Aytek Sever - Panorama

Aytek Sever 

PANORAMA

AYTEK SEVER 

Şair, çevirmen. 1981 yılında Bursa’da doğdu. Üniversite ve yüksek 

lisans öğrenimini Boğaziçi Üniversitesi ve ODTÜ’de tamamladı. E- 

kitap halinde yayımlayacağı, çeşitli alt kitaplardan oluşan Hiperbor, 

Siòn, Moto Perpetuo, Anka adlı şiir toplamlarının yanı sıra, yayımlanmış 

veya e-kitap halinde yayımlanacak olan Emerson (Yaşamın İdaresi), 

Thoreau (Doğa ve Yürüyüş Üzerine Seçme Denemeler), Whitman (Ben, 

Jack Engle; Çimen Yaprakları; Benliğimin Şarkısı), Kandinsky (Sesler), 

Tagore (Firari; Gitanjali; Meyve Hasadı), D. H. Lawrence (İnsanlar ve 

Öteki Yaratıklar) çevirileri vardır.


PANORAMA

Panorama 


Kapak Resmi: 

‘Flammarion Gravürü’ 

L’atmosphère: météorologie populaire, 1888 

1. Baskı: 

© İşaret Ateşi, Ocak 2018 

E-kitap olarak www.isaretatesi.com sitesinde yayımlanmıştır. 

Her hakkı saklıdır. Eserin tamamı veya bölümleri hiçbir yolla 

basılamaz, kopyalanamaz, eser sahibinin izni olmadan başka bir 

mecra veya internet sitesi üzerinden yayımlanamaz. Alıntılar için 

lütfen kaynak gösteriniz. 

www.isaretatesi.com 

isaretatesi@gmail.com

İÇİNDEKİLER 

Önsöz …………………………………………..................................... 14 

Hiperbor 

Sarı Otel ………………………………………………………………. 20 

Hayvan ………….................................................................................. 23 

Sokak ………………………………………………………………….. 25 

Doğu / Batı ……………………………………………………………. 27 

Duvarcı ………………………………………………………………... 29 

Gazel …………………………………………………………………... 32 

Masumiyet ……………………………………………………………. 34 

Kuşlar …………………………………………………………………. 36 

Sen …………………………………………………………………….. 38 

Kent Planlamacılığı ………………………………………………….. 40 

Kare …………………………………………………………………… 43 

Terra Cognita ………………………………………………………… 45 

Musicus Operandi …………………………………………………… 47 

Dünya ve Edimler …………………………………………………… 49

Ağaç …………………………………………………………………... 52 

Kentin Haritası ………………………………………………………. 53 

Senfoni ………………………………………………………………... 55 

Karonun Genişliği …………………………………………………… 58 

Kendi İkliminde Dipdiri ……………………………………………. 59 

Soru …………………………………………………………………… 61 

Kurgu …………………………………………………………………. 62 

Geldim, Gömüldüm …………………………………………………. 64 

1986 Yılındaki Evimiz ……………………………………………….. 65 

Özne …………………………………………………………………… 67 

At ………………………………………………………………………. 68 

Gör-sel ………………………………………………………………… 70 

Gizli Yaşam …………………………………………………………… 73 

Fantaisie-Impromptu ………………………………………………… 75 

İçinde ………………………………………………………………….. 77 

Orada ………………………………………………………………….. 80 

Kozmik ………………………………………………………………... 82 

Kalıt ……………………………………………………………………. 84 

Orgi Origo …………………………………………………………….. 87 

Dutch Craze …………………………………………………………... 89 

Yerliler ………………………………………………………………… 90 

Polisiye Dönem ………………………………………………………. 92 

Soluk …………………………………………………………………... 95 

Yönünü Bilen …………………………………………………………. 97

Ses Varlık …………………………………………………………….... 99 

Ölçülü ………………………………………………………………… 101 

Nesneler ve Eylemci ………………………………………………… 102 

Bedenler, Hareketler ………………………………………………… 104 

Anahtar ……………………………………………………………….. 106 

Masalsılık ……………………………………………………………... 107 

Gece Başlangıcı ………………………………………………………. 109 

Şeyler ………………………………………………………………….. 110 

Siòn 

Hacim ………………………………………………………………..... 114 

An Instant Before the End of the Symphony ……………………... 115 

Jazzy …………………………………………………………………... 116 

Ay Kaynakları ………………………………………………………... 118 

Bağımsız ve Bir ………………………………………………………. 120 

Dürtüler ve Öz ……………………………………………………….. 122 

Zamanda Yüzmek …………………………………………………… 123 

Senfonik Kesit ………………………………………………………... 124 

Birsam ………………………………………………………………… 125 

Yumru ………………………………………………………………… 126 

İmgeyi Aşmak ………………………………………………………... 128 

“S” ……………………………………………………………………... 130 

Başka Zaman …………………………………………………………. 131 

Durumlar ve Sabit …………………………………………………… 132

Keman için Prelüd …………………………………………………… 134 

İstikamet ...……………………………………………………………. 136 

Kesit ………………………………………………………………….... 137 

Altitude 100000 ………………………………………………………. 138 

Fenomenler Gecesi …………………………………………………... 139 

Geniş Zaman …………………………………………………………. 141 

Gece Prelüdü …………………………………………………………. 142 

Fitil …………………………………………………………………….. 143 

Kaz …………………………………………………………………….. 144 

Aya Tırmanan Merdiven ……………………………………………. 145 

Tık ……………………………………………………………………... 146 

Durup Dururken, Beden ……………………………………………. 147 

Koku Büyüsü ………………………………………………………… 149 

Tanrı Yüzlerle Oynuyor …………………………………………….. 150 

Kut Güneşi …………………………………………………………… 152 

Ya Sıfır Ya Bir ……………………………………………………….... 153 

Tehlike ………………………………………………………………... 154 

Evetleme ……………………………………………………………… 155 

Moto Perpetuo 

Standby ……………………………………………………………….. 159 

Teknik Arıza …………………………………………………………. 160 

Sıra …………………………………………………………………….. 161 

Nelere Tâbi …………………………………………………………… 162

Bir Nevi Kübizm ……………………………………………………... 163 

Hareket ……………………………………………………………….. 164 

Dolaysız ………………………………………………………………. 165 

Mezar …………………………………………………………………. 166 

Gözlem ………………………………………………………………... 167 

Akış …………………………………………………………………… 168 

Castorp Koltuğu ……………………………………………………... 169 

Açlık …………………………………………………………………... 170 

Mağara ………………………………………………………………... 172 

Yeniden Uykuya Dalamayan Dev …………………………………. 174 

Kibrit Alevi …………………………………………………………… 175 

Şemsiye ……………………………………………………………….. 176 

Oksijen Sarhoşu ……………………………………………………… 178 

Tuhaf Huy ……………………………………………………………. 180 

Arayış …………………………………………………………………. 181 

Overplay ……………………………………………………………… 182 

Homeostasis ………………………………………………………….. 184 

Düzey …………………………………………………………………. 185 

Nefes ………………………………………………………………….. 186 

Domino ……………………………………………………………….. 187 

Kozmos ……………………………………………………………….. 188 

Neo ……………………………………………………………………. 190 

İmge …………………………………………………………………... 191

Anka 

Dolap ………………………………………………………………. 195 

Kıpırtı ……………………………………………………………… 196 

Şimşek ……………………………………………………………... 197 

Buluş ……………………………………………………………….. 198 

Gerçek Zaman …………………………………………………….. 199 

Sıcakkanlı ………………………………………………………….. 200 

Fuji …………………………………………………………………. 201 

Kolossos …………………………………………………………… 202 

Meyve ……………………………………………………………… 203


ÖNSÖZ 

Mümkünse ilk ve son defa olmak üzere, o da bilgi notu 

tadında olmak kaydıyla, okurlar için şiirlerime kısa bir önsöz 

(ah, ne fena şeydir kendini tanıtmak!) yazmamın doğru 

olacağını düşündüm. 

Şiirle olan geçmişim yirmili yaşlarımın başına, hatta, 

“yüreğin hem çocuk oyunları hem Tanrı’yla dolu olduğu” 

yaşların acemice karalamalarını da sayarsak (tutkuya eşlik 

ettiği sürece saçmalamak da iyi bir eğiticidir), delikanlılık 

çağıma kadar uzanıyor. Özellikle şiirimin arka planındaki 

yaşam programının ve deneyimlerin kökeninin 1999-2006 

arasını kapsayan bu dönemde yattığını söyleyebilirim. 

Yirmili yaşlarımın ikinci yarısı, yaşamımın içe dönük ve 

dışa dönük, münzevi ve insancıl, soyut ve somut yanlarının 

münasip bir şekilde dengelendiği (bkz. Lao-Tzu: “İnsan 

sıradan bir yaşam sürmelidir”) bir dönem oldu ve çeviriyle de 

uğraşmaya başladığım bu süreçte yazım giderek olgunlaştı. 

Hem benlik hem ifade ölçeğinde benim için bir geçiş dönemi 

olan 2006-2010 arası yılların belli başlı ürünlerini, ileride 

14


yayımlamak üzere, Anahtar başlığı altında bir araya 

getireceğim. 

Ancak her iki dönemin asıl meyvelerini yirmili 

yaşlarımın sonunda ve otuzlu yaşlarımda aldım. Şiir uğraşını 

daha sistemli bir şekilde ele aldığım, beri yandan çeviri 

çalışmalarımı da aksatmadığım bu dönemde, deyim 

yerindeyse kesintisiz bir yazı döngüsü kurdum ve yoğun, 

benzersiz bir üretkenlik yakaladım. 2010 yılının hemen 

başlarından bugüne dek uzanan sekiz yıllık aralıkta, aynı şiir 

damarına ait çeşitli alt kitaplardan oluşan Hiperbor, Siòn ve 

Moto Perpetuo adlı toplamlar ortaya çıktı. Halen, Anka adlı yeni 

bir toplamın alt kitapları üzerinde çalışıyorum. 

Peki, Panorama nasıl ortaya çıktı? 2017 yazının ortasında, 

entelektüel birikimine güvendiğim (ancak çalışma tarzlarımız 

uymadığı için daha sonra anlaşamadığımız) bir genel yayın 

yönetmeninin önerisiyle, tüm yazılarımdan, manzum şiirleri 

dışarıda bırakarak, yalnızca seçtiğim düzyazı şiirleri bir araya 

getiren bir seçki hazırladım. Birkaç ay sonra yayıncılık 

dünyasıyla olan tüm ilişkilerimi kökten değiştirmeye karar 

verdiğimde ise, bu paha biçilmez dosya tamamen bana kalmış 

oldu. Yüz on dört parçadan oluşan Panorama’nın, okurlara 

Hiperbor, Siòn, Moto Perpetuo ve Anka adlı toplamlardan şiirim 

hakkında genel bir görünüm sunabilecek tatmin edici bir seçki 

olduğunu düşünüyorum. 

Geriye dönüp bakarak, şiirle olan geçmişimi böyle 

anlatmayı uygun gördüm. Ancak elbette, bunların hepsi 

anlattığımdan farklı gelişmiş olabilir; hikâyenin baş kahramanı 

15


olarak bunu tam anlamıyla bilemeyeceğim: Deneyim bana şah 

damarımdan daha yakındı. Tek bildiğim şu ki, şiir yazıyorum, 

sahip olduğum dürtüyü yitirmediğim sürece hep yazacağım 

ve hep böyle yazacağım. 

Ve otuz altı yaş… İster Davud’a, ister Dante’ye, ister 

Tarancı’ya, ister Whitman’a bakın, ömrün ikinci yarısı. 

Koşullar benim açımdan şimdi her şey için daha uygun; şimdi 

her şeyin tam zamanı: Çağın onca tozu dumanı içinde, bu an, 

âdeta Bhagavadgita’da, Krishna’nın Arcuna’ya, “Benim, senin 

ve bu kralların olmadığı bir zaman hiç olmadı; bundan sonra 

da hepimiz bütün zamanlarda olacağız; işte o yüzden, savaş 

şimdi!” dediği an… 


Aralık 2017 

16


17


HİPERBOR 

(2010-2012) 

18


19


SARI OTEL 

Sarı Otel’i kuracaklardı, uygun bir yer bulamıyorlardı. 

Tuhaftı, önce araziyi belirleyip sonra oraya uygun bir yapı inşa 

etmeyi düşünmektense, Sarı Otel fikri gelip yerleşmişti 

akıllarına. Yapının dış görünümü, genel mimarisi daha en 

baştan belliydi. 

İnşaat için bir yer aradılar. Birkaç metropolde çeşitli 

semtler gezdiler önce. Ama kısa süre sonra kentten ayrıldılar, 

kent değildi aradıkları. Çöle gittiler. Tepeler arasından geçtiler, 

bozkırları katettiler. Karadeniz kıyılarını araştırdılar. Ladoga 

Gölü’ne bakan anıtsal bir kayaya tırmandılar, etrafı gözlediler. 

Sibirya ormanlarında bir yer bile açmışlardı, ama vazgeçtiler, 

araziyi bomboş bırakıp gittiler. 

Balkan Dağları’na çıktılar. Pek çok zirvelerden, 

boğazlardan, kayranlardan, uçurumlardan geçtiler. Yolun 

nereye götürdüğünü düşünmeden ilerlediler, ilerlediler. Ve 

sonunda üç yükseltinin arasında kalan çıplak, dimdik bir 

yamacı gözlerine kestirdiler. Bir kuzu budu asıp kaç gün 

bozulmadan dayanacağını görmek istediler. Taze bir fidana bir 

20


armut dalı eklediler, aşının tutup tutmayacağını denediler. 

Sonunda ellerindeki işaretlerle yetinerek orada karar kıldılar. 

Çıplak, çorak yamaçlar. Kışın buzuyla aşınmış. Soğuk, 

sert boralarla rüzgârlı. – Burada bir yer hazırlamak lazımdı 

Sarı Otel’e. Büyük taş bloklar bıraktılar helikopterle; taraça 

hazırlamak için kullanacakları tomrukları yığdılar. Su 

püskürttüler uçaklardan, toz ve kum üfürdüler. Isı dalgaları 

gönderdiler yamaca karşıdan, re minör radyo dalgaları 

gönderdiler. Killi-volkanik bir toprak karışımı döktüler 

tonlarca. Yosunlar, çakıl taşları, tohumlar; mineraller, gübre, 

bakteri kültürleri yağdırdılar. İklim raporlarına uyan bir çam 

ağacı türünden birkaç örnek koydular kayaların üstüne, – 

tutuverdi hepsi. Toprak sıkıca kavradı taş blokları; sımsıkı 

yapıştı birbirine malzeme. Hazırlandı zemin. 

Sarı Otel’i kuracaklardı. – Ahşap taşıdılar. Sağlam 

kazıklar çaktılar. Kum, harç, boya, demir taşındı. Sıkıca oturdu 

kalaslar, kolonlar. Ortada ayrıntılı bir plan yoktu aslında, ama 

varmışçasına, zincirleme gelişti her şey. Birkaç kat çıkıldı 

hemen. Örüldü duvarlar, sıvandı dış cephe. Çabucak bitti 

inşaat. Ve sarıya boyandı bina. İnce işçilik yapıldı, her şey pırıl 

pırıl oldu. 

Hiç kimsenin bilmediği, adı sanı olmayan yükseltilerin 

arasındaki bu garip yamaca kuruldu Sarı Otel. – Tüm dünyaya 

duyuruldu. 

Ve kilometrelerce ötelerden, sırf Sarı Otel için, uğultulu 

rüzgârların estiği bu bomboş dağların karanlığına taşınmaya 

başladı insanlar. – Yemek kokuları, kahkahalar, çocuk 

21


bağırışları, müzik sesleri. – Sanki dağların re minöre yanıtıydı 

bu. 

En sonunda bir gece, ilk defa olarak, çatı katının turuncu 

ışığı yandı. 

22


HAYVAN 

Gözlerden uzak yaşıyor Hayvan. 

Dağlara çıkmış. Medeniyetten uzak, insandan uzak. 

Keşfedilmemiş, kendine özgü. Nasıl yaşadığı anlaşılmaz, onda 

işleyen düzen bir muamma. 

Sivri tepelerden etrafı gözlüyor, boğazlardan sakınarak 

geçiyor, aşağı koşuyor tümseklerden, düzlüklerde bir beliriyor 

bir kayboluyor. Kayalık yamaçlarda görünen maden 

damarlarının dibinde uyukluyor. Uyandığında, o her zaman 

dinlendirici ve yenileyici olan uykusuna kara bir leke kattıysa 

yakınlardaki kömür ve kurşunun dolaylı etkisi, suyu aramaya 

çıktığında o etkiden arınıyor. Ağaçlara tırmanıyor, tuhaf 

bitkilere sürtünüyor, otların ve karpuzsu meyvelerin dibini 

kokluyor. Kimi günler kendi güvenli bölgesinde kalıyor, sabit 

besin kaynaklarını değerlendirerek oyalanıyor ve uygun hava 

koşullarını bekliyor. Biliyor duyularını dinlendirmeyi; gücünü 

depolayıp, uygulamaya koyacağı yetilerini hazırlıyor. Sonra 

keşfe çıkacağı günler geliyor. Su, beslenme ve barınma 

ihtiyaçlarının çok daha ötesine geçen kapsamlı bir keşif 

güdüsü yönlendiriyor onu. Kapalı işaretleri takip ederek kesin 

23


bir mantıkla ilerliyor. Gözüne kestirdiği mevkilere tek tek 

varıyor. Kuytulardan geçiyor, rüzgârdan başka hiçbir şeyin 

uğramadığı yerlerden geçiyor. Tüm gün ve gece havayla, 

ışıkla, toprakla, suyla baş başa. Uğultuları dinliyor, hava 

olaylarını gözlüyor. Yabancı cisimlerin ayrıntılarını ve yeni 

yüzey şekillerini yakından, şaşırtıcı bir iştahla inceliyor. Ve 

keşif günlerinin akşamlarına doğru, uzun süreçler boyunca 

hazırlanmış görkemli sonuçlar açığa çıkıyor, Hayvan’daki fetih 

hissini doyuran şeyler oluyor; sırtüstü uzandığı bir kuyudan 

bulut tarlalarına bakarken, bir krater ağzında ufka gözünü 

dikmişken, ya da bir başka vahşi hayvanı atlatıp çıktığı ıssız 

bir akabenin ucundaki genişçe açıklıktan batıdaki külrengi 

bulutlarda güneşin kavuniçi izini gördüğünde, büyük 

olayların parçası olduğunu duyumsuyor, zirvelere varıyor. 

İnanın ki o, güneşli öğlelerde ağustos çayırlarını 

seyrederken acı duymuyor! 

24


SOKAK 

Hiçbir zaman kendisi olmadı bu sokak. 

Yemyeşil bir sinek cenneti oldu. Yeni yaratılmış şeyin, 

içine ilk kez yerleştirildiği mekân oldu. Işığın sonsuz 

uzunlukta ölmesi için ayrılmış sakin bir alan. Zevk denemeleri 

için düz bir yüzey. – Pekiştirilmiş sessizlik oldu. 

Kusursuzken şurasından burasından düzeltilip yeniden 

kusursuz yapılan bir şaheser, – ya da kaskatı bilincin 

ölçülemez derecede eksik iskeleti! 

Güneş açan nisan öğlelerinde ortaokul çocukları için 

kurutma kâğıdı oldu. Geceleri, kediler için ılık bir dünya oldu. 

Çevresindekilere göre yaratığa dönüşen bir adam için ortalık 

bir yer. Müziğin karanlık art niyeti – ve bir zemin, bir dayanak 

bulunmadığında bile demlenmeye devam eden koyu kan. 

Berrak düşüncenin defalarca yıkayıp parlattığı yalın 

bombe! Ya da buğulu uzak mahallelere uzanan görkemli 

kentin ilk belirtisi! 

Yarasanın aniden geçişinin belli belirsiz algısı, bir korna 

sesinin boşluğu taraması. 

25


İşte, günün sıradan bir saatinde güneşin vurduğu sokak. 

Bu sokağı kimse görmedi, bilmedi. Kimseler anlayamadı 

bu sokakta neler olup bittiğini. 

26


DOĞU / BATI 

Onlar, Batı’da bizim bilmediğimiz pek çok şey bilirler, 

bizden pek farklı yaşarlar. Biz Doğulular ne kadar taklit etsek 

onlar gibi olamayız. 

Örneğin, onlar bilirler, dışarıdan bakıldığında, bir 

pencereden diğerine kayarken, granit ve alüminyum mutfak 

tezgâhlarının düzgünlüğünde ve çatal bıçak takımlarının 

ışıltısında yemek yiyen çekirdek ailenin mutluluğuna dair ne 

varsa, onu yan dairenin hâkî-bordo renkli salonundaki içkili 

partinin hareketliliğinde ara ara görünen ultramarin mavi ve 

füme griye çağdaş vaatlerin en uyarıcı ve yatıştırıcı 

bileşimleriyle katmayı. Biz bilmeyiz. Nereden bileceğiz? – 

Onların elektronik müzikle ifade edilen bir karşılığı olan 

otomobilleri vardır, varyantları dönen. Bizse pek bir şey 

anlamayız bundan, otomobillerimize bindiğimizde pek bir 

yabancıyız. Onlar pastel renkli raflara sıra sıra dizerler gümüş 

suyuna batırıp çıkardıkları lobutları; koku püskürteçleriyle ve 

çınlayan dijital zillerle etkiyi arttırırlar, – sonra da gidip 

yaşarlar bunu. Onların odaları hipnotize eder insanı. Sunulan 

paket ambiyanslarda tatmin bulma konusunda gerçekten 

başarılıdırlar. Aralarında vakumlu diş fırçalama kabinlerinde 

27


tarifsiz ürperişler yaşayanlar vardır. Onların kentlerinde korno 

sesleri duyulduğunda birlik olur insanlar lüks caddelerde. 

Kafelerde bir parçası olmayı başarırlar inandıkları 

kurmacaların, – çiçekli duvar kâğıtlarının yukarısına monte 

edilmiş turuncu ışıklı avizelere doğru sokulurken. Hangi etkiyi 

yaratmak için hangi yöntemi uygulayacaklarını iyi bilirler; 

bilirler en ince ayrıntısına kadar, apaçık ortada olan ne varsa! 

Krom kaplama süper-ince galvanizli borularda yağlı mineral 

suları akıtırlar. Onların kameraları yeşil bulanık suların 

yosunlu planktonlu akıntısında kayık altlarına yakın çekim 

yaparken saksofon çaldığı duyulur. Ve onlar bilirler kimyasal 

birtakım işlemlerle göğün renklerini nasıl değiştireceklerini; 

çeşitli manipülasyonlarla kendi ağaçlarını, ideal göllerini, 

ovalarını elde ederler. 

Biz, Doğu’da bunları bilmeyiz. Bilsek de bilmeyiz. 

Boşlukta yaşarız biz; cenin pozisyonunda döneniriz külrengi 

havada. Sağımızı solumuzdan ayırt edemeyiz. Bilmeyiz apaçık 

ortada olana dair çok da bir şey. – Yalnız, biliriz kapalı anlamlı 

cevaplarını nükteli bilmecelerin. Bilmecenin ve cevabının 

anlaşılması yüzyıllara yayılır. – Bir de iç niteliği görünüşteki 

etkisinden çok farklı olan yöntemlerden şaşırtıcı sonuçlar 

almasını biliriz. 

28


DUVARCI 

Duvar örmek onun için her şeydi. 

Dört elle sarılıyordu mesleğine. Çalışkandı, özenliydi, 

bileğini de yüreğini de katıyordu yaptığı işe. Duvarlar için 

öğrenmişti bildiği ne varsa, duvarlarda buluyordu kendisi için 

her şeyin anlamını. Tüm yetilerini, sezgilerini, becerilerini 

zanaatının hizmetine koşmuştu. – Kimi zaman ayırmak için, 

kimi zaman birleştirmek için, kimi zaman sınırlamak için, kimi 

zaman da bomboş bir alana bir şeyler eklemek, bir şeylerin 

etrafını çevrelemek için örüyordu duvarlarını. 

Kendi usulleri vardı tuğla ve briket yapmak için. Özel bir 

harç karardı. Taşın her cinsinden anlardı. Denge, sağlamlık, 

yağmur suyuna ve kara dayanıklılık, oranlar, sıva, boya, 

süsleme – bunların hepsinin ustasıydı. İklim ve toprak 

koşullarını, doğal çevreyi, hâkim rüzgâr yönünü de hesaba 

katardı. Her eseri aynı sağlam ilkelerin farklı bir uyumlu 

bileşimini; kendi beğenisini işin gerektirdiği matematikle 

birleştirerek yaptığı bilinçli bir seçimi ortaya koyardı. – 

Bütünleşirdi üzerinde çalıştığı duvarla. Yaşam dili, ördüğü 

duvarlarda saklıydı. 

29


Duvarların yanında yaşamıştı en büyük mutluluklarını. 

Bir duvarın başında çalışırken, yaptığı işten aldığı düzenli 

tatmin her şeyin ötesine geçer, ona bütün sıkıntılarını 

unuttururdu. Duvarların dibinde en tatlı hayallerini kurar, o 

sırada tüyleri diken diken olurdu; âdeta duvarların yüzey 

niteliği etkilenirdi ürpertiden. Bazı günler işinin başında 

rastgele bir melodi tuttururdu ve mırıldanmaktan hoşlandığı 

bu melodide daha yüce, gizli bir bilinç dünyasının anahtarını 

bulduğuna inanırdı; üstelik bu inancı melodiyi tekrarladıkça 

gün boyu artardı da artardı. Mesele hazsa, işinin her 

aşamasından, hatta işin başındayken çevresinde gelişen her 

olaydan ayrı bir haz duyardı. Bilirdi hatta, hazzın o asla 

yakalanamayan, kavranamayan manyetik kaynağını da. 

