastanesi 

GENEL TOPLAM 

Kadro 

Yatağı 110 110 110 110 

Fiili Yatak 110 110 110 110 

Poliklinik 

Sayısı 150981 183196 197899 147845 

Ameliyat 

Sayısı 1487 1793 2309 1853 

Yatak İşgal 

Oranı 54.99 66.22 76.29 63.32 

Kadro 

Yatağı 25 38 50 50 50 50 - 

Fiili Yatak 16 29 50 50 50 50 56 

Poliklinik 

Sayısı 87289 20110 30847 49604 65204 88103 100804 

Ameliyat 

Sayısı 0 0 0 118 198 385 292 

Yatak İşgal 

Oranı 16.01 9.07 11.67 23.56 32.29 38.08 30.18 

Kadro 

Yatağı 20 75 50 50 50 50 - 

Fiili Yatak 20 75 25 50 50 58 58 

Poliklinik 

Sayısı 20359 24248 25662 44101 68896 89194 102131 

Ameliyat 

Sayısı 0 0 4 114 100 95 56 

Yatak İşgal 

Oranı 9.95 1.72 10.05 14.93 17.79 9.65 18.17 

Poliklinik 

Sayısı 705745 704443 794441 947263 1168817 712941 1520028 

Ameliyat 

Sayısı 5696 6336 7234 11840 13814 8583 853 

Yatak İşgal 

Oranı 43.7 45.8 50.9 53.21 54.3 50.14 49.67 

İl sağlık Müdürlüğü 2007 yılı verileri 

205

R.1.2. Bulaşıcı Hastalıklar 

Tablo R.2: Yaşa Ve Cinsiyete Göre Hastalıkların İstatistiği 

PARAZİT HASTALIKLARI İSTATİSTİK ÇİZELGESİ 

İL AMASYA YIL 2005 

İLÇE 

KURUM 

Yaş Grupları 

0 

1-4 

5-9 

10-14 

15-24 

25-44 

45-64 

65+ 

TOPLAM 

Cinsiyet 

Ascariasis (Ascaris 

lumricodies) 

Kıl Kurdu Enfeksiyonu 

(Enterobiusvermicularis) 

Trichuriasis 

(Trichuris tirchuria) 

Kancalı Kurt Enfeksiyonu 

(Ancylostoma duodnale 

ve nekator americanus) 

Stronglyloidiasis 

(strongylodies stercoralis) 

Fil Hastalığı / Filariasis 

(Wuchereria bancrofti) 

Tenya (Tenia türleri) 

CüceTenya 

(Hymenolepis nana) 

KaraciğerKelebeği 

(Fasciola hepatica) 

Trichomoniasis 

(Trichomonas vaginalis) 

E 2 3 1 

UyuzEnfestasyonu/Scabi 

es (Sarcoptes scabiei) 

K 2 2 

E 30 93 1 2 6 4 

K 39 88 3 4 14 

E 84 152 6 30 

K 96 137 1 1 16 62 

E 55 114 1 1 20 30 

K 57 110 1 2 1 17 57 

E 28 94 1 1 4 28 2 

K 24 89 6 1 4 1 19 34 6 

E 18 127 1 1 2 1 2 32 1 

K 47 147 1 1 1 14 77 7 

E 20 83 2 1 29 2 

K 25 73 2 2 2 2 69 7 

E 19 50 3 29 3 

K 11 63 1 47 3 

E 256 716 0 5 3 1 5 4 6 151 72 

K 301 709 9 7 6 1 4 4 35 264 156 

T 557 1425 9 12 9 2 9 8 41 415 228 


BitEnfestasyonu/Pedicua 

liasis(Pediculus Türleri) 

206

Tablo R.3: Bulaşıcı hastalıkların yıllara göre istatistiği 

BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR 

İL 

AMASYA 

İLÇE 

MERKEZ 

SAĞLIK KURUMU İL TOPLAMI 

H A S T A L I K İ S İ M L E R İ 

Vaka 

K.Vaka 

65 + 45-64 30-44 20-29 15-19 10-14 5-9 

1-4yaş 0-11 ay 

O.Vaka 

K.Vaka 

K.Vaka 

K.Vaka 

K.Vaka 

O.Vaka 

K.Vaka 

O.Vaka 

K.Vaka 

Vaka 

K.Vaka 

K.Vaka 

O.Vaka 

K.Vaka 

Ölüm 

K.Vaka 

YAŞ GRUPLARI 

CİNSİYET 

AKUT KANLI 

İSHAL 

BOĞMACA 

BRUCELA 

HEPATİT A 

HEPATİT B 

HEPATİT C 

HEPATİT E 

KIZAMIK 

KIZAMIKÇIK 

KUDUZ RİSKLİ 

TEMAS 

SİFİLİZ 

ŞARBON 

TİFO 

KKKA 

TULAREMİ 

E 1 

K 

T 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

E 2 5 2 1 34 

K 1 10 

T 2 0 0 0 0 0 0 5 3 0 1 44 0 0 0 0 0 0 

E 1 1 16 28 1 2 73 

K 8 6 1 1 18 

T 0 0 0 0 1 0 1 24 34 2 3 91 0 0 0 0 0 0 

E 1 3 5 1 2 60 

K 5 7 1 15 

T 0 0 0 0 1 0 0 8 12 1 3 75 0 0 0 0 0 0 

E 1 1 1 3 1 1 32 2 

K 2 2 10 1 1 

T 0 1 1 1 5 0 0 1 0 0 3 42 0 0 0 3 0 1 

E 1 1 1 4 35 1 

K 3 2 1 1 15 2 

T 1 0 0 4 3 5 0 1 0 0 0 50 0 0 0 1 0 2 

E 2 7 15 58 1 1 5 1 

K 2 3 2 1 22 1 4 

T 2 0 5 9 0 15 0 1 0 0 0 80 2 0 1 9 0 1 

E 1 7 6 2 86 5 1 

K 3 3 1 39 1 6 1 

T 1 0 0 10 0 3 3 0 0 0 0 125 0 1 0 11 0 2 

E 1 1 9 26 3 2 

K 10 21 1 

T 1 0 0 1 0 0 19 0 0 0 0 47 0 0 0 4 2 0 

TOPLAM 

E 6 1 3 17 6 25 12 25 35 2 6 404 1 0 1 16 2 2 

K 2 0 3 8 4 4 11 15 14 1 4 150 1 1 0 12 0 4 

T 8 1 6 25 10 29 23 40 49 3 10 554 2 1 1 28 2 6 


207

R.1.2.1. İçme, Kullanma ve Sulama Suları 

İlimizde, Sağlık İl Müdürlüğü’nce alınan su numuneleri, Halk Sağlığı 

Laboratuarında analiz ettirilmekte Kimyasal ve Bakteriyolojik olarak analizi 

yaptırılmakta ve sonucunda Sağlık İl Müdürlüğünce kirli bölgelerin kirlilik 

araştırması yapılmakta ve ıslah çalışmalarına başlanılmaktadır. 

