Rishikimi funksional i Sistemeve për Koordinim të Asistencës

Rishikimi Funksional & Organizimi Institucional i Ministrive 

Rishikimi funksional i 

Sistemeve për Koordinim të Asistencës 

FRIDOM – Rishikimi Funksional dhe Organizimi Institucional i Ministrive është projekt i financuar nga 

DFID dhe implementuar nga HELM Corporation, Consulting and Public Management Group, Governance 

institute Sllovaki dhe Altair Asesores.

PËRMBAJTJA 

0. PËRMBLEDHJA .......................................................................................................................................4 

0.1. Parathënie ............................................................................................................................................... 4 

0.2. Matrica e Planit të Veprimit .................................................................................................................. 6 

1. RRETH KËTIJ RISHIKIMI ...................................................................................................................... 12 

1.1. Fushëveprimi i këtij rishikimi ............................................................................................................. 12 

1.2. Metodologjia e rishikimit ..................................................................................................................... 13 

2. KORNIZA STRATEGJIKE PëR SISTEMIN E KORDINIIMIT Të ASISTENCëS ................................... 14 

2.1. Arsyeja politike dhe ekonomike për kordinimin e asistencës ...................................................... 14 

2.2. Vlerësimi i përgjithshëm i politikave të përgjithshme për koordinim të asistencës ................. 14 

2.3. Rekomandimet për përmirësimin e kornizës së politikave të përgjithshme për koordinim të 

ndihmës ......................................................................................................................................................... 18 

3. FUNKSIONET KRYESORE RELEVANTE PëR SITEMIN E KORDINIMIT Të ASISTENCëS ............. 22 

3.1. Planifikimi, programimi dhe përzgjedhja e projektit ......................................................................... 22 

3.1.1. Ndërtimi i një axhende të vetme zhvillimi dhe përdorimi i mekanizmave të programimit. .......... 22 

3.1.2. Përzgjedhja efektive e projekteve dhe baza e furnizimit cilësor me projekteve ........................... 27 

3.2. Raportimi, monitorimi dhe evaluimi ...................................................................................................... 29 

3.2.1. Mbledhja e të dhënave dhe raportimi i progresit .............................................................................. 29 

3.2.2. Monitormi dhe ndjekja e performances .............................................................................................. 31 

3.2.3. Vlerësimi dhe ndjekja e rekomandimeve ........................................................................................... 33 

3.3. Menaxhimi i informacionit, komunikimi dhe transparenca ............................................................. 34 

3.4. Menaxhimi i programeve dhe projekteve ............................................................................................. 36 

4. KAPACITETI INSTITUCIONAL PËR SISTEMIN E KORDINIMIT TË ASISTENCËS ........................... 38 

4.1. Kapaciteti qëndror i sistemit të KA - AKZhIE ...................................................................................... 38 

4.1.1. Mandati ................................................................................................................................................... 39 

4.1.2. Pozita brenda ekzekutivit ..................................................................................................................... 40 

4.1.3. Organizimi i brendshëm ....................................................................................................................... 41 

4.1.4. Kapaciteti ................................................................................................................................................ 42 

4.1.5. Mekanizmat e Kordinimit ...................................................................................................................... 46 

4.2. Kapaciteti në përiferi të sistemit të KA – ministritë e linjës ............................................................ 49 

4.2.1. Mandati dhe Pozicioni brenda Ministrisë .................................................................................. 49 

4.2.2. Kapaciteti i KA në ministritë e linjës .......................................................................................... 52 

4.2.3. Mekanizmat e kordinimit ........................................................................................................... 54 

5. ANEKSE ................................................................................................................................................. 55 

5.1. Lista e personave të intervistuar ....................................................................................................... 55 

5.2. Lista e institucioneve që iu përgjigjën pyetsorit ............................................................................. 56 

2

FJALOR AKRONIMESH 

KA Koordinimi i Asistencës 

AKZHIE Agjencia për Koordinim të Zhvillimit dhe Integrime Evropiane 

TVSH Takimet Vjetore për Shqyrtim 

ShE Shef ekzekutiv 

QKD Qendra për Koordinim të Donatorëve 

DKI Divizioni për Komunik dhe Informacion 

SDI Sistemi i decentralizuar implementues 

ZvKM Zëvendës Kryeministër 

DSK Departmenti për Strategji dhe Koordinim 

DSKD Departmenti për Strategji dhe Koordinim të Donatorëve 

IE Integrimet Evropiane 

PVPE Plani i Veprimit të Partneritetit Europian 

UE Unioni Evropian 

FRIDOM Rishikimi Funksional dhe Organizimi Institucional i Ministrive 

FNL Forum i Nivelit të Lartë 

IDA Asistenca Ndërkombëtare për Zhvillim 

IPA Instrument për Asistencë Para-Antarësimit 

EN Expert Ndërkombëtar 

QK Qeveria e Kosovës 

PPQK Plani i Punës së Qeverisë së Kosovës 

EV Expert Vendor 

MoU Marrëveshje Mirëkuptimi 

KShA Koordinuesi Shtetwror i Asistencws 

ZHK Zhvillimi Kombëtar 

KKIPA Koordinatori Shtetëror i Instrumentit për Asistencë Para-Antarësimit 

ZKM Zyra e Kryeministrit 

SHPPF Shpenzimet Publike dhe & Përgjegjësia Financiare 

TFP Task Forca Permanente 

ReP Rregullat e Procedurës 

SCE Sekretariati për Çështje Europiane 

GPS Grupet Punuese Sektoriale 

ToR Termat e Referencës 

3

0. PËRMBLEDHJA 

0.1. Parathënie 

Rishikimi ka për qëllim të analizojnë arranzhimet ekzistuese për koordinimin të asistencës ndërkombëtare 

për zhvillim në Kosovoë me qëllim që të rekomandojne sistem të koordinimit të ndihmës (KA) financiarisht 

të efektshëm si dhe të mundësoj shfrytëzimin më të mirë të ANZH-së për të përkrahur zhvillimin dhe 

integrimet evropiane të shtetit. 

Rishikimet fokusohen në koordinimin e ndihmës ndërkombëtare që i përfiton qeveria e Kosovës (QK) si 

ndihmë pa kthim në formë të asistencës teKAike, granteve dhe investimeve. Rishikimi përfshin 

institucionet kyçe të administratës qendrore të qeverisë së Kosovës të cilat mirrem ne ANZH-në. 

Institucionet kryesore të synuara në këtë rishikim janë institucionet ekzekutive në qendër të qeverisë si 

Agjencia për Koordinim të Zhvillimit dhe Integrimeve Evropiane (AKZHIE), Ministria e Ekonomisë dhe 

Financave (MEF), ministritë që merren me asistencën ndërkombëtare në fushat e tyre të kompetencës. 

Shumat e ANZh në Kosovë arrijnë në nivele të rëndësishme e deri në 7 % të GDP, shumë kjo e cila 

dëshmon rëndësinë e këtij financimi për ekonominë e e cila demonstron nevojë të rëndësishme për 

politika që sigurojnë përdorimin e këtyre fondeve në mënyre racionale dhe të efektshme. 

Përgjithësisht, nevoja për politika në fushën e KA është nevoja të cilën e pranon edhe QK dhe komuniteti 

ndërkombatar. QK ka bërë zotim politik për të zhvilluar një axhendë të qartë zhvillimi për të udhëzuar 

ndihmën kombëtare në mënyrë që të ngrisimin kapacitet e duhura administrative për të kordinimin dhe 

thithjen e kësaj ndihme. 

është arritur marrëveshje mes QK dhe komunitetit të donatorëve për të monitoruar dhe përcjellë 

asistencën e premtuar për zhvillim gjatë Konferencës së Donatorëve e cila është organizuar nga Forumi i 

Nivelit të Lartë (FNL). Një sërë dokumentash mbi politikat janë pregatitur në mënyrë që të rregullohet 

organizimi insititucional për KA-së si dhe të ndërtohen mekanizmat kyç koordinues. Korniza e parë Afat- 

Mesme e Shpenzimeve për 2009-2011 është pregatitur dhe aprovuar në 2008 si dokument i cili do të 

duhej të sigurojë koherencë mes axhendës kombëtare për zhvillim dhe planifikimit të resurseve- të dyja të 

nxjerra më vet resursest e Kosovës dhe ANZH-së. Organizimi institucional për KA-së në nivel qendror të 

qeverisë është miratuar duke e vendosur kështu Agjenicë për Koordinim të Zhvillimit dhe Integrime 

Evropiane (AKZHIE) në qendër të strukturave institucionale. 

Edhepse hapa të mëparshme janë marrë për të vendorus institucione qendrore për KA, ato nuk kanë 

rezultuar si të tilla. Dokumentet e politikave dhe përkushtimi politik mbi KA janë bërë deri në mes të 2008 

mirëpo shumë pak prej tyre janë bërë operative apo aplikuar gjatë kryerjes së rishikimit. AKZHIE si 

institucioni kyç në procesin e KA-së ka qenë i zënë në një proces të restrukturimit dhe reformimit të 

vazhdueshëm të brendshëm. E si pasojë organizimi institucional me AKXHIE-në në qendër të procesit të 

KA-së nuk është provuar asnjëherë në praktikë. Politikat për KA-në duket sikur janë pregatitur në baza 

ad-hoc dhe zakonisht të nxitura nga incitativat e organizatat donatore. 

Procesi i KA-së nuk është i dokumentaur, nuk ka kalendar dhe plan të strukturar veprimi për koordinim të 

ANZH nga ana e QK-së. Ekziton rrezik real se nësë nuk ndërmirren hapat korrektuese për të përmirësuar 

organizimin e procesit të KA-së si dhe të ngriten kapacitet për institucionet relevante atëherë funksioni i 

KA-së rrezikon të mos ushtrohet fare në një ardhme të afërt. Realisht për QK-së është sfidë të themelojë 

një sistem të vetin për KA-së i cili siguron korrelacion mes zhvillimeve kombëtare dhe axhendës së 

Integrimeve Evropiane (IE) si dhe planfikim të koordinuar të resureve nga buxheti kombëtar dhe ANZH-ja. 

Ky rishikim sjell një sërë rekomandimesh të lidhura ngushtë me përmirësimin e kornizës së përgjithshme 

të politikave, funksioneve kyçe të sistemit të KA, si programimi, monitorumi, evaluimi dhe menaxhimi, si 

dhe për institucionet në niveli qendror dhe ato periferik. 

Një mesazh që del si pikë e përbashkët e tëra rekomandimeve është se QK duhet të ketë për qëllim 

integrimin e tërësishëm të funksioneve të KA-së me IE dhe planifikimin e politikave zhvillimore kombëtare 

dhe cikëlin ekzekutues. 

KA-së nuk duhet të shikohet si politikë e ''izoluar'' në vete. Si nga këndëvështrimi i procesit të KA-së 

ashtu dhe nga ai i institucioneve të KA-së duhet të ketë plotësueshmëri të qartë. 

Sa i përket kornizës së përgjithëshme të politikave është rekomanduar se duhet të punohet në drejtim të 

themelimit të kornizës rregullative dhe procedurale për KA-së. është këshilluar poashtu që të 

4

sinkronizohen ciklet e bërjes së politikave për IE me ato zhvillimore kombëtare aq sa të jetë e mundur, që 

aktivitet e KA-së të jetë të caktuara në bazë të këtij sinkronizimi. Korniza e Shpenzimeve Afat-mesme 

(KASH) duhet të shfrytëzohet si një mjet për të harmonizuar planifikimin e resurseve kombëtare dhe 

artyre të ANZH-së.Në përgjithësi, sistemi i KA-së duhet të orientohet që të menaxhojë asistencën e 

ANZH-së, duhet të jetë i thjeshtë, transparentë dhe vizibël. 

Për të planifikuar më mirë ANZH-ën rekomandohet që KASH-i të përdoret si mjet i vetëm programimi. Një 

matricë operativë për KASH-inë do të mund të zhvillohej për të identifikuar më mirë inputet, outputet dhe 

rezultatet e asociuara më çdo veprim prioritet në KASH. Caktimi i prioriteteve duhet të jetë më i 

streamlined dhe selektiv sa i përket aktiviteteve të cilat kërkojnë bashkëfinancim nga ANZH-ja. QK duhet 

t'i ftojë të gjithë donatorët e mëdhenj për dialog të rregullt gjatë programimit. Grupet Punuese Sektoriale 

(GPS) të përbëra nga partnerët kyç nga ana e QK-së si dhe organizatat donatore duhet të përdoren si 

mjet ex-ante koordinimi për ANZH, p.sh, identifikimi i nevojave prioriate të ANZH, caktimi i donatorëve 

dhe ulja e rrezikut të përkimeve. QK duhet t'i ftojë organizatat donatore për të ushtruar sëbashku 

përzgjedhjen e projekteve për të siguruar kështu se prioritet përputhen me veprimet e përzgjedhura dhe 

në ndërkohë ndërtojnë kapacitet. Një tabelë e përmbledhjes së projekteve si dhe projekte më të 

elaboruara në rastet e projekteve të infrasktruturës duhet të zhvillohen nga autoritet e QK në mënyrë që 

të sigurohen një përzgjedhje më e lehtë projektesh. 

QK duhet të krijojë një sistem raportimi dhe monitorimi të ANZH-së i cili do të lejonte që të përcillej 

implementimi i projekteve si dhe implementimi i axhendës së IE dhe zhvillimit kombëtar, si dhe të 

vlerësojë efektet e projekteve të ANZH-së kundrejt pikësynimeve të politikave. Sistemi i rregullt i 

raportimit nga poshtë-lart duhet të krijohet duke filluar nga niveli i përfituesve të projekteve individuale, të 

akumulohen në raporte sektoriale dhe në raportë të përgjithshme shtetërore mbi implementimin e IE dhe 

prioriteteve zhvillimore shtetërore dhe zbatimit të ANZH. Sistemi i unifikuar i menaxhimit të të dhënave 

duhet të përdoret për të grumubullar informaction mbi progresin e përgjithshëm as i përket IE-së dhe 

axhendës zhvillimore dhe progresit sa i përket ANZH. QK duhet ti propozojë secilit donator të madh 

mbajtjen e misioneve bilaterale vjetore rishikuese për të ndjekur implementimin e programeve dhe 

projekteve përkatëse. Forumi i Nivelit të Lartë dhe NGP-së duhet të shfrytëzohen si forume ku raportet 

monitoruese rishikohen dhe ku merren vendime mbi veprimet për të ndjekur implementimin. Në mënyrë 

që raportimi dhe monitorimi të jenë më të sukseshme atëherë AKZHIE si institucioni qendror i KA duhet të 

nxjerrë forma të thjeshtëzuara monitorimi si dhe të promovojë indikatorë të qartë rezultatesh të cilat duhet 

të monitorohen rregullisht në çdo sektor. Baza ekzistuese e të dhënave mbi projektet e ANZh duhet të 

stabilizohet më tutje dhe të jetë një burim i besueshëm i të dhënave mbi informatat statistikore. 

Sistemi i vlerësimi të aktivititeve të ANZH duhet të vihet në funksionim pasi të jenë vendosur mekanizmat 

programues dhe monitorues si dhe të jenë duke u implementuar rrjedhshëm. Organizimi i vlerësimit expost 

të KASH, pasi të jetë përmblyllur cikli 3 vjeçar programues, mund të jetë fillim i mbarë i përpjekjeve 

për vlerësim të QK-së. 

Në ndërkohë rekomandohet që të përdoren NGP dhe misionet bilaterale të rishikimit si dhe rezultatet e 

raporteve monitoruese të organizatave ndërkombëtare. 

Aktivitetet e informimit dhe komunikimit të mirë strukturuara dhe informuara janë kyçe për funksionimin e 

sistemit të KA-së sepse do të mundësonte ngritjen e vetëdijes dhe do të harmonizonte veprimet e disa 

partenerëve. QK duhet të zhvilloj një strategji informimi e komunikimi dhe planin e veprimit për sistemin e 

KA-së. Një ëeb-faqe që menaxhohet nga qendra duhet të krijohet si mjet i rregullt komunikimi me grupet 

e ndryshme të synuara. Raportet e rregullta mbi ANZh për publikun e gjërë duhet të përgatiten dhe 

publikohen. Parimet e përgjithshme të transparencës dhe vënies në dispozicion të informative mbi të 

gjitha veprimet dhe dokumentacioni duhet të prezantohen në tërë sistemin e KA-së. 

