İşitme Kaybının Testleri Tanısı ve Tedavisi

İŞİTME KAYBININ

TESTLERİ, TANISI VE

TEDAVİSİ

Editör

Prof. Dr. M. Bülent ŞERBETÇİOĞLU

İstanbul Medipol Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi,

Odyoloji Bölümü

NOBEL TIP KİTABEVLERİ

ÖNSÖZ

Odyoloji gibi uygulamalı bilimlere ilişkin bilgi ve becerilerin

edinilmesinin önünde bazı zorlukların olduğu

bilinmektedir. Örneğin hangi bilgiler teorik olarak

ve hangi derinlikte öğrenilmelidir? Odyoloji çok hızlı

güncellenen bir bilim dalı olsa bile odyolojinin temel

konularını aşamalı ve doğru sıralamayla öğrenebilmek

için kitapların rolünün günümüzde etkin bir

biçimde sürdüğünü düşünmekteyiz. Türkçemizde odyoloji

ve işitme bilimi hakkında henüz yeteri kadar nitelikli

basılı yapıtın çıktığı söylenemez. Elinizdeki bu

kitap, odyoloji ve işitme bilimi alanında teorik/pratik

bilgi ve becerilerin üst düzeye çıkarılması hedeflenerek

hazırlanmıştır.

Kitabın okuyucusunun bilinçli okuma hedefine

erişebilmesi için, kitabın bölümlerinin hazırlanış gerekçelerinin

burada sunulmasında yarar var.

İşitme kaybıyla seyreden hastalıklarla ilgili tanısal

odyolojik testlerin ve çeşitli tedavi yöntemlerinin

kavranması için önce nasıl işitiyoruz konusuna yer

verildi. Bu konunun daha kapsamlı irdelenebilmesi

için, ses ve akustik fizik konusunun anlaşılır kılınması

gerekiyordu. Endüstriyel odyoloji alanına yönelik

olarak, ses mühendisliği alanında uzman yazarımızın

ayrıntılı olarak hazırladığı bir bölüm bulacaksınız.

İşitme testlerinin standardizasyonunun sağlanması ve

evrensel ölçülerde tutarlı sonuçların elde edilebilmesi

için, hep gizli kahraman olarak kalan kalibrasyon

yöntemlerine ihtiyacımız olacaktı. Bu bölüm, gerektiğinde

başvurulabilecek bir kaynak olarak hazırlandı.

Buraya kadar sıralanan temel bilgilerin özümlenmesinden

sonra, öğrenme piramidinde, üzerinde

durulması gereken üç farklı rutin odyolojik testin

her birine ayrı ayrı birer bölüm ayrıldı. Ardından ele

alınan oto-akustik emisyon bölümünde, kokleanın

ince yapısının kavranmasında kullanılan sihirli bir

araç olmanın yanısıra çok kısa sürede koklea ile ilgili

objektif bilgiyi kazandırabilecek bu test hakkında

bilgi sunuyoruz. Sıralanan rutin odyolojik testlerden

sonra, buraya dek sıralanan testlerin odyolojik değerlendirmenin

olmazsa olmazı olduğunu vurgulamak

üzere, Odyolojik Değerlendirme bölümü yer almakta.

Bu bölümde, çapraz sağlamayı vurgulayacak

nitelikte olgu sunumları hazırlandı.

Kitabın Otoskopi bölümü, şimdiye dek Türkçede

yazılan çok az KBB veya Odyoloji kitabının erişebileceği

denli ayrıntılı görsellerle zenginleştirildi. Bu bölümün,

KBB Hekimlerinin ve odyologların bu konuyu

irdeleme ve özümleme çabalarına katkısı olacağından

kuşkumuz yok.

Pediatrik odyolojik değerlendirme, bu konunun

kendine özgü bir değerlendirme tarzı olduğu vurgulanmak

üzere ayrı bir bölümde ele alındı, örnek olgularla

desteklendi.

Ardından gelen iki bölümde tinnituslu hastaların

odyolojik değerlendirmeleri ayrıntılandırıldı ve tinnituslu

hastaya özel tedavi seçeneklerine çok ayrıntılı

olarak değinildi.

Öncelikli hedefimizin işitme kaybının iyileştirilmesi

olmasına karşın, sıklıkla tedavi olanağı bulamadığımız

hastalarımızda güncel teknolojinin sunduğu

olanaklardan yararlanmayı planlarız. İşte bu gibi

durumlarda, odyologlar ve KBB uzmanlarının ortak

çabasıyla, hastalarımızın sözel iletişim becerilerini

optimum düzeye kavuşturmak üzere, işitme cihazları,

orta kulak implantları ve koklear implantlar kullanılmaktadır.

Üç farklı bölüm, Türkiye’de konularının uzmanı

olan akademisyenler tarafından hazırlandı. En

son bölümde, işitme kayıpları içinde tedaviye en kolay

yanıt veren iletim tipi işitme kayıplarının tedavisine

deneyimli iki KBB Hocamızın katkısıyla yer vererek

iii

iv

ÖNSÖZ

KBB ve odyoloji mensuplarının ortak çalışmasının

önemi vurgulandı.

Kitabın her bölümünün başında öğrenme hedefleri

sunuldu. Bazı bölümlerde konu tekrarları olmuşsa

da konu bütünlüğünün korunması açısından bunun

önüne geçme gereği duyulmadı. Birbiriyle ilişkili olan

konulara hangi bölümlerde daha ayrıntılı olarak değinildiği

ayrıca belirtildi. Her bölümün sonunda on

adet çoktan seçmeli soruya yer verilerek okuyucunun

konuları ne denli kavradığını kendi başına irdeleyebilmesi

hedeflendi.