Sağlık İl Müdürlüğünce 2003 yılında , ilimizde alına su numuneleri ve 

yapılan analizler; 

Bakteriyolojik analiz sonucu 1840 su numunesinin 299’ u uygun olmadığı 

Kimyasal analiz sonucu 240 adet su numunesinin 48 adedi uygun olmadığı ve 

4277 Su numunesininde Bakiye klor taraması sonucu 3459 yeterli 818 yetersiz 

olduğu bunlardan 18 adedinin ıslah edildiği belirtilmektedir. 

Tablo R.4: İlimiz İçme ve kullanma suları çalışma çizelgesi 

AYLAR Numune 

Bakteriyolojik Kimyasal Fiziksel Bakiye Klor 

Sağlığa 

Uygun 

Olmayan 

Sağlığa 

Uygun 

Olmayan 

Numune 

Sağlığa 

Uygun 

Olmayan 

Sağlığa 

Uygun 

Olmayan 

Numune 

Sağlığa 

Uygun 

Olmayan 

Sağlığa 

Uygun 

Olmayan 

Sayısı Sayı ( % ) Sayısı Sayı ( % ) Sayısı Sayı ( % ) 

kontrol 

sayısı 

yeterli yetersiz 

Ocak 125 12 10 16 3 18 79 0 594 517 77 

Şubat 140 15 11 13 1 8 80 0 559 476 83 

Mart 259 21 8 59 5 8 85 0 598 486 112 

Nisan 256 22 9 63 12 19 73 0 608 525 83 

Mayıs 270 26 10 47 5 11 55 0 653 587 66 

Hazir. 205 33 16 35 0 52 2 4 681 596 85 

Tem. 260 42 16 17 0 60 4 7 510 400 110 

Ağus. 328 51 15 21 3 14 121 0 578 510 68 

Eylül 195 37 19 23 10 43 30 2 7 570 483 87 

Ekim 292 23 10 46 0 50 1 2 554 459 95 

Kasım 235 24 10 11 1 10 56 2 4 535 450 85 

Aral. 107 6 6 45 4 9 26 2 8 469 409 60 

Top. 2437 312 13 396 44 11 767 13 2 6909 5898 131011 

İl Sağlık Müdürlüğü 2005 verileri 

R.1.2.2. Denizler 


R.1.2.3. Zoonoz Hastalıklar 

Bu konuda bilgiye ulaşılamamıştır. 

208

R.1.3. Gıda Hijyeni 

İlimiz genelinde 2003 yılı içerisinde Toplam 271 adet Gıda madde numunesi alınmış, bunlardan 49 adedi Bakteriyolojik, 

222 adedi de Kimyasal (2 tanesi uygun değil) analiz yaptırılmıştır. Bakteriyolojik analizlerin 8 tanesi, Kimyasal analizlerin ise 2 

tanesi uygun çıkmamıştır. Gıda numuneleri, Samsun Bölge İl Hıfzısıhha Enstitüsünce yapılmaktadır. 

Tablo R.5: Gıda maddeleri ile ilgili kontrol çizelgesi 

Sayısı 

Kontrol Edilen 

Uygun değil 

GIDA SATIŞI VE HALK SAĞLIĞININ KORUNMASI İLE İLGİLİ YERLER (2007 yılı) 

HALK SAĞLIĞI İLE İLGİLİ DİĞER 

GIDA SATIŞ YERLERİ 

YERLER 

Bakkal Kasap Hal Çayhane Lokanta Otel Hamam Kaplıca Umumi Meskenler Çöplük Kuaför Diğer 

Manav Pazar Meşrubat Pastane Han Banyo Plaj Yerler Gübrelik Berber 

SULAR GÜRÜLTÜ KONT. 