Autoritetet e QK duhet të marrin parasysh nevojën potenciale për të marrë përsipër menaxhimin e 

projekteve specifike të ANZH dhe programeve kur organizatat donatore të decentralizojnë më tutje 

funksionet e tyre menaxhuese. QK duhet të planifikojë në kohë të duhur veprimet e nevojshme në 

mënyrë që të sjell dispozitat ligjore dhe kapacitetet institucionale në pajtueshmëri me standardet 

ndërkombtare mbi menaxhimin e financave publike. Në ndërkohë QK duhet të këtë qasje më active ndaj 

organizatave ndërkombëtare duke i ftuar ato të hapin mundësi për menaxhim të përbashkët të 

programeve individuale të ANZH si dhe të promovojë shpërndarjen sa më të mirë të praktikave më të 

mira. 

AKZHIE si institucioni kyç në sistemin e KA duhet të zhvillojë më tutje ngritjen e kapaciteve për të 

siguruar pronësinë dhe ekzekutimin e funksioneve që kanë të bëjnë më zhvillimin e përgjithshëm dhe 

koordinimin e ANZH. Termat e referencës për agjencinë dhe departamentet specifike duhet të zhvillohen 

në detaje për të reflektuar më mirë rolin e saj në sistemin e KA-së. 

5

Rekomandohet që agjencia të zhvillojë planin e saj strategjit të punës e cila do të theksonte parimet të 

cilat duhet respektuar gjatë ekzekutimit të mandatit të KA. Kjo do të nënkuptonte përcaktimin e qëllimit 

pëe të qenë institucion qendror qeveritar i efektshëm për KA e që nuk është vetëm pikë grumbullimi 

informatash por poashtu i jep vlerë tjetër menaxhimit të ANZH sa i përket analizimit të nevojave, 

përcaktimit të prioriteteve, koordinimit të intervenimeve të ndryshme. 

Ndarja e roleve ndër departementet e ndryshme të AKZHIE duhet të reflektojë më mirë rregulloret e 

brendshme të organizatës. Departamente qendrore koordinuese si dhe departamentet sektoriale jabë rol 

poaq të rëndësishëm në kryerjen e funksionit të KA. Agjencisë i duhet ndihmë e mëtutjeshme e jashtme 

si dhe mentorim gjatë 2-3 viteve të ardhëshme të ushtrimit të funksionit të KA. 

Ekzekutimi i funksionit të KA në ministritë e linjës nuk është ende i standardizuar. Për të siguruar 

funksionimin e rrjedhshëm të KA jo vetëm në nivel qendror por edhe në periferi rekomandohet që të 

themelohet në çdo ministri të linjës një Departament për Koordinimin e Zhvillimit dhe Integrimeve 

Evropiane (DKZHIE) i cili do të merrej me planifikim të politikave, IE, KA dhe marrëdhenie 

ndërkombëtare. Zyrtarët Drejtues të Programimit (ZDP) duhet të nominohen në departamente si kontakt 

persona kyç për AKZHIE dhe organizatat e donatorëve. ZDP duhet të ndërtojnë rrethe të brendshme 

brenda ministrive për të koordinuar çështjet e ANZH-së me departemetet tjera kyçe të ministrive, 

institucionet që i raportojnë ministrive dhe njësi implementuese të projekteve individuale. 

Për të koordinuar akterë të shumtë të përfshirë në sistemin e KA duhet të mbahen forume të rregullta 

koordinuese. AKZHIE duhet të themelojë taskforcën permanente me AEF dhe ZKM-ën për të koordinuar 

në baza të rregullta zhvillimet kombëtare si dhe planifikimin e politikave të IE-së dhe ekzekutimin e 

përpjekjeve. Një rrjet i rregulltë i ZDP nga ministritë sektoriale duhet të krijohet nga AKZHIE për të patur 

forum të shkëmbimit të informacionit dhe udhëzimit për çështje të KA. FNL dhe NGP duhet të punojnë si 

forume për të koordinuar programimin dhe monitorimin e IE dhe politikave zhvillmore si dhe ANZH. 

AKZHIE duhet ti ftoj organizatat donatore për takime rishikuese bilaterale për të siguruar diskutime më të 

hapura dhe më specifike për donatorët mbi bashkëpunimin,. AKZHIE duhet të investojnë në arrazhimet 

organizativve të këtyre forumeve-afatet kohore, caktimi i axhendës, përgatitja e dokumentacionit, mbajtja 

shënim e vendimeve dhe ndjekja e implementimit të tyre. 

0.2. Matrica e Planit të Veprimit 

Fusha Rekomandimi 

Kornizë e përgjithshme politikë për sistemin e KA 

1.1. Të zhvillohen dhe miratohen rregullat dhe 

procedurat për pjesët e veçanta të procesit të KA 

1.2. Të firmosen marrëveshtjet mbi 

bashkëpunimin dhe Memorandume Mirëpkuptimi 

mes Kordinatorit Shtetwror tw Asistencws 

(KShA) dhe të gjithë donatorëve kryesorë 

1.3. Të sigurohet se sistemet e KA dhe ato të 

menaxhimit (planifikimi, raportimi i progresit, 

evaluimi) të asistencës Ndërkombëtare për 

zhvillim (ANZH) integrojnë planifikimin dhe 

zbatimin e zhvillimit të vendit 

1.4. Të azhornohet KASH në mënyrë që të ofrojë 

lidhje të fortë mes procesit të planifikimit dhe 

menaxhimit të burimeve vetanake (buxheti 

ishtetit) dhe ANZH 

6 

Lidhja 

me 

dokum 

entet 

Aktiviteti Implementues 

Regulloret e miratuara nga 

QK, manualet dhe 

doracakët mbi procedurat 

të miratuara nga ZKM ose 

AKZHIE 

Marrëveshtje bashkëpunimi 

apo MM të firmosura mes 

ZKM (KSHA) dhe 

përfaqësues të 

organizatave donatore, 

AKZHIE vendos një 

regjistër të marveshtjeve 

dhe MMve 

Plani mbi koordinimin e 

Zhvillimit dhe Integrimeve 

Europiane (Plani i KZHIE) i 

zhvilluar dhe miratuar nga 

QK 

Verzioni i ri i KASH që 

është përgatitur nga MEF 

dhe AKZHIE,është miratuar 

nga QK 

Afati 

Kohor 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e dytë e 

vitit 

2009 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010

Planifikimi, programimi dhe përzgjedhja e projekteve 

1.5. Duhet pajtuar një afat të paracaktuar kohor 

dhe një cikël politikash për KASH dhe PVPE, 

duke i propozuar të njejtin QKsë për miratim, në 

mënyrë që veprimet dhe masat që kanë për 

qëllim KA (psh cikli i programimit dhe 

monitorimit) të përshtaten sipas nevojës 

1.6. Duhet siguruar pronësi e qartë e funksionit 

të “koordinimit të zhvillimit” në mandat të ANZH, 

dhe në këtë mënyrë të zbatohet ky funksion. 

1.7. Sistemet e KA të mbahen sa më të thjeshta, 

përderisa përpjekjet e qeverisë duhet të 

kufizohen në një numër funksionesh dhe 

strukturash 

1.8. ANZH dhe institucionet e përfshira në KA, 

duhen fokusuar përpjekjet në bashkëpunimin me 

donatorët kyçë, që kanë angazhim afatgjatë në 

Kosovë dhe mund të marrin parasysh 

decentralizimin e funksionit të menaxhimit të 

asistencës. 

1.9. Të sigurohet se sistemet e KA janë 

transparente, visibile dhe të parashikueshme 

1.10. Sistemet e KA duhen qenë mjaft fleksibile 

për të punuar me donatorë të ndryshëm dhe për 

të respektuar specifikat e tyre 

2.1. Të vendoset për një dokument të vetëm 

planifikimi të QKsë që do shërbejë si shtyllë 

kryesore për aktivitetet e KA 

2.2. të zhvillohen matrica operacionale për të 

komplementuar KASH-in dhe për të treguar 

raportin mes veprimeve konkrete, autputeve dhe 

rezultateve të pritura 

2.3. Të miratohen cikli i unifikuar i planifikimit të 

politikave dhe kalendari për KASHin, IE dhe 

planifikimin e zhvillimit në nivel sektoral 

2.4. Të aplikohen parimet e selektivitetit dhe 

koncentrimi i resurseve 

2.5. Të miratohen manualet për elaborim të 

planifikimit të zhvillimit dhe dokumentet e 

programeve 

2.6. Të pajtohet me donatorët kryesorë një dialog 

i organizuar për programim në baza të rregullta 

7 





QK 





QK 





QK 

Plani vjetor i punës është 

zhvilluar nfa AKZHIE dhe 

miratuar nga ZK 





QK 





QK 





QK 

Matrica operacionale e 

KASH e zhvilluar nga MEF 

dhe AKZHIE dhe e miratuar 

nga ZK dhe Ministri i 

Financave 





QK 

KASH i azhurnuar dhe 

zhvillimi i matricës 

operacionale përgatitur nga 

MEF dhe AKZHIE 

Manuali i përgatitur dhe 

miratuar nga AKZHIE 

Takime të rregullta mbi 

programin më donatorët 

kryesorë 

Gjysma 


vitit 

2009 

Gjysma 


vitit 

2009 

Gjysma 


vitit 

2009 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 


vitit 

2009 

Gjysma 


vitit 

2009 

Gjysma 


vitit 

2009 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 


vitit 

2009 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 


vitit 

2010 

Gjysma 


vitit 

2011

Raportimi, monitorimi dhe evaluimi 

2.7. Të përdoren grupet punuese sektorale 

(GPS) për të koordinuar përcaktimin e 

prioriteteve dhe identifikimin e nevojave për 

ANZH 

2.8. Të inicohen përzgjedhje të përbashkëta të 

projekteve me organizatat donatore 

2.9. Të ndërtohen kapacitete për të zhvilluar 

koncepte projekt propozimesh 

2.10. Të zhvillohen dhe azhurnohen rregullisht 

lista e projekteve të planifikuara për infrastrukturë 

2.11. Të zhvillohet një doracak që përmbledh 

përvojat më të mira mbi disajnimin e projekteve 

dhe përzgjedhjen e tyre 

3.1 Të zhvillohet një sistem raportimi që do të 

lejojë raportimin e integruar mes raportimit Për 

ANZH , Për IE dhe axhendës zhvillimore të 

qeverisë 

3.2. Të aplikohet një raportim nga përfituesit e 

ANZH në bazë ZDP-ve nëpër ministri, AKZhIE 

dhe MEF-it 

3.3. Të miratohet një formular i thjeshtë për 

raportim, ttë plotësohet nga përfituesit e ANZH , 

të transferohet te ZDPtë dhe të konsolidohet në 

nivel të ANZhIE dhe MEF 

3.4. Të zhvillohet një bazë shënimesh e vetme 

dhe menaxhim shënimesh online për të përcjellur 

implementimin e zbatimit të axhendës nacionale 

për IE dhe zhvillim si dhe zbatimin e buxhetit 

nacional dhe burimeve nga ANZh 

3.5. Të stabilizohet funksionimi i “RIMS” dhe 

gradualisht të shuhet përdorimi i tij 

3.6. të zhvillohet sistem monitorimi që do të lejojë 

monitorimin e implementimit të ANZh bashkë me 

përcjelljen e implementimit të agjandave për IE 

dhe atyre zhvillimore 

3.7. Të ndërmirret nisjativë për monitorim të 

përbashkët me donatorët 

3.8. Të përpilohet një listë indikatorësh për 

matjen e progresit të implementimit të IE dhe 

axhendës shtetërore të zhvillimit si dhe të matet 

efektiviteti i përdorimit të resurseve nacionale 

(buxheti) dhe nga ANZH 

8 

GPS të organizuara nga 

AKZHIE 

Përzgjedhje e përbashkët e 

projekteve nga AKZHIE, 

ministritë e linjës dhe 

donatorët 

Koncept Projekt propozimet 

të përgatitura nga të gjitha 

ministritë 

Numri i projekt 

propozimeve dhe 

dokumentacion tjetër teknik 

i zhvilluar nga ministritë 

Zhvillimi i manualit nga 

AKZHIE dhe shpërndarja 

nëpër ministri 

Udhëzimet e lëshuara nga 

AKZHIE dhe sistemi i 

integruar i raportimit 



Europiane (Plani i KZhIE) i 


QK 

AKZhIE lëshon udhëzues 

mbi sistemin e integruar të 

raportimit 

Sistem për menaxhimin e 

shënimeve është zhvilluat 

nga AKZHIE 

AKZhIE ka bërë të dhënat 

nga “RIMS” të besueshme, 

dhe shënimet gradualisht 

transferohen në një sistem 

të përgjithshëm të 

menaxhimit të shënimeve 

(rekomandimi 3.4.) 



raportimit 

Monitorime të përbashkëta 

të nisura mes AKZHIE dhe 

donatorëve 

Indicatorët për ministritë 

janë zhvilluar, pajtuar nga 

AKZhIE dhe MEF dhe janë 

prezantuar në matricën 

operacionale të KASH 

Gjysma 


vitit 

2009 

Gjysma 


vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2011 

Gjysma 


vitit 

2011 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2011 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 


vitit 

2009 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 


vitit 

2010 

Gjysma 


vitit 

2011 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 


vitit 

2010

Evaluimi dhe përcjellja e 

rekomandimeve 

Menaxhimi i informatave, komunikimidhe 

transparenca 

Menaxhimi i 

programeve dhe 

projekteve 

3.9. Të ekrijohet një sistem i marrejs së 

raporteve të rregullta të monitorimit nga ministritë 

e linjws dhe të mbahen forume të rregullta 

monitorimi 

3.10. Të aprovohen rregullat dhe procedurat për 

përgatitjen e raporteve të rregullta të monitorimit, 

si dhe mbajtja e komisioneve dhe nën 

komisioneve për monitorim 

3.11. Të ndërtohen sisteme monitorimi mbi 

praktikat e establihsuara të donatorëve 

4.1. të vendosen sisteme vlerësimi vetëm pasi të 

janë vendosur sistemet e mirëfillta për planifikim 

dhe monitorim 

4.2. të fillohen përpjekje shtetërore me evaluimin 

ex-post të KASH pas mbylljes së ciklit të 

planifikimit të politikave zhvillimore (2009-2011) 

4.3. të përdoren në mënyrë proaktive punët e 

kryera nfa organizatat donatore dhe të nisen 

evaluimet e tyre të përbashkëta 

5.1. Të aprovohet nga Zëvendës Kryeministri një 

strategji komunikimi dhe informacioni për KA 

5.2. Të krijohet një faqe interneti për të ofruar 

informata mbi koordinimin e zhvillimit 

5.3. Të ofrohet udhëzues për ZDP nëpër ministri 

dhe për përfitues mbi obligimet për të ofruar 

informata dhe publicitet rreth ANZH 

5.4. Të përgatitet raport i rregullt (vjetor) mbi 

ANZH në Kosovë dhe ti shpërndahet publikut 

5.5. Të prezantohen obligimet për transparencë, 

qasje në informata gjatë të gjitha proceseve të 

sistemit të KA 

6.1. Të bëhen përpjekje që donatorët të jenë më 

të hapur sa u përket opcioneve për të ndarë 

përgjegjësinë për menaxhimin e ANZH 

6.2. Të krijohet një Forum (takim i 

ZDPve,ëebfaqja e KA) për të informuar rreth 

praktikave më të mira dhe menaxhimin e 

përbashkët të ANZH dhe të ndërmarrë masa për 

ndërtim kapacitetesh 

9 

Udhëzues i lëshuar nga 

AKZhIE mbi sistemin e 

integruar të raportimit, 

Termat e Referencës 

miratohen për FNL dhe 

GPS, organizohen takime 

për të rishikuar raportet e 

para të monitorimit 



raportimit 

AKZHIE lëshon udhëzues 


raportimit 



raportimit 

Ex-post evaluimi i KASH 

bëhet nga MEF dhe 

AKZhIE 

AKZHIE dhe ZDP nëpër 

ministri propozojnë rishikim 

të rezultateve nga 

evaluiment e GPS dhe 

takimet vjetore të rishikimit 

me donatorët 

Strategjia mbi informimin 

dhe komunikimin është 

zhvilluar nga AKZHIE dhe 

është miratuar nga ZK 

AKZhIE hap faqen e 

internetit 

AKZhIE nxjerr udhëzimet 

për informim dhe 

komunikim rreth ANZH 

AKZhIE boton raportin 

vjetor për 2009 

Strategjia mbi informimin 

dhe komunikimin është 

zhvilluar nga AKZhIE dhe 

është miratuar nga ZK 

AKZHIE ka propozuar 

dispozita specifike për 

marrëveshtjet për 

bashkëpunim, dhe MoM 

mes QK dhe donatorëve 

AKZHIE ka themeluar një 

Forum për informim rreth 

praktikave më të mira dhe 

ka organizuar trajnim për 

përfaqësuesit e ministrive 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2012 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2012 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2011 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 


vitit 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2011

Kapaciteti qëndror institucional për sistemet e KA 

Kapaciteti në periferi të 

sistemit – sectored dhe 


6.3. Të implementohet një plan veprimi për të 

bërë dispozitat ligjore dhe kapacitetet 

institucionale të jenë koherente me standardet 

ndërkombëtare të menaxhimit të shëndoshë të 

financave publike 

7.1. Të fuqizohet pronësia e ANZH ndaj 

funksionit të KA 

7.2. Të definohet vizioni, misioni, dhe të 

përcaktohen prioritetet e ANZH si dhe të 

përcaktohen prioritetet për shpërndarjen e 

resurseve të Agjencisë 

7.3. Të sigurohet se donatorët që përdorin 

Agjencinë si kontakt të vetëm dhe kanal qëndror i 

komunikimit për informata rreth ANZH 

7.4. Zëvendës KM për IE nominon KSHA dhe 

PNIKA dhe Agjnecia siguron zbatim të mandatit 

të ZKMsë. 