Her bir bölümün Türkiye’de konusunda ileri araştırmalar

yapan odyoloji ve KBB öğretim üyeleri tarafından

yazıldığını belirterek katkı veren tüm yazarlara

çok teşekkür ederim. Onların değerli katkıları olmasaydı

bu yapıt yaşam bulamazdı.

Kitapla ilgili görüşlerinizi bizimle paylaşmanızı

bekliyoruz. Kitabımızın konuya ilgi duyanlara yararlı

bir kaynak kitap olması dileğiyle...

M. Bülent ŞERBETÇİOĞLU

İstanbul Medipol Üniversitesi

Sağlık Bilimleri Fakültesi

Odyoloji Bölüm Başkanı

İÇİNDEKİLER

BÖLÜM 1

NASIL İŞİTİYORUZ? 1


Giriş 1

Dış Kulak ve Dış Kulak Kanalı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

Kulak Kepçesi 2

Dış Kulak Kanalı 2

Dış Kulak Kanalının Rezonans Frekansı 2

Orta Kulak 2

Orta Kulağın Sesi Güçlendirme Etkisi (Empedans Eşleştirme) 4

Orta Kulak Patolojilerinin İşitmeye Etkisi 4

İç Kulak 5

Koklea 5

Corti Organı ve Tüylü Hücrelerin Uyarılma Mekanizmaları 6

Kokleada Sesin Frekansının Kodlanmasının Temel Mekanizması 9

Kokleada Frekansın Kodlanmasında İkinci Mekanizma 10

Ses Şiddetinin Algılanması 11

Koklear Sinir ve Koklear Nukleuslar 12

Afferent (Çıkan) İşitsel Yollar 12

Descending (İnen) Efferent İşitsel Sinir Yolları 14

Sesin Algılanmasının Temel Aşamaları 15

Bu Bölümle İlgili Çoktan Seçmeli Sorular 18

BÖLÜM 2

ODYOLOGLAR İÇİN AKUSTİK

FİZİK 21

Serhat DURMAZ

Giriş 22

Sesin Fiziksel Özellikleri 22

Basit Dalgalar 22

Parçacık Hareketi 22

Saf Ses ya da Sinüs 22

Genlik 24

Faz 24

Dalga Boyu 25

Ses Hız 25

Frekans 26

Bileşik Dalgalar 27

Üst Sesler 27

Oktav Frekansları 29

Dalgaların Etkileşimi 30

Yansıma 30

Kırılım 31

Yutulma 31

Dağılma 32

Girişim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Sesin Algılanması 33

Logaritma 33

Desibel 34

Ses Kaynaklarının Türleri 35

Ses Büyüklükleri 36

Ses Basıncı 36

Ses Gücü 37

Ses Yoğunluğu 38

Ses Alanları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Eşgürlük 38

Fon 40

Son 40

Ağırlıklandırma 41

Maskeleme 42

Frekans Maskeleme 43

Zamansal/Geçici Maskeleme 43

İşitme Mekanizması 44

Dış Kulak 44

v

vi

İÇİNDEKİLER

Orta Kulak 45

İç Kulak 45

İşitsel Özellikler 47

İşitmenin Sınırları 47

Algılamanın Süresi 47

Perde Yüksekliği 48

Rezonans 49

Vibrato 49

Beat 49

Öndelik Etkisi 50

Akustik Refleks 50

Ayırt Edilebilirlik Düzeyleri 51

İşitme Düzeyi 51

Referans Eşdeğer Eşik Ses Basınç Düzeyi 51

En rahat Eşgürlük Düzeyi 52

Rahatsız Eşgürlük Düzeyi 52

Mekânsal, Uzamsal Algılama 52

İki Kulakla Algılama 53

Sesin Lokalizasyonu 53

Sesin Kalitesi 54


BÖLÜM 3

ODYOLOJİDE ENSTRÜMANTASYON

VE KALİBRASYON 59

Eyyup KARA

Odyometrik Sıfır 60

RETSPL ve RETFL Nedir? 62

Ses Düzeyi Ölçer (Sound Level Meter-SLM), Mikrofonlar ve

Couplerlar (Dönüştürücüler) 62

Ses Düzeyi Ölçer’in (SLM) Parçaları 62

SLM’in Çalışma Prensibi 62

Filtre Sistemleri 63

Frekans Ağırlıklı Filtreler 63

Zaman Ağırlıklı Filtreler 64

Piston Kalibratör (Piston Phone) 64

Coupler 64

Yapay Kulak 64

Sık Kullanılan Simülatörler (Coupler Türleri) 65

Simülatörlerin Odyolojide Kullanım Alanları 65

Coupler’ların Kullanım Alanları 65

Kondenser (Kapasitif) Mikrofonlar 66

Piezoelektrik Mikrofonlar 67

Odyometriler ve Kalibrasyonu 67

Odyometrilerde Günlük-Biyolojik Kalibrasyon 67

Kulaklık ve Kemik Vibratör Kordonları 67

Gürültü Kontrolleri 68

Distorsiyon ve Frekans Kayması 68

Konuşma Düzeyi Kontrolü 68

Kumandaların Kontrolü 68

Kemik Vibratör Kontrolü 68

Konuşma Sesi (Talk Forward) Kontrolü 68

Odyometrilerde Kalibrasyon; Uluslararası Standartlarda

Kalibrasyon 69

Frekans Doğruluğunun Kontrolü 70

Doğrusallık Kontrolü (Linearity Check) 70

Harmonik Bozulma (Harmonic Distortion) 71

Yükselme – Alçalma Zamanı (Rise–Fall Time) 71

Sinyal Kaçağı (Cross - Talk) 71

Kemik Yolu Vibratör 71

Yapay Mastoid 72

Kulak İçi (Insert) Kulaklıklar 72

Serbest Alan Hoparlörleri ve Kalibrasyonu 73

PC Üzerinden Odyometri Kalibrasyonu 75

Timpanometriler ve Akustik İmmitans Sistemleri 80

Kulakta Dirence Neden Olan Faktörler 80

Akustik İmmitansmetri Çalışma Prensibi 80

Timpanometrilerde Prob Ton Seçimi (Neden 226Hz?) 82

Akustik İmmitansmetri Cihazlarının Kalibrasyonu 82

İmmitansmetrik Kalibrasyona Başlangıç için Temel İpuçları 83

İmmitansmetride Frekans-Şiddet Kalibrasyonu 86

Geniş Bant Timpanometri, Ölçümleri ve Kalibrasyonu 87

Neden Geniş Bantta Ölçüm Yapma İhtiyacı Doğmuştur? 87

Geniş Bant Absorbans Ölçümleri 88

Geniş Bant Reflektans (Yansıma) Ölçümleri 89

Geniş Bant Reflektans (Yansıma) Ölçümü Prensipleri 89

Geniş Bant Timpanometride Enstrümantasyon

ve Kalibrasyon 91

Geniş Bant Timpanometrinin, Genç Yetişkinlerde

Türkiye Normalizasyonu 92

Enerji Reflektans (ER) Çentikleri 93

Enerji Reflektans (ER) Çentiklerinin Tanımlanması 93

ER Çentiklerinin Analizi 93

ER Çentiklerinin Konfigürasyonu 94

Enerji Reflektans (ER) Çentiklerinden Çıkarılacak Sonuçlar 94

Geniş Bant Timpanometri Ekipmanının (Interacoustics Titan)

Kalibrasyon Aşamaları 95

Otoakustik Emisyon (OAE) Cihazları ve Kalibrasyonu 100

OAE’lerin Temel Çalışma Prensibi 100

OAE’lerin Sınıflandırılması 100

Ses Uyaranı Olmadan Oluşan 100

Ses Uyaranına Bağlı Olan (Uyarılmış/ Evoked) 100

DPOAE ve Ölçüm Yöntemi 101

Örnek Bir Ekipmanda OAE Kalibrasyonu 102

İşitsel Uyarılmış Potansiyel Ekipmanları (ABR vb)