içme ve Su ölçüm uygun 

kullanma kaynak Kuyu Sarnıç Nehir Havuzu Göl TOPLAM sayısı olmayan 

şebeke Dere Rezervuarı Deniz GSM 1 

Sayısı 390 1194 545 66 22 2 2219 Eğlence 8 2 

Kimyasal Örnek sayısı 354 35 7 396 yerleri 

Uygun Değil 43 1 44 Konutlar 4 3 

Fiziksel Örnek sayısı 5439 215 9 5663 Diğer 2 1 

Uygun değil 314 9 323 TOPLAM 15 6 

Bakteriyolojik Muayene sy. 2554 106 12 2672 HELA 

Uygun değil 301 11 312 Hela Umumi 

Klor Klorlama sy. 25 7 32 Hela 

Kont.sayısı 6909 60 6969 Sayı 64821 376 

Yeterli 5898 60 5958 Yeni 

Yetersiz 1051 1051 Açılan 

23 23 Kapanan 

390 1194 545 66 22 2 2219 Toplam 64821 376 

İslah Edilenler 354 35 7 396 

209

R.1.4. Aşılama Çalışmaları 

Tablo R.6: Yıllara göre aşılama çalışmaları 

2003 2004 2005 2006 2007 

Yapılan 

aşı 

Yapılan 

aşı 

Yapılan 

aşı 

Yapılan 

aşı 

sayısı % sayısı % sayısı % sayısı % 

Yapılan 

aşı 

sayısı % 

DBT 1 4259 73 4894 84 4406 76 4202 78 4343 81 

DBT 2 4059 70 5032 86 4387 75 4153 77 4282 80 

DBT 3 3801 66 5168 89 4376 75 4201 78 4194 78 

DBT RAPEL 4167 72 4214 72 4830 83 4156 77 3871 72 

KKK 4427 76 4636 80 5180 89 3440 64 4051 76 

BCG 4844 84 4454 76 4511 77 4272 80 4392 82 

HEPATİT B 1 4727 82 5355 92 4694 80 4435 83 4495 84 

HEPATİT B 2 4496 78 5262 90 4369 75 4292 80 4321 81 

HEPATİT B 3 4362 75 4880 84 4659 80 4184 78 4778 89 

Hib 1 4313 80 

Hib 2 3870 72 

Hib 3 3409 64 

Hib Rapel 331 6 

Td 1 2077 36 2461 42 2594 44 2260 42 2086 39 

Td 2,3,4 ve 5 3291 57 3102 53 3577 61 3192 60 3073 57 


R.1.5. Bebek Ölümleri 

Tablo R.7: Bebek ölümlerinin ilçelere göre dağılımı 

BEBEK ÖLÜMLERİ OCAK, 2007 - ARALIK, 2007 

İLÇE 

Ölü 

Doğu 

m Hızı 

1000'd 

e 

Ölü 

Doğu 

m 

Sayısı 

Perinat 

al 

Ölüm 

Hızı 

(1000' 

de) 

Perinata 

l Ölüm 

Sayısı 

Erken 

Neonata 

l Ölüm 

Hızı 

(1000'd 

e) 

Erken 

Neonata 

l Ölüm 

Sayısı 

Geç 

Neonata 

l Ölüm 

Hızı 

(1000'd 

e) 

Geç 

Neonata 

l Ölüm 

Sayısı 

Neonata 

l Ölüm 

Hızı 

(1000'd 

e) 

Neonata 

l Ölüm 

Sayısı 

Post 

Neonata 

l Ölüm 

Hızı 

(1000'd 

e) 

Post 

Neonata 

l Ölüm 

Sayısı 

Bebek 

Ölüm 

Hızı 

(1000'd 

e) 

Bebek 

Ölüm 

Sayısı 

TAŞOVA 8.36 3 13.93 5 5.57 2 5.57 2 11.14 4 2.79 1 13.93 5 

SULUOVA 5.13 3 15.38 9 10.26 6 0 0 10.26 6 11.97 7 22.22 13 

MERZİFON 7.32 6 9.76 8 2.44 2 1.22 1 3.66 3 1.22 1 4.88 4 

HAMAMÖZÜ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 34.48 2 34.48 2 

G.HACIKÖY 11.95 3 19.92 5 7.97 2 0 0 7.97 2 11.95 3 19.92 5 

GÖYNÜCEK 14.93 2 22.39 3 7.46 1 7.46 1 14.93 2 0 0 14.93 2 

MERKEZ 7.26 11 13.2 20 5.94 9 0.66 1 6.6 10 5.94 9 12.54 19 

İL TOPLAMI 7.52 28 13.43 50 5.91 22 1.34 5 7.25 27 6.18 23 13.43 50 


210

Tablo R.8: Bebeklerin ilçelere göre izlenmesi 

Tarih: Ocak 2007 - Aralık 2007 

İLÇE 

BEBEK 

SAYISI 

BEBEK (0-11 AY) 

İZLEM 

SAYISI 

ORTALAMA 

İZLEM 

SAYISI 

ÇOCUK 

SAYISI 

1-4 YAŞ ÇOCUK 

İZLEM 

SAYISI 

ORTALAMA 

İZLEM 

SAYISI 

TAŞOVA 370 3811 10.3 1780 3826 2.15 

SULUOVA 593 4191 7.07 2205 2607 1.18 

MERZİFON 711 9551 13.43 2541 9113 3.59 

HAMAMÖZÜ 60 642 10.7 271 542 2 

GÜMÜŞHACIKÖY 258 2431 9.42 1289 2530 1.96 

GÖYNÜCEK 139 2099 15.1 643 4187 6.51 

MERKEZ 1726 15954 9.24 6507 14585 2.24 

İL TOPLAMI 3857 38679 10.03 15236 37390 2.45 


R.1.6: Ölümlerin Hastalık, Yaş ve Cins Gruplarına Göre dağılımı 

Tablo R.9: Bütün Ölenlerin Yaş Grupları Ve Cinsiyete Göre Dağılımı 

YIL Cins 

0 1-4 5-9 10-14 15-24 25-44 45-49 50-64 65+ TOPL 

Yaş Yaş Yaş Yaş Yaş Yaş Yaş Yaş Yaş AM 

Erk. 36 1 3 2 7 22 20 91 304 486 

2004 Kad. 24 7 1 0 2 12 12 44 321 423 

Top. 60 8 4 2 9 34 32 135 625 909 

Erk. 25 7 0 2 4 17 17 83 317 472 

2005 Kad. 29 5 3 0 3 10 6 68 300 424 

Top. 54 12 3 2 7 27 23 151 617 896 

Erk. 18 10 1 3 3 15 16 99 322 487 

2006 Kad. 23 6 2 0 2 13 17 41 315 419 

Top. 41 16 3 3 5 28 33 140 637 906 

Erk. 29 2 0 2 1 13 10 53 302 412 

2007 Kad. 21 1 1 1 1 8 7 49 264 353 

Top. 50 3 1 3 2 21 17 102 566 765 

İL Erk. 304 70 19 21 55 189 153 948 2867 4626 

TOPL Kad. 247 56 14 9 24 118 85 517 2725 3795 

AMI Top. 551 126 33 30 79 307 238 1465 5592 8421 

YILLAR 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2005 

0-64 gün 

E 70 49 55 38 33 21 25 

K 25 24 20 19 21 20 29 

1-4 yaş 

E 18 19 10 5 9 7 25 

K 11 9 9 8 6 5 24 

5-9 yaş 

E 5 4 6 2 - 3 8 

K 1 3 - 1 1 2 5 

10-14 yaş 

E 1 5 3 - 2 2 0 

K 4 2 2 1 2 1 3 

15-24 yaş E 24 12 7 11 6 4 2 

211

K 5 4 3 4 3 2 0 

25-44 yaş 

E 28 31 27 23 24 17 4 

K 14 23 16 15 12 9 3 

45-49 yaş 

E 32 22 15 14 22 17 17 

K 14 5 13 11 9 5 10 

50-64 yaş 

E 139 122 123 156 109 112 17 

K 62 60 71 67 63 54 6 

65 + 

E 349 367 321 321 325 288 83 

K 267 258 332 312 530 304 68 

Toplam 

E 666 631 567 570 442 471 317 

K 419 401 478 450 442 405 300 

Genel Toplam 2.170 2.064 2.090 2.040 2.067 1.752 897 

İl Sağlık Müdürlüğünün verileri 

Tablo R.10: Hastalıkların ve ölümlerin cinsiyet ve yaş gruplarına dağılımı 

HASTALIKLARIN VE ÖLÜMLERİN CİNSİYET VE YAŞ GRUPLARINA DAĞILIMI 

Hastalıklar Cinsiyet 0 Yaş 1-4 Yaş 5-9 Yaş 10-14 Yaş 15-24 Yaş 25-44 Yaş 45-64 Yaş 65+ Yaş Toplam 