7.5. Të rregullohet ndarja e detyrave mes 

departamenteve të Agjencisë në sferën e KA 

7.6. Të rialokohet staf shtesë për Departamentin 

për Strategji dhe Koordinim (DSK) për tu marrë 

me funksionin e KA 

7.7.Të aplikohet për një projekt asistence teknike 

ose projekt binjakëzimi afat gjatë për të 

përkrahur funksionin e KA në AKZHIE 

7.8. Të revidohet shkalla e pagave për stafin e 

AKZHIE me qëllim që kjo të bëhet garuese në 

tregun e punës të ANZH në Kosovë 

7.9. Të organizohet një numër i konsultimeve të 

rregullta dhe forume vendimmarrëse për të 

koordinuar veprimet në sferën e KA me MEF, 

ministritë e linjës dhe donatorët 

7.10. të imponohen standarde organizative në 

përgatitjen dhe ftesën për takimet e forumit. 

8.1. Të vendosen Departamentet për Koordinim 

të Zhvillimit dhe Integrime Europiane (DKZHIE) 

në çdo ministri të linjës për të konsoliduar 

kapacitetet e tyre për planifikim politikash dhe 

koordinim të relacioneve ndërkombëtare, 

buxhetim shumëvjecar (përgatitjen për të 

kontribuar në KASH dhe KA 

8.2. Të emërohen ZDPtë në çdo DKZHIE 

10 

Plani i veprimit i përpiluar 

nga AKZHIE dhe MEF, 

adoptuar dhe zbatuar nga 

ZvKM . 

Amendohen TeR të AKZhIE 

Strategjia e punës së 

AKZhIE zhvillohet dhe 

miratohet 

ZK propozon dhe QK 

miraton deklaratën për 

komunitetin donator 

Zëvendës KM nominon 

KSHA dhe PNIKA dhe QK 

miraton 

TeR e AKZHIE dhe 

departmentet individuale të 

amenduara 

I shtohet një staf DSKsë 

Fillon projekti i asistencës 

teknike apo binjakëzimit në 

AKZHIE 

Vendimi rreth shkallës se 

pagave në AKZHIE 

propozuar nga ZK 

miratohet nga QK 

AKZHIE ka organizuar 

forume koordinuese dhe ka 

dërguar ftesat për raundin e 

parë të takimeve 

AKZHIE siguron se rregullat 

mbi procedurën janë 

miratuar për secilin forum 

koordinues 


aprovon instrukcionin për 

themelimin e DKZHIE në 

secilën ministri, , vendimi 

për themelimin e DKZHIE 

mirret nga Sekretarët 

Permanent 


aprovon instrukcionet mbi 

nominimin e ZDP në 

secilën ministri, vendimi për 

emërim të ZDP mirret nga 

Sekretarët Permanent 

Gjysma 

e parë 

e vitit of 

2012 

Gjysma 


vitit 

2009 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 


vitit 

2009 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2009 

Gjysma 


vitit 

2009 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010

8.3. Ti ofrohen mandat i standardizuar në sferën 

e KA secilit DKZHIE 

8.4. Funksionet e KA dhe menaxhimit të 

projekteve specifike (përmes njësive për 

menaxhim projektesh) janë të ndara 

8.5. Përshkrimet e vendeve të punës të stafit në 

secilën DKZHIE janë të zhvilluara ashtu që 

funksioni i KA nukështë i izoluar vetëm në duart 

e një zyrtari 

8.6. të zhvillohen procedura standarde për 

qarkullimin e informatave mbi ANZH në ministri, 

identifikimi i ANZH, nevojave, kontrolla e 

përmbajtjes me proritetet nacionale dhe 

sektorale, kërkesat për asistencë, raportimi mbi 

projektet e ANZH, raportimi te AKZHIE, përgatitja 

e Grupeve Sektorale të Punës (GSP), Forumi i 

nivelit të lartë dhe takimet specifike të 

donatorëve si dhe mbajtja e shënimeve mbi 

vendimet dhe veprimet në sferën e KA 

8.7. Të organizohet një rrejt i ndërlidhjes së KA 

nga departamente kryesore të ministrive, njësitë 

për menaxhimin e projekteve dhe institucioneve 

vartëse të ministrive 

8.8. të miratohet një procedrë e shkëmbimit të 

rregullt të informatave rreth progresit të ANZH si 

dhe nisjativave të reja brenda rrjetit të zyrtarëve 

ndërlidhës të secilës ministri 

11 

Statutet e ministrive 

amandamentohen dhe TeR 

të DKZHIE miratohen nga 

Sekretari përmanent i 

secilës ministri 

Shefi i DKZHIE aprovon 

përshkrimet e punës për 

stafin. 


manualin mbi procedurat 

ZDP kanë organizuar 

takimin e parë të rregullt të 

zyrtarëve ndërlidhës nga 



manualin mbi procedurat 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 


vitit 

2010 

Gjysma 

e parë 

e vitit 

2010 

Gjysma 


viti 

2010

1. RRETH KËTIJ RISHIKIMI 

1.1. Fushëveprimi i këtij rishikimi 

Rishikimi ka për qëllim analizimin e arranzhmave ekzistuese për koordinim të ndihmës ndërkombëtare 

për zhvillim në Kosovë në mënyrë që të sjell disa rekomandime në mënyrë që sistemi i koordinimit të 

ndihmës në Kosovë të mund të lejojë: 

- Shfrytëzimin e efektshëm të ndihmës ndërkombëtare për të përkrahur zhvillimin dhe integrimet 

evropiane të vendit 

- Mundësinë që administrate e Kosovës gradualisht të marrë lidershipin dhe përgjegjësinë për 

planifikim dhe ekzekutim të programeve kyprogrameve kyçe të ndihmës ndërkombëtare 

- Shfrytëzim efikas të resuresve të pakta të administratës së Kosovës 

Rishikimi mundohet të qartësoj këto çështje: 

- Arsyetimin ekonomik dhe politik për implementim të fuksionit për koordinim të ndihmës në 

Kosovë 

- Arsyet e suksesit dhe dështimit në krijimin e sistemin për koordinim të ndihmës 

- Të mirat dhe dobësitë e politikave, rregulloreve, sistemeve institucionale për menaxhim dhe 

koordinim të ndihmës ndërkombëtare 

- Kapacitetet administrative për institucionet e QK në fushën e koordinimit të ndihmës 

- Ndërlidhjen e koordinimit të ndihmës me proceset kombëtare buxhetore-planifikimi i integruar i 

burimeve 

- Ndërlidhja mes koordinimit me elementet kyçe të zhvillimit kombëtar dhe axhendës së IE 

Si rezultat i këtij rishikim një sërë rekomandimesh janë dhënë që mbulojnë fushat në vijim: 

- Korniza e politikave dhe rregullative 

- Blloqet kyçe funksionale nën sistemin e KA 

- Arranzhimet institucionale dhe organizzative 

- Burimet e personelit dhe administratës 

Rekomandime specifike janë formësuar për periudhën e ardhëshme 3 vjeçare (2009-2011). Ndërsa disa 

nga rekomandimet e përgjithshme e tejkalojnë këtë periudhë. Validiteti i rekomandimeve që shkon pas 

2010 është rishikuar para implementimit ngase kushtet mund të ndryshojnë me kohë. 

Ky rishikim ka për qëllim të mbulojë sa më shumë të jetë e mundur inistitucionet e administratës qendrore 

të Qeverisë së Kosovës. Audienca primare e targetuar e këtij rishikim janë institucionet në zemër të 

qeverisë siç është Agjencia për Koordinim të Zhvillimit dhe Integrime Evropiane, Ministria e Ekonomisë 

dhe Financave (MEF), ministritë tjera që merren me ndihëm ndërkombëtare në fushën e tyre të 

kompetencave. Edhepse ndihma ndërkombëtare në Kosovë mbuloj një sërë institucionesh të ndryshme 

përfshi ato shtetërore, regjionale dhe autoritetet locale, akterët e sektorit privat dhe përfaqësuesit e 

shoqërisë civile, ky rishikim është fokusuar në koordinimin e ndihmës në nivel të qeverisjes qendrore si 

pushtet ekzektutiv. Rishikimi nuk përfshinë institucionet jo ekzekutive në nivel qendror si kuvendi, zyrat e 

pavarura auditore apo autoritetet në gjyqësor. Ka dy argumente kryesore për këtë qasje selective, sëpari, 

ndihma ndërkombëtare e alokuar për institucionet ekzekutive qendrore mbulon fushat më kritike për 

zhvillim ekonomik dhe social të vendit, e dyta, ekzistojnë parakushtet themelore për të instaluar sistemin 

koordinues mes akterëve brenda pjesës ekzekutive të qeversisë qendrore në kohë relativisht të shkrutër 

dhe në mënyrë efikase sa i përket kostos. 

Fokus i këtij rishikimi nuk janë detajet apo sistemet menaxhuese të ndihmës ndërkombetare përfshi 

sistemet e ndihmës të donatorëve të vegjël (p.sh.multilaterale, bilaterale apo jo-qeveritare), nga të cilat ka 

shumë në Kosovë. 

Për më tepër, ky rishikim fokusohet në sistemet e menaxhimit të ndihëmës signifikante ndërkombëtare, 

për të evituar shpërndarjen e kapaciteteve të administratës së Kosovës në fusha me fushë detaje dhe 

ndikime të vogla praktike. 

Ky rishikim fokusohet në koordinimin e asaj ndihme ndërkombëtare që qeveria e Kosovës e përfiton si 

asistencë të pakthyeshme në formë të asistencës teKAike, granteve, investimeve, përkrahjes me të mira 

dhe përkrahjes buxhetore.Rishikimi nuk do të bëj ndarjen mes asistencës së dhënë nga donatorë multiapo 

bilateral, shtetet individuale, apo entitetet specifike brenda këtyre shteteve apo organizatave 

ndërkombëtare. Kriter kyç do të jetë që ndihma të jetë dhëna nga entitet public dhe ka për qëllim të 

12

adresojë nevojat zhvillimore të Kosovës. Termet si asistenca zhvillimore, ndihma e huaj, ndihma 

ndërkombëtare mund të trajtohen si sinonime në këtë rishikim. Megjithatë për hir të thjeshtëzimit dhe 

përdorimit të terminologjisë së unifikuar-termi-ndihmë ndërkombëtare për zhvillim (ANZH) do të përdoret 

gjatë gjithë rishikimit. Ky rishikim është i limituar ngase nuk merr parasysh menaxhimin e investimeve të 

huaja direkte të nxitura nga logjika e biznesit dhe që kanë pëe qëllim profitin. Rishikimi poashtu nuk do të 

jetë i ndonjë rëndësie për menaxhimin e huave nga institucionet ndërkombëtare financiare ngase ky 

aktivitet duhet të merret më shumë parasysh gjatë rishikimit të menaxhimit të politikës fiskale të vendit. 

Pekuliariteti i këtij rishikimi mbulon jo vetëm perspektivën institucioneve qeverisëse të Kosovës por edhe 

atë të agjencive më të mëdha donatore. Duke u ballafaquar me një qëndrim pasiv politikash nga ana e 

Qeverisë së Kosovës, prioritetet, sistemet e shpërndarjes dhe pikëpamjet e koordinimit të donatorëve 

individuale në fakt kanë luajtuar një rol të rëndësishëm në definimin e menaxhimit të ndihmës në Kosovë 

gjatë viteve të fundit (të gjitha iniciativat kryesore në këtë fushë-nga konferenca e donatorëve e 2008-ës e 

deri tek krijimi i AKZHIE janë marrë nga vet donatorët) 

Rishikim respekton marrëveshjen e arritur gjatë Konferencës së Donatorëve të 2008-ës mbi krijimin e 

përgjithshëm institucional dhe parimet e koordinimit të zhvillimit. Prandaj, rishikimi fillimisht fokusohet në 

analizimin e procesve kyçe të koordinimit të ndihmës dhe identifikon hapa praktik që duhen marrë për të 

bërë më operativ dhe të efektshëm sistemin e koordinimit të ndihmës. 

1.2. Metodologjia e rishikimit 

Raporti u pregatit nga eksperti ndërkombëtar afat-shkurtër (ISTE) Andzs Ubelis dhe ekspertët vendorë 

afat-shkurtër (LSTE) Sabiha Shala dhe Ruzhdi Halili. 

Rishikimfazën e mbledhjes së fakteve është organizauar në një numër hapash të njëpasnjëshëm që 

përmban disa takime dhe inervisat të strukturuara me aktorë kyçë në sistemin e kordinimit të asistemncës 

– institucionet qëndrore si AKZhIE dhe MEF, kordinatorët e ANZh në ministritë e linjës, përfaqësues të 

organizatave donatore në Kosovë, did eh me ekspertë që kryejnë rishikime të tjera horizontële dhe 

projekte të lidhura me ngritjen e kapacieteve. Për shkak të kufizimeve kohore nuk patëm mudësi të 

organizojmë intervista me të gjithë përfaqësuesit e organizatave donatore apo gjithë ministritë e linjës, 

prandaj zgjodhëm një kampion nga të dy këto grupe të synuara. Një listë me institucionet e intervistuara 

gjendet në Aneksin 5.1. Hapi i dytë ishte studimi në tavolinë i dokumentacionit përkatës – ligje, 

dokumente t ëplanifikimit strategjik, studime, si deh përmbledhje të dhënash nëpërmjet pyetsorëve të 

shpërndarë në ministritë e linjës. Aneksi 5.2. tregon statusin e përgjigjeve të pyetsorëve. Për ilustrim dhe 

standartizim, janë përdorur krahësime me praktikat e kordinimit të asistencës në vede te tjera si Letonia, 

Ukraina, Moldavia, Shqipëria, Maqedonia. Faza përfundimtare e rishikimit ishte pregatitja e projectraportit 

dhe prezantimet pasuese për grupet kyçe të synuara. 

Rishikimi u zhvillua duke respektuar përpjekjet e përbashkëta të kryera prej Qeverisë së Kosovës dhe 

organizatave donatore për krijimin e sistemit efektiv të kordinimit. Rishikimi ngrihet mbi rezultatet dhe 

rekomandimet e nxjerra tashmë nga një numër studimesh deh raportesh të pregatitura mbi kordinimin e 

asistencës në Kosovë (p.sh. “Analizë dhe rekomandime për përmirësimin e kordinimit të asistencës në 

Kosovë” nga PAI në projektin e financuar DFID, “Kordinimi Qeveritar i Strategjive dhe Donatorëve” nga 

Lars Oscar, “Absorbimi i fondeve të para-anëtarësimit: Koncepti dhe Implikimet në Kosovë” nga Mojmir 

Mrak, Dragan Tilve në projektin e financuar nga ERA e BE) Rishikimi merr parasysh gjithashtu faktin se 

një numër rekomandimesh dhe mbështetje praktike për ndërtimin e institucioneve për ndërtimin e 

kunksionit të kordinimit të asistencës Brenda Qeverisë së Kosovës është ofruar prej Projektit IPA të BE 

mbi forcimin e kapaciteteve për Integrimin Europian – raporti nga Katri Lorvi u hartua paralelisht me 

raportin për rishikimin e KA. Ekziston gjithashtu mbështetje permanente për ngritjen e kapaciteteve në 

MEF për ndërtimin e kapaciteteve të nevojshe në fushën e menaxhimit të financave publike. Gjatë 

misionit të mbledhjes së fakteve ka pasur intervista edhe me ekspertë nga projekte ekzistuese për 

ngritjen e kapaciteteve në Qeverinë e Kosovës. 

