HABERLER - Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü

KAZI - ARAfiTIRMADikilitafllar Tarlas› ve Tafl Halkalar:Kaz› sahas›n›n en do¤u ucunda yer alan “DikilitafllarTarlas›”; 39.00 x 40.50 m ölçülerindeki kare bir alana45 x 55 s›ra ile yerlefltirilmifl, kireç tafl›ndan, kaba olarakifllenmifl tafllardan oluflmakta ve ilk günkü konumlar›n›hâlâ koruyan tafllar›n yükseklikleri yaklafl›k1.00 ile 1.30 m aras›nda de¤iflir. Orijinaldeki toplamsay›lar› 2475 adettir. Ancak 25 kadar kaçak sondajnedeniyle flu anda say›lar› daha azalm›flt›r. Düzenlis›ralar halinde do¤u-bat› ve kuzey-güney do¤rultusundadizilmifl bulunan tafllar yaklafl›k olarak bir birlerinden0,50 m uzakl›ktad›r. Güney kesimde, do¤ubat›yönündeki XI. ve XII. s›ralar aras› 1.30 m geniflli¤indekidar bir sokak görünümündedir. Dikilitafllar›nhemen bat›s›nda, küçük kireç tafllar›ndan oluflturulmufl,biri 13.00 m di¤eri 30.00 m çap›nda iki tafl halkayer almaktad›r. Yapay bir yükselti üzerine kurulmuflgibi görünen halkalardan büyü¤ü ile dikilitafllar›n aras›ndabir hendek bulunmaktad›r. Düz bir alan üzerindekiüçüncü bir halkan›n çevresi bir duvarla çevriligibidir; içerisinde büyük tafllardan örülmüfl radyalduvarl› bir tak›m bölümlerin varl›¤› sezilmektedir.Ancak bu alan da defineciler taraf›ndan bozulmufltur.Dikilitafllar›n ne amaçla dizilmifl ve yönlendirilmiflolduklar› aç›k de¤il. Ancak büyük bir emek ve özenlehaz›rlanm›fl olduklar› belirgin yön ve konum anlay›fl›astronomik bir gözlem amac› gütmüfl olabilecekleriniakla getirmektedir. Büyük bir devlet düzeni kurmuflolan Urartular bir takvim sistemine sahip olmal›d›rlar.Benzerleri Avrupa’da yo¤un ve uzun süreli kullan›mgörmüfl günefl ve ayla ilgili astronomik gözlem eviolarak nitelendirilmifl tafl halkalar›n da dikilitafllarlabirlikte böyle bir takvim sisteminin oluflturulmas›ndakullan›lm›fl olabilece¤i düflünülmektedir.Nekropol Alan› Kaz› Çal›flmalar›:Kalecik kurtarma kaz›lar›n›n temelini oluflturannekropol kesimi Dikilitafllar Tarlas›n›n yaklafl›k 150 mbat›s›nda ve çal›flma alan›n›n en güney kesiminde yeralmaktad›r. Bu alanda yap›lan ilk çal›flmalar dahaönce defineciler taraf›ndan yap›lan kaçak kaz›larsonucu aç›larak soyulmufl mezarlar›n tespit edilmesido¤rultusunda olmufltur. fiimdiye kadar nekropol sahas›nda30 ayr› alanda kaçak kaz› yap›lm›fl oldu¤u, bunlardan18 adedinde mezar tespit edildi¤i ve di¤erlerininise bofl ç›km›fl oldu¤u anlafl›lm›flt›r. 2004 kaz›çal›flmalar› esnas›nda bunlardan ancak 9 adedindeçal›fl›labilmifl, di¤erleri ise, kaz› izninin gecikmiflolmas› nedeniyle zaman yetersizli¤inden 2005 y›l›nab›rak›lm›flt›r. Nekropol