E K E K E K E K E K E K E K E K E K 

Solunum Yolu 

Enfeksiyonu 

Vaka 49 480 11 11 884 86 68 666 141 122 13 182 139 175 885 1037 831 897 

0 

99 27 2 0 

9 5 62 3 6 6 

5 6 

Ölüm 0 0 0 0 

Akut Sinüzit 

Vaka 13 27 28 

8 

Ölüm 

31 

2 

614 60 

9 

91 

1 

811 134 

9 

140 

5 

15 

38 

197 

2 

109 

9 

127 

9 

496 542 630 

8 

695 

7 

Akut Farenjit 

Vaka 20 

9 

Ölüm 

210 11 

95 

11 

40 

133 

5 

13 

37 

13 

58 

135 

5 

184 

1 

298 

1 

22 

51 

260 

8 

186 

9 

221 

0 

842 972 109 

00 

128 

13 

Akut Tonsilit 

Vaka 11 

2 

Ölüm 

101 12 

27 

11 

20 

190 

1 

16 

61 

15 

43 

145 

3 

136 

0 

128 

3 

16 

25 

178 

5 

975 112 

5 

387 419 913 

0 

894 

7 

Akut Larenjit 

Vaka 3 2 8 7 33 46 11 

9 

Ölüm 

111 148 135 15 

5 

179 143 134 53 41 662 655 

Akut Bronşit 

Vaka 14 

6 

Ölüm 

132 70 

3 

59 

6 

720 61 

3 

53 

8 

425 519 413 71 

3 

830 985 114 

1 

766 889 509 

0 

503 

9 

Bronşiyolit 

Vaka 16 10 41 43 21 19 15 17 22 20 22 40 34 63 27 48 198 260 

Ölüm 

Pnömoni 

Vaka 24 11 65 56 69 49 36 39 37 59 58 76 90 119 72 68 451 477 

KOAH 

Ölüm 

Vaka 0 0 4 4 6 2 6 2 4 6 70 71 489 350 802 488 138 

1 

Ölüm 

923 

Astım 

Vaka 1 1 37 22 32 40 24 14 21 25 94 145 246 365 210 290 665 902 

Ölüm 0 0 0 0 

Akut Otitis Media 

Romatizmal Ateş 

Vaka 31 37 11 

7 

14 

0 

169 19 

0 

20 

0 

217 167 171 17 

0 

235 164 164 90 72 110 

8 

122 

6 

Ölüm 0 0 0 0 

Vaka 0 0 5 4 15 15 26 22 34 33 21 53 23 45 19 27 143 199 

Ölüm 0 0 0 0 

Febril 

Konvülsiyon 

Vaka 6 0 10 9 2 5 3 2 21 16 

Ölüm 

Suçiçeği Vaka 3 1 9 5 11 20 4 4 2 0 29 30 

212

Ölüm 

Kızıl 

Vaka 0 1 1 2 1 2 0 1 2 6 

Ölüm 

Raşitizim 

Vaka 0 0 0 0 0 0 0 0 2 1 1 3 0 1 0 2 3 7 

Ölüm 

Demir Eksikliği 

Anemisi 

İshaller 

Servisit 

Vaka 11 

5 

82 52 

1 

49 

9 

527 58 

2 

33 

1 

418 282 121 

9 

44 

0 

269 

8 

583 199 

5 

525 1364 332 

4 

885 

7 

Ölüm 0 0 0 0 

Vaka 83 98 45 35 335 29 31 271 423 366 47 510 479 520 338 400 290 281 

1 0 

8 7 

9 

5 3 

Ölüm 0 0 0 0 

Vaka 0 0 0 0 0 0 0 0 0 12 0 29 0 26 0 10 0 77 

Ölüm 

Hipertansiyon 

Vaka 0 0 0 1 4 2 1 10 48 86 11 

72 

Ölüm 

224 

3 

125 

76 

176 

03 

119 

37 

1659 

7 

257 

38 

365 

42 

Guatr 

Vaka 0 1 0 1 2 0 3 1 15 59 11 349 316 709 222 452 669 157 

1 

2 

Ölüm 0 0 0 0 

Diabet 

Vaka 0 0 0 1 1 7 7 7 55 72 43 

4 

Ölüm 

999 346 

7 

516 

0 

270 

2 

3999 666 

6 

102 

45 

Obezite 

Vaka 0 1 3 0 4 4 62 55 129 144 117 97 315 301 

Ölüm 


R.1.7 Aile Planlaması Çalışmaları 

Tablo R.11: Aile planlaması çalışmaları (2007 yılı çalışmaları) 

Muayene 

Sayısı 

Kurumlara 

Sevk 

Takılan 

RİA Sayısı 

Laboratuar 

Tetkikleri 

Dağıtılan 

Kondom 

Dağıtılan 

Hap 

Ocak 393 0 37 94 367 37 

Şubat 332 1 40 137 159 69 

Mart 293 0 44 107 180 70 

Nisan 322 0 35 61 119 65 

Mayıs 379 0 26 109 200 74 

Haziran 252 0 8 74 138 68 

Temmuz 252 0 8 74 138 68 

318 1 46 79 138 70 

TOPLAM 189 0 34 232 159 87 

İl Sağlık Müdürlüğünün 2007 verileri 

213

R.2. ÇEVRE KİRLİLİĞİ VE ZARARLARINDAN OLUŞAN SAĞLIK RİSKLERİ 

R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 

Hayatın temel unsuru olan hava. insanların solunum imkanını 

yarattığından. havadaki kirliliğin insan sağlığı yönünden birinci derecede 

önemlidir. Havanın taşıdığı karbon gazları. ozon. karbonmonoksit. kükürtdioksit. 

doymamış hidrokarbonlar. aldehitler ile kanserojen maddeler gibi kirleticiler 

insanların solunum yollarını etkileyerek normal mekanizmasını bozar. Bronşlarda 

iltihaplara ve daralmalara sebep olmaktadır. Bu değişmeler sonunda da kronik 

bronşit ve anfizem meydana gelir. Ayrıca kirli hava aşırı nefes darlığına. 

sıkıntılara yol açmaktadır. Araştırmalar. akciğer kanserinin meydana gelmesinde 

ve artmasında da hava kirliliğinin önemli bir rolü olabileceğini göstermektedir. 

