Branko Bjelajac

Stefan je naručio da mu se izradi evanđelje, koje je prepisivao starac Simeon, tako
da je poznato i kao "Simeonovo jevanđelje". Međutim, kako je u toj fazi borbe za presto
pobedio Vukan, a evanđelje se upravo dovršavalo, izgleda da je Vukan naredio da se preda
njemu, pa je Simeon takvu posvetu napisao, pod kojim imenom je i danas poznato.
"Evanđelije Vukana Nemanjića" 73 se danas nalazi u Publičnoj biblioteci u Sankt Petersburgu.
Ovo evanđelje je jedan od veoma značajnih srpskih spomenika. 74 Na njemu je najviše radio
starac Simeon koji ga je i ukrasio, ali se mogu raspoznati rukopisi još četiri pisara. Prepisano
je u gradu Rastu (Raškoj).
Vukanovo jevanđelje ima 189 stranica, a dve nedostaju. Zastavice i inicijalna slova
imaju mnogo zajedničkog sa Savinom knjigom. Kroz tekst se vidi očigledan pokušaj da se
jezik obnovi i modernizuje, ali se sa tim nije uspelo do kraja. Na osnovu izgleda slova i
provere prevoda u odnosu na grčki original, može se reći da se srpski jezik tada veoma brzo
razvija, a uz jezik i pismo. Ima oko 1.500 mesta na kojima se Vukanovo jevanđelje razlikuje
od starih (Marijinskog, Savine knjige, itd...), a preko 600 mesta na kojima se Vukanovo
jevanđelje (jezički) ne slaže ni sa jednim drugim.
"...već u staroruskom Jurjevskom evanđelju iz početka XII stoljeća dolazi više od
trideset riječi Vukanova evanđelja kojih nema ni u jednom staroslovenskom
evanđelju." 75
Nove reči uzimane su iz narodnog jezika - živog jezika.
Vukanovo jevanđelje je modernijeg jezika od Miroslavljevog (koje spada pod
humsku književnost), i već predstavlja tradiciju raške književnosti. Nauka će tek imati prilike
da istraži ovo blago, i da utvrdi kako je Vukanovo jevanđelje uticalo na razvoj srpskoga jezika,
kao i na ostale staroslovenske jezike.
4.2.7. Apokrifi 76
73 \orovi}, V.: JU@NA SRBIJA U NA[OJ KULTURI, sveska 1, Biblioteka
Narodnog univerziteta u Beogradu, 1921. godine
74
ENCIKLOPEDIJA JUGOSLAVIJE, osmi tom, Jugoslavenski leksikografski
zavod, Zagreb, 1971. godine
75 Vrana, Josip: VUKANOVO EVAN\EQE, Nau~no delo, Beograd, 1967. godine
76 Apokrifi, apokrifne kwige - tajne, skrivene kwige. Zvani~no zabrawene od
hri{}anske crkve. Sve kanonske kwige su popisane na laodikijskom saboru 360.
godine. Ostale kwige su spadale u spisak zabrawenih kwiga: "Index librorum
prohibitorum". I pored svih spiskova, apokrifi su u srpskoj kwi`evnosti mnogo i
dugo prepisivani, sve do 19. veka. Neki su i u crkvi ~itani; "Protojevan|eqe
Jakovqevo" (na dan Bogorodi~inog ro|ewa), i "Nikodimovo jevan|eqe" (na Veliku
Subotu za Vaskrs). Navedeno prema: Trifunovi} \or|e: AZBU^NIK SRPSKIH
SREDWOVEKOVNIH KWI@EVNIH POJMOVA, Nolit, Beograd, 1990. godine
38