Kıbrıs'ta Mülkiyet ve Siyaset - PRIO

Bölüm 2TARAFLARIN ÇATIŞAN TALEPLERİ:NEDENLER VE AMAÇLARResmi pozisyonların karmaşık yönlerini ve mülkiyet meselesinde ne dereceye kadar veneden farklı görüşte olduklarını anlamak için, iki tarafın ‘maksimalist’ diyetanımlanabilecek taleplerinin temel unsurlarını incelemek yararlı olacaktır. ‘Maksimalist’derken, öteki tarafın endişelerini dikkate almayan, yalnızca tek bir taraf açısından adil, haklı ve otarafın ‘ulusal çıkarlarına’ (Kıbrıslı Rumların veya Kıbrıslı Türklerin) uygun olarak algılanan birdüzenin elde edilmesine dayalı talepler kastedilmektedir.Tarafların mülkiyet sorununa ilişkin maksimalist taleplerini BM Genel Sekreteri Kofi AnnanNisan 2003’te aşağıdaki gibi özetlemişti:Kıbrıs Rum tarafı, mülkiyet haklarına tam saygı temelinde ve böylece, hangi toplumdanolursa olsun, yerinden edilmiş tüm kişilerin mülklerini geri alma hakkına sahip olacağı birçözümden yanaydı. Kıbrıs Türk tarafı, mülkiyete ilişkin hak iddialarının bir global takas vetazminat planı dahilinde tasfiye yöntemiyle, yani, hangi toplumdan olursa olsun, yerindenedilmiş hiç kimsenin mülkünü geri alma hakkına sahip olmayacağı bir şekilde halledilmesigerektiğinde ısrar etti. 1İki taraf (tabii değişik kaygılarla) mülkiyet meselesini her zaman, en az bu sorun kadartartışmalı ‘yerinden edilmiş kişilerin eski evlerine geri dönüşü’ meselesinden ayrı tutulamayan birsorun olarak görmüştür. Öte yandan, ‘geri dönüş’ meselesinin 2002-2004 yıllarında BMgözetiminde yürütülen Kıbrıs görüşmelerinde ‘yerleşim özgürlüğü’ başlığı altında ele alınankonuyla yakından ilgili olduğu açıktır. ‘Yerleşim özgürlüğü’ yalnızca yerinden edilmiş kişileri değil,çözümden sonraki Kıbrıs’ta ‘diğer tarafa’ yerleşmek isteyen her iki toplumdan herhangi bir kişiyiilgilendiren uzun vadeli bir kavramdır. Tarafların bu konudaki maksimalist taleplerini BM GenelSekreteri, şu şekilde anlatmıştır:1 Genel Sekreter’in raporu, paragraf 107; vurgular eklenmiştir.