İlimiz. Türkiye geneliyle kıyaslandığı zaman hava kirliliği bakımından 

oldukça iyi. hava kirliliği en az olan il konumundadır. Mevcut görülen kirlilik ise 

şehrin vadi şeklinde olması ve vadinin ortasından nehrin akması sonucu bir sis 

tabakası oluşturmaktadır. İlimizde son yıllarda çeltek kömüründen vazgeçilmesi 

ve yerine SO 2 oranı az kalori oranı yüksek kaliteli yakıt kullanımı artması ile hava 

kirliliği azalmıştır. Ayrıca egzoz gazlarından da oluşan özellikle şehrin ana 

caddesinde bariz bir kirlilik oluşmaktadır. 

R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 

Su; kolera. tifo ve dizanteri gibi salgın hastalıkların en büyük taşıyıcısıdır. 

Standartlara uygun yeteri kadar içme ve kullanma suyu temin edilmiş olması bu 

tip hastalıkları azaltacağı gibi suların toplanması uzaklaştırılması insan sağlığı için 

önemlidir. 

R.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 

Katı atık bileşeni. özellikle uygun ısı şartları altında kısa sürede toksik 

duruma veya hastalık yapan organizmaların barındığı bir kaynağa 

dönüşebilmektedir. Bu çevre sporlar. bakteriler. virüsler. haşereler ve diğer 

vektörler açısından da çok uygundur. 

Bu organizmaların. sivrisinek. sinek. haşere ve kemiricilerle geniş kitlelere 

taşınması önemli bir sağlık tehlikesi oluşturmaktadır. 

R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 

Bilindiği üzere 70 Desibel’ in (dB) üzerindeki ses dalgası insan sağlığını 

rahatsız edici boyuta ulaşmakta ve karşımıza gürültü kirliliği olarak çıkmaktadır. 

İlimiz vadi görünümünde olması ve gürültüyü azaltıcı olarak yamaçların sıkı 

orman ağaçları ile kaplı olmasından ve çevre yolunun şehir merkezinden geçmesi 

sonucu aşırı miktarda bir gürültü kirliliği meydana getirmektedir. Buna ilimizde 

yapılan düğün konvoyları ve merkezdeki ana cadde üzerinde bulunan imalathane 

ve işyerlerinde oluşan gürültü kirliliği ile bu problemler biraz daha artmaktadır. 

Gürültünün etkileri sonucunda konuşmaların anlaşılması güçleştiği gibi. 

işitme duyarlılığında geçici azalmalar. bezginlik ve yorgunluk gibi psikolojik 

durumlarda ortaya çıkmaktadır. Bunların yanında. kan dolaşımı. solunum ve 

sindirim. hatta sinir sistemi üzerinde. gürültünün fizyolojik etkileri görülmektedir. 

214

R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 

Bazı endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan organik kimyasal maddeler ile 

tarım alanlarında kullanılan pestisit ve herbisitlerin bir kısmı canlı bünyelerinde 

birikim yapar ve toksik etkilere neden olurlar. Tarım alanında kullanılan tarım 

ilaçları genellikle çok dayanıklı olduklarından ayrışmaları yıllarca sürebilir. 

Toprak ve suyun önemli ölçüde kirlenmelerine yol açar. 

R.2.6. İyonize Radyasyondan Korunma 

İlimizde bu konu ile ilgili çalışma yapılmamıştır. 

R.2.7. Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 

İlimizde bu konu ile ilgili çalışma yapılmamıştır 




215

S. ÇEVRE EĞİTİMİ 

S.1. KAMU KURUMLARININ ÇEVRE EĞİTİMİ İLE İLGİLİ FAALİYETLERİ 

İlimizde İl Çevre Müdürlüğü 2001 yılı itibariyle kurulmuş olup halen 

faaliyetini sürdürmektedir. Müdürlüğümüzün yeni kurulmuş olması ve eleman 

yetersizliği sebebiyle Çevre Eğitimi ile ilgili faaliyetler Milli Eğitim 

Müdürlüğü’nün koordineli çalışmaları ile yapılmıştır. Bu çalışmalar da 

öğrencilerde çevre bilincini geliştirmek amaçlanmıştır. 

5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde ilimizde çevre yürüyüşü. çevre pikniği, Resim, 

kompozisyon yarışması ve çevre konulu slayt gösterileri yapılmıştır. 

S.2. ÇEVRE İLE İLGİLİ GÖNÜLLÜ KURULUŞLAR VE FAALİYETLER 

S.2.1. Çevre Vakıfları 

“Tema Vakfı” 

İlimiz merkez ve ilçelerde gönüllü temsilcilikleri bulunmaktadır. Bu 

temsilciliklerimiz erozyonla mücadele ve ağaçlandırma alanında faaliyet 

göstermekle birlikte eğitim çalışmaları ile de halka ulaşılmaya çalışılmaktadır. 

Aynı zamanda Orman Baş Müdürlüğü ile koordineli şekilde hareket edilmektedir. 