13

2. KORNIZA STRATEGJIKE PËR SISTEMIN E KORDINIIMIT TË ASISTENCËS 

2.1. Arsyeja politike dhe ekonomike për kordinimin e asistencës 

Ka arsye politike dhe ekonomike për prezencësn e ANZh në Kosovë dhe ekzistencën e një funksioni të 

fortë për kordinimin e asistencës brenda QK. Megjithëse Kosova nuk mund të shihet si vend I varur prej 

ndihmave, prezenca ndërkombëtare dhe financimi ndrkombëtar janë kritike për stabilitetin dhe zhvillimin 

e vendit. Donatorët e mëdhenj që u organizauan në Konferencën e Donatorëve në 2008 janë angazhuar 

të ofrojnë në Kosovë një asistencë në vlerën e 1.2 miliardë EURO në përiudhën 2008-2011. Kjo është një 

sasi e rëndësishem financimi nëse shuihet në raport me madhësinë e ekonomisë psh. buxheti i QK për të 

njëjtën periudhë mund të shkojë në 4.6 miliardë EURO (buxheti total i 4 viteve në përputhje me KASh) 

dhe GDP vjetore mund të jetë 4.2 miliardë EURO gjatë të njëjtës periudhë. Asistencë ndërkombëtare që 

mbërrin nivelin e 7% të GDP sinjalizon rëndësinë e këtij financimi për ekonominë dhe nevojën për 

strategjin të fortë për përdorimin e këtyre fondeve në mënyrën më të arsyeshme dhe efektive. 

Duhet pranuar që ka presencë të konsiderueshme të donatorëve në Kosovë janë kryesisht të motivuar 

prej arsyeve politike dhe diçka më pak të drejtuar prej axhendës së zhvillimit ekonomik të rajonit. Kjo 

rezulton në një nuër të madh ndërhyrjesh të fragmetuara nga donatorë të shumtë dhe logjikisht do të 

çonte në rëndësinë e madhë të përpjekve për kordinim nga ana e qeverisë. Në ndërkohë është e 

natyrshme që në situatën e presencës së madhe të donatorëve dhe qasjes relativisht të lehtë tek fondet e 

jashtme nuk ekziston nxitja tek qeveria për të filluar të kuptojë se burimet e ANZh janë të kufizuara dhe ka 

nevojë për prioritizim dhe përdorim të kordinuar të këtij financimi. 

Numri i viteve të kaluara nën administrim ndërkomb ëtar (UNMIK) dhe interesi politik i fortë actual i QK 

për njohje ndërkomëtare ka ndikuar kulturën politike dhe administrative të shtetit të sapokrijuar, sidomos 

në fushën e KA. Nuk ka traditë për propozimin (imponimin) e axhendës zhvillimore kombëtare ndonjë 

partneri ndërkombëtar apo për të udhëhequr në përputhje me të asistencën ndërkombëtare që i ofrohet 

vendit. Në të kundërt, është menduar se donatorët plotësisht të kompletuar në vendim-marrjen mbi 

asistencën në Kosovë dhe nuk ka pritshmëri të madhe për marjen e pronësisë prej QK 

Duhet marë parasysh gjithashty që shumica e asistencës ndërkombëtre që rjedh aktualisht në KOsovë 

mbart qartësisht karaktertranzicioni. Asistenca do të përfundojë kur Kosova të stabilizohet dhe vendi të 

arrijë parametra të caktuar të zhvillimit ekonomik. Prezencë afat-gjatë mund të pritet vetëm në rastin e 

disa donatorëve. , mund të pritet gjithashtu që rritje e rëndësisë së BE si ofrues i ndihmës. Për më tepër, 

BE ësht donatori që në një kohë të caktuar në të ardhmen mund te propozojë decentralizimin e 

menaxhimit të asistencës ë tij në Kosovë nëpërmjet delegimit të disa funksioneve të menaxhimit të 

ndihmës duke i kaluar përgjegjësinë për to QK. Nga ana tjetër dis donatorë aktualë do të synojnë gjithnjë 

e më tepër ofrimin e mbështetjes së tyre në formësn e mbështetjes buxhetore. Kjo do të thoshte që 

funksioni i KA, në kuptimin e tij tradicional, të mos jetë më i nevojshëm dhe të zëvendësohet prej 

menaxhimit bazuar në efektivitetin e performancës të financave publike. Kësisoj QK duhet të ketë 

parasysh gjthashtu këto skenare zhvillimi me rastin e ndërtimit të sistemit të saj të KA. 

Për sa i përket axhendës strategjike përtej ANZh për Kosovën ka gjithësesi dy qëndrime të mëdha që në 

njëfarë mënyre janë komlementare. Së pari, ështe axhenda e integrimit në BE, që do të totë që shumica 

e proceseve të bërjes së politikave, legjislative, institucionale drejtohen prej ambicies së Kosovës për t‟u 

bërë pjesë e BE në të ardhmen e parashikueshme. Së dyti, është axhenda e rindërtimit dhe rritjes 

ekonomike e sociale të drejtuara prej vullnetit të vendit për të arritur standarte më të larta jetese, 

konkurueshmëri ekonomike, stabilititet ekonomik dhe social. Edhe nëse integrimi në BE dominillueshme 

për QK të përdorë gjithë mundësitë për integrimin sa më të mundshëm të të dyja axhendave nën një 

kornizë të vetme strategjike. Vështrimi i zhvillimit ekonomik dhe social nëpërmjet perspektivës së 

integrimit në BE mund ta ndihmojë këtë qasje. 

2.2. Vlerësimi i përgjithshëm i politikave të përgjithshme për koordinim të asistencës 

Të mirat dhe mundësitë 

Nuk ekziston një document i vetëm për planifikim politikash ose një pjesë legjislative e cila mund të 

konsiderot apo shërbejë si boshti kurrizor e politikës së koordinimit të asistencës ne Kosovë. Megjithatë, 

kjo nuk do të thotë se ka vakum në politikat aktuale në këtë fushë. Ka një numër nismash të ndërmarra 

dhe dokumente mbi politikat në fushën e Kordinimit të asistencës gjate viteve të fundit, të cilat kanë 

formësuar kornizën e politikave rrëth koordinimit të asistencës. 

14

Në përgjithësi, si qeveria e Kosovës ashtu edhe komuniteti i donatorëve pajtohen rreth nevojës për 

politika në sferën e koordinimit të asistencës. Vendimi që u morr nga qeveria e Kosovës pas Konferencës 

së donatorëve në qershor 2008 konfirmon vendosjen e një sistemi për koordinim. Qeveria e Kosovës ka 

bërë zotim politik për të vendosur një axhendë zhvillimore të qartë që do ti printe asistencës 

ndërkombëtare si dhe të rrisë kapacitetin e nevojshmë administrativ për të koordinuar dhe për të 

absorbuar asistencën në mënyrë efektive. është arritur marëveshtje mes qeverisë së Kosovës dhe 

komunitetit donator që të monitorohen dhe përcillen zotimet nga Konferenca e Donatorëve duke 

organizuar një Forum të Nivelit të Lartë (FNL) mbi asistencën zhvillimore. 

Gjatë përgatitjes dhe përcjelljes së pritjeve nga Konferenca e donatorëve një numër dokumenteve politike 

për koordinimin e asistencës janë draftuar dhe pajtuar nga qeveria, si psh dokumentet: “Rolet dhe 

përgjegjësitë e pjesmarrësve në qeveri për koordinimën e ndihmës”, “Drejt asistencës zhvillimore më 

efektive” dhe “Parimet e koordinimit të asistencës”. Këto dokumente përpiqen të rregullojnë renditjen 

institucionale për koordinimin e asistencës si dhe mekanizmat koordinues. Është bërë edhe përshkrimi i 

përgjithshëm i objektivave dhe detyrave për kordinimin e asistencës. Dokumenti i fundit definon parimet 

kyçe për koordinim të efektshëm përfshi këtu pronësinë e qeverisë, planifikimin koherent të zhvillimit, 

ndërtimin e strukturave të domosdoshme për programim, monitorim, evaluim dhe menaxhim të 

asistencës ndërkombëtare. Por, këto dokumente ende nuk mund të shërbejnë si instrumente 

operacionale në duar të qeverisë. Ato më shumë shërbejnë si një prezantim i qëndrimit të përgjithshëm 

politik. 

Korniza afatmesme e shpenzimeve (KASH) për vitet for 2009-2011 është zhvilluar dhe aprovuar gjatë vitit 

2008 si një dokument që duhet të sigurojë koherencë mes axhendës nacionale të zhvillimit dhe 

planifikimit të resurseve – dy procese këto të gjeneruara nga burimet e Kosovës dhe ndihmës 

ndërkombëtare. Ky dokument do të analizohet edhe më tepër në kapitullin 3. 

Një renditje institucionale për koordinim të asistencës në nivelo qëndror të qeverisë është akorduar duke 

vendosur Agjencinë për koordinim të zhvillimit dhe Integrimeve Europiane (AKZHIE) në qendër të 

strukturës institucionale. Termat e referencës për agjencinë janë zhvilluar dhe mbulojnë funksionet kyçe 

të koordinimit të asistencës. Ekziston edhe një strukturë e përgjithshme e koordinatorëve të asistencës 

në nivel të ministrivce të linjës dhe janë ndërmarrë nisjativat e para për të themeluar grupe punuese 

sektorale për koordinim të asistencës. Renditja institucionale dhe kapacitetet nëpër institucione do 

analizohen më detajisht në kapitullin 4. 

Gjatë vitit 2007 kishte një përpjekje për të zhvilluar dhe përgatitur për nënshkrim një Memorandum 

Mirëkuptimi mes Qeverisë së Kosovës (QK) dhe donatorëve për “Praktikat e përmirësuara të qeverisë 

dhe partnerëve zhvillimorë për efektivitetin e ndihmës në Kosovë”. Ky dokument do të kishte për qëllim të 

përmirësojë përpjekjet për koordinim si nga ana e qeverisë ashtu edhe të donatorëve. Megjithatë 

dokumenti asnjëherë nuk është finalizuar apo aprovuar. 

Evidentimi dhe grumbullimi i të dhënave mbi asistencën ndërkombëtare në Kosovë ndodh me ndihmën e 

bazës së shënimeve të donatorëve (RIMS) e i cili azhurnohet çdo vit. Praktikat e raportimit, grumbullimit 

të dhënave dhe monitorimit do të analizohen më hollësisht në kapitullin 3. 

Dokumentet dhe nisjativat e lartëpërmendura ofrojnë disa indikacione pozitive mbi hapat e parë që janë 

ndërmarrë për vendosjen e sistemit për koordinimit të asistencës. Gjatë hapave tjerë të zhvillimit të 

sistemit për koordinim të asistencës, QK do të mund të ndërtojë mbi zotimin politik aktual të fuqishëm për 

të zhvilluar funksionin në fjalë, mbi konsensusin për të pasur kornizë të integruar planifikimi politikash 

zhvillimore, mbi përpjekjet fillestare për të krijuar planifikim resursesh të unifikuar për buxhetin nacional 

dhe ndihmës ndërkombëtare dhe mjbi renditjen e pajtuar institucionale për koordinim në nivel qëndror të 

qeverisë. 

Mangësitë dhe rreziqet 

Deri tani ka psur një numër përpjekjesh për të përfshirë kapacitet qëndror për koordinimin e asistencës në 

QeK. Ka ekzistuar një njësi për ndërtim kapacitetesh (njësia merrej më asistencën apo koordinim e 

asistencës në ndërtim kapacitetesh dhe azhurnimin e bazës së shënimeve të lartëpërmendur) të krijuar 

dhe të vendosur përbrenda MEFit dhe ZKMsë e më vonë të transformuar në Qendrën për Koordinimin e 

Donatorëve. Megjithatë, këto përpjekje kanë nuk kanë pasur suskes të dukshëm dhe nuk kanë sjellë 

ndonjë ndikim të vërejtshëm. Ekziston një sërë arsyesh pse këto përpjëkjë në sferën e koordinimit të 

asistencës nuk kanë dhënë rezultate të dukshme. Arsyet kryesore për dështimin e këtyre nismave të 

dertashmë ishin: 

15

- Meqë Kosova kishte qasje të lehtë në IDA dhe këtë të pa kushtëzuar sa i përket sasisë, nuk 

kishte kërkesë politike për prioritizim të vërtetë dhe përpjekjet për koordinim nga ana e qeverisë; 

- Për shkak të specifikave të kulturës politike dhe administrative aftësia për të krijuar kapacitet në 

qendër të qeverisë që do ishte në gjendje për të nxitur akterët kryesorë në qeveri si dhe në 

organizata donatorë të aktivizohen, përfshi këtu kapacitetin pët të “diskriminuar” apo për të thënë 

jo atyre që nuk janë konsistent me prioritetet apo axhendat e miratuara; 

- Mungon korniza e fuqishme për planifikim politikash, e cila do të shërbente si shtyllë kurrizore për 

përpjekjet e koordinimit të asistencës, gjegjësisht mungonin prioritetet zhvillimore dhe masat për 

të definuar në afat të gjatë ashtu që koordinimi i asistencës të shërbente si udhërëfyes për 

donatorët dhe punën e tyre; 

- Edhe nnëse ka pasur ide mbi monitorimin dhe vlerësimin e efektivitetit të asistencës në mungesë 

të axhendës së politikave zhvillimore (përfshi këtu objektivat dhe synimet e arritshme) nuk ishte e 

mundur të matej bindshëm efektiviteti i përdorimit të asistencës ndërkombëtare (konkluzion – 

proporcioni i asistencës teknike në krahasim më përkrahjen për investime – nuk ofron shumë 

vlerë të shtuar); 

- Koordinimi i asistencës është konsideruar si “funksion i izoluar” gjegjësisht ka fokusuar 

vëmendjen në sferat si grumbullimi i të dhënave rreth aktiviteteve të donatorëve në Kosovë (psh 

mirëmbajtja e bazës së shënimeve të projekteve) dhe përpjekja për të përmirësuar koordinimin 

mës donatorëve (psh përpjekje për të evituar dyfishimet) e jo konsiderimi i koordinimit të 

asistencës si funskion komplementar ndaj funksionit të planifikimit dhe menaxhimit të zhvillimit 

me qëllimin e vetëm të mobilizimit dhe përdorimit racional të resurseve për përkrahjen e 

axhendës nacionale të zhvillimit; 

- Institutionalisht planifikimi zhvillimor dhe Koordinimi i asistencës nuk janë vendosur nën një 

institucion, gjë që ka fuqizuar efektin e lartëpërmendur të izolimit; 

- Qendra për Koordinim e Donatorëve (QKD) ka vuajtur nga mungesa e kapacitetit institucional, 

përkrahjes nga niveli politik dhe mungesës së kredibilitetit në sytë e komunitetit donator. 

Ashtu siç u përshkrua në kapitullin e mësipërm, ka zotim politik dhe dokumente mbi politika, në nivel 

deklaratash, të zhvilluara kah mesi i vitit 2008, por shumë pak nga këto ide janë operacionalizuar dhe 

aplikuatr në periudhën e këtij rishikimi. AKZHIE si akteri kryesor në nivel qëndror për koordinimk të 

asistencës ka qenë në proces permanent të ristrukturimit dhe reformave të brendshme. Si rezultat 

renditja institucionale me AKZHEI në qendër të koordinimit të asistencës ende nuk është testuar në 

praktikë prandaj edhe është shumë e vështirë të jipet ndonjë vlerësim rreth performancës së tyre. Politika 

e koordinimit të asistencës duket sikurështë organizuar në baza të kapanjave si psh para Forumit vjetor 

të nivelit të lartë. 

Meqë ka mungesë të ndonjë përshkrimi/dokumenti gjithpërfshirës për procesin e koordinimit të politikave 

apo për pjesë të ndara të procesit, nuk mund të flitet për ndonjë politikë të strukturuar, të organizuar apo 

të rregullt, kurse përpjekjet e QK në këtë lëmi mund të përshkruhen si masa ad-hoc (shpesh të nxitura 

nga ana e donatorëve dhe të udhëhequra nga ekspertë ndërkombëtar). Mungon çfarëdo kalendari i qartë 

për aktivitetet që duhen ndërmarrë, kështu që as donatorët e as ministritë e linjës nuk kanë çfarëdo 

udhëzimesh nga qendra e qeverisë. Ka pasur ankesa edhe në nivel intervenimesh operacionale 

individuale/projekte, që jo gjithmonë raportet mes përfituesve të projektit nga ana e qeverisë dhe 

organizatës donatore kanë qenë të formalizuara në formë të marrëveshtjes, memorandum të mirëkuptimit 

apo cfaredo lloj dokumenti tjetër. 

