You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Naučnici i istraživači se slažu da je Miroslavljevo jevanđelje verovatno, umetnički<br />
najlepša knjiga srpske književnosti. U svakom slučaju, možemo samo da zamislimo kakvi su<br />
bili učitelji Gligorija dijaka i njegovih bezimenih saradnika (ili prethodnika), i kakva su bila<br />
njihova dela i prepisi.<br />
Iako je ova knjiga najstariji ćirilični spomenik na srpskom jeziku zanimljivo je<br />
primetiti da upotrebljeno pismo sadrži već dominantine odlike srpskoga pisma, odnosno da je<br />
veoma razvijeno i zrelo. Razlikuje se od ruskog, bugarskog i makedonskog pisma toga<br />
vremena i odgovara razvoju srpskoga glasovnoga sistema. Može se, stoga, pretpostaviti da su<br />
postojala i druga, ranija, evanđelja na srpskom jeziku ali da do danas nisu sačuvana, ili da još<br />
uvek nisu pronađena. Tako je Miroslavljevim jevanđeljem formirana i "rana srpskoslovenska<br />
ortografija" koja se u nauci o jeziku naziva "zetsko-humskom ortografijom". 57<br />
"Kada je... prvi Srbin prepisivač starih sveštenih knjiga, jamačno u nekom<br />
manastiru radeći, uzeo pri prepisivanju popravljati jezik tih knjiga i unositi u njega<br />
osobine svoga maternjega jezika; to je momenat kada se srpska književnost<br />
rodila" 58<br />
4.2.3.1. Puni Aprakos<br />
Miroslavljevo jevanđelje je puno izborno evanđelje i predstavlja deo punog<br />
Aprakosa. Puni Aprakos je službenocrkveni izraz koji predstavlja novozavetni tekst<br />
raspoređen u "začela" 59 koja se čitaju na crkvenim bogosluženjima tokom čitave godine, u sve<br />
dane i praznike. Puni Aprakos se sastoji od sva četiri evanđelja (punog izbornog evanđelja -<br />
kao što je Miroslavljevo, i apostola - odnosno, Dela apostolskih i svih poslanica apostolskih,<br />
zaključno sa Poslanicom Jevrejima). Prvi krug čitanja traje od Vaskrsa do Pedesetnice, a drugi<br />
krug od Pedesetnice do Posta. Pretpostavlja se da je puni Aprakos nastao u Rusiji, početkom<br />
jedanaestog veka i da je došao u srpske krajeve krajem dvanaestog veka.<br />
Puni Aprakos predstavlja drugu stepenicu u razvoju prevoda biblijskog<br />
novozavetnog teksta sa grčkog izvornika, jer mu prethodi tzv. Izborno jevanđelje odnosno<br />
Aprakos (izabran ali nepotpuni tekst sva četiri evanđelja, jer su čitanja samo od ponedeljka do<br />
petka). Međutim, ne postoje sačuvana Izborna jevanđelja starija od Miroslavljevog<br />
(najpoznatija Izborna jevanđelja na srpskom jeziku su nekadašnji spis Narodne biblioteke broj<br />
57 Zbornik: PET VEKOVA SRPSKOG [TAMPARSTVA 1494-1994, Srpska<br />
akademija nauka i umetnosti-Narodna biblioteka Srbije-Matica srpska, Beograd,<br />
1994. godine<br />
58 Popovi}, Pavle: PREGLED SRPSKE KWI@EVNOSTI, Beograd, 1921. godine<br />
59 Za~ela - predstavqaju odlomke iz evan|eqa i apostola (Dela apostolska i<br />
poslanice apostolske). Prvoga dana po~iwe se sa ~itawem prvog odlomka iz<br />
Evan|eqa po Jovanu. Uporedo sa za~elima iz evan|eqa, istoga dana se ~itaju i za~ela<br />
iz apostola. Za ~itawa iz evan|eqa kori{}eno je Miroslavqevo jevan|eqe. Za~ela se<br />
~itaju polako, sve~ano i uzvi{enim glasom. U najstarijim slovenskim<br />
jevan|elistarima (izbornim jevan|eqima) posebni (ekofonetski) znaci upu}uju kako<br />
treba ~itati tekst za~ela. Navedeno prema: \or|e Trifunovi}: AZBU^NIK SRPSKIH<br />
SREDWEVEKOVNIH KWI@EVNIH POJMOVA, Nolit, Beograd, 1990. godine<br />
32
Change language