HABERLER - Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü

KAZI - ARAfiTIRMAmerkezi avlu çevresine yerlefltirilen mezar odas› velahitler kompleksin elemanlar›d›r. Burada saptananarkeolojik veriler, alan›n biçimlendirme ve yap›m›-n›n tamamlanmad›¤›n› göstermektedir.3) Do¤u Tepesi nekropolisi, ço¤unlukla lahitlerdenoluflur. Burada, chomasorium, sabit kaya lahitlerive ba¤›ms›z olarak ifllenen lahit tipleri görülmektedir.Ayn› mezarl›k alan›nda, Do¤u vadisi giriflineyak›n tarafta iki adet arcosorium bulunmaktad›r.4) Güney nekropolisi olarak bilinen alanda da ayn›lahit tipleri izlenir. Burada yer yer kaya mezarlar›ve nifller vard›r. Olba’n›n bilinen kaya an›tlar›ndanbiri olan ve iki askerin yer ald›¤› kabartma da güneynekropolisindedir. Ancak, an›t tahrip edilmifl,kabartmal› k›sm› k›r›larak, yere at›lm›fl durumdad›r.Kabartman›n kurtar›lmas› için Silifke Müze Müdürlü¤üile ortak çal›flmalar›m›z sürmektedir.5) Akropolisin tepe noktas›nda, podium üzerindenyükselen prostylos planl›, Korinth düzenindeki an›tsalRoma yap›s› (tap›nak) ile çevresindeki mimariçizim ve belgeleme çal›flmalar› da sürdürüldü.Emel Erten-Murat Özy›ld›r›mTilmen Höyük Kaz›lar› - 2004Tilmen Höyük’de (Gaziantep) 1959-1972 y›llar›ndaProf. Dr. U. Bahad›r Alk›m baflkanl›¤›nda gerçeklefltirilenilk dönem kaz›lar›ndan sonra, 2002 y›l›nda Prof.Dr. Refik Duru baflkanl›¤›nda temizlik ve onar›mçal›flmalar›n›n gerçeklefltirildi¤i bilinmektedir. 2003-2004 sezonlar›nda ise, bir Türk-‹talyan ortak projesikapsam›nda Tilmen Höyük’de kaz›lara yeniden bafllanm›flt›r.Do¤u Akdeniz’de Orta (M.Ö. 2000-1550) ve Geç(M.Ö. 1550-1175) Tunç Ça¤lar› kent uygarl›¤›n› anlamakonusunda son otuz y›lda ortaya ç›kan geliflmeler,Tilmen Höyük’te kaz›lar›n yeniden bafllat›lmas›naneden olmufltur. Bu kaz›lar, befl hektarl›k bir alanayay›lm›fl olan baflkentin yerleflim dokusunun dahagenifl alanlarda ortaya ç›kart›lmas›na, maddi kültürününincelenmesine ve Güneydo¤u Anadolu ile KuzeySuriye iliflkilerinin tarihsel çerçevesini ayd›nlatmayayarar sa¤layacakt›r.Tilmen Höyük’ün 1750-1375 y›llar› aras›nda ilkolarak Yamhad/Aleppo krall›¤›na ve daha sonra belkiMitanni Krall›¤›’na baflkent oldu¤u san›lmaktad›r.Yerleflmenin eski ad› bilinmemektedir; bir varsay›magöre, isminin Zalbar olabilece¤i düflünülmüflse de budurum kesinlik kazanmam›flt›r. Tilmen Höyük’te bugünekadar ele geçirilen tek yaz›l› belge, üzerinde Akkadcaip-la-tù yazan bir mühürdür ve “tazminat ödemesi”anlam›na gelir.Tilmen’de hem Yukar› fiehir hem de Afla¤› fiehir,kazematl› güçlü savunma duvarlar›yla çevrilidir.fiehre girifl K2 ve K3 olarak adland›r›lan iki tali kap›-dan ve K1 olarak adland›r›lan, iki yan›nda aslan heykelleriolan