S.2.2. Çevre Dernekleri 

“Orman ve Çevre Derneği” 

Amasya İli sınırları içerisindeki ormanların geliştirilmesi ve korunması 

amacıyla orman işletmesince yapılacak orman çalışmaları için gerekli menkul ve 

gayrı menkul; alınması, kullanılması ve demirbaş alınması ve tamiri gerektiğinde 

ormancılık çalışmalarının bizzat yaptırılması ve diğer kişi ve kuruluşlarca 

yapılacak ormancılık çalışmalarına yardımda bulunmak. ormancılık çalışmaları ile 

ilgili eğitim faaliyetlerinde bulunmak. dergi. gazete. broşür yayınlamak. dernek 

üyelerimiz arasında sosyal dayanışmayı kaynaştırmak için özel günlerde 

etkinliklerde bulunmak, hastalanmaları ve ölümleri halinde yardımda bulunmak, 

derneğe üye olanların çocuklarına (Muhtaç durumda olanlara) eğitim bursu 

vermek, konularında ve çalışma biçimlerinde faaliyet göstermektedir. 

S.2.3. Çevreyle İlgili Federasyonlar 

İlimizde Çevre ile ilgili Federasyon bulunmamaktadır. 


hAmasya İl Çevre Koruma Vakfı verileri (2002) 

hTema Vakfı verileri (2002) 

hOrman ve Çevre Derneği verileri (2002) 

hİl Çevre ve Orman Müdürlüğü verileri (2007) 

216

T. ÇEVRE YÖNETİMİ VE PLANLAMA 

T.1.ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN VE ÇEVRESEL TAHRİBATIN ÖNLENMESİ 

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 24.07.2001 tarih ve 770-3333-11158 

sayılı yazısında. İlimiz hava kirliliği bakımından 2.derecede kirli iller kapsamında 

değerlendirilmiştir. Bu nedenle Başbakanlık Personel ve Prensipler Genel 

Müdürlüğünün 17.05.1999 tarih ve B.02.0.PPG.0.12-320-6260 sayılı yazısı ve Çevre 

Bakanlığının ilgili Genelgeleri doğrultusunda 2001 – 2002 yılı ısınma dönemi için. 

konu ile olarak 24.08.2001 tarih ve 2001/3 nolu Mahalli Çevre Kurulu’nda alınan 

kararlar ile; İlimizde Bakanlık Genelgelerinde belirtilen kriterlere uymayan 

kömürlerin kullanılması ve satışı yasaklanmış ve bu doğrultuda denetimler 


İl Çevre ve Orman Müdürlüğü elemanlarınca yapılan denetimlerde 

kalorifer bacalarından kaynaklanan kirlilikleri önlemek için. kalorifer ateşçilerinin 

ateşçi belgelerinin olup. olmadığı. yakma kurallarına uyup. uymadıkları ve 

yakılan kömürlerin türünü belirten fatura ve kömür analiz raporları istenerek 

kontrol altına alınmıştır. Bunun yanında baca gazı ölçüm cihazımızla her yıl 

periyodik olarak ölçümler yapılmış. istenen değerler dışında olan yerler için 

gerekli uyarılar ve uyarılara uymayanlar hakkında cezai işlem yapılmıştır. 

İlimiz Sağlık Müdürlüğü binasında bulunan hava kalitesi ölçüm 

cihazımızla. yapılan günlük ölçümlerle hava kirliliği kontrolleri yapılarak. 

ölçümler sonucu gerekli tedbirler alınmaktadır. 

Hava Kalitesinin Korunması Yönetmenliği doğrultusunda. sanayi 

tesislerinin emisyon izni almaları içinde işlemler başlatılmış olup. işletmeler 

emisyon iznine tabi tutularak emisyon izni verilmiştir. 

Egzoz emisyon ölçümleri yapılarak. uygun olmayan araçların gerekli bakım 

ve onarımları yaptırılarak emisyon pulu verilmekte olup ve araçlardan çıkan kirli 

gazın hava kirliliği oluşturmasına engel olunmaktadır. 

Şehrimizin evsel ve endüstriyel atık suları. Yeşilırmak nehri üzerinde. 

belediye tarafından yapılan kanalizasyon toplama merkezlerinde toplanmaktadır. 

Bu toplama merkezleri şehrimizin istasyon mevki. Gökmedrese Mahallesi. 

Bahçeleriçi mevkii. Çevreyolu mevkii olmak üzere ( 3 ) üç adet kanalizasyon 

toplama merkezi bulunmaktadır. Şehrin kanalizasyon ve evsel atıkları. bu 

merkezlerde toplanarak. Yeşilırmak mevkiine verilmektedir. Böylece evlerden ve 

sanayi tesislerinden gelen atık sular tek bir merkezde toplanarak şehir dışından 

nehre verilmesi sağlanmıştır. Ayrıca sanayi tesislerine. Müdürlüğümüz 

tarafından arıtma tesisleri yaptırılarak deşarj izin belgesi verilmektedir. Ayrıca gaz 

ve duman içinse sanayi tesislerine emisyon izni belgesi verilmektedir. Amasya 

içme suyunun büyük kısmı. Akdağ mevkiden karşılanmaktadır. Diğer bir kısmı 

ise şehirde bulunan su kuyularından karşılanmaktadır. Akdağ mevkiinden gelen 

günde 125.000 m3. su kuyularından sağlanan günlük su miktarı 60.000 m3. içme 

ve kullanma suyu temin edilmekte olup. daha sonra şehrin belirli yerlerine inşa 

edilen dinlenme havuzlarında gerekli klorlama işlemleri yapılarak şehir 

şebekesine verilmektedir. Katı atıklar ise Amasya Belediyesine ait modern katı atık 

217

toplama araçları ile toplanarak. şehrimizin katı atık toplama yerinde kısmen 

ayrıştırılarak bertaraf edilmektedir. Deşarj izinleri Tablo K.13’ de verilmektedir. 

T.2. Doğal Kaynakların. Ekolojik Dengeler Esas Alınarak. Verimli Kullanımı, 

Korunması ve Geliştirilmesi 

Ekonomik gelişmenin ve sanayileşmenin amacı; insanların refah ve konfor 

seviyesini yükseltmektir. Ancak; havası suyu. toprağı değildir. 

İlimiz tarım arazileri yönünden verimli topraklara sahiptir. Bu 

arazilerimizde çiftçilerimizin eğitimsiz olmaları nedeniyle bilinçsiz bir şekilde 

tarımsal mücadele ilaçları ve aşırı miktarda gübreleme ve doğal yaşamı tahrip 

edilmiş. dengesiz kullanımla verimliliğini yapılmaktadır. Tarım arazilerinin bu 

şekilde kullanılması. ilerde tarımsal arazilerde yitirmiş bir ortamın. istenilen 

ekonomik devamlılığı sağlaması mümkün çoraklaşma ve tuzlanmaya neden 

olmaktadır. Bu konuda çiftçilerimizin gerekli eğitim ve seminerler görmesi ve tarla 

günlerinin sıklaştırılması gerekmektedir. 

