TÜRK TİCARET KANUNU (1) (2) Bu Kanun ile ilgili tüzükler için ...

2947Malların zıya veya hasarı ne ihbar edilmiş ve ne de tesbit ettirilmiş olursa, taşıyanın mallarıkonişmentoda yazılı olan halde teslim ettiği ve şayet mallarda bir zıya veya hasar sabit olursa, bu zararıntaşıyanın mesul olmıyacağı bir sebepten ileri geldiği kabul olunur. Şu kadar ki; bu karinelerin aksi ispatolunabilir.3. Dava hakkının düşmesi:Madde 1067 – Malların tesliminden (Madde 1066, fıkra 1, cümle 1) veya teslim edilmiş olmalarıicabeden tarihten itibaren bir yıl içinde mahkemeye müracaat edilmediği takdirde,taşıyan aleyhine malların zıyaveya hasarından dolayı her türlü mesuliyet davası hakkı düşer.4. Muayene masrafı:Madde 1068 – Muayene masraflarını müracaatta bulunan çeker.Gönderilen muayene için müracaatta bulunup da taşıyanın tazminat vermesi lazımgelen bir zıya veyahasar tesbit olunursa muayene masrafları taşıyana düşer.B) Taşıyanın hakları:I - Navlun hakkı:1. Ödeme mükellefiyetinin doğumu:Madde 1069 – Gönderilen; malı teslim almakla navlun ve navlun teferruatından olan bütün masraflarıve sürastarya ücretini, teslim almanın dayandığı mukavele veya konişmento hükümlerine göre ödemeye, kendihesabına Gümrük Resmi ödenmiş ve başka masraflar yapılmış ise bunları da vermeye ve kendine düşen diğerbütün borçları ifaya mecbur kalır.Taşıyan navlunun ödenmesi ve gönderilene düşen diğer borçların yerine getirilmesi karşılığında malıteslime mecburdur.2. Yükü teslimden imtina hakkı:Madde 1070 – Taşıyan; müşterek avarya, kurtarma ve yardım masrafları ve deniz ödüncü yüzündenmalı takyid eden alacaklarına mukabil bu alacakların tutarı olan parayı yahut o değerde teminatı elde etmedikçemalı teslime mecbur tutulamaz.Deniz ödüncü donatan hesabına alınmış ise, taşıyanın teslimden önce malı deniz ödüncü kaydındankurtarmak mükellefiyeti malın teslimine engel olamaz.3. Malı navlun yerine kabul:Madde 1071 – Taşıyan, bozulmuş veya hasarlanmış olsun olmasın yükü navlun yerine kabule mecburdeğildir.Akan şeylerle dolu kablar yolculuk sırasında tamamen veya yarıdan fazla boşalmışsa bunlar, taşıyana1069 uncu madde hükmü gereğince ödenecek navlun ve diğer alacakları yerine bırakabilir.Taşıyanın akmadan mesul olmıyacağı veya (Akma frankodur) şartı bu hakkı ortadan kaldırmaz; şu kadarki, kablar gönderilenin eline geçmekle bu hak düşer.Navlun toptan kararlaştırılmış olur ve kabların yalnız bazıları tamamen yahut yarısından fazla boşalmışbulunursa akan kablar, taşıyana navlun ve diğer alacaklarının bununla mütenasip olan kısmına karşılık olarakbırakılabilir.4. Navlun tutarı:a) Zıyaa uğrıyan mallar:Madde 1072 – Aksine mukavele olmadıkça her hangi bir kaza neticesinde zıyaa uğrayan yük içinnavlun ödenmez ve peşin ödenmiş ise geri alınır.