Duvarcı dünyaya hep duvarlara göre bakardı ya, bir gün, 

“Bir duvar öreceğim ve onun üzerinde hiç görülmediği kadar 

güzel bir gökyüzü göreceğim,” dedi. – Uygun bir nokta buldu, 

hemen işine koyuldu. Seçme malzeme kullandı, tüm hünerini 

konuşturdu. Kararlıydı, dikkatliydi, hiç hata yapmadı. Bir 

yandan melodisini mırıldanırken öbür yandan usta işi bir yapıt 

ortaya çıkardı. 

Ne zaman ki duvar tamamlandı, hemen karşısına geçip 

belli bir mesafede yerini aldı. İçine derin bir nefes çekti, başını 

yukarı kaldırıp baktı: Yavan bir gökyüzü gördü. 

İnanamadı, tekrar baktı, ama gördüğü yine yavan bir 

gökyüzüydü. Ve tekrar baktığında, yine. 

İşte o an kendine ve duvarlarına olan tüm inancını bir 

çırpıda kaybetti. – Ve bir an için, kendi âleminde yerlerini ve 

30


sınırlarını çoktan saptamış olduğu birtakım güçlerin serbest 

kalarak kendi başlarına garip danslar etmesi gibi imkânsız bir 

şeye şahit oldu. 

31


GAZEL 

O kadında nedir bu denli etkileyici olan, böylesine çeken, 

büyüleyen? 

Otururken veya ayaktayken, duruşundaki o çarpıcı dirim 

mi? Saçlarının, ilgilenen için, yüzünün kıyısında ve kulağının 

arkasındaki taranma çizgilerinde sunduğu seyirlik mi? Yoksa 

boynundaki o Yunan büstlerini andıran kendine özgü anlatım 

mıdır insanın aklına takılan? Kıyafet ve renk seçiminin 

çağrıştırdığı o Chopin prelüdü havası mı? Taşkın tutkuya dair 

bir şeyler mi var, bedeninin rutin dinamiğinden yayılan 

enerjilerde? 

Yoksa kendi güzelliğinin farkında olması mı onun, – 

görünüşünün doğurabileceği aşk olasılıklarını sürekli 

düşünecek kadar? Koku mudur yoksa, – kıyafetinin 

kıvrımlarından, boynundan, sırtından, bileklerinden, koltuk 

altlarından yayıldığı sezilen o kişilik dolu, yabani kokular? 

Hayır, onun asıl sırrı bambaşka bir yerde yatıyor! Cadde 

sonlarında renkleri ve sesleri başdöndüren bir girdapla 

beklenmedik anlarda birbirine katabiliyor o. Allah vergisi bir 

yetenek bu, özünde ne olduğunu kendi de bilmiyor. 

32


Bir anlığına çekimine kapılırsa birisi, o onu alır, yeraltı 

galerilerindeki zümrüt yeşili sulardan geçirmişçesine güney 

rüzgârlarında kurumaya bırakır. İnsan onunlayken, onun her 

sokağın ucunda günbatımını, her merdivenin dibinde denizi 

görür gibi bakan gözlerinin ait olduğu büyülü dünyaya 

sokulmak ister. 

Öyle ki, etkisine kapılanlar için asla anlaşılamayacak bir 

hilesi var onun: Dünyanın bir eşini saklıyor bedeninde, 

benliğinde, – nedir bu diye soracaklar, üzerine kafa yoracaklar, 

bu arada o kendine bağlayacak, kafa karıştıracak, kandıracak, 

yüreklendirecek, oyalayacak, yönetecek. 

33


MASUMİYET 

-uvertür- 

Yalnızca masum olanlar korkabilir geceleri seraların 

ardındaki boş arazilerden. 

Yalnızca masum olanlar için eser rüzgâr limon 

bahçelerinde; kımıldar söğüt dalları, cılız yol kenarı çiçekleri; 

toz kalkar ıssız arka yollarda. 

Masum olanlar tüy gibi hafiftirler. Yalnızca onların vardır 

mırıldanacak ezgileri. – Ve onlar dinleyebilir bir müzik 

parçasını baştan sona. 

Masum olanlar için başlar yaz, birbirini izler mevsimler. 

Hazırdır onlar, bulutlardaki yüzyıl başı düşleri kurduracak 

görkemlere. 

Yalnızca masum olanların hakkı vardır pipo içmeye! 

Yalnızca masum olanlarda vardır yel değirmenlerine 

saldıracak kadar neşe! 

Yalnızca masum olanlar hayal edebilir küfelerin içini! 

Yalnızca masum olanlar ürperir kilerlerde! 

34


Masum olanlar içindir ağaç sıralarının buğusu! 

Masum olanlar için, piyanonun tuşlarına sakince 

basılıyormuş gibi dizilir karşı yamaçta bembeyaz mahalleler. 

Masum olanlar dönebilir kendi dünyalarına, 

paravanların ardından emin olarak. 

Çekerler kılıçlarını – ve sonra kınına sokarlar, bu bir 

oyunmuş gibi. 

Bir düşünceye sığdırırlar dünyayı: Başlarını kaldırınca bir 

kuş resmi görüverirler levhada! 

35


KUŞLAR 

Bu kapalı havalı, ıslak, uğultulu günün her yana çökmüş 

kasveti, bir başıma olduğum bu yol kenarı düzlüğünde, benim 

için, giderek artan bir gerilimle, elektrik tellerine tünemiş 

kuşlarda düğümleniyor. Buna nasıl bir çözüm bulabilirim? 

Uzun uzun bakamıyorum bu kuşlara: Tüylerinde 

karmaşık şekiller, kanatlarında garip renkler var. Gözleri 

bakışılamayacak derinlikte birer kara nokta. 

Yüzümü su birikintilerine dönüyorum. Orada, yüzeydeki 

harelenmelere dikkatimi vermeye çalışıyorum. – Ama 

olmuyor. Aklım kuşlarda. 

Her şeye uzaktan bakmak da kurtarmıyor: Kuşlar, en 

geniş açıdan bakıldığında, bu kendi haline bırakılmış yerin 

manzarasında küçük bir detay da olsalar, tam da o küçük 

halleriyle rahatsız edici bir detaya dönüşüyorlar – her an 

bütünün önüne geçip, bütünle olan ilişkimi altüst ediyorlar. 

(Değil mi ki küçük bilmeceler en çok kurcalar zihni! Bir kez 

takılıp kalmaya görün, sonsuz derecede büyütebilirsiniz küçük 

bir bilmecenin yaratabileceği karmaşayı.) 

36


Yakınlarda bir yerde geniş bir nehir olduğunu, sularında 

büyük, sağlam bir teknenin süzüldüğünü ve bu teknenin 

yağan yağmurun zevkini yaşayarak yolculuğuna doğru 

açıldığını hayal ediyorum. Geniş, ferah bir hissi devam 

ettirecek o, ileriye doğru uzanan solukta. – Ama kuşlar yine 

rahat bırakmıyor. Dönüp dolaşıp kendini düşündürüyor bu 

yoğun yumrular. 

Burada, bu bomboş düzlükte basit bir düşünme 

kararlılığı bana akıl ve istem dışı, başedilmez bir dehşeti 

yaşatıyor. Çakıldım kaldım. Kımıldamaya korkuyorum. Ve 

sanırım bu kuşlar burada, bu tellere tünemiş olarak durduğu 

sürece, ben onları tüm şiddetiyle yaşarken, gri gökyüzüyle 

çevrelenmiş manzarada yabanıl bir hayalet çehrenin 

kömürleşmiş gözlerine, bilincin karanlık köküne varacağım. 

37


SEN 

Nesin sen, anlatayım sana. 

Karşımdasın: Tekdüze konuşmasıyla büyüleyen analog 

ağız. – Senin etkinle müsaade edildi salonun uzak köşesindeki 

yuvarlak lambaya yoğunlaşabilmeme. 

Düşüncelerin dinmek bilmeyen kargaşasına karşı, 

kendimi oyalamanın peşindeydim. Ne var ki tüm oyalanmalar 

beni daha da yormaya, yıpratmaya yarıyordu sadece. – Şimdi 

ise yatıştırıyor lamba. Dindiriyor, dinmek bilmeyen ne varsa. 

Düğüm çözülüyor. Uysallaşıyor geniş salon. 

O köşede yaşam var. Eğer sende gördüğüm buğuysa, 

mırıl mırıl anlatan ağız, – ki iyi ki vardır bu buğu – – o köşede 

duran da lambadır, ışıktır. Aklım çeliniyor o tarafa doğru. 

Zihnim o köşede kat kat toplanıyor, kalın derili bir hayvanın 

ensesindeki kıvrımlar gibi. 

Üstelik, gizemli ağzın sahibi, bilmiyorum senin ne 

anlattığını. Bilmiyorum, böylesine büyülerken, kendine 

bağlarken nedir sırrın; sesinin tonu mudur, yoksa 

söylediklerinde gizli birtakım bağlantılar mı. 

38


İşte karşımdasın. Görüyorum seni: Her şeyin ortasında 

oturuyorsun, keten gibi gerçek. Varolanların gözdesi! Ezel 

cilasıyla parlamışsın. Üzerine titriyorlar. 

– Uzak ışıklara bakarken havayı kokladığımda dünyanın 

tüm ıssızlığını duyduğum o rüzgârlı gecelerde gibiyim! 

39


KENT PLANLAMACILIĞI 

Kenti kuracak olanlar düzlükleri çok uzaktan seyrettiler, 

bir an gözlerini kırptılar, göz kapaklarının içinde bir imge 

şekillendi, onu uyguladılar. 

Değişik yüzeylerde, değişik açılardan, değişik 

yöntemlerle çalıştılar, her seferinde özgün sonuçlar elde ettiler. 

Her cins şeyi taşıyıp getirdiler, yığdılar burada, işlediler, 

büyük zenginlikler çıktı ortaya. Geceleri, uzayıp giden ışık 

tarlalarına baktıklarında, olandan da fazlasını gördüler. 

Işıltılı bir şaka olarak algılamışlardı tarihi: Tarihsel bir 

kent kurdular. – Görkemli bir gelecekti hazırladıkları. 

Devrimlerin müthiş görkemini saklayan siyah-beyaz resimler 

vardı akıllarında. Kitleleri heyecanlandıracak buluşların koro 

halinde fışkırıp üzerinde yükseleceği bir anıtlar kümesi 

besliyordu hayal güçlerini. 

Yüz binlerce karmaşık güzellik sakladılar görüntü 

yığınlarında, renkli bileşimlerle. Zaman zaman görünür olur 

bunlar. – Gözlerin dalıp gideceği kaldırımlar tasarladılar. 

Başka başka zamanlarda bakıldığında renk değiştiriyor onların 

sokakları, ki niteliğine tam olarak inilemiyor bu değişimlerin. 

40


Beton dönemeçler dizdiler yamaçlara, eğrilerin içrek sanatıyla, 

güneşe karşı. Her sokağın ufkuna ya bir dağ zirvesi ya da bir 

anten kulesi koydular. 

Kenti kuranlar metalik yankılar için geniş alanlar 

bırakmayı ihmal etmediler. Batan güneşin kızıl ışığını çaktılar 

çarpı şeklinde duvarlara. Kabarık, çanaksı, aniden dimdik 

yükselen veya açıkta duran alanların öngörülemeyen 

psikolojik etkileriyle, ani basınç düşüşleri ve enerji 

kabarmalarıyla, çeşitli boyutlar kazanıyor onların kenti. 

Onların yapıtı, sihirli oranlara dair birtakım numaraların 

marifetiyle, olduğundan daha büyük ölçeklerle hatırlanacak. 

İşte, beyin fonksiyonlarını hızlandıran geçiş 

bölgelerinden biri! – Kıyıda kalmış ayakkabı atölyesini gözden 

kaçırırsanız, lanetlenirsiniz. Pasaportunuz var göğe çıkmak 

için, kıymetini bilin! – Onlar, cam cepheli binaların önünde, 

yansımaların birbirine girdiği yüksek katlara doğru, hafıza 

yalnızca zevk veren bir şey olsun istemiştiler. 

Akşamın mavi tepelerini perdeleyen geniş apartman 

bloklarının ardında deniz öyküleri anlatılıyor. Bize yetmişli 

yıllardaki yerimiz gösteriliyor o yöne doğru baktığımızda. 

Misyonumuzu anlıyoruz. – Hüzünlü bir öykümüz olsun diye 

geçiyor çam koruluğundan şu patika. Yamaçta, güneşte 

sararmış bir medeniyet gibi duran, rölyefi andıran mahallelere 

doğru, zamanın yorgun müziğinin ağır bir tempoyla 

ilerleyeceği, gizli bir yan düşünmüş herkes için, kenti kuranlar. 

Tek bir çelimsiz ağacı seyretmek için sonsuz zahmetlerle 

yapılmış olan terasın farkındayız. 

41


Kent büyük bir koku gibi uyansın istemişlerdi köprüden 

bakıldığında. 

Ve işte! Uzanıp giden bulut tarlalarının altında, gökle 

bütünleşmiş olan kent, nasıl da yakışıyor ezele! 

42


KARE 

Adamlar bir oyun tahtasının başındalar. Dört tarafında 

dört kişinin olduğu bir kare. Suskunlar, ifadesizler. Sabit 

gözlerle bakıyorlar karenin ortasına. Sanki bir zorunluluk 

onları buraya bağlamış gibi. Ne oynadıklarını anlamak güç. 

Dışarıdan bir şey anlamak güç. 

Meğer karenin bir kenarında oturan adam, yüzünün 

baktığı yönde vertigosuyla tam eşleşen bir dipsiz kuyu 

bulmuş. 

Yanındaki, evinin duvarlarını yiyen mantarla başbaşa. 

Diğer kenardaki, önemsiz bir detayda aksayan 

sağduyusunun kronik tekrarlarından kendini alamıyor. 

Ötekiyse dikkatini tek bir noktaya toplamış, bir gerekçe 

yaratmaksızın suyun saniyelerini sayıyor. 

Karenin dört kenarında eşit koşullarda dört adam. Bu, bir 

mesele. 

Ayrılıp gidemiyorlar. Sanki onları aralarındaki bir 

anlaşma değil, nefes aldırmayan, yüksek gerilimli manyetik bir 

denge buraya kilitli tutuyor. 

43


Kumarın çağrısına uyup gelmişlerdi. Oysa oynadıkları 

oyun: “Karenin Tutsakları”. 

Kazanan olmayacak. 

44


TERRA COGNITA 

-prelüd- 

Suların çekilmesini bekledik. 

Yollar kapalıydı günlerdir; ağır hava koşullarında 

yerimizden kımıldamaya niyetimiz yoktu. Dışarıda neler olup 

bitti kim bilir. 

Suların yeterince çekildiğine inandığımızda dışarı çıktık, 

hareket ettik. Günün ilk ışıklarıyla bölgeye giriyorduk. 

Daha ilk adımlarımızla hissettik, bu defa pek yeni bir 

şeye dâhil olduğumuzu. – İlk girişimizde bölgeye dair hiçbir 

şey öğrenmemişiz: Burada her soluk ayrı bir ot, meyve, toprak, 

nem kokusu bileşimiymiş; taraçalardaki her çiçek eşsiz bir 

gerçeklik örneği, ağaçlar eğri büğrü dallarıyla doğanın çarpıcı 

birer tavrı, böcekler buraya özgü yaratıkvari türler, daha önce 

siste belli belirsiz seçebildiğimiz sivri kayalar ise göğün 

boşluklarına uzanan peribacalarıymış. 

Kenarında desenli kabukların ve yusyuvarlak taşların 

sıralandığı sedef patika, loş kaya kovuklarında tutuşan mavi 

alevler, kuytuda mırıldayan cevherli dere, tepedeki fosforlu 

45


zirve ve gökte kopkoyu pembeye gömülürcesine ağır ağır 

ilerleyen geniş kanatlı kuş ya da pterodaktil… – Bölgeye ilk 

girişimiz bir hiçmiş: Esas şimdi buradayız, çok iyi bildiğimiz 

bir yer gibi olan bu yerde. Dönemecin ardında mevsim 

harikalarının bizi beklediğini biliyoruz. 

46


MUSICUS OPERANDI 

Bu coğrafyayı her köşesiyle duyabiliyorum. 

Yer yer çorak, yer yer otlarla kaplı bir arazi; engebeler, 

kayalıklar, yayvan tümsekler, boş düzlüklerin ucunda tepeler. 

Yukarıda açık, geniş bir gökkubbe, görkemli bulutlar. Beride, 

sığ bir yatakta menderes çizerek akan nehir. Ne bir köy, ne bir 

fabrika, ne meteoroloji istasyonu, ne de askeri gözetleme 

kulesi. Kendi halinde doğa sadece, yer şekilleri, hava olayları: 

bir tek, kuzeydeki bronz yamaçlarda konargöçer bir kabilenin 

çadırları, akşam karanlığında görünür olan meşaleleriyle. 

Doğudaki höyüğün dibinden sıçan gibi kaçışarak geçen de bir 

başka gizli soy. Ender ağaç kümeleri belki de mevsim dönümü 

törenleri için kutsal noktalar. Güneydoğudaki çukurluk alanda 

çıldırtan bir fırtına beklentisi, belki de alçalan yassı bir bulutun 

derin heyecanı. Büyük baş hayvan iskeletleri, rüzgârda 

titreyen çalılar ve bir nakliye uçağı enkazı yerini alıyor 

bölgenin akşam efsanelerinde, ama sadece onlar değil: çizgisel 

tümsekten sonra, kuzeydeki boğaza doğru lacivert bir hücum 

doğrultusu; çark gibi dönen basınç merkezleri; manyetik 

kuytular. – Ve batı düzlüklerinin üzerinde anlık bir pırıltının 

tılsımı çağları yönlendirmiş düşünce akımlarını, ulusların 

47


büyük kararlarını ve kabaran soluk gibi büyük bir gelecek 

fikrini en derinden onaylıyor; yaşama bağlılığı yüceltiyor, 

insanı göklere çıkarıyor. 

Birbirine karışmaması gereken her şey birbirine göre 

ideal mesafede. 

48


DÜNYA VE EDİMLER 

building Carthage 

Dünyayla ne yapacağımı bilmem ben. 

Sabah sisinde uzakta metal bir direkten yansıyan ışığı 

gördüğümde mutluyumdur. – Ama acaba bu bir işarettir ve 

onu bana sabah göstermek istemiştir de, ben onu kendi yüksek 

değeriyle mi görmekteyimdir, yoksa o yansıma orada kendi 

başına oluveren bir şeydir de, ben mi onun değerini 

çarpıtmışımdır? – Bazen basit bir yansımayı bile olduğu gibi 

bırakmayı bilmem ben. 

Terasa çıkarım ve hızar testerenin gürültüsü biçerken 

ortalığı, gökkubbeyi tararım. Beklentim büyüktür, her zaman 

ölçülü olamam. Bulutlarda ve yükseklerin kırlangıçlarında bir 

okyanus doğrultusu ararken zorbalaşabilirim. 

Ama kuşlara olan hıncım bazen çok uzun gider de bazen 

çabuk geçer. Terk eder beni, tatmin dolu dünyanın 

oluklarından süzülerek akmanın bana göre bir şey olmadığı 

düşüncesi. Olağan bir şeydir aslında kızılağaçları sevmek, taş 

duvardan fırlamış yaratıkvari bitkiyi sevmek. Sevmekten de 

öte, çayırlara minderler gibi saçılmış yassı kayalarda ve kireçli 

49


falezlerde hoşlanacak bir yan bulmak, istemime uygun yüksek 

bir aşamanın kurgusuna çıkartıverir beni: Orada, neşenin 

sağladığı imkânla, güç müsrifi yapıp etmeler için ölçüsüz bir 

heves bulurum kendimde. 

Ok atarım görüntüyü kapatan binaların arasında görünen 

ufuk parçalarına doğru! Gökdelenin karnını demir tıkırtılarıyla 

süslerim, sıradağın dış hattına dikiş çizgisi eklerim. 

Coşkunluğun acemi edimleri kesinlikle eksiltmez beni. Mısır 

tarlasının yanıbaşında iri bir tokmakla yere çakılı kazığı döven 

kızı yüceltirim yüceltebildiğim kadar. Göle giderken 

yürüdüğüm yolda geçtiğim her tümsekte yaşadığım kişisel 

zafer hissi bende saklı. Melodiye tutunurum. Kasabadan bu 

yana doğru gelirken yolculuğumun karakteriyle çizdiğim yayı, 

göl kıyısı yürüyüşüm sırasında tamamlamaya çalıştığım 

çemberi kendimden bile gizlerim. Bakışlarımdan anlaşılmaz 

gözlerimin yamaçlarda ne aradığı: Ben de bilmem. Issız 

patikanın ağzında, kuş, böcek ve rüzgâr sesleri arasında çakılıp 

kalmışım, ormanın derinliğine doğru çok uzun süredir sabit 

gözlerle bakmaktayım: Acaba korkacağım bir şey midir, 

oradan gelmesini beklediğim? Başımın üstündeki 

gökkubbenin ağırdan ağıra bunaltıcı bir tavana dönüşebileceği 

düşüncesiyle tedirgin, sırtımdan soğuk damlalar süzülerek 

ardımı dönüp çıkar giderim ormandan. 

Benim ormana dair hafızam, ayrılırken hep unutmuştur 

en güzel şeyleri: Boş bir sayfa bulma korkusuyla, kaçınırım 

öyle anlarda geriye dönük zihin meşguliyetinden; ormandan 

ağırdan ağıra köklü bir kopuştur bu. – Yine de, bir ara, giderek 

50


sıkıştığım hissi bir yana, karşımdaki gökler hiç yitirmemiş 

gibidir görkemini: Ama caddenin sonundaki traverteni 

andıran geniş açıklığın üzerindeki güneşli bulut atlasının 

güçlü etkisinden yüzümü çevirip yolumdan sapmaya 

durduğum an, bana kalanın yalnızca iri bir köpük olduğunu 

farketmemdendir, sonunda en fena içerlediğim. 

(Günle olan sözleşmemi ihlâl eden neydi acaba? Attığım 

oklar mı, nereye gittiğini bilmeden – vurdu istemediğim bir 

hedefi? Yoksa acemiliklerim mi, ısrarlı içgüdüm, 

tamamlayamadığım çember mi yarattı beklemediğim 

kırılmayı? Yamaçları inceleyen gözlerimde kötü niyetin mührü 

mü vardı yoksa? Ya da tek bir patikaya fazlaca vakit 

ayırdığımda karışıklık mı yaratmıştım işleyen düzende? 

Düşüklük bana mı zamana mı içkindi? Belki de ormana sırtımı 

dönmekte acele etmiştim. Kesin olan şey şu ki, şehre dönüşte 

üzerimdeki pastoral yükten arınmak için altından geçtiğim taş 

kemerler de istediğim etkiyi yaratmamıştı. Sıfırın sonsuz 

pekişmesiydi sürüp giden.) 

Dünyayla ne yapacağımı bilmem ben. Uykum kaçar, geç 

bir saatte balkona çıkarım, çok uzakta, üçgen şekilli bir 

aralıktan görünen kent parselinde bekleyen geceyi, dünyanın 

ezelî sessizliğiyle bir arada düşünürüm. 

51


AĞAÇ 

Ağaç nedir? 

Ağaç, kütledir. Ya da kütleye kılıf. Kendi çılgın sessizliği 

içinde nasıl da ürkütücü. Nasıl da eylemsiz, ilişkisiz, ayrık. 

Onda sürüp gideni, içerdiği sızlamayı, onun öylece ortasında 

kaldığı hava akımlarını kavrayabilmek imkânsız. Varlığından 

habersiziz. Kendini kendi haliyle tanımlıyor da olsa. Çünkü 

ona bir ses karşılığı arayınca, tiz de pes de olası görünüyor 

bize. Onu dönüş içinde düşünsek de, düşünmesek de. 

Belki de eninde sonunda, yarattığı bu etkidir ağaç: Ânın 

değeri ölçüsüzce yükselmiş, göğün tekdüze mavisine karşı 

ağacın yeşili bir o kadar keskinleşmiş, çıtırdayan gözbebeğinde 

kalıcı bir yanık izi oluştu oluşacak… 

52


KENTİN HARİTASI 

metropolitan 

Kentin haritası önümde; heyecanım kabarıyor. 

Gidilecek, keşfedilecek, fethedilecek paftalar. Şimdi, 

haritanın önündeyken, benim için taranacak, araştırılacak 

uçsuz bucaksız paftalar. Kent mavi bir sudur: Rüzgârlar geçer 

içinden. Belki dev bir gümbürtü boğmuştur çekirdeğinde, – 

haritanın karelerini fısıltılar, iç sesler, ürpertinin kulak 

çınlaması kateder. Suskunlukta gizli hazinedir harita. Sol altta 

forum korosu; sağ içte, dayanaksızlıkta yöntem korkusu, 

derinden. Üst tarafta şifre ormanları; ve her aşamada, düşünce 

ısısı arası yamalar. Öyle ki dünyaya dair algımın dış sınırını 

zorlayan bir irade buluyorum kendimde; haritanın dışına, 

masa lambası aydınlığının dışındaki karanlığa doğru uzansam 

dahi, biliyorum, merkezle irtibat sinyallerim güçlü kalacak. 