Është e qartë se komunikimi rreth procesit të koordinimit të asistencës është i varfër me të gjithë 

partnerët e përfshirë por edhe me publikun. Nuk ekziston njëëeb faqe e vetme apo një publikim që ofron 

një pasqyrë të përgjithshme të renditjes institucionale për koordinim asistence dhe rreth asaj se ç‟është 

arritur deri më sot në këtë lëmi. Edhepse grumbullohen shënimet përmes RIMS, nuk ka asnjë publikim të 

vetëm apo burim informatash të besueshëm rreth Asistencës ndërkombëtare në Kosovë. Ka ca shënime 

për projektet aktuale por me shumë pak qartësi në kuptim të perspektivës në të ardhmen sish se sa 

donatorë janë dhe do të janë prezent në Kosovë, sa është zotimi i përafërt në fonde, cilët sektorë janë të 

mbuluar, etj. 

Ekziston rreziku se funksioni i koordinimit të asistencës do të jetë më i asocuar me përpjekjet për të filluar 

koordinimin mes donatorëve (sinkronizimi i veprimeve të donatorëve) se sa me koordinimin e proceseve 

të planifikimit dhe ekzekutimit të politikave nga akterët e ndryshëm të qeverisë. Ky rrezik do jetë i lartë 

16

poqese AKZHIE dhe institucionet qëndrorë nuk marrin përsipër procesin e përgjithshëm të të politikave 

zhvillimore (përfshi integrimet europiane) planifikimit dhe koordinimit të ekzekutimit të tyre. 

Edhe nëse KASH është zhvilluar si kornizë shumëvjeçare e përgjithshme për planifikimin e buxhetit 

nacional dhe resurseve të ndihmës ndërkombëtare sipas axhendës nacionale zhvillimore, dokumenti 

aktualisht nuk shërben si bazë e sinqertë e programimit. Pjesa e dokumentit që ka të bëjë me ndihmën 

ndërkomëtare jep përshtypjen e një liste dëshirash e jo e një plani të mirëmenduar të investimit e i cili do i 

kontribonte zhvillimit. Ka edhe rrezik të mospërputhjes përderisa KASHi përpilohet nga MEFi e AKZHIE 

nuk përfshihet sa dhe si duhet. 

Ekzistoin rreziku se koordinimi i zhvillimit të i asistencës të bëhet një funksion anësor i agjencisë i 

prioriteteve më të ulëta kundruall funksionit prioritar të AKZHIEsë e që është menaxhimi dhe koordinimi i 

procesit të integri9mit Europian. Ky rrezik ekziston për shkak të faktorëve su – historiku intitucional i 

AKZHIEsë (më parë agjencion për integrime europiane), dominimi i donatorit më të madh gjegj. Unioni 

Europian, faktikisht që përbrenda strukturës së qeverisë AKZHIE nuk është duke udhëhequr procesin e 

disejnimit të politikave të përgjithshme për zhvillim dhe rritje ekonomike, dhe reformat kryesore (reformat 

të cilat nuk janë të ndërlidhura drejtëpërsëdrejti me procesin e integrimeve europiane). Nëse AKZHIE nuk 

ka pronësi mbi planifikimin e përgjithshëm të zhvillimit të QK (apo së paku të jetë e përfshirë fuqimisht në 

proces) aqta nuk do jenë në gjendje të nxisin partnerët në ministritë e linjës si dhe donatorët të rendisin 

përpjekjet e tyrë sipas prioriteteve nacionale. 

Në vakumin e kapaciteteve të domosdoshme administrative në QK donatorët e jashtëm po mbajnë 

pronësinë e procesit të koordinimit të asistencës, ka përpjekje për të informuar dhe involvuar qeverinë, 

por askush nuk mund të vërejë përpjekje të dukshme për trabsferimin e përgjegjësive mbi koordinimin 

dhe menaxhimin e IDA për QK. Ndërkohë, ekziston rreziku se institucionet e sapoformuara për koordinim 

të asistencës të ngarkohen më përgjegjësi që aktualisht tejkalojnë kapacitetet e tyre. Kjo do të çonte në 

performancë të dobët dhe fryte pune të kualitetit të ulët e që do të rrezikonte kredibilitetin e institucioneve 

kryesore të qeverisë së Kosovës. 

Sfidat 

Sic mund të vërehet nga përvoja në vendet tjera të ngjashme, themelimi i kapaciteteve për koordinimin e 

asistencës kërkon kohë të gjatë dhe angazhim të madh nga qeveria. Mund të parashikohet se ka një 

numër sfidash me të cilat do të ballafaqohet QK gjatë përpjekjeve për të vendosur dhe operuar sisteme 

efikase të koordinimit të asistencës në vitet në vijim. Disa nga sfidat janë të listuara në vijim: 

- Asistenca ndërkombëtare nga donatorët duhet konsideruar si burim që i është ofruar Kosovës për të 

përshpejtuar (në kuptim të shpejtësisë dhe kualitetit) zhvillimit të procesit të integrimeve Europiane, 

prandaj IDA, duhet përdorur për bashkëfinancim të shumicës së prioriteve nacionale më esenciale 

dhe ky burim nuk duhet konsideruar si fond plotësues për prioritetet që mbesin të pafinancuara pas 

shpërndarjes së resurseve nacionale financiare. 

- Do ketë nevojë për lidership dhe pronësi të qartë të procesit të koordinimit të asistencës nga QK, 

dukë marrë parasysh që koordinimi do të kërkojë shkathtësi dhe gatishmëri për të udhëhequr 

procesin e jo për të rregulluar trafikun apo sjellje prej pasagjeri në menaxhimin e fluksit të ndihmave 

ndërkombëtare. 

- Të gjindet balans mes interesave nacionale dhe nevojës për menaxhim më efektiv re4spektimit të 

nevojshëm të përpjekjeve të donatorëve (përkrahja dhe njohja nga të cilët mund të jetë tejet e 

rëndësishme për shtetin e sapoformuar). 

- Të integrohen planifikimin dhe ekzekutimin e politikave me menaxhimin relevant të resurseve 

(buxheti nacional dhe asistenca ndërkombëtare) – duke thyer kështu izolimin e koordinimit të 

asistencës si një politikë. 

- Sinkronizimi i përpjekjeve në fushën e planifikimit dhe ekzekutimit të burimeve vetanake të QK 

(buxheti nacional) dhe ndihmës ndërkombëtare meqë do ketë dy akterë kryesorë brenda QK – 

AKZHIE dhe MEFi. 

- Krijimi i një sistemi për koordinim të asistencës në pronësi të QK e që shërben interesat zhvillimore të 

Kosovës por në të njejtën kohë mbetet efikas sa i përket kostos si dhe nuk imponon kosto shtesë as 

për donatorët e as për përfituesit (psh evitimi i raportimitë dyfisht si qeveria e Kosovës ashtu edhe 

donatori). 

17

- Ndërkohë QK duhet të marrë parasysh që në afat të gjatë disa donatorë, e posaçërisht BE do të kenë 

si cak decentralizimin e funksionit të menaxhimit të ndihmës duke ndarë kështu përgjegjësinë për 

menaxhimin me pjesë relevantë të administratës së Kosovës. 

2.3. Rekomandimet për përmirësimin e kornizës së politikave të përgjithshme për koordinim të 

ndihmës 

Një koordinator efektiv do të përfshijë kapacitet dhe aftësi pët të vandosur axhendën e prioriteteve për 

periudhë më të gjatë se një vit, duke siguruar që partnerët i qëndrojnë besnik axhendës, ofrojnë 

udhëzime dhe vazhdimsi dhe kanë aftësi për të diskriminuar ata që nuk janë në linjë me prioritetet dhe 

axhendat e miratuara. Nevojiten ca përmirësime të mëdha në kornizën e përgjithsme pët koordinim 

asistence në mënyrë që të arrihet objektiva e ndihmës të mirëmenaxhuar në vend. Prandaj ky rishikim 

vjen me një numër rekomandimesh sa i përket kornizës së përgjithshme të politikave mbi KA për Kosovë. 

Rekomandimet 

1) Regullat dhe procedurat për pjesët e ndryshme të procesit të koordinimit të asistencës (si psh 

planifikimi i politikave, programimi, përzgjedhja e projekteve, monitorimi, raportimi) duhet definuar dhe 

përshkruar në rregullore ose duhet dokumentuar dhe vënë në dispozicion për të gjithë partnerët 

(ministritë e linjës dhe donatorët). Do të jetë detyrë parësore e AKZHIE të përgatisë dokumnetacionin 

e nevojshëm, por procesi i aprovimit mund të ndodhë në nivel të Zëvendës Kryeministrit (si 

Kordinator Shtetëror i Asistencës) ose qeverisë (duke nxjerrë një vendim mbi rregulloren) (korniza 

kohore – gjysma e parë e 2010) 

Kjo do të mundësonte që të gjithë partnerët (psh zyrtarët që merren me Koordinimin e asistencës 

nëpër ministri të linjës, aplikuesit potencial për asistencë apo përfituesit aktualë, partnerët në sektorin 

joqeveritar, organizatat donatore) të kuptojnë më mirë procesin e koordinimit të asistencës dhe rolin e 

secilit prej tyre në këtë proces. Në mënyrë që dokumentacioni për procesin e koordinimit të 

asistencës të jetë i arsyeshëm dhe i aplikueshëm, ai duhet të demonstrojë integrim të mirë me 

procesin e e gjithmjbarshëm të planifikimit dhe menaxhimit të politikave si dhe me procesin e 

përgatitjes së buxhetit nacional. Sa i përket formës së dokumentimit të përvojës së përgjithshmë, 

përvoja nga shtetet tjera (Moldavia, Letonia) tregon se është shumë e vështirë të mbulohet i tërë 

procesi i koordinimit të asistencës me një ligj të vetëm. Posaçërisht kur vjen deri të cikli i programimit 

dhe seleksionimi i projekteve dhe organizatat donatore, qasja që korniza rregullative shtetërore të 

imponojë kufizimin e procesit, nuk është shumë e mirëseardhur. Në këtë rast, zgjidhja më e mirë 

është përcaktimi për një dokument udhëzimesh të përgjithshme (psh udhëzues nga AKZHIE) që nuk 

është ligjërisht obligativ por mund të sqarojë hapat logjikë që duhen ndërmarrë. Mund të merret 

parasysh përvoja e Shqipërisë e zhvillimit të “dokumentit orientues për asistencën e jashtme” e i cili 

shërben si material metodologjik për të nxitur e përfshirë në kordinim të asistencës partnerët por nuk 

shkon aq larg sa të rregullojë kërkesat që dalin nga obligimet ligjore. Një pjesë legjislative mund të 

zhvillohet për pjesë më të vogla dhe më teKAike të menaxhimit të procesit të koordinimit të ndihmës, 

p.sh, në rastin e Latvisë dhe Maqedonisë ka rregullore (të aprovuara nga vetë Minisitri i Financave në 

rastin e Maqedonisë) rreth regjistrimit të projekteve të asistencës së jashtme që mundëson 

përjashtimin nga taksat. Wshtë gjithashtu e mundur që rregulloret specifike nacionale të zhvillohen 

dhe aprovohen nga ndonjë donator i caktuar e i rëndësishëm, për hir të organizimit të procesit të 

koordinimit dhe menaxhimit të asistencës p.sh, ka qenë praktikë e zakonshme e shumë vendeve 

gjatë procesit të aderimit të kenë rregullirne të veçanta për menaxhimin e asistencës së IPA. 

Kur vendoset një sistem i koordinimit të asistencës, ai duhet sa më shumë të jetë e mundur të dalë 

nga procedurat ekzistuese të cilat janë zhvilluar dhe testuar nga donatorët kryesorë në Kosovë. 

Duke njohur kapacitetet e kufizuara administrative në dispozicion të qeverisë, duhet rekomanduar 

përdorimi i procedurave dhe praktikave më të mira të zhvilluara dhe të aplikuara në Kosovë nga 

donatorët kryesorë. Kjo sugjeron procedurat për programim, përzgjedhje të projekteve, monitorim dhe 

evaluim. Kjo qasje do të sigurojë se nuk ka përpjekje të dyfishuara, gjë që ka ndodhur me disa 

partnerë zhvillimorë. Përvoja tregon se praktikat e programimit dhe monitorimit që aplikohen ndaj 

asistencës ndërkombëtare kanë qenë mjaft të influencuara nga praktikat e aplikuara gjatë menaxhimit 

të programeve të para-aderimit si PHARE. Ka shembuj të mirë të aplikimit të procedurave për 

prokurim dhe menaxhim projektesh të Bankës Botërore në disa ministri të linjës në QK, prandaj 

ekziston mundësia të adaptohen këto praktika. 

AKZHIE bashkë me partnerët nëpër ministritë e linjës (Zyrtarët Drejtues të Programeve) duhet filluar 

ushtrimin e dokumentimit të procesit të koordinimit të asistencës duke ndërmarrë kështu një 

regjistrim të procedurave dhe dokumentacionit ekzistues në përdorim të institucioneve të ndryshme. 

18

Grafikoni në vijim demonstron se aktualisht ekzistojnë procedura që kanë të bëjnë me koordinimin e 

asistencës në nivel të ministrive sektorale: 

A posedon institucioni juaj procedura/rregulla/udhëzues/proces të brendshëm që janë zyrtarisht të 

miratuara dhe që përdoren për koordinim të asistencës? 

2) Praktika e nënshkrimit të marëveshtjeve për bashkëpunim apo Memorandume të Mirëkuptimit (MM) 

mes Koordinatorit Shtëtëror për Asisterncë (KShA) dhe çdo organizate donatorësh që vepron në 

Kosovë duhet aplikuar gradualisht. i njejti parim duhet të vlejë edhe për nivelin e projekteve psh 

dokumenti nacional udhezues duhet të përcaktojë praktikën e harmonizuar që përfituesit të 

asistencës ndërkombëtare nga ana e qeverisë duhet ftuar organizatat donatore për të nënshkruar 

marëveshtjet mbi implementimin e projektit apo një MM në rastet kur ato marrëveshtje nuk ekzistojnë. 

AKZHIE duhet bërë institucion i cili siguron përgatitjen e marëveshtjeve mbi bashkëpunimin apo MM, 

kryen negociatat rreth tekstit përderisa formaliteti i nënshkrimit dehet lënë Zëvendës Kryeministrit.. 

AKZHIE duhet të mbajë rregjistër të të gjitha marëveshtjeve të nënshkruara, dhe duhet të azhornojë 

marëveshtjet nëse është e domosdoshme (afati – gjysma e parë e 2010). 

Një praktikë e tillë ka qenë e aplikuar në shtete ku asistenca ndërkombëtare luan rol të rëndësishëm. 

Marëveshtjet mbi bashkëpunimin si dhe MM janë lloje dokumentesh që u mundësojnë të dy palëve të 

rregullojnë përgjegjësitë dhe detyrat si dhe procedurat e bashkëpunimit. Kjo i jep mundësinë KShA të 

propozojë qasje të standardizuara të aplikuara në mbarë sistemin e koordinimittë asistencës por edhe 

u jep shansë organizatave donatore fleksibilitet për të disejnuar modelin e baskëpunimit me 

institucionet nacionale sipas kërkesave specifike të imponuara nga dispozitat ligjore apo institucionale 

të qeverive amë të donatorëve. Sa i përket marreveshtjeve rreth projekteve të caktuara, MM të 

marrin parasysh zhvillimin e një matrice mbi marëveshtjet për implementim projektesh që do 

shërbente si material metodologjik dhe do mund të përshtatej sipas specifikave të projekteve të 

caktuara dhe kërkesave të palëve nënshkruese. 

3) AKZHIE duhet të pregatitë dhe më pas qeveria duhet të miratojë një Plan mbi Koordinimin e Zhvillimit 

dhe Integrimeve Europiane (Plani i KZHIE) që përcakton se sistemet e koordinimit të asistencës janë 

integruar (planifikimi, raportimi i progresit, vleresimi) të IDA-s (Asistenca Ndërkombëtare për Zhvillim) 

ështës integruar qartë me planifikim dhe zbatimin e politikave të përgjithshme për zhvillimin e vendit, 

p.sh. agjenda për zhvillim ekonomik, reforma strukturore IE, enaxhimin e situatave pas konfliktit. 

