HABERLER - Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü

ARKEOLOJ‹ DÜNYASINDANkesimine yerlefltirilen bir bazalt kanal ile buna ba¤l›dört çukur, Dönem I’de kullan›lm›flt›r (Erken TunçÇa¤› I-II). Çukurlar içinden adak figürinleri, tah›l vehayvan kemikleri, kanal içinden de tah›l ele geçmifltir.Çukurlar›n kapak tafllar› ile kanal üst örtü tafllar›aras›ndaki s›val› bölümde, içleri kül dolu küçük çukurcuklara盤a ç›kart›lm›flt›r. Güneybat› kesime iri bazaltbloklarla infla edilen merdivenli tunel, yer alt›ndakibir p›nara ulaflmaktad›r.Tepe üzerine iri kireçtafl› bloklarla infla edilmifl üç dizimekân Dönem IIA’da kullan›lm›flt›r (Erken Tunç Ça¤›III). Küçük boyutlu bu mekânlar›n üzerleri aç›k b›rak›lm›flolup, tabanlar› üzerinde bulunan kireç s›val›çukurlarda kül ya da dipleri delinmifl çömlek parçalar›,en büyük boyutlu mekân›n taban› üzerinde çoksay›da mutfak kab› bulunmufltur. Bat›daki iki mekândizisinin kuzeyinde yo¤un tahribat görmüfl iki odamezara ait duvar kal›nt›lar› bulunmufl, do¤udaki odadizisinin ise bir oda mezara ba¤land›¤› görülmüfltür.Oda mezar komplekslerinin üzerine ya da yanlar›nab›rak›lm›fl yedi farkl› tipte 10 bebek ve küçük çocukmezar›, (Dönem II B) Erken Tunç Ça¤› IV’e tarihlenmektedir.Kerpiç teras›n güneydo¤u yamaç kesimindesaptanan bir aç›k hava mutfa¤› da bu mezarlarla ça¤daflt›r.Ortalama 9000 ton a¤›rl›¤›ndaki kerpiç teras ile destekduvarlar›nda kullan›lan bazalt bloklar›n yaklafl›k 6 kmmesafedeki Karada¤’dan getirilmesi için harcananemek, bu yap›ya özel bir önem verildi¤ini göstermektedir.Gre Virike’de günlük yaflam›n geçti¤i herhangibir kal›nt› bulunmam›fl, bu alan›n normal bir mezarl›kolarak kullan›ld›¤›n› düflündürecek say› ve tiptemezara da rastlanmam›flt›r. Dönem I’de kullan›lankanal ve buna ba¤l› kurban çukurlar›n›n; su, atefl vetah›l›n birlikte kullan›ld›¤› bir ritüel alan› oldu¤u,Dönem II A oda mezar komplekslerinin de toplumdaön planda bulunan, olas›l›kla zengin ya da yöneticis›n›fa ait bireylerin mezarlar› ile bu kiflilerin ruhlar›nasu, yiyecek ve tütsü sunulmas›nda kullan›lan sunuodac›klar›ndan oluflan, an›t mezar kompleksleri oldu-¤u düflünülmektedir. Bu tipte birer kompleks yap›oluflturan oda mezarlar Tilmen Höyük, Tell Ahmar,Jerablus Tahtani, Umm el-Marra, Tell Banat, TellChuera, Ur Kral Mezarlar› gibi an›t mezarlar aras›ndayerini alm›flt›r. Dönem II A’da bu komplekslerin çevresineb›rak›lan bebek ve çocuk mezarlar›n›n yedi farkl›tipte olmalar› da bu merkezin özel önemini vurgulamaktad›r.Kuzey Suriye ve Kuzey Mezopotamya’dakibenzeri an›t mezarlar çevresinde de bu tip “uydu mezarlar”bulunmufltur. Teras›n güneybat› kesimindeki merdivenliyap› ile ulafl›lan kaynak suyu da benzeri ça¤daflmezarl›klarda görüldü¤ü gibi, mezarlara sunulanve törenler s›ras›nda kullan›lan temiz kaynak suyunusa¤lam›fl olmal›d›r.Çivi yaz›l› kaynaklarda, ilkbaharda do¤an›n canlanmas›n›nkutland›¤› yeni y›l bayram› (Akitu) flenliklerindeve sonbaharda hasat ve ölüler bayram›na (Abu) iliflkinyas törenlerinde tanr›lara ve ölü ruhlar›na temiz14 TÜRK ESK‹ÇA⁄ B‹L‹MLER‹ ENST‹TÜSÜ HABERLERGre Virike Kaz›lar›ndan Genel Bir Görünüm