do¤u-bat› yönünde uzanan,Miyosen Dönem’de meydana gelmifl, ortalama 1.00 mkadar kal›nl›ktaki konglomera, alt›ndaki batakl›k ortam›ndaoluflmufl küçük tatl› su fosili ile killi tabakadanbir katman›n bulundu¤u alana yay›lm›fl vaziyettedir.Mezar giriflleri genellikle konglomera tabakan›n güneyve kuzey kenar› boyunca, hemen tabakan›n kesitineaç›lm›fl vaziyettedir.Klasik Urartu halk mezarlar›nda oldu¤u gibi üsttengirilen bir dromos ve bir odadan oluflan mezarlar›ndromoslar› genellikle dörtgen yap›l›d›r. Tek istisnaolarak Ka. 5 mezar› yuvarlak girifllidir. AdilcevazMezarlar›nda oldu¤u gibi, ço¤unlukla dromosla odaaras›ndaki girifl, daha küçük tafllarla desteklenmiflbüyük sal tafllarla kapat›lm›flt›r. Genellikle dikdörtgenyap›l› mezar odalar›ndan baz›lar›nda, de¤iflik Urartumezarlar›ndan tan›nan nifller ve sekilere yer verilmifltir.Ancak di¤er Urartu mezarlar›ndan ayr›lan en belirginözellikleri, mezar odalar›n›n, infla edilmifl oldu¤uyumuflak killi toprak nedeniyle fazla yüksek olmamas›d›r.Defineciler taraf›ndan soyulmufl ve içleri tamamenkar›flt›r›lm›fl olan mezarlarda yap›lan kaz›lar sonucunda;tunç, gümüfl ve alt›ndan haflhafl ve aslan bafll› süsi¤neleri, tunç at koflum parçalar›, ejder bafll› tunç vegümüfl bilezikler, gümüfl ve tunç küpe ve yüzükler,çeflitli boylarda akik ve cam boncuklar, demirdenk›l›ç, balta, b›çak, m›zrak ucu ve k›n ile ifllevleribilinemeyen spatula, keski ve kal›n yüzlü orak benzerialetler ele geçirilmifltir. Ayr›ca çok say›da çanakçömlekparças› ile in-stu durumda olmayan insaniskeletleri ortaya ç›kar›lm›flt›r.Rafet Çavuflo¤lu-Hanifi BiberTürk Eskiça¤ Bilimleri Enstitüsü Y›ll›k Konferanslar›Enstitümüz yeni dönem y›ll›k konferanslar›na, Cartoon Hotel’in ev sahipli¤inde devam etmektedir. ‹lk konferansç›m›z‹ktisatç› Dr. Mahfi E¤ilmez idi. Kendisi 24 Kas›m 2004 tarihinde “Hitit Ekonomisi ve Günümüz ileKarfl›laflt›rmalar” bafll›kl› ilginç bir konferans vermifltir. 26 Ocak 2005 tarihinde gerçekleflen ikinci konferans›m›z,Enstitü Üyelerimizden Prof. Dr. Gülsün Umurtak taraf›ndan verildi. “Burdur-Antalya Bölgesi’nde ‹lk TunçÇa¤› Öncesi Mimarl›k Gelenekleri: Gözlemler ve De¤erlendirmeler” konulu konferans, büyük ilgi gördü.Devam eden Y›ll›k Konferans Program›m›z afla¤›daki gibidir:Prof. Dr. Orhan Bingöl, 9 Mart 2005 “Hades’e Girmek: Mezar Mimarisinin Görsel Yan›na ElefltirelBir Yaklafl›m”Dr. Wayne Horrowitz, 23 Mart 2005 “Looking for the Transition from the Middle to the Late BronzeAge in Cuneiform Tablets from Canaan”Dr. Uwe Finkbeiner, 19 Nisan 2005 “Neue Ausgrabungen in Emar-Syrien: Kampagnen (1996-2004)”32 TÜRK ESK‹ÇA⁄ B‹L‹MLER‹ ENST‹TÜSÜ HABERLER