2004 YILI BÜTÇES‹N‹N UYGULAMA SONUÇLARI AÇIKLANDI ...

Hukuk Dünyas›ndan...&siyasi görüfl ve benzeri nedenler.e. 74. maddede öngörülen ve kad›n iflçilerinçal›flt›r›lmas›n›n yasak oldu¤u sürelerdeifle gelmemek.f. Hastal›k veya kaza nedeniyle 25.maddenin (I) numaral› bendinin (b) altbendinde öngörülen bekleme süresinde iflegeçici devams›zl›k.4857 say›l› ‹fl Kanunu’nun 18. maddesindekanunun kapsam›, esaslar›, geçerli vegeçersiz sebepler belirtildikten sonra 19.madde ve onu takip eden maddelerdesözleflmenin feshinde uygulanacak usul,feshe karfl› itiraz ve itiraz›n do¤urabilece¤isonuçlar belirtilmifltir.3.1.3. ‹fl Sözleflmesinin Geçersiz SebepleFeshinin Sonuçlar›‹fl sözleflmesinin feshine iliflkin olarakyap›lan itiraz üzerine mahkemece feshingeçersizli¤ine karar verilmesi durumundaortaya ç›kacak sonuçlar 4857 say›l› ‹flKanunu’nun 21. maddesinde düzenlenmifltir.Buna göre, iflverence geçerli sebepgösterilmedi¤i veya gösterilen sebebingeçerli olmad›¤› mahkemece veya özelhakem taraf›ndan tespit edilerek feshingeçersizli¤ine karar verildi¤inde, iflvereniflçiyi bir ay içerisinde ifle bafllatmakzorundad›r. ‹flçiyi baflvurusu üzerineiflveren bir ay içerisinde ifle bafllatmaz ise,iflçiye en az dört ayl›k ve en çok sekizayl›k ücreti tutar›nda tazminat ödemekleyükümlü olur.Mahkeme veya özel hakem feshingeçersizli¤ine karar verdi¤inde, iflçinin iflebafllat›lmamas› halinde ödenecek tazminatmiktar›n› da belirler. Karar›n kesinleflmesinekadar çal›flt›r›lmad›¤› süre içiniflçiye en çok dört aya kadar do¤muflbulunan ücret ve di¤er haklar› ödenir.‹flçi ifle bafllat›l›rsa, peflin olarak ödenenbildirim süresine ait ücret ile k›demtazminat›, yukar›da belirtilmifl oldu¤uflekilde hesaplanarak yap›lacak ödemedenmahsup edilir. ‹fle bafllat›lmayan iflçiyebildirim süresi verilmemifl veya bildirimsüresine ait ücret peflin ödenmemiflse, busüreler ait ücret tutar› ayr›ca ödenir.‹flçi kesinleflen mahkeme veya özel hakemkarar›n›n tebli¤inden on ifl günü içerisindeifle bafllamak için iflverene baflvurudabulunmak zorundad›r. ‹flçi bu süre içerisindeiflverene baflvuruda bulunmazsa,iflverence yap›lm›fl olan fesih geçerli birfesih say›l› ve iflveren sadece bunun hukukisonuçlar› ile sorumlu olacakt›r.3.2. ‹fiVEREN‹N HAKLI NEDENLEDERHAL FES‹H HAKKINA DA‹RDÜZENLEMELER4857 say›l› ‹fl Kanunu ile ifl sözleflmesininbildirimsiz olarak feshedilmesine iliflkinolarak ‹fl Kanunu’nun 25. maddesindeyap›lan tek yeni düzenleme sözleflmeninmaddede belirtilen sebeplere uygun olmad›¤›kan›s›nda olan iflçiye yarg› yolunabaflvurma hakk›n›n tan›nmas› ve bu baflvuruyailiflkin sözleflmenin bildirimli feshihalinde uygulanacak olan ve yukar›dabelirtilmifl düzenlemelerin uygulanaca¤›d›r.4. SONUÇÇal›flman›n bafl›nda da belirtilmifl olundu¤ugibi, 1475 say›l› ‹fl Kanunu’nun, 4773say›l› ‹fl Güvencesi