ve Kalibrasyonu 104

Örnek ABR Kalibrasyonu 105


İÇİNDEKİLER

vii

BÖLÜM 4

SAF SES ODYOMETRİ 113

Başak MUTLU • M. Bülent ŞERBETÇİOĞLU

Saf Ses Uyaranın Özellikleri 114

Odyolojik Değerlendirmede Saf Ses Odyometri Testinin Yeri

ve Önemi 114

Saf Ses Odyometri Test Ekipmanı 114

Vibrotaktil Eşikler 120

Saf Ses Odyometri Ekipmanının Kalibrasyonu 120

Kalibrasyonun Tanımı 120

Kalibrasyonda Kullanılan Donanım 120

Uyaran Çıkış Şiddetinin Kalibrasyonu 120

Uyaran Frekansının Kalibrasyonu 121

Diğer Parametrelerin Kalibrasyonu 122

Farklı Transduser Tiplerinde Kalibrasyon 122

Biyolojik Kalibrasyon 122

Test Öncesi Hastadan Klinik Öykü Alma 122

Teste Hazırlık 123

Saf Ses Odyometrinin Odyolojik Değerlendirmedeki İşlevi 124

Saf Ses Odyometrinin Odyolojik Değerlendirme Bataryasındaki

Diğer Testlerle İlişkisi ve Çapraz Sağlama Kavramı 124

Saf Ses Odyometrinin Güvenilirliğini Etkileyen Değişkenler 126

Saf Ses Odyometri Pratik Uygulama Basamakları 126

Saf Ses Odyometride Maskeleme 128

Maskeleme Kuralları 128

Saf Ses Odyometri Maskeleme Kuralları 130

Olgu Örnekleri 131

Özet 133


BÖLÜM 5

KONUŞMA ODYOMETRİSİ 137

Serpil MUNGAN DURANKAYA

Konuşma Odyometrisinde Tarihçe 137

Konuşma Testlerinin Önemi 138

İşitme Kaybı ve Anlaşılırlık Etkisi 138

Konuşma Odyometrisi Testlerinin İşlevi 140

Eşik ve Eşik Üstü Konuşma Testleri 140

Eşik Testleri 140

Konuşmayı Alma Eşiği 140

Konuşmayı Fark Etme Eşiği 141

Eşik Üstü Konuşma Testleri 141

Konuşmayı Tanıma Testi 141

Çocuklarda Konuşma Testleri 142

Konuşma Odyometrisi Testleri Kullanım Alanları 142

Konuşma Testinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 142

Test Öncesi Yapılması Gerekenler 142

Donanım ve Kalibrasyon 143

Kayıtlı veya Canlı Ses Kullanımı 144

Sunum Şekli 144

Serbest Alan 144

Kulaklıklar 144

Sunum Şiddeti 144

VU Metre 145

Konuşma Testi Materyalleri 145

Gürültüde Konuşmayı Anlama Testleri 145

Roll-Over Etkisi ve İndeksi 146

Konuşma Odyometrisinde Maskeleme 147

Konuşma Testinin Uygulama Basamakları 147

Konuşmayı Alma Eşiğini Belirleme 147

Konuşmayı Alma Eşiğinde Azalan Yönteminin Uygulanışı 147

Konuşmayı Alma Eşiğinde Artan Yönteminin Uygulanışı 147

Konuşmayı Fark Etme Eşiği Testinin Uygulanışı 148

Konuşmayı Tanıma Testinin Uygulanışı 148

Maskeleme Kriterleri ve Uygulanışı 148

Formül Yönteminde 148

Plato Yönteminde 148


BÖLÜM 6

AKUSTİK ADMİTTANSMETRİ 153


Giriş 154

Timpanometri 154

Timpanogram Çizdirilmesi 155

Timpanogramın Değerlendirmesinde Kullanılan Parametreler 155

Timpanogram Eğrisi (Tipi) 155

Tip A Timpanogram 156

Tip As Timpanogram 156

Tip Ad Timpanogram 156

Tip C Timpanogram 156

Tip B Timpanogram 156

Tip D Timpanogram 157

Tip P Timpanogram 157

Statik Kompliyans/Kompanse Statik Akustik Admitans (Y tm

) 157

Eşdeğer Dış Kulak Kanal Hacmi (V ea

/V ec

) 158

Timpanogram Gradyanı ve Genişliği (TW) 158

226 Hz, 678 Hz ve 1000 Hz Prob Ton ve Multifrekans

Timpanometri 159

Timpanogram Çizdirilirken Dikkat Edilmesi Gerekenler 159

Geniş Bant Timpanometri 160

Eustachii Tüpü Fonksiyon Testleri 161

viii

İÇİNDEKİLER

Fistül Testi 161

Akustik (Stapes) Refleks 161

İpsi ve Kontralateral Stapes Refleksi 161

Akustik Refleksin Çizdirilmesi 162

Klinik Uygulamalarda Akustik Refleks Değerlendirmesi 163

Akustik Reflekste Yaşın Etkisi 164

Akustik Reflekste Artefakt 164

Akustik Refleks Erime Testi 164

Özet 164


Pediatrik Değerlendirme Yetişkinlerdekine Kıyasla Daha Güncel

