Kıbrıs'ta Mülkiyet ve Siyaset - PRIO

14 Kıbrıs’ta Mülkiyet ve SiyasetBu yasa uygulanarak, güneyde bırakılmış ‘eş değerde’ mülkler karşılığında tahsis edilen ‘terkedilmiş’ Kıbrıs Rum mülkleri için, güneydeki söz konusu mülklerin tüm hakları devlete (KKTC’ye)devredildikten sonra, tapu verilmiştir. Anayasanın yukarıda belirtilen maddesi temelinde yapılanbu düzenleme, mülklerin global takasının, sonunda varılacak bir çözümün parçası olacağıvarsayımını açıkça yansıtıyordu. Yine İTEM yasasındaki hükümlere göre, güneyde herhangi birmülk bırakmamış çeşitli kategorilerdeki KKTC yurttaşlarına da Kıbrıs Rum mülklerinin sahipliğiverilmiştir. 9 Buradaki varsayım ise, kuşkusuz, global takas kapsamına girmeyecek durumdakihak iddialarının toplu tazminat düzenlemesi kapsamında halledileceği şeklindeydi.‘Terk edilmiş’ mülkler konusundaki bu yaklaşım, ‘iki-bölgelilik’ ifadesinin Kıbrıslı Türklerin çoğuiçin taşıyageldiği anlamın bir sonucudur. Bu anlam, Kıbrıslı Türklerin 1963-1974 arası dönemeilişkin deneyimleri ve onların 1974 olaylarını ve sonuçlarını yorumlayışı ile çok yakından ilintilidirve öyle olmaya da devam etmektedir.Kıbrıslı Türkler, Türk askeri operasyonunun 1963-1974 döneminin acılarına son veren meşrubir müdahale olduğunu ve – Kıbrıslı Rumların 1974’te olanlarla ilgili deneyiminin çok farklı vetravmatik olduğunu göz ardı ederek – bu müdahalenin tüm adaya barış getirdiğinidüşünmektedirler. Onlar için, 20 Temmuz 1974 bir dönüm noktası ve Türk askeri müdahalesi bir‘barış harekâtı’ idi. Bu müdahale:(a) Kıbrıslı Türklerin imha edilmesine engel oldu. Kıbrıslı Türkler inanıyorlardı ki aslında‘ENOSİS’in gerçekleşmesi yönünde son adım olan’ 10 15 Temmuz 1974’teki Yunan/ KıbrısRum darbesi başarılı olmuş olsaydı bunu Kıbrıslı Türklerin imhası izleyecekti.(b) ‘Son on iki yıl [1963–1974] boyunca [Kıbrıs’taki] Türk toplumunu devletin [KıbrısCumhuriyeti devletinin] ekonomik, idari ve mali kaynaklarından mahrum etmeyi başaran,Türk toplumunun üçte birini işsiz ve yoksul göçmenler haline getiren, ekonomik ablukalarve diğer bunaltıcı tedbirler yoluyla adadaki Kıbrıslı Türklerin tümünü ikinci sınıf yurttaşdurumuna indirgemek için uğraşan ve kuvvet, şiddet ve terör yoluyla “Kıbrıs Hükümeti”unvanını gasp ederek, bu unvanı Türk toplumuna tamamen boyun eğdirmek için biryıpratma aracı olarak kullanmış olan Kıbrıslı Rumlar’ 11 tarafından Kıbrıslı Türklereuygulanan baskıya son verdi.9 İTEM yasası ile, mülklerin (güneydeki Kıbrıslı Türk ile kuzeydeki Kıbrıslı Rum mülklerinin) ve tazminatın değerinin‘puan’ cinsinden ifade edildiği bir sistem oluşturulmuştur. Bu ‘puanlar’ kuzeyde bulunan eş değerde Kıbrıslı Rummülkleri ile takas edilebilmekte, ayrıca alınıp satılabilmekte veya hibe edilebilmektedir. Kendilerine tazminat olarak‘puan’ verilenler şunlardır: mücahitler (Kıbrıs Türk mukavemet mücadelesinde savaşanlar); 1963-74 arasındakiolaylarda şehit düşen (mukavemet döneminde hayatını kaybeden) kişilerin en yakın akrabaları veya bu olaylardamağdur olanlar; 1974 savaşına katılan ve yurttaşlık alıp adaya yerleşen Türk silahlı kuvvetleri mensupları; bu savaştamalul olmuş eski askerler. Ayrıca, 1975-81 yılları arasında tarımsal işgücü olarak kuzey Kıbrıs’ta iskan edilen Türkiyeligöçmenlerin de puan satın almasına müsaade edilmiştir. (Bu son grup hakkında, bakınız Mete Hatay, BeyondNumbers: Inquiry into the Political Integration of Turkish ‘Settlers’ in Northern Cyprus, PRIO Report 4/2005, s. 13-14.)10 Necati Münir Ertekün, In Search of a Negotiated Cyprus Settlement (Lefkoşa: Ulus Matbaacılık, 1981), s. 29.11 Kıbrıs Türk Federe Devleti Yasama Meclisi’nin 1 Sayılı Kararı’ndan alınmıştır. Bu karar 5 Kasım 1976’da oybirliğiylekabul edildi.