destekleyici istihdam temel bilgi dokümanı - Supported employment ...

ENGELLİLERİN İŞGÜCÜ PİYASASINA ERİŞİMİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ
İÇİN BM VE AB DÜZENLEMELERİ
Geçen on yıl boyunca marjinal gruplar ve toplumdan dışlanmışlar için daha erişilebilir bir
işgücü piyasası oluşumuna Avrupa düzeyinde gösterilen dikkat gözle görülür şekilde
artmıştır. Dolayısıyla yeni mevzuatların, hükümet desteğine ilişkin Avrupa kuralları ile
mukayese edilmesi esastır. Aynı zamanda kuralların, bu sahadaki genel Avrupa yönelimleri
ile uyumlu olması gerekir. Aşağıdaki alt başlıklarda, bu konuda yürürlüğe alınmış en önemli
düzenlemelerden bir kaçına ait özetler sunulmuştur.
1) BM Engelli Hakları Sözleşmesi (yasal olarak bağlayıcı)
http://www.un.org/disabilities/documents/convention/convoptprot-e.pdf
Aralık 2006’da, New York’ta, BM Engelli Hakları Sözleşmesi üzerinde bir anlaşmaya varıldı.
Bu Sözleşme’nin amacı “engellilerin tüm insan hak ve temel özgürlüklerinden tam ve eşit
şekilde yararlanmasını teşvik etmek, korumak ve sağlamak ve doğuştan sahip oldukları onura
saygıyı güçlendirmektir.”(madde 1). Madde 4.1.c. (genel yükümlülükler) taraf Devletlerin”
tüm politika ve programlarda engellilerin insan haklarının korunmasını ve güçlendirilmesini
dikkate almasını” ve “herhangi bir kişi, örgüt veya özel teşebbüs tarafından engelliliğe dayalı
ayrımcılık yapılmasını bertaraf etmek için uygun tüm tedbirleri almasını” öngörmektedir.
Madde 5 eşitlik ve ayırıma tabi tutulmama hakkını ifade eder ve “Taraf Devletlerin,
engelliliğe dayalı her türlü ayrımcılığı yasaklayacaklarını” beyan eder. Bu amaçlara ulaşmak
üzere “makul uyumlaştırmanın yapılması için gerekli tüm adımları atacaklardır”. “Makul
uyumlaştırma” gerektiğinde, orantısız veya aşırı bir yük empoze etmeyen uygun tadilat ve
düzeltmeleri yapmak anlamına gelir. İşyerlerine de uygulanır.
Sözleşmenin 27.inci maddesi özellikle destekleyici istihdamla bağlantılıdır. “Taraf Devletler,
engellilerin çalışma hakkını diğerleriyle eşit bir şekilde tanır ve bu hak, engellilerin açık,
kapsayıcı ve erişilebilir nitelikte bir iş piyasası ve çalışma ortamında, serbestçe seçtikleri bir
işte hayatlarını kazanmaları fırsatını da içerir.”
Maddenin en temel noktaları aşağıdadır:
Tüm istihdamla ilgili politikalarda ayrımcılıkla aktif olarak mücadele;
Engelli haklarını aktif olarak koruma (çalışma koşulları, ücret,…);
Engellilerin çalışan olarak korunması (sendikalar,…);
Mesleki eğitime erişim güvencesi;
Engelliler için istihdam fırsatlarını arttırmak (bir iş bulmada yardımcı olmak);
Engellilerin girişimciliğini teşvik etme;
- Kamu sektöründe istihdamı teşvik etme;
- Düzenli iş piyasasında istihdamı aktif politikayla teşvik etmek;
- Engelliler için makul uyumlaştırmayı sağlama;
- İşgücü piyasasında yeniden entegrasyonu teşvik etme.
Sayfa 2 / 26