Bilgi Gerektirir ve Daha Ağır Sorumluluk Yükler 190

Tanısı Zor Olgularda Uygulanacak Odyolojik Değerlendirme,

Klinisyeni Avantajlı Konuma Getirebilir 192

Odyolojik Değerlendirme Örneği 1 192







BÖLÜM 7

OTOAKUSTİK EMİSYONLAR 169

Oğuz YILMAZ • Tuğçe KOCA

Otoakustik Emisyonların Tarihçesi 169

Otoakustik Emisyonların Kaydedilmesi 171

Otoakustik Emisyonun Türleri ve Özellikleri 172

OAE Kayıt Parametreleri 175

Otoakustik Emisyon Testinin Özellikleri ve Klinik Açıdan Önemi 176

OAE Testinin Yeni Doğan İşitme Taramasında Kullanımı 177

OAE Testinin Kliniklerde Kullanım Alanları 178

Otoakustik Emisyonun Test Yönteminin Avantajları 179

Otoakustik Emisyonun Test Yönteminin Dezavantajları 179


BÖLÜM 8

ODYOLOJİK DEĞERLENDİRME 183


Giriş 183

Neden Odyolojik Değerlendirme? 183

Kimler Odyolojik Değerlendirmeye Adaydır? 184

Odyolojik Testler Öncesinde, Diyapazon Testleri 184

Rinne Testi 185

Weber Testi 186

Schwabach Testi 187

Odyolojik Değerlendirmenin Temelinde Saf Ses Odyometri

Testi Yer Alır 187

Odyolojik Test Sonuçlarının Birbirleriyle Tutarlığı

(Odyolojide Çapraz Sağlama Kuralı) 187

İşitme ile Denge Testlerinin Birlikte Uygulanma ve

Yorumlanmasının Gerekliliği 188

Geçmişten Gelen Öznel Odyolojik Testler 189

Odyolojik Test Bataryası Yaklaşımı 189

BÖLÜM 9

OTOSKOPİ BİLGİSİ 213

Enis Alpin GÜNERİ

Dış Kulak Kanalı ve Kulak Zarının Anatomisi 213

Otoskop ve Otoskopik Muayene 216


BÖLÜM 10

ELEKTROKOKLEOGRAFİ 245

Bülent SATAR

Kısa Tarihçe 245

ECochG İle Kaydedilen Potansiyeller 246

Koklear Mikrofonikler 246

CM’de Görülen Anormallikler 246

Sumasyon Potansiyeli 247

SP’de Görülen Anormallikler 247

Aksiyon Potansiyeli 247

AP’de Görülen Anormallikler 247

ECochG Kayıtlama Cihazı 248

ECochG’da Kullanılan Uyaran Tipleri 248

Kayıtlama Teknikleri 248

Kayıtlamaya Başlamadan Önce Dikkat Edilmesi

Gereken Unsurlar ve Hasta Hazırlığı 249

Elektrodların Yerleştirilmesi 249

Kayıtlamada Tercih Edilen Parametreler 249

Genel Kurallar 249

ECochG’nin Kullanım Alanları 250

1) ELH’nin Objektif Tanısı ve Hastalığın Monitorizasyonu 250

2) I Dalganın İdentifikasyonu ve I-V IPL (ABR için) Ölçümü 254

3) İşitme Eşiklerinin Objektif Tayini 254

4) Koklea ve Koklear Sinir Fonksiyonunun İntraoperatif

Monitorizasyonu 257

İÇİNDEKİLER

ix

5) İşitsel Nöropatinin Tanısı 257

Yorumlama Hataları 257

Kalibrasyon ve Bakım 259

Özet 259


Multipl Skleroz (MS) 301

Vestibüler Schwannoma 301

Olgu Örneği 302


BÖLÜM 11

İŞİTSEL UYARILMIŞ BEYİNSAPI

POTANSİYELLERİN TEKNİK

ÖZELLİKLERİ 265

Selhan GÜRKAN

Biyoelektriksel Potansiyeller 265

İşitsel Uyarılmış Beyinsapı Potansiyeller 266

İUBP Dalgaları ve Dalga Üreteçlerinin Anatomik Bölgeleri 267

İşitme Sisteminin Değerlendirilmesinde İUBP’lerin Kullanılması 267

İUBP Cihazları 268

Klinik Değerlendirmede Kullanılan Parametreler 271

İUBP’lerde Etkili Değişkenler 272

Şiddet-Latans Fonksiyonu ve Normal Veri 283


BÖLÜM 12

TANISAL VE EŞİK AMAÇLI

İŞİTSEL UYARILMIŞ BEYİNSAPI

POTANSİYELLER 287

Başak MUTLU • M. Bülent ŞERBETÇİOĞLU

Giriş 287

İUBP’lerin Fizyolojik Temelleri 288

İUBP Dalgaları 288

İUBP Test Sistemi 289

Akustik Uyarana İlişkin Özellikler 289

Transdüser Seçimi ve Etkileri 291

Hava Yolu 291

Kemik Yolu 291

İUBP’lerin Değerlendirilmesi 292

Eşik Belirleme 293

Pediatrik Grupta İUBP Uygulamaları 297

Tanısal İUBP Uygulamaları 297

Tanısal İUBP Testinde Kullanılan Değerlendirme Parametreleri

