2004 YILI BÜTÇES‹N‹N UYGULAMA SONUÇLARI AÇIKLANDI ...

Hukuk Dünyas›ndan...&dayanarak ifl sözleflmesini sona erdireniflçi ifl kanununda yer alan di¤er flartlar›nda varl›¤› halinde k›dem tazminat› almayahak kazanacakt›r. Oysa süreli fesih bildirimindeakdi fesheden iflçi k›dem tazminat›alma hakk›n› kaybetmekte idi.2.2.2. ‹flverenin Hakl› Nedenle DerhalFesih Hakk›1475 say›l› eski ‹fl Kanunun 16. maddesiuyar›nca süresi belirli olsun veya olmas›nsürekli hizmet akitlerinde iflveren afla¤›dayaz›l› hallerde dilerse hizmet akdini süreninbitiminden önce veya bildirim önelinibeklemeksizin feshedebilir.1.Sa¤l›k sebepleri:a. ‹flçinin kendi kast›ndan veya derli topluolmayan yaflay›fl›ndan yahut içkiye düflkünlü¤ündendo¤acak bir hastal›¤a veyasakatl›¤a u¤ramas› halinde, bu sebepledo¤acak devams›zl›¤›n ard› ard›na üç iflgünü veya bir ayda befl ifl gününden fazlasürmesi,b. iflçinin bulafl›c› veya ifli ile ba¤daflamayacakderecede tiksinti verici bir hastal›¤atutuldu¤unun anlafl›lmas›2.Ahlak ve iyi niyet kurallar›nauymayan haller ve benzerleri:a. Hizmet akdi yap›ld›¤› s›rada bu akdinesasl› noktalar›ndan biri için gerekli vas›flarveya flartlar kendisinde bulunmad›¤› halde,bunlar›n kendisinde bulundu¤unu ilerisürerek yahut gerçe¤e uygun olmayanbilgiler veya sözler söyleyerek iflçininiflvereni yan›ltmas›,b. ‹flçinin iflveren yahut bunlar›n aileüyelerinden birinin fleref ve namusunadokunacak sözler sarf etmesi veya davran›fllardabulunmas›, yahut iflveren hakk›ndafleref ve haysiyet k›r›c› as›ls›z ihbar veisnatlarda bulunmas›,c. ‹flverenin evinde oturan iflçinin yaflay›fl›n›no evin adab›na ve usullerine uygunveya genel ahlak bak›m›ndan düzgünolmamas›,ç. ‹flçinin iflverene yahut onun ailesiüyelerinden birine yahut iflverenin baflkaiflçisine sataflmas› veya kanunun 77.maddesine ayk›r› hareket etmesi,d. ‹flçinin iflverenin güveninin kötüyekullanmak, h›rs›zl›k yapmak, iflvereninmeslek s›rlar›n› ortaya atmak gibi do¤rulukve ba¤l›l›¤a uymayan davran›fllardabulunmas›,e. ‹flçinin, ifl yerinde, yedi günden fazlahapisle cezaland›r›lan ve cezas› ertelenmeyenbir suç ifllemesi,f. ‹flçinin iflverenden izin almaks›z›n veyahakl› bir sebebe dayanmaks›z›n ard› ard›naiki gün veya bir ay içinde iki defa herhangibir tatil gününden sonraki ifl günü yahutbir ayda üç ifl günü ifline devam etmemesi,g. ‹flçinin yapmakla ödevli bulundu¤ugörevleri kendisine hat›rlat›ld›¤› haldeyapmamas›,h. ‹flçinin kendi iste¤i veya savsamas›yüzünden iflin güvenli¤ini tehlikeyedüflürmesi iflverenin mal› olan veya mal›olmay›p da eli alt›nda bulunan makineleri,tesisat› veya baflka eflya ve maddelerion günlük ücretinin tutar› ile ödeyemeyecekderecede hasara veya kayba u¤ratmas›3.‹fl yerinde ‹flçiyi bir haftadan fazlasüre ile çal›flmaktan al›koyan birzorlay›c› sebebin ortaya ç›kmas›.