Politika ve Uygulama Önerileri Katalogu
Politika ve Uygulama Önerileri Katalogu
Politika ve Uygulama Önerileri Katalogu
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Eğitim <strong>ve</strong> İstihdam İlişkisi<br />
— Engelli bireyin erken çocukluk eğitimi uygulamaları oldukça yetersizdir<br />
— Engellinin eğitiminin meslek edinme aşamasına dek devamlılığının sağlanması ile ilgili<br />
tedbirler <strong>ve</strong> takipler yeterince yapılmamaktadır. Eğitim altyapısındaki yetersizliklerin sonucu<br />
olarak liseyi bitirip okuma yazma bilmeyen işitme engelliler, iletişim kuramayan down<br />
sendromlu engelliler gibi engelli örnekleri iş<strong>ve</strong>ren karşısına çıkabilmektedir. Engelli istihdam<br />
etmesi gereken <strong>ve</strong> beklenen iş<strong>ve</strong>renler, eğitim almamış engellileri istihdam etmekte sorunlar<br />
yaşamaktadır. Giderek daha yetkin personel istihdam ihtiyacı olan iş<strong>ve</strong>renin engelliyi<br />
istihdam edebilme alanları daralmaktadır.<br />
— Ülkemizde engelli eğitimleri henüz tüm okullarca benimsenmemiş kaynaştırma<br />
programları ile özel eğitim kurumlarıyla, engellilere yönelik dönemsel olarak açılan mesleki<br />
eğitim öğretim kursları <strong>ve</strong> YÖK sınavları yolu ile yapılmaktadır. ÖSYM‘nin engelliler için<br />
üni<strong>ve</strong>rsite sınavları <strong>ve</strong> üni<strong>ve</strong>rsitelerde engelli eğitim hakları ile ilgili özel bir uygulaması<br />
bulunmamaktadır.<br />
İstihdam Sürecinde Yaşananlar<br />
— Mevcut kota sisteminin, çok keskin sınırları olduğu söylenebilir. Sadece yer altı <strong>ve</strong> su işleri<br />
hariç tüm sektörlerdeki işyerleri için zorunlu engelli istihdam oranı aynıdır. Oysaki örneğin<br />
ağır sanayide aynı oranda engelli istihdam etmek, iş<strong>ve</strong>ren açısından realize edilemeyecek bir<br />
durum olabilmektedir. İş<strong>ve</strong>ren, bu durumda engelli istihdam ediyormuş gibi gösterebilmekte<br />
<strong>ve</strong>ya ceza ödemeye razı olma yolunu seçebilmektedir. Bu yaklaşım da iki sonucu<br />
tetiklemektedir; farkında olmadan engelliyi iş hayatından dışlamış bir duruma düşen iş<strong>ve</strong>ren<br />
<strong>ve</strong> çalışma motivasyonu oldukça düşen engelli.<br />
— İŞKUR, mesleki eğitim alacak engelli bulmakta <strong>ve</strong> iş arayan engelli bulmakta çok sorun<br />
yaşadığını belirtmektedir. Bu durum ―acaba engellinin kendi eğitimi <strong>ve</strong> istihdamı ile ilgili bir<br />
motivasyon sorunu mu var sorusunu aklımıza getirebilir. Bu sorunun cevaplarını<br />
irdelediğimizde aşağıdaki zincirleme işleyişin devrede olduğu ortaya çıkmıştır;<br />
Engelliler, daha çok vasıfsız işlerde istihdam edilmektedir. Vasıfsız işçi istihdamı gündeme<br />
geldiğinde engelli istihdamı düşünülmeye başlanmaktadır. Oysaki engelli kadrosunda odacı,<br />
temizlikçi gibi işlere yönlendirmek bugünkü sistemde engelli istihdamını artırmamaktadır.<br />
Vasıfsız işlerin sayısı da giderek azalmaktadır. Vasıfsız işler hem toplumdaki bireylerin<br />
engelliye bakış açısını olumsuz etkilemeyi tetiklemekte, hem de engelliler, düşük ücretli<br />
vasıfsız işlerde çalışacağına engelli maaşı almak daha iyi düşüncesi ile çalışmamaya moti<strong>ve</strong><br />
edilmektedir.<br />
Devlet desteği ile maaş alan engelli, işe girersem engelli maaşım kesilecek kaygısı da<br />
taşımaktadır.<br />
Böyle bir ortamda engelliyi desteklemeye yönelik devlet tarafından <strong>ve</strong>rilen maaş, başlangıçta<br />
iyi niyetler <strong>ve</strong> pozitif ayrımcılık amacı ile başlatılmış olsa da, geldiği noktada engellinin iş<br />
hayatına katılmasında olumsuz hatta caydırıcı bir durum haline dönüşmektedir.<br />
Zaten ailesi tarafından çalışması için çok zorlanmayan, çalışmak istese de fiziki engellerde<br />
(ulaşılabilirlik sorunu) sorun yaşayan engellilerin bu durumlara tepkisi daha çok bireysel<br />
kalmakta <strong>ve</strong> bir süre sonra da tepkiler kabullenmeye dönüşmektedir.<br />
4/ 19<br />
CRM Yönetim Danışmanlık
Change language