(Korniza kohore – Pjesa e 2-të e 2009) 

Rekomandohet evitimi i krijimit të sistemeve paralele për planifikim dhe monitorim vetëm për ANZh e 

që nuk janë të integruara me politikë bërjen githëpërfshirëse dhe ciklin e zbatimit. Përvoja e Letonisë 

ka treguar se përpjekjet për të bërë dokumente të ndara planifikimi si p.sh “Plani indikativ nacional 

për asistencën e huaj” me qëllim të vetëm për të udhëzuar donatorët,është një përpjekje pa vlerë 

meqë dokumenti shpejt fillon të humbasë çfarëdo fokusi strategjik dhe shpejt humbet në korrektësine 

e informacionit gjatë zhvillimit të politikave të reja. Në Ukrainë ka pasur një përpjekje nga ana e KShA 

të zhvillojë startegjinë mbi asistencën teKAike ndërkombëtare për 3 vite (2008-2011) periudhë kjo për 

të arritur zyrtarisht obligimet që dalin nga Deklarata e Parisit. Fatkeqësisht, edhe pse dokumenti u 

përgatit, ai pësoi kritika të mëdha nga ana e donatorëve. Nuk u funksionalizua asnjëhere për 

mungesë lidhjesh të drejtëpërdrejta me axhendën zhvillimore dhe për shkak të mungesës së fokusit 

dhe legjitimitetit. E njejta mund të thuhet edhe për obligimet nacionale për raportim të progresit të 

implementimit të projekteve të asistencës teKAike ndërkombëtare gjegj. Nëse qëllimi i këtij procesi 

është grumbullimi i informatave për progresin e projekteve të asistencës teKAike por nuk është i 

lidhur qartazi me raportimin apo zbatimin e strategjisë së gjithmbarshme të shtetit për zhvillim apo 

ndonjë strategjie sektorale, atëherë ai nuk do prodhojë rezultate relevante dhe bile mund të jetë 

19

kundërproduktiv. Pa kontekst të qartë politik mbi ndihmën ndërkombëtare, projektet e AT nuk mund 

të vlerësohen mirë, dhe dyfishohen me kërkesat për raportim të organizatës donatore. Praktika të tilla 

janë testuar në Moldavi dhe nuk janë dëshmuar si efikase. Përvoja e Shqipërisë e përdorimit të 

Strategjisë Nacionale për zhvillim dhe Integrime 2007-2013 në kombinim me dokumentin Orientues 

mbi asistencën e jashtme mund të eksplorohen si model. Megjithatë, kopjimi i saktë i praktikës së 

Shqipërisë duhet trajtuar me kujdes meqë dokumenti orientues duket shumë i përgjithshëm edhepse 

vlera e tij e shtuar mund të vehet në dyshim. 

4) AKZHIE dhe MEF duhet të punojnë përsëafërmi për raundin e ardhshëm të përditësismit të KASH-it 

sepse ky dokument duhet të ofrojë korelacion të fuqishëm mes procesit të planifikimit dhe menaxhimit 

të resurseve vetanake (buxhetit të shtetit) dhe ANZh. Ky dokument duhet gjithsesi të përfshijë 

referenca të dokumenteve të tjera që përdorin të njejtin cikël planifikimi, duke evituar raportimin e 

dyfishtë. (afati– gjysma e parë e vitit 2010) 

Përmes projektimit të KASH-it, QK ka bërë një hap tejet të rëndësishëm drejt menaxhimit të integruar 

të burimeve në dispozicion. Tani kjo qasje duhet të mirëmbahet dhe të zhvillohet më tutje për të 

siguruar bashkëpunim të afërt mes institucioneve përkatëse (AKZHIE dhe MEF) dhe ministrive të 

linjës (njësitë për koordinim të ndihmës dhe njësitë për planifikim të buxhetit). Proceset duhet 

sinkronizuar deri në masë maksimale, posaçërisht në kuptimin e raportimit. Shumica e shteteve që 

kanë kaluar nëpër faza të ngjashme zhvillimi si Kosova tani, shpesh kanë humbur shansin duke lejuar 

procesin e menaxhimit të buxhetit nacional dhe të ndihmës ndërkombëtare të bëhen paralelisht dhe 

të pakordinuara. Megjithatë, në fazat e mëvonshme të zhvillimit është dëshmuar që kjo mënyrë nuk 

është efikase. Nevojitet një lidhje e fortë mes menaxhimit të KA dhe buxhetit të shtetit edhe për shkak 

se është në interes të QKsë që një pjesë e madhe e ndihmës ndërkombëtare ti ofrohet Kosovës si 

ndihmë direkte buxhetore. Përmes përgatitjes së KASHit institucionet duhet siguruar se shumica e 

resurseve të ANZh janë të orientuara kah bashkëfinancimit të prioriteteve bazë të Integrimeve 

Europiane dhe atyre Shtetërore Zhvillimore duke mundësuar kështu përshpejtim dhe efektivitet më të 

lartë në arritjen e synimeve të caktuara. 

5) AKZHIE dhe MEF duhet të përpilojnë në një afat të paracaktuar kohor, një cikël politikash për KASH 

dhe PVPE, duke ja propozuar të njejtin QKsë për miratim, në mënyrë që veprimet dhe masat që kanë 

për qëllim KA (psh cikli i programimit dhe monitorimit) të përshtaten sipas nevojës. Pas miratimit nga 

ana e Qeverisë, afati kohor duhet bërë publik dhe QKja ti përmbahet në mënyrë të përpiktë (afati 

kohor– gjysma e dytë e vitit 2009) 

Një nga karakteristikat kyçe, që procesi i koordinimit të jetë më efikas,është që procesi të jetë i 

parashikueshëm në të ardhmen dhe të gjithë partnerët të jenë të përfshirë në të, në menyrë që të 

planifikojnë veprimet e tyre në mënyrë të drejtë. Procesi i KA nënkupton që gjatë procesit të 

planifikimit të ekzistojë lidhje e qartë mes ciklit të planifikimit dhe raportimit të axhendave kyçe 

zhvillimore të qeverisë. ( p.sh KASH dhe PVPE). Duhet pranuar se shumica e donatorëve do të 

vazhdojnë të përdorin ciklet e planifikimit dhe programimit që përshkruhen nga dispozitat 

institucionale të krijimit të tyre. Cikli i politikave të donatorëve mund të mos përshtatet plotësisht me 

ciklin e politikëbërjes të adoptuar në Kosovë. Megjithatë, parashikueshmëria e veprimeve nga ana e 

QKsë do të shtonte kualitetin e procesit të KA-së dhe do të lejonte donatorët ti përshtateshin asaj aq 

sa është e mundur. 

6) ShE i AKZHIE duhet të sigurojë pronësi të qartë të funksionit të “koordinimit të zhvillimit” në mandat të 

agjencisë dhe në këtë mënyrë të zbatojë këtë funksion. AKZHIE si mekanizëm qëndror i QKsë duhet 

të demonstrojë kapacitet për zhvillimin e strtaegjisë zhvillimore të Kosovës dhe ta ndërlidhë atë me 

axhendën Europiane si dhe të organizojë raportim të integruar edhe për Integrimet Eurpiane edhe për 

Axhendën Shtetërore të Zhvillimit. (afati kohor – gjysma e dytë e 2010) 

Deri së voni AKZHIE është fokusuar kryesisht në udhëheqjen e procesit të Integrimeve dhe nocioni i 

“koordinimit të zhvillimit” nuk është artikuluar qartë dhe specifikuar në Termat e Referencës apo 

përshkrimet e vendit të punës të stafit. Dyshohet në aftësinë e këtij institucioni për të koordinuar në 

mënyrë efektive asistencën ndërkombëtare si dhe ta nxisë atë ti përshatet prioriteteve shtetërore dhe 

strategjisë së integrimeve Europiane nëse nuk merr nën kontroll procesin e projektimit dhe zbatimit të 

strategjisë gjithëpërfshirëse të zhvillimit të vendit. Pronësia e AKZHIE mbi procesin e koordinimit të 

planifikimit dhe zbatimit të procesit të zhvillimit shtetëror mund të arrihet përmes një partneriteti të 

strukturuar me institucionet tjera bartëse si MEF dhe ZKM. 

7) Koncepti i KZHIE i propozuar nga AKZHIE dhe aprovuar nga Qeveria duhet të sigurojë që sistemet e 

KA të miratohen nga Qeveria, si çështje parimore, për së paku 2-3 vitet e para të funksionimit dhe 

këto duhen mbajtur sa më të thjeshta përderisa përpjekjet e qeverisë duhet të kufizohen në një 

20

kornizë funksionesh dhe strukturash (psh nuk duhet të ndërmerren detyra si monitorimi, kontrolli apo 

evaluimi i vazhdueshëm i projekteve ndërkombëtare). (afati kohor –gjysma e dytë e 2009) 

Përvoja e shteteve të ngjashme (psh. Ukraina, Moldavia) ka treguar se ka tundim të madh për të 

miratuar procese të sofistikuara menaxhimi në KA, si raportim i detajuar mbi progresin dhe evaluim i 

asistencës ndërkombëtare. Nëse këto ambicie nuk janë të shoqëruara me kapacitet adekuat 

institucional nuk do jenë të logjikshme (rezultatet nuk do përdoren) dhe do humbasin resurse dhe do 

vihet në pyetje kredibiliteti i sistemit në tërësi. 

8) AKZHIE dhe partnerët e tij në ministritë e linjës (Zyrtarët Drejtues të Programit) duhet fokusuar 

përpjekjet rreth sistemit të KA në bashkëpunimin me donatorët kyçë që kanë angazhim afatgjatë në 

Kosovë dhe mund të marrin parasysh decentralizimin e funksionit të menaxhimit të asistencës dhe të 

delegojnë përgjegjësi rreth menaxhimit të QK. AKZHIE duhet të zhvillojë planin vjetor të punës që do 

të tregojë shpërndarjen e përpjekjeve të tij në sferën e KAsë. (afati kohor – gjysma e parë e 2010) 

Duke marrë parasysh natyrën tranzicionale të ndihmës ndërkombëtare në Kosovë si dhe kapacitetin 

e kufizuar administrativ për KD, përpjekjet e KA-së duhen përqëndruar në bashkëpunimin me 

donatorët kryesorë me axhendë afatgjatë ne Kosovë. Është e qartë se BE duhet trajtuar si partner 

afatgjatë në Kosovë. Prandaj, sistemi KA duhet të formësohet me supozimin se IPA do të jetë burimi 

kyç i asistencës ndërkombëtare në Kosovë në vitet në vijim. Aplikimi i Sistemit të Decentralizuar të 

Implementimit (SDI) për IPA duhet të konsiderohet si alternateivë në 5 vitet e ardhshme. 

9) AKZhIE duhet të regatitë dhe qeveria të miratojë një konceptim të pëtrgjithshëm mbi KZhIE që 

përfshin gjthashtu të gjitha veprimet për të siguruar që sistemi i KA të jetë transparent, i dukshëm dhe 

i parashikueshëm. Plani vjetor i punës për KA duhet të pregatitet nga AKZhIE dhe të miratohet prej 

QKD. (afati – gjysma e dytë e 2009) 

Meqë suksesi i KA varet fort prej komunikimint efektiv me partnerët të shumtë, me rëndësi të madhe 

vendosja e strategjisë së informimit dhe komunikimit në rrugën e duhur prej fillimit. Vendosja në 

funsionim e komunikimit efektiv do të kërkojë përpilimin të paktën të planit vjetor të punës të QK që u 

shpërndahet gjithë plave të përfshira dhe dhenia atyre fushëveprimin të besueshëm, të 

parashukueshëm dhe të qëndrueshëm, dhe mundëson planifikimin e përshtatshëm të burimeve. kJo 

do të kërkonte gjithashtu që të rejat më të rëndësishme mbi ngjarjet e KA të qarkullohen nëpërmjet 

faqës së internetit apo listave të posaçme të adresave. Duhet të ekzistojë gjithashtudhe një kulturë e 

përgjithshme e lejimit të qasjes së publikult ndaj informacionit (dokumenteve) që lidhen me 

kordinimin, planifikimin, implementimin, progresin deh rezultatet e ANZh, si dhe projektet specifike të 

financuara. Duhet të zhvillohen kanale të caktuara komunikimi për gruper të ndryshme të synuara 

psh. komunikimi ndërmjet administratës së QK, komunikim ndërmjet QK deh organizatave të 

donatorëve, komunikim ndërmjet administratës së QK deh partnerëve kyçë në sektorin privat dhe atë 

joqëveritar, si deh komunikim publikun e gjëreë nëpërmjet medias. Përvoja e vendeve si Letonia ka 

treguar se komunikimi efektiv dhe i mirë-strukturuar me organizatat e dnatorëve, institucionet 

partnere në administratë lejon ndërtimn e besueshmërisë në sistemin e KA dhe tregon vlerën e tij të 

shtuar. 

10) AKZhIE duhet të propozojë një system KA mjaftueshëm elastic për të punuar me donatorë të 

ndryshëm dhe për të respektuar specifikat e tyre. (afati– gjysma e dytë e 2009) 

Sistemi i KA duhet të prqëndrohet në sinkonizimin e punës së institucioneve shtetërore dhe të 

imponojë ledership qëndror të qartë mbi to. Në ndërkohë, ai nuk mund të ndikojë qasjen e shumicës 

së donatorëve. Në vend të kësaj, mjaft organizata donatore në Kosovë do të kërkojnë një qasje më të 

kujdesshme pasi puna duhet të kordinohet me kërkesat legjislative, ciklin buxhetor, kushtëzimin 

strategjik dhe mjedinsin institucional dedikuar organizatave donatore përkatëse nga selitë apo 

sponsorët e tyre. Sistemi i KA në QK duhet të jetë i gatshëm të përshtatet, sidomos në rastin e 

organizatave më të mëdah donatore. Për shembull në Moldavi ka pasur përpjekje për të krijuar një 

rregulore të unifikuiar për zbatimin e punës (planifikimi, raportimi, monitorimi i ANZh) me gjthë 

donatorët, që kanë pësuar kriticizëm të madh nga organizatat donatore për sa i përket afateve, 

kërkesave, praktikave që ndyshojnë nga një donator tek tjetri. Në Kosovë mund të pritet që sistemi i 

KA të duhet t‟u përshtatet afateve dhe kërkesave të donatorëve si BE. 

21

3. FUNKSIONET KRYESORE RELEVANTE PËR SITEMIN E KORDINIMIT TË ASISTENCËS 

Kjo pjesë e raportit shqyrton fnksionet kryesore relevante të sistemit të KA në Kosovë. Ky kapitull rishkon 

funksionet e KA që janë nënvizuar nga dokumente strategjikë si “Parimet e KA” dhe drafti i TeR për 

AKZhIE si dhe përqëndrohet në disa funksione shtesë që duhet të merren në konsideratë prej QK për të 

pasur një sistem funksional të KA. Për secilën përmblidhet gjendja aktuale së bashku me propozimet tona 

për përmirësimin e situatës në një përiudhë afat-shkurtër dhe afat-mesme. 

3.1. Planifikimi, programimi dhe përzgjedhja e projektit 

3.1.1. Ndërtimi i një axhende të vetme zhvillimi dhe përdorimi i mekanizmave të programimit. 

Arsyeja e funksionit 

Për vënien në funksionim të sitemit të KA duhet të ekzistojë vetëm një kornizë planifikimi për zhvillimin e 

vendit që të shërbejë sishtyllë kurrizore për planifikimin dhe programimin e ndihmës ndërkombëtare në 

Kosovë. Në një situatë ideale duhet të kete vetëm një program zhvillimi shumë vjeçar (3-5 vjet), i 

menaxhuar në mënyrë të centralizuar për QK, që përmban elemntë të ndryshëm të zhvillimit, psh. 

integrimin europian, rimëkëmbjen dhe rritjen ekonomike, menaxhimin post-konfliktual. Këto elementë 

mund të përshkruhen në dokumente të veçanta, por gjithësesi në këtë rast do të nevojitej koherencë e 

brendshme dhe referencë e kryqëzuar përqëendruar në mnëyrë që të flitet për axhendë të integruar të 

zhvillimit dhe kornizë koherente të strategjisë zhvillimore. Planet dhe programet e zhvillimit të sektorëve 

të veçantë duhet të bëhen pjesë integrale e kornizës. 

Për inmlementimin e funksionit të KA në vend, kjo kornizë duhet të ketë një vendosje të qartë prioritetesh, 

strukturim të tive të ndryshme të asistencës, matje të progresit dhe relevancë të asistencës përkundrejt 

prioriteteve të vendosura. Së fundmi,nëse miratohet dhe ndiqe vetëm një kornizë strategjike zhvillimore 

ajo do të çonte në përdorim më të mirë të burimeve financiare të asistencës ndërkombëtare. 

Situata në Kosovë 

Me përcaktimin e parimeve të KA, QK k njohur nevojën “….për përpilimin e një axhende të vetme 

(process i përcaktuar mitë që përfshin ambiciet për Integrim Europian)…”. Ka gjithashtu dhe ambicie për 

përputhjen e srtategjive sektoriale me prioritetet e zhvillimit shtetëror dhe integrimit europian si dhe për 

sigurimin e konsistencës së tyre me KASh. 

Ka pasur një përpjekje për krijimin e KASh si document i vetëm strategjik ku reflektohen në mën yrë të 

integruar prioritetet e zhvillimit shtetëror dhe integrimit në BE. Avantazhi i KASh është gjithashtu se ajo i 

sheh në mnyrë të integruar burimet e buxhetit shtetëror (burimet vetënake) dhe burimet nga ANZh. 

