Kıbrıs'ta Mülkiyet ve Siyaset - PRIO

Tarafların Çatışan Talepleri: Nedenler ve Amaçlar23idare edilen iki bölge’ anlamına gelecek şekilde yorumlamaktadırlar. 49 1989’daki Kıbrıs Rumtekliflerinde ileri sürüldüğüne göre, bu model ‘Makarios-Denktaş Anlaşması’nın [1977] üçüncümaddesinde her iki tarafça kabul edilmiş’ ve ‘Kyprianou–Denktaş Anlaşması’nda [1979] yenidenteyit edilmişti’. Kıbrıslı Türklerin, Kıbrıs Türk idaresindeki bölgede çoğunluk olmaşı gerektiğikabul edilmektedir. Ancak Kıbrıslı Rumlara göre bu, ‘adaletle tasarlanmış’ toprak düzenlemeleriyoluyla yapılmalıdır. Bir başka deyişle, toprak düzenlemeleri, önemli oranda yerinden edilmişKıbrıslı Rumun, Kıbrıs Rum idaresi altında evine dönebileceği şekilde olmalıdır. Böylece, ‘KıbrıslıTürklerin çoğunluğunun, Kıbrıs Türk idaresindeki Eyalet’e yerleşmeyi tercih etmesi şartıyla, tümKıbrıslı Rum göçmenler o Eyalet’e dönecek olsa dahi, Kıbrıslı Türkler orada çoğunluğuoluşturacaktır.’ 50İnsan Hakları ve Kıbrıslı RumlarYukarıda anlatıldığı gibi, mülkiyet meselesinin çözümü için Kıbrıs Rum formülünde, ‘insanhaklarına saygı ilkesi’ esas alınmaktadır. 51 Kıbrıs Rum tarafı bunu çözümün temel parametresi– üzerinde pazarlık yapılamaz bir parametre – olarak görmektedir. Ayrıca bu ilke, tüm yerindenedilmiş kişilere, hiç bir sınırlama olmaksızın, uygulanmalıdır. Bu gereklilik, yalnızca bireylerinhaklarının iadesi ve korunması için değil, 1974’te yaratılan fiili bölünmenin sonuçlarının(olabildiğince) tersine çevrilmesini sağlamanın tek yolu olduğu için, son derece önemlidir;‘birleşik’ bir Kıbrıs yaratma hedefinin olmazsa olmazıdır. Kıbrıslı Rum Cumhurbaşkanı TassosPapadopoulos 15 Eylül 2005’te New York’taki Foreign Policy Association’da yaptığı konuşmadabu hedefi şöyle tarif etmiştir:Yeniden birleşme derken kastettiğim, toprağın, toplumun, ekonominin ve kurumlarınyeniden birleşmesidir... Kıbrıslı Rumlar Annan Planı’nı reddederken, Kıbrıs sorunununçözümünü reddetmediler. O belli Plan’ı, daha önce sözünü ettiğim yeniden birleşmeyisağlamadığı için, reddettiler. Orada, toprağın, ekonominin, toplumun, kurumların, yenidenbirleşmesi yoktu – tam tersine bölünme ve bölünmeyi sürekli kılacak düzenlemeler vardı.Bunu, Kıbrıslı Rumlar asla kabul etmez. 5249 İki-bölgelilik hakkındaki Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum görüşlerini karşılaştıran yararlı bir tartışma için, bakınız Palley, s.155.50 Kıbrıs Rum Önerileri, 1989.51 Aslında, ‘insan haklarına saygı ilkesi’ Kıbrıs Türk tekliflerinde de yer almıştır, fakat burada vurgu kısıtlamalarüzerindedir. Örneğin, 1977 tarihli ‘Kıbrıs Türk Tarafının Anayasal Teklifleri’ içinde, ‘insan haklarına saygı’nın teminedilmesi ‘Kıbrıs Federal Cumhuriyeti’nin kuruluşuna esas oluşturan genel bir ilke olarak belirlenmiş fakat bu ilkeninuygulanması, ‘iki-bölgeli bir federasyonun temel gereğine ve her bir federe devletin yaşayabilirliğine ve güvenliğinetabi’ kılınmıştır. Bakınız, Ertekün, Inter-communal Talks, s. 120.52 http://www.fpa.org/topics_info2414/topics_info_show.htm?doc_id=305998 (8 Eylül 2006’da erişildi).