Kenti istiyorum, o da beni istiyor. Çekiyor beni. Her 

köşede, her karede yaşanmadan geçilemeyecek, deneyim 

değeri yüksek, türlü zenginlikler olduğunu hissediyorum. Bu 

yüzden kalkamıyorum haritanın başından, kaldıkça da kente 

inancım artıyor. 

53


Ve harita düzlemini yer düzlemine yerleştirdiğimde 

uyduğum genel elektrikle bedenimin yüceldiğini duyuyorum: 

Yitirdiğimden beridir her an yeniden yakalamaya çabaladığım, 

dünyanın yumuşak yüzünü aralıksızca yaşadığım özel 

kozanın kesin bir şekilde iç tarafında olmama ramak var. 

54


SENFONİ 

Konser salonunun değerden düşürdüğü senfoniyi 

yeniden doğal düzeyine yükseltmek istiyorum. 

Ama birdenbire dışarı yürüyüşe çıkmak ve iradenin 

zorlamasıyla sesleri suya, ağaçlara, yola, gökyüzüne 

uygulamak yeterli değil bunun için. İstek, isteğin varlığı ve 

büyüklüğü tek başına yeterli değil: Doğru senfoniyi, doğru 

anda, doğru yerinden harekete geçirmek gerek. Dediğim gibi, 

bu, isteğin salt basıncıyla olacak şey değil. Bugüne dek uzun 

deneyimlerle elde ettiğim yöntemsel ustalık boşuna değil. 

Dinlenmiş sinirler gerek bana örneğin. Dinç miyim 

yeterince? Sakin tavırlarım pırıl pırıl bir esenliğin yolunu 

açabilecek mi? Bunu sezebilmeliyim. Kişisel bir ekonominin 

katılığı içinde düne dağıttığım edimlerden bugüne sarkan 

birikimi algılayarak günlük akışa dair öngörülerde 

bulunabilecek keskin bir duyarlılık var mı bende? Yani, 

durumdan belirgin işaretler çıkarabiliyor muyum, izlediğim 

seyrin ana damarıyla ilişki kurabiliyor muyum? İstikrarlı bir 

çalışmayla oluşturduğum gelecek fikrinin bugüne vuran 

gölgesi hoşuma gidiyor mu? Gitmeli, gitmek zorunda, yoksa 

55


burnumun ucunu bile göremem, sevemem. Hazırlamak, 

başlatmak, ilerletmek, zirveye ulaştırmak ve sonuçlandırmak: 

Bunu başarmak için haz duyuyor olmalıyım; tesadüfleri ve her 

aşamanın en sıradan öğelerini bile kendi yararıma 

kullanabilmem için asal bir duygu varlığı gerek bana. İşte o 

zaman, uzun vadede iç ve dış dünyama dair oluşturduğum 

modellerin doğruluğu, kurnazlığım, kişisel yeteneklerim, 

ustalıklarım ve içgüdümün karmaşık bir bileşimle bir araya 

gelmesinin ortaya çıkaracağı toplam işgücünün dışında kalan 

en belirleyici alt enerjiyle uyumlu olmam mümkün olur. 

Gelin görün ki, bugün böyle ince işler için fazlasıyla 

kabayım. Bir tek, isteğin zorlamaları ve ani kasılmalarıyla 

harekete geçebiliyorum. Yükleniyorum, ama sadece aşırı 

yüklenmeden boşluğa düşebilirim ve sonra belirsiz bir süre 

boyunca kuyudan çıkmayı bekleyebilirim. Egemen havayı 

kavramak ve senfoniyi onunla eşleştirmek: Bu bana uzak, bana 

yabancı bugün. Müziğe kulak verebilmek aslında “leyleği 

havada görmek – ve gözbebeğinde yeşeren yamaçlar, kırlar, 

ufuk pırıltıları” gibi bir şeydir, özeldir, yalnızca ayrıcalıklı 

olanlara göredir. Bense bugün tüm yetersizliğimle, ezbere bir 

dürtüyle, senfoninin yerini her an hazır tutuyorum: çıplak, 

soğuk, çekicilikten uzak bir ortalık yer. Hiç düşünmüyorum, 

damarlarıma yanlış kan pompalarken, senfoninin en can alıcı 

pasajlarındaki aydınlık kuşağı nasıl sezebilirim, ona nasıl 

yakışabilirim, yaklaşabilirim. 

Önüm ardım böylesine denk, sağım solum böylesine 

denk ve her tarafım böylesi renksiz olmasaydı, işte o zaman, 

56


senfonideki seslerin güzelliğinin tüm dünyayı aynı tarafa 

doğru çekmesi ile; bir noktada, dış seslere inat, aşırı 

yoğunlaşıp güzelliği geçersiz kılmak – – arasındaki farkı 

anlayabilecek en basit bir zekâ belirtisini gösterebilirdim. 

57


KARONUN GENİŞLİĞİ 

Gözlerimin iliştiği koyu renkli duvar karosuna tüm 

genişliği boyunca baktım. Bir çizgi üzerinde soldan sağa ağır 

ağır kaydı gözlerim. 

Karonun genişliği, eğilip gecenin içine bağırdıkları yere 

kadar gitti. 

Karonun genişliği, sınır tellerini uyaran küçük rüzgârlara 

kadar gitti. 

Karonun genişliği, birinin cadde köşesinde, eski banka 

binasının önündeki aydınlıktan yaptığı gece başlangıcına 

kadar gitti. 

Karonun genişliği, kentsel bir mekân boşluğuna yerleşen 

büyük zevk ampulüne kadar gitti. 

58


KENDİ İKLİMİNDE DİPDİRİ 

Düzlüklerin üzerinde güçlü akımlar var. 

Aydınlık yaz öğlesinin sarı, yeşil, kahverengi paftaları; ve 

genişliğin sınırlarına doğru her yanda hülyalı sisler. Sağlık 

için, dinçlik için, hayalperestlik için, güç fazlalığı ve 

başarılacak işlerin zengin tasarıları için, ve tüm meseleleri 

yaratıcı, yapıcı, etkilere açık, duyum dolu bir bilinç düzeyine 

göre çözümleyen üstün bir uyumun titreşimleri için – taptaze 

bir havadır ovanın havası. 

Güneş tepede. Doğunun uzak alçak tepelerinin üzerinde 

yere yakın, dağılmakta olan bulutların pembemsi renklerinde, 

güvendiğimiz yüksek kurgulara davet eden masum bir gizem. 

Yaşanacak ne çok şey var! Ten çekermişçesine gidip kavuşma 

isteği uyandıran ışıl ışıl başak tarlalarından ötede, tatlı 

burukluklar. Pilon sırası boyunca, tozlu akın yolları. Ufkun 

ardındaki denizleri isteyen irade kendinden geçerek sağa sola 

atıyor bolluğunun özlerini, tohumlarını; korkusuz iyimserlik 

kök salıyor. Güneydeki uzak kayalıklara doğru tanıdık 

gündüz karanlıkları. Yelken gibi şişmiş sanki tüm coğrafya: Bu 

59


düzlüklere tamamen ait olabilmek, bu düzlüklerden ötesini en 

çok isteyebilecek birine göre sadece. 

Her an koşuya kalkacak yaman bir at gibi kımıldanıyor 

ovanın üzerinde hararet. En yükseklere değen düş köpüğünü 

uyaran koku, kuzeydoğudaki tek sivri tepenin yanık 

esinleridir. Duyulan geniş boşluk sanki sevimli bir kutu içi 

gibidir. Parlak bir yansıma geçtiğinde coğrafyadan, elmastır, 

altın eyer efsanesidir. Her şey aynı melodinin gövdesine 

kapılıp taşkın bir kavis çizecek gibiyken, görkemin ilerleyen 

saati her re majör geldiğinde kendini tüketmeyen zirveler 

yapıyor. 

60


SORU 

Birbirlerine göre konumlarını biliyor insanlar. Kurallar 

çizilmiş; yaptırım gerektirmeyen özel konularda bile işleyiş 

belli. Neyin nerede duracağı bildirilmiş herkese. 

Elektromanyetik aygıt, atanmış işlevinden şaşmıyor. Kalbur 

duvara dayanmış. Ekranlarda anlaşılır kadın yüzleri. Elma, 

tezgâhta çarpıcı renklerle steril. Dinlenmeyi biliyoruz, geçen 

zamana hayıflanmak yok, tasasızca oyalanıyoruz. Semtlerimiz 

sakin, semtlerimiz saten gibi. Bize her koşul için çizilen 

protokoller, gizemi sıraya koymuştur mekânda. Kapıdan 

geçmeyi biliyoruz. Sokağa uyduk. Her şey olağan. Biliniyor 

kentlerde, kişi kendini sabah nasıl açar, nasıl kapar geceleyin. 

Karşılıklı anlaşıldı ahşap, demir, cam, mermer üzerinde. 

Ehlileştirildi dışarının karanlığı. İşte, sizin istediğiniz gibi 

geceye karışıyor Kafkas treni. Belirli bir yaşantının iç hüznünü 

üç notada çağrıştırabilirsiniz. Başlangıçtan beri şüphe 

duymadınız, bir ömrün nasıl yaşanabileceğinden. 

Mobilyalar arasında serbestçe uçuşan tozların zamanını 

mı yavaşlatmak istemiştiniz? 

61


KURGU 

Olaylar trafiği işliyor etrafımda. İçinde yüzdüğüm 

bulanık peltemsi sıvıda, nesneleri tek tek karşıma gelen aşırı 

yoğun etkili küpler olarak görüyorum: ağır ve dumansı ortama 

rağmen, görüş açıma girdiğinde, birdenbire, gerçeklik eşiğini 

dahi aşan nesneler. – Olaylar arasındaki ilgi bağı ortadan 

kalkıyor, ya da olaylardaki ortak yan daha ben yeni alışmışken 

çehre değiştiriyor, yabancı kalıyorum, olaylar sıralanmaya 

devam ediyor. 

Bir dayanak olmadığında bile işlemeye devam eden bir 

yan var içimizde. Eylem santrali gibiyiz, ardı arkası 

kesilmeksizin duyusal istekler, yönelmeler, yapıp etmeler 

üretiyoruz. Ne yapsam? Yüzükoyun uzanabilirim kuma, ya da 

duvarın üstüne oturabilirim. Erişip iğde dalına dokunmalıyım 

belki, ya da sırtımı kabartmalıyım. Otlara sürtünürken 

irkilmiştim. Su içmeliyim belki, ya da gözlerimi yummalıyım 

iki dakika. Ben bir işle meşgulken yatışıp dinebilen dış dünya 

fikri, şimdi oyalayabilir mi beni? Durumu kestiremiyorum. 

Aşırı hareket ve hız belirliyor, gidişata ayak uydurmaya 

62


çalışan düşüncemin savrukluğunu, düzensizliğini, tekrarlarını. 

Suya koşmak da istiyorum, dizlerimi karnıma çekip oturmak 

da. Müziği de deneyebilirim, kalkıp eve de dönebilirim. 

Çözüm, sıradanlaşmak – ve bu sıradanlaşma çözümü, en 

sıradışı olanlarda bile benzer bir şekilde işliyor: taşa dalıp giden 

gözler; sabit düşünme ısısının devamında çaprazdaki kadının 

el aynasından yansıyan gökyüzünün ortaya çıkardığı yeni 

derinlik açıları; en olumlu yönden gelen besleyici ışık huzmesi; 

onca toz duman ve kakofoni arasında kalabalıkta beliriveren 

meleksi çocuk yüzü; kasabanın sahil yamacındaki bölgeye 

günbatımının etkileri düşerken, ormanlık kuzeye yaklaşır gibi 

bir his; ve yürüme mesafesindeki boş arka sokaklarda belirgin 

bir dramatik hava. 

63


GELDİM, GÖMÜLDÜM 

Yolda gelirken, gittiğim yöne göre yamuk duruyordu 

dünya. Kente doğru ilerlesem de, kendimi bir türlü izlediğim 

güzergâhta duyamadım. İlgim boşa çalıştı, hiçbir şey 

anlamadan geçtim caddelerden. Sırf katedilmesi gerektiği için 

katettim yolu; bu arada güneş battı, hava karardı. 

Fakat boşlukta verilmiş bir kararla buraya, kafe 

bahçesinin loş köşesindeki bu masaya oturduğum andan 

itibaren, şaşırtıcı bir şekilde sarıverdi beni ortamın koşulları. 

Yerimi duydum. Işığı tarttım, havayı soludum, hissettim 

ağırlığımı. Bir sıcaklık doğurdum içimde. Esinti hoşuma gitti; 

basit bir fikre tutundum, planını çözümledim gecenin. 

Şimdi, koşullara anbean gömüldükçe, niteliği beliriyor 

palmiyelerin, kaldırım taşının, karanlık toprağın, demir 

kapıların, duvarlarda geceyarısı yağlarının. Yerini belli ediyor 

etrafta ve uzakta, kaktüs kaplı yamaçları yıkamış yeşil sellerin 

doldurduğu yanar göller, konik ayin tepeleri ve tümsek ardı 

soğuk kuyular; binaların beton cepheleri üzerinde yarım aya 

doğru yükseliyor mavi duman. 

64


1986 YILINDAKİ EVİMİZ 

Evimizi ben beş yaşındaykenki haliyle hatırlamayı 

seviyorum. Özel bir evdi bu, tuhaftı, eşi benzeri yoktu. 

Ilıklığıyla kendini belli ederdi bu ev. Eşyalara yönelen her 

bakışı bir hâle, gölgelerin sızısı sarardı. Floresan 

aydınlığındaydı odalar. Elektrikliydi susku. Cilalıydı kıyı köşe, 

duvarların ve mobilyaların detayları canlı bir bozarmışlıkla 

dururdu derinde. Kofralar gibi vınlardı ev tümden. İçine 

girerdim bu evin. Dışarıda su damlaları şıpırdardı. 

Salonda potinler sıralanırdı. Arka odalarda battaniyeler, 

loşluk ve boğukluk, – ve düzenli provalar olurdu. Masa 

örtüleri kareli muşambaydı. Metal tastan yayla çorbaları 

içilirdi. Duvarlar sekiz metre yüksekti. Annem babam 

meditasyon yapardı geceler boyu koltuklarda. Tüycükler 

uçuşurdu havada. Yağmursuz anlarda insan durup dururken 

çıldıracak gibi olurdu. 

Gelip geçerdi binbir çeşit gelecek. Baharat çarşıları 

taşınırdı masanın dört ayağının altına. Koliler açılırken – 

Deliorman’daki akrabalar yollardı– buz keserdi usul dünya. 

Bilinirdi, uzaktan karanlığın damarları gibi gelen ince 

65


derelerin bizim sokak başındaki kavşakta kavuştuğu. Herkesi 

yöneten zihinsel merkez gecenin yoğun peltesiydi. 

Sesler nasıl da döşenirdi, uykusal bir rahatlıkla, 

tamıtamına, yaşayış kanallarına! Korna seslerinin 

insanoğlunun sonsuzluğa yanıtı olduğunu her an duyarak, bir 

tabure ayarlardım kendime oturacak, bitimsiz bir hevesle 

ürpererek. Çünkü her an, açık televizyondan Amerikan 

filminin dinlendirici gizem melodileri gelirdi, ezberlediğim: 

Her an olabilecek önemli bir şeyi beklerken, günün değeri 

şaşırtıcı derecede yükselmiş olurdu. 

Evimiz 1986 yılında dünyayı kalbinden yakalamıştı. En 

uzak ışıkları duymak için terasa çıktığım hiçbir zaman elim 

boş dönmedim. İlgimi küçük küçük zevklere topladım. İşe 

koyulduğumda, uzun süre kopmadım uğraşın düzgün 

çizgisinden. Kulaklarımda çınladı, bilginin ödü. 

66


ÖZNE 

Yalnızca baştan aşağı yıkanmış olduğumda yoğun 

kaynak suyuyla, yalnızca çılgın bir patlamanın eşiğinden renk 

değiştirerek geçtiğimde, yalnızca gümüş filmin ortasından ve 

camın göbeğinden çekip aldığımda büyüterek kendimi, 

yalnızca ve yalnızca bir tam turu tamamladığında dünya, 

gürültü yarıklarından çıkıp geldiğimde, küplerin içinden 

çekildiğinde rüzgârlar ve şimşek aydınlığında bir an 

göründüğümde, – ve görüntü ve koku crescendo’sundan 

uzaklaşmışken bulduğum açıklıkta sessizlik tiyatrosuna 

durduğumda, tamamen demlenmiş olduğunda pembe, 

kulaklarımın pasını giderdiğinde kavak hışırtıları, çağlayan 

donduğunda, çocuk kitaplarının lekesiz güneşini, ovasını, 

nehrini, evlerini, insanlarını gördüğümde etrafta, – ve derin bir 

nefesle, üzerimde ışık atlaslarıyla kurulduğunda ülkü çadırım, 

– anlıyorum: toprak yığınlarından sekerek giden bir 

saksağanın dünyada yarattığı büyük değişikliği. 

67


AT 

Yoktu, ete kemiğe büründü, varoldu. At oldu. 

Onda bir bütündür et, iskelet, kan ve kuvvet. Yoğun bir 

özdür ki, irade, hareket ve eylemde ifade bulur. 

Alevler içinde şekillenmiş, magma gibi yanarak, 

patlayarak, fokurdayarak suret bulmuştur. Şimdi cinsinde 

sabittir, yine de derisi kumullar gibi değişir, sanki hâlâ bir 

hamurdur yoğrulan. 

Dev gibidir. Yüksekten ağır ağır inmiştir kıtalara. 

Soluktur, rüzgârlarla bir. Güçlü bir ilgiyle bağlayandır doğu ile 

batıyı, kuzey ile güneyi. 

Upanishad tanrısı misali, Ganj’a doğru alçalır. Gövdesini 

ovaya salar, başı nehrin ağzındadır; ardında Himalaya, yüzü 

hep okyanuslara bakar. Yerleşir, yayılır, tamamlar. Bir 

tarafında gündüz, diğer tarafında gece. Sonsuz zamanı ve 

döngüyü solur. 

Büyür. Önüne geçilemez gelişiminin, büyüdükçe dünyayı 

zorlar. Tüm kuvvetler içinde ayrık bir ana kuvvettir: İter dışarı 

doğru, kendi dışındakileri. Sığmaz, sıkıştırır pirinç tarlalarını, 

68


ormanları, dağları, vadileri. Göğü, bulutları, güneşi bile zorlar. 

Doğa gerilir. 

Aşırılaşmıştır, yine de durmaz. Harekete geçtiğinde, 

sağrısında fırtınalar, girdaplar kopar: gözlerinde şimşekler, 

göğsünde humma; yelesinde ateşin darboğazları, bacaklarında 

hem sürat, hem kurşun ağırlık. Dörtnala ilerlerken alev 

alevdir; hiçbir engele takılmaz; zaptedilemez bir çılgınlıkla 

yıka dağıta gider; taşkın varlığıyla bu dünya için fazladır; 

zorlu inadıyla sanki maddeyi tanımaz, derisi pürüzlüdür 

tümden, havayı bile kazır, öğütür, kendi de yanar kavrulur, 

katran terler. 

Giderek sıkılan dev bir düğümdür. 

Yorgunluğu âlemlerin felaketi, varlığın krizidir. 

Yorgunluğunun sonu gelmez. Tüm şeyler onun dinlenişini 

arar. 

O, yalnızca ortalık katiyen sütlimanken dinlenebilir. 

69


GÖR-SEL 

“TV screen is the retina 

of the mind’s eye.” 

Bozkırın belirsiz bir yerinde, taşın dibinde titreyen yerel 

bitki: Görmeli miydik bunu? Yağmurlu, kapkaranlık günün 

ortasında ıssız taşra yolunda virajı alan araba: Bu bize 

gösterilmek zorunda mıydı kamera merceğinden? Su 

birikintisine düşen meşe palamudu: Biz görelim diye miydi bu 

düşüş? Karla karışık çamurda ayak, pati, tekerlek izlerini 

gördük – ekranda. Hurda yığınları gördük, mağara ağzında 

yosun kolonileri gördük. Oda büyüklüğünde bir su tankının 

içindeki boşluğu tanıdık. 

Tren yolu geçiyordu bomboş araziden, öylece 

bırakamadık rayları, görmeyi seçtik: paslı çelik, çakıllar 

arasında bitmiş dikenli otlar, sıvanmış katran. 

Görmeyi seçtik: Ne kadar görecektik; her şeyi göreceksek, 

görmeyi nerede kesecektik, kesebilecek miydik, düşünmedik. 

Görmeyi seçtik. İşte, harıl harıl işliyor ekranlar: Dalmaçya 

kıyılarında bembeyaz, sıkıntılı bir gün ışığı; beklenmedik bir 

anda ardı ardına çakan devlet kurucusu portreleri; mat bir 

70


zeminde çoğalan formüller, banknotlar, sayılar; yakın çekim 

palyaço suratları; radyoaktif bir obruk ve helikopterdeki 

araştırma ekibi; podyumda mor, pembe, elektrik kırmızısı 

renkler içinde abartılı kadınsılık; Cava’da kurban ateşleri; bir 

müzayedede satılan amfibik hayvan fosili; Weimar’da uzaktan 

Belvedere; katabatik rüzgârının estiği ıssız boşlukları, Büyük 

Sahra’yı, okyanus çukurlarını belgesel prodüksiyon marifetiyle 

anında dolduruveren insancıl tanım; sadece iki saniyemizi 

ayırdığımız müren balığı; havai fişeklerin, maytapların, şerit 

kurdelelerin, fırıldakların, ışık şovlarının ortalama anlatımıyla 

çabucak özetlenen görkem; düşsel ejderha tasvirleri; filmin 

final sahnesinde teatral ölüm; akışkan grafik tasarımlarla 

birbirine giren çınar yaprakları, notalar, kalpler; kızıl bir 

mercekten bakılan iletişim uyduları, lüks restoranlar, Wall 

Street kalabalıkları; su yüzeyine yakın seyreden İkinci Dünya 

Savaşı denizaltısında sepya efektiyle pekiştirilen sinsi kötülük; 

tekil eylemcinin en can alıcı anda tökezlemesinin dokuz 

doğurtan tekrarları; balıkçı tekneleri, iskeleler, oltalar, ağlar ve 

halatlar üzerinden, tüm dokusu balıkçılık teması üzerinden 

örülmüş bir Amasra. 

Akıp gidiyor, sona ermiyor görüntü dizisi; eksilmiyor, 

çaptan düşmüyor ekran. Dizi birdenbire kesilse ve araya süresi 

belirsiz bir karanlık girecek olsa bile, hiç merak etmeyin, 

tanımlı blank bir siyahımız var, boşlukta kalmamamız, korkuya 

kapılmamamız için. 

Seçimimizi en baştan yapmış, görmeyi seçmiştik: olanı 

kendimize katmayı, kendimizden saymayı. Böyle böyle 

71


görüntülerle doldurduk gözümüzü. – Çünkü bizler, 

görüntünün kararmasından bile korkmamıştık, ama daha en 

baştan görmeyi seçmezsek eğer, sonra, örneğin Monument 

Valley’de kör bir nokta, Eyfel Kulesi’nde mekânsızlık, ya da 

San Pietro Meydanı’nda dipsiz bir kuyu buluruz diye 

çekinmiştik. 

72


GİZLİ YAŞAM 

Savaş, yıkım ve felaket tasvirleri zararsız, uysal, eğlenceli 

bir seyirliğe dönüşerek kırpışıyordu evler içre, odaların 

loşluğunda. Tuba sesleri işliyor, çelesta duyuluyordu 

derinden. 

Boğuk duvarlarda, aylaklığın lacivert tekinsizliğinde, 

Assulin’in büyük tekerlekleri ağır ağır dönüyordu: 1930’lardan 

beri lux aeterna tıkırtıları, – bengi tahtakuruları. 

Kapalı iç mekânlar dışarının geniş, uzak, aydınlık 

alanlarının kopyalarını arar hep. (Günlük değişimlere büyük 

gerekçeler bulmak gerek: açlığa yorum.) 

Bir zamanlar dünyayı vahşi bir güzellik içinde görmek 

istemiş, sıradan bir yürüyüşün ucuna bile çamların, 

lavantanın, derelerin, toprağın koku âlemlerini, efsaneleri, 

Ekvator güneşini beklemiştim. Israrım tüm varlıkları 

yoğunlaştırdı, doldurdu, şişirdi, kabarttı, her şey çatlamaya 

durdu, zonkladı, sancıdı. Çünkü karşılaşacağım direncin, bakır 

renginin ani bir baskını gibi zorlayıcı (ve bakışsızlaştırıcı) 

olacağını, düşüncemdeki karanlık tohumun kadın yüzlerinde 

73


peyda olacak metalik yansımalara hazırlıksız yakalanacağını 

kestirememiştim. 

Yine de yoğun, rastlantılarla, içgüdüyle, yanlışlarla dolu, 

heyecanlı bir yol tuttum. Görünür değildim eylemde; hatta 

eylerken, bir çuval siğilotu yutmuş gibi görünmezdim. Ama 

öyleyken bile ayrımımı eylemle ortaya koydum: Dünyayı 

içeriden değiştirdim, şeylerin düzeniyle oynadım, büyük bir 

dönüşüm yarattım. Kusurdu bıraktığım nişan. 

Şimdi, gizli yaşam dağarcığıma uygun, bilinmeyen bir 

araştırmalar ve deneyler döneminin eski yöntemiyle, – 

koridordaki bir kıvılcım yanılsamasının ardından, alto seslerin 

tuhaf bir çekim doğrultusunda derinleştiği antre köşesine 

doğru hemen harekete geçiyorum, – ne yaptığımı iyi 

biliyorum. 

