HABERLER - Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü

KAZI - ARAfiTIRMAKa¤›zman Çall›’da Tarihöncesi Döneme AitKayaüstü Resimleri Bulundu!Ka¤›zman ilçesinin yaklafl›k 8-9 km kuzeyinde yeralan andezit kayal›klar üzerinde yeni keflfetmifl oldu-¤umuz Çall› Kayaüstü Resimleri, Anadolu ve komflubölgelerin kayaüstü resim sanat›na çok büyük birkatk› sa¤lamaktad›r.Büyük Pano Resimleri:Büyük Pano olarak adland›rd›¤›m›z kaya yüzeyindekiresimler, yaklafl›k olarak 50 cm x 240 cm’lik bir alanayap›lm›flt›r. Bu alanda 20 hayvan resmi bulunmaktaysada, bunun çevresine 6 adet hayvan resmi dahaçizilmifltir. Böylece 130 cm x 320 cm’lik bir alanatoplam 26 adet çeflitli hayvan resimleri çizilmifltir.Hayvan resimlerinin hemen hepsi çizgi tekni¤i ileyap›lm›flt›r. Kayal›¤›n cam gibi düzgün yüzüne yap›-lan resimler, yerden ortalama 3.5-4 m yüksekli¤indedir.Büyük Pano’da çizilen resimlerin iki grupta topland›klar›görülmektedir; sa¤ taraftakiler iki geyik, birceylan, üç da¤ koyunu ve bir da¤ keçisinden oluflmaktad›r.Hayvan resimlerinin büyük bir k›sm› yandan,yani sol taraflar›ndan gösterilmifltir, bafl›n› arkayaçeviren ceylan ve geyik ise perspektif bir yöntem ilebetimlenmifltir. Av hayvanlar›n›n hemen hepsi sa¤dansola do¤ru yürür veya koflar durumda bir hareketlilikiçinde gösterilmifltir. Bu gurubun solunda küçük birköpekten sonra, yine sol tarafta tuza¤a do¤ru sürülenbir baflka hayvan gurubu dört da¤ keçisi, iki da¤ koyunuve bir hörgüçlü deveden oluflmaktad›r. Sol taraftaav hayvanlar›n›n önünde dikey olarak gösterilen üççizginin aras›, baklava dilimi biçiminde çapraz çizgilerletaranm›flt›r. Bunun a¤açlardan yap›lm›fl bir tuzakoldu¤u anlafl›lmaktad›r. Yani burada anlat›lmak istenenkonu, köpe¤in de yard›m› ile soldan sa¤ tarafado¤ru düzenlenen sürek av›nda, hayvanlar›n tuza¤adüflürülerek avlanmas›d›r.Büyük Pano’da herhangi bir insan figürünün çizilmemiflolmas› ilginçtir. Hayvan resimlerinin büyüklükleriortalama 4-15 cm uzunlu¤unda ve 6-19 cm aras›ndade¤iflmektedir. Hayvan gövdeleri oldukça orant›l›bir biçimde çizilmifl ve vücut ayr›nt›lar› özenli birflekilde belirtilmifltir. Perspektif olarak gösterilen ceylanile erkek geyik figürü o kadar gerçekçi ve baflar›l›bir flekilde betimlenmifltir ki, sanatç›n›n yetene¤ikarfl›s›nda flafl›rmamak olanaks›zd›r. Ayn› durum di¤erhayvanlar için de geçerlidir; ceylan›n gövdesindekibenekler ile da¤ keçilerinin gövdelerindeki kaburgalar›,sakallar› ve özellikle boynuzlar› çok ayr›nt›l› veözenli bir biçimde belirtilmifltir.Büyük Pano’da ilginç olan bir baflka özellik, büyüklük,biçim ve ayr›nt› yönünden hiçbir hayvan›n di¤erininbenzeri olarak yap›lmad›¤› gözlemlenmifltir. Türüanlafl›lamayan bir baflka av hayvan›, tuzak sahnesininalt›na betimlenmifltir. Çok büyük bir olas›l›kla bununbüyük bafl bir hayvan› yans›tt›¤› san›lmaktad›r. Birbaflka ilginç resim, çift hörgüçlü olarak gösterilen hayvand›r;çok büyük bir olas›l›kla bu hayvan›n da deveoldu¤u san›lmaktad›r.Küçük Pano Resimleri:Büyük Pano’nun yaklafl›k 13-14 m bat›s›nda bulunanKüçük Pano üzerindeki resimlerin say›s› daha azd›r.Toplam olarak 17 adet hayvan resminin hemen hepsit›pk› Büyük Pano’daki resimler gibi çizgi tekni¤i ileyap›lm›flt›r. Yerden ortalama 170-210 cm yüksekli¤indedüz bir kaya yüzeyine yap›lan hayvan resimlerininhemen hepsi yandan, yani sol taraftan gösterilmifltir.60 x 80 cm’lik bir alana yap›lan 14 hayvan resmininçevresine 3 adet daha hayvan resmi çizilmifltir. Buradakihayvan resimleri de ortalama 8-14 cm uzunlu-¤unda ve 6-18 cm yüksekli¤indedir. Büyük Pano’dakiresimler gibi, buradaki resimler de bir hareketlilikiçinde betimlenmifltir. Burada da anlat›lmak istenenkonu, sa¤ taraftan sol tarafa do¤ru hayvanlar›n köpekyard›m› ile sürülerek, önlerinin bir tuzak ile kesilerekKa¤›zman-Çall› Kayaüstü Resimleri, Büyük Pano26 TÜRK ESK‹ÇA⁄ B‹L‹MLER‹ ENST‹TÜSÜ HABERLER