Amasya İlimizde tespit edilen önemli çevre sorunlarından biriside su 

kirliliğidir. Bilindiği üzere şehrimizden Yeşilırmak Nehri geçmektedir. İlimizin 

ekonomisi tarıma dayalı olduğu için aşırı derecede kullanılan tarımsal zirai 

mücadele ilaçları ile gübreler. evsel ve endüstriyel atık sular Yeşilırmak Nehri’nde 

kirliliğe neden olmakla birlikte Yeşilırmak Havzası Projesi ile bu kirlilik ortadan 

kaldırılmaya çalışılmaktadır. 

İlimizde Çevre Koruma Vakfı Başkanlığı tarafından fidan dağıtımı 

yapılarak ağaçlandırmaya hız verilmekte. ormanlık alanlar artırılmakta. böylelikle 

çevrenin güzelleştirilmesi ile erozyonun önlenmesine çalışılmaktadır. 

T.3. Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin Sonuçlarının Çevrenin Taşıma Kapasitesinin 

Aşmayacak Biçimde Planlanması 

Planlı bir kalkınma ve ekonomik büyümeyi gerçekleştirirken insan 

faaliyetleriyle doğal çevrenin bileşenleri arasında iyi ilişkiler kurulmalıdır. Bu 

bağlamda İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce Çevresel Etki Değerlendirme raporu 

hazırlanması hususunda titiz çalışmalar yapılmaktadır. 

T.4. Çevrenin İnsan Psikososyal İhtiyaçlarıyla Uyumunun Sağlanması 

Çevre. genel olarak insanların yaşamsal etkinliklerini sürdürdüğü yeryüzü 

yada alan olarak tanımlanmaktadır. İlimizdeki mimari yapılaşma nedeniyle yeşil 

alanların yetersizliği; toplum psikolojisini olumsuz etkilemektedir. Bu 

olumsuzlukların insanlar üzerindeki etkilerini biraz olsun gidermek için ilimizde 

yeşil alan çalışmaları devam etmektedir. 

T.5. Çevreye Duyarlı Arazi Kullanım Planlaması 

İlimizin yerleşim merkezi dar ve dağlık olduğundan dolayı. ilimizde 

bulunan meyve bahçeleri ve bazı tarım alanlarına binalar yapılarak yeşil alan hızla 

yok edilerek betonlaşmaya imkan sağlanmaktadır. Ancak belediye tarafından 

imar planları incelenerek gerekli düzenlemeler yapılmaktadır. 

218

T.6. Çevresel Etki Değerlendirmesi 

Tablo T.1: ÇED Olumlu/Olumsuz Kararı Verilen Faaliyetler Listesi 

FAALİYETİN MEVKİİ 

VARSA 

KOORDİNATI 

FAALİYET SAHİBİ 

FAALİYET 

KONUSU 

3- MADEN 

Amasya İli,Merzifon 

İlçesi,Derealan Köyü 

İR:68472 ruhsat no lu 

sahada 

Sögüt Seramik 

San.İnş.Mad.İth.İhr.A.Ş. 

Kompleks Cevher 

(Agırlıklı Bakır 

Madeni)Ocağı ve 

Kırma-Eleme 

Tesisi 

25.05.2007/29872- 

5555 

ÇED 

Olumlu 

Tablo T.2: Çed Gereklidir/Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetler Listesi 

FAALİYETİN 

MEVKİİ 

VARSA 

KOORDİNATI 

FAALİYET 

SAHİBİ 

FAALİYET 

KONUSU 

KARAR NO 

1- SANAYİ 

2- ENERJİ 


sınırlarında 

Yeşilırmak Nehri 

üzerinde 

GA Elektrik 

Enerji Üretim 

Sat.San.ve 

Tic.Ltd.Şti. 

Umutlu HES 

Projesi 

31.05.2007/31345- 

5859 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

3- MADEN 

Merkez İlçe Şeyhcui 

Mah.AR 20060967 

ruhsat nolu 4 Ha.lık 

alanda 

Merkez İlçe G35 d3 

pafta 90.633 m2 lik 

alanda 

Emek 

İnş.Taah.Kum.Nakl. 

Hafr.TİC.san.Ltd.Şti. 

Fimar 

İnş.Taah.Nak.Mermer 

Mad.Otomt.İth.İhr. 

San.Tic.A.Ş. 

Kum-Çakıl 

Ocağı 

Mermer 

Fabrikası 

Projesi 

26.01.2007/5299- 

963 

02.03.2007/12150- 

2058 

ÇED 

Gerekli 

Değildir. 

ÇED 

Gerekli 

Değildir. 

Merkez İlçe Lap 

Köyü 23.3 Ha.lık 

alanda 

Merkez İlçe 7.69 

Ha.lık alanda 

DSİ VII.Bölge 




Malzeme Ocağı 08.03.2007/13802- 

2316 

Degirmendere 

Barajı Yarı 

Geçirimli 

Malzeme Ocağı 

29.03.2007/18765- 

3290 

ÇED 

Gerekli 

Değildir. 

ÇED 

Gerekli 

Değildir. 

219

Merkez İlçe 


AR:200700135 

ruhsatlı no lu 19,46 

ha.lık alanda 

Abdullah Alemdar 

İnş.Tur.Oto.Pet.Mad.S 

an.ve Tic.Ltd.Şti. 

Kalker Ocağı 

ve Kırma 

Eleme Tesisi 

11.04.2007/21446- 

3815 

ÇED 

Gerekli 

Değildir. 


İlçesi Yılanlıoğlu 

Mah.Ar:200701670 

ruhsat no lu 24,93 

ha.lık alanda 

Ceylan Bentonit 

San.ve Tic.Ltd.Şti. 

Bentonit Ocağı 

14.05.2007/27554- 

4906 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

Merkez İlçesi Keşlik 

Köyü Kubulluk 

Mevkii ER:3131751 

ruhsat no lu 446,37 

ha.lık sahada 

Çetinler 

Mim.Müh.İnş.Gıda 

İth.San.ve Tic.Ltd.Şti. 