74


FANTAISIE–IMPROMPTU 

Gülün doruğunda beyaz bir hâle. Göğün boşluklarını 

yakan iğne yaprak konturları. Güneşten geçen benek. 

Kaktüslere adanmış uzun öğlelerde, uçuşan tozlar arasında. 

Çimenlerde bayıcı amber kokularını dağıtarak tepinirken 

dengbejler. Kırkikindi saltolarıyla. Issız yunağı sazlı gölün. 

Kaçırılan duyusal temasın gölgesi aniden geçer orman 

başlangıcındaki dereden. Güney aynasına yansıyan menekşe 

tarhı; yüksekte asılı duran dev yumurta. Nasıl ki ıslak 

çimenlere yığılıp kalmış aylak çekirgeye kiraz ağacı devasa ve 

bitimsiz görünürse, orada, gülün doruğunda da öyle bağımsız, 

koskoca bir dünya var: Görmek, gitmek demektir. Günün ve 

yörenin özel döngüleri yadırganası bileşimlerle birbirine 

katıyor odunsu kokuları, gölgeleri, tohum çeneklerini, 

cırıltıları, reçineyi, iskete seslerini. Yamaçlardan eşek arıları, 

şeytan tüyleri, fırıldaklar, hatta gemi pervanesi hayaletleri 

havalanıyor sıra sıra. Harap bir hisarla çevrili kümbetli tepenin 

üzerindeki yolculuk bulutlarının yüreklendirmesinden bir 

garip korkuyoruz. 

Her şey capcanlı; ilerlediğimize inandığımız bir yön ve o 

yönde günün sonunda bir gece var; – ama biliyoruz ki o 

75


gecenin ucundaki bembeyaz odaya varamayız, araya 

görüntüyü kapatan çarklar girer. 

76


İÇİNDE 

pizzicato ostinato – largo (attaca) 

“Neden 573? Neden 500 veya 550 veya 600 değil? Neden 

500’lerde bir sayı ve neden 73? 10 olabilirdi, 50 olabilirdi, 100 

olabilirdi, 200 olabilirdi, 1000 olabilirdi – ama neden 500 ve 70 ve 3? 

Yuvarlak bir sayı olmaması ve özellikle 574 veya 572 değil de 573 

olması ne garip! Yok, bu anlaşılır bir durum değil. Kesinlikle. – 

Örneğin, bambaşka bir açıdan, matematik dışı bir sebeple, 571 

olabilirdi. O zaman derdik ki Hazreti Peygamber’in doğum yılına 

denk düşüyor. Dinsel bir şifre olarak alabilirdik. Sayının gizemi 

beslerdi bizi. Susabilirdik. Ama 573 nedir ki? Hazreti Peygamber 

desek, iki yaşında. Bu neyi ifade eder? Eğer onu bu bakımdan anlamlı 

(şifreli) bulacak olsak, yalnızca 573 değil, 571’e yakın 560-580 arası 

tüm sayılar bir gizeme bürünür, hatta belki de 500-700 arası tüm 

sayılar ‘şifrelenirdi’, ki bu da bizi bir yere vardırmaz. – Hiç değilse 

575 olsaydı! Matematiksel bir bakış açısıyla, o durumda derdik ki, ‘bu 

en azından 25’in katıdır, o da 100’ün dörtte biridir; 100 temel bir 

sayıdır, büyüklük ifade eden milyonlar, trilyonlar, septilyonlar, 

kentilyonlar hep 100’den türemişlerdir; o halde 100’le ilişkili olmak 

önemlidir – ve bu da ilişkili, tamam işte.’ 573 değil de 575 olsaydı 

bunu söyleyebilir, sayıyı benimseyebilirdik. – Ama değil! Bu, 573! 

77


573!! 5 tane 100 ve 7 tane 10 ve 3 tane 1! Ve ne kadar zorlasan da bu 

hiçbir şeye uymayacak! Karşına 573 geldi! 573! Budur karmaşan, 

budur açmazın! Ense köküne giren kramp budur; kıvranışın, aşılmaz 

sıkıntın budur! Hamur gibi yoğrulacaksın, şekilden şekle gireceksin. 

Seni teslim alan 573! 573!! Tam şu anda, ne yapsan etsen 573’ün 

boyunduruğundan kurtulamazsın! Aslında bu, ne zor bir bilmece, ne 

de kolay bir bilmece: 573’ün bilmecesi daha en baştan sorulmaması 

gereken bir bilmece!” 

Dörtduvarla çevriliyim, ama dışarının turkuaz ışığının 

radyoaktif bir etkiyle içeri sızdığına, beni sakinleştirdiğine 

inanıyorum. Burada kübik kızlar var ve onların koltukta 

kaykık oturuşlarından öyle bir tropik hava yayılıyor ki, 

dörtduvarla çevrili olduğumu büsbütün unutup Hint 

Okyanusu’ndaki gemileri ve onların ipeksi yelkenlerini 

düşlemeye koyuluyorum. Odanın her tarafına asılı çamaşırlar 

bu arada canavarca kuruyor ve birtakım ejderhalara, ifritlere, 

şahmaranlara sevecen bir gözle bakmamızı sağlıyor. 

İçeride onca radyoaktivite. Renkler bir parlıyor, bir 

sönüyor. Sanki kıyı köşe, öteberi şok sıcakla ve şok soğukla 

nefes alıp veriyor. Takip edebilmek imkânsız. Ardışıklık var, 

süreklilik yok. Zaman kesik kesik ilerliyor. Hatta buna göre hiç 

ilerlemiyor, çünkü birer kesit olarak algıladığımız her zaman 

aralığı diğerlerinden kopuk ve yalıtılmış, kendi gerçekliği 

içinde tek başına duruyor. Yani zaman kesit kesit. İşte sepya 

renkli bir doku. Hemen kabuk değiştirdi: altın bir doku. İşte 

eflatun. İşte fosforlu yeşil. İşte uçuk mavi. İşte kirli beyaz. – 

78


Önü alınamayan bu değişimlerin kaynağı belki de çok 

uzaktaki bir gök cismi, örneğin Satürn ve onun halkalarıdır: 

Uğultular bize kadar ulaşıyor, pelte gibi titriyoruz (ben, kübik 

kızlar ve canavar çamaşırlar). 

Sonra susuyoruz da. Zamanın zemzeminden dev bir 

zambak doğacak diye sabırla bekliyoruz. Ha gayret. Bu arada 

keşişvari bir tavırla, her türlü eylem ve duyumdan sakınıyor, 

bizi altüst edebilecek etkenlerden kendimizi koruyoruz, ancak 

sayısız dürtülerin mayın tarlasında ilerlemek de bir o kadar 

zor. Sütü, kıvılcımı, kıbleyi düşünerek oyalanıyoruz; istiyoruz 

ki su terazisindeki baloncuk kadar şaşmaz bir rehberimiz 

olsun. Oysa her adımımızı pürdikkat basacağız derken öyle bir 

eğilip bükülüşümüz var, hareketimize habanera çalsalar içini 

karartırız müziğin. 

Bu, öyle ya da böyle her türlü darboğazdan sağ salim 

geçirmeyi başarabildiğimiz sağlıklı anahtarı nihayet katrana 

batırmaya da zorlanmamız demektir ki – insan o durumda en 

iyi bildiği düşsel armayı bile unutur. 

79


ORADA 

Gün öğleye dönüyor. 

Sabahtan bu yana karanın ve denizin yerel dokusunda 

değişmez bir tekdüzelikle beraber, eylemeyi ve etkilere 

açılmayı benim için olanaksız kılan bir durağanlık, kapalılık 

buluyorum. Kendimi burada atalete hapsolmuş, ayrımını 

ortaya koyamayan, pasif ve nötr, varla yok arası bir parça gibi 

duyuyorum. Her an bir canlılık belirtisi, bir dayanak noktası, 

bir başlangıç arıyorum, ama boşuna. 

Varolabilmenin yanılsamadan, düş görmekten geçtiğini 

biliyorum. Ve yine bunun, kişinin içinde bulunduğu ortamda 

olumlu anlamda bir içedönükleşme yakalayıp sonra dışarıya 

dönerek, mekânın kapsamlı etkileriyle yoğun bir ilişki içine 

girmesini gerektirdiğini biliyorum. Fakat elde olanaklar 

yokken böyle bir ilişkiyi ısrarla aramak, olsa olsa mekândan 

kopukluğumu, ilintisizliğimi vurgulamaya yarıyor. 

Tam da böyle bir başıboşluk ve ne yapacağımı 

bilememezlik ânında, çantamın ceplerini karıştırırken elime 

geliyor küçük dürbün, hemen çekip çıkarıyorum. 

80


Merceğin mucizesi; cüzün, tekilin keşfi: açıktaki kayıkta 

balıkçının kımıltıları; otelin olduğu yamacın önündeki dalgalar 

arasında kadın yüzücü grubunun boneli kafaları; rüzgârın en 

uzaklara kadar kaçırdığı deniz topu; adanın uzak beyaz 

uçurumunun önünde iki kanocu, yüksekte daireler çizen 

martılar. 

Oyuncağım ne tekdüze dokudan çekip alıyor beni, ne de 

kapalı olan kilidi açmamı sağlıyor; ama bu aralık tek 

umursadığım, öylesine elimdeki olanağın tadını çıkarmak. 

Başka bir seyir zevki bu; her tekil öğenin kendi kapalı 

dünyasının gizemi: Nasıl davranır o, nereye yönelmiştir, şu 

dakika nasıl bir ilişki içindedir çevresiyle, ne gibi sınırların 

yalıtılmışlığı içindedir, nasıl bir özü gizler kendinde? 

81


KOZMİK 

Karanlık gece göğünde kireç beyazı bulutun köşesinden 

açılan girdapsı uzantı, tümseğin ardında Prokofyef denizlerini 

çamur rengi bozkırın ucundaki sedde kadar uyarıyor. Bu, 

gecenin başlıca olayıdır. 

“Size söylüyorum dostlarım. Uzayın ortasında, gezegenin 

üzerindeyiz. Eylemlerimizi birtakım insancıl ölçütlere 

dayandırmamız bekleniyor bizden; ama bu mümkün mü? Bizler her 

an sonsuzdayız; ve ne tarih ne de kültür bize bir şey ifade ediyor. 

Eylem de hep uzayda – ve biz her işimizde tek başımızayız. Kaynak 

da kişisel, bağlam da. Haksız mıyım? Şimdi örneğin hepimiz topluca 

dolunayın karşısına geçecek olsak, her birimiz kendi dolunayının 

karşısında durur.” 

Bir olaydan diğerine, bir mekândan 

diğerine hızlı geçişlerle ilerliyorum. Bunlar 

neye göre sıralanıyor? Zamanı neye göre 

kullanıyorum? Kılavuzum ne? Kâh uyuyorum, kâh 

uyanık, kâh öğle güneşinin altında son hız 

82


koşuyorum, kâh koltukta oturup kalmışım, 

metalik yüzeydeki yansımayla duyu oyunları 

oynuyorum. Ben gücümü sınarken içimde işleyen 

düzenek nedir? – Varlığın sonsuz muamması 

içinde, örneğin bir kedi, tür-bilincinin 

koşulladığı kesin birtakım davranış 

kalıplarına ve bir ritme sahiptir. Peki ama 

benim şimdi pencereye giderek gece ufkundaki 

kasaba ışıklarında gördüğüm insanlık yazgısı, 

tür-bilincimin neresine aittir? 

83


KALIT 

storm in the piazzetta 

Şimşek çaktı ve meydanı aydınlattı. Gün boyu bir türlü 

yakalanamayan belli bir bütünlük algısı o an orada kemikleşti. 

Bu hiç beklenmiyordu, nasıl oldu, nereden çıktı bu şimşek? – 

Şimdi, geri dönüş yoktur artık. Işığın parlayıp söndüğü anki 

görüntü gerçekliğe kalıttır. 

En karanlık durumda bulunmuş anlık aydınlık. Peki biz 

orada neler gördük? Işık çaktığı an kaçınılmaz bir şekilde 

gördüklerimiz, görmek istediğimiz türden bir şeyler miydi? 

Gökyüzü gün boyu kapkara bulutlarla kaplıydı; boz 

bulanık hava hâkimdi kente. Meydanın geniş açıklığı, taş 

binalar, kule, yüksek sütunlar, heykeller, sokak aralıkları ve 

beride uzanan kanal karanlık günün kasvetinde kaybolup 

gitmesin diye insanlar akın akın gelerek kalabalık tuttu 

meydanı. Kentin kalbi boş kalmasın, tüm o anıtlar ve yapılar 

hiçliğe yenilmesin, kalabalığın curcunasıyla insancıl bir tanım 

hüküm sürsün, olan olmayana üstün gelsin istediler. 

84


Gelişigüzel bir tören çağrısı sebep yarattı, her kesimden 

insanlar gelip toplandı. Asiller, ruhban sınıfı, muhafız 

bölükleri, yabancı konuklar, tüccar ve zanaatkârlar, sıradan 

halk, bando, dansçılar, hokkabazlar, satıcılar, düşkünler, 

dilenciler indi meydana. Her köşede birtakım marifet 

gösterileri, söylevler, konserler, oyunlar, danslar sürerken, 

buluşma beklenen sonucu kısa sürede vermiş gibiydi. – Ama 

acaba saray, kilise, idari binalar, kütüphane, kule, kanal ve 

sütunların görkem için bıraktığı, belli bir büyüklüğü arayan 

tanımsız genişliğe böyle zorlama bir cümbüşle gerçekten 

karşılık verilebilir miydi; böyle bir tören, meydanı doldurmaya 

yetebilir miydi? 

Son sözü şimşek söyledi: en karanlık anda saniyelik bir 

ışık patlaması. Aniden beliren garip yüzeyler, yansımalar, 

gölgeler; sarayın gotik cephesi, kilisenin iskelet gibi parlayan 

kemerleri ve beyaz kubbesi, ürpertici mozaikler, grotesk 

masklar, mermer sütunların üzerinde şaha kalkmış at ve 

kanatlarını açmış kartal heykelleri, iblisler. Bir saniye sonra her 

şey daha da karanlığa gömülmeden ve fırtına kopmadan 

evvel. Işığın karanlıktan anlık geçişiyle çıplak, vurucu bir 

gerçeklik yakalanmıştır: Üstesinden gelinebilir mi böyle kesin 

bir şeyin, bıraktığı dehşetli iz giderilebilir mi? 

Çılgın bir yağmur başladı. Kalabalık kaçışıyor. Ara 

sokaklara hızla dağılıyor halk. Colonnato’ya sığınıyor 

çalgıcılar, dansçılar, dilenciler. Asillerin arabaları bir bir 

hareket ediyor, kanaldan tekneler ayrılıyor. Muhafız bölükleri 

uygun adım gidiyor. Rahipler kiliseye dalıyor. Atlılar her yöne 

85


dağılıyor. Kuvvetli boralar koptukça sarsılıyor ortalık, gök 

gürlüyor. Hizmetkârlar bayrakları, meşaleleri, zilleri, süsleri 

toplamaya çalışıyor. Bonfire istifi devriliyor. Kütüphanenin 

kararmış duvarlarından oluk oluk su süzülüyor. Çarşı yolunda 

köpekler uluyor, yüksek kovuklara kuzgunlar tünemiş. – İşte, 

aryanın sonu. 

Sarayın görünmeyip de sezilen ardında, çağın tüm yarım 

kalanlarının, olamamışlarının, olup da yitmişlerinin çizdiği 

tarihsiz evren… 

86


ORGİ ORİGO 

Messiaen’e 

Kösnü hayvanını yere sermek için en dip köşelerine 

kadar indiğim yeraltı zindanının alacalı karanlığından kendimi 

geri çıkartırken, duvarları kayba uğramış dehlizler boyunca 

tedirgin, kayıpları telafi etmek için ucunda un helvası, 

televizyon, çamurlu uyku ya da gece koşusu olabilecek her 

türlü duyusallığın yönlendirmesine hazır, kıvılcımı ve 

eflatunu, akşamsefası kokusunu ve Berceuse’ü aklımda 

tutuyorum bir yandan, diğer yandan, üzerinde bir su 

yatağındaymışım gibi sallanarak adımlarımı hep farklı atmak 

zorunda kaldığım tektonik zeminin içinden doğal, düzgün, 

olağan (ve sarsıntısız) bir gece düzleminin belireceği ayırt edici 

ana kadar, aşırı önemli ve hassas saniyeleri tek tek sayıyorum. 

Evrenin oluşumunu ve uzay-zaman içinde varlık 

kazanışını bir simülasyon videosu hızıyla yeniden seyre 

durmak gibi, ne garip ve güzel! Kendi gerçekleşimini iradenin 

içgüdüsel bir miladıyla, kendi Big Bang’iyle başlatan çılgın 

özne! – Yeri geliyor, Big Bang’in devamını ararken loş 

kuytularla, kadim bir ilgiyi pekiştirerek, sancı dolu, 

87


vantrilokça konuşuyorum; yeri geliyor, bakır bir çanaktaki 

tuhaf yansımaya takılıyor, parıltıyı kaçınılmaz tekrarlarla 

denerken çıldırma provaları yapıyorum. Yine de, hep, en geniş 

döngülerin, ücra arktik bir bölgenin masalsılığına kurulu 

olduğu biliyorum. 

Bir tarafta renklerin yapımı, diğer tarafta renklerin 

bozumu, bu iki yönlü doğru üzerinde herhangi bir 

noktadayım. Bir o tarafa bakıyorum, bir diğer tarafa. Biraz 

yerimden oynayacak olsam, bulunduğum aralıkta zamanın iki 

yönde gepgeniş uzandığını ve tek bir noktanın bile kendi 

içinde sonsuz bir değerle varolduğunu anlarım. (Sonsuz 

noktalardan oluşan sonsuz bir doğru üzerindeyim!) – 

Kronokromik notalara kulak veriyor, sıvı çalkantıları, 

dalgalanmalar hissederek, ait olduğum çevrede ağır ağır 

geziniyorum. Karşıtlıklarla bitkin düşmüş bedenimin (ey 

renkler – ve ey kösnü hayvanı!) üzerinde dinlenebileceği organik 

desenli halıyı ve odanın ılık köşesini bulması pek yakındır. 

Müzikolojik komşuluk! Çağırıyorum elektronik sesler ininden 

si bemolü! 

88


DUTCH CRAZE 

Geliyorlar. 

Harekete geçtiler, dört koldan geliyorlar, birlik halinde, 

dağılmadan, seri şekilde geliyorlar, dumana inandılar, son 

dördünde geliyorlar, hizayı koruyarak, yayılarak geliyorlar, ilk 

ateşi çoktan geride bıraktılar, düzlükleri, nehirleri, kanalları 

aşıyorlar, tarlaları ve evleri dalga dalga ısıtarak, gece göğünün 

beyaz ufkuna bakarak geliyorlar, tümsekleri ve değirmenleri 

uğuldatarak, kentleri sarsarak, denizi bir an olsun akıllarından 

çıkarmadan geliyorlar, duvarlardan su gibi, sokaklardan 

rüzgâr gibi geçiyorlar, kıyıdan köşeden cıva gibi süzülüyorlar, 

seziliyorlar, sütlü kahveyi bozarak, dayalı bisikletlerin 

önünden, güz sonu ağaçlarının altından ilerliyorlar ve arnavut 

kaldırımının aralarındaki macun gibi çamura sızarak, katedrali 

korkuyla uyandırarak, farların aydınlattığı en dar sokağın 

ucundaki izmaritte hızlanarak geliyorlar, isli dumanın 

ardındaki yıldız göründü, çok değil, birazdan, – metali 

şimdiye dek kimsenin duymadığı gibi duyacaklar. 

89


YERLİLER 

Ateş yakıyorlar. Dumanın çevresinde toplanıyorlar. Bu 

alan ağaç kütükleri, hasır, yapraklar ve kamışlarla çatılmış ve 

zemini yerden bir karış yüksek tutulmuş çepeçevre 

kulübelerin orta yerinde, köyün meydanıdır. Şamanın bir 

işaretiyle susuyorlar ve önemli eylemi göz kırpmadan 

izliyorlar. Anlama kapılıp gitmeleri çok da zaman almıyor. 

Seslere ve dumana ayak uydurarak mırıldanıyorlar. 

Tepiniyorlar, ayaklarını kızıl toprağa vurarak ayin dansı 

yapıyorlar. 

Bu köyün insanları avlanmaz. Fazlalıkları toplarlar 

sadece. Su kıyısına gitseler de balık tutmadan dönerler; ama 

uzun süre kalırlar orada. Dalgındırlar, derin düşüncelere 

gömülürler, ama neyi düşündükleri bilinmez. Bazen 

burunlarının ucundakini göremezler; dumanlı, bulanık, 

hülyalı, mahmur bir yaşayışı yeğliyor gibidirler; bir bütün 

olarak aldıkları dünyadan parçalar seçmek onların yaşam 

düzeni ve zaman kavramına terstir sanki. Oluş halindeki 

şeyleri tanımaz, tanımlamazlar. Hep başladıkları yerdedirler. 

Aylaktırlar. Bundan çıkıp buna dönerler. 

90


Oyunu iyi bilirler! Çocukturlar! Bebektirler hatta, – 

eylemde yeni, ilk ve ilkel. Saçmanın ve gelişigüzelin dilini 

doğal bir ustalıkla konuşurlar. Usdışı ve bâtıl olana sonsuz bir 

tin katarlar. Sayısız çeşitlemelere dökerler satirik neşeyi! 

Kendilerini verimli kılan meyveyi günde bir kez, o da 

bulurlarsa yerler. İşler uğraşlarla eğlence arasında bölünmeler, 

kopuşlar yoktur onlar için, birinden diğerine geçerken haz 

akıcılığını kaybetmezler. 

Bu sene onlar arasından ormanda orkideyi gören olmadı. 

Loş ormana yolu düşenler sık ve yüksek ağaçların altında 

gezinirken şaşkın şaşkın bakındılar, yeşil gövdeler boyunca 

parlak gün ışığına doğru tırmanan sarmaşıkları seyrederken 

başları döndü, yere yığıldılar. 

Biri bir gün avucunda bir parça firuze ile çıkageldi. 

91


POLİSİYE DÖNEM 

bir gizem/gerilim şiiri 

Beğeniye ve keyfe dayalı bir seçicilik yerine katılık ve 

korkunun yönlendirdiği sakınım dolu haftalardan sonra, 

bulunduğu yerden hoşnutsuzlukla ve aynı anda birçok yerde 

olma isteğiyle günlerini harcamışken, şimdi, nereden türediği 

belli olmayan böyle basit ve beklenmedik bir temayla zinciri 

kırarak zamanını anlamlandırabiliyor olmayı garip buluyor: 

Bir film sekansı ve orada çalan müzik; parlak gün ışığının 

vurduğu mahkeme salonu; sanık cinayetle itham ediliyor; 

saksofon dramayı arttırırken zaman neredeyse duracak gibi; ve 

nihayet, sanığın yüzünün donup kalıverdiği an… 

Bu öykü kendisini ne ilgilendirir bilmiyor, ama üzerine 

alıyor onu, benimsiyor, saksofon çalındıkça zihninde beliren 

imgede kendisini yaşamın kurgularına tanıtacak bir kimlik 

buluyor. İnanıyor bu kimliğe, büsbütün ona bürünüyor, o 

oluyor. 

Aynı dramatik tavırla bakıyor albümlerde siyah-beyaz 

fotoğraflara, eprimiş vesikalıklara, sahildeki boş şezlonglara, 

limanda demirli yelkenlilere, geniş ve uzun, tenha sokaklara, 

92


inşaat makinelerine, hurdası çıkmış traktörlere. Polisiye bir 

mercekten görüyor, esrarlı bir zevkle, resmi büroları, arşiv 

dolaplarını, telefonları, ahşap sehpaları, abajurları. Satende 

ilerliyor. 

Araştırıcı bakışın yer ettiği dikkatli gözlerle geçiyor 

kentten, suça ve adalete yakın. – Öyle ki, polisiye tema 

pekiştikçe, insanın dünyasının inanç ve değerler bir tarafa 

bırakıldığında ve kültür katmanı buharlaştığında nasıl da 

kaba, haşin ve ölümcül kurallarla işlediğini görüyor. 

“İnsan her güne bir düş bulmalı,” dediği zaman, naif bir 

iyimserlikle söylemiyor bunu; tam aksine, düşsüz ve 

yanılsamasız kalmanın, belirli bir durumda belirli bir nesneye 

yaklaşabilmek için gereken en temel perspektiften ve 

araçlılıktan mahrum kalmanın ne demek olduğunu iyi bilen 

bir kişinin sinik tavrıyla konuşuyor. “Ve bulduğu düşü 

sürdürmeli değil sadece, sömürmeli de o düşü sonuna kadar,” 

diyecek belki de sözüne devam edecek olsa: Kullanabileceği 

temayı bir kere bulmuşken, onunla düşünmekte, o temaya 

bürünerek düşünmekte sınır tanımamaktan yana oluşu onun 

en ayırt edici özelliğidir. 

Bu haliyle onu kesintisizce takibe alan bir kamera olsa, 

belki de, geniş bir duygulanım yelpazesiyle düşünürken 

yüzüne ara sıra yansıyan birtakım tuhaf ışıkları ve derin, kuyu 

gibi karanlıkları, alacalı renkleri ve kötülükleri yakalayabilir. 