ve Önemleri 297

İşitsel Nöropati 300

Vasküler Hastalıklar 300

BÖLÜM 13

KORTİKAL POTANSİYELLER 307

Ayça ÇİPRUT

Giriş 307

P1-N1-P2 308

P1-N1-P2 Kaynakları 309

P1-N1- P2 Kompleksinin Gelişimi ve Yaşın Etkisi 309

Uyaran ve Kayıt Özellikleri 310

Kullanım Alanları 310

Olaya Bağlı İşitsel Potansiyeller 312

P300 312

P300 Kaynakları 313

P300 Gelişimi ve Yaşın Etkisi 313



MMN (Mismatch Negativity): EN (Eşleşmeyen Negatiflik) 314

MMN’in Kaynakları 315

MMN Gelişimi ve Yaşın Etkisi 315




BÖLÜM 14

İŞİTME TARAMALARI VE

TÜRKİYE’DEKİ UYGULAMALAR 319

Pınar ERTÜRK • G. Aydan GENÇ

Yenidoğan İşitme Taramaları 319

Tarihsel Gelişim 319

Kullanılan Yöntemler 321

Tarama Protokolleri 321

Yenidoğan İşitme Taraması Programı ve Erken Müdahalenin

Önemi 322

Türkiye’de Yenidoğan İşitme Taraması 324


Uygulamalar 324

Ulusal Yenidoğan İşitme Taraması Programı Protokolleri 326

İşitme Kaybının Ekonomisi 326

x

İÇİNDEKİLER

Dünyada Yenidoğan İşitme Tarama Uygulamaları 327

Okul Öncesi İşitme Tarama Programları 328

Okul Çağı İşitme Tarama Programları 328


Uygulama Prosedürleri 329

Ulusal Okul Çağı İşitme Taraması Programı Protokolü 329


BÖLÜM 15

PEDİATRİK ODYOLOJİK

DEĞERLENDİRME 335

Günay KIRKIM • Serpil MUNGAN DURANKAYA

Pediatrik Grupta Davranışsal Testler 335

Davranışsal Testlerde Dikkat Edilmesi Gereken Özellikler 336

Davranışsal Gözlem Odyometrisi 338

BOA Testinin Uygulama Yöntemi 339

BOA Test Protokolü 340

Şartlandırılmış Davranım Testleri 341

Koşullu Oryantasyon Refleksi 341

Koşullu Oryantasyon Refleksi Uygulama Basamakları 341

Görsel Pekiştireçli Odyometri 342

VRA Prosedürü 342

Şartlandırılmış Oyun Odyometrisi 344

Davranışsal Testlerin Sonuçlarını Etkileyen Faktörler 345

Pediatrik Odyoloji Olgu Örnekleri 345

Olgu 1: Z E B 345

Olgu 2: H F S 348


BÖLÜM 16

TİNNİTUSLU HASTALARDA

TANISAL VE ODYOLOJİK

YAKLAŞIM 353

Songül AKSOY • Aslı BÖRÜ •

Gurbet İpek ŞAHİN-KAMIŞLI

Tarihçe 353

Tanım 354

Epidemiyoloji 354

Sınıflandırma 355

Objektif Tinnitus 356

Subjektif Tinnitus 357

Patofizyoloji 357

Periferik Kaynaklı Tinnituslar 359

Santral Kaynaklı Tinnitus 359

Tinnitusun Nörofizyolojik Modeli 360

Tinnitus ve İşitme Kaybı 361

Tinnitus ve Konuşma Algısı 362

Tinnitus ve Frekans /Şiddet Ayırtetme Becerisi 362

Tinnitusta Değerlendirme 362

Tinnitus ve Uyku 364

Tinnitus ve Geçmişte Uygulanmış Terapiler 364

Klinik ve Odyolojik Değerlendirme 364

Klinik Otonörolojik Değerlendirme 365

Odyolojik Değerlendirme 365

Tinnitus ve OAE Değerlendirmesi 366

Tinnitus ve ABR Değerlendirmesi 366

Tinnitusun Özelliklerinin Değerlendirilmesi 366

1 Tinnitus Frekans (Pitch) Eşleştirme 367

2 Tinnitus Şiddet (Loudness) Eşleştirme 367

3 Minimal Maskeleme Seviyesi (MMS) 367

4 Rezidüel İnhibisyon (RI) 368

Özel Ses Tolerans Değerlendirmesi 368

Sonuçlar 368

Medikal Değerlendirme 369

Tinnitusun Karakteristiği 369

Pulsatil Tinnitus 369

Somatosensör Sistem ve Tinnitus 370

Temporomandibuler Eklem ve Çiğneme Kasları ile

İlişkili Tinnitus 371

Tanı Ölçütleri 371

Psikolojik Değerlendirme 371

Azalmış Ses Toleransı 373

Hiperakuzi 374

Hiperakuzi: Prevalans 375

Hiperakuzi: Odyometrik Karakteristikleri ve Değerlendirilmesi 375

Hiperakuzi: Sınıflandırma 376

Tinnitus ve Hiperakuzi 376

Hiperakuzi Nedenleri ve Değerlendirme 376

Hiperakuzi ve Rekruitment 378

Hiperakuzi ve Santral Sistem 378

Hiperakuzi: Terapi Yöntemleri 378

Kognitif Davranışsal Terapi 378

Danışmanlık ve Eğitim 378