bir kap›dan sa¤lanm›flt›r. An›tsal bir merdiven,Yukar› fiehir’de olas›l›kla kral›n oturdu¤u (A)saray alan›na uzan›r. Bu alanda 2003 y›l›nda tekrarçal›fl›lm›flt›r. Bu alandaki büyük E yap›s› Orta TunçÇa¤› I ve II’de üç yap› evresi içerir. Yap›n›n ön taraf›ndagirifle bitiflik iki kanad› vard›r. E yap›s›n›n birkonuttan ziyade tap›nak oldu¤u varsay›m›n› ilerisürmek mümkündür. Bu yap›y› Kanefl 7. kattaki ikitap›nakla karfl›laflt›rmak aç›dan önemlidir. Orta TunçÇa¤› II’ye tarihlenen, kral›n oturdu¤u, meflhur A saray›naait yeni odalar, güney kesimde yo¤unlaflan2003 y›l› kaz›lar›nda ortaya ç›kar›lm›flt›r. Saray›nAlalakh VII saray› ile benzerli¤i genelde bilinmektedir.Alalakh saray› daha kompleks bir yap›d›r ama ikisaray›n genel yap› düzeni benzeflmektedir. BitifliktekiC yap›s›ndaki muhtelif stratigrafik ve yap›sal incelemelerburan›n kullan›m›n›n Geç Tunç Ça¤›’na kadardevam etti¤i konusunda fikir vermektedir. Görünüflegöre söz konusu yap› A saray› ile birlikte kullan›lmayadevam etmifltir, 2003 y›l›nda çal›fl›lm›fl olan, GeçTunç Ça¤› bafl›na tarihlenen H kalesi ise, tüm plan›ortaya ç›kar›lm›fl olan A saray›na bitifliktir. 2004 y›l›ndaiki yeni açma daha aç›lm›flt›r. Bunlardan biri (L)yukar› flehrin kuzey s›n›r›nda bulunmaktad›r. Bu kesimdebirinci kat› yang›n nedeniyle tahrip olmufl olan 3yap› katl› genifl bir yap› kaz›lm›flt›r. Orta Tunç Ça¤›bafllar›n›n erken evrelerine ait tüm çanak çömlek formlar›en alttaki tabandan ele geçirilmifltir. Di¤er bir yenialan (M) ise, geçen sene yüzeyinde baz› ilginç özelliklersaptad›¤›m›z yerde, Afla¤› fiehirde bulunmaktad›r.Burada, içerisinde dinsel mobilya eflyas› olabilecekbazalt parçalar› ve baz› banklar bulunmufl olan,çevresi bir temenos duvar› ile çevrili bir taht odas›bulunan Geç Tunç Ça¤› I’e ait an›tsal bir tap›nakkeflfedilmifltir. Cella’n›n içinde, üzerinde çok güzel birkabartma bulunan bazalt bir stel bulunmufltur. Stelde,f›rt›na tanr›s›n›n karfl›s›nda Orta Suriye kral› görülmektedir.Bu stel flu ana kadar Islahiye çevresindebulunan en eski heykeltrafll›k eseridir. Bölgedeki arkeolojikalan, an›tsall›¤› nedeniyle önemli bir turistikilgiye sahiptir. Bu nedenle bu bölgenin arkeolojik parkolmas›n› gerçeklefltirmek için Gaziantep Müzesi vesivil yöneticilerle birlikte bir proje gelifltirilmektedir.Kaz› alan›n›n girifline flimdiden turistler için resimliaç›klamal› panolar yerlefltirilmifltir. Tilmen Höyük eskibir baflkentin yerleflim dokusunu ve 2. biny›l boyuncaAnadolu ile Suriye aras›ndaki iliflkilerin boyutunu vetarz›n› yeniden araflt›rmak bak›m›ndan çok büyükönem tafl›maktad›r.Nicolò Marchetti(Çeviri: Deniz Sar›-Murat Türkteki)30 TÜRK ESK‹ÇA⁄ B‹L‹MLER‹ ENST‹TÜSÜ HABERLER