93


Tümden içine gömüldüğü polisiye kimliğiyle, bir ara, 

yeraltı tünelinin karanlık ucuna doğru bakarken yüzünün 

donup kalıverdiği an… 

94


SOLUK 

Akşamın mavi mekânları kararmaya durmuştu. Gölgeler 

geziyordu alacakaranlıkta. Kendimi gördüm: Kuşbakışı 

bakmadım, kendimden gördüm, içimdeydim. Sıcak bir leylak 

rengiydim. 

Belirirken öz varlığı duvarın, pencere ahşabının, 

pencereden görünen dışarının. Baktım, baktım. 

Kendimden gördüm, sıcağım şimdi, bahçelerde 

büyüyebilirim. 

Ayna çerçevesi tırtıklarındaki madenî yansıma; oda 

köşesi karanlığında nabız gibi atan mum alevi; soluğun 

yoğunluğu; bellekte çakan kıvılcım; elimde tuttuğum mektup 

açacağının aşıladığı yapıcı his; pencereden durdukları yerdeki 

ağırlıklarıyla gördüğüm tırmık, römork, saman yığını, 

bidonlar; ayarlanmış konumları onların. 

Dışarı çıkıyorum. 

Paltomun yakaları kalkık, esinti ensemdeki tüyleri 

ürpertiyor; yanık odun kokulu mezralardan tangırtılar 

duyuyorum. İnek ve kaz seslerine kulak veriyor, kış rüzgârının 

95


gölün üzerinden sazlıklara kadar olan süpürücü etkilerini 

şurup gibi içiyorum. 

Kas seğirmelerimi ve kaçak ağrılarımı diplerde 

gezinmeye alıştığım sürece terk edemiyordum. Şimdi, yabanıl 

ormanda manyetik bir merkez sezerek yön duygumu oraya 

odakladığım ölçüde, bedenim tiklerden, sızılardan, 

spazmlardan arınıyor. 

Yeni bir eşikteyim. Serbestçe soluyorum zamanın 

dokusunu. 

Fundalıklarda, korularda, gölün üzerinde, kuytularda 

ağırdan ağıra sığırcıkvari bir yaşama dönüyorum. 

96


YÖNÜNÜ BİLEN 

İşte Laos! Kendi dumanı içinde, loş, içten sıcak. Şu 

karanlık çabalayanların, kan ter içinde, tanıyamayacağı. – 

Sürükleyici uğraştan çıktım, inanmıştım, dışarıdayım şimdi, 

yürüyorum, yeni öğreniyorum dünyayı: ışıklı tabelalar, yokuş 

aşağı hızla geçişi arabaların, yüzler, lekeli kaldırımlar, adım 

atan bacağım, yere basan ayağım. Çocuk duyum! Yukarıda, 

cadde üzerinde, kapalı kış başı havasının yoğun karnı. – Laos 

orada! (Orman, taşkın doğa, sulak toprak, tüm Budist 

tapınakların silueti.) Görüyorum buradan oraya doğru uzanan, 

yapay bir ışık çizgisinin belirlediği dolaysız yolu. – Yol yerinde 

kalacak. İstediğim an tutabilirim o yolu. Yerinde olmasından 

hoşnutum. Şimdi buranın kokularını, soğuğunu duyuyorum, 

buranın çalpara şıkırtılarını. Tanıyorum, geçtiğim sokakta, iç 

sessizliğimin geniş tropik yapraklarını; omurgam sazlıktaki bir 

kamış gibi dik ve düzgün; yogi bileklerimdeki tüy hafifliğiyle 

tartarak yatıştırıyorum sağda solda kontrolsüz kıpırtıları; 

uyumu kalabalıkta hep kaval sesiyle taklit ediyorum; 

duracakmış gibi yavaşlayan zamanla ilerliyorum ulu çınarın 

saçakları altından; capcanlı yağlı boya renklerle, kayganlıkla, 

şıpırtılarla yürüyorum. 

97


Yolun ucunda gördüğüm Laos kadar yakınım, 

başlangıçtaki Laos’a. 

98


SES VARLIK 

Duvarlar ince. Apartman, ses yalıtımı pek düşünülmeden 

yapılmış. Sesler dörtduvarın dışından, kapalı pencerelerden de 

nüfuz ediyor içeri. Kalabalık bir apartman burası; yanda, altta, 

üstte komşuların hareketliliğini duyabiliyoruz. Bu dairenin 

sessiz boşluğu dış seslerin rastgele trafiği için açık bir zemin. 

Hele de korunmaya çalışılan, üzerine titrenen bir ruh 

durumu söz konusuyken! Biliyorum: Olaylar ses dalgalarıyla, 

sudaki halkalar gibi yayılır; (bağırışlar, ünlemler, iniltiler––) 

seslerle taşınır öfke ve acı; seslerle ister istemez ortak oluruz 

başka kötülüklere, bayağılıklara, başkalarının uzak dünyasına, 

bize yabancı olduğundan bizim için kafa karıştırıcı olana. – 

Duymak istemiyorum. Kapatıyorum kendimi, iç ritmimi 

korumak istiyorum. Bilincim, müzik olmayan her şeyi 

yadırgayan kulaklarım için kalkan olmuş: Ama başıma 

sinekler gibi musallat oluyor parkede mobilyaların sürtünme 

gıcırtıları, homurtulu diyaloglar, yere düşürülen sert cisim 

tıkırtıları, güm ederek çarpan kapılar, borularda su uğultuları, 

çocuk çığlıkları, kırılan bir camın şangırtısı, sokakta 

yankılanan ısrarlı bir korna sesi. 

99


Bir yandan suskunluğum, aylaklığım, bir yandan da 

uyarılmışlığım, aşırı hassaslığım. Ya da buna kedicil bir 

hassaslık, yapısal bir iç huzursuzluk demek daha doğru olur. 

Bunun neye karşılık geldiğini en iyi bilen de evin kedisi M.; bu 

apartman dairesinin günün yirmi dört saati burada olan tek 

sakini. Başımı usulca çeviriyorum, bakışları üzerimdeymiş, 

göz göze geliyoruz. Böyle anlarda gözlerini hiç ayırmaz, insanı 

tedirgin edecek kadar uzun bakar. Garip hislerle, ânın 

erişilmez gizemiyle dolup ürperirim. Belki de evin bu gerçek 

sahibine sormak gerek, bu dörtduvarın arasında bilinci ne gibi 

güçlerin yönettiğini. 

Hassaslığından, iç huzursuzluğundan dem vurduğum, 

her türlü çıtırtıya kulak kesilmiş, her sese irkilen bu sarışın 

kürklü hanımefendi, o uyanık, güvensiz, her an tetikte 

bekleyen tavrıyla belki de, yakaladığı ruh durumunu korumak 

için çabalayan benimle çok benzer bir kaygıyı paylaşıyordur: 

Olumlu, sürekliliği olan, alışıldık koşulların ufacık bir dış 

etkenle bozulup tersine dönebileceği ihtimali hep aklındadır 

onun. 

100


ÖLÇÜLÜ 

Müziği duydun. Çimenlere ayak bastın, yürüdün. 

Yaylılar geriliyordu: ana ses. Tarhların yanından geçtin. 

Arabalar aktı yoldan. Flüt duyuldu. Duvar boyunda kış 

güneşine uydun; taşlara, yosunlara, sarmaşıklara dokundun. 

Fıskiye şırıldıyordu parkta. Koşturan, bekleyen insanlar, canlı 

jestlerle konuşan kadınlar. Ziller, davul, glockenspiel. Uçak 

pistleri geride kaldı. Uzayıp giden raylar. Ağaç sıraları. Tuba, 

fagot, korno. Dere boyu ıslık. Bodur çalılar. Tepecikler. Gölet. 

İki durak arası süre. Piyano çalındı. Hız, tempo, akış. Ölçüyü 

tutturdun. Ufukta kızıl bir çizgi. Soğuk esinti boşlukta. Yine 

yaylılar, hep birden. 

Durma, bekleme: Kaçıverir müziğin ritmi. 

101


NESNELER VE EYLEMCİ 

Armonik ses eğrileriyle şekillenir yaşam algım, 

kurduğum bireysel nomoloji: doğa, insanlar, olaylar, durumlar, 

akış, uyarımlar, – iniş ve çıkışlar, kütle, döngü, yamacın ışık 

vuran tarafı, hareket aralıkları, etki, merkezler. Tınılarda gizli 

renklerle geçerim hepsinin üzerinden. Nesnel varlıklar ve 

eylem becerim bana tüm hacmiyle müziği verir. İçimde bir tür 

ses barometresi taşırım. 

Açık havada yürürüm, çeşitli yönlerde galeri gibi uzanan, 

değişken mecralar sezerim. – Yoksa parkta, restoranın gölete 

bakan çıkışına yakın, Haçaturyan’ın romansını nasıl 

duyardım? 

Ortamın serinliğine bir tür karıncalanmayla yerleşirim. 

Bir koza sarar beni. Manyetik gelgitlerle retinamda on iki 

köşeli bir yıldız belirir. Hiç meditatif düşünülmemiş ayağım, 

yıpranmış botun içinde, işte şimdi, tam şu an, ilk kez meditatif 

düşünülüyor… 

Lıkırdıyorum. Damağımda kuşburnu tadı – ve güm! 

Korktum. 

102


Davranışlarıma yön vermesi beklenen kılavuz çizgiler 

ağından kabuk değiştirerek, tanımsızca geçiyorum; termal bir 

yumağım, ele avuca sığmaz, radara yakalanmaz. 

Görülmüyorum: – Görülürsem, zamanda ve mekânda 

yarattığım kırılmalarla nasıl kaza izi bırakmayayım? 

103


BEDENLER, HAREKETLER 

Sen eve gelince kafam karıştı. 

Gelişinin duygusal bir ağırlığı yok aslında; burada olman 

sıradan, günlük bir durum. Evdesin, dönmüşsün, bu kadar 

basit. Ama sen geldin ve benim için ortamın havası değişti. 

Bocalıyorum. Eve alışmıştım. Şimdi yeniden, başka türlü 

alışmam gerekiyor. Az bir değişiklik bile yeter bazen benim 

gibilere, aksayabilirim, bilirsin. Değişimin hep gerisinde 

kalanlardanımdır ben. 

Bir mimik var sende tanımlayamadığım. Bu mimik – bir 

ilk sanırım. Yeni, aniden beliren, biricik. Nereden belirdi, nedir 

o, neyi anlatır, neden anlatır, – yahut bir şey anlatır mı? Öncesi 

nedir, sonrası nedir, tekrarlanabilir mi, tekrarlansa veya 

tekrarlanmasa neyi gösterir? – Duyamıyorum mimiğini. Zaten 

ben ya çok fazla duyarım, ya da hiç duyamam, ikisinin arası 

yoktur, bilirsin. 

Bilir misin? – Anlayamadım seni. Mimiğin geçti, gitti. 

Tepkisiz kaldım. Bu arada sen çantanı bıraktın, atkını ve 

eldivenlerini attın, mantonu çıkardın, konuşmaya başladın. 

Sonra yan odaya geçtin, oradan anlatmaya devam ediyorsun. – 

104


Buradasın. Beklememiştim seni. Her gün eve gelirsin zaten, ne 

var ki bunda? Ama alışamadım. Oysa hemen alışmalıydım: 

Sen yanımda, en yakınımdaki kişi değil misin? 

Bulunduğum odada gezinen bir bedensin. Pasif gözlerle 

izliyorum ara ara seni. Çerçevede beliriveriyorsun, duyu 

alanıma arkadan ya da yandan yaklaşıyorsun, şaşalıyorum. 

Kediyi de garipsiyorum bazen böyle, koltukların üzerinde 

yürüdüğünde, yalandığında, gözlerini dikip baktığında. Buna 

dikkatimi verdiğim zaman, garipsiyorum. Kapanmaz bir 

boşluk, bir mesafe vardır insanın başkalarıyla arasında, ister 

kendi türünden olsun, ister başka türden, ötekinin başka bir 

canlı olması yeter. – Canlılığımı ayakta tutan koşulları bir tek 

ben bilirim. Başkasının canlılığını, başkasının koşullarını 

yabancılayışımın asal değerini sorgulayacak değilim. 

Hem sonra, yabancılarım tabii: Kim bilir ki bedeni? – 

Kendi bedenimi bile bir yabancılayışım vardır benim. Her an 

yeniden tanımıyor muyum onu? Garipliği içindeyim. Ben 

bedenim değilim de ondan; – ama bedenimi 

yabancılayışımdaki tavır beni anlatıyor olabilir. 

Beden dili bedenimin dilidir, benim dilim değil: Kim 

kendini bedeninin diline yansıttığını söyleyebilir? Bilemez ki 

neyi yansıttığını. Belki de duruşuyla, tavrıyla hiç istemediği, 

hatta hiç bilmediği bir şeyi gösteriyordur başkalarına! 

Dışarıya dış olarak yansıyan içiz biz. 

105


ANAHTAR 

Klişede tekili gördüm. 

Belirsiz, değişken, canlı bir tekrarsızlıklar bütünüdür 

kültür – ve o kültürün içindeki yaşamımız. İlkelerin 

yanardönerliği yerini hazır tutar yeninin ve dirimin. 

Kapalı havanın rengine bürünmüş ayna camlı kulelerle, 

tarihî mezarlık parseline vuran güneş ışınıyla, koruluktaki 

pusla, metal çitteki keskin yansımayla uyuyorum günün barok 

trajedi armonisine. 

Kiler köşesinde petrol yeşili, bambaşka bir aydınlık 

buldum. Banyo armatürlerinin gelecek gizemleriyle dolu 

soyluluğunu apaçık duydum. Kabuki oynayan adamlar, kovuk 

sahnelerde, duvarlar içre. Televizyon ekranında gördüğüm 

somonun sırtı gümüş işaretten yoksun değildi. Sırrı 

uzaysallaştı aynaların. 

Ne garip! İnsan bazen içinden düğme teyelleyerek çıktığı 

yüksek döngüye limon dişleyerek dönebiliyor, – kendi 

içeriklerinin göstergesini yakından takip ederek… 

106


MASALSILIK 

Seyir taraçasından bakıyor. 

Kenti küçük küçük aralıklarla inceliyor. Manzara 

üzerinde odaklandığı, sonra geri çekildiği noktalar var. Şu an 

bu taraçada bir tek o olduğu için, kendini kimseye göre 

ayarlamak zorunda değil; uzunca kalış süresini yadırgayacak 

kimse yok. Yalnızca kendisi kimi uzatmalardan, 

oyalanmalardan huzursuzluk duyuyor. 

Taraçanın parmaklıklarına yaslanarak, görmek istediği 

bölgeye doğru bakıyor. Gözlerini kısıyor. Tatmin olmamış 

olacak ki, bir adım geri çekiliyor. Elleri belinde. Hem sık sık 

dikkat kesiliyor, hem de sanki dikkati kolayca dağılıyor. Çeşitli 

görüş açıları ve perspektifler yakalamak ister ve bunu 

yaparken huysuzlanır gibi bir hali var. Onun bu seyir 

eyleminin ne gibi bir deneyime karşılık geldiğini çözebilmek 

için kafasının içine girmek gerek. 

Rastgele üç dağınık nokta alıyor, onların aralarındaki 

dilimleri tarıyor: Ama bütünleştiremiyor bu dilimleri. Sonra, 

çeşitli atipik şekillerde kesitler seçiyor manzaradan, birinde 

aradığını bulamayınca diğerine, sonra bir diğerine bakıyor. 

107


Bunlardan bir içerik elde edebiliyor mu belli değil. Ardından, 

kent merkezini belirleyen hat boyunca ilerlerken, kuzeydoğu 

yönündeki çanağa varınca, oradan derin bir izlenim toplamaya 

çalışıyor. Aynı bölgeden ileri geri, iki yönde, tekrar tekrar 

geçiyor. Sanki bununla, baktığı yay üzerindeki alanları yakıp 

kavuruyor, çölleştiriyor. 

Gene de vazgeçmiyor. Dört odak alıyor kendine, 

aralarında belli bir hücumun koridorlarını açıyor; çınlamalar, 

manyetik sol anahtarları, tarçın rüzgârları, klarnet 

orkideleriyle karşılık arıyor. Ama basit bir doğu-batı kapanışı, 

rutin bir örtülme hissi, monoton bir ses armonisi seçebiliyor 

sadece. Sönük duyumlarla kaplanıyor ölü zemin. 

Manzarada bir masalsılıktır uyandırmaya çalıştığı, – orada 

olmayan. Eskinin izlenimleriyle ve sabit fikrin ısrarlarıyla 

zorluyor; içgüdünün ardı ardına U dönüşleriyle aynı çemberi 

sonuçsuzca dolaylıyor. Oysa ya oradadır manzarayı 

görülmeye değer kılacak olan masalsılık ve görülür, – ya da 

orada değildir ve görme oyunlarıyla, denemelerle, dağarcıktan 

kopyalamalarla var kılınamaz. 

108


GECE BAŞLANGICI 

Araba kentin öbür ucundaki gece kahverengisi semte 

doğru en kestirme güzergâhı izleyerek yol alırken, dışarıyı 

seyreden arka koltuk yolcusunun yakaladığı yakıcı 

duyarlılıkta bir araya geldi tılsım, ürperti, evreka ve sürekli 

içeriyi dinleyen masum stetoskopun nihayet tespit ettiği 

fazladan güç nabzı: Usul usul çalıyordu “Le Gibet” ve arka 

koltuktaki yolcu için uyumun, kaynaşmanın, capcanlı bir 

bütünlüğün altın karakteri belirdi. 

Aydınlık tünel girişindeki dev ekranın non-place’ini, 

görüntüde kaynayan dumanları, maytap kıvılcımlarını, şerit 

konfetileri, gülen suratları, stilize çiçek desenlerini ve Eyfel 

Kulesi’ni fantastik bir yumak olarak gördüğü saniye irkildi 

yolcu, kafası karıştı, kikirdedi: Epifani’yi kurtaran refleksti bu; 

burçları non-stop zorlayan nergis gözü, duyusal sınırı aşmışken 

son anda kendine getirdi! 

109


ŞEYLER 

Duvara asılı bir doksanlı yıllar motokros posteri. 

Cilası soyuk, rengi atmış, tozlu ahşap kitaplık. 

Odanın köşesini kaplamış kauçuk bitkisi. 

Pikapta boşa dönen plak. 

Açık unutulmuş televizyon: Tiflis’te bir resmî arşiv, 

masaya oturmuş anlatıyor kahverengi takım elbiseli, hâkî yeşil 

kravatlı bürokrat. 

İçerisi sahlep kokuyor. 

Sarkaçlı duvar saatinin tiktakları, duvarın pürüzleri, 

boyaya yapışıp kurumuş sivrisinek, saç teli. 

Kaşığın dışbükeyinde kendi eğri büğrü yansımasını 

seyreden çocuk. 

Dokunulduğunda tuhaf bir ıslaklık hissi veren muşamba. 

Her şey bir peltenin içinde; aralarında mayalar, yağlar 

var; tüm varlıklar ayna derinlikleriyle bağlanıyor birbirine. 

Perspektifler keşfedilmeyi bekliyor! 

110


111


SİÒN 

(2012-2014) 

112


113


HACİM 

Amansız bir vanitas alışkınlığı içindeyken bile, arasından 

geçtiği insanlara, binalara, ağaçlara ve hayvanlara göre 

benzersiz bir etkendir o. 

Karşıdan vuran akşam güneşinin ayağa kaldırdığı 

şehirde, Brahms rapsodisinin planı kuruluyordur. Ve o, 

başının üzerindeki göğe parşömeni çekmiştir – bina 

yığınlarının ortasında el kadar bir geçide girmeden önce. 

Kendi yararına kullanmasını bilmiştir, kulağına çalınan 

bir şarkının basit blues ritmini: Uzak yamaçlarda gecenin 

ışıkları belirirken, duyum evrenine o sayede varoluşsal bir 

hacim kazandırmıştır. 

114


AN INSTANT BEFORE THE END OF THE SYMPHONY 

Başlangıçta soğuktur her şey. 

Dokunulur, seçilmiş olur dokunulan; elde tutulur, ısınır, 

etkinleşir; temas korundukça sıcaklığını korur; ve yansıtır o 

sıcaklığı, etrafına da yayar. 

Öyleyken, biz de sıcağızdır. Bir koza sarar bizi, koşulların 

gerçekliğine dair. Etrafımızı havada uçuşup uydumuzmuş gibi 

gezen küreler, renkli baloncuklar, maytap kıvılcımları ve bir 

buğu sarar. Termal kamerayla bakacak olsalar bize, capcanlı 

bir enerji yumağı olarak yansırız. Bu arada duruşumuzdaki 

tavrı, uzuvlarımızın özel tinselliği açıklar. 

Sıcaktır her şey – soğumadan önce: Bilincin akışı 

menziline varıp oraya vantuz gibi yapışarak doğadışılaşmadan 

önce. 

115


JAZZY 

Ne derseniz deyin buna! Tersliği düşüncenin; yüksek 

bilince düşen kaynağı belirsiz gölge. (Müzik çalıyor bu arada.) 

Ne derseniz deyin buna! Tozu düşgücünün, tünel görüşün 

ucundaki yavan imge. Oluşturduğu güvenli kuytu, yavan 

imgenin! (Müzik çalıyor bu arada.) Ne derseniz deyin: rahatlağın 

beyaz tavanı; ya da anten kulelerinde gece yanıp sönen kırmızı 

lambaların elektronik hüznü. (Müzik çalıyor bu arada. Sıralanıyor 

kuartetten doğaçlama notalar. Serbestçe akıyor pasaj.) – 

Gökdelenlerde tamamlanamayan büyüklük hissi deyin. 

Unutuluşu o büyüklük hissinin, göz ardı edilişi deyin. 

Ne derseniz deyin! 

Akıyor müzik; tavşan adımları bunlar, bir sincap gezintisi 

bu notalar, mırıltılı saksofon, uykulu perküsyon, peltemsi bir 

düşünce, spontan şahinler, basit buluşlar, alçak bir tavan, 

metalik bir zemin, içeride bir evcilik oyunu genişliği var, bu 

salonda herkes aynı solukla yutkunur, herkeste bir dumur, 

kıvam herkeste, tedirgin herkes, herkes iyimser, herkes 

sezgisel, aylak, ikincil, obskürantist, düşkün, ateşperest, ipeksi. 

– Amerika burası! 

116


Demek ki tam bir Manhattan ahmaklığı takınarak, kentin 

ortasında yaz sonu havasının yavaş akımlarına uyabilmek de 

varmış… Ne derseniz deyin! Müziğin bu sürmenajına 

kapılarak, karmakarışık bir bilinç durumunun mikado 

çubukları gibi birbirine girmiş öğelerinin neler olduğuna dair 

tanımlayıcı bir yeti geliştirilebilirmiş… 

117


AY KAYNAKLARI 

Kemanların boşluğa saldığı bir duyarga araştırıyor 

gecenin bölgelerini, karanlığı, loş sokakları, kuytuları. 

Kasabada etraf sakin. Hava ılık. Boş bir arsadan sönen bir 

ateşin dumanı tütüyor kıvrım kıvrım. Gökyüzü pırıl pırıl; 

dolunay var. Eşyanın, toprağın, demirin, ahşabın, taşın ağırlığı 

duyuluyor her yanda. 

Sıra sıra evler var; arabalar, ağaçlar, sokak lambaları, çöp 

tenekeleri. Tek tük insanlar geziniyor sokakta. Kapkara bir 

labrador yatıyor bir evin bahçesinde; tekir kedi bakıyor 

duvarın üstünden. Uzak yolda bir kamyonet ilerliyor. Saat on 

ikiyi vurdu. Ağaç dalları kımıldıyor. 

Vakit geç, ama kasaba henüz uyanık. Ara sıra insan 

sesleri ve birtakım tangırtılar, yankılar duyuluyor. Sonra yine 

o yoğun sessizlik. Karaltılar geçiyor köşebaşlarından. Ahırda 

bir at sümkürdü. Ayağım çarpınca yuvarlanıp gitti bir taş. 

Yazlık evlerin baktığı altıgen meydana çıkıyorum. Bir 

köşede sofra kurmuşlar kapının önüne; sandalyelerde bir grup 

adam oturuyor sessizce. Donup kalmış gibiler. Karanlıkta 

yüzleri görünmüyor. Düşünüyor olmalılar: az önce 

118


konuşulmuş, ya da birazdan söyleyecekleri bir şeyleri. Ortak 

bir gerilimi yaşıyorlar sanki. Sanki her an biri bir hamle 

yapacak. Sezilebiliyor bu. Ama öylece duruyorlar. Oturduğu 

yerde her birinin duruşu, vücut dili birbirinden nasıl da farklı. 

Her birinin yüzünü döndüğü yönün bir anlamı olmalı. Her 

birinin yüzünü döndüğü tarafta kulak kabarttığı bir ses, bir 

uğultu, ya da bir mırıltı olmalı. Korunmaya çalışılan hassas bir 

denge var burada. Yakalanmış bir bilincin baloncuğu 

patlamasın diyedir belki de onların böyle kaskatı durmaları. 

Törensel anlamlar pekişiyor bunun süresi uzadıkça. Bu 

adamlar tarihsel bir ânı ortaya çıkaran ortak bir olayın 

parçaları olmalılar. Onlar, her durumun ve oluşun kendi 

yalınlığı içinde algılandığı berrak gecede, bu istemli 

bekleyişleriyle, bana kalırsa dolunayın kaynaklarını 

kullanıyorlar. 

119


BAĞIMSIZ VE BİR 

Madenler ve çavlanlar. Kuyulardan ve gece parlayan 

doruklardan sonra. Toprak tümseklere yemyeşil düşen ışık. 

Kumulların kıyısında sızı. 