Toprak Ocağı 

22.05.2007/29268- 

5382 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

Suluova 

İlçesi,Yüzbeyi Köyü 

AR:92958(ERİŞİM:2 

555067 ruhsat no lu 

sahanın 24,044 

ha.lık kısmında 

Özen Hafr.Kum 

Nak.İnş.Mer.Tic.ve 

San.Ltd.Şti. 


ve Kırma- 

Eleme Tesisi 

11.03.2007/33464/6 

231 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

Merkez ilçesi 

sınırları içerisinde C 

Geçirimsiz Malzeme 

Alanı 13,34 ha, C2 

Geçirimsiz Malzeme 

Alanı 3,72 ha, A 

Geçrimsiz Malzeme 

Alanı 1,25 ha ve 

Taş Ocağı Alanı 

6,56 ha toplam 

24,87 alan 



Değirmendere 

Barajı 

Geçirimsiz 

Malzeme 

Ocakları Ve 

Taş Ocağı 

21.06.2007/ 6690- 

35662 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

Suluova ilçesi 

sınırları içerisinde, 

G35d2 paftasında 

kayıtlı AR: 

20061323, ER: 

3090603 nolu 14,80 

ha alan 

Emek 




ve Kırma- 

Eleme Tesisi 

16.07.2007/7688- 

40005 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 


Ilısu Köyü, Kuyma 

Mah. İR:55001 

ruhsat nolu alan 

içerisinde toplam 

24ha’lık alan 

Messan 

Mad.Man.Mes.Et –Süt 

San ve Dış Tic.Ltd.Şti. 

Manganez 

Ocağı 

26.07.2007/8145- 

42344 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

Merzifon İlçesi, 

Yakacık Köyü 

Karayollar VII. Bölge 


Kuruçay-3 

Ariyet Ocağı 

16.08.2007/8976- 

46036 

ÇED 

Gerekli 

220

Kuruçay mevkiinde 

34, 875m 2 ’lik alan 

Değildir 

Merkez İlçe, Akyazı 

Köyü, Karayusuf 

Sırtı Mevkii, H35b1- 

H35a2 paftada, 

İR: 72864 ruhsat 

numaralı saha 

içerisinde 

249.400m 2 ’lik alan 

Emmioğlu 

Mad.İnş.Taah.İnş.Mlz. 

Müh.Akar.Pet.Ür.Tur. 

İml.İth.İhr.Tic.ve San. 

A.Ş. 

Mermer Ocağı 

22.08.2007/ 9131- 

46792 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 


hudutlarında AR: 

20065128 ruhsat 

nolu alan içerisinde 

22,88ha’lık alan 

Emek 



Kalker Ocağı 27.08.2007/ 9286- 

47534 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

Taşova İlçesi, 

Kızgüldüren 

Köyü’nde toplam 

1,25 ha’lık alan 

İl Özel İdaresi Genel 

Sekreterliği 

Ariyet Ocağı 12.09.2007/9816- 

50383 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

Merkez İlçe, 

Kozluca köyü Akyar 

mevkii’nde toplam 

2.3 ha’lık alan 


Sekreterliği 


12.09.2007/9817- 

50384 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 


Meşeliçiftliği 

Köyü’nde toplam 

5229m 2 ’lik alan 


Sekreterliği 


12.09.2007/9818- 

50385 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

Merzifon İlçesi, 

Pekmezci Köyü’nde 

toplam 1,19 

hektarlık alan 


Sekreterliği 


12.09.2007/9820- 

50387 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

Taşova İlçesi, 

Hacıbey Köyü’nde 

toplam 3,94 

hektarlık alan 


Sekreterliği 


12.09.2007/9819- 

50386 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 


İlçesi, Saraycık 

Köyü AR: 

200705285 ruhsat 

numaralı sahada 

8,4 hektarlık alan 

Asbir 

Mad.Müh.Hiz.Asfalt 

Enj.San.Tic.Ltd.Şti. 

Asfaltit Ocağı 

21.09.2007/10206- 

52239 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

Merkez ilçe, Akyazı 

Köyü Karayusuf 

Sırtı Mevkii H35b1- 

H35a2 pafta, 

İR:72865 ruhsat 

numaralı sahada 

210.030m 2’ lik alan 

Fimar 

İnş.Taah.Nak.Mermer 

Mad.Otomt.İth.İhr. 

San.Tic.A.Ş. 

Mermer Ocağı 

25.09.2007/10323- 

52908 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

Suluova ilçesi, Beşler Yenidoğuş 27.09.2007/10454- ÇED 

221

Kolay Köyü 

civarında 

İR:200704371 

ruhsatlı sahada, 

312,55 hektarlık 

alan 

Mad.Tur.Tek.Tar.Gıd. 

Hay.Pet.Ür.inş.Oto. 

Taah.İth.ve İhr.San.ve 

Tic.Ltd.Şti. 

Yer altı Maden 

İşletmesi ve 

Cevher 

Hazırlama 

Tesisi 

53473 Gerekli 

Değildir 

Taşova İlçesi, tekke 

(Akınoğlu) Köyü 

mevkii 

AR:200707634 

ruhsat numaralı 

sahanın 24,94 ha’lık 

alan 

Onur İnş.Taah.Elekt. 

Telekom İlet.ve 

Arac.Hizm.Tic.ve 

San.Ltd.Şti. 


ve Kırma- 

Eleme Tesisi 

05.10.2007/10785- 

55037 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

4-ATIK KİMYA 

5- TARIM-GIDA 

6- ULAŞIM-KIYI 


Sarımeşe Köyü, 

Sağdere ve İğdeler 

Deresi üzeri 

DSİ 7.Bölge 


Taşkın Koruma 

19.09.2007/10085- 

51649 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 

7- TURİZM- KONUT 


Sofular Mah.513 

ada,6,7,46,47 ve 

229 nolu 

parsellerde 

Başbakanlık 

Toplu Konut 

İdaresi 


Amasya- 

Merzifon Toplu 

Konut Projesi 

13.04.2007/22002- 

3917 

ÇED 

Gerekli 

Değildir 



hİl Çevre ve Orman Müdürlüğü verileri (2008) 

222

07 - çevresel etki değerlendirme planlama genel müdürlüğü

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?