Olgular <strong>ve</strong> Rakamlar71974’te özel mülk olan toplam arazi için Kıbrıs Türk tarafının <strong>ve</strong>rdiği rakam (Tablo 1.3) KıbrısRum kaynaklı rakamın (Tablo 1.1) tamamen aynısıdır: 5,067,572 dönüm, yani Kıbrıs’taki toplamarazinin yüzde 73.3’ü. Ancak toplam özel mülkiyette Kıbrıslı Rumların <strong>ve</strong> Kıbrıslı Türklerin payıaçısından bakıldığında, Kıbrıslı Rum <strong>ve</strong> Kıbrıslı Türk tahminlerinin (sırasıyla Tablo 1.2 <strong>ve</strong> 1.4)birbirinden oldukça farklı olduğu ortaya çıkmaktadır. Kıbrıs Türk kaynaklı <strong>ve</strong>rilere göre (Tablo1.4), 1974’te özel mülk olan arazinin yalnızca yüzde 71.5’i Kıbrıslı Rumlara (Kıbrıs Rumtahminlerinin oldukça altında), yüzde 26.7’si ise Kıbrıslı Türklere (Kıbrıs Rum tahminlerininoldukça üzerinde) aitti. İki toplumun özel mülkiyetteki payına ilişkin Kıbrıs Rum (Tablo 1.2) <strong>ve</strong>Kıbrıs Türk kaynaklı (Tablo 1.4) <strong>ve</strong>riler arasındaki fark yaklaşık 500,000 dönüm, ya da 1974’tekitoplam özel mülkiyetin yüzde 10’u kadardır.Tartışmalı olgu <strong>ve</strong> rakamlara ilişkin bu incelemeyi bitirmeden önce, 1974’ten sonra ortayaçıkmış bölgelerde – yani Ara Bölge’nin iki tarafında <strong>ve</strong> içinde – arazi mülkiyetin dağılımına ilişkinKıbrıslı Rum <strong>ve</strong> Kıbrıslı Türk tahminlerine bakmak yararlı olacaktır.Tablo 1.5’te, Kıbrıs Rum Arazi <strong>ve</strong> Kadastro Dairesi <strong>ve</strong> Planlama Bürosu’nun 1964 <strong>ve</strong>rilerinedayanan tahminleri <strong>ve</strong>rilmektedir. 20 Bu rakamlara EÜB’ndeki arazi dahil değildir. Gölgelirakamlar, mülkiyet uyuşmazlığından etkilenen arazileri, yani sahiplerinin (Kıbrıs Rum toplumubağlamında Kilise <strong>ve</strong> Kıbrıs Türk toplumu bağlamında Evkaf dahil) üyesi bulunduğu toplumunkontrolü dışında kalan bölgede bulunan arazileri, göstermektedir. Tablo 1.5’teki <strong>ve</strong>rilerkullanılarak, adanın şimdiki üç bölgesi için özel mülkiyete dair Kıbrıs Rum tahminleri eldeedilebilir (Tablo1.6).Tablo 1.5 Kıbrıs Rum Arazi <strong>ve</strong> Kadastro Dairesi’nin <strong>ve</strong> Planlama Bürosu’nun 1964 rakamlarına göre, 1974sonrasında ortaya çıkan bölgelerde dönüm olarak arazi mülkiyeti. (EÜB’ndeki araziler dahil değildir. ‘KıbrıslıRum’, Kıbrıslı Ermenileri <strong>ve</strong> Kıbrıslı Maronitleri de kapsamaktadır.)Bölge Kıbrıslı Rum Kıbrıslı Türk Kıbrıslı olmayan Kamu ToplamKuzey 1,463,382 393,791 6,767 551,150 2,415,090(%60.60) (16.31%) (0.28%) (22.82%) (100%)Ara Bölge 112,326 25,362 2,494 40,384 180,566(%62.21) (14.05%) (1.38%) (22.37%) (100%)Güney 2,543,021 413,177 10,011 1,165,029 4,131,238(61.56%) (10.00%) (0.24%) (28.2%) (100%)Bütün ada 4,118,729 832,330 19,272 1,756,563 6,726,894(61.23%) (12.37%) (0.29%) (26.11%) (100%)20 Bakınız Claire Palley, An International Relations Debacle, (Oregon: Hart Publishing, 2005), s. 175. Tablo 1.5’te yer alanrakamlarla Tablo 1.1 <strong>ve</strong> 1.2’de yer alanlar arasındaki fark, büyük oranda Tablo 1.5’te EÜB’nin hesaba katılmamışolmasından kaynaklanmaktadır.