Bulut gölgesi, karşıt kutuplar, izdüşümü takımyıldızların. 

Meditatif buhar… Benzersiz bir taşın, olduğu yerde uçuş 

halinde bulunuşu ve kendinde derinleşmesi. Karanlığın 

ucunda bir tutam ot. 

Bakı ve göl. İrtifa ve akım. Kasabalar, köyler: bir gece 

yolculuğunda uzaktan görülen ve kıyısından geçilen halleriyle. 

Isı, çözülüş, çekim. Yuvalar ve menziller. Dönüşler ve 

açılışlar. Sayısız odak; kesişen ve kesişmeyen sayısız yörünge. 

Teğetler – ve onların dışında kalan, her şey büyüklüğündeki 

boşluk. 

İnsanlar. Evlerindeler. Düşünüş, tuzaklar, itki ve buluş. 

Çeşitli durumların içinde insanlar, hayvanlar. Dalga dalga, 

girdap girdap tasarılar: iletim, ilgi. – Yok ve erk. Her an. 

Yasyayvan bir kuşak havakürede. 

120


Geceleyin karşımıza dikilen ve capcanlı bir ardı olan o 

konak gibi, apaçıktır mesaj: Burçların sıvı lacivertinde olağan 

bir sıcaklık bulabiliyorsak eğer. 

Elmalar, çınıltılar, şakaklar. 

121


DÜRTÜLER VE ÖZ 

Müdahale ettik, kesintiye uğradı. 

Tamdı, böldük. 

İşliyordu, aksattık. 

Yayılıyordu, sıkıştırdık. 

Çoktu, dağıttık. Göremedik. Bozduk. 

O zaman ne çılgın direndi yoğun erk yumakları! 

122


ZAMANDA YÜZMEK 

Odanın duvarları, belirlenmiş konumu onların. 

İçerdikleri ve içinde durdukları sessizlik, onları işleyen sesler. 

Yüzeylerindeki pürüzlerde, düz renk boyadaki anlaşılmaz 

zaman. (Yer ve yön duygusu, öteler, beri.) 

Ve değeri elementlerin. Çinkonun ve bakırın, demirin ve 

alüminyumun durumu. Cisimler ve her türlüsü maddenin: 

mermer, kadife, tırtıklar, kireç gözenekleri. Ahşabı saran 

özgün duyum. 

Tene uygunluğu suyun, toprağın. Havanın uyması 

soluğa. Sıcaklıklar, derece derece. Hava akımları, 

dalgalanmalar, basınç, – kabuğu ve geçirgenliği cismin: 

canlının uzlaşması cansız dünyayla. (Kuluçka, kış uykusu, 

bilinç, kök.) 

Görüntüler ve döngüler: görünür ve gizli etkenler, basit 

ve karmaşık, saf ve melez. Kalıcılık, yeni olan – ve yokluk: 

olmayanlardan geriye kalan var-dünya. 

Burayı aydınlatan ışık – ve başka yerin karanlığı. 

Yürünen yol. Seçim. Deneyimin bu oluşu, bu sırayla; ortamın 

bu: öznenin bu. 

123


SENFONİK KESİT 

Magma aydınlığı sızıyor yer yarığından. Ardı ve öteler 

hep kara ormanlar, karanlığa saçılmış kandiller. 

Tepesindeki kırmızı lambanın bir böcek gibi yanıp 

söndüğü anten kulesinin olduğu yöne doğru ağır ağır 

yaklaşırken, yüksekler zamanından kalma bir dönence 

seziyoruz üzerimizde, altında yürünen bir saçak, kemerli bir 

tavan gibi. 

Tünelleri duyuyoruz. Bir demir damarına dokunuyor 

sağduyumuz. Gizli bir uğultu belirliyor gecemizi, gece 

kuşlarıyla beraber. Zamanın ötesinde işleyen bir beklenti var. 

Somunlar gerek, kemanlar gerek, kıpırtı, su sesi, ezan, 

dürtü: İçine düştüğümüz uğursuz kuyuda nelere uğramıştık 

bilmiyoruz ama, deri değiştirmişiz, yepyeni bir dirimle arasına 

karışmışız değiştiğimiz deriye göre olan bir dünyanın 

binalarının, kurallarının, eşyalarının, ilişkilerinin, 

müziklerinin, kadınlarının, ağaçlarının. 

124


BİRSAM 

-impromptu- 

harlat domatesi, harlat! domates var, – içinde bir domates 

daha, onun içinde bir domates daha, ve bir domates daha. – 

domates üzerine domates! 

katmanlar, iştah, dirhem dirhem, katmer katmer. 

kan, biz içine doldukça nabız, ve biz doldukça ve biz 

doldukça. nabzın içinde nabız. soluğun tüneller, galeriler ve 

dipsiz mağaralar gibi derinliği, boşluğu, gizemli hacmi. 

uğultular, esrik araştırmalar, can, can, ısı – 

ve güllerde, ve çatallarda, ve vazoda, ve hayvan desenli 

minderde – matematik, ve ispirto kokusu, kutuplar, kaza 

yelpazeleri. 

ahşap mutfak dolapları, dolapların kapaklarında yağlı 

yüzeyler –ıslak ve yeni ve çiğ– 

ve ıslık – – ve dolap kapaklarının arasında yarıklar, 

yarıklardan ışığı sızan mavi lav 

– karanlık odada, kıyı köşede dolunay aydınlığı 

125


YUMRU 

İnsan öncesi vahşi yaşamın yırtıcı yaratıklarını gösteren 

panoramik bir resmin karşısında kükreyen ağızlara, keskin 

dişlere, havaya kalkmış pençelere, parçalanan etlere, fışkıran 

kana, göldeki balık sürüsü sarmalına, geniş kanatlı kuşlara 

bakarak Doğa Tarihi Müzesi’nin kafeteryasında 

sürdürdüğümüz ağır sohbet, günün akşamında duvarlarında 

geyik, ayı, kartal, vaşak kafaları koleksiyonu olan tuhaf bir bar 

salonuna taşınmış ve konuşulanların gitgide koyulaşan kıvamı 

sonunda bizi içinden çıkılmaz, yaman, kapkara soruların 

kuyusuna salmıştı: “İnsan türünü diğer türlere göre nereye 

yerleştirmek gerek?”; “Bilinç nedir?”; “İnsana neye göre değer 

biçeceğiz?”; “Evrimin bir amacı var mı?”; “Varoluşumuzla 

neye hizmet ediyoruz?”; “İyi olan veya yüce olan nedir?”; 

“Evrenin kaba kuvveti karşısında, yüce bir hayatın sözü 

edilebilir mi?”; “Tüm vahşi varlığımızla bizler de birer nesne, 

araç, işlev, içgüdü değil miyiz?” 

Boğucu bir sohbetti. Mekânların üzerimizdeki etkisi ve 

konuşulanların akışı nasıl bir metafizik örgütsüzlük ortaya 

çıkardı bilmiyoruz; allak bullak olduk. Gün bitti, gece bitti, 

sabah oldu. 

126


Şimdi, evin penceresinin gördüğü yolun ilerisinde, 

kavşağın tam kâlbinde, ne yapılırsa yapılsın yerinden 

kımıldatılamayan, gidip dönüldüğünde aynı yerde tekrar 

tekrar bulunan feci bir kıyamet yumrusu vardır – ve bunun 

nasıl giderilebileceğini bilen tek bir Allah’ın kulu yok. 

127


İMGEYİ AŞMAK 

İçinde yürüdüğüm korulukta herhalde en iyi böyle 

gezdirebilirdi largo’sunu Stravinski. 

Nehir adasına largo’nun koşullarını hazırlayarak geldim. 

Su yüzeyindeki çarşafsı, hareli parçalarda rüzgârın 

zorlamasıyla ara ara sıkışıklığa doğru kayıyorsam da, 

largo’nun yanlışlanması anlamına gelmiyor bu. Koşullarım 

largo’yu önceliyordu, şimdi largo’yu koruyan ve karşıtlık 

gördükçe direnen de koşullarım. – Korulukta geziniyor largo! 

Duyuruyor utkusunu! Duyun… Largo bu! 

Nehrin ilerisindeki vadinin esinlediği yön duygusu 

boşuna değil. Nehrin o yönde uzanışı boşuna değil; suyun 

akışı kararlı ve kendiliğinden. Bir sebebi var köprünün; bir 

sebebi var köprüden geçen motorsikletlinin! 

Suyun kıyısında gözlerimi yumup yoğun düşüncelere 

gömülüyorum. Tuhaf bir şekilde kat kat, kıvrım kıvrım 

boğumlanıyor zihnim, – gitgide Franz Marc’ın kızıl boğasına 

benziyor. Nereden çıktı bu boğa? Nasıl da kanlı canlı! Sağlık 

dolu, erk dolu; bir o kadar da dingin… Rahat ve hoşnut bir 

boğa! (Hatırlıyorum; bir defasında soğuk, ıslak, kapkaranlık 

128


bir kovuğa tıkılıp kalmışken ve orada zar zor nefes alarak 

fırtınanın geçmesini beklerken –imgelerin yükü sırtımda 

kamburdu o zamanlar– tam da böyle bir boğanın 

yoksunluğunu çekmiştim.) 

Sonra, gözlerimi aniden açıp nehir çığırının genişliğini 

duyduğumda, – rüzgârlar arasından her tarafa dağılıyor erk 

topları, bilardo masasında bir açılış vuruşu sanki: Çünkü 

istiyorum bunu; bir an için Titanvari, deniyorum irademi. 

Her şeyi karşılamaya hazırlanıyorum: Sağanak 

yağmurlar, boranlar, şimşekler ve çalkantılar bekliyorum; 

akşam havasında sarhoş edici kokular döneniyor; derin nefes 

aldığımda elektriğe değiyorum; koruluğun derinlerinden 

meşalelerle, tören ateşleriyle, patlamalarla dolu bir ateşler 

imgesi geçiriyorum, – imgelerin ağırlığıyla iki büklüm 

olmuşken adına bile katlanamadığım ateşi, şu an onu 

kendimde taşıdığım için anıyorum! 

129


“S” 

Bir duman havuzu burası. Akıyor duman. Dikdörtgen 

şeklindeki havuzu duman ve pus dolduruyor. 

Karşıma almışım bunu, oturuyorum. Sanki önümde bir 

harita; ya da bir fal küresi. Yavaş, ağır, yoğun bir akım 

görüyorum. Havuza su gibi dolmuş duman; ilerliyor, 

yoğruluyor; kıvrılıyor, toplanıyor, ip gibi uzanıyor, dağılıyor, 

kesifleşiyor. 

Akıyor; damarlar, dallar oluşturuyor. Müthiş bir gaz 

yoğunluğu; katman katman; ak ve kara arasında türlü renk 

geçişleriyle. Silinen hatlar, karışan şekiller. Şekilsiz değişimler. 

Karşımda duman havuzu. Ötede, ucu bucağı 

görünmeyen bir karanlık. Sessizliğin ortasındayım. 

Bir dayanak arıyorum: Dumanda ısrarla bir S harfi 

görmeye çalışıyorum. 

130


BAŞKA ZAMAN 

Balkonda şömine, sehpa ve tavan arasındaki sınırlı 

boşlukta gezinip duran yaz ikindisi havası, – neden o sınırlı 

boşlukta gezinmek zorunda ve daha sınırsız bir genişlik 

bulamıyor kendine? 

Başka bir zaman, gene bu balkonda, sınırsız bir genişlikle, 

– gece göğünün dev bir plakanın bükülme gıcırtısıyla 

yankılandığını, beyaz bir tanrının karıştırdığı acı bir girdabın 

burçlara yayıldığını ve ufukta upuzun bir bulutsunun baştan 

başa ürperdiğini hatırlıyorum. 

131


DURUMLAR VE SABİT 

Vanitas.– Hiçliğin türlü görünümleri. Sakıncalı maskeler. 

Gölgelerde neler var! Sancılı başaşağı duruşu kavramların. 

Bütünlenemeyen panoramalar: Her manzara hücresinin 

geçersiz kılışı bir diğer hücreyi. “Fiyortlar neden? Neden 

mercan adaları? Ne gerek var Gulf Stream’e? Madagaskar 

niye?” derken – sızlayışı perdelerin, merdivenlerin, tavanların. 

Sonunun gelmemesi uğursuz ışığın yansıdığı yüzeylerin. 

Derken ilgi odağı hep sapa yönde: soyulmuş duvar sıvaları, 

zeminde yağlı leke, boruda pas. Bir homurtu derinden derine; 

restoranlarda fersiz sema ayinleri. “Gözde bakış, alında pırıltı, 

düşte bir tutam cevher yokken – ne gerek var, gözler kalkmaz 

da neden aya bakmak aranır?” 

Kahkahalar.– Verandada karıncalanma. İpin komik 

durumu. Parke boyunca, kenarlıklar boyunca kıkırdama. 

Çıngıraklar, fırıldaklar, çatapatlar, topaçlar: Benliğin katılığını 

toza dumana savurmak gibi bir zevk var. Kıs kıs. Oyun, 

şaşırtma, alay. Eğretiliği fiyakaya, dumuru eğlenceye vururken 

– horozlar, eşekler ve saksağanların neşesi gaydaları, kaldırım 

132


taşlarını, palmiyeleri ve tırpanları dünyanın şenlik yerine 

çağırıyor, anlamın absürtte aranışına çağırıyor. Hahayt! 

Korkular.– Derin kuyuların uğultusu, kuytu düzlüğü 

sıyıran kof esinti. Boşluk, karşıt yönler arası gerilim. Âtıl 

depoların, küflü ambarların, ıssız hangarların dokusunda 

dayanaksız bir düşüklük ve ani tıkırtı. Önü alınamaz kolaçan 

edilişi etrafın; girdap gibi dönenen ürperti. Tekinsiz ilerleyiş. 

Renk kusan karolar, zehirli parlama, maddenin özündeki 

radyoaktif tehdit. Biz bunlara rağmen, yok sayıp alâmetleri, 

takıntılı bir inatla, yürüyoruz homurtulu ve iniltili duvar 

boylarında, içine içine yürüyoruz kara ateşlerin, içine 

yürüyoruz cinli köşelerin. 

Tasasızlık.– Ak sütunların göğünde tül. Taklacı güvercin. 

Kesintisiz soluk, serbest buhar, denetimsiz rüzgâr. Atlaslara 

yayılan ipek, düzlüklerin ufkunda ıtırlı kamaşma. Su halıları, 

kaygan kaya dilleri, ateş çiçekleri. – Ve o ak sütunlar devriliyor 

öylesine ağır ağır ve hafifçe, masalsı bir çatı kuruluyor, tüm 

günün çocuksu suspus ağzı tek bir güzel sesi söyleyebilmek 

için ılık bir esintiyi andırarak aralanıveriyor. 

Düşüncemin kutup yıldızını körfezin ucunda bir kıvılcım gibi 

çaktırmayı bekliyorum gece gündüz. 

133


KEMAN İÇİN PRELÜD 

Neyin şoku bu? Hava elyaf; ova mor – kadim ve ılık. Ete 

kemiğe bürünüyorum. 

Hilary Hahn’ın havada gezdirdiği Elgar, ipince bir lif gibi 

değiyor kentin bloklarına, boşluklara, yumrulara, buza, 

elektronik nehirlere. Sular kabarıyor; ufuk uğulduyor. 

Ovada dev bir baloncuk gibi kabaran akşamı bir 

karıncalanma kaplıyor. 

Karanlığın, ufuktaki renk alacalarının, tepelerin ve kent 

ışıklarının bir rüzgâra uyup ovanın üzerinde çattığı binyıl 

kurgusuna bakıyoruz hepimiz, tüm insanlar ve usulca uyanan 

gece yaratıkları. 

Bilinçlerarası bir ağ kuruluyor, – gökgürültüsünün 

telepatisi. 

Bulunduğu yerde herkese, kendisi oluşuna dair ayrıntılar 

açıklanıyor. Ulu çınar ağaçları bir ayin korosu; yağmur çılgın 

bir şaman. Herkes şaşkın. 

134


Etrafımızı kolaçan ederek, kadim çemberi bir anlığına 

tamamlıyoruz. Karşıt güçlerin hilesi boşa çıkıyor böylece. 

Eylemin katı darlığından kurtulmanın yolu açılıyor. 

Batıda günbatımının son alacakaranlığı bir mühür gibi. 

İlan ediliyor: Oluşun anlamla sonsuz evliliğidir bu! 

135


İSTİKAMET 

İnsanlar dağıldılar meydana. Herkes ayrı bir yerde 

duruyor. Kediler, köpekler de dağıldılar. Güvercinler de. 

Banklar var. Ağaçlar. Boş gönderler. Etrafta ayrı ayrı duran 

binalar. Ortada bir şadırvan, etrafında bir çiçek tarhı. 

Uzaktan görüyorum. 

Bulutlar geçiyor. 

– Herkes istikametini belirlesin. 

136


KESİT 

Dıştan dolaşım. Uçurumlara uluyarak. Alnımın bütün 

kompartmanlarıyla. Kuyulardan tüterken iksir kokuları. Işık 

çizgisiyle kaplı uzak dağlarda. Çemberi gezerken. Çemberin 

tutulduğu. Ay’a uyku. Karanlığa eğik kitabe. Çemberi 

gezerken. Kasılıp kaldığında vadi. Ayıldığımda balçık 

batağına. Bir kayran açınca kendime. Beyaza yürüyünce. 

Simler saçarak. Rotanın ısısıyla, kauçuk zemin döşeyerek. 

Kuytumdur. İksir kokuları tüterken. Asmalar altında. Saatler 

şaşarken. Buğulu merceklerde. Yel yurtlarıyla. Bükülüp kalmış 

bir eklemle. Çemberi gezerken. Devamlılık tedirginliğiyle. 

Etrafa göre. Kanyon korosunu susturarak. Sıyrılan liflerle 

söğüt şarkısı için. Pan’ın çığlığı güme gittiğinde. Vakitlerin 

olağan ısrarında. Parlarken ufuk çağı. Öncelerden sonralara. 

Solunan gündüzdüşüyle. Sular nasılsa öyle. Hınç bir cep 

çünkü capcanlı. Işık saniyelerde bir cep. Çarşaflarca uzanarak. 

Tüm kıtalara. Çemberi gezerken. Benlik kahkaha. 

137


ALTITUDE 100000 

Bembeyaz bir deneyim bu, bembeyaz. Kapkara zeminin 

aniden yırtılmasıyla açılan ferah boşluk. Bir Hint mantrası 

duyuldu, ateşin çıtırtısı ima olundu. Kanatlandık, boşlukta 

süzülüyoruz – atmosfer katmanlarına aç. 

Kıpkızıl ışık blokları arasından, genişlikler mistisizmi: 

Yaşamın entelektüel yapaylaşmasına karşı, nihayet, bedensel 

ağrıyla gelen bir arınma; taze soluk. 

Kıtalar genişliğinde, altın sarısı ışık. Bulutlar üzerinde 

çağlara bedel bir rüzgâr. Boşluğun can alıcı kıvılcımı. Huzme, 

ışık kırılmaları ve ufuktaki odak. 

Yükseliş; hareketin yalın gerçekliği; katman katman 

güçlenen kanatlar. Bizim kanatlarımız bunlar! Ölümsüz 

Yeni’nin peşindeyiz; irademiz en yükseklere erişiyor. 

Soluk kesici bir irtifada kobalt mavi, yağ yeşili ve 

macenta dokular arasında yakalıyoruz menzili; varlığın büyük 

imgesini tamamlıyoruz bir an. 

Ve sırrı duyuyoruz – yalnızca bu irtifada duyulabilecek 

olan sırrı. Anlıyoruz onu. – Sonra, yeniden düşünüyoruz, 

başkalaşıyor. 

138


FENOMENLER GECESİ 

Günün özeti: Entelektüel bir koşullanmışlık içinde, 

zamanımı yaptığım okumalarla, seyrettiğim görsel ürünlerle 

ve dinlediğim müzikle çakışmaya zorlayarak, sayfa, ekran, 

sahne, ses, tuval kurgusallığı üzerinden oluşturduğum yapay 

tertip; bir yüzey-deneyimler kolajı. 

Şeylerin somut gerçekliğini, olayların akışını, kişisel 

bilinci ve spontan güçleri göz ardı ettiği için çökmeye mahkûm 

olan bu düzen, gece olup da gündüzki rutinimi terketmemle 

beraber, yerini fenomenler dünyasında geçirilecek saatlere 

bırakıyor. Oluşlar kanyonunda capcanlı, zamanın içinde 

yerimi alıyorum. 

Sonuç: Gece rüzgârının yokladığı çanaksı boşluklar, 

kovalaşan çocukların göğe karşı yankılanan bağırışları, köşeyi 

dönerken karanlıktan mamut gibi beliren kaya kütleleri, loş 

zeytinliklerin hışırtıları ve ağaçların kozmik kıvrımları, 

köprüdeki bedenlerin karşıdan far ışıkları vurduğu anki 

karaltıları, ağ çeken balıkçılara yürüyen kediler, denizdeki 

tekneden gelen pat pat motor sesi, kızarmış patates kokusu, 

taşların dibinde gölge, perdeyi aralayıp pencereden başını 

139


uzatan üçüncü kattaki kadın: – renk ve ses kovukları; kütleler 

ve direnç; yoğunluk ve manyetizma; koku ve ısı derinlikleri; 

hareketin mekaniği; kaynayan enerji parselleri; kıvılcımlar; 

gözün uzaklara bakarken çizdiği yaylar; soluktaki ince ayar; 

devinduyumun yön, yükseklik ve bakı bilgileri; çıtırtı. 

140


GENİŞ ZAMAN 

bir zanaatkâr öyküsü 

İşin başına geri döndüğümde, önümdeki tezgâh artık 

alelâde, ortalık bir yer değildi, benzersiz yansımalar saçıyordu. 

Elime aldığım alet edevat özel bir düzgünlüğe, ılıkla sıcak 

arası bir ısıya sahipti. Atölyenin her tarafına yığılmış malzeme 

ve bilumum aksam mavimtrak renklere bürünmüştü. Mekânın 

rasyonel havası genişliğin kozmik tavrını yansıtıyordu. 

Sessiz sedasız işimi yaptığım sırada, beni görenlere olgun 

bir iş ahlâkı ve çalışma iradesi aşılıyordum; becerideki 

ustalığın ve kusursuz basitliğin ardında uzun soluklu bir 

davranış mühendisliğinin, karmaşık bir benlik mimarisinin 

yattığını duyuruyordum. 

Çünkü, işe dönmeden önce verdiğim kısa pencere 

molasında görmüştüm ki, – yüksek dev gibi bir bulutun 

bombelerinde, daracık bir zaman aralığında, çağlar vardı. 

Şimdi, işimin başındayken, tekrar ve yeniden: çağlar vardı. 

141


GECE PRELÜDÜ 

Sen ki tüm gün, içten yoğun duymak istediğin nesnelere 

dıştan geçirimsiz bir duman sardın ve dağılgan, tüy gibi 

duymak istediğin havayı istemeden katılaştırıp kurşun gibi 

ağırlaştırdın, – şimdi, okuduğun kitabın, alnındaki özel ısıyı 

bozabileceğinden korkuyorsan, bu, gecedeki bir özgün eylem 

icadı olasılığına işaret ediyor olabilir. 

Sen ki içinde durduğun dış dünyanın en küçük birimisin, 

– yine de bu en-küçük’lüğünle, günün en doğru yaşanışı için, 

tarifi çekirdekte gizli olan ve her seferinde yeni bir anlatımla 

şekillenen bir mührü binbir güçlükle kendinden uzatıp 

dünyaya vurmaktan başka bir yol göremiyorsun. Gecenin 

alınlığından bir yazı geçirmen gerek: Yoksa sen yoksun, gece 

yok. 

Incognito: ergo sum. Sus ve yürü. Te quæsiveris extra. – Sen 

ki kendinde, gecede kendinden dışarı baktığında görebileceğin 

şeyi buldun! 

142


FİTİL 

Bir adım atıyorsun: ufukta ateşin özü. Az önceden 

şimdiye, bu bir köprü. Her hamle bir öncekinin ardından 

armonik. Bir bütün ortaya çıkıyor – bir örgü. Ezberden 

kesintisiz geçen mırıldama. Ve onun ucunda, manyetik bir 

yıldız. Güm: hipodrom kadar geniş! Bulut halıları… Ve sıra 

sıra deneyimler derin madenlerde patlıyor. Merdiven altlarının 

beş yaş uğultusu gibi çınlıyor bozkırların ötesine akşamleyin 

tıkılan kutlu pamuk. En yaman düşüncenin kaçınılmaz zehri 

salyada nane gibi… Gece göğü elektronikleşirken, gönderlerde 

arı bir dehşet! Ve geçiş ânında kış başı kokarken hava, ağlamak 

için bir sır – ve bir uçak pisti geliyor: birinci piyano 

konçertosundaki Liszt’i haklı çıkaran! Düşüncelerin tropik 

alevlenişiyle, velfecir okuyan gözlerle tarıyorum manzarayı; 

etrafa tutku saçıyorum, aşk saçıyorum. 

Parlak kıvılcımlarla cızır cızır yanan bir fitildir bu! O 

yanarak ateşler saçtıkça, ölümsüz bir şuruptur sızan buraya, 

benden yayılan halkalara… Varsın bu fitilin sonunda bir 

infilak olsun, – fitilde ateş kıvılcımlar saçarak ilerlediği ve 

buraya ölümsüz şurup sızdığı sürece, düşünmüyorum bile 

bunu, – ateşe ve şuruba tapıyorum! 