‹flçi veya iflveren taraf›ndan 1475 say›l›eski ‹fl Kanunun 16 veya 17. maddesiuyar›nca ifl akdi hakl› nedenle feshedildi¤inde,bir bozucu yenlik do¤uran hakolan bu fesih ifllemi ile ifl akdi sona ermiflolur. Taraflar›n bu sözleflmeden do¤an hakve borçlar› son bulur. ‹fl akdinin sonaermesinde, iflçinin ücreti ile yasadan vesözleflmeden para ve parayla ölçülmesimümkün tüm menfaatlerinin tam olaraködenmesi zorunludur. 6Yukar›da yap›lm›fl olan aç›klamalara ekolarak; unutulmamal›d›r ki, 1475 say›l eski‹fl Kanunun 17. maddesinde düzenlenmiflolan iflverenin hakl› nedenle derhal fesihhakk› ile 4857 say›l› yeni ‹fl Kanunun 18.maddesinde düzenlenmifl olan süreli fesihbildiriminde hakl› neden göstermekzorunlulu¤unu birbirinden ay›rmakgereklidir. Bu konuda ki aç›klamalar; buçal›flman›n ilerleyen bölümlerindekapsaml› olarak yap›lacakt›r.1475 say›l› ‹fl Kanunu dönemindeki belirlive belirsiz süreli ifl sözleflmelerinin sonaerme flart, koflul ve sonuçlar›n› düzenleyenmaddelerin incelenmesinin ard›ndan; buçal›flman›n ikinci k›sm›nda 4773 say›l› ‹flGüvencesi Yasas› do¤rultusunda haz›rlanm›flolan 4857 say›l› ‹fl Kanundaki ilgilimadde de¤ifliklikleri ile ilgili incelemeleribulacaks›n›z.3. 4857 SAYILI KANUNDÖNEM‹NDEK‹ DURUMDaha önce de belirtilmifl oldu¤u gibi, 1475say›l› ‹fl Kanununda belirsiz süreli hizmetakitlerinin ihbar önelleri verilerek feshihalinde feshin geçerlili¤ini herhangi birnedene dayand›rma zorunlulu¤u yoktur.Herhangi bir neden göstermeden, kanununbelirtti¤i flartlar› yerine getirerek; her ikitaraf›n da bu flekilde sözleflmeyi feshedebilmeleri,sözleflme yapma ve sonaerdirme özgürlü¤ünün getirdi¤i en temelhak oldu¤unun düflünülmesi mümkündür.‹flçiye belirli haklar tan›yarak iflçi veiflveren aras›ndaki ifl iliflkisini ne pahas›naolursa olsun korunmaya çal›fl›lmas›,günümüz ekonomisi ve ifl hayat›nda nekadar mant›kl› olup olmad›¤› gerek iflçive iflverenler gerekse de kanun uygulay›c›lar›taraf›ndan tart›fl›lm›fl ve halentart›fl›lmaya devam etmektedir.Çal›flman›n devam›nda yukar›da sözünüedilen tart›flmalar›n içine çok fazlagirmeden, bu çal›flman›n temelini oluflturanve 4857 say›l› yeni ‹fl Kanunu ile 1475say›l› eski ‹fl Kanununun düzenlemeleriaras›ndaki farklar incelenemeye devamedilecektir.3.1. SÜREL‹ FES‹H B‹LD‹R‹M‹NEYÖNEL‹K DÜZENLEMELER4773 say›l› ‹fl güvencesi yasas› ve onundo¤rultusunda haz›rlanan 4857 say›l› yeni‹fl Kanunu ile getirilen yenilikler sonucu,belirsiz süreli ifl sözleflmelerinin feshindesözleflmeyi fesheden iflverene geçerli birsebep gösterme zorunlulu¤u getirilmifltir.Dolay›s›yla iflverenin eskiden beri devameden ve 1475 say›l› eski ‹fl Kanununun 13.maddesinden kaynaklanan yükümlülükleriaynen devam etmekte ve bu yükümlülükleresözleflmenin feshinde geçerli birneden gösterme zorunlulu¤u eklenmektedir.Ayr›ca; 4857 say›l› yeni ‹fl Kanununun 17.maddesinde süreli fesih ifllemi düzenlenirken1474 say›l› eski ‹fl Kanununun6 SÜZEK, Sarper, ‹fl Hukuku (Genel Esaslar-‹fl Akdi), sy: 511, bask›: Eylül 2002MART 2005 19