Versini i parë i KASh për përiudhën 2009-2011 është miratuar dhe është në process përditësimii 

dokumentit. 

Plani i Veprimit për Partneritetin Europian (PVPE) është dokumenti i dytë gjithëpërfshirës pregatitur prej 

QK për kordinimin e politikave të lidhura me integrimin në BE dhe për ofrimin e përgjigjeve strategjike 

ndaj prioriteteve të përcaktuara në dokumentin e Partneritetit Europian të miratuar prej Komisionit 

Europian. PVPE ka gjithashtu një pjesë të hollësishme të dispozitave të implmentimit – Matrica e 

Veprimeve që specifikon edhe asistencën donatore të kërkuar dhe ndarë. 

Së fundi, ka një numër strategjish sektoriale të zhvillimit të miratuara. Cilësia e këtyre dokumenteve 

varion prej sektorit në sektor. 

Megjithëse një numër hapash për të ndërtuar një kornize të vetme strategjish zhvillimore ka ende një 

numër dobësish dhe rreziqesh në këtë fushë që reduktojnë mundësinë . përdorimit të kësaj kornize 

strtegjike për KA. Hasen një numër problenmesh të përgjithshme: 

o Afatet e planifikimit dhe ciklet e zbatimit të dokumenteve të ndryshme të planifikimit strategjik nuk 

janë të sinkronizuara, e për më tepër nuk ka mundësi për organizimin në mnnyrë të strukturuar dhe 

kordinuar ndarjen e burimeve të ANZh; 

o Ka mungesë të përgjithshme të referencës së kryqësuar mdërmjet dokumen teve të ndyshëm, çka 

çon në probabilitet të lartë të mbivendosjes së strategjive apo “mosmbulimit me to”; 

o Shumicës së dokumenteve (përveç PVPE) u mungon seksioni operativ apo një pjesë e dokumentit që 

do i referohej posaçërisht veprimeve që duhen ndërmarrë në afate të caktuara kohore, autoritetin 

22

drejtues, burimet e ndara apo planifikuara, burimin e financimit, indikatorët specifikë dhe të matshëm 

(autputet, rezultatet); 

o Asnjë prej dokumeteve të planifikimit të zhvillimit shtetëror nuk përmban gjithë informacionin e 

nevojshëm mbi ndërhyrjet ekzistuese apo të planifikuara nga donatorët e tjerë, e për më tepër nuk 

mund të shihen aktivitetet e donatorëve në mënyrë të strukturuar, si dhe nuk ka mundësi për 

identifikimin dhe menaxhimin e mbivendosjes së asistencës; 

o Mungesa e fokusimit dhe formulimi i gjerë i prioriteteve – në situatën kur burimet janë të kufizuara 

dhe ka nevojë për progress të konsiderueshëm në një kohë relativisht të shkurtër (psh. përmbushja e 

kushteve të nevojshme për t‟u bërë vend anëtar i BE) duhet të ketë prioritizim ndëmjet masave 

financiare të propozuara, psh. dokumetet e planifikimit zhvillimor nuk mund të mbulojnë shumë 

prioritete, nuk mund të kenë një fushë veprimi shumë të gjërë, formulimi i prioriteteve suhet të jetë 

specifik dhe objektivi - i matshëm. Për shembull në rastin e Letonisë gjatë periudhës paraanëtarësimit 

ka pasur disa përpjekje për draftimin dhe miratimin e një plani shtetëror zhvillimi për të 

mbuluar jo vetëm integrimin në BE, por edhe axhendën shtetërore për zhvillim social dhe ekonomik. 

Megjithatë, gjithë këto përpjekje çuan në përcaktimin e një fushe mjaft të gjërë prioritetesh që 

mbulonin të gjitha fushat e mundshme të ndërhyrjes publike me pak relevancë krahasuar me mjetetd 

financiare në duart e qeverisë. Gjithësesi, drafti i implementimit dhe pjesës financiare apo planit u 

bënë të pakuptueshme pasi çuan në prioritete investimesh që tejkalonin disa herë mundësitë 

financiare të ekonomisë kombëtare dhe donatorëve. Si rezultat gjatë asj periudhe meqë e vetmja 

axhendë zhvillimore shtetërore mbeti Programi Kombëtar për Integrimin Europian, (ekuivalent me 

PVPE në Kosovë), dhe përcaktimi i prioriteteve në këtë dokument ishte paracaktuar nga axhenda e 

vendosur nga jashtë – Partneriteti për Anëtarësim, kapitujt për kërkesat e negocimit të anëtarësimit. 

Programi Kombëtar u përdor më pas si document referencë për planifiim projektesh asistence nga 

donatorët aktivë në atë kohë në vend. Disa prej strategjive sektoriale, psh. programet nacionale për 

trajtimin e ujrave të ndotura, menaxhimi i mbeturinave, ndërtimi i rrugëve, sektori hekurudhor 

plotësonin programin kombëtar për integrimin në BE (dmth. ofronin udhëzime më specifike në fushën 

përkatëse të veprimtarisë). 

o Nuk mund të ndjiqet një trend ku dokumentat e planifikimit strategjik të bazohen në analizë të 

hollësishme të situatës aktuale, duke përfshirë të dhënat, standartet përkundrejt gjendjeve të 

krahasueshme të rajoneve, analiza të tendencave, identifikim të mugesave zhvillimore. Kjo çon në 

situatën ku nuk është i mundur as identifikimi i qartë i gjendjes aktuale dhe as projektimi i objektivave 

realistë për t‟u realizuar me ndihmën e investimeve nga buxheti i shtetit apo ANZh. Ky nuk ësht ënjë 

problem vetëm i Kosovës. Traditë pak e zhvilluar dhe kapacitete te varfra për të zhviluar një analizë 

realiste dhe të basuar të situatës haset shpesh në administratat e bvendev e me administratë të re 

dhe mjedis ekonomik në ndryshim të shpjtë. 

Nëse dokkumentet specifike vlerësohen me perspektivë të shfrytëzimit të tyre për qëllime të KA, atëherë 

dobësitë në vijim duhet të indektifkohen: 

o KASH poashtu ka për qëllim të jetë dokumenti i vetëm që paraqet burimet e ndryshme financiare të 

vëna në dispozicion të QK që ajo të implementoj prioritet e saja të zhvillimit si dhe ka kaptiullin mbi 

asistencën e donatorëve, në vijim janë mangësitë e këtij dokumentit: 

o Nuk i referohet e nukdërlidhet me asnjë dokument tjetër të planifikimit të zhvillimit (p.sh. me 

PVPE) 

o Procesi i përzgjedhjes së projekteve prioriare për financim nga donarët nuk është shumë i 

qartë-dokumenti të krijon përshtypje sikur është ndërtuar nga grumbullimi i të dhënave nga 

poshtë-lartë, e që i lejon ministritë dhe agjencitë të paraqesin listë dëshirash të mira, listë kjo 

e cila nuk kalon asnjë lloj filtrimi në bazë të prioriteteve financiare apo të politikave 

o Nuk ka vend për „ hartën e donatorëve‟ pasi nuk ka indikacione se cilat projekte prej atyre të 

propoozuar për financim prej donatorëve janë mbuluar tashmë nga para-angazhimi apo 

angazhimi i organizatave të donatorëve. 

o PVPEësht një document gjithëpërfshirës për prioritetet e planifikimit dhe veprimet e 

nevojshme për udhëheqjen e procesit të IE, por përdorimi i tij për KA është i limituar për 

shkak të kufizimeve të mëposhtme: 

23

o Mëgjithëse dokumenti synon një perspektivë 2-4 vjeçare aktivitetet dhe burimet e lidhura me 

to janë të planifikuara kryesisht për 2 vjet, për më tepër procesi i rishikimit vjetor përmban 

dhryshime që nuk lejojnë konsiderimin e tij si dokument i besueshëm afatmesëm; 

o Kufizohet vetëm në atë pjesë të axhendës së zhvillimore të QK të lidhur me IE; 

o Ka një tabelë për Projektet e Donatorëve në aneks të PVPE, por megjithatë ajo dominohet 

qartësisht prej projekteve të financuara prej BEdhe nuk përmban informacion të plotë mbi 

aktivitetet e donatorëve të tjerë ; 

o Tabela e Projekteve të Donatorëve nuk lejon të gjykosh se sa do të asistojë një projekti i 

caktuar implementimn e aktivitetit përkatës në PVPE (dmth. nëse mbulohet plotësisht prej 

projektit apo adreson vetëm një çështje të veçantë dhe ka vend për ndërhyrje shtesë nga 

projekte të ardhshme donatorësh) 

o Matrica e Veprimit bashkangjitur PVPE tregon planifikimi e detajuar të buxhetit të shtetit deh 

burimeve të donatorëve, megjithëse: 

Nuk përmban indikacione se cili prej veprimtarive të PVPE mbulohen prej angazhimit 

të ardhshëm të donatorëve (vetëm projektet ekzistuese janë regjistruar); 

Nuk është plotësisht e qartë cilat nën-veprime mbulohen nga projekti dhe deri ku 

mbërrin projekti në implementimin e veprimit/nën-veprimit të PVPE; 

Të dhënat financiare mbi asistencë e donatorit dhe të dhënat mbi projektin të 

lidhura me veprimin/nën-veprimin nuk janë përherë koherente; 

Nuk është e qartë se si burimet financiare (buxheti i shtetit, ANZh) të disponueshme 

apo porcionet e planifikuara për t‟u shpërndarë në periudhën afat-mesme të 

mbuluara nga PVPE (asnjë ndarje në vite) 

o Strategjitë sektoriale vuajnë kryesisht mangësitë e mëposhtme: 

Rekomandimet 

o Mungesa e lidhjes së qartë (refrenca) me axhendën e përgjithshme zhvillimore të QK (KASh, 

PVPE); 

o Dokumenttet janë draftuar në mënyrë të ndryshme dhe përmbajnë nivele të ndryshme 

detajimi; 

o Shumicës së strategjive u mungon informacioni operacional dhe referenca e burimeve të 

mundshme. 

Axhenda e mirë-formuluar e zhvillimit shtetëror dhe dokumentet e programimit që mund të rrjedhin nga 

axhenda janë elementë esencialë për mirëfunksionimi e sistemit të KA. Ka një numër rekomandimesh që 

mund të ngrihen për të përmirësuar funkionin e planifikimit dhe programimit të sistemit të KA: 

1) Kur miraton konceptin e KZhIE, QK duhet të vendosë mbi një dokument të vetëm të planifikimit 

zhvillimor të QK që do të shrbejë si shtyllë kurrizore e aktiviteteve të KA dhe të lidhë qartësisht çdo 

programim apo monitorim të ANZh në Kosovë me atë document. Në 2009-2011 KASh duhet të 

përdoret për këtë qëllim. (afati – gjysma e dytë e 2009) 

Dokumenti duhet të jetë afatmesëm (3-5 vjet) që përmban analizë të fokusuar dhe statistikisht të 

arsyetuar të situatës aktuale (standartet), indikacione të një numri të kufizuar prioritetesh, veprime që 

duhen të merren për arritjen e prioriteteve, specifikimin e produkteve dhe rezultateve që do arrihen, 

indikimin e burimeve të mundshme dhe të planifikuara, referencë të kryqëzuar të dokumenteve të 

tjera të planifikimit strategjik. Ky document do të lejojë strukturimin e dialogut me donatorë të 

ndryshëm, planifikimin e shtrirjes së projekteve ekzistuese dhe të planifikuara të ANZh, sigurimin e 

lidhjes së projektit me prorotetet e zhvillimit shtetëror, si dhe ndjekjen e progresit. 

Do të ishte e këshillueshme në situatën aktuale (të paktën për 2009-2011) të përdoreshin disa prej 

dokumenteve ekzistuese të planifikimit të zhvillimit. Me sa duket KASh është dokumenti më 

24

irëndësishtëm në kërë mjedis. Megjithatë kjo kërkon përmirësimin e kordinimit dhe referencave të 

kryqëzuara ndërmjet KASh dhe dokumenteve të tjera të planifikimit zhvillimor (dmth. PVPE). 

Në një perspektivë më të gjatë, nëse Programi i Punës iQK (PPK) bëhet mekanizëm qëndror afatmesëm 

i planifikimit strategjik, siç është propozuar nga rishikimi i bërjes së strategjive dhe planifikimit 

të punës, atëherë ai duhet të funksionojë si axhendë e vetme për planifikimin zhvillimor. Megjithatë 

siç është propozuar PPK duhet të shërbejë kryesisht si document i planifikiit strategjik dhe nuk do 

përmbajë planifikim të detajuar të burimeve, duke ja lënë këtë detyrë KASh. Duket logjike që KA 

mbetet i fokusuar në KASh. 

Shqipëria përdor Strategjinë Komëtare për Zhvillim dhe Integrim 2007-2013 (SKZhI) – dokumenti 

strategjik i vendit, që përshkruan prioritetet për zhvillim të qëndrueshëm ekonomik dhe zhvillim social 

si dhe integrimin në Bashkimin Europian – si dokumenti kryesor i referencës për mbikqyrjen e 

donatorëve. Për më tepër ekziston një ProgramBuxhetor Afat Mesëm që kërkon që çdo ministri të 

zhvillojë një plan tre-vjeçar brenda kufirit të specifikuar të shpenzimeve për arritjen e objektivave 

programore strategjike. 

2) AKZhIE në bashkëpunim me MEF duhet të zhvillojë dhe propozohë për miratim tek ZKM (KShA) dhe 

Ministri i Financave një matricë operacionale për të plotësuar KASh dhe për të treguar në mënyrë 

gjithëpërfshirëse lidhjen ndërmjet prioriteteve specifike dhe veprimeve të planifikuara, autputeve dhe 

rezultateve të pritshme si dhe projekteve të ANZh të vendosura apo planifikuara. (afati – gjysma e 

parë e 2010) 

Meqë KASh nuk përmban gjithmonë nivelin e nevojshëm të detjeve do të ishte e arsyeshme të kishim 

një document më operacional që do të plotësonte kornizën. Matrica operacionale do të ishte një 

document që ndërtohet në logjikën e KASh (strukturë, prioritete të njëjta) e, megjithatë mund të 

përditësohet çdo vit dhe të ofrojë indikacione më precize për asistencën ndërkombëtare ekzistuese, 

realizimet e planifikuaratë të projekteve, për lidhjen me autputet dhe rezultate e paracaktuara në 

KASh, si dhe projektete ku donatorët kanë ndërmarrë tashmë agazhime shumë-vjeçare apo ka nisur 

puna pregatitore për nisjen e projektit. Matrica mund të zhvillohet në bazë të Matrizës të Veprimit, 

tashmë ekzistuese, për PVPE. Një shembull i matricës tregohet në tabelën më poshtë: 

Prioritet nr. “Titull” viti n 1 viti viti viti n+3 

n+1 n+2 

Veprim 

Input 

no. “Titull” 

BQK (identifikimi programit 

buxhetor) 

vlera vlera vlera vlera 

ANZh (identifikimi i donatorit, programit, ID e projektit) 

Angazhua 

r 


Planifikua 

r 


Treguesit 

Autpute Në sasi 

Standarte vlera n/a n/a n/a 

t 

Objektivi n/a vlera vlera vlera 

Rezultati Në sasi 

standarti vlera n/a n/a n/a 

objektivi n/a vlera vlera vlera 

Identifikimi i nevojave për ANZH (zbartësira financiare) duhet të kryhet nëpërmjet analizimit të 

burimeve të zotuara për të implementurar veprimet (inputet) dhe duhet të arrij pikësynime të qarta në 

afate të caktuara kohor. Nësë veprimi i planifikuar është prioritet i lartë, nënkupton se pikësynimett e 

paracaktuara duhet të arrihen në kohën sa më të shkurtër të mundshme, në mënyrë që burimet e 

buxhetit të QK dhe ANZH të mobilizohen në kohë sa më të shkurtër që të përshpejtohet arritja e 

rezultateve të dëshiruara. 

Për shembull,nësë ndërtimi i 3 pikave të reja kufitare me burime kombëtare është i mundur vetëm në 

vitin n+3, e me mobilizimin e burimeve të ANZh për këtë veprim prioritar rezultatet e pritura mund të 

1 Year “n” is the yearëhen the matrix has been adopted. 

25

arrihen në vitin n+2. Përcaktimi i pikësynimeve do të mundësonte monitorimin e mëvonshëm të 

performancës dhe vlerësimit të efektshmërisë së burimeve të shfrytëzuara. 