Yasas›’n›n ve buyasan›n do¤rultusunda haz›rlanm›fl olan4857 say›l› yeni ‹fl Kanunu’nun, özelliklebelirsiz süreli ifl sözleflmelerinin feshi ileilgili maddelerini karfl›laflt›r›lmaya çal›fl›ld›.Kanunun bu konuyla ilgili maddelerindeyap›lm›fl olan de¤iflikliklere bak›ld›¤›ndazaman karfl›m›za ç›kan genel tabloda,yap›lan de¤iflikliklerin daha çok iflçiyeyeni haklar kazand›r›r veya mevcuthaklar›n› daha güçlü hale getirir oldu¤unugörülmektedir. Buna ra¤men, konuyla ilgiliaraflt›rmay› geniflletti¤imiz zaman iflçi veiflçi sendikalar›n›n bu de¤iflikliklerle tatminolmad›¤›n›, yap›lan de¤iflikliklerde belirlinoktalardan memnuniyetsizlik duyduklar›n›fark ediyoruz. Çok küçük bir örnekvermek gerekirse 4857 say›l› ‹fl Kanunu’nun18. maddesinden yararlanabilmekiçin aranan flartlardan biri olan alt› ayl›kk›dem, iflçiler taraf›ndan anlams›z bulunmakta,tüm iflçilerin bu kapsama dahiledilmesi istenmektedir. Her ne kadar iflçive iflçi sendikalar› tatmin olmam›fllarsa dayap›lan yeni düzenlemelerle 1475 say›l›‹fl Kanunu dönemindeki durumdan çokdaha kapsaml› haklara sahip olmufl, ifltenç›kar›lma korkusundan bir nebze de olsakurtulmufl, haks›z yere iflten ç›kar›lmalar›halinde tazminat elde etmeye hak kazanm›fllard›r.‹fl sözleflmelerinin karfl› taraf› olan iflverenve iflveren örgütlerinin de yeni düzenlemelerdenmemnun olduklar›n› söylemekmümkün de¤ildir. ‹flveren taraf›, 4773say›l› ‹fl Güvencesi yasas› ve bu yasado¤rultusunda yeniden düzenlenen ‹flKanunu’nun temel de¤ifliklerinden olanbelirsiz süreli ifl sözleflmelerinin feshindegeçerli bir nedene dayanma zorunlulu¤undanrahats›zl›k duymaktad›r. Günümüzekonomisi ve flartlar› göz önüneal›nd›¤›nda, her ne pahas›na olursa olsuniflçi ve iflveren aras›ndaki ifl iliflkisininkorunmaya çal›fl›lmas› afl›r› bir zorlama,serbest iradeleri ile sözleflme yapm›fl ikitaraftan birinin elini kolunu ba¤lamayaçal›flmak da anayasan›n eflitlik ilkesineayk›r› oldu¤unu düflünmektedirler.‹flveren ve iflveren örgütleri bu rahats›zlar›n›4773 say›l› ‹fl Güvencesi yasas›yürürlü¤e girmeden hatta daha haz›rl›kaflamas›ndayken dile getirmifller, döneminsiyasi iktidarlar›n› etkileyerek yasan›nmümkün oldu¤unca geç yasalaflmas›n›sa¤lamaya çal›flm›fllar, alternatif yasaönerileri sunmufllard›r.Benim kanaatime göre, iflçinin günümüzünzor ekonomik koflullar›nda ifl güvencesielde etmesi oldukça önemlidir. Bununlaberaber; iflverenlerin ülke ekonomisiningeliflmesi için yapt›¤› yat›r›mlar› vesa¤lad›klar› istihdam› hiçbir zaman gözard› etmemek, geliflmeyi ve yat›r›mlar›engelleyici yasa düzenlemelerindenmümkün oldu¤unca uzak durmakgereklidir.Karfl›l›kl› memnuniyetsizliklerin bulundu¤ubu yasa, üzerinden zaman geçtikçe;uygulay›c›lar, ö¤reti, Yarg›tay taraf›ndandaha da flekillendirilecek, her iki taraf› dadaha çok tatmin edecek hale gelecektir.MART 2005 21