143


KAZ 

Kaz, gölette yüzüyor. – Park burası; etrafta yürüyen, 

banklarda oturan, fotoğraf çekinen insanlar var. Gölet yapay; 

suyun kendisi ve ağaçlar hariç her şey insan yapımı. 

Ama parkın genel görünümü ne denli yapay olursa 

olsun, kaz kendi yaşamında kalmakta ısrar ediyor – ve çevrede 

ne varsa kaz-yaşamı yapıyor! 

144


AYA TIRMANAN MERDİVEN 

Rüya değil bu. Sanrı da değil. Üzerinde döne döne, 

dolana dolana, basamak basamak aya doğru yükseldiğin 

merdiven sarmalsa da – sanal değil. Çünkü düpedüz 

yükseliyorsun aya, buna şüphe yok, her adımda daha da 

yakınsın yukarıdaki ışık topuna. 

İşte kabaran soluk; işte mevki mevki, yay yay dış 

uğraklar; işte seçkin tedirginlik lüksü, altın bellek havuzları, 

yoğun deneyim damarı; işte eşi benzeri olmayan mavi; işte 

alacakaranlık ufkun nakışları. 

Boğuk bir uğultu kulaklarını örterken, atlaslar elektriğine 

bürünmüşken damarında serin kan, dağarcığında parlak bir 

edimin cazibesi uyanmışken, – aya tırmanan bu sarmal 

merdiven gerçek değil diyemezsin. Çünkü git gide yakınsın 

aya: Kendi kendisinin delili bu. 

Ne ki, bu merdiveni görmek isteme, göremezsin. 

Görülmek için değil, üzerinde yürünmek içindir bu sarmal: bir 

an içine bakacak olsan, ayın görüntüsü kapalı, gözler bakışsız, 

merdiven sanal, – geri dön hemen, bas adımını, basamak sıcak, 

kaldığı yerden aya tırmanıyor adımların… 

145


TIK 

Onunla ikimiz benziyoruz. Görünüş olarak aynıyız hatta. 

Gövde, omuzlar, kafa; şablon, genel hatlar, yapı aynı. 

Ne var ki, ben kafamın içindeki “tık”la ayrılıyorum 

ondan. Bana özgü, esgeçilemeyecek bir kod bu. Benim cogito 

tık’ım. Ergo sum. Ama bir tek o değil. “Duyuyorum” tık’ı. 

“Uyanığım” tık’ı, “uyuyorum” tık’ı. Konuşma tık’ı, susma 

tık’ı, sorma tık’ı, sezme tık’ı. Bulma tık’ı. Açma ve kapama 

tık’ı. Bilinç tık’ı ve bilinçdışı tık. Şaşırmanın tık’ı, sevmenin, 

hayranlığın tık’ı, beden-tık, eylem-tık, kan-tık. Önce tık, sonra 

tık. Tam tık, fantom tık, an tık. Yön tık, yer tık, âlem tık, hiç tık. 

Her koşulda doğrunun tık’ı. Tık tık. 

Onun kafasının içinde de ben varım. Ama bu tık yok. 

Tık. 

146


DURUP DURURKEN, BEDEN 

tam boy otoportre 

Topuklarım için ne yapmalıyım? (Topuklarım olduğunu 

fark ettiğimden beri kafamı kurcalıyor bu soru. Hafifçe 

yaylanıyorum ayaklarımın üzerinde; tık tık vuruyorum 

tabanlarımı; bir o topuğumun bir bu topuğumun üzerinde 

sağa sola dönüyorum. Topuklarım kauçukları, taş ocaklarını, 

ananasları, kumsalları hatırlatıyor bana ve bu ne anlama 

geliyor bilmiyorum. Topuklarım yelken, topuklarım sunak, 

insan kitleleri.) 

Peki ya bu mavi buğusu elimin, külrengi ikindi vakti? 

(Isırıklar, salgılar, uyuşma, mineral damarlı dış dünya 

mağarasında on yıl öncenin yangını.) 

Kulak arkalarımda çakmak taşı kıvılcımları, burnumda 

ceviz kokusu, şakaklarımda fır fır dönen olumlu-saat, doğruhız 

göstergeleri. Bulunduğum yere olan felaket görmemiş 

uyumumu savandaki bir zürafanın tarifsiz yapısı anlatır. 

Uçurumları müzikle abartmak zorundayım, doğam bu. 

Onaylayabildiğim tek şey ancak öyle onaylanıyor. 

147


Bruckner büstü gibi yerleşiyorum taraçanın dik 

merdivenleri önünde, rüzgâra. Dağlar hiç bu kadar 

durmamıştı ardımda. 

Sızlıyor geri çıkık dirseklerimin okunun gösterdiği 

sonlar. Kasım akşamı. 

Üç saniye: 

İki gözbebeği: 

Gözlerim uğultu, alnım ışıltı, sağım solum dürtü. 

Karnım. Dokunulası şekiller. 

Sodayı yutkunduğum an zekâ pırıltısı ve ufuk. Mekânda 

her ad hoc birkaç saniyelik tam-turdan sonra, döndüğüm 

başlangıç noktası. Kuytumun çepeçevre amfitiyatrosunda 

ısrarlı susuşumla omurgamdan süzülen su damlası. 

Ben: nice defalar, günlük kurgularımın üzerine giydirdiği 

kılığa direnirken yakaladığım hayvansal fantazmagori! 

Yine de, müzik çalarmış gibi, yamaçtaki koruluğa 

yaptığım işlem! Düz duvarda yüzey etkinliği! 

148


KOKU BÜYÜSÜ 

Kımıldat ayaklarını; oynat elini karşımda. Bak yana. Sus. 

Düşün. Bacak bacak üstüne at. İçimde duyayım her hareketini. 

Uzat boynunu, anlat ona, savur saçını. Düzelt küpeni, oyna 

peçeteyle, parmağını gezdir fincanın kulpunda. Gülümse, 

dinle, kırpıştır gözlerini, yüzünden titrek bir mimik geçsin. 

Restoranın köşesinde oturduğun masada seni içinde iki 

kez yıkanılamayacak bir ânın yoğunluğuyla duyuyor ve 

tavırlarını dışavurumcu bir çerçeveye en elektrikli hallerde 

yerleştirmenin ayarını yaparak ürperiyorum. 

Kadın! Seni, neye benzediği sadece zihnimde kayıtlı olan 

vahşi bir koku bulutuna koyuyorum, – işte o an varlığındaki 

can alıcı karakter beliriyor, – saniyelik bir süre boyunca tüm 

kanlı canlı şeylerin en istenmişi SEN oluyorsun! 

149


TANRI YÜZLERLE OYNUYOR 

Beyaz bir yüz. 

Kemikli yüz. 

Bulut taklitçisi, boralarla karışan bir yüz. 

Donuk, karanlık bir yüz. 

Damarlı yüz. 

Anakara yüz. 

Israrlı ıskalamalarla yatışmak bilmeyen büyük yüz. 

Geniş bir soluğa ait bir yüz. 

Bilinmeyen bir tutkunun korkunç yüzü. 

Yanlış bir kovukta fazla uzun süre kalmış olanın kavruk 

yüzü. 

Ve o bozarmış levhadan, bir anlığına, en doğru 

turuncuyu doğuran güneş yüz! 

Yükseliyor! Orada! Bulutlar arasına yerleşiyor! 

Orion’un belireceği tarafta kendini gösteren yüz! 

150


Magma yüz – – çakışmanın, uyuşmanın, işaretin mühüryüzü! 

Kendini hep ışığa doğru tutan yüz! 

Varlığın tüm geçmişinin biriktiği canlı yüz! 

Henüz yaratmadığım, – en güzel yüz! 

151


KUT GÜNEŞİ 

Peki öyleyse, kentin çılgın kalabalığına ayak uydurayım 

ben de, nasıl ki onlar her tarafa heves ediyor, her yere dalıp 

çıkıyor, yiyip içip tüketip hiçbir şeyden geri kalmıyorlarsa, 

önünde fotoğraf çekinilmedik ve çekinildiği cümle âleme 

duyurulmadık yer bırakmıyorlarsa, ben de aynısını yapayım, 

her yere gireyim çıkayım, her kapıdan içeri dalayım, kentin bu 

yakasının rehberlerde önerilen her metrekaresine uğrayayım, 

uğramış olayım ve yapılması-gereken-şeyler listesindeki her 

maddenin yanına tik attığıma ikna olayım, – tamam. 

Ama tek bir şeyi bilmek istiyorum: Tüm bunları 

yaptığımda kente kendi kut güneşimi doğurabilecek miyim? 

152


YA SIFIR YA BİR 

Bu nasıl bir uğraş? 

Alüminyum bir plaka var köşede; parmağının tersiyle 

onu tıklatıyor. Masanın ahşabını tıkırdatıyor, tırnağıyla 

duvarın boyasını hısır hısır kazıyor. Saatlerce uğraşılır mı 

bununla? 

Düşünceye cızbız, soluğa tısfıs. 

Yapıp yaptığı bu. Pinekle dur. Bu durum nasıl 

tanımlanır? 

Metalin köşesinde kaydırıyor parmağını: zaman fos. 

O öyle bir adamdır ki, yanıbaşında bir Sayılar Tanrısı 

birdenbire ışıl ışıl bir 800.000.000 dese, – ya sıfır uyanır onun 

zihninde, ya bir. 

153


TEHLİKE 

Koltuğa oturmuyorum, çünkü orası yağlı çukur. Güneşe 

dönmem yüzümü, beni ânında aç susuz bırakır. Otlara 

uzansam, çivili yatak değil mi? Ağacın altında duramam, 

vakumdur. Bir adım ileri, kavrulabilirim; bir adım geri, iki 

büklüm olabilirim; neresi zift, neresi çöl, neresi ayı tuzağı, 

neresi mayın, neresi ışınlanma rampası bilmiyorum. 

Yoğunluk dayanılmaz boyutlarda; saniyeler tümden 

gerilim; seçimler aşırı yüklü; yürünebilecek yollar arapsaçı: 

ayağın adımları sonsuz bir tereddütte. Sağduyuda bir atom 

reaktörü! 

Çünkü bu evrede, tehlike kol geziyor, – yitirilebilecek 

büyük bir deha dolunayı var. 

154


EVETLEME 

Uyanır uyanmaz, – hemen ritim: EVET. 

Hemen, dünün otomatik tekrarlanan akoruna ilk 

deneme: EVET. 

İyimser düşünüş yuvası, anlık satirik zırva, kıkırdama: 

EVET. 

Boşluk, geniş soluk, hamle – ve pencere: EVET. 

Kiremit çatılar tarlası: EVET. 

Çarçabuk bin-uyanık çıkılan birkaç alt basamağı göğün: 

EVET. 

Obuanın yokladığı irtifayı geçerek, ilk üst-anahtar, – 

yüksek bulut: EVET. 

Ve kıskacın yukarıda, en sonda, en hassas uçlarda 

tuttuğu belirsiz büyülü topak: EVET. 

Şimdi, günün erkenden dev gibi kabarıvermiş yapıcı erk 

baloncuğunu, en doğru eylemin sivri köşesine doğru sürmek 

gerek. 

155


156


MOTO PERPETUO 

(2014-2016) 

157


158


STANDBY 

Biraz daha zaman gerek. Durmak, beklemek zorunda. 

Atalete alıştırıyor kendini, beklemeyi bilmek gerek. 

Eylemsizlik de ustalık gerektirir. 

Eli kolu bağlı. Hiç kimse verili koşulları değiştiremez. 

Bağlamın dokusu alttan alta yayılır. Dış halkalarda neler olup 

bitiyor da iç halkalara aksedecek? – Baştan sona, verili 

koşullarda, neyin nasıl yapılmadığı önemli. 

Biraz daha zaman gerek. Eylemsizlik de bir sanat. – 

Büyük deneyim böyle beklenir. Eylemin heyecanı uzuvlara 

hangi elektrikli akşam göklerinin altında dolacak? 

Şaşırın onun kendini büsbütün kapatmış halde nasıl bu 

kadar uzun süre kalabildiğine: Onun mutlak kilidi, yalnızca bir 

dizi zirvenin ilkiyle açılabilir. 

159


TEKNİK ARIZA 

Ivırı zıvırı yoğun ve durdurulamaz düşüncelerle, bilincin 

zımpara kağıdıyla düşünme humması. Eski bir hatadaki bayat 

karakterin korkunç provasına ışınlayan teneke zaman tüneli. 

Dadanan sinekler, sinek sokmalarına aşırı hassaslık – ve tam o 

hassaslığa göre sinek sokmaları: sinirsel tükeniş; kızarıklık ve 

kabarmalardan köseleye dönen ten. Hergeleye dönen ben. Hep 

çevresinden dolanılan sıradan-eylem becerisi, hep harcanan 

normalleşme refleksleri. Uğursuz bir kopya olarak gezinen 

tinsel doğru-sıralanış katarı: güç başlangıçlarının amansız 

rendesi. Hakkında doğru hüküm verilebilecek biricik şeyin de 

naylon gerçeklikte yiteceğini bilerek yaşamak zorunda olmak. 

Zamanın çarklarıyla, oyuncakmış gibi, ama zevksiz (adult) bir 

hırsla –ileri geri– oynamak, zembereği terse kurup cırtlatmak, 

saatbaşı gongunun vurmaya hazırlanma tıkırtılarını kıyamete 

yormak: – Buna karşılık, daha da beteri, GONG YİNE 

VURMAMAK! 

Nasıl da kolayca kısa devre yapan, copycat bir beyin… 

160


SIRA 

Buluş. Heyecan. Dolaylama. Tohum ve bir sonraki. Soğuk 

soluk. Sınır sıcaklığı. Bordür boyu kendinde. Kule. Ateş. Aşırı 

varlığı dingin bir düşle uyutarak. Edime uyum. Sezginin 

kıyısında nehir – ve en büyük ıskalamadaki kut! 

Hepsi, doğru sırayla: Varlıkların işleyiş mantrasıyla! 

Bedene içgüdüdeki masumiyeti getiren başarıyla! 

161


NELERE TÂBİ 

Büyük bir mıknatısla bekle meydanda. Dırdırcıları kov. 

Pikapı aç, yüksekten albatros geçir: Silinmez bir uçak dumanı 

yaz. Geniş bir çatı kur; maytaplar üşüştür başına, ensende 

koçan kır: Dehanın büklümünü sal suya. Si bemolü heykellere, 

kümülüse ve kuzeybatının en ucuna duyur. 

Sonsuzda taklasını düşün sonlu köprünün. 

Sonra, kaynağını kendinden bir kere daha güçlükle 

aşırdığını gör güç yumağının. 

Yanlış yapama. 

162


BİR NEVİ KÜBİZM 

Sade bir görüntü. 

Peki ne diye bunca yoğunlaştırma, bütün bu yüzey 

ilişkileri, biçimler geometrisi, kütle zamansızlığı, bunca şekil 

dili, durum, yumrular, – o an orada, orada olduğundan bile 

fazla oluş? 

Bengi varlığın, kendime numunelik bir kopyasını 

alabilmem için! 

163


HAREKET 

Taşın durum dili: günbatımı renkleriyle, yekpare 

Parthenon. Kentin uzantısına dağarcık ateşi; yanıt ve kanıt 

olarak algılanan bir ufuk çıkışı. Görsel mühürler! 

Denizlere dek, ormanların içinden koşarak. Yamaçlarda 

hep koro uğultuları. Taş ocaklarında forum görkemi. Raylar 

boyu akan meşale aydınlığı; dipten yürüyen kararlı su. 

Maddenin hep can damarı. Devinimdeki koku silueti, ses 

kabuğu. Havada hep genişlik, kabaran tavan, yüksek 

serbestlik. 

Tüm kavislerde, gidişatın her hattında devamlılık; 

başlangıçlara menzil; her manevranın karnında irade; her 

bölgenin yuvasında kaynaklar, öteler. 

Denizlere açılmayı, bakir yelkenleri düşlemek. 

Gidiş şimdi, – ataletin tam zıttı: tekerleğin ivmesi – – fizik 

kurallarını hiçe sayıp uzun bir süre sürtünmesiz dönen 

tekerlek! 

164


DOLAYSIZ 

El kadar bir alanın ışığını parlatmak için yaşıyor herkes! 

Evet, herkes, tüm şehir bunun hizmetine koşulmuş, 

bunun için çalışıyor: oturanlar, ayağa kalkanlar, yürüyenler, 

koşturanlar, durup bakınanlar, merdiven inip çıkanlar, öteberi 

taşıyanlar, yükünü bırakanlar, tökezleyenler, düşüp kalkanlar, 

yerinden fırlayanlar. Kısacası türlü duruşlar, hareketler, 

tavırlar ve davranışlarla, kalabalıklar. 

Ve onların bir oraya bir buraya hareket ettikçe arada 

bıraktığı boşluklarda, kütleler arasındaki kuytuda, el kadar 

alanda çoğalıyor ışık; yoğunlaşıyor, göz kamaştırıyor. 

Çünkü başkahraman uyanıyor, gözlerini ovuşturuyor, 

dünyaya bakıyor: Güce susamış irade, kabuğundan çıkar 

çıkmaz, bengi varlığı dolaysız görmek istiyor. 

165


MEZAR 

Yorgun mu? Yorgun. Düşüyor mu? Düşüyor. – Düşsün. 

Bırakın düştüğü yerde kalsın. Durdukça gömülüyor mu oranın 

içine? Gömülüyor. Kendi haline bırakın, orası onun döşeğidir. 

İnce bir ip gerili yukarıda, üzerinde. Zorlasa, yattığı 

yerden erişebileceği mesafede. Bir kerameti var o ipin. Uzanıp 

tutar mı onu? Uzanmıyor. Yerinden doğrulmuyor. 

Belli belirsiz müzikler geziniyor havada. Kulak verir mi 

notalara? – Vermeyecek. Müziği sonunda işlemez hale getiren 

yoğun yollardan geçerek varmıştı buraya, bu uca. – Cırt cırt, 

hırs hırs, tıkır tıkır, tak tuk sesleriyle oyalanıyor. Ritim bile 

değil bu. 

Ölü taklidi mi yapıyor? Bırakın, yapsın. Ölü değil nasılsa. 

Yaşıyor: Ölüm provası yapıyor gibi de dursa, bu yeşilli 

kızıllı, loş, nemli, boğuk ama insan-sıcağı kuytudan, o, ölümü 

de yaşamı da aldatıp, eninde sonunda ölümün tam zıttı bir 

bebekleşme doğuracaktır. 

166


GÖZLEM 

Bulutların arkasında ilerleyen dolunayı gördük. 

Düzlüğe çıktık. Teleskopu kurduk. Doğru merceği 

bulduk, temizleyip taktık. Gerekli açı ayarlarını yaptık. Bir 

tabure çektik, oturduk. Vizöre doğru eğilip bedenin belirli bir 

duruşundan güç alarak bakmaya başladık. 

Kayan bulutların hızını da hesaba katarak odağı derece 

derece, milim milim oynatırken, gözlediğimiz ender açıklıkta – 

ama sadece ve sadece metalik renkler ve yankılarla karışan o 

yeterine geniş açıklıkta– dolunayın görünmesini sabırla 

bekliyoruz. 

167


AKIŞ 

Boşlukları dolduruyor. Olaylar örgüsüne ihtiyacı var: 

Örüyor. Seçimler; ardı ardına seçimler. Her hücreye bir 

deneyim. Zaman âtıl bırakılamaz. Gerekçeli ya da gerekçesiz, 

çalışılır, işlenir. Beden, edimler makinesidir. Üret, uygula; 

doğaçla, dayat. Erki, nasıl kullanacağını bilemesen de harca: 

nasıl olsa harcanacağı için, harcanmaya mecbur olduğu için, 

durgun kalamayıp bir yerlere mutlaka akın edeceği için. 

Çünkü zaman âtıl bırakılamaz. 

Michelangelo Musa’sının sakal lüleleri gibi, ardı ardına, 

ısrarla uygulanan, soluk aldırmazca tekrarlanan ve bir türlü 

durdurulamayan, bekletilemeyen o şeyle kapla zamanı: 

Karanlık fokurduyor, evrensel bir boydan boya yırtılma 

bekleniyor, – sana düşeni yap, ilerleyen akışın dokusunu 

gergin tut. 

168


CASTORP KOLTUĞU 

Bu koltukları ne kadar da rahat yapmışlar böyle… İçine 

gömülüyor insan. Yumuşacık. Kendiliğinden yerleşiyorsun, 

elini kolunu nereye koyacağını düşünmüyorsun. Tasarımıyla 

ve malzemesiyle sarıyor bedeni. Öyleyken, ısıtıyor, ama 

terletmiyor da. Kılıfı temiz ve kokusuz, kumaşının hoş bir 

dokusu var, yastıkları pamuk gibi. 

Büsbütün gevşedim. Biraz da şöyle döneyim. Bacağımı 

şöyle kıvırayım, kolumu şöyle koyayım. Başımı şöyle eğeyim. 

Hepsi ayrı bir hoş… Uykum geliyor sanki. Gövdemde tatlı bir 

uyuşma. Cenin pozisyonuna kıvrılacağım neredeyse. Kedi 

olsam mırıldardım şu an. 

İçine doğru gömüldüğüm bu sakin kovuk, bedenim, 

tensel varlığım, doğal işlevlerim için ve bünyemin özgün tınısı 

için, muammalarla dolu zaman tik tak ilerledikçe, bakalım ne 

kadar daha derinleşecek… 

169


AÇLIK 

Sıradan bir gün; akşam olmuş, evimdeyim. 

Peki neden böyle sıradan bir günde ve akşamda, evine 

dönmüş birinin rahatlığı içinde değilim? Yaşantımla ilgili bu 

kadar büyüklenen, ama bir o kadar da doyurulamayan ve beni 

her an zorlayan şey nedir? 

Örneğin koridordan geçip mutfağa doğru gidiyorum: 

Nedir bu sırada koridorun yer karolarına, mutfak fayanslarına 

derin bir nefesle yürüttüğüm ateş? – Pencereden bakıyorum: 

Nedir ufukta fokurdattığım kan, buluttaki zorlu elektrik? 

Etrafımda bir tur dönüyorum: Ahşabın cilasından hangi 

deli yansımayı kaçırıyorum, – manyetiğim hangi şaşkın 

bilimdir, – pusulamın gösterdiği sonsuz, nasıl esrik bir 

matematik? 

Eylemler hep yüklü. Benim için en zoru, bulunduğum 

yerde olmaktır. (Neydi amor fati?) Delili görmek için 

gereksindiğim paralaks, sancıdır. Her şeyi onaylayan büyük 

soluğu tutturacağım diye her an soluk soluğayım: Bir rüzgâr ki 

bu, yelken patlatır. 

170


Şimdi bir düşünce pırıltısı yakalasam, onu yanlış bir 

teoriye doğru genişletirim. Sıradan bir feminen detayı, 

sorgusuz sualsiz bengi dişiye tamamlayıveririm. Dışarı çıkmak 

ve gezinmek istesem, daha kapının önünde, ya tavaf ya 

Himalaya tırmanışı beklerim. Bir sanat yapıtı karşıma gelse, 

örneğin müziğin armonisinde veya bir resmin renk 

geçişlerinde, takıntım odur ki hem en yüksek haz yıldızını hem 

vahyi bulmayı denerim. 

İşte yine koşuyorum boşluğa doğru son hız. Yine çılgın 

bir hevesle dolu, yine sonsuz derecede aç. 

Çünkü tinin büyük midesini bir defada dolduracak dev 

lokmayı bulup yutamadım – ve obur tin onu doyuramadığım 

her saniye bana açlığını duyuracak. 

171


MAĞARA 

Sarkıt ve dikitlerle dolu bir mağarada ilerliyoruz, 

maddenin ve suyun zamanla olan oyununu müthiş bir 

çarpıcılıkla sergileyen galerilerden geçiyoruz. 

Hayran olmamak elde değil. Her dönemeçte, her odacıkta 

türlü türlü şekiller, insanı apayrı hayrete düşüren özgün 

oluşumlar karşımıza çıkıyor. Demirli mineraller, limonit, 

azurit ve malakitin taşa verdiği kırmızı, sarı, mavi ve yeşil 

renkler, mermerimsi, bal rengi dalgalanmalar ve ebruyu 

andıran dokular bir yana, yapay aydınlatma lambalarının 

marifetiyle hem yüzeyler daha da parlamış, hem de gölgeler 

belirginleşmiş ve sonuçta tanımı imkânsız, rengârenk bir 

cümbüş ortaya çıkmış. 

İşte, damlataşlar, soğan sarkıtları. İşte, inciler, havuzlar, 

kristaller. İşte, yapraksı kıvrımlar, dalgalı çarşaflar; işte, fil 

ayağı; işte, makarna. 

Sular her yanda şıpır şıpır. Her ses yankı yapıyor. 

Bir dönemeçten daha geçiyoruz, yeni bir ilginçlik. Bir 

odacığa daha bakıyoruz, çılgınca aydınlanmış bir başka 

172


heybetli kütle. Ardı arkası kesilmiyor, soluk soluğa ilerlemeye 

devam ediyoruz. 

Köşeyi dönüyoruz, yeni bir kovuk. Pasparlak, eğri büğrü, 

capcanlı bir yığın daha: Sonunda kendimi tutamayıp, “İşte bu, 

hiper varlık!” diyorum. 

Bu sözcükleri bana söyleten dürtü nedir bilmiyorum, 

ama hemen ardından içimde tuhaf bir ikinci ses yankılanıyor: 

“Peki, madem hiper olan bu, bir sonraki ne olacak?” 