3) Me adaptimin e konceptimit të KZhIE, QK duhet të unifikoj ciklinin e planifikimit të politikave dhe 

përcaktimin e afateve për KASH dhe planifikimin zhvillimor në nivel sektorial. Kjo do të përfshinte 

sinkronizimin e cikleve për përcaktimin e politikave zhvillimore prioritare, rishikmin dhe ndjekjen 

(preferohen ciklet 3 deri 5 vjeçare). Për të programuar ANZh duhet të ketë cikël për vendimarrje 

vjetore mbi projektet që mund të përshtaten brenda kornizës zhvillimore të politikave (afati- 

gjysëmvjetori i dytë i 2009) 

Kalendari i sinkronizuar i planifikimit të politikave dhe programimi i veprimeve me të cilin janë të 

njoftuar në kohë të gjithë akterët e përfshirë në QK si dhe organizatat donatore do të mundësonte një 

punë të strukturuar në përcaktimin e prioriteve dhe përzgjedhjes së projekteve. Poashtu do të 

zvogëlonet rrezikun e ndërmarrjes së veprimeve të njejta paralelisht. 

4) AKZHIE ahd MEF gjatë pregatitjes së KASH dhe përzgjedhjes së projekteve për ANZH duhet të 

sigurohen se parimet e përzgjedhjes dhe koncentrimit të burimeve respektohen dhe gjatë programimit 

të ANZH (afati-gjysëmvejtori i parë i 2010). 

Duhet pas ambicie të qartë për të demonstruar se gjatë përzgjedhjes së prioriteve për zhvillim dhe 

veprimeve prioritare që do të propozohen për përkrahje të ANZh, ka patur një qasje selektive si dhe 

diskriminuese brenda nevoja të shumta për investim. 

Planifikimi duhet të demonstrojë se vetëm veprimet dhe projektet me prioritet të lartë, gjatë periudhës 

planifikuese do të propozohen për përkrahje nga buxheti kombëtar dhe ANZh. Kjo do të mund të 

arrihej vetëm duke imponuara kritere për përzgjedhje të caktuara nga qendra për çdo veprim 

zhvillimor të propozuar nëpërmjet përgatitjes së dokumeneteve si KASH. 

Duhet evituar përfshijra e veprimeve më pak të rëndësishme në KASh dhe që shtyjnë afatin e 

paracaktuar për ekzekutim dhe financim (p.sh.përfshijra e vperimeiteprimeve në vitin n ndërsa finan 

cimi vetëm në vitin n+3). 

Gjatë identifikimit të nevoja dhe programimit të ANZh duhet qartazi të theksohet se burimet 

koncentohen për të përshpejtuar implementim e veprimeve kyçe prioritare si dhe donatorëve nuk u 

propozohet financimi i veprimeve „‟shtesë‟‟ që nuk do të financoheshin nga burimet e buxhetit 

kombëtar në rrethana normale. 

5) AKZHIE në bashkëpunim me MEF duhet të zhvillojë dhe adoptojë manualin e procedurave për 

elaborim të dokumenteve për planifikim zhvillimor dhe programim dhe të sigurojë udhëzim qendror 

për aplikim të procedurave (afati-gjysëmvjetori i dytë i 2010). 

Për të qenë të sukseshëm gjatë përpilimit të një kornize koherente për politika zhvillimore, nga 

qendra duhet të vijnë udhëzime të qarta metodologjike dhe procedurale mbi draftimin e dokumeteve 

zhvillimore, konsultime me partner dhe vendimmarrje. Manuali duhet t‟ua shpjegojë ministrive 

sektoriale dhe donatorëve ciklin e përgjithshëm të planifikimit të politikave dhe vendimmarrjes, duhet 

të shpjegojë strukturën institucionale dhe mekanizmat koordinues të aplikuar, të udhëzoj mbi 

përcaktimin e prioriteve, përzgjedhjen e veprimeve të duhura, përcaktimin e pikësynimeve, definimin 

e nevojave për ANZh dhe zhvillimin e project propozimeve. Përpjekje të ngjashme rreth përgatitjes së 

dokumenteve të planifikimit të politikave janë ndërmarrë më herët në Shqipëri,ku është zhvilluar 

Manuali për Sistemin e Integruar Planifikues (përgatitur nga Departamenti për Strategji dhe Koordim 

Donatorësh) 

ALZHIE dhe MEF duhet të adoptojnë dhe duhet të përdorin mjete për programim të cilat tashmë janë 

të zhvilluara nga donatorët. Organizatat donatore kanë një numër standardesh për mjetet e 

programimit të ANZh në Kosovë, dhe do të mund të adoptoheshin më tutje nga QK. Për shembull 

struktura e e programeve shumë vjeçar indikative dhe qasja e njejtë dhe e strukturar ndaj përpjekjeve 

kombëtare për KD. 

6) AKZHIE duhet të propozojë dhe të arrij marrëveshje me donatorët e mëdhenjë mbi një dialog 

programues të rregulltë, të udhëhequr nga qendra dhe të mirë-organizuar (afati-gjysëmvejtori i dytë i 

2010). 

26

Kjo nënkupton se AKZHIE duhet të përpilojë politikat e tyre zhvillimore dhe kalendarin e ndjekjes si 

dhe duhet të ftojë të gjitha organizatat për të para-definuar planifikimin, programimin, si dhe ciklin për 

përzgjedhje të programeve (vjetor apo shumë-vjeçar sipas kërkesave specifike të organizatave 

donatore). Pjesë të programimit apo përzgjedhjes së projekeve nuk mund të udhëhiqen plotësisht 

nga qendra apo në disa raste do të ishin më mirë të ekzekutura në nivel të ministrive sektoriale, 

autoriteteve lokale apo shoqërisë civile. Rekomandohet që nisja apo séance përmbledhëse të bëhet 

në nivel qendror në mënyrë që t‟i lejohet institucionit qendror për KD të jetë në dijeni mbi atë që është 

zotuar. 

7) AKZHIE dhe ministritë (ZDP) duhet të nisin përsorimin e strukturës së Grupeve të Punës Sektoriale 

(GPS) për kordinimin e e kornizës së prioriteteve dhe identifikimin e nevojave për ANZh përgjatë ciklit 

strategjik. (afati - gjysma e dytë e 2009) 

Për vënien në funksionim të kornizës efektive të prioriteteve ka nevojë gjithashtu dhe për nisjen e 

kordiniit ndërmjet palëve të ndryshme të përfshira në bërjen e politikave në një fazë shumë të 

hershme. Grupet e Punës Sektoriale (GPS) duhet të përdoren për të mbledhur rreth tavolinës aktorë 

kyçë në nivel qën dror të qeverisjes, ministrive të linjës dhe organizatave donatorepër të kordinuar 

pozicioniet e tyre duke filluar prej fazës së hershme të draftimit të dokumentave të planifikimit 

strategjikdhe deri te vendimmarrja mbi projekteë caktuara të ANZh. Ka pasur sinjale nga një numër 

përfaqësuesish të organizatave donatore që kordinimi paraprak (ex ante) i nismave të reja të ANZhnë 

pregatitje është i nevojshëm. Statusi i Grupeve të Punës Sektoriale (GPS) diskutohet më hollësisht 

në kapitullin 4. 

3.1.2. Përzgjedhja efektive e projekteve dhe baza e furnizimit cilësor me projekteve 


QK duhet të synojë ndërtimin e sistemit të KA që të mund të sjellë vlerë të shtuar në formën e 

përzgjedhjes më të mirë të projekteve. Struktura e KA në nivelin e QK duhe të mundësojë pjesëmarrjen 

në pregatitjen e përzgjedhjen e projekteve apo dhe marrjen përsipër në të ardhmen prej organizatave 

donatore të ndërtimit të funksionit të furnizimit me projekte dhe të kryejnë përzgjedhjen e projekteve të 

ANZh. Institucionet Brenda sitemit të kA duhet të mund të ofrojnë udhëheqje të nevojshme strategjike dhe 

metodologjike për të pasur një bazë furnizimi projektesh që përshtaten me nevojat e vendit për zhvillim si 

dhe janë të projektuara dhe planifikuara mirë dhe të maturuara për tu implementuar ame efektivitet pas 

marrjes së vendimit për miratim. Në rastin e përzgjedhjes së projekteve sistemi i KA duhet të ofrojë 

mundësi të hapura dhe efektive për grumbullimin e aplikimeve për projekte, proces të drejtë 

përzgjedhjeje, përzgjedhje të projekteve që përputhet me axhendën e miratuar të zhvillimit, të afta për të 

kthyer më së miri investimin dhe kanë menaxhim efektiv. Autoritetet e QK me njohjen e kushteve lokale 

dhe promotorëve të projekteve duhet të shtojnë vlerat si në krijimin e bazës së furnizimit me projekte 

ashtu dhe në përzgjedhjen e projekteve, duke mbështetur në të njëjtën kohë organizatat e donatorëve në 

kryerjen e funksionit. 


Me rastin e dfinimit të principeve për KA, QK ka bërë të njohur ambicien për të asistuar organizatat e 

donatorëve me programimine mbështetjes të asistencës së tyre. Gjithshtu ajo ka deklaruar nevojën për të 

krijuar një bazë furnizimi cilësorë të projekteve dhe bërjen e institucioneve të QK përgjegjëse për për 

propozimin e aplikimeve cilësore për projekte. 

Institucionet e QK kanë marrë pjesë në pregatitjen e projekteve dhe në përzgjedhjen e tyre për 

instrumentin e IPA-s. Disa donatoë të tjerë pretendojnë se ka përpjekje permanente për përfshirjen e 

autoriteteve të QK në përzgjedhjen e projekteve p.sh. Danimarka (në sektorin e arsimit), UNICEF në 

fushën e trashëgimisë kulturore, USAID në fushën e decentralizimit. KE ka deleguar funksionin e 

përzgjedhjes së miratimit të projekteve të IPA-s nga autoritete locale në Ministrinë e Administrimit të 

Qeverisjes Vendore (MAQV) dhe i ka afruar ministrisë mbështetjen e nevojshme teKAike për drejtimin 

efektiv të procesit. Disa donatorë më të vegjël pretendojnë përgjegjësia e plotë për pregatitjen e 

aplikimeve të projekteve dhe përzgjedhja e mëtejshme e nismave përkatëse u janë ransferuar 

institucioneve përkatëse të QK. 

Megjithatë në shumicën e rasteve (përveç programimit të IPA-s) përfshirja e autoriteteve të QK në 

pregatitjen deh përzgjedhjen e projekteve është bërë kryesisht në bazë ad-hoc. Përgjegjësia e kufizuar e 

autoriteteve të QK për menaxhimin dhe implementimin e mëtejshëm të projekteve redukton shtysën për 

shqyrtimin e kujdesshëm të fazës së pregatitjes apo të përzgjedhjes së projektit. 

27

Rekomandimet 

1) AKZhIE dhe ZDP në ministritë e linjës duhet t‟u qasen organizatave të donatorëve me një propozim 

për organizimin e ushtrimeve të përbashkëta të përzgjedhjes së projekteve për të siguruar pronësinë 

e procesit prej autoriteteve të QK, shkëmbimin efektiv të informacionit dhe mësimi e praktikave më të 

mira nëpërmjet kryerjes së tyre. (afati - gjysma e dytë e 2010) 

Për ndërtimin e kapacieteve të nevojshme të sistemit të KA për të prodhuar bazën e furnizimit me 

projekte dhe kryerjen e përzgjedhjes së tyre duhet të ketë përpjekje për përfshirjen e institucioneve të 

QK (AKZhIE, ZDP,-të në ministritë e linjës) në zhvillimin e strukturuar të projekteve dhe përzgjedhjen 

e projekteve të organiatave të ndryshme donatore të ANZh. Vetëm nëse autoritetet e QK vijnë me 

nisma për asistimin e donatorëve në këtë ushtrim (psh. propozimi për përzgjedhjen paraprake të 

projekteve apo kryerja e përzgjedhjes në bashkëpunim të ngushtë), ai mund të ketë efekt në kuptimin 

e mësimit prej tij. 

2) AKZhIE dhe ZDP në ministritë e linjës duhet të investojnë në ngritjen e kapaciteteve të formulimit të 

përmbledhjeve të propozimeve për projekte. (afati – gjysma e parë e 2011) 

Autoritete e QK të përfshira në procesin e KA duhet të mësohen të përpilojnë përmbledhje të shkurtra 

e të koncentruara të projekteve në një format standart (psh. log-frame) Përmbledhja duhet të 

përmbajë të gjithë informacionin relevant si referenca e dokumentit të planifikimit zhvillimor, 

objektivat, veprimet, inputet sasiore, autputet dhe rezultatet, buxhetin indikativ, afatin e implementimit, 

përfituesin, arranxhimet bazike organizative, maturimin e projektit (psh. gatishmërinë e dokumentave 

si TeR, projekti teKAik, studimet e fizibilitetit, (vlerësimi i impaktit ambiental). Pregatitja e një përshkrii 

të tillë përdoret tqaashmë nga disa donatorë si IPA e BE. Një sasi përmbledhjesh të tilla të projekteve 

mund të përdoret efektivisht gjatë programimit të misioneve të donatorëve të ndryshëm të ANZh, si 

dhe për prezantim dhe diskutim në GPS. Nëse formati standartizohet, ai lejon kompaktësimin e 

informacionit dhe përmbledhjen e të dhënave (psh. në bazën e furnizimit me projekte). Në ndërkohë 

formati duhet të pregatitet lehtësisht pa përdoriin e burieve të mëdha administrative. Zhvillimi i 

mëtejshëm i projektit (nëse është zgejdhur përmbledhja) mund të bëhet më pas sipas kërkesave të 

ndryshme të organizatave të donatorëve 

3) ZDP në ministritë e linjës duhet të zhvillojnë dhe përditësojnë rregulisht bazën e furnizimit të 

projekteve. (afati – gjysma e dytë e 2011) 

Pas ngritjes së kapacieteve administrative në nivelin e miistrive të linjës do të ishte adekuate të 

krijohej dhe të përditësohej rregullisht (psh. çdo vit) lista e projekteve të ANZh në bazën e furnizimit të 

projekteve për secilin sector. Kjo është më e rëndësishme për ministritë që mbulojnë investime 

infrastrukturore si transporti, mjedisi, energjia, shëndetësia, infrastruktura arsimore, dhe infrastruktura 

e qeverisjes vendore. Baza e furnizimit duhet të strukturohet në të njëjtën mënyrë si dokumenti i 

planifikimit të zhvillimit sektorialdhe të ketë referenca të qarta të tij. Fillimisht, lista e projekteve nuk 

duhet të ketë më tepër informacion se sa përmbledhja e projektit (shih rekomandimn Nr.2), megjithatë 

në perspektivë më të gjatë është e këshillueshme që për projektet prioritare në listë të kryhet 

vlerësimi i fizibilitetit ekonomik dhe teKAik si dhe projektimi teKAik çka do të lejonte formulimin e 

propozimeve më të maturuara Kjo listë projektesh në bazën e furnizimitmund të përdoret efektivisht 

për diskutimin e nismave të reja të mundshme me organizatat e donatorëve nëpërmjet rrjetit të GPS. 

4) AKZhIE në bashkëpunim me ZDP në ministritë e linjës duhet të përgatisin një manual që përmbledh 

praktikat më të mira të hartimit dhe përzgjedhjes së projekteve. (afati – gjysma e parë e 2011) 

Udhëheqja e centralizuar metodike në hartimin dhe përzgjedhjen e projektit është e nevojshme për 

funksionimin efektiv të sistemit të KA në këtë fushë. Ka tashmë rregulla dhe procedura specifike mbi 

hartimin dhe përzgjedhjen e projekteve të zhvilluara dhe aplikuara në Kosovë prej organizatave të 

donatorëve. AKZhIE duhet të konsolidojë këto procedura dhe të hartojë një manual mbi pregatitjen 

dhe përzgjedhjen e projekteve që do udëhzonte intitucionet e QK të përfshira. Manuali do përmbante 

informacion mbi kërkesat specifike të donatorëve të ndryshëm si dhe do parashikonte parimet e 

përgjithshme dhe praktikat më të mira të aplikuara përqark gjithë sistemit të KA në Kosovë. Manuali 

duhet të përditësohet rregullisht dhe të lejojë përfshirjen e infromacionit plotësues. Shembullli i 

Shqipërisë mund të merret në konsideratë në këtë rast, ku procedurat e Menaxhimit të Investimeve 

Publike(MIP), të miratuara nga qeveria si pjesë integrale e procedurave të Planifikimit Afatmesëm 

Buxhetor, kërkojnë që ministritë e linjës të kryejnë analiza të hollësishme dhe evaluime të projekteve 

të investimeve para parashtrimit për fonde. 

28

3.2. Raportimi, monitorimi dhe evaluimi 

3.2.1. Mbledhja e të dhënave dhe raportimi i progresit 


Elementