Rabindranath Tagore - Gitanjali

www.isaretatesi.com 

Rabindranath Tagore 

GİTANJALİ 

Çeviren: Aytek Sever

RABİNDRANATH TAGORE 

Rabindranath Tagore (1861-1941), Kalküta’da doğdu. Brahman bir ailedendi; dedesi 

ve babası Brahma-Samaç adlı dinî ve sosyal reform hareketinin ileri gelen 

temsilcilerindendi. Genç yaşta çokyönlü bir eğitim alan Tagore, Doğu ve Batı 

edebiyat ve düşüncesinin çeşitli kaynaklarıyla tanıştı, hem entelektüel hem manevi 

anlamda yoğun ve derin bir havayı soluyarak yetişti. Başta şiir, tiyatro oyunu, 

roman, hikâye ve deneme olmak üzere edebiyatın hemen her türünde örnekler 

verdi; bir müzisyen olarak çok sayıda şiirini şarkı olarak besteledi; resimle uğraştı, 

sergiler açtı. Kendi şiirlerinden yaptığı İngilizce çeviriler sayesinde dünyada 

tanındı; saygın bir Hint-İngiliz şairi olarak kendine yer edindi; 1913’te Nobel 

Edebiyat Ödülü’nü kazandı. Dünyanın çeşitli bölgelerine geziler yapan Tagore 

geniş bir yelpazeden pek çok entelektüel ile tanıştı; aralarında W. B. Yeats, Ezra 

Pound, André Gide, Gabriela Mistral, Juan Ramón Jiménez, Anna Ahmatova, Pablo 

Neruda’nın da olduğu çok sayıda edebiyatçıyı etkiledi. Başlıca yapıtları arasında 

Gora (1910), Gitanjali (1912), Bahçıvan (1913), Sadhana (1913), Kabir’in Şarkıları (1915), 

Meyve Hasadı (1916), Yuva ve Dünya (1916), Firari (1921) sayılabilir. 

AYTEK SEVER 

Şair, çevirmen. 1981 yılında Bursa’da doğdu. Üniversite ve yüksek lisans öğrenimini 

Boğaziçi Üniversitesi ve ODTÜ’de tamamladı. E-kitap halinde yayımlayacağı, çeşitli 

alt kitaplardan oluşan Hiperbor, Siòn, Moto Perpetuo, Anka adlı şiir toplamlarının yanı 

sıra, yayımlanmış veya e-kitap halinde yayımlanacak olan Emerson (Yaşamın 

İdaresi), Thoreau (Doğa ve Yürüyüş Üzerine Seçme Denemeler), Whitman (Ben, Jack 

Engle; Benliğimin Şarkısı), Kandinsky (Sesler), Tagore (Firari; Gitanjali; Meyve Hasadı), 

D. H. Lawrence (İnsanlar ve Öteki Yaratıklar) çevirileri vardır.


GİTANJALİ 

Çeviren: Aytek Sever

Gitanjali 


Özgün adı: 

Gitanjali: Song Offerings (1912) 

Çeviren ve Yayına Hazırlayan: 

Aytek Sever 

Kapak Resmi: 

‘Rabindranath Tagore’ 

Sir William Rothenstein, 1912 

1. Baskı: 

Kırmızı Yayınları, 2010 

Yeniden Hazırlanmış 2. Baskı: 

© İşaret Ateşi, Mart 2018 

E-kitap olarak www.isaretatesi.com sitesinde yayımlanmıştır. Her 

hakkı saklıdır. Eserin tamamı veya bölümleri hiçbir yolla basılamaz, 

kopyalanamaz, eser sahibinin izni olmadan başka bir mecra veya internet 

sitesi üzerinden yayımlanamaz. Alıntılar için lütfen kaynak gösteriniz. 


isaretatesi@gmail.com

İÇİNDEKİLER 

Yazar Hakkında Bilgi ………………………… 9 

Çevirmenin Notu ……………………………. 17 

Önsöz – W. B. Yeats ..………………………... 19 

GİTANJALİ ………………………………….. 29


YAZAR HAKKINDA BİLGİ 

Rabindranath Tagore (1861-1941). Hintli şair, mistik, düşünür, 

romancı, denemeci, oyun yazarı, müzisyen, ressam, eğitim 

reformcusu. Varlıklı ve nüfuzlu bir Brahman ailenin on 

dördüncü ve en küçük çocuğu olarak Kalküta’da dünyaya 

geldi. Dedesi Dvarkanath ve babası Debendranath Tagore, 

Ram Mohan Roy’un kurduğu, tüm inançlara, dinlere, 

milletlere, renklere, kastlara kapılarını açmış, Hinduizm, 

Hristiyanlık ve İslam’ın çeşitli yanlarını bir araya getiren 

önemli bir dinî ve sosyal reform hareketi olan Brahma-Samaç 

okulunun ileri gelenlerindendiler; Rabindranath Tagore da 

böyle bir etki altında yetişti. 

Özel bir öğrenim gördü; hem Doğu hem Batı kültürünü 

tanıdı; küçük yaşta Hindistan içinde geziler yapma fırsatı 

buldu; Hint düşünüşü, tarih, edebiyat, sanat, çağdaş bilim, 

Sanskritçe ve yabancı diller konularında donanım kazandı; 

Upanishadlar’ın mistik anlayışını benimsedi; Hint klasik 

şiirinin Kalidasa, Kabir, Vidyapati gibi şairlerini, Vaishnava 

şairlerini okudu; çok genç yaşta şiir yazmaya başladı. Küçük 

9


“Rabi” ilk şiirini yazdığında 8 yaşındaydı, ilk kitabı 

yayımlandığında ise 17 yaşında. Hukuk öğrenimi görmek 

üzere 1879’da Londra’ya gittiyse de yarım bırakarak bir yıl 

sonra ülkesine döndü. 1883’te Mrinalini Devi ile evlendi, eşiyle 

beş çocukları oldu. 

Bengalce, bazen de Sanskritçeleşmiş bir Bengal lehçesiyle 

yazan Tagore, 1890’da ailesinin sahip olduğu topraklarla 

ilgilenmek üzere Doğu Bengal’e (bugünkü Bangladeş) giderek 

bir süre orada kaldı. Bu dönemde yerel köy kültüründen 

beslendi, kendisinde önemli etki bırakacak olan Baul 

şarkıcılarını tanıdı. 1891-1900 yılları arasında üretken bir 

dönem yaşadı, toplamda yedi cilt tutan şiirler ve pek çok kısa 

hikâye yazdı, dergiler çıkardı. 

1901’de Batı Bengal’e dönerek Santiniketan’da, ailesinin 

sahip olduğu topraklarda Patha Bhavana adını verdiği 

deneysel okulu kurdu; burada bahçeler ve ağaç korulukları 

arasındaki doğal ortamda Upanishadlar’a dayalı, Doğu’nun ve 

Batı’nın bilgisini kaynaştırmaya çalışan yenilikçi bir eğitim 

anlayışını yerleştirmeye çalıştı. Bu okul, daha sonra 1918 

yılında genişletilerek Vişva-Bharati adıyla özgün bir üniversite 

halini aldı. “Vişva-Bharati, zengin akıl mirası tüm insanlığın 

hizmetinde olan Hindistan’ı temsil etmektedir; Vişva-Bharati, 

Hindistan’ın kendi kültürünün en iyi ürünlerini başkalarına 

sunma sorumluluğunu ve onlardan en iyi ürünlerini kabul 

etme hakkını tanımaktadır,” diye söz etmekteydi Tagore, 

okulundan. 

10


Rabindranath Tagore, ellili yaşlarına gelene kadar 

yalnızca Hindistan içinde, hatta ağırlıklı olarak Hindistan’ın 

Bengalce konuşulan bölgelerinde tanınıyor, Hindistan dışında 

ise hiç bilinmiyordu. Ancak 1912 yılında yaptığı İngiltere 

seyahati onun için çok şeyi değiştirdi. O güne dek hep 

Bengalce yazmış olan Tagore, yolculuğu sırasında şiirlerinden 

İngilizce’ye çeviriler yapmaya başladı. Çevrilmiş şiirler, 

İngiltere’ye vardığında önce ressam arkadaşı William 

Rothenstein’e, onun aracılığıyla da William Butler Yeats ve 

Ezra Pound’a ulaştı. Bir yıl sonra, önsözünü Yeats’in yazdığı 

Gitanjali yayımlandı. Tagore’un şiiri kısa sürede önce 

Londra’da, ardından da tüm dünyada büyük ses getirdi ve 

çeşitli edebiyat çevrelerinde etki yarattı: Daha evvel hiç kimse 

İngiliz dilinde bu tonda bir söyleyiş duymamıştı. Kısa süre 

sonra Tagore, bu onura layık görülen ilk Asyalı olarak 1913 yılı 

Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü. 

Tagore, kısa sürede elde ettiği ünle, Avrupa’da pek çok 

önemli kişiyle temas kurdu, çeşitli çevrelere fikirlerini aktarma 

şansı buldu, dünyanın çeşitli yerlerinde konferanslar verdi. 

Hem yeni şiirler, kısa hikâyeler, tiyatro oyunları, roman ve 

denemeler yazarak, hem de yazdıklarından İngilizce’ye 

çeviriler yaparak yaratıcı dehasını ortaya koyduğu bu üretken 

döneminde, bir yandan da beş kıtada otuzdan fazla ülkeyi 

ziyaret etti. ABD’de, Japonya’da, Çin’de, Güneydoğu Asya’da, 

çeşitli Latin Amerika ülkelerinde, İtalya, Danimarka, İsviçre, 

Almanya, Çekoslovakya gibi Avrupa ülkelerinde, SSCB, İran, 

Irak ve Seylan’da bulundu. Henri Bergson, Albert Einstein, 

Robert Frost, Thomas Mann, Bernard Shaw, H. G. Wells, 

11


Romain Rolland, Saint-John Perse gibi önde gelen isimlerle 

tanıştı. 

Yaptığı tüm bu geziler ve kurduğu dostluklar aracılığıyla 

Tagore, Doğu ve Batı’nın birliği ülküsünü yaymaya çabaladı; 

Santiniketan’daki okulu için dünyanın çeşitli yerlerinden 

destek topladı; uluslararası işbirliği ve dostluğu 

güçlendirmeye çalıştı; Avrupa emperyalizmini eleştirdi; 

milliyetçiliğin tehlikelerine işaret etti. Onun yücelttiği, ruhani 

değerler ve Doğu ve Batı adına çokseslilik, karşılıklı anlayış, 

hoşgörü ve “bilinç birliği” üzerine kurulu yeni bir “dünya 

kültürü” fikriydi. 

Kendi ülkesi içinde de, kendi tarzından ödün 

vermeyerek, siyasi anlamda etkin bir rol üstlenen Tagore, 

Mohandas Gandhi’nin yakın bir dostu ve destekçisiydi. 

Hindistan’ın tam bağımsızlığını sonuna dek savunuyordu. 

Bununla beraber siyasete hiçbir zaman doğrudan dâhil olmadı, 

ağırlıklı olarak reformcu fikirleriyle ve zaman zaman coşkulu 

özgürlük şarkılarıyla etkisini hissettirdi. Ailesinin sahip 

olduğu geniş arazileri de yönetmiş olmanın tecrübesiyle insan 

hakları, eğitim, kültür, tarımsal ve sosyal reformlar konularına 

eğildi. Gandhi ile sosyal konularda, özellikle toplumda 

yerleşik olan kast bilinci ve dışlanmış alt tabakanın gördüğü 

muameleye karşı çıkış hususunda görüş birliği içindeydi. 

Ancak siyaseten Gandhi ile anlaşamadığı noktalar da oldu; 

Tagore özellikle milliyetçilik ve militarizmin tehlikelerine 

dikkat çekiyor, bununla ilintili olarak zaman zaman 

Gandhi’nin kimi yöntemlerini eleştirmekten geri durmuyordu. 

12


Hindistan’daki emperyalist İngiliz uygulamalarının ülke 

içindeki tüm olumsuzlukların temel nedeni değil, ülkenin 

içinde bulunduğu sosyal sayrılık durumunun bir sonucu 

olduğu düşüncesiyle, Hindistan için tam anlamıyla bir 

dirilişin, köylerin gerçekleştirilecek bir tarım ve eğitim reformu 

sayesinde kabuğunu kırması ve “bilginin canlanması” yoluyla 

mümkün olacağını savundu. Bu yönde, Vişva-Bharati’nin yanı 

sıra Şriniketan adını verdiği bir enstitü de kurarak çaba 

harcadı; bu projeleri için dünyanın çeşitli bölgelerindeki 

akademisyenlerden, bağışçılardan, çeşitli siyasi aktörlerden 

destek gördü. Tagore, Hindistan adına tam bir bağımsızlık için 

izlenmesi gereken yolun ve kullanılacak yöntemlerin, bütünsel 

bir kültürel uyanış vizyonu çerçevesinde ortaya konup 

uygulanması gerektiğini düşünüyordu. Hindistan içinde kendi 

fikirlerine yeterli ideolojik destek bulmakta zorlandığı ve 

Hindu-Müslüman ayrımına doğru giden tehlikeli tırmanışı 

sezdiği zaman ise kenara çekilmeyi tercih etti. 

Tagore, 1930’lu yıllara doğru, yani yetmişli yaşlarına 

gelmişken, resimle de uğraşmaya başladı; kendine özgü bir 

tarz geliştirdi. Resimleri Paris, Birmingham, Berlin, Moskova 

ve Avrupa’nın çeşitli kentlerinde sergilendi. Bu arada, 

yaşamının son dönemine girerken, çeşitli edebî türlerde bolca 

eser vermeye devam etti. 

Hayli trajik bir şekilde, yaşarken kendisinden evvel 

eşinin, çocuklarının ve tüm aile fertlerinin ölümüne ve 

Bengal’in düşüşüne tanık olan Tagore’un, seksen yaşına 

yaklaşırken sağlığı kötüleşti. Ancak uzun süren hastalık 

13


dönemleri ve kronik ağrılarla mücadele ettiği bu dönemde 

üretkenliğinde bir gerileme olmadı, en derinlikli ve aydınlık 

şiirlerinden bazılarını bu dönemde yazdı. Yaşamı üzerine 

yazdığı ikinci otobiyografiyi tamamladıktan birkaç ay sonra ve 

son şiirini dikte ettirdikten dakikalar sonra 7 Ağustos 1941’de 

bu dünyaya veda ederek sonsuzluğa göçtü. 

Yaşamı süresince sayısız yapıt ortaya koyan Tagore, 

öncelikle bir şairdi. Şiirlerini Bengalce yazdı; bununla beraber 

çok iyi hâkim olduğu İngilizce’ye kendi şiirlerinin büyüleyici 

çevirilerini yaptığı için bir Hint-İngiliz şairi olarak da kabul 

edilir. 

Yapıtlarının devasa hacmi, daha ilk bakışta bu ölümsüz 

edebiyat ve düşünce insanı hakkında çok şey anlatmaktadır. 

Şaşılacak bir üretkenlikle ortaya koyduğu ciltler dolusu şiir, 

kısa hikâye, roman, kısa ve uzun tiyatro oyunları, gezi 

günlükleri, iki otobiyografi çalışması, felsefe, din, eğitim ve 

sosyal konulardaki denemeleri ve Santiniketan okulu 

öğrencileri için yazdığı ders kitapları bugün bile hâlâ eksiksiz 

olarak bir araya toplanmamıştır. Tüm bunların yanı sıra, 

Tagore, bir şair olduğu kadar bir müzisyendir de: Onun pek 

çok şiiri, aslen müziğinden ayrılmaması gereken şarkı 

sözleridir; bu anlamda o, “Rabindrasancit” üslubunda üç bine 

yakın şarkı bestelemiştir. Bunlar bugün Bengal bölgesinde tüm 

evlerde söylenen halk türkülerine dönüşmüştür. Dahası, 

Hindistan ve Bangladeş ulusal marşları da aslında Tagore’un 

şarkılarıdır. 

14


Hint edebiyatını modern çağda yeniden canlandıran isim, 

hatta bazen, gelmiş geçmiş en büyük Hint şairi olarak 

nitelendirilen Tagore, ülkesinin ve muazzam Hint kültür 

mirasının büyük bir temsilcisi olduğu gibi aynı zamanda 

eksiksiz bir “dünya vatandaşı”, bir dünya aydınıdır. Kendinde 

hem Doğu hem de Batı bilincinin rengini taşıyan, Doğu ve Batı 

düşüncesini “insan olma bilinci” olarak kendisinde 

sentezleyen, eski çağların bilgisiyle modern çağların bilgisi 

arasında bilinç köprüleri kuran bir “yeniden doğuş” insanıdır. 

Tagore’un etkilediği, bazıları Tagore çevirileri de yapmış 

olan edebiyatçılar arasında W. B. Yeats, Romain Rolland, Ezra 

Pound, André Gide, Gabriela Mistral, Victoria Ocampo, José 

Ortega y Gasset, Juan Ramón Jiménez, Zenobia Camprubi, 

Yasunari Kawabata, Anna Ahmatova, Octavio Paz, Pablo 

Neruda, Boris Pasternak’ın adı sayılabilir. 

Tagore’un yapıtlarının başlıcaları: Manasi (1890), Altın 

Kayık (Sonar Tari-1894), Gitanjali (1910), Şarkılar Çelengi 

(Gitimalya-1914), Turnaların Uçuşu (Balaka-1916) adlı şiir 

kitapları; Valmiki’nin Dehası (Valmiki Pratibha-1881), Adak 

(Visarjan-1890), Karanlık Sarayın Kralı (Raja-1910), Postane (Dak 

Ghar-1912), Yerli Yerinde (Achalayatan-1912), Çağlayan 

(Muktadhara-1922), Kızıl Zakkumlar (Raktakaravi-1926) adlı 

oyunlar; Harap Yuva (Nastanirh-1901), Gora (1910), Yuva ve 

Dünya (Ghare Baire-1916), Aykırılar (Yogayog-1929) adlı 

romanlar; Anılarım (1912) ve Çocukluk Günlerim (1940) adlı 

otobiyografiler. Tagore’un İngilizce’ye bizzat çevirdiği, çoğu 

derleme niteliğindeki yapıtları ise şunlardır: Gitanjali (1912), 

15


Bahçıvan (The Gardener-1913), Yeni Ay (The Crescent Moon-1913), 

Sadhana (1913), Chitra (1914), Kabir’in Şarkıları (Songs of Kabir- 

1915), Avare Kuşlar (Stray Birds-1916), Meyve Hasadı (Fruit- 

Gathering-1916), Aç Taşlar (The Hungry Stones-1916), Firari (The 

Fugitive-1921), Yaratıcı Birlik (Creative Unity-1922). 

Aytek Sever 

16


ESERİN İKİNCİ BASIMI İÇİN ÇEVİRMENİN NOTU 

Bundan iki yıl kadar önce, 2009-2010 yıllarında yayımlanmış 

Tagore çevirilerimin –Firari ve Gitanjali– ikinci baskılarını 

hazırlamaya karar verdiğimde, her iki çeviriden de memnun 

olmadığımdan, bunları baştan sona yeniden ele almayı 

düşünmüştüm. Gitanjali’nin piyasada mevcut başka çevirileri 

de vardı, dolayısıyla bunları da incelemem en doğrusu 

olacaktı. Fakat yaptığım çalışmalar sırasında, hangi önemli 

yayınevinin hangi prestijli dizisinden çıkmış olursa olsun 

Gitanjali’nin tüm Türkçe çevirilerinin hayli sorunlu olduğunu, 

özellikle de orijinal metinle kıyaslanınca sorunların 

katmerlendiğini gördüm. Ne yazık ki, Tagore’un ilk bakışta 

basitmiş gibi görünen İngilizcesine aldanıp şiirlerini çevirmeye 

kalkışan çeşitli çevirmenler, verdikleri bütün emeğe rağmen, 

hem orijinal metinden dikkat çekici derecede sapmışlar, hem 

de Türkçe söyleyişte yanlışlar yapmışlardı; ve yayınevleri de 

redaksiyon hususunda ihmalkâr davranmıştı. 

Şayet Tagore’un hakkını verebilecek bir ikinci baskı 

hazırlayacaksam, Gitanjali’nin tüm metninin üzerinden titiz bir 

şekilde yeniden geçmem, hem de bunu yalnızca bir kez değil 

17


defalarca kez yapmam gerekiyordu. Benzer şekilde, W. B. 

Yeats’in meşhur Gitanjali önsözünü tekrar çevirmem ve aslına 

tam anlamıyla sadık kalarak metne dahil etmem de şarttı. 

Gitanjali görseli için biçilmiş kaftan olan Tagore eskizine de, 

gerçek eser sahibinin, ressam Sir William Rothenstein’in adıyla 

yapıtın kapağında yer vermeyi de kendime görev bildim. 

Yaklaşık iki yıllık süreçte, metnin üzerinden, biri beni hiç 

tatmin etmeyen bağımsız bir redaksiyon çalışması olmak üzere 

yedi ya da sekiz defa geçildi. Her defasında araya biraz zaman 

koyup metni bir kenarda beklettim, çeviriye son şeklini 

vermek adına hiç aceleci davranmadım. İşaret Ateşi için e- 

kitapları hazırlarken Gitanjali’nin üzerinden iki defa daha 

geçtim ve noktayı ancak böyle koyabildim. 

Hazırladığım Gitanjali çevirisinin hâlâ geliştirilmeye açık 

noktaları kalmış olabilir elbette. Ancak baştan sona hiçbir 

aşamada emeğimi sakınmadığımdan, yaptığım işin tüm 

sorumluluğunu gönül rahatlığıyla üzerime alıyorum. Yetkin 

bir çeviri ortaya çıkarmayı başarabilmişsem eğer, Tagore’un bu 

önemli yapıtını ilk defa Türkçeye gerçekten çevrilmiş 

sayacağım. 

Takdir elbette okurların. 

Aytek Sever 

18


ÖNSÖZ 

-William Butler Yeats- 

Birkaç gün önce tanınmış Bengalli bir doktora “Almanca 

bilmem,” demiştim, “ama bir Alman şairinden yapılmış bir 

çeviri beni etkilerse, British Museum’a gider, o şairin yaşamına 

ve düşünce geçmişine dair bana bir şeyler söyleyebilecek 

İngilizce kitaplar bulurum. Oysa Rabindranath Tagore’un bu 

düzyazı şiir çevirileri beni yıllardır hiçbir şeyin yapmadığı 

kadar heyecanlandırdığı halde, Hintli bir konuk bana 

anlatmadığı sürece ne bu şairin yaşamına ne de onun şiirini 

mümkün kılan düşünce akımlarına dair bir şey 

öğrenebileceğim.” Bengalli doktor etkilenmiş olmamı doğal 

karşıladı, “Ben her gün Rabindranath okurum,” dedi, “onun 

tek bir dizesi insana dünyanın tüm dertlerini unutturur.” Buna 

karşılık, “II. Richard devrinde,” dedim, “Londra’da yaşayan 

bir İngiliz, Petrarca veya Dante çevirileriyle karşılaşsaydı, 

sorularına yanıt verecek kitap bulamayacağından, tıpkı benim 

size sorduğum gibi Floransalı bir bankerle veya Lombardiyalı 

bir tacirle konuşurdu. Zira görebildiğim kadarıyla bu şairin 

şiiri öyle verimli ve öyle yalın ki, âdeta yeni Rönesans sizin 

19


ülkenizde doğmuş ve ben bunu yalnızca kulak dolgunluğuyla 

öğrenebileceğim.” O ise, “Başka şairlerimiz de var,” diye yanıt 

verdi, “ama hiçbiri onun dengi değildir; biz bu çağa 

Rabindranath Çağı diyoruz. Bana öyle geliyor ki, Avrupalı 

hiçbir şair ülkesinde onun kadar tanınmıyor. O, şiirde olduğu 

kadar müzikte de üstündür; şarkıları Batı Hindistan’dan 

Birmanya’ya kadar Bengalce konuşulan her yerde söylenir. 

Daha on dokuz yaşında ilk romanını yazdığında ünlü olmuştu; 

hemen ardından yazdığı oyunlar ise bugün Kalküta’da hâlâ 

oynanıyor. Ben en çok onun yaşamının tamlığına hayranlık 

duyuyorum; henüz pek gençken doğal şeyler hakkında bolca 

yazardı ve gün boyu bahçesinde otururdu; yaklaşık yirmi beş 

yaşından belki otuz beş yaşına kadar, büyük ıstırap çektiği 

zamanlar dilimizin en güzel aşk şiirlerini kaleme aldı.” 

Ardından, derin bir hissiyatla, “On yedi yaşımdayken onun 

aşk şiirlerine neler borçlu olduğumu size anlatamam,” dedi. 

“Daha sonra onun sanatı derinleşti, dinî ve felsefi oldu; 

insanlığın tüm esinleri vardır onun ilâhilerinde. Yaşamı 

yadsımayıp yaşamın içinden konuşan ilk ermişimizdir o; bizler 

bu yüzden sevgimizi sunuyoruz ona.” Bengalli doktorun 

özenle seçtiği sözcükler belki belleğimden silinmiş olabilir, 

ama düşüncelerinin özü böyleydi. “Kısa süre önce 

kiliselerimizden birinde –ki biz Brahma-Samaç üyeleri sizin 

‘kilise’ (church) sözcüğünüzü kullanırız– Tagore ayin için ilâhi 

okuyacaktı; o gün hem Kalküta’dakilerin en büyüğü olan o 

kilise hıncahınç dolmuş, hem de sokaklar kalabalıktan 

geçilmez hale gelmişti.” 

20


Görüştüğüm başka Hintliler de oldu. Onların bu şaire 

olan saygıları bizim küçük büyük her şeyi bariz bir alay ve yarı 

ciddi küçümseme örtüsü altına gizlediğimiz dünyamız için 

hayli tuhaf kaçıyordu. Acaba bizler katedraller kurarken 

büyük insanlarımıza böyle bir saygı beslemiş miydik? “Her 

sabah üçte –biliyorum, çünkü gözlerimle gördüm bunu–”, 

dedi konuklarımdan biri, “Rabindranath kıpırdamadan oturur, 

tefekküre dalar, Tanrı’nın hakikatine dair hayalinden iki saat 

boyunca uyanmazdı. Babası Ulu Maharishi 1 bazen böyle gün 

boyu otururdu; bir defasında nehirde giderken manzaranın 

güzelliğiyle tefekküre dalmış, kürekçiler yola devam 

edebilmek için sekiz saat beklemişlerdi.” Sonra bana Bay 

Tagore’un ailesinden, onların soyundan nesiller boyu nasıl 

büyük insanlar çıktığından söz etti. “Bugün” dedi, “sanatçı 

olan Gogonendranath ve Abanindranath Tagore; ve 

Rabindranath’ın ağabeyi, büyük bir düşünür olan 

Dvijendranath var; dallardan sincaplar iner, onun dizlerine 

tırmanır; ellerine kuşlar konar.” Bu insanların düşüncesinde, 

açıkça görülebilen bir güzellik ve anlam duygusu buluyorum 

ben; sanki Nietzsche’nin, er ya da geç somut nesneleri etki 

altına almayan hiçbir ahlâki veya düşünsel güzelliğe 

inanmamamız gerektiği şeklindeki öğretisine sahipler onlar. 

“Siz Doğulular,” dedim, “bir aileyi nasıl saygın kılacağınızı 

biliyorsunuz. Geçenlerde bir müze yöneticisi bana Çin 

gravürlerini düzenleyen esmer tenli, ufak tefek bir adamı 

1 

Rabindranath Tagore’un babası Debendranath Tagore, Brahma-Samaç hareketinin 

önde gelen figürlerinden, büyük bir mistikti. “Maharishi” ona yakıştırılan, “ermiş”, 

“hakikati gören yüce ruh” anlamlarındaki bir addır. (ç.n.) 

21


göstererek, ‘Bu adam, soya dayalı olarak Mikado’nun sanat 

sorumlusu; aynı aileden bu mevkide görevli olan on dördüncü 

kuşak,’ dedi.” Bunun üzerine Hintli konuğum, “Rabindranath 

küçükken evinde dört bir yanı edebiyat ve müzikti,” dedi. 

Onun şiirlerinin bolluğu ve yalınlığını düşündüm, “Ülkenizde 

fikir yayma veya eleştiri amaçlı yazın yok mu?” dedim, 

“Özellikle de benim ülkemde biz bunlarla öyle çok uğraşmak 

zorundayız ki, zihinlerimiz günbegün yaratıcılığını yitiriyor, 

buna engel olamıyoruz. Eğer yaşamlarımız daimi bir savaş 

olmasa, bir beğenimiz olmaz, iyinin ne olduğunu bilemeyiz, 

dinleyici ve okur bulamayız. Enerjimizin beşte dördünü, gerek 

kendi zihinlerimizdeki gerek başkalarının zihnindeki kötü 

beğeniyle kavga ederek geçiriyoruz.” Konuğum, “Sizi 

anlıyorum,” diye yanıt verdi, “fikir yayma amaçlı yazın bizde 

de var; köylerimizde Orta Çağ Sanskritçe’den uyarlanmış uzun 

mitolojik şiirler okuyanlar vardır, araya sık sık insanlara 

görevlerini yapmaları gerektiğini söyleyen parçalar eklerler.” 

* * * 

Bu çevirilerin elyazmalarını günlerce yanımda taşıdım ve 

trende, omnibüste, restoranlarda okudum; sık sık da başkaları 

ne denli etkilendiğimi görmesin diye kapağını kapatmak 

zorunda kaldım. Hintli dostlarımın bana söylediğine göre 

kendi dilinde ritim incelikleriyle, tercüme edilemez renk 

zarafetleriyle ve vezin buluşlarıyla dolu olan bu şiirler, 

içerdikleri düşüncelerle benim hayatım boyunca düşlediğim 

bir dünyayı yansıtıyordu. Bu dizeler hem üstün bir kültürün 

eseri, hem de çimenler ve sazlar misali alelâde toprağın 

22


ürünüydüler. Şiir ve dinin aynı olduğu bir gelenek çağlardan 

süzülerek gelmiş, gerek tahsilliden gerek tahsilsizden mecaz 

ve duygu toplamış, âlimin ve uluların düşüncesini yığınlara 

geri taşımıştı. Eğer Bengal uygarlığı kesintiye uğramazsa ve 

sezildiği üzere her şeyin içinden akan o ortaklaşa akıl bizde 

olduğu gibi birbirinden habersiz bir düzine akla bölünmezse, o 

zaman bu dizelerdeki en kavranılması zor inceliklerin bile bir 

kısmı birkaç kuşak sonra sokaktaki dilenciye kadar ulaşacaktır. 

İngiltere’de böyle tek bir akıl varken Chaucer Troilus ve 

Cressida’yı yazmış, okunmak üzere, daha doğrusu sesli 

okunmak üzere yazdığını düşünmüştü –zira bizim zamanımız 

hızla yaklaşıyordu– ve böylece bunlar bir dönem halk 

ozanlarınca çalınıp söylendi. Chaucer’ın öncelleri gibi şimdi 

Rabindranath Tagore da şiirlerini besteliyor ve insan her an 

onun nasıl da verimli, kendiliğinden, tutkusunda gözüpek, 

nasıl da sürprizlerle dolu olduğunu farkediyor; çünkü o asla 

tuhaf, yapay veya savunulmaya muhtaç görünen bir şey 

yapmıyor. Bu şiirler bir takım hanımlar uyuşuk ellerle 

sayfalarını çevirsin ve az buçuk tanıdıkları yaşamın 

anlamsızlığına iç geçirsin diye, veya üniversite öğrencileri 

yanlarında gezdirip hayata atılınca bir kenara bıraksın diye 

masaların üzerinde, hoş baskılı kitaplarda kalmayacak; aksine, 

nesiller geçtikçe yoldaki yolcular, nehirdeki kürekçiler onları 

mırıldanacak. Âşıklar, birbirlerini beklerken onları 

mırıldanarak, bu Tanrı sevgisinde kendi acı tutkularının 

yıkanıp gençleşeceği büyülü bir girdap bulacaklar. Bu şairin 

yüreği hiç küçümsemeden, hiç aşağılamadan her an o 

insanlara doğru akar, zira o onların kendisini anlayacağını 

23


bilir, kendini onların hayat koşullarıyla doldurmuştur. Tozu 

göstermesin diye toprak rengi cübbe giymiş gezgin, yatağında 

soylu sevgilisinin çelenginden düşmüş taç yapraklar arayan 

genç kız, boş evinde efendisinin eve dönüşünü bekleyen 

hizmetkâr veya gelin – bunların hepsi Tanrı’ya geri dönen 

yüreğe dair imgelerdir. Çiçeklerle nehirler, öttürülen deniz 

kabukları, Hint temmuzunun şiddetli yağmuru, vuslatta veya 

ayrılıkta yüreğin halleri, bir Çin resmindeki gizemli anlamlar 

yüklü bir figür misali nehirdeki teknede oturmuş saz çalan 

adam – bunlar Tanrı’nın ta kendisidir. Son derece yabancısı 

olduğumuz koskoca bir halk, koskoca bir uygarlık bu 

imgeleme kapılmış; ancak o bizleri de derinden etkiliyor – 

tuhaflığından dolayı değil, aksine, sanki Rossetti’nin söğüt 

korusunda 2 yürümüşçesine kendi imgemizle 

karşılaştığımızdan, ya da belki de edebiyatta ilk kez olmak 

üzere, kendi sesimizi tıpkı bir rüyada olduğu gibi 

duyduğumuzdan. 

Rönesans’tan beri, Avrupalı azizlerin yazıları –onların 

mecazlarına ve genel düşünce yapılarına ne denli aşina olursak 

olalım– artık hiçbirimizi ilgilendirmiyor. En azından dünyadan 

vazgeçmemiz gerektiğini biliyoruz, üstelik bezginlik veya 

esrime anlarında gönüllü bir vazgeçişe meyletmeye de 

yatkınız; fakat bizler, tenin ve ruhun çığlığının bir olduğu onca 

şiir okumuş, onca tabloya bakmış, onca müzik dinlemişken, 

nasıl olup da öylesi haşin, kaba bir şekilde vazgeçebiliriz 

2 

Yazar, Dante Gabriel Rossetti’nin “Söğüt Korusu” (Willowwood) sonelerine atıf 

yapıyor. (ç.n.) 

24


dünyadan? İsviçre göllerinin güzelliğine takılıp kalmamak için 

gözlerini kapayan Aziz Bernard’la veya Vahiy Kitabı’nın 3 ateşli 

söylemiyle neyimiz ortak ki bizim? Rabindranath Tagore’un 

kitabında olduğu gibi incelik dolu sözleri yeğleriz: 

“Artık ayrılıyorum. Elveda kardeşlerim! 

Selamlıyorum hepinizi ve işte gidiyorum. 

Buyrun, kapımın anahtarlarını geri veriyorum – 

vazgeçiyorum evimin mülkiyetinden. Yalnızca son birkaç 

nazik söz diliyorum sizden. 

Komşuyduk bizler uzun zaman; verebildiğimden 

çoğunu aldım hem de sizden. Şimdi gün doğdu, karanlık 

köşemi aydınlatan lamba söndü. Bir çağrı gelmiştir bana 

ve ben hazırım yolculuğuma.” 4 

À Kempis’ten 5 veya San Juan de la Cruz’dan 6 alabildiğine 

uzak olan şu haykırış bizim ruh durumumuzu anlatır: 

“Ve bu hayatı sevdiğimdendir ki, biliyorum, ölümü de 

seveceğim.” 7 

3 

Yeni Ahit’in son kitabı (Apokalips). Kapalı, simgesel, şifreli ifadelerle dolu bir 

kıyamet anlatımıdır. (ç.n.) 

4 

Gitanjali, XCIII. (ç.n.) 

5 

Thomas à Kempis (1380-1471): Geç Ortaçağ’ın en önemli Hıristiyan 

mistiklerinden biri. En önemli yapıtı “İsa’nın İzinde”dir (De Imitatione Christi). 

(ç.n.) 

6 

San Juan de la Cruz (1542-1591): İspanyol mistik ve Katolik azizi. Karşı- 

Reform’un önemli bir figürüdür; İspanyol dilinin büyük ustaları arasında sayılır. 

(ç.n.) 

25


Ne var ki, Tagore’un kitabı yalnızca ölüme dair 

düşüncelerimiz üzerinden kavramıyor bizi. Bizler Tanrı’yı 

sevdiğimizi bilmiyorduk, O’na inandığımızı bile bilmiyorduk; 

ancak geriye dönüp yaşamımıza baktığımız zaman, orman 

patikalarında keşfe çıkışımızda, tepelerdeki ıssız yerlerden 

duyduğumuz hazda, âşık olduğumuz kadını öyle gizemli, boş 

yere arzulayışımızda bu baştan çıkarıcı hoşluğu yaratan 

duyguyu buluyoruz: 

“Sen, ey Kralım, sıradan kalabalıktan biriymişçesine, 

hiç farkettirmeden, davetsizce kalbime girerek, yaşamımın 

nice geçici ânına sonsuzluk mührünü bastın.” 8 

Bu, inziva hücresinin veya çilenin kutsallığı değildir 

artık; daha ziyade, âdeta, tozu ve güneş ışığını resmeden 

sanatçının müthiş yoğun ruh durumuna doğru bir yüceliştir; 

buna benzer bir ses için bizim, çalkantılı tarihimizde birer 

yabancı olarak kalmış Aziz Francis’e, William Blake’e 

gitmemiz gerekir. 

* * * 

Bizler tıpkı kavga ettiğimiz, para kazandığımız, kafamızı 

siyasetle doldurduğumuz, yani hep tatsız şeyler yaptığımız 

gibi, tek bir sayfası bile yazma zevki vermeyen upuzun 

kitaplar yazar, yalnızca genel bir çerçeveye güveniriz. Oysa 

Hint uygarlığının kendisi gibi Bay Tagore da ruhu 

keşfetmekten, onun kendiliğindenliğine teslim olmaktan 

7 

Gitanjali, XCV’ten. (ç.n.) 

8 

Gitanjali, XLIII’ten. (ç.n.) 

26


memnuniyet duyuyor. Çoğu zaman o, bizim tarzımızla 

yaşayan ve görünüşte dünyada daha fazla ağırlığı olanların 

yaşamıyla karşılaştırıyor yaşamı ve bunu yaparken de, kendisi 

için en iyisinin kendi yolu olduğuna eminmişçesine, daima 

alçak gönüllü: 

“Evlerine gidenler bana bakıp gülüyorlar, beni 

utandırıyorlar. Dilenci bir kız gibi oturuyorum, çarşafımı 

başıma geçiriyorum; bana ne istediğimi sorarlarsa 

gözlerimi aşağı çevirip susuyorum.” 9 

Ve bazen, yaşamının eskiden nasıl bambaşka olduğunu 

hatırlayıp şöyle diyor: 

“İyi ile kötünün çekişmesiyle geçirmiştim nice 

saatleri, fakat şimdi aylak günlerimin oyun arkadaşı 

kalbimi cezbetmekten keyif duyuyor. Bilmiyorum nedendir 

bu apansız çağrı, hangi amaçsız tesadüfe doğru…” 10 

Edebiyatta eşi bulunmayan bir masumiyet ve yalınlık, 

kuşları ve yaprakları çocuklar için nasılsalar öyle yakın 

gösteriyor ona; mevsimlerin değişmesi, düşüncelerimiz o 

mevsimlerle aramıza girmeden önce bir zamanlar nasıl büyük 

olaylarsa, onun için gene öyle. Bazen onun bunu Bengal 

edebiyatından veya dinden mi aldığını merak ediyorum, 

bazense ağabeyinin ellerine konan kuşları hatırlayarak, bu 

9 

Gitanjali, XLI’den. (ç.n.) 

10 

Gitanjali, LXXXIX’dan. (ç.n.) 

27


özelliğin aileden gelen, Tristan veya Pellinore’un 11 asaleti gibi 

yüzyıllar içinde şekillenmiş bir gizem olduğunu düşünmekten 

zevk alıyorum. Hakikaten o, çocuklardan söz ettiğinde onlarla 

öyle iç içe görünüyor ki, insan onun çocuklardan mı, yoksa 

ermişlerden mi söz ettiğine emin olamıyor: 

“Kumdan evler kurar onlar, boş deniz kabuklarıyla 

oynarlar. Kurumuş yapraklardan yaparlar gemilerini, 

gülümseyerek yüzdürürler onları engin denizde. Çocuklar 

oyunlarını oynar dünyaların sahilinde. 

Yüzmeyi bilmezler, denize ağ atmasını bilmezler. İnci 

avcıları suya dalar, tacirler gemileriyle açılır; o sırada 

çocuklar çakıl taşlarını bir toplar, bir saçar. Gizli hazineler 

aramaz onlar, ağ atmasını bilmezler.” 12 

Gitanjali’nin İngilizce ilk baskısı 

için W. B. Yeats tarafından 

ressam William Rothenstein’e 

hitaben yazılmış giriş yazısı, 1912 

11 

Tristan de Bois ve Sir Pellinore: Kral Arthur efsanelerinde geçen karakterler. 

(ç.n.) 

12 

Gitanjali, LX’tan. (ç.n.) 

28


GİTANJALİ 

29


30


I. 

Sen beni sonsuz kıldın, böyledir zevkin. Bu kırılgan kabı 

boşaltır durursun, daima taze yaşamla doldurursun. 

Bu küçük kavalı dere tepe dolaştırdın sen, ondan 

ebediyen yeni ezgiler üfledin. 

Ölümsüz dokunuşunla kalbim neşeyle taşar 

sınırlarından, tarifsiz sesler çıkarır. 

Senin bitip tükenmeyen armağanların bana sadece bu 

küçücük ellerimle gelir. Çağlar geçer ve sen yağdırır da 

yağdırırsın, gene de ellerimde her zaman yer vardır. 

31


II. 

Sen şarkı söylememi buyurduğun zaman yüreğim 

gururla kabarır; yüzüne bakarım, gözlerim dolar. 

Yaşamımda kaba ve ahenksiz ne varsa eriyip hoş bir 

ezgiye dönüşür – ve denizi aşan kıvançlı bir kuş gibi 

kanatlarını açar tapınışım. 

Bilirim ki sen benim şarkı söylememden zevk duyarsın. 

Bilirim ki senin huzuruna ben yalnızca bir şarkıcı olarak 

gelebilirim. 

Şarkımın genişçe açılan kanadının ucuyla, ulaşmayı asla 

ummadığım ayağına temas ederim. 

Şarkı söylemenin neşesiyle kendimden geçer, Efendim 

olan sana arkadaşım diye seslenirim. 

32


III. 

Senin nasıl şarkı söylediğini bilmem, ey Sahibim! Daima 

suskun bir hayranlıkla dinlerim. 

Senin müziğinin ışığı aydınlatır dünyayı. Göklerden 

göklere koşar senin müziğinin yaşam soluğu. Senin müziğinin 

kutsal seli tüm kayalık engelleri yıkıp geçer, akar gider. 

Kalbim şarkına katılmaya can atar, fakat boş yere çırpınır 

bir ses verebilmek için. Konuşurum, fakat şarkıya dönüşmez 

sözlerim; hayretle bağırırım. Ah Sahibim, sen müziğinin 

sonsuz örgüleri arasında yüreğimi tutsak ettin benim! 

33


IV. 

Ey ruhuma can veren! Senin hayat dolu dokunuşunun 

tüm uzuvlarımda olduğunu bilerek, bedenimi hep saf tutmaya 

çalışacağım. 

Zihnimde aklın ışığını tutuşturan hakikatin sen olduğunu 

bilerek, düşüncelerimden hakikat olmayan her şeyi uzak 

tutmaya çalışacağım. 

Senin yerinin kalbimin en iç mabedinde olduğunu 

bilerek, her türlü kötülüğü kalbimden kovacağım ve hep 

çiçeklenecek sevgim. 

Bana eylem gücü veren kudretin sen olduğunu bilerek, 

tüm eylemlerimde seni ortaya koymaya çabalayacağım. 

34


V. 

İzin ver, bir müddet yanında oturayım. Elimdeki işleri 

sonra bitirebilirim. 

Yüzünün suretinden uzakken kalbim ne durmak bilir ne 

de dinlenmek; uçsuz bucaksız bir didinme denizinde sonsuz 

bir didinmeye dönüşür işlerim. 

Bugün, iç çekişleri ve mırıltılarıyla yaz gelmiş pencereme; 

arılar, çiçeklenen koruluğun sarayında gezgin ozanlar misali 

şarkılarını sunuyorlar. 

Şimdi, seninle yüz yüze sessizce oturmanın; bu suskun, 

coşkulu aylaklığın ortasında yaşama adanmışlığın şarkısını 

söylemenin zamanıdır. 

35


VI. 

Bu küçük çiçeği kopar, al, geç kalma! Boynunu büküp 

toprağa düşer diye korkuyorum. 

Çelenginde kendine bir yer bulamaz belki, ama elinin 

acıtan bir dokunuşuyla kopar, onurlandır onu. Ben farkına 

varmadan gün biter ve adak vakti geçer diye korkuyorum. 

Rengi soluk, kokusu belli belirsizse de, ayinine kat bu 

çiçeği – kopar onu henüz vakit varken. 

36


VII. 

Şarkım süslerini attı üzerinden. Gururlandırmaz onu 

elbiseler, takılar. Süsler zarar verir ikimizin birliğine; seninle 

benim aramıza girerler, şıngırtılarıyla senin fısıltını boğarlar. 

Şairimin kibri senin görünüşün karşısında utançla solar. 

Ey en yüce şair, ayağının dibine oturmuşum! Yalnızca izin ver, 

sade ve düzgün kılayım yaşamımı, senin müziğinle 

dolduracağın bir kaval misali… 

37


VIII. 

Prens cübbesi giymiş, boynunu mücevherli zincirlerin 

sardığı çocuk, tüm oyun zevkini yitirir. Giydikleri köstek olur 

ona her adımında. 

Kıyafeti yıpranır veya toza bulanır diye geri durur 

dünyadan, hatta korkar kımıldamaya bile. 

Anne! Eğer senin şıklığının boyunduruğu çocuğu yerin 

esenlik dolu tozundan uzak tutuyorsa ve ondan sıradan insan 

yaşamının büyük şenliğine katılma hakkını çalıyorsa, bir 

kazanç değildir bu. 

38


IX. 

Ey kendi omuzlarında kendini taşımaya çalışan ahmak! 

Ey kendi kapısında dilenen dilenci! 

Tüm yükünü ona, hepsini ellerinde taşıyabilecek olana 

bırak ve ardına dönüp bakma. 

Sendeki istek, nefesiyle anında söndürüyor lambayı. 

Şeytanidir o; armağanlarını onun kirli ellerinden alma. Kutsal 

aşkın sunduklarını kabul et yalnızca. 

39


X. 

Buradadır senin ayak iskemlen, burada dinlenir senin 

ayakların – en yoksul, düşkün ve yenik olanların yaşadığı 

yerde. 

Önünde eğildiğimde, senin ayaklarının en yoksul, 

düşkün ve yenik olanların arasında dinlendiği o derinliğe 

ulaşamaz boyun eğişim. 

Gurur asla yaklaşamaz senin mütevazı bir giyimle en 

yoksul, düşkün ve yenik olanların arasında yürüdüğün o yere. 

Yüreğim senin en yoksul, düşkün ve yenik olanların 

arasında yoldaşsızlara yoldaş olduğun yere giden yolu 

bulamaz. 

40


XI. 

Bırak bu mırıltıları, teraneleri, bu dua okuyup tespih 

çekmeleri! Kapalı kapılar ardında, tapınağın bu ıssız, karanlık 

köşesinde kime taparsın? Gözlerini aç ve gör, Tanrın karşında 

değil! 

O, orada, çiftçinin toprağı sürdüğü, yol işçisinin taş 

kırdığı yerdedir. Güneşte ve sağanak yağmurda onlarladır O; 

tozlara bulanmıştır elbisesi. Sen de ayin cübbeni üzerinden 

çıkar ve Onun gibi aşağı, tozlu toprağa gel! 

Kurtuluş mu? Nerededir bu kurtuluş? Yaratılışın 

bağlarını sevinçle üzerine almıştır Efendimiz; sonsuza dek 

bağlıdır O bize. 

Çık bu ayinden; bir kenara bırak çiçeklerini, tütsülerini! 

Giysilerin lekelenip paralansa ne olur? Kavuş Ona; emeğinle, 

alnının teriyle kal Onun yanında. 

41


XII. 

Pek uzun sürer benim yolculuğum ve çoktur gidilecek 

yolum. 

İlk ışık huzmesinin arabası üzerinde beliriverdim, yaban 

âlemler arasından tuttum yolumu, nice yıldızda ve gezegende 

iz bıraktım. 

Kişi en uzak rotayı izlerken en çok yaklaşır kendine; bir 

ezginin kusursuz sadeliğine götüren terbiyedir en karmaşık 

olan. 

Yolcu her yabancı kapıyı çalmalı ki kendi kapısına 

gelebilsin. Tüm dış âlemleri gezdikten sonra nihayet en içteki 

mabede ulaşabilir insan. 

Bakışlarım alabildiğine uzaklara kaymıştı ki, gözlerimi 

kapadım, “Buradasın sen!” dedim. 

“Ah, nerede?” feryadı eriyip binlerce nehrin gözyaşlarına 

karıştı ve “Benim!” diyebilmenin güveniyle sellere boğdu 

dünyayı. 

42


XIII. 

Söylemek için geldiğim şarkıyı hâlâ söylemedim. 

Günlerim çalgımın tellerini takıp çıkarmakla geçti. 

Ölçü tutmadı henüz, sözler oturmadı, kalbimde yalnızca 

arzunun sancısı. 

Daha açmadı çiçek; rüzgâr iç çekiyor bir tek. 

Görmedim Onun yüzünü hâlâ, duymadım sesini; 

yalnızca evimin önündeki yoldan Onun nazik ayak seslerini 

işittim. 

Tüm günüm Ona oturacağı yeri hazırlamakla geçti; fakat 

lambamın ışığı yanmadı henüz ve ben Onu evime çağıramam. 

Onunla buluşmanın umuduyla yaşıyorum ben; ama bu 

buluşma henüz olmayacak. 

43


XIV. 

Arzularım pek çoktur ve haykırışım içler acısıdır, ama 

sen sert reddedişlerinle korursun beni daima. Senin bu katı 

merhametin yaşamıma işlenmiştir baştan başa. 

Sen beni günden güne, karşılıksız bahşettiğin basit ve 

harikulade hediyelerine, bu gökyüzüne ve ışığa, bu bedene, 

yaşama ve zihne layık hale getiriyorsun, taşkın arzunun 

tehlikelerinden koruyorsun. 

Tembelce oyalandığım veya uyanır uyanmaz amacımın 

peşine düştüğüm zamanlar vardır, fakat sen nasıl da zalimce 

saklarsın kendini benden. 

Beni sık sık reddediyor, böylece günden güne, senin 

tarafından tam bir kabule layık hale getiriyorsun; zayıf, belirsiz 

arzunun tehlikelerinden koruyorsun. 

44


XV. 

Sana şarkılar söylemek için buradayım ben. Senin kabul 

salonunda bir köşede bana da yer vardır. 

Senin dünyanda yapacak bir işim yoktur benim; bu 

yararsız yaşamımla ancak amaçsız ezgiler söyleyebilirim. 

Saat geceyarısının karanlık mabedinde sana sessizce 

tapınışın saatini vurduğunda, emret Sahibim, şarkı söylemek 

için karşında yerimi alayım. 

Sabahleyin altın arp ahenk bulduğunda, huzuruna 

gelmemi buyur, onurlandır beni… 

45


XVI. 

Bu dünyanın bayramına beni de çağırdılar, böylece 

kutsandı yaşamım. Gözlerim gördü, kulaklarım işitti. 

Bu şölende bana düşen sazımı çalmaktı ve elimden 

gelenin en iyisini yaptım. 

Şimdi, soruyorum; zaman gelmiş midir artık içeri 

girebilmem, yüzünü görebilmem ve sana sessiz selamımı 

sunabilmem için? 

46


XVII. 

Sonunda kendimi onun ellerine teslim etmek için 

yalnızca aşkı bekliyorum ben. Bu yüzdendir ki, vakit şimdi bu 

kadar geç olmuş ve ihmalkârlıkla suçlanıyorum. 

Onlar kanun ve kurallarıyla elimi kolumu bağlamaya 

gelirler, fakat ben hep savuştururum onları; zira sonunda 

kendimi onun ellerine teslim etmek için yalnızca aşkı 

bekliyorum ben. 

İnsanlar ayıplar beni, umursamaz derler bana; 

suçlamalarında haklı olduklarına şüphem yok. 

Pazarda alışveriş bitmiş, herkes işini tamamlamış. Beni 

boş yere çağırmaya gelenler öfkelenerek geri gittiler. Sonunda 

kendimi onun ellerine teslim etmek için yalnızca aşkı 

bekliyorum ben. 

47


XVIII. 

Bulut üstüne bulut yığılıyor, hava kararıyor. Ah 

sevdiğim, neden bir başıma kapının dışında bekletiyorsun 

beni? 

Öğle mesaisinin en yoğun anlarında hep 

kalabalıklayımdır ben; fakat bu ıssız, karanlık günde tek 

umduğum sensin. 

Sen bana yüzünü göstermez ve beni hiçe sayarsan, 

bilmiyorum bu uzun, yağmurlu saatler nasıl geçer. 

Göğün uzak kasvetine gözümü dikmiş, bakıyorum; 

kalbim dinmek bilmeyen rüzgârla inleye inleye geziniyor bir 

oraya bir buraya. 

48


XIX. 

Eğer sen konuşmazsan, ben kalbimi senin sessizliğinle 

dolduracak, buna katlanacağım. Kıpırtısız duracak ve 

bekleyeceğim, gecenin başını sabırla öne eğdiği ve yıldızlarla 

nöbet tuttuğu gibi. 

Sabah elbet gelecek, karanlık kaybolacak; senin sesin 

göklerden altın sağanaklar halinde yağacak. 

O zaman benim bütün kuş yuvalarımdan, şarkılarla, 

senin sözlerin kanatlanacak; tüm ağaç koruluklarımdan 

ezgilerin çiçek çiçek fışkıracak. 

49


XX. 

Ah, lotus çiçek açtığı gün aklım başka yerdeydi, bunu 

bilemedim. Sepetim boştu ve ihmal edildi çiçek. 

Ara sıra hüzün çöküyordu üzerime, uyandım düşümden, 

güney rüzgârında tuhaf bir rayihanın hoş izini buldum. 

Bu belirsiz hoşluk, özlemle sızlattı kalbimi; bana kemâlini 

arayan yazın hevesli soluğu gibi geldi. 

O zaman bilemedim bana nasıl da yakınmış o, benimmiş; 

bu mükemmel hoşluk kalbimin derinlerinde çiçek açmış… 

50


XXI. 

Kayığımı çözüp açılmalıyım. Sahilde geçip gidiyor 

durgun saatler, eyvah! 

Çiçek zamanı geride kaldı, bahar geçti. Şimdi, solup 

gitmiş bir yığın nafile çiçekle, duruyor, bekliyorum. 

Dalgalar bir yaygaradır koparıyor; kıyının yukarısında, 

gölgeli yolda, sararmış yapraklar çırpınarak düşüyor. 

Ne diye gözünü boşluğa diktin böyle? Karşı kıyıdan 

sürüklenip gelen uzak şarkının ezgileriyle bir ürperti geçiyor 

havadan, duymuyor musun? 

51


XXII. 

Yağmurlu temmuzun derin gölgelerinde gizli adımlarla 

yürüyorsun sen, gece gibi sessiz, tüm gözcüleri atlatarak. 

Bugün gözlerini yummuş sabah, gürültülü doğu 

rüzgârının ısrarlı çağrılarına aldırış etmiyor; kalın bir örtü 

çekilmiş o her daim uyanık mavi göklerin üzerine. 

Ormanlar susturmuş şarkılarını; kapılar kapanmış bütün 

evlerde. Bu ıssız sokakta tek yolcusun sen. Ah, benim biricik 

arkadaşım, sen en çok sevdiğim, benim evimin kapıları açıktır 

– ne olur bir düş gibi geçip gitme… 

52


XXIII. 

Bu fırtınalı gecede yurdundan uzak, aşk yolculuğunda 

mısın dostum? Istırap çeken biri gibi inliyor gökyüzü. 

Bu gece hiç uykum yok. Ah dostum, kapıyı açıp açıp 

karanlığa doğru bakıyorum… 

İleride hiçbir şey göremiyorum. Merak ediyorum, nerede 

uzanıyor senin yolun? 

Mürekkep karası nehrin hangi loş kıyısından, çatık kaşlı 

ormanın hangi ırak köşesinden, koyu karanlığın hangi 

dolambaçlı derinliğinden örüyorsun sen bana doğru gelen 

yolu, dostum? 

53


XXIV. 

Eğer sona ermişse gün, artık ötmüyorsa kuşlar, bitkin 

düşmüşse rüzgâr, o zaman üzerime karanlığın kalın örtüsünü 

çek benim – nasıl ki uykunun çarşaflarıyla dünyayı sararsan 

sen; ve gün batarken, nazikçe, boynunu büken lotusun taç 

yapraklarını kapatırsan. 

Eğer yolcunun azık torbası yarı yolda boşalmışsa, 

kıyafetleri yırtılıp tozlara batmışsa onun, tükenmişse eğer 

gücü, uzaklaştır ondan utancı ve fukaralığı, hayat ver ona – 

senin şefkatli gecenin örtüsü altındaki bir çiçek misali. 

54


XXV. 

Bitkinlik gecesinde, lütfet, kendimi sana emanet ederek, 

çabalamaksızın uykuya yenik düşebileyim. 

Hükmet bana; takatsiz ruhumu sana tapınma yolunda 

zayıf bir hazırlığa zorlamayayım. 

Sensin günün yorgun gözlerine gecenin örtüsünü çeken, 

böylece onun görüşünü taptaze bir uyanışın sevinciyle 

yenileyen… 

55


XXVI. 

O geldi ve yanıma oturdu, fakat ben uyanmadım. Ne 

uğursuz bir uykuydu bu, yazıklar olsun bana! 

Geldiğinde sakindi gece, arpı elindeydi; onun ezgileriyle 

çınladı düşlerim. 

Ah, nedendir, hep böyle yitip gider benim gecelerim? Ah, 

neden hep onu görme fırsatını kaçırırım ben – onun nefesidir 

ki, uykumda değer bana? 

56


XXVII. 

Işık, ah, nerede ışık? Arzunun yanan ateşiyle tutuştur 

onu! 

Lamba var, ama bir alev pırıltısı yok – senin kaderin bu 

mudur yüreğim? Ah, ölmek çok daha hayırlı olurdu senin 

için! 

Istırap çalıyor kapını; sana getirdiği haber, efendinin 

uyanık olduğudur, gecenin karanlığından aşk buluşmasına 

çağırıyor seni. 

Bulutlar kaplamış göğü, dinmiyor yağmur. Bilmiyorum 

nedir içimde kaynayıp duran – mânâsı nedir, bilmiyorum. 

Bir anlık şimşek aydınlığı daha da derin bir karanlık 

indiriyor gözlerime; kalbim, el yordamıyla, gecenin müziğinin 

beni çağırdığı yere götüren yolu arıyor. 

Işık, ah, nerede ışık? Arzunun yanan ateşiyle tutuştur 

onu! Gök gürlüyor ve rüzgâr çığlık çığlığa akın ediyor boşluğa. 

Gece kara bir taş gibi simsiyahtır. Saatler karanlıkta geçsin 

istemiyorum. Yaşamınla tutuştur aşkın lambasını, can ver 

ona… 

57


XXVIII. 

Ayağıma pranga vurulmuş, ama onu koparmaya 

kalksam yüreğim sancır. 

Özgürlüktür tek istediğim, ama bunu dilemeye utanırım. 

Eminim ki sendedir paha biçilmez zenginlikler ve sensin 

en iyi arkadaşım; ama odamı dolduran süsleri atmaya yüreğim 

elvermez. 

Beni örten kefen bir toz ve ölüm kefenidir; nefret ederim 

ondan, gene de sevgiyle sarılırım ona. 

Borçlarım büyüktür, başarısızlıklarım dağlar kadar, 

utancımsa gizli ve ağır. Ama senden iyilik dilemeye geldiğim 

zaman, duam kabul olacak diye ödüm kopar. 

58


XXIX. 

İsmimin içine kapattığım kişi, bu zindanda gözyaşı 

döküyor. Ben hep bu duvarı çepeçevre yükseltmekle 

meşgulüm – ve bu duvar günbegün göğe doğru yükseldikçe, 

hakiki benliğim onun karanlık gölgesinde gözden kayboluyor. 

Bu devasa duvarla gururlanıyor, üzerinde en ufak bir 

gedik kalmasın diye onu toprakla, kumla sıvıyorum. Ve 

gösterdiğim tüm özenin karşılığında hakiki benliğim gözden 

kayboluyor. 

59


XXX. 

Buluşma yerine gitmek için bir başıma yola çıktım. Fakat 

sessiz karanlıkta kimdir beni takip eden? 

Varlığından kurtulmak için kenara çekiliyorum, ama 

ondan kaçamıyorum. 

Çalımlı yürüyüşüyle yerden tozlar kaldırıyor o; 

ağzımdan çıkan her söze kendi yüksek sesini katıyor. 

Ey Sahibim, o benim küçücük benliğimdir, utanmak 

nedir bilmez. Fakat ben onun eşliğinde senin kapına gelmeye 

utanırım. 

60


XXXI. 

Mahpus, anlat bana, kimdi seni hapseden? 

“Efendimdi,” dedi mahpus. “Zenginlik ve güçte herkesi 

geçebileceğimi düşündüm, hükümdarımın olan parayı kendi 

hazine dairemde yığdım. Uyku bastırdı, efendim için olan 

yatağa uzandım. Uyanınca bir de baktım ki kendi hazine 

dairemde mahpus olmuşum.” 

Mahpus, anlat bana, kimdi bu kırılmaz zinciri işleyen? 

“Bendim,” dedi mahpus. “Bendim bu zinciri büyük bir 

özenle döverek şekillendiren. Yenilmez gücümün dünyayı 

tutsak edeceğini ve beni sınırsız bir özgürlüğe salacağını 

düşündüm. Böylece zincirin başında devasa ateşlerle ve sert, 

acımasız darbelerle gece gündüz çalıştım. Nihayet iş 

tamamlanıp halkalar kopmaz bir şekilde uç uca eklenmiş 

olduğunda, bir de baktım ki zincirle sıkı sıkıya sarılmışım.” 

61


XXXII. 

Bu dünyada beni sevenler beni her halükârda ellerinde 

tutmaya uğraşırlar. Fakat senin onlardan daha yüce olan 

sevginle her şey bambaşkadır, sen serbest bırakırsın. 

Onları unuturum diye beni yalnız bırakmayı göze 

alamazlar. Fakat günler geçer ve sen ortalarda görünmezsin. 

Dualarımda adını anmasam bile, seni kalbimde 

saklamasam bile, senin bana olan sevgin sevgimi bekler. 

62


XXXIII. 

Gündüz evime geldiler ve “Biz sadece en küçük odayı 

istiyoruz,” dediler. 

Sonra, “Tanrına tapınışında sana yardımcı olacağız ve 

Onun inayetinden payımıza düşeni tevazuyla alacağız,” 

dediler. Bir köşede sessizce yerlerini aldılar, uysalca oturdular. 

Fakat gecenin karanlığında onların kutsal mabedime 

daldıklarını gördüm; güçlü ve zaptedilmezdiler, Tanrı’nın 

sunağındaki adakları şeytani bir açgözlülükle kapıp 

götürdüler. 

63


XXXIV. 

Benden geriye o kadar azım kalsın ki sana her şeyim 

diyebileyim. 

İrademden geriye o kadar azı kalsın ki her yanda seni 

duyabileyim, her şeyde sana gelip her an sevgimi sunabileyim. 

Benden geriye o kadar azım kalsın ki seni asla 

örtmeyeyim. 

Zincirlerimden geriye o kadar azı kalsın ki sadece senin 

iradene tâbi olayım, senin gayeni yerine getirsin yaşamım – 

senin aşkının zincirine bağlı olayım… 

64


XXXV. 

Zihnin korkusuz olduğu ve başın dik tutulduğu; bilginin 

özgür olduğu; dünyanın daracık iç duvarlarla kısım kısım 

ayrılmadığı; sözcüklerin hakikatin derinliğinden doğduğu; 

sonu gelmez çabanın kollarını yetkinliğe doğru uzattığı; aklın 

berrak akışının, ölü alışkanlıkların yavan çölüne doğru yolunu 

şaşırmadığı; ve zihnin senin tarafından, sürekli genişleyen 

düşünce ve eyleme sevk edildiği bir diyarda – işte öyle bir 

özgürlük cennetine, ey Tanrım, uyandır benim ülkemi… 

65


XXXVI. 

Senden duam şudur, Sahibim – vur, vur kalbimdeki 

sefaletin köküne! 

Güç ver bana; sevincimi de, kederimi de tevazuyla 

yaşayayım. 

Güç ver bana; ibadette semereli olsun sevgim. 

Güç ver bana; kibirli kudretin önünde diz çökmeyeyim, 

düşkünü reddetmeyeyim. 

Güç ver bana; fikrimi günün hayhuyundan yukarıda 

tutayım. 

Ve güç ver bana – tüm gücümü senin iradene aşkla 

bırakayım. 

66


XXXVII. 

Gücüm tükenmiş, yolculuğumun sona erdiğini 

düşünmüştüm – yolumun kapalı olduğunu, azığımın bittiğini, 

sessiz bir karanlığa sığınma zamanının geldiğini… 

Ama görüyorum ki bende sonu yoktur senin 

buyruğunun. Ağızda eski sözcükler ölürken yeni ezgiler 

fışkırıyor yürekten; eski yolların kaybolduğu yerde harikalarla 

dolu yeni bir diyar beliriyor yeniden… 

67


XXXVIII. 

Seni, yalnız seni istediğimi tekrar edip dursun kalbim. 

Gece gündüz aklımı çelen bütün arzular boş ve sahtedir. 

Gecenin, karanlığı içinde bir ışık talebi saklaması gibi, 

benim de bilinçsizliğimin en derinlerinde “Seni, yalnız seni 

istiyorum” haykırışı çınlar. 

Fırtınanın, bütün şiddetiyle sükûneti dövüp duruyorken 

bile sükûnette son bulmayı araması gibi, senin sevgini dövüp 

duruyor benim de isyanım, gene de tek bir şey haykırıyorum: 

“Seni, yalnız seni istiyorum.” 

68


XXXIX. 

Yürek kavrulup kaskatı olduğu zaman, üzerime bir 

merhamet sağanağıyla gel! 

Tadı kalmayınca yaşamın, fışkıran bir şarkıyla gel! 

Hummalı bir mesainin patırtısı kabarıp dört bir yanımı 

sardığı zaman, ah Sükûtun Efendisi, huzuru ve rahatı 

taşıyarak gel! 

Kalbim bir köşede dilenci gibi sinip kaldığı zaman, ey 

Hükümdarım, kapıları ardına dek aç ve şahane bir törenle gel! 

Yanılsamanın tozu dumanıyla zihnimi körleştirdiğinde 

istek, sen ey en kutsal, en uyanık olan, parıltınla ve 

gümbürdemenle gel! 

69


XL. 

Tanrım, günlerdir yağmur yok şu çorak kalbimde. Ufuk 

bomboş, çırılçıplak – ne hafif bir bulutun incecik örtüsü var, ne 

de uzaktaki serin bir sağanaktan en ufak bir işaret. 

Ölümle kapkara, öfke dolu fırtınanı gönder, eğer buysa 

dilediğin – şimşeğinin kırbacıyla irkilt göğü baştan başa! 

Fakat ey Sahibim, her yanı kaplayan, yüreği berbat bir 

umutsuzlukla kavuran bu sessiz, bu kıpırtısız, keskin ve zalim 

hararetten kurtar beni… 

Lütfet, yükseklerden insin rahmet bulutu – babanın 

gazap gününde annenin gözü yaşlı bakışı misali. 

70


XLI. 

Ah sevgilim, bütün hepsinin ardında, nerede 

duruyorsun, gölgelerde gizlenerek? İnsanlar itip geçiyorlar 

seni tozlu yolda, hiçe sayıyorlar. Bense uğruna adaklar 

sunarak bekliyor, saatlerimi yorgun geçiriyorum burada; gelip 

geçenler çiçeklerimi bir bir alıp götürüyor, boşalıyor sepetim. 

Sabah de geçti, öğle de. Akşamın loşluğunda gözlerim 

uykulu. Evlerine gidenler bana bakıp gülüyorlar, beni 

utandırıyorlar. Dilenci bir kız gibi oturuyorum, çarşafımı 

başıma geçiriyorum; bana ne istediğimi sorarlarsa gözlerimi 

aşağı çevirip susuyorum. 

Ah, onlara beklediğimin sen olduğunu, geleceğine dair 

söz verdiğini nasıl söyleyebilirim? Utana sıkıla, bu 

yoksulluğun benim çeyizim olduğunu onlara nasıl 

anlatabilirim? Ah, kalbimin en gizli yerinde tutunmuşum ben 

bu gurura… 

Çimenlerde oturarak göğü seyrediyorum, senin aniden 

görkemle gelişini hayal ediyorum: Parlıyor bütün ışıklar, 

araban üzerinde uçuşuyor altın flamalar, şaşkınlıktan ağzı açık 

kalmış olanlar orada, yolun kenarında duruyorlar – ve sen 

tahtından iniyorsun, beni tozlu yerden kaldırıyorsun, hicap ve 

71


kıvanç içinde yaz meltemindeki bir sarmaşık misali titreyen bu 

pejmürde dilenci kızı yanına alıyorsun… 

Fakat zaman akıp gidiyor ve hâlâ duyulmuyor arabanın 

tekerlek sesleri. Debdebeli bir gürültüyle, bağrışlarla ve 

coşkuyla bir tören alayıdır gidiyor. Yoksa hepsinin ardında, 

gölgede sessizce duruyor musun sen? Yoksa, bekleyerek ve 

gözyaşı dökerek, beyhude bir hasretle kendimi harap mı 

ediyorum ben? 

72


XLII. 

Sabah erkenden bana fısıldandı ki, sen ve ben, yalnızca 

ikimiz, bir tekneyle açılacağız ve menzili ya da amacı olmayan 

bu hac yolculuğumuzu kimseler bilmeyecek. 

O sahili olmayan ummanda, senin sessizce dinleyen 

tebessümünle, benim şarkılarım ezgiler halinde kabarır – 

dalgalar gibi özgür, sözcüklerin tüm bağlarından bağımsız. 

Vakit gelmedi mi henüz? Yapacak işler mi var daha? İşte, 

sahile akşam çöküyor; havada ışık azalırken, yuvalarına geri 

dönüyor deniz kuşları. 

Kim bilir zincir ne zaman çözülecek ve teknem 

günbatımının son pırıltısı misali gece karanlığında 

kaybolacak… 

73


XLIII. 

Kendimi sana hazır tutmadığım bir gündü; ve sen, ey 

Kralım, sıradan halktan biri gibi, hiç fark ettirmeden, 

davetsizce kalbime girerek, yaşamımın nice geçici ânına 

sonsuzluk mührünü bastın. 

Ve ben, bugün tesadüfen o anları aydınlatıp senin 

mührünü gördüğümde, farkediyorum ki, onlar unutulmuş 

önemsiz günlerimin sevinç ve kederlerinin hatırasına karışmış 

halde, tozlara saçılıymışlar bunca zaman. 

Sen tozlar arasındaki çocukça oyunumu hor görerek 

benden yüz çevirmedin – oyun odamda duyduğum o ayak 

sesleri aynısıdır senin yıldızdan yıldıza yankılanan ayak 

seslerinin. 

74


XLIV. 

Budur benim eğlencem – burada, gölgenin ışığı 

kovaladığı ve yazın hemen ardından yağmurun geldiği yol 

kenarında böylece durmak, seyretmek. 

Bilinmeyen göklerden haber taşıyan ulaklar beni 

selamlıyorlar ve hızla uzaklaşıyorlar. Kalbim içten içe 

hoşnuttur; esip geçen meltemin nefesi pek tatlıdır. 

Seher vaktinden akşam karanlığına kadar, burada, 

kapımın önünde oturuyorum ve biliyorum ki, birdenbire onu 

göreceğim o mutlu an gelecek. 

Gülümsüyorum ve bir başıma şarkı söylüyorum. Derken 

vaadin hoş kokusuyla doluyor hava… 

75


XLV. 

Onun sessiz adımlarını duymadınız mı? O gelir, gelir, 

hep gelir. 

Her an ve her çağda, her gün ve her gece, O gelir, gelir, 

hep gelir. 

Nice ruh halinde nice değişik şarkılar söyledim, ama 

bütün sesleriyle hep aynı şeyi ilan etti onlar: “O gelir, gelir, hep 

gelir.” 

Güneşli nisan ayının ıtırlı günlerinde ormandaki 

patikadan – O gelir, gelir, hep gelir. 

Temmuz gecelerinin yağmurlu karanlığında, bulutların 

gürüldeyen arabası üzerinde – O gelir, gelir, hep gelir. 

Bir hüzün diğeri ardına, onun adımlarıdır yüreğime 

bastıran; onun ayaklarının altın dokunuşudur sevincimi 

ışıldatan. 

76


XLVI. 

Bilmiyorum benimle buluşmak için hangi uzak 

zamandan beri yaklaşıyorsun bana. Güneş ve yıldızlar seni 

benim gözlerimden saklayamayacak sonsuza kadar. 

Nice sabah ve akşam senin ayak seslerin duyuldu; ulağın 

geldi kalbimin içine, çağırdı beni gizlice. 

Bilmiyorum neden bugün böyle kıpır kıpırdır yaşamım; 

kalbime oynak bir sevinç hâkim. 

İşlerimi toparlamanın vakti gelmiş gibidir; havada belli 

belirsiz kokusunu duyuyorum senin hoş varlığının. 

77


XLVII. 

Boş yere onu beklemekle geçti gecem. Bitkin düşerek 

uyuyakalırım da sabah o aniden kapıma gelir diye 

korkuyorum. Ah dostlarım, yolu açık tutun onun için, ne olur 

engel olmayın ona. 

Onun ayak sesiyle uyanmazsam eğer, uyandırmayın 

beni, yalvarıyorum. Uykumdan çağrılmak istemem yaygaracı 

kuşlar korosuyla, gün ışığı şenliğinde rüzgârın çılgın 

coşkusuyla. Hatta aniden kapıma gelse bile Efendim, bırakın 

uyuyayım rahatsız edilmeksizin. 

Ah, sona ermek için yalnızca onun dokunuşunu bekleyen 

kıymetli uykum benim… Ah, yalnızca karanlıktan doğan bir 

düş misali o karşıma dikildiği an, onun aydınlık tebessümüne 

açılacak kapalı gözlerim benim… 

Karşımda tüm ışıkların ve suretlerin ilki olarak belirsin o. 

Onun bakışlarından gelsin uyanan ruhuma, hazzın ilk ürperişi. 

Ve benim kendime dönüşüm, ona olan dönüşüm olsun… 

78


XLVIII. 

Sabahın sessizlik denizi birdenbire dalgalandı kuş 

şakımalarıyla; çiçekler şendi yol kenarında; altın zenginlikler 

saçılmıştı bulutlar arasındaki açıklığa. Fakat meşgul bir şekilde 

yolumuzda gittik biz, aldırış etmedik o sırada. 

Sevinçli şarkılar çalmadık, söylemedik; alışveriş için 

kasabaya gitmedik; konuşmadık, gülmedik; yolda 

oyalanmadık. Zaman akıp giderken adımlarımızı hızlandırdık, 

hızlandırdık. 

Tepeye yükseldi güneş; güvercinler kuğurdu 

gölgeliklerde. Solgun yapraklar uçuştu sıcak öğle havasında. 

Çoban çocuk uyukladı ve düş gördü banyan ağacının 13 

gölgesinde. Suyun kıyısına uzandım ben de, yorgun 

bacaklarımı uzattım çimenlere. 

Yol arkadaşlarım hor görerek güldüler bana; gözlerini 

ufuktan ayırmayarak alelacele devam ettiler yollarına; asla 

arkalarına bakmadılar, dinlenmediler, uzakların mavi pusunda 

13 

Banyan: Etkileyici bir görünüme sahip banyan ağacı, birçok kök üzerinde 

tutunarak ayakta kalır, geniş bir gölge sağlar. Bu özelliğiyle Hindular için sonsuz 

yaşamın simgesidir. (ç.n.) 

79


kaybolup gittiler. Nice çayırları, tepeleri aştılar; ırak, tuhaf 

diyarlardan geçtiler. 

Selam olsun sana, ey sonu gelmez yolun heybetli ev 

sahibi! Alay ve sitemler beni ayağa kalkmam için dürttü, gene 

de bir karşılık bulamadı bende. Kendimi kayboluşa terk ettim, 

hoşnut bir utancın derinliğinde – sönük bir zevkin gölgesinde. 

Güneşle nakşedilmiş yeşil bir karanlığın huzuru yayıldı 

usulca kalbime. Unuttum ne uğruna yolculuk ettiğimi – 

düşüncemi salıverdim gölgelerin ve şarkıların labirentine. 

Sonunda, uykumdan uyanıp gözlerimi açtığımda, 

yanımda duran seni gördüm; tebessümünle sel gibi taşıyordu 

uykum… Oysa nasıl da korkmuştum yolun uzun ve yıpratıcı 

olacağından, sana varma mücadelesinin pek zahmetli 

olacağından! 

80


XLIX. 

Sen tahtından indin ve kulübemin kapısında durdun. 

Bir köşede bir başıma şarkı söylüyordum, kulağına geldi 

mırıldandığım ezgi. İndin ve kulübemin kapısında durdun. 

Sarayında üstatlar çoktur; orada her saat şarkılar söylenir. 

Fakat bu aceminin basit şarkısı dokundu senin sevgine. 

Küçücük, hüzünlü bir ahenk karıştı dünyanın büyük müziğine 

ve mükâfat olarak sen bir çiçekle tahtından indin, kulübemin 

kapısında durdun. 

81


L. 

Dilenerek kapı kapı dolaşıyordum köy yolunda; senin 

altın zafer araban göz kamaştırıcı bir düş gibi beliriverdi 

uzakta. Sordum kendime, kimdir bu Hükümdarlar 

Hükümdarı diye… 

Umudum kabardı, kötü günlerimin sonu geldi dedim; 

istenmeden verilecek sadakalar, dört bir yanda tozlara 

saçılacak zenginlikler bekledim. 

Araban bulunduğum yerde durdu. Bakışların bana 

yöneldi ve gülümseyerek indin aşağı. Nihayet talih beni buldu 

diye düşündüm. Sonra birden sağ elini uzattın ve “Bana 

verecek neyin var?” diye sordun. 

Ah, nasıl da asil bir şakaydı, bir dilenciye avuç açman! 

Aklım karıştı ve kalakaldım; sonra, kesemden son mısır 

tanesini usulca çıkarıp sana uzattım. 

Fakat günün sonunda heybemi silkeleyip de o acınası 

öteberinin arasında küçücük bir altın parçası bulduğumda, ne 

büyüktü şaşkınlığım! Acı acı ağladım ve keşke sana her şeyimi 

verebilecek bir yüreğim olsaydı diye hayıflandım. 

82


LI. 

Hava kararmış, günün işleri sona ermişti. Gece için tüm 

konuklar geldi diye düşünüyorduk ve köyde tüm kapılar 

kapanmıştı. Yalnızca, bazıları kralın geleceğini söylüyordu. 

Güldük, “Hayır, mümkün değil,” dedik. 

Bir ara kapı çalındı sanki, ama biz, “Rüzgârdır,” dedik. 

Lambaları söndürdük, uykuya yattık. Yalnızca bazıları, 

“Habercidir bu!” dedi. Güldük, “Hayır, rüzgârdır!” dedik. 

Gecenin bir yarısı bir ses duyuldu. Uyku sersemliğiyle, 

bunun uzaktaki bir fırtına olduğunu düşündük. Yer titredi, 

duvarlar sarsıldı, uykumuzda kıvrandık. Yalnızca bazıları 

bunun tekerlek sesi olduğunu söyledi. Uyuşuk bir 

mırıldanmayla, “Hayır, bulutların gürlemesi olmalı!” dedik. 

Henüz gece kapkaranlıktı ki davullar vuruldu. Bir ses 

duyuldu: “Uyanın! Geç kalmayın sakın!” Ellerimizi kalbimize 

bastırdık ve korkuyla titredik. Kimileri, “İşte! Kralın bayrağı!” 

dedi. Ayağa fırladık ve bağırdık: “Kaybecek vaktimiz yok!” 

Kral geldi; peki nerede lambalar, çelenkler? Onu 

oturtacak taht nerede? Ah yazık! Çok yazık! Nerede kabul 

salonu, hani nerede süsler? – “Bu sızlanmalar boşuna!” dedi 

83


biri. “Bomboş ellerle karşılayın onu, tamtakır odalarınıza 

buyur edin!” 

Açılsın kapılar, üflensin deniz kabuğundan borular! 

Gecenin derinliğinden kasvetli evimizin kralı gelmiştir. Gök 

gürlüyor. Şimşeklerle titriyor karanlık. Yırtık pırtık hasırını 

çıkarıp getir ve onu avluya ser. Fırtınayla beraber ansızın, 

korkunç gecemizin kralı gelmiştir. 

84


LII. 

Senden boynundaki gül çelengini istemeyi düşündüm, 

ama buna cesaret edemedim. Böylece, sen ayrılıp gidince 

yatağında ondan birkaç parça bulma umuduyla sabahı 

bekledim. Seher vakti, bir dilenci gibi, rastgele bir iki taç 

yaprak aradım. 

Ah, nedir bu bulduğum? Nasıl bir nişanedir bu, aşkından 

bana kalan? Ne bir çiçek, ne tütsü, ne de ıtırlı su kabı. Senin 

haşmetli kılıcındır o, alev gibi parlayan, yıldırım gibi sert. 

Pencereden sabahın taptaze ışığı geliyor, yatağına vuruyor. 

Sabah kuşu cıvıldayarak soruyor: “Kadın, nedir o elindeki?” – 

Hayır, ne bir çiçek, ne tütsü, ne de ıtırlı su kabı. Senin korkunç 

kılıcındır bu. 

Hayretler içinde oturup düşünüyorum, nasıl bir 

armağandır senin bu armağanın. Saklayacak olsam onu, 

saklayamam. Cılızımdır, utanırım, kuşanamam. Göğsüme 

bastırsam acıtır, dayanamam. Gene de bu ıstırap yükünün 

şerefini, senin bu armağanını sinemde taşıyacağım. 

Artık korkacak bir şey yok benim için bu dünyada; 

kazanan sen olacaksın tüm kavgamda. Bana ölümü yoldaş 

bıraktın sen, taçlandıracağım onu yaşamımla. Kılıcın bağlarımı 

85


kesip atmam için benimledir; artık korkacak bir şey yok benim 

için bu dünyada. 

Üzerimden atıyorum bütün adi süsleri. Kalbimin 

efendisi, artık bir köşede beklemek, ağlayıp sızlamak yok 

benim için; şirinlikler, nazlanmalar yok. Süs olarak kılıcını 

verdin sen bana. Benim için artık oyuncak süsler yok! 

86


LIII. 

Güzeldir senin yıldızlarla bezenmiş, rengârenk taşlarla 

ustaca işlenmiş bilekliğin. Fakat ondan da güzeli, şimşeği 

andıran eğrisiyle kılıcındır senin; kutsal kuş Vishnu’nun 14 iki 

yana açılmış, günbatımının hiddetli kıpkızıl aydınlığında 

harikulade duran kanatlarına benzer. 

Titreşir o, ölümün nihai darbesine yaşamın ıstırap vecdi 

içindeki son cevabı gibi; ışık saçar, varlığın şiddetli bir 

parlayışla tüm dünyevi hisleri ateşe veren saf alevi gibi. 

Güzeldir senin ışıl ışıl taşlarla bezenmiş bilekliğin. Fakat 

ey gök gürlemelerinin efendisi, senin kılıcın katbekat üstün bir 

güzellikle işlenmiştir; onu seyretmek yahut hayal etmek bile ne 

müthiş şeydir! 

14 

Vishnu: Hint tanrılar üçlemesi Trimurti’de kâinatın muhafazasıyla sorumlu olan 

tanrı. Onun yeryüzündeki her tecellisi, bozulmuş olan düzeni daha iyi bir biçimde 

yeniden kurar. (ç.n.) 

87


LIV. 

Senden bir şey istemedim, ismimi kulağına söylemedim. 

Ayrılıp giderken sen, sessizce durdum. Su kuyusunun 

yanında, ağacın gölgesinin eğrilemesine düştüğü yerde bir 

başımaydım. Kadınlar toprak testilerini ağzına kadar doldurup 

evlerine giderken bana seslendiler: “Bizimle gel, vakit öğleye 

yaklaşıyor.” Fakat ben, derin, muğlâk düşüncelerde 

kaybolarak, takatsizce oyalandım uzun zaman. 

Gelirken adımlarını duymadım. Gözlerin hüzünlüydü 

bana baktığında; sesin yorgundu usulca konuştuğunda: “Ah, 

susamış bir yolcuyum ben.” Silkinip uyandım hülyalarımdan; 

testimden su döktüm bitiştirdiğin avuçlarına. Üzerimizde 

hışırdadı yapraklar; görünmeyen karanlıktan şarkı söyledi 

gugukçuk; yolun dönemecinden kokusu geldi babla 15 

çiçeklerinin. 

Adımı sorduğunda mahcup bir halde kalakaldım. Öyle 

ya, sana beni hatırlaman için ne iyilik yapmıştım? Fakat 

susuzluğunu dindirmek için sana su vermiş olmanın hatırası 

kalbime sıkıca tutunacak, onu tatlılıkla saracak. Gün ilerliyor; 

15 

Babla: Gür yapraklı, sakızlı, yüksekçe, hoş görünüşlü bir akasya türü. Çiçekleri 

altın sarısı olur. (ç.n.) 

88


bezgin nağmelerle şakıyor kuş; neem 16 yaprakları hışırdıyor 

yukarıda ve ben oturup düşünüyorum, düşünüyorum. 

16 

Neem: Hint-Bengal bölgesine özgü yarı tropik bir ağaç. Boyu yüksektir, her dem 

yeşil kalan yaprakları ince uzun olur. Şifalı bir bitki olmasıyla ünlüdür. (ç.n.) 

89


LV. 

Yüreğinde atalet; gözlerin uyku mahmuru. 

Haber ulaşmadı mı sana, dikenler arasında ışıl ışıl hüküm 

sürüyor çiçek! Uyan, haydi uyan! Boşa geçmesin zaman! 

Taşlık yolun sonunda, bakir yalnızlığın diyarında, bir 

başına oturuyor arkadaşım. Yüzünü kara çıkarma onun, haydi 

uyan! 

Öğle güneşinin hararetiyle gökyüzü nefes nefese 

kalmışsa ve sarsılıyorsa, bundan ne çıkar? Ne çıkar, susuzluk 

örtüsünü yayıyorsa kavrulan kumlar? 

Neşe yok mudur kalbinin derinlerinde? Ayağının her 

adımında, yolun arpı ıstırabın tatlı müziğiyle coşmayacak mı? 

90


LVI. 

İçim senin neşenle öyle dolu ki! Sen kalbime öyle bir 

eriştin ki! Ey arşın efendisi, ben olmasam sevgin nerede 

olurdu? 

Sen beni ortak ettin tüm bu zenginliğe. Sevincin sonu 

gelmez oyunudur sürüp gidiyor kalbimde. Daima senin iraden 

şekilleniyor hayatımda. 

Bu yüzden, sen, hükümdarlar hükümdarı, kalbimi esir 

almak için güzellikle süslemişsin kendini. Ve bu yüzden 

âşığının sevişinde yitiriyor senin aşkın kendini – ve o zaman 

sen görünüyorsun, sen, ikinin mükemmel birliğinde. 

91


LVII. 

Işık, ah benim ışığım, dünyayı dolduran ışık, gözleri 

öpen ışık, yüreği tatlandıran ışık! 

Ah sevgilim, hayatımın merkezinde dans eder ışık; ah, 

aşkımın tellerine vurur ışık; gökler açılır, rüzgâr coşar, 

kahkaha geçer yeryüzünden. 

Işığın denizlerinde yelken açar kelebekler. Zambaklar ve 

yaseminler kabaran ışık dalgalarında yükselir. 

Her bulutta altınlara parçalanır ışık, ah sevgilim, nice 

cevherler saçılır. 

Yapraktan yaprağa bir cümbüş, ölçüsüz bir sevinç 

yayılıyor sevgilim; cennetin nehri kıyılarından taşmış ve işte, 

neşe seli her yanı kaplamış… 

92


LVIII. 

Son şarkımda birbirine karışsın neşenin tüm ezgileri! O 

neşedir ki, yeryüzünü çimenlerin taşkın bolluğuyla kaplar; ikiz 

kardeşler yaşam ve ölümü engin dünyanın üzerinde dansa 

bırakır; kasırgayla hücum eder ve tüm yaşamı kahkahayla 

sarsıp uyandırır; ıstırabın kızıl lotus çiçeği üzerinde gözü yaşlı, 

sessizce oturur – ve o neşedir, sahip olduğu her şeyi tozlara 

atar da tek kelime bile etmez! 

93


LIX. 

Evet, biliyorum, ey kalbimin sevgilisi, senin aşkındır 

yapraklarda dans eden bu altın ışık, gökte yelken açmış bu 

avare bulutlar, alnıma serinliğini bırakarak geçen bu rüzgâr – 

senin aşkındır yalnızca. 

Gözlerim sabah aydınlığına boğulmuş – budur senden 

kalbime ulaşan haber. Yukarıdan eğilmiş yüzün; gözlerin 

gözlerimde; ayağına temas ediyor kalbim. 

94


LX. 

Sonsuz dünyaların sahilinde çocuklar buluşur. Engin 

gökyüzü kıpırtısızdır, çalkantılı sular yaygara koparır. Sonsuz 

dünyaların sahilinde, bağrışlar ve danslarla, çocuklar buluşur. 

Kumdan evler kurar onlar, boş deniz kabuklarıyla 

oynarlar. Kurumuş yapraklardan yaparlar gemilerini, 

gülümseyerek yüzdürürler onları engin denizde. Çocuklar 

oyunlarını oynar dünyaların sahilinde. 

Yüzmeyi bilmezler, denize ağ atmasını bilmezler. İnci 

avcıları suya dalar, tacirler gemileriyle açılır; o sırada çocuklar 

çakıl taşlarını bir toplar, bir saçar. Gizli hazineler aramaz onlar, 

ağ atmasını bilmezler. 

Kahkahalarla kabarır deniz; kumsalın tebessümü parıl 

parıl parlar. Ölüm satan dalgalar, beşikte bebeğini sallayan 

anne misali, çocuklara anlamsız şarkılar söyler. Deniz, oynar 

çocuklarla; kumsalın tebessümü parıl parıl parlar. 

Sonsuz dünyaların sahilinde buluşur çocuklar. Yolların 

olmadığı gökyüzünde gezinir fırtına; gemiler harap olur 

işaretsiz sularda; ölüm kol gezer her yanda; çocuklar ise oyun 

oynar. 

95


Çocukların büyük buluşmasıdır sonsuz dünyaların 

sahilinde. 

96


LXI. 

Bebeğin gözlerinde uçuşan uyku – bilen var mıdır, 

nereden gelir o? Derler ki, ateş böceklerinin aydınlattığı loş 

ormanın gölgeleri arasındaki peri köyünde, iki titrek, büyülü 

goncanın asılı olduğu yerdeymiş onun yuvası. Oradan gelerek 

bebeğin gözlerini öpermiş. 

Uyurken bebeğin dudaklarında titreyen tebessüm – bilen 

var mıdır, nereden doğmuştur o? Derler ki, yeni ayın taze, 

soluk bir huzmesi kaybolan bir güz bulutunun ucuna değmiş 

ve bebeğin tebessümü, çiyle yıkanmış bir sabahın hayalinde ilk 

defa oradan doğmuş. – Uyurken bebeğin dudaklarında 

titreyen tebessüm buymuş. 

Bebeğin kollarında ve bacaklarında çiçeklenen tatlı, 

yumuşacık tazelik – bilen var mıdır, bunca zaman nerede 

saklıymış o? Evet, anne henüz genç bir kızken, o tazelik, aşkın 

buruk, sessiz esrarıyla onun tüm kalbine yayılmış. – Bebeğin 

kollarında ve bacaklarında çiçeklenen tatlı, yumuşacık tazelik 

buymuş. 

97


LXII. 

Sana renkli oyuncaklar getirdiğimde, çocuğum, 

anlıyorum neden böyle bir renk oyunu vardır bulutlarda ve 

suda, neden değişik tonlara boyanmıştır çiçekler. Sana renkli 

oyuncaklar verdiğimde, çocuğum, anlıyorum… 

Seni dans ettirmek için şarkı söylediğimde, biliyorum 

neden bir müzik vardır yapraklarda, dinleyen toprağın kalbine 

neden bir sesler korosu yollar dalgalar. Seni dans ettirmek için 

şarkı söylediğimde, biliyorum… 

Senin hevesli ellerine hoş şeyler getirdiğimde, biliyorum 

neden bal vardır çiçeklerin kâsesinde, neden hoş bir şurup 

saklıdır meyvelerde. Hoş şeyler getirdiğimde senin hevesli 

ellerine, biliyorum… 

Seni gülümsetmek için yüzünü öptüğümde, canımın içi, 

anlıyorum gökten nasıl bir haz yağar sabah aydınlığında, nasıl 

bir sevinç taşır yaz meltemi bedenime. Seni gülümsetmek için 

yüzünü öptüğümde, anlıyorum… 

98


LXIII. 

Sen beni tanımadığım dostlara tanıttın. Benim olmayan 

evlerde bir yer verdin bana. Uzağı yakına getirdin, yabancıyı 

kardeş kıldın. 

Alıştığım barınağı terk etmem gerektiğinde huzursuz 

olur içim; unuturum ki, yeni olanda yaşar eski ve orada 

yaşarsın sen de. 

Doğumdan ölüme, bu âlemde veya diğerlerinde, beni her 

nereye yönlendirirsen yönlendir, gene sensin sonsuz 

yaşamımda biricik yoldaşım; neşenin bağlarıyla yüreğimi 

tanımadıklarıma bağlarsın. 

Biri seni bildiği zaman, artık yabancılık yoktur onun için, 

kapalı değildir ona hiçbir kapı. Ah, duama karşılık ver, ne 

olur, çok’un oyununda tek’in temasıyla yaşadığım vecdi asla 

yitirmeyeyim! 

99


LXIV. 

Kasvetli nehrin yamacında, uzamış otların arasında 

sordum ona: “Erden kız, lambanı çarşafınla siper ederek 

nereye gidiyorsun böyle? Evim kapkaranlık ve kimsesiz – 

ışığını ödünç ver bana!” Bir an için kara gözlerini kaldırdı, 

alacakaranlıkta yüzüme baktı. “Nehre geldim,” dedi, “gün 

ışığı batıda kaybolurken lambamı yüzdüreceğim suda.” 

Uzamış otların arasında yalnız başıma durdum, akıntıda 

amaçsızca sürüklenen lambasının titrek alevini izledim. 

İlerleyen gecenin sessizliğinde, sordum ona: “Erden kız, 

evinde bütün ışıklar yanıyor – elinde lambanla nereye 

gidiyorsun böyle? Evim kapkaranlık ve kimsesiz – ışığını 

ödünç ver bana.” Kara gözlerini kaldırıp baktı, bir an kuşkuyla 

duraksadı. “Buraya geldim,” dedi, “zira lambamı adayacağım 

gökyüzüne.” Durdum, lambasının boşlukta amaçsızca yanışını 

seyrettim. 

Geceyarısının mehtapsız karanlığında, sordum ona: 

“Erden kız, lambayı sinende tutarak ne arıyorsun böyle? Evim 

kapkaranlık ve kimsesiz – ışığını ödünç ver bana.” Bir an 

durdu, düşündü, karanlıkta yüzüme uzun uzun baktı. “Işığımı 

lambaların şenliğine katılmaya getirdim,” dedi. Durdum, onun 

100


ışıklar arasında amaçsızca kaybolup giden küçücük lambasını 

izledim. 

101


LXV. 

Yaşamımın bu taşkın kadehinden nasıl bir kutsal içki 

içmek isterdin, Yüce Tanrım? 

Ey Ulu Ozan, var ettiklerini benim gözlerimden görmek 

ve kulaklarımın geçidinde durup kendi ebedî ahengini 

dinlemek midir zevkin? 

Dünyan sözcükler nakşediyor zihnime; müzik katıyor 

senin neşen bu sözcüklere. Aşkta kendini veriyorsun sen bana 

ve sonra büsbütün kendi hoşluğunu duyuyorsun içimde. 

102


LXVI. 

Daima benliğimin derinliğinde, pırıltıların ve 

yansımaların alacakaranlığında kalmış, yaşmağını gün 

ışığında asla açmamış olan o kadın – o olacak, Ulu Tanrım, 

sana son adağım, en son şarkımda sarıp sarmalanmış. 

Sözcükler istedi ama elde edemedi onu; boşuna uzattı 

hevesli kollarını ona doğru tüm dil dökmeler. 

Diyar diyar dolaştım, onu bağrımda taşıdım; yaşamım 

gelişimiyle ve bozuluşuyla onun etrafında yükseldi, alçaldı. 

Düşüncelerimde ve eylemlerimde, uykumda ve 

düşlerimde, oydu hüküm süren – gene de o hep bir başına, 

herkesten ayrı yaşadı. 

Nice adamlar kapımı çaldı onun için, hepsi de ümitsizce 

ardını dönüp gitti. 

Bu dünyada onun yüzünü görebilen olmadı; o hep, senin 

tanımanı bekleyerek, kendi yalnızlığında kaldı. 

103


LXVII. 

Göksün sen ve yuvasın aynı zamanda. 

Ah güzeller güzeli, orada, senin aşkındır yuvada, senin 

aşkındır ruhu renklerle, seslerle, kokularla saran… 

Sağ elinde altın sepetiyle geliyor Sabah; yeryüzünü 

sessizce taçlandıracak olan güzellik çelengini taşıyor. 

Ve işte, sürülerin terk ettiği ıssız çayırlara iniyor Akşam; 

izsiz yollardan, altın testisinde batının huzur denizinden 

sükûnetin yudum yudum serinliğini taşıyarak geliyor. 

Fakat ileride, ruhun kanatlanması için göğün uçsuz 

bucaksız uzandığı yerde, lekesiz parlak bir aydınlık hüküm 

sürüyor: Ne gündüz var ne gece, ne renk var ne de suret – ve 

yok asla tek bir söz bile. 

104


LXVIII. 

Senin güneş ışığın iki yana açılmış kollarıyla gelir benim 

bu dünyama; ve gözyaşlarımdan, iç çekişlerimden, 

şarkılarımdan yapılmış bulutları ayaklarına geri taşımak için 

gün boyu bekler kapımda. 

Sevecen bir neşeyle sararsın sisli bulutun örtüsünü 

yıldızlı göğsüne; böylece sayısız biçimler verir, büklüm 

büklüm edersin onu, durmadan değişen renklere boyarsın. 

Nasıl da hafif, nasıl da gelip geçici, hassas, mahzun ve 

karanlıktır o; bundandır senin onu sevmen, ey lekesiz ve 

dingin olan! Bundandır ki senin pasparlak ışığını örtebiliyor o, 

acınası gölgeleriyle. 

105


LXIX. 

Damarlarımda gece gündüz akan hayat, akar dünyanın 

içinden de, dans eder uyumlu ölçülerle. 

O hayattır tozun toprağın arasından başını sayısız sivri 

otlarla uzatan. O hayattır yapraklarla ve çiçeklerle dalga dalga 

olan, çalkalanan. 

O hayattır doğumun ve ölümün okyanus beşiğinde 

medcezirle sallanan. 

Hissediyorum, tüm uzuvlarım yüceliyor bu hayat 

âleminin dokunuşuyla; kıvanç duyuyorum çağların şu an 

kanımda dans eden nabzıyla… 

106


LXX. 

Senden uzak mıdır bu ritmin neşesiyle coşmak? Bu 

korkulu hazzın girdabında yuvarlanmak, parçalanmak, 

kaybolmak? 

Akar gider her şey, duraksamaz, dönüp bakmaz, hiçbir 

güç engel olamaz, her şey akar gider. 

Bu yatışmak bilmeyen hızlı müziğe ayak uydurarak, 

mevsimler dans ede ede gelir ve geçip gider; renkler, ezgiler, 

kokular taşkın bir neşeyle sonsuz çağlayanlar halinde her an 

akar, saçılır, diner, coşar. 

107


LXXI. 

Kendimi çoğaltmalı ve etrafıma yaymalı, böylece senin 

aydınlığına renkli gölgeler bırakmalıyım. Böyledir senin 

mayan. 17 

Sen kendi varlığında bir sınır çizer, sonra da binbir 

ezgiyle bu apayrı benliği anlatırsın. Bende böyle suret buldu 

senin kendini ayırmışlığın. 

Bütün gökte rengârenk gözyaşları ve gülüşlerle, endişe 

ve ümitlerle yankılanır acıklı şarkı; dalgalar bir kabarır bir 

alçalır; bozulur ve şekillenir düşler. İçimde, senin kendini 

mağlup edişin… 

Senin gerdiğin bu perde, günün ve gecenin fırçasıyla 

sayısız biçimlere boyanır. Onun ardında, kavislerin hayret 

verici esrarıyla şekillenmiş tahtın vardır senin, düzgünlüğün 

tüm kısır çizgilerini hiçe sayar. 

17 

Maya, Hinduizmde hem bir ilâhın soyut bir kavramı somut bir cisme 

dönüştürebilme kudretini, hem de duyular dünyasının aldatıcı gerçekliğini karşılar. 

(ç.n.) 

108


İkimizin büyük şenliği gökkubbeye yayılmıştır. Hava hep 

ikimizin ezgisiyle titreşir; çağlar geçer ikimizin saklambaç 

oyunuyla. 

109


LXXII. 

Odur O, en içte olan, gizli derin dokunuşlarla benliğimi 

uyandıran. 

Odur gözlerime tılsımını bırakan, kalbimin tellerinde 

hazzın ve acının değişip duran ezgisini neşeyle çalan. 

Odur altının ve gümüşün, mavinin ve yeşilin geçici renk 

tonlarıyla bu maya’nın ağını ören; örgülerin arasından ayağını 

salıp, dokunuşuyla beni mest eden. 

Günler gelir, çağlar geçer; Odur, pek çok isimler ve 

kılıklar altında kalbimi sevincin ve kederin coşkusuna boğan. 

110


LXXIII. 

Kurtuluş el etek çekmekte değildir benim için. Hazzın 

beni saran binbir bağında özgürlüğün kucaklayışını 

hissederim ben. 

Sen rengârenk, hoş kokulu şarabını yudum yudum, 

taptaze akıtırsın içime; bu toprak kabı ağzına kadar 

doldurursun. 

Senin alevinle yüz değişik lambasını yakacak benim 

âlemim; onları senin tapınağının sunağına koyacak. 

Hayır, asla kapatmayacağım duyularımın kapılarını! 

Görmenin, işitmenin, dokunmanın hazzı senin hazzını 

taşıyacak. 

Evet, tüm kuruntularım tutuşup sevincin aydınlığıyla 

parlayacak; tutkularım olgunlaşacak, sevginin meyveleri 

olacak. 

111


LXXIV. 

Gün sona ermiş, karanlık çöküyor dünyaya. Testimi 

doldurmak üzere nehre inmemin zamanıdır. 

Akşamın havası suyun hüzünlü ezgisiyle özlem dolu… 

Ah, dışarıya, alacakaranlığa çağırıyor beni o, duyuyorum. Issız 

yoldan geçen kimse yok; rüzgâr çıkmış, dalgalar coşuyor 

nehirde. 

Bilmiyorum eve geri dönecek miyim… Kiminle 

karşılaşacağım, bilmiyorum. Orada, sığlıktan geçen küçük 

teknede, sazını çalıyor meçhul adam. 

112


LXXV. 

Senin biz fanilere olan armağanların tüm ihtiyaçlarımızı 

doyurur ve eksilmeden geri döner sana. 

Nehrin yapacak günlük işleri vardır, tarlalar ve mezralar 

arasından aceleyle ilerler; dinmeyen akışıyla nihayet senin 

ayaklarının yıkandığı yere doğru uzanır. 

Çiçek, ıtırıyla hoşluk katar havaya; ama sana kendini 

sunmasıdır onun son hizmeti. 

Sana tapınmak yoksullaştırmaz dünyayı. 

Şairin sözlerinden hoşlarına giden anlamı çıkarır insanlar; 

gene de o sözlerin nihai anlamı seni işaret eder. 

113


LXXVI. 

Bir günden diğerine, ey hayatımın sahibi, karşında 

durayım seninle yüz yüze. Ellerimi kavuşturup, ey tüm 

âlemlerin sahibi, karşında durayım seninle yüz yüze. 

Engin göğün altında mütevazı bir yürekle tek başıma ve 

sessiz, karşında durayım seninle yüz yüze. 

Çaba ve mücadele patırtısıyla dolu bu zahmetli dünyada, 

telaşlı kalabalıklar arasında – karşında durayım seninle yüz 

yüze. 

Ve bu dünyada işim sona erdiğinde, ey hükümdarlar 

hükümdarı, karşında durayım yalnız ve suskun, seninle yüz 

yüze. 

114


LXXVII. 

Seni Tanrım olarak bilirim ve ayrı dururum – kendim 

zannederek yaklaşmam sana. Seni babam olarak bilirim ve 

önünde yerlere kapanırım – arkadaşımmışçasına tutmam elini. 

Seni bağrıma basayım ve yoldaşım yapayım diye 

yükseklerden inip kendini bana sunmanı beklemem. 

Sen kardeşlerim arasında Kardeşsin, ama aldırış etmem 

ötekilere, kazancımı paylaşmam onlarla, her şeyim seninle 

ikimizindir. 

Hazda ve acıda, insanların yanında değil, senin yanında 

dururum. Yaşamımı teslim etmeye korkarım; atamam kendimi 

hayatın engin sularına. 

115


LXXVIII. 

Yaratılış henüz yeniyken ve yıldızlar ilk ihtişamlarıyla 

parlarken, Tanrılar meclisi toplanmıştı gökyüzünde; şarkılar 

söylemişlerdi: “İşte, mükemmelliğin resmi! Yekpare neşe!” 

Derken haykırmıştı içlerinden biri: “Işık zincirinde bir 

kopukluk var, yıldızlardan biri eksik sanki!” 

Arplarının altın teli kopmuştu o an, susmuştu şarkıları, 

perişan bir halde bağrışmışlardı: “Kayıp olan, en güzeliydi 

yıldızların, gözdesiydi o tüm semanın!” 

O gün bugündür bir an olsun dinmemiştir arayış. 

Ağızdan ağıza yayılır, “Dünya onunla biricik neşesini yitirdi!” 

diyen bir haykırış. 

Fakat gecenin en derin sessizliğinde gülümsüyor yıldızlar 

ve aralarında fısıldaşıyorlar: “Boşunadır bu arayış! Her 

yerdedir kesintisiz mükemmellik, işte, o her yerde…” 

116


LXXIX. 

Eğer seninle karşılaşmak düşmemişse bu yaşamda benim 

payıma, müsaade et, suretinden mahrum kaldığımı 

hissedeyim hep – bir an bile unutmayayım bunu; düşlerimde 

ve uyanık saatlerimde bu kederin ıstırabını yaşayayım. 

Günlerim dünyanın kalabalık pazarında geçerken ve 

avuçlarım günlük kazançlarla dolarken, müsaade et, hiçbir şey 

kazanmadığımı hissedeyim hep – bir an bile unutmayayım 

bunu; düşlerimde ve uyanık saatlerimde bu kederin ıstırabını 

yaşayayım. 

Yolun kenarında yorgun argın, nefes nefese oturup 

kaldığımda ve yatağımı tozlara yaydığımda, müsaade et, 

önümde hâlâ en uzun yolun uzandığını hissedeyim hep – bir 

an bile unutmayayım bunu; düşlerimde ve uyanık saatlerimde 

bu kederin ıstırabını yaşayayım. 

Evimin odaları süslenip donatıldığında, kavallar çalınıp 

kahkahalar yükseldiğinde, müsaade et, seni çağırmadığımı 

hissedeyim hep – bir an bile unutmayayım bunu; düşlerimde 

ve uyanık saatlerimde bu kederin ıstırabını yaşayayım. 

117


LXXX. 

Ben, gökte amaçsızca dolaşan bir güz bulutunun artığı 

gibiyim. Ey benim kutlu güneşim! Senin temasın bana 

buharımı bıraktırarak ışığınla bir yapmadı henüz beni. Senden 

ayrı, ayları ve yılları sayıyorum böyle. 

Eğer buysa istediğin, eğer eğlencen buysa, benim geçip 

giden bu boşluğumu al, renklerle boya, altınlara bula, sürükle 

serseri rüzgârda ve yay çeşit çeşit harikalarla. 

Ve geceleyin, dileğin bu oyuna son vermek olduğunda, 

eriyip kaybolayım karanlıkta – yahut parlak sabahın 

tebessümünde olsun bu, saf, berrak serinlikte. 

118


LXXXI. 

Aylak geçen nice gün, kaybolan zamana üzüldüm. Fakat 

o asla kayıp değildir, Sahibim. Yaşamımın her ânını sen 

avuçlarına almışsın. 

Eşyanın kalbinde saklı, sensin tohumları sürgünlere, 

tomurcukları çiçeklere büyüten, çiçekleri olgunlaştırıp meyve 

verdiren. 

Yorulmuştum, boş yatağıma uzandım ve tüm işlerin 

bittiğine inandım. Sabah oldu, uyandım, bahçemi çiçek 

harikalarıyla dolup taşmış buldum. 

119


LXXXII. 

Zaman senin ellerinde sonsuzdur Efendim. Yoktur senin 

dakikalarını sayacak. 

Günler ve geceler geçer, çiçek gibi açılıp solar çağlar. Sen 

beklemesini bilirsin. 

Asırlar birbirini izler, küçük yabani bir çiçek kemâle erer. 

Oysa bizim kaybedecek vaktimiz yoktur ve fırsatları 

kovalarız. Geç kalamayacak kadar zavallıyız. 

Zaman işte böyle geçip gidiyor ve talep eden her 

yaygaracıya veriyorum ben onu. Senin sunağında ise tek bir 

adak bile yok. 

Günün sonunda, kapıların kapanacak diye telaşla 

koşuyorum; fakat görüyorum ki vakit vardır henüz. 

120


LXXXIII. 

Anne, kederli gözyaşlarımdan bir inci kolye yapacağım 

gerdanına. 

Yıldızlar ışıktan halhallar yaptı süs olsun diye senin 

ayaklarına; benim kolyem ise sinende duracak. 

Senden gelir servet ve şöhret; senin elindedir onları 

vermek veya esirgemek. Ama benim bu kederim tamamen 

benimdir ve onu sana sunmak için getirdiğimde, inayetinle 

ödüllendirirsin beni sen. 

121


LXXXIV. 

Ayrılığın sancısıdır tüm âleme yayılmış olan ve engin 

gökyüzünde sayısız şekiller doğuran. 

Bu ayrılık kederidir her gece yıldızdan yıldıza sessizce 

bakan; budur, yağmurlu temmuz karanlığında hışırdayan 

yapraklar arasında dokunaklı bir şiir olan. 

Her yanı kaplayan bu ıstıraptır, insanların evlerinde 

sevgiye ve arzuya, acıya ve neşeye doğru derinleşen; budur, 

ozanın gönlünden şarkılarla akan. 

122


LXXXV. 

Savaşçılar ustalarının sarayından ilk defa çıktığında, 

güçleri nerede saklıydı? Neredeydi onların zırhları, silahları? 

Zavallı ve âciz görünüyorlardı; ustalarının sarayından 

çıktıkları gün üstlerine oklar yağmıştı. 

Savaşçılar ustalarının sarayına geri döndükleri zaman, 

güçleri nerede saklıydı? 

Kılıcı bırakmışlar, oku ve yayı bırakmışlardı; ustalarının 

sarayına geri döndükleri gün, yüzlerinde huzur yer etmişti, 

hayatlarının semeresini geride bırakmışlardı. 

123


LXXXVI. 

Kapımdadır ölüm, senin sadık hizmetkârın. Bilinmeyen 

denizi geçti o, çağrını evime getirdi. 

Gece kapkaranlık, kalbim korku dolu – gene de lambayı 

alacağım, kapımı açıp önünde eğilerek onu buyur edeceğim. 

Kapımda duran senin habercindir. 

Ayaklarına kalbimin hazinesini sunarak tapacağım ona. 

Vazifesini yerine getirince, gündüzüme karanlık bir gölge 

bırakarak gidecek; sana son adağım olarak ıssız evimde kolum 

kanadım kırık, ben kalacağım bir tek. 

124


LXXXVII. 

Bir umut, gidiyorum, o kadını evimin her odasında, her 

köşede arıyorum, ama bulamıyorum. 

Küçücüktür benim evim ve ondan bir kez eksilen bir 

daha geri gelmez, bilirim. 

Oysa senin konağın uçsuz bucaksızdır, ey Sahibim – ve 

ben o kadını araya araya kapına geldim. 

Senin akşam göğünün altın kubbesi altında duruyorum, 

hevesli gözlerimi yüzüne doğru çeviriyorum. 

Sonsuzluğun eşiğindeyim; hiçbir umudun, hiçbir 

mutluluğun, gözyaşları arasından görünen hiçbir çehrenin ve 

hiçbir şeyin kaybolamayacağı yerdeyim. 

Ah! Bomboş kalmış yaşamımı bu ummana batır, en derin 

doluluğa daldır! Sen lütfet ki, yitirdiğim o hoş teması kâinatın 

birliğinde bir kez olsun duyayım… 

125


LXXXVIII. 

Harap mabedin ilâhı! Vina’nın 18 kopuk telleri sana 

methiyeler çalmıyor artık. Akşam çanları sana ibadet vaktini 

ilan etmiyor. Etrafında hava durgun, sessiz… 

Terk edilmiş yuvanda avare bahar rüzgârı esiyor ve 

çiçeklerden haber getiriyor; o çiçekler ki artık senin ibadetine 

sunulmuyor. 

Sana tapan ihtiyar, esirgenmiş lütuflara hasret duyarak 

geziniyor hâlâ. Akşamleyin alevler ve gölgeler toprağın 

kasvetine karışırken, o, bitkin bir halde, açlık çeken bir yürekle 

harap mabede geri geliyor. 

Nice kutsal gün sessiz geçiyor, ey harap mabedin ilâhı! 

Lamba yakılmadan bitiyor nice ayin gecesi. 

Nice yeni tasvir çiziyor en marifetli ustalar; zamanı 

gelince hepsi de kutlu unutuş nehrine taşınıyor. 

Fakat sonsuz bir ihmal edilmişlikle, harap mabedin ilâhı 

tapınılmadan kalıyor… 

18 

Vina: Uda benzeyen, uzun saplı bir Hint sazı. Hint müziğinin başlıca 

çalgılarındandır. (ç.n.) 

126


LXXXIX. 

Yüksek sesli, gürültülü sözler duymayacaksınız artık 

benden – efendimin buyruğu böyledir. Bundan böyle 

fısıltılarla konuşacağım. Gönlümün seslenişi bir şarkının 

mırıltısıyla akıp gidecek. 

İnsanlar alelacele Kralın pazarına gidiyorlar. Tüm alıcılar 

ve satıcılar orada. Fakat gün ortasında işlerin en yoğun olduğu 

an, zamansızca ayrılıyorum oradan ben. 

Çiçeklensin bahçem! Çiçeklensin, henüz zamanı değilse 

bile! Gün ortasında tembel vızıltılarını duyursun arılar! 

Nice saatler geçirdim iyinin ve kötünün çekişmesiyle; 

fakat şimdi, aylak günlerimin oyun arkadaşı kalbimi 

cezbetmekten haz duyuyor. Bilmiyorum nedendir bu apansız 

çağrı, hangi amaçsız tesadüfe doğru… 

127


XC. 

Ölüm kapını çaldığı gün ne sunacaksın ona? 

Ah, yaşamımın dolu kadehini koyacağım konuğumun 

önüne; asla bırakmayacağım onu boş ellerle. 

O gün gelip de ölüm kapımı çaldığında, güz günlerimin 

ve yaz gecelerimin bütün tatlı şarabını, meşgul yaşamımın 

bütün kazanç ve birikimini koyacağım onun önüne. 

128


XCI. 

Sen hayatın nihai taçlanışı, ey Ölüm, benim ölümüm, gel 

ve fısılda bana! 

Yolunu gözledim her gün; hayatın sevinç ve sancılarını 

senin için taşıdım kendimde. 

Hayatta neysem, neye sahip olduysam, ne umduysam ve 

neyi sevdiysem, gizliden gizliye sana doğru uzandım. Şimdi, 

gözlerinin son bir bakışıyla sonsuza dek senin olacak yaşamım. 

Çiçekler örülmüş; çelengi hazır damadın. Düğünden 

sonra evinden ayrılacak gelin; gecenin ıssızlığında sevdiğiyle 

buluşacak. 

129


XCII. 

Biliyorum, dünyayı bir daha göremeyeceğim gün gelecek 

ve hayat sessizce müsaade isteyerek gözlerime son perdeyi 

indirecek. 

Gene de gözleyecek geceleyin yıldızlar; gün eskisi gibi 

doğacak; saatler denizdeki dalgalar misali kabaracak, kıyıya 

hazlar ve acılar vuracak. 

Yaşadığım anların böyle sona erdiğini düşündüğümde, 

anların sınırı ortadan kalkıyor ve ölümün aydınlığında bütün 

bereketiyle görüyorum dünyayı. Orada nasıl da nadidedir en 

aşağı mevki, en bayağı yaşam bile… 

Boşa arzuladığım şeyler ve elde ettiklerim – geçip gitsin 

hepsi. Bir kez olsun, gerçekten, hor görüp reddettiğim şeylere 

sahip olayım. 

130


XCIII. 

Artık ayrılıyorum buradan. Elveda kardeşlerim! 

Selamlıyorum hepinizi ve işte gidiyorum. 

Buyrun, kapımın anahtarlarını geri veriyorum, 

vazgeçiyorum evimin mülkiyetinden. Yalnızca son birkaç 

nazik söz diliyorum sizden. 

Komşuyduk bizler uzun zaman; verebildiğimden çoğunu 

aldım hem de sizden. Şimdi gün ağardı, karanlık köşemi 

aydınlatan lamba söndü. Bir çağrı gelmiştir bana ve ben 

hazırım yolculuğuma. 

131


XCIV. 

Veda ânım geldi, bana iyi şanslar dileyin dostlarım! 

Şafağın sökmesiyle kıpkızıl oldu gökyüzü ve güzel bir yol 

uzanıyor önümde. 

Giderken yanıma ne aldığımı sormayın bana. Bomboş 

ellerle, yüreğimde bir beklentiyle çıkıyorum yola. 

Düğün çelengimi takacağım boynuma. Gezginin toprak 

rengi cübbesi değildir benimki; ve yolda tehlikeler varsa bile, 

hiç korku yok içimde. 

Yolculuğum bittiğinde akşam yıldızı belirecek, 

Kralımızın taçkapısından alacakaranlığın kederli ezgileri 

duyulacak… 

132


XCV. 

Hayatın eşiğinden ilk geçtiğim an bunu fark etmemiştim. 

Neydi acaba, geceyarısı ormandaki bir tomurcuk misali, 

beni bu engin gizeme açtıran kuvvet? 

Sabah olup ışığa baktığımda bu âlemde bir yabancı 

olmadığımı, ismi ve sureti olmayan o kavranılmazın beni 

annem suretinde kollarına aldığını hissetmiştim. 

Her ne olursa olsun, gene aynı bilinmez bana ölümde de 

tanıdık görünecek. Ve bu hayatı sevdiğimdendir ki, biliyorum, 

ölümü de seveceğim. 

Bebek, annesi onu bir memesinden aldığında ağlar, ama 

hemen sonra öbür memede teselli bulur. 

133


XCVI. 

Buradan ayrılırken son sözüm şu olsun ki, benim 

gördüklerimin ötesine geçilemez. 

Işık deryaları boyunca uzanan şu lotusta saklı olan balı 

tattım; kutsandım böylece. – Son sözüm bu olsun. 

Oyunumu sonsuz suretlerin oyun evinde oynadım ve 

burada bir an için gördüm onu, o ki suretsizdir. 

Bütün bedenim ve uzuvlarım onun dokunuşuyla ürperdi, 

o ki dokunulmazdır. Şimdi, yaklaşıyorsa eğer yaklaşsın akıbet. 

– Son sözüm bu olsun. 

134


XCVII. 

Seninle oynuyorken, kim olduğunu hiç sormamıştım. Ne 

utanmayı bilirdim ne korkmayı; bir cümbüştü yaşamım. 

Yoldaşım olup erkenden kaldırırdın beni uykumdan; 

ormanlarda kayrandan kayrana koştururdun. 

O zamanlar hiç bilmek istemedim, neydi bana söylediğin 

şarkıların anlamı. Yalnızca eşlik etti sesim; değişen ezgilerle 

dans etti yüreğim. 

Şimdi, oyun vakti sona ermişken, karşımda buluverdiğim 

bu görüntü de nedir? Dünya gözlerini senin ayaklarına eğmiş, 

bütün sessiz yıldızlarıyla huşu içinde beklemektedir. 

135


XCVIII. 

Seni yenilgimin ganimet ve çelenkleriyle taçlandıracağım. 

Yenik düşmemek elimden gelmez benim. 

Elbet duvara çarpacak gururum; dayanılmaz bir acıyla 

bağlarını koparacak yaşamım; kof bir kamış gibi inleyecek 

bomboş yüreğim; koskoca bir kaya eriyip gözyaşı olacak 

nihayet. 

Elbet sonsuza dek kapalı kalmayacak lotusun yüz taç 

yaprağı; ondaki balın gizli yuvası nihayet meydana çıkacak. 

Masmavi gökten bana bir göz bakacak, beni sessizce 

huzuruna çağıracak. Hiçbir şey kalmayacak benim için, hiç 

ama hiçbir şey; senin ayağının dibinde mutlak ölüme 

varacağım. 

136


XCIX. 

Dümeni elden bıraktığım zaman, biliyorum ki senin onu 

devralma zamanın gelecek. Olacak olan, hemen olacak. 

Boşunadır direnmek. 

O halde, ey kalbim, kollarını kavuştur ve sessizce 

kabullen yenilgini. Kıpırdamadan durmayı talihin olarak gör. 

Lambalarım söner gider rüzgârın en ufak esintisinde; 

onları yakmaya çabalarken aklımı yitiririm her seferinde. 

Ama bu defa akıllı davranacak, hasırımı yere sererek 

karanlıkta bekleyeceğim. Sen, ey Sahibim, ne zaman dilersen 

sessizce gel, yanımda yerini al… 

137


C. 

Suretler deryasının derinliklerine dalarım, Suretsiz 

Olanın o mükemmel incisini elde etmeyi umarım. 

Artık bu harap tekneyle liman liman dolaşmayacağım! 

Eğlencemin dalgalarda savrulmak olduğu günler geride kaldı. 

Şimdi, Ölümsüz Olanda ölmeye can atıyorum. 

Yaşamımın bu arpını, dipsiz kuyunun yanıbaşında 

ruhsuz çalgıların müziğinin kabardığı kabul salonuna 

taşıyacağım. 

Sonsuzun ezgisine uyduracağım onun ahengini; ve son 

mırıltısını hıçkırdığı zaman, bu sessiz arpı Sessiz Olanın 

ayaklarının dibine bırakacağım. 

138


CI. 

Hayatta hep seni aradım şarkılarımla. Onlardı beni kapı 

kapı dolaştıran; onlarla yokladım etrafımı, araştırıp dokundum 

dünyama. 

Şarkılarımdı öğrendiğim her şeyi bana öğreten; onlar 

gizli yollar gösterdi bana, nice yıldızlar gördüm yüreğimin 

ufkunda. 

Hazlar ve acılar diyarının esrarında şarkılarım kılavuzluk 

etti günler boyu bana. Şimdi, nihayet bu akşam, hangi sarayın 

büyük kapısıdır onların beni getirdiği, yolculuğumun 

sonunda? 

139


CII. 

İnsanlar arasında, seni tanıyorum diye övünürüm. Tüm 

eserlerimde suretini görürler. Gelip sorarlar bana, “Kimdir 

bu?” derler. Onlara nasıl cevap vereceğimi bilemem. “Aslına 

bakarsanız, söyleyemem,” derim. O zaman ayıplarlar beni, hor 

görerek çeker giderler. Ve orada, gülümseyerek oturursun sen. 

Seni anlatan hikâyelerimi kalıcı şarkılara dökerim. Sırlar 

fışkırır yüreğimden. Gelip sorarlar bana, “Bunların mânâsı 

nedir?” derler. Onlara nasıl cevap vereceğimi bilemem. “Ah, 

onların mânâsını kim bilebilir?” derim. Gülerler bana, hor 

görerek çeker giderler. Ve orada, gülümseyerek oturursun sen. 

140


CIII. 

Seni selamladığımda, Ulu Tanrım, taşsın benden tüm 

duyularım, ayaklarının dibindeki bu âleme dokunsun. 

Seni selamladığımda, Ulu Tanrım, yağmamış 

yağmurların yüküyle alçalan bir bulut misali, kapının eşiğine 

varsın alnım. 

Seni selamladığımda, Ulu Tanrım, türlü ezgileri tek bir 

akışta toplasın şarkılarım, bir sükût denizine aksın. 

Seni selamladığımda, Ulu Tanrım, dağdaki yuvalarına 

doğru sıla hasretiyle gece gündüz uçan bir turna sürüsü misali, 

tüm hayatım ezelî yurduna doğru yola çıksın. 

141


142


. 

143

Rabindranath Tagore - Gitanjali

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?