173


YENİDEN UYKUYA DALAMAYAN DEV 

Belki de oldu. Isınıyor, gevşiyor. Düşünü hatırladı 

hatırlayacak. Ekmeği ikiye kıran kim? Yine irkildi. Pek hırçın 

şimdi. Gecenin körü, kim bilir saat kaç – ve o pek hırçın. Yine 

de şaşırıyor. Bir arma mı görüyor? Aldanmak ister gördüğüne, 

neden istemesin? Ama sırtı ağrıyor, böyle rahat edemedi. 

Mecburen yan dönüyor. Yorganı alt ucundan kıvırıp 

ayaklarının altına doğru alıyor, dizlerini karnına doğru 

çekiyor, hemen hemen cenin pozisyonunda, bir elini yanağının 

altına, diğer elini kalçasının yanına koyuyor. Rahat mı? Bu, 

onun ideal yatış pozisyonu mu? Böyle mi uyurdu? Hiç böyle 

uyudu mu daha önce? Uyumak neydi, nasıl bir şeydi? Dünün 

hayhuyuydu uyumak, yarının kaprisi. Kutlu başıboşluk. Şimdi 

yağ gibi eriyor bellek. 

Esrik bir buluşu taklit edercesine, yeni bir düşsel fragman 

türüyor, – ama uykuya doğru geçişin yine aynı yerinde, – tilt! 

174


KİBRİT ALEVİ 

Karanlıkta, olası bir edim için bir kibrit alevi gördüm. 

Ona yöneldim. 

Ama ben yöneldiğim an, alev söndü, yine edimsiz 

kaldım! 

Böylece, sadece yeni bir yön tayiniyle, karanlığın yeni bir 

kara-lığına yönelmenin küçük farkını yaratabilmiş oldum: 

Başka kibrit alevleri de oldu (hepsi de aynen söndü) – ve bu 

alevlere her yönelişim kara-lar dağarcığımda benim için hiçbir 

şey ifade etmeyen yeni bir haneyi doldurdu. 

Sanırım asıl edim, haneleri doldurmaya dair bu gizli 

görevi yerine getirmekti. 

175


ŞEMSİYE 

“Pekâlâ, bu düşüncenin şemsiyesi 

altında neleri bulabiliyoruz?” 

Bu öyle bir şemsiyeydi ki, büyüktü (kapsayıcı bir gölgesi 

vardı), dayanıklıydı (tek parçaydı, sapasağlamdı), renkliydi 

(capcanlı ve ışıltılıydı) ve şıktı (bir tasarımı, tarzı vardı). Hem 

yukarının yağmurundan, güneşinden koruyor, hem de rengi 

ve gölgesiyle aşağıya bir tür hoşluk sağlıyordu. 

Dünyada mekânların, görünümlerin, eşyaların, 

kalabalıkların üzerinde gezdiriyordum onu. 

Genişti, güzeldi, kaliteliydi ya şemsiyem, belki de 

yalnızca kendi gibi yukarılara ait, yüksek, üstün ambiyanslara 

göreydi ve her daim yükseklerde, güzel yerlerin üzerinde 

gezdirilmeliydi. 

Ama bir ara onun altından rastgele birtakım kafalar, 

çirkin görüntüler, tuhaf kıyı köşeler, sancılı ateşler, biçimsiz 

yığınlar, kakofoniler geçiverdi. Bir süreliğine oldu bu, kısa bir 

süreliğine. Sanki göz açıp kapayıncaya kadar, ama aslında o 

kadar da çabuk değil. (Deneyimin deneyim olabileceği kadar 

uzun süre, ama ondan daha uzun değil.) 

176


O zaman şemsiyemi, bir şey oldu mu diye anlamak için 

aydınlık bir köşeye, o köşenin taze havasına doğru tuttum ve 

onda bir şeylerin bozulmuş olduğunu gördüm. Hem 

genişliğini yitirmiş, hem renksizleşmiş, hem de bir anda 

yıpranıp eskimişti. 

Demek ki şemsiyeme biçtiğim yüksek üslûp, onu kısa 

süreli bir çirkinlik ve düşüklük deneyinden bile zarar 

görmeden çıkarmaya yetmemişti. 

O halde, ben şemsiyeci, – acaba şemsiyemin yeterince 

büyük ve sağlam olduğundan, ya da renk ve tasarım itibarıyla 

onun yeterince güzel ve kullanışlı olduğundan acımasızca 

şüphe edip hemen yeni bir şemsiye mi düşünmeliydim, yoksa 

bu pek çok basit, cüzî, kıytırık, bölük pörçük şeylerle dolu 

dünyada hem yüksek üslûptan, hem de şemsiyecilikten mi 

vazgeçmeliydim? 

177


OKSİJEN SARHOŞU 

Kızmıyorum kendime; oksijen sarhoşuydum o zamanlar. 

Tuhaf vurgularla konuşuyordum; insanlar bana ters ters 

bakıyordu. 

Oysa maviydi dünya – ve şeylerin düzenine göre 

konuşmak zorundaydım. 

Konuştuğum an unuttuğum bir dildi bu; bir kere 

söylediğimi bir daha söyleyemiyordum; ama büyük bir 

hevesle konuşmaktan kendimi alamıyordum. 

Maviydi dünya: Etrafımı öyle güçlü bir sezinleyişim 

vardı, her an yerçekimini ve yönleri, ağırlığı ve eğimi tespit 

ediyor, ne zaman istesem kendimi kütlelerin arasına yerleştirip 

varlığı deniyordum. 

Uyduğum akımdan ve tutturduğum şiveden 

vazgeçmiyor, böylece her çarpık durumda eşyanın derinlik 

açılarını yakalayarak zamanın kovuklarında beliriyordum. 

Sonra, kendime özgü bir es’le, susuyordum da: O 

suskunun içinden gördüğüm üç beş şeyi durdurup 

178


sayıyordum, eğer soluğum yetiyorsa kıvılcımdaki apaçık delili 

tazeliyordum. 

Su içiyordum. 

Kızmıyorum kendime. Hayal meyal yaşıyordum. 

179


TUHAF HUY 

Yeni, tuhaf bir huy geliştirdi. 

Durmak nedir bilmeyen bir problem çözücü oluyor 

bazen. Koşulların onun karşısına doğrudan getirmediği, başka 

yerdeki birtakım problemlere kafayı takıyor; kendisini 

ilgilendirme ihtimali olmayan bu problemleri sanki en çok 

kendisini ilgilendirirmişçesine üstleniyor, çözümlemeye 

koyuluyor. 

Neden böyle bir hummaya tutulduğu tam bir muamma. 

Örneğin, Bruckner çalarken, bir parabol eğrisini zihninde 

canlandırmaya, bir determinantı hesaplamaya çalışıyor. Köşe 

bucağa sayılar kaydediyor. (Oysa Bruckner çalıyor.) 

Ya da bir şiir dinletisinde, Éluard okunduğu sırada, o, 

fizik prensiplerine başvurarak, bir uçak motorunun nasıl 

ateşlenebileceğini formüle etmeye çalışıyor. (Sonu gelmez, 

tekrarlarla dolu hesaplamalar yapıyor.) 

Evet, uçak motorunu ateşlemeye çalışıyor. 

180


ARAYIŞ 

Pencereden, uzaklara dikiyorum gözümü; denizin 

ufkunu tarıyorum. 

Küçük bir gemi şaşırtıyor beni, dikkatim dağılıyor, 

limana doğru kayıyorum. 

Ama orada göreceğim bir şey yok; yalnızca pus, buğu, 

bulanıklık. 

Sahil yolu, dalgakıran, fener, yakındaki binaların kiremit 

çatıları: Birinden diğerine, hızla zikzaklar çiziyorum. 

Sonra, engin deniz, uzun soluklu bir yüzey taraması: 

Yönler arasında ilgiler ve yer yer birtakım menziller bulup 

dramatik nüveler yakaladıkça, içimde tuhaf bir his. 

Dalgalar, köpükler, rüzgâr. 

Ama asıl, gökyüzü, bulutlar atlası. – Bir o tarafa bir bu 

tarafa, tüm manzarada oradan oraya gezineceğim. 

Aradığım neyin bir yudumluk şurubudur ve onu, 

bulduğum an nasıl bir esrime için kafama dikeceğim, ben 

biliyorum. 

181


OVERPLAY 

Nefesini tuttu, – ama nefesini tutmuş olmakla 

yetinmeyip, o nefeste kararlaştırılmış bir yolculuğa 

çıkarmışcasına, tinin Ekvator’unu çepeçevre turladı. 

(Oradaydı: Geri dönmüştü, – zaman geçmiş miydi?) 

Elini yumruk yaptı. Serçe parmağını çıkarıp oynattı, – 

ama bunun yalnızca bir parmak oynatış olmasıyla yetinmeyip 

kıtaları tık diye sarsmayı, kutuptan aya uzanan bir doğrultu 

üzerinde yeni bir eğim yaratmayı aradı. – Ürperticiydi 

dünyanın boğuk sessizliği. 

Mekân değiştirdi: Karanlıktı salon, koltuktan kalktı, 

koridordan geçip arka odaya gitti. Kulakları çınladı; dörtduvar 

arasında ufku düşünüp, bir bilgisayar programı çalıştırmak 

kadar basitmişçesine, okyanusa dair kısa bir simülasyona 

daldı. – Sıvı yoğunluğunda bir sezgiydi bu; dümeni bir o yana, 

bir bu yana kırdı. 

Sonra sessizliği buldu bir an, ama sessizliğe dayanamadı. 

Tıss sesine bile ölçü ölçü, senfonik pasajlarla, rastgele ses 

motifleriyle müdahale etti. 

182


Birdenbire alev alevdi tüm oda, duvarları ateş çarşafları 

kaplamıştı. Yangının ortasındaydı; ama yanıp kavrulmuyordu! 

– Yansam mı, yanmasam mı, diye düşündü: Tutar mı tutmaz mı 

bilinmez, – en iyi yangın için, bildiği tüm infilakları, magmayı, 

süpernovayı çağırdı. 

183


HOMEOSTASIS 

Bu durum, – en basit, gündelik bir uğraşın meşguliyetiyle 

olayların ve eylemlerin çalkantısı içine atılmışken, varoluşun 

büyük tablolarını aklında tutmak, bundan başkasını 

düşünmüyor olmakla ilgilidir. 

Bu durum, – hiçbir gerekçe yokken bile, sınırlı bir alanda 

nesneler arasında (– bir ayna, – bir çiçek saksısı, – bir duvar,) 

bir anda fırtına koparabilmekle ilgilidir. 

Bu durum, – tek bir nesnede (örneğin, bir trafik levhası, 

ya da bir büst) sonsuzu görebilmek, – onda sonsuzu 

göremiyorken (hatta sırf sonluyu, sonu görüyorken) bile, onun 

önünde ve ardında sonsuzu görebilmekle ilgilidir. 

Bu durum, – zamana ve mekâna dair basit bir inançla 

ilgilidir. 

184


DÜZEY 

Alt tarafı, iki şeyden birini seçecektin. Basit, anlık bir 

seçimdi bu; aynı odaya çıkan iki kapının birinden geçmek, 

aynı manzarayı gören yan yana iki pencerenin birinden 

bakmak, aynı odadaki yan yana iki koltuktan birine oturmak 

gibiydi; denkler arasında bir seçimdi. Bu denli basit bir seçimin 

hayatiyet taşıyor olabileceğine dair en ufak bir emare 

görmemiştin. 

Öte yandan, gecenin derinliğinde seni capcanlı kılan 

yoğun, özel bir sezgiyle, o sezginin sırrıyla doluydun ve asıl 

hayatiyet burada yatıyordu. Tek gözettiğin, bunu korumaktı. 

Hazzın kıyısında nefes nefeseydin. 

Sonuçta bir kapıdan geçtin, bir pencereden baktın, 

koltuklardan birine oturdun – ama doğrusu veya yanlışı 

olamayacak olan bu seçimlerin her biri, sana sendeki o yoğun 

sezginin hayata pamuk ipliğiyle bağlı olduğunu gösterdi. – Bir 

anda dehşete kapıldın. 

Seçimlerinin her halükârda ya vecdle ya azapla sonuçlanacağı 

bu yüksek düzeyi, sonu gelmez taleplerinle, sen istemiştin. 

185


NEFES 

Denize koştum, ışığa aç. Yönümü şaşırdım; tek bir yanı 

değil, her yanı istedim. Gemideydim: harekete güdümlü, 

sabırsız. Her an, bulunduğum ânın dışına çıktım: ya ileri 

gittim, ya geriden geldim. Gemi suları yararken, ufku aradım; 

bir iskeleden diğerine, sancılı, nefes nefeseydim. 

Duraksamalar çağlar boyuydu, – ilerleyiş ise ışık hızı 

beklentisiyle paramparça. Güneş büyüktü; hınçtı güneş. Çılgın 

bir Titan gibi vardım adaya, gazabın eşiğinde, tutkum 

çığırından çıkmış. Bir büyüdüm, bir küçüldüm. Bir dur, bir 

kalk. – San Fermin boğası gibi koştum sokaklarda, durmadım: 

Tepelere koştum, yaşamla azgın – salt irade. Bir zirveden 

diğerine, dinlenmeksizin kaçtım. Adanın ucundan diğer adaya 

alev alev baktım. 

Bir yorumdu bu: mahşerî şehvet ve Dionysos. 

Hepsi bir nefesi içime çekmek, tutmak ve bırakmakla 

ilgiliydi – tek bir devasa nefes. 

186


DOMİNO 

Yerde dizili domino taşları tüm odayı kaplamış. İlk taş 

devrildiği an gerisi gelecek. Ya bir uçtan, ya diğer uçtan. 

Hepimiz dikkat kesilmişiz. Gözümüz taşlarda. Ama en 

ufak bir kıpırtı yok. İhtiyacımız olan da bu, ufacık bir kıpırtı, 

ama o kıpırtı henüz yok. 

Tek bir dokunuş yeter. Bu taşlarda nasıl bir gizil güç 

olduğunu hepimiz biliyoruz. Gözümüzü dört açmışız, hep 

beraber o can alıcı ânın gelmesini bekliyoruz. Çıldırtan bir 

bekleyiş bu. Daha ne kadar sürecek? 

Bizler, domino taşlarının durgunluğunu tüm koşulların 

gebeliğine yoranlar; bizler, ilk taşı devirmeye cesaret 

edemeyip, eli kolu bağlı, bunun kendiliğinden olmasını 

bekleyenler; bizler, pürdikkat, nefes nefese, saniyeleri sayanlar! 

Belli ki bu tek dokunuş için bizler, olanlar dünyasının basit 

mimarisini olmayanlar dünyasının karmaşıklığından kuran 

gizli elin uzanmasını ve parmağını baştaki domino taşına (bize 

doğru uzatırmışçasına) uzatmasını, böylece hepimizin parmağı 

için birer dokunuş olmasını bekliyoruz… 

187


KOZMOS 

Bu yürüyüşü böyle planlamamıştın. Onca yolu geldin, ne 

yapacağını bilemeyip sonunda kordondaki banka oturdun – ve 

basamak basamak ilerleyerek yükseklere çıkmayı ummuşken, 

alelâde iki üç şeyin dar bir alanda kopardığı düşük, vasat 

fırtınaya tutuldun: oyuncak otomatının tekrarlayıp durduğu 

kötü jingle, yan masadaki adamların pis bakışları, garsonun 

bıraktığı çayın içinde yüzen sinek, çöp konteynerinden gelen 

koku. 

Ivır zıvıra teslim oldun; kasıp kavurdular seni. 

Bir kara büyüydü bu oysa; sen onunla didişmekte ısrar 

ettikçe, her şey aynı tuhaf girdaba kapıldı. 

Ve ne Apollondu bu, ne Dionysos: yalnızca, Kaos… 

Ama şimdi, limanın arka tarafında, dalgakıranın bu 

gölgelik, sessiz köşesinde, birdenbire, hayli basit, şaşırtıcı bir 

yoldan gelip buluyor seni çözüm getiricin, – hiç beklemediğin 

bir anda, âdeta arka kapıdan geri dönüyor sana Kozmos: 

188


durgun denizde, açıkta demirlemiş gemiden duyulan, boşlukta 

düzenli yankılanan – çekiç sesleri! 

189


NEO 

bir gelecek şiiri 

Saniyede bir sentilyon karelik çekim yapabilen bir super 

slow motion kamera icat ettiler, ilk defa bir futbol maçında 

denemek üzere saha kenarına yerleştirdiler, uygun ânı 

kollayıp (maçın sekizinci dakikasının sekizinci saniyesinde) bir 

saniyelik çekim yaptılar. 

Şimdi hepimiz, oturduk, topa kafa vururken gözünü 

kırpan futbolcunun o ânının müthiş yavaş yakın-çekim 

görüntüsünü (yapay olmanın çok uzağında, o aşırı gerçek olan 

gerçekliği) çağlara yayılmışçasına izliyoruz – ve bilmiyoruz, 

acaba yetecek mi bunun için, kıyamete kadar olan süre. 

190


İMGE 

Kabuğundan çıktın nihayet. 

Etraf durgun, her şeye sessizlik hâkim. 

Ama enerji dolusun sen, heves dolusun; her şey mümkün 

görünüyor sana; iştahlısın, aynı anda binbir şey yapmak 

istiyorsun. 

Peki, hangi olasılık ağır basıyor, ne yöne gideceksin? 

Kent merkezine doğru mu; tepeye ve madene doğru mu; 

ormana doğru mu; denize doğru mu? 

– Herhangi bir yöne: görünür şeylerin ötesinde, zihninin 

ufkundaki imge hangi olasılığın ardında duruyorsa, o yöne! 

191


192


ANKA 

(2016-2017) 

193


194


DOLAP 

Geceyarısı olmadan kısa bir yürüyüş yapmaya karar 

verdi, dışarı çıktı. 

Ama her zamanki yürüyüş rotalarının birinden geçmek 

yerine, mahallenin içinde kısa bir çember çizmeyi düşündü. 

Sonra, ilerlerken, yolunu biraz uzattı, çemberi elipse 

dönüştürdü, ama tam elipsin ucunu kapatacakken son anda 

dışarı taştı, parkın alt yamacına, oradaki mavi renkli spot 

lambanın aydınlattığı akasyaya uğradı, – elipse bir ilmek atıp 

eve öyle dönmüş oldu. 

Belli ki bir renk, bir durum, bir ifade bulmuştu mavi 

ışıkla aydınlanmış akasyada. 

Eve döndüğünde, sanki gecenin ilginçlikler dolabını açıp 

içinden rastgele bir şey almış gibiydi. 

195


KIPIRTI 

Tanımsızlığın sonsuz haritası! 

Bir çağ kapandı. Âtıl bir zamanın kıyısındayım su rengi. 

Tüm nesneler dağılgan; yerinde yok hiçbir şey. Yanlışlamasına 

saymak zorundayım boşluğu ve kütleyi. 

Sustukça iyice allak bullak ediyorum duyusuz 

cehennemi, – gene de, nafile bir hiçlik Kaos’unun uzağında, bu 

hâlâ Dionysos: her şeyin bağlamı kayıp diye her yere 

vurduğum deli mühür! 

196


ŞİMŞEK 

Geniş bir mesafede uzak manzaralara bakarmışçasına, 

odanın içinde gezdirdiğim teleskop; ıraksak körlük. Sessizlik 

kovuklarında nefes nefese, tıkalı bir burunla yakamdan içeri 

ıslık çalışım. Odada tensel bir işaret arayarak dört dönüşüm; 

geçmiş ve gelecek hissini ıskalayışım. Adımımı ikide bir 

yamuk basışım, her boşluğa yeltenişim. Ve duvardaki saate 

bakmak yerine, zamanı duymak için neredeyse amuda 

kalkmaya çabalayışım. – Nihayet, kitabı yalnızca koltuğun 

köşesinde, duvarın dibinde iki büklüm okuyunca 

yakalayabildiğim yakıcı konsantrasyon. 

Nedeni nedir bütün bu zırvanın? 

Odada bir türlü çakmayıp sonunda çakan şimşek! 

197


BULUŞ 

Ender yakalayabileceğim bir düşünce ısısı bu; kati bir 

şekilde zihnimin şimdiki kovuğunda tutmam gerek onu: 

Ardından ufuk açıcı bir buluş gelecek, kokusunu alıyorum. 

Koşulları bu yüzden olduğu gibi bırakıyorum. 

Beri yanıma, bu yüzden, az biraz meyil gösteriyorum. 

Saniyelerin ürpertisini bu yüzden boşlukta 

dolaştırıyorum. 

Son raddeye dek, kıyıda köşede ânın tuhaf aydınlığını 

koruyorum. 

Yoğun nesneler arasında içten içe kavrularak, zamanın 

gelmesini, buluşun derinden derine belirmesini bekliyorum. 

198


GERÇEK ZAMAN 

Kırabildim mi çılgın döngüyü? 

Dindirebildim mi azgın bilinci, onun kesintisiz 

parazitini? 

Sıyrılabilir miyim yapaylıktan; soluklanabilir miyim; 

kendime ait bir basit bir dürtüyle, olağanlığa aç, yürüyebilir 

miyim gerçek zamanlı bir ışığı arayarak? 

Dünyaya birkaç bakış atacak, işaretleri görüp kendimi 

tümden susturacağım ve bundan memnun olacağım. 

Çünkü ilerideki kayalıklar onlara mahsus bir pırıltıyı 

üzerlerine düşürebildiğimde capcanlı. 

Çünkü limandaki tır parkı, sırf oraya anlık bir düşünce 

kıvılcımının aydınlığı yansıdı diye bir düşler tiyatrosu. 

Çünkü ileride, burnun akşam güneşinin renkleriyle alev 

alev olmuş parselinden, çağlara bedel bir muammanın pul 

kadar ışıltısı geçiyor. 

Ve çünkü açıktaki tanker, solgun beyaz lambaları 

yandığında ufkun metalik grisinde silikleşiyor, anbean, sonsuz 

düzende ait olduğu hücreye karışıyor. 

199


SICAKKANLI 

Diyelim ki meçhul, muzır bir tanrı, bir anda buyuruverdi 

– ve kentte bir anda kara kış bastırdı, dondurucu bir soğuk 

teslim aldı tüm sokakları, bütün canlı varlıklar kapalı yerlere, 

dörtduvar arasına sığındı. – Ne yapardı bu kuş; dünyada tek 

başına kalan bu sıcakkanlı kuş? 

Yeter ki bir hedef görsün, uçacağı yere gene uçardı, – 

değil mi ki sıcakkanlıdır o; değil mi ki sıcakkanlılara aittir 

dünya… 

200


FUJİ 

Biliyorum, bir hışımla çıktım sabah yola. Arabanın 

koltuğuna geçip kontağı çevirdiğimde nasıl da uyku 

mahmuruydum. 

Biliyorum, bu koskoca şehirlerarası yolculuk, sırf 

zorunluluktan. Varacağım adres yalnızca bir teslimat adresi. 

(Ve sonra, gerisin geriye dönüş, – bir loop.) 

Biliyorum, yolculuğun tüm seyri harita üzerinde çoktan 

belli. Navigasyon komutlarıyla gidiyorum, serüven ruhu 

gerekmiyor bunun için, yolumu şaşırmam olanaksız. 

Ve biliyorum, otoban burası; tozu dumana katmış giden 

bir sürü arabadan biriyim ben yalnızca. 

Bunların hepsini kabul ediyorum. 

Ama gene de, yaptığım, direksiyon sallamak değil. 

Çünkü bu yolda onlarca kilometredir, araba ne tarafa 

dönerse dönsün ufukta gözden kaçırmadığım, beni 

yönlendiren, tepesindeki kar külâhıyla küçük bir Fuji’ye 

benzettiğim bir dağ var. 

201


KOLOSSOS 

Hoparlörleri, çalan senfoniden bağımsız olarak masada 

öyle tuhaf bir açı vererek yerleştirdi; durgun denizde açıkta 

birkaç sıra halinde bekleyen tankerlerin yaşam mahallerinden 

bir bakışta öyle hoş, bembeyaz akşam güneşi yansımaları 

yakaladı; oturduğu koltukta mekânın tüm göstergelerinin içine 

zamanın yoğunluğuyla kaskatı, öyle bir kuruldu ve gördüğü, 

kokladığı, dokunduğu dünyayla işittiği ses evreni arasında 

öyle manyetik bir uyum yakaladı ki – hoparlörlerden çalan 

senfoniyi dinlerken, limana karşı, kendiliğinden sımsıcak, 

büyülü, müzik dinleyen bir Kolossos kesildi! 

202


MEYVE 

Bana öyle geliyor ki, tüm canlılar yapılarının izin 

vermediği bir şeylere heves duyuyorlar, eksikliğini hissettikleri 

bir kabiliyet yüzünden ızdırap çekiyorlar. Örneğin yılan, 

kolları ve bacakları olmadığından kıvranıyor. Maymun, kuş 

gibi uçamamaktan, kuş ise balık gibi yüzememekten 

muzdarip. Balık, kertenkele gibi sürünmek istiyor, kertenkele 

ise at gibi koşmak. 

Bense, öyle anlar oluyor, sahip olmadığım tüm 

kabiliyetlerin sancısına boğuluyorum. – Örneğin şu zürafaya 

bakıyorum. Uzun bacakları, upuzun bir boynu var. Ağaçtaki 

en yüksek meyveye doğru uzanıyor. Ben bunu yapamam. 

Üstelik bu yaratık tepeden tırnağa zarafet… – Belki de onun 

uzandığı meyve ölümsüzlük meyvesidir. 

203

Aytek Sever - Panorama

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?