8 Kıbrıs’ta Mülkiyet <strong>ve</strong> <strong>Siyaset</strong>Tablo 1.6 Kıbrıs Rum Arazi <strong>ve</strong> Kadastro Dairesi’nin <strong>ve</strong> Planlama Bürosu’nun 1964 rakamlarına göre, 1974sonrasında ortaya çıkan bölgelerde toplam özel mülkiyete dair yüzdelikler. (EÜB’ndeki arazi dahil değildir.‘Kıbrıslı Rum’, Kıbrıslı Ermenileri <strong>ve</strong> Kıbrıslı Maronitleri de kapsamaktadır.)Bölge Kıbrıslı Rum (%) Kıbrıslı Türk (%) Kıbrıslı olmayan (%) ToplamKuzey 78.5 21.1 0.4 100Ara Bölge 80.1 18.1 1.8 100Güney 85.7 13.9 0.3 100Bütün ada 82.9 16.7 0.4 100Kıbrıs Rum tahminlerine göre (Tablo 1.5 <strong>ve</strong> 1.6), adanın kuzey kesiminde 1,463,382 dönümarazi Kıbrıslı Rumlara aittir. Bu, kuzeydeki toplam arazinin yüzde 60.6’sına, toplam özelmülkiyetin ise yüzde 78.5’ine karşılık gelmektedir.Aşağıda yer alan Tablo 1.7 <strong>ve</strong> 1.8’de, Tablo 1.5 <strong>ve</strong> 1.6’tekilerle aynı türden <strong>ve</strong>riler, ancak bukez Kıbrıs Türk tahminlerine dayanarak gösterilmektedir. Bu tablolara, Evkaf’tan ‘çalınmış’ olduğuileri sürülen mülkler de dahil edilmiştir. Ayrıca, bu rakamlar EÜB’ni de kapsamaktadır. Yukarıdaolduğu gibi, gölgeli rakamlar mülkiyet uyuşmazlığından etkilenen arazileri, yani sahiplerinin(Kıbrıs Rum toplumu bağlamında Kilise <strong>ve</strong> Kıbrıs Türk toplumu bağlamında Evkaf dahil) üyesibulunduğu toplumun kontrolü dışında kalan bölgede bulunan arazileri göstermektedir.Tablo 1.7 Kıbrıs Türk Harita Dairesi 1974 kayıtlarına göre 1974 sonrasında ortaya çıkan bölgelerde dönümolarak arazi mülkiyeti. (‘Güney’ EÜB’ni de kapsamaktadır.)Bölge Kıbrıslı Rum Kıbrıslı Türk Diğer Devlet ToplamKuzey 1,228,838 637,912 59,406 497,000 2,423,156(%50.71) (%26.33) (%2.45) (%20.51) (%100)Ara Bölge 126,230 35,823 2,500 17,867 182,420(%69.20) (%19.64) (% 1.37) (%9.79) (%100)Güney 2,269,686 679,057 28,120 1,333,065 4,309,928(%52.66) (%15.76) (%0.65) (%30.93) (%100)Bütün ada 3,624,754 1,352,792 90,026 1,847,932 6,915,504(%52.41) (%19.56) (%1,30) (%26.72) (%100)