Yaşam Tarzı Değişiklikleri 378

Ses Terapisi 378

Kulak Koruyucu/Kulak Tıkacı Kullanımı 379

Hiperakuzi Terapisi 379

Hiperakuzide Desensitizasyon 379

Kulak Seviyesi Ses Jeneratörleri 379

Hiperakuzide Takip 380

İlaç Kullanımı ve Hiperakuzi Terapisi 380

Çocuklarda Hiperakuzi 380


İÇİNDEKİLER

xi

BÖLÜM 17

SUBJEKTİF TİNNİTUSLU ERİŞKİN

HASTALARDA TEDAVİ

YAKLAŞIMLARI 385

Songül AKSOY • Emre GÜRSES

Farmakolojik Tedaviler 386

Benzodiazepinler 386

Antidepresanlar 387

Antikonvülzanlar 387

NMDA Reseptör Antagonistleri 387

Dopamine Reseptör Modülatörleri 387

Diğer Farmakolojik Ajanlar 388

Cerrahi Yöntemler 388

Danışmanlık ve Hasta Eğitimi 389

Tinnitus Terapisinde Bilgi Verme 390

Ses Terapileri 390

Çevresel Seslerin Zenginleştirilmesi ve Ses Üreteçleri 391

İşitme Cihazları 394

Kombine İşitme Cihazları 395

Akustik Nöromodülasyon 396

Transkraniyal Manyetik Stimulasyon ve Transkraniyal

Doğru Akım Uyarımı 397

Yan Etkileri 401

Bilişsel Davranışsal Terapi ve Farkındalık 402

Tinnitus Yönetiminde Farkındalık (Mindfulness) Yaklaşımı 404

Tinnitus Yeniden Eğitimi Terapisi 405

Tinnitus Yeniden Eğitim Terapisi Klinik Protokol 406

Ses Üreteçlerinin Kullanım Amaçları 407

Özet 407


Amplifikatörler 419

Amplifikatör Teknolojileri 419

Tepe Kesme ve Distorsiyon 420

Dijital Devreler 421

Analog-Dijital Dönüştürücüler 421

Dijital Sinyal İşlemleme 421

Dijital-Analog Dönüştürücüler 422

Dijital Filtreler 422

Ses Kontrol Tuşu 422

Filtrelerin Çalışma Prensipleri 422

Bant ve Kanal Kavramları 423

Hoparlörler 424

Hava Yolu Hoparlörler 424

Kemik Yolu Hoparlörler 425

Akustik Damperler 426

Telecoil 427

Doğrudan Ses Girişi (Direct Audio Input-DAI) 428

Piller 428

Pil Ömrü ve Boyutlar 429

Şarj Edilebilir Piller 429

İşitme Cihazlarında Yazılımsal ve Kazançla İlgili Kavramlar 430

Kazanç (Gain) 430

Full on Gain 430

Maximum Power Output (MPO) 430

SSPL (Saturation Sound Pressure Level) 430

Frekans Cevabı (Frequency Response) 430

Referans Test Kazancı (Reference Test Gain) 431

Toplam Ses Bozulma Seviyesi (Total Harmonic Distortion) 431

Eşdeğer İç Gürültü (Equivalent Input Noise-EIN) 432

Yüksek Frekans Ortalama Kazancı (High-Frequency

Average [HFA] Gain) 433

Özel Amaçlı Kazanç Ortalaması (Special Purpose Average Gain) 433

Frekans Ranjı 433

Telecoil (Manyetik) Cevapları 433


BÖLÜM 18

İŞİTME CİHAZLARINDA TEMEL

KAVRAMLAR 413

Eyyup KARA

Giriş 413

İşitme Cihazı Devre Şemaları 414

Mikrofonlar 414

Mikrofonların Çalışma Prensipleri 415

Elektret Mikrofonların Karakteristikleri 416

Mikrofonların Kısıtlılıkları 416

Mikrofonlarda Yönlülük 416

Mikrofonlarda Yönsellik (Direksiyonalite) 416

BÖLÜM 19

PEDİATRİK İŞİTME CİHAZI

UYGULAMALARI 437

Atılım ATILGAN

Giriş 437

Bebek ve Çocuklarda Odyolojik Değerlendirme 438

İşitme Cihazı Kullanımına Karar Vermek 439

Kronik Orta Kulak Enfeksiyonu 439

Unilateral İşitme Kayıpları 439

Minimal/ Çok Hafif Derecede İşitme Kayıpları 440

xii

İÇİNDEKİLER

İşitsel Nöropati Spektrum Bozukluğu (İNSB) 440

Bebek ve Çocuklarda İşitme Cihazı Seçimi 440

Sesi İletme Yolu 440

Bilateral İşitme Cihazı Kullanımı 441

İşitme Cihazının Tipi 441

Kompresyonel Amplifikasyon (Doğrusal olmayan

ses yükseltmesi, non-linear amplification) 441

Uygulama Formülleri 441

Çoklu Kanal/Bant Teknolojisi 442

Yönsel Mikrofonlar 442

Gürültü Baskılama 442

Frekans Düşürme Teknolojisi 442

Geri Besleme (Feedback) Yönetimi 442

Kulak Kalıbı Özellikleri 442

İşitmeye Yardımcı Teknolojiler 442

Bebek ve Çocuklarda İşitme Cihazının Ayarlanması

ve Doğrulanması 443

Odyolojik Bilgilerin Cihaz Ayarında Kullanılması 443

Doğrulama (Verification) Yöntemleri 444

1 Bireye Ait Dış Kulak Kanalı Akustiği Hakkında Bilgi Edinmek

(Gerçek Kulak Cihazsız Cevabı, Gerçek Kulak Kupler Farkı) 445

2 İşitme Cihazının Sağladığı Ses Yükseltmeyi

(Amplifikasyon) Değerlendirmek 447

Gerçek Kulak İlave Kazancı (Real Ear Insertion Gain- REIG) 447

Gerçek Kulak Cihazlı Cevabı (Real Ear Aided Gain- REAR) 447

3 İşitme Cihazının Diğer Sinyal İşleme Özelliklerinin Uygun

Şekilde Çalışıp Çalışmadığını Öğrenmek 449

İşitme Cihazıyla Sonuçların Değerlendirilmesi

(Geçerleme/Validation) 449

Sonuç 449


BÖLÜM 20

ORTA KULAK VE KEMİK

İMPLANTLARI 453

Bülent GÜNDÜZ

Elektromanyetik Orta Kulak İmplantları 456

Vibrant Soundbridge 456

Cochlear – Carina 458

Cochlear Met 459

Cochlear Codacs 459

Piezoelektrik Orta Kulak İmplantları 460

Rion 461

Envoy- Esteem 461

Totaly Integrated Cochlear Amplifier (TICA) 462

Kemik Yolu İşitme Sistemleri 463

Pasif Kemik İletimli İşitsel İmplantlar 464

Baha Attract 464

Sophono Alpha 464

Aktif Kemik İletimli İşitsel İmplantlar 465

Aktif Perkutan Sistemler 465

Baha Connect 465

Oticon Ponto 465

Aktif Transkutan Sistemler 465

Oticon BCI Best Transducer 465

Medel Bonebridge 466


BÖLÜM 21

KOKLEAR İMPLANTLAR VE

İMPLANTLARDA FİTTİNG 471

Betül Çiçek ÇINAR • Gonca SENNAROĞLU

Elektriksel Uyarımın Tarihçesi 471

Koklear İmplant Tasarımları ve Çalışma Prensipleri 472

Kokleanın Anatomik Yapısı 472

Koklear İmplant Elektrodları ve Tasarımı 473

Koklear İmplant Bileşenleri 474

Koklear İmplant Sinyal İşlemleme Stratejileri 474

Koklear İmplant Aday Seçim Kriterleri 474

Odyolojik Değerlendirme 475

Radyolojik Değerlendirme 475

Koklear İmplant Programlama Yaklaşımları ve Parametreleri 475

Koklear İmplant Programlama Yaklaşımları 475

Subjektif (Davranışsal) Ölçümler 476

Objektif Ölçümler 476

Elektriksel Uyarılmış Birleşik Aksiyon Potansiyelleri (ECAP) 476

Elektriksel Uyarılmış Stapes Refleks Eşiği (ESRT) 477

Elektriksel Uyarılmış Beyinsapı Cevapları (EABR) 477

Koklear İmplant Programlama Parametreleri 478

İmpedans / Telemetri Ölçümleri 478

Konuşma Stratejileri 478

Uyaran Süresi 479

Uyaran Hızı 480

Frekans Dağılımı 480

Dinamik Alanın Belirlenmesi 480

Özel Programlama Gerektiren Durumlar 481

Fasiyal Sinir Uyarımı 481

Sınırlı İntrakoklear Elektrod Sayısı 481

Malforme Koklealarda Programlama 481

Özet 482


İÇİNDEKİLER

xiii

BÖLÜM 22

İLETİM TİPİ İŞİTME KAYIPLARI

ve TEDAVİ YAKLAŞIMLARI 485

Armağan İNCESULU • İbrahim HIZALAN

İletim Mekanizması, Kısımları ve Özellikleri 486

Dış Kulak 486

Kulak Kepçesi 486

Dış Kulak Kanalı 486

Timpan Boşluğu 486

Mastoid Hücreler 487

Tuba Eustachii 487

İletim Patolojilerinin Değerlendirilmesinde Kullanılan Odyolojik

Testler ve Bulguları 487

Diyapazon Testleri 487

Rinne Testi 487

Weber Testi 488

Schwabach Testi 489

Bing Testi 489

Gellé Testi 490

Akustik Admittansmetrik İnceleme 491

Kapalı Kulak Zarında Orta Kulağın Geçirgenliğinin

İncelenmesi (Komplians) 491

Akustik Refleksin Varlığı 491

Otoskopi ile Belirlenemeyen Mikro Perforasyonların

Saptanmasında 491

Perfore Kulaklarda Eustachi Tüpü Fonksiyonunu

Kontrol Etmek 491

Odyolojik Tetkikler 492

İletim Patolojilerinde Yakınma ve Fizik Muayene Bulguları 493

Dış Kulak Kaynaklı Patolojiler 493

Dış Kulak Kanalı Atrezisi 493

Edinsel Dış Kulak Kanalı Stenozu 493

Dış Kulak Kanalında Buşon 494

Osteoma veya Ekzositoz 494

Dış Kulak Kanalı Enfeksiyonu (Eksternal Otit) 495

Orta Kulak Kaynaklı Patolojiler 495

Kulak Zarının İzole İltihabı (Mirenjit) 495

Kulak Zarında Perforasyon ve Retraksiyon 495

Retraksiyon Poşu 496

Kulak Zarında Yaşlılığa Bağlı Değişiklikler 496

Orta Kulak Boşluğu Patolojileri 496

Barotravma 496

Akut Otitis Media 496

Efüzyonlu Otitis Media 496

Kronik Otitis Media 496

Glomus Timpanikum 497

Eustachi Tüpüne Bağlı Problemler 497

Kemikçik Zincir Patolojileri 497

İç Kulaktan Kaynaklanan İletim Tipi İşitme Kayıpları 499

İç Kulak Kaynaklı Yalancı İletim Tipi İşitme Kayıpları ya da

“Üçüncü Pencere” 500

Doğumsal İletim Tipi İşitme Kayıpları ve Önemi 502

İletim Patolojilerin Tanısında Kullanılan Ek Tetkikler 503

İletim Patolojilerinde Tedavi Yaklaşımları 503


DİZİN 507

YAZARLAR

Songül AKSOY

Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri

Fakültesi, Odyoloji Bölümü

Atılım ATILGAN

Öğretim Görevlisi Dr., İstanbul Medeniyet

Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi,

Odyoloji Bölüm

Aslı BÖRÜ

Odyoloji Uzmanı, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık

Bilimleri, Fakültesi Odyoloji Bölümü

Betül Çiçek ÇINAR

Doç. Dr. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri


Ayça ÇİPRUT

Prof. Dr., Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi,

Odyoloji Bilim Dalı

Serhat DURMAZ

Dr. Öğretim Üyesi, Dokuz Eylül Üniversitesi,

Güzel Sanatlar Fakültesi, Müzik Bilimleri Bölümü,

Müzik Teknolojisi Anabilim Dalı

Pınar ERTÜRK

Uzman Odyolog, Hacettepe Üniversitesi Sağlık

Bilimleri Fakültesi, Odyoloji Bölümü

Gülsüm Aydan GENÇ

Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri


Bülent GÜNDÜZ

Prof. Dr., Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi,

Odyoloji Bölümü

Enis Alpin GÜNERİ

Prof. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi,Tıp Fakültesi,

KBB Anabilim Dalı

Selhan GÜRKAN

Öğretim Görevlisi Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi

Hastanesi, KBB Anabilim Dalı,

İşitme-Konuşma-Denge Ünitesi

Emre GÜRSES

Dr. Öğretim Üyesi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık


İbrahim HIZALAN

Prof. Dr. NOVO KBB Merkezi Bursa

Armağan İNCESULU

Prof. Dr., Eskişehir Osmangazi Üniversitesi,

Tıp Fakültesi, KBB Anabilim Dalı

Eyyup KARA

Dr. Öğretim Üyesi, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa,

Sağlık Bilimleri Fakültesi, Odyoloji Bölümü

Günay KIRKIM

Prof. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi,

KBB Anabilim Dalı, İşitme-Konuşma-Denge Ünitesi

Tuğçe KOCA

Odyoloji Yüksek Lisans Öğrencisi

xv

xvi

YAZARLAR


Öğretim Görevlisi Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi

Hastanesi, KBB Anabilim Dalı,

İşitme-Konuşma-Denge Ünitesi

Başak MUTLU

Dr. Öğretim Üyesi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi,


Bülent SATAR

Prof. Dr., Sağlık Bilimleri Üniversitesi,

Gülhane Tıp Fakültesi, KBB Anabilim Dalı

Gurbet İpek ŞAHİN-KAMIŞLI

Araştırma Görevlisi, Gazi Üniversitesi, Sağlık



Prof. Dr., İstanbul Medipol Üniversitesi,


Oğuz YILMAZ

Dr. Öğretim Üyesi, İstanbul Medipol Üniversitesi,


Medipol Mega Hastanesi KBB Bolumu

Gonca SENNAROĞLU

Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri


İşitme Kaybının Testleri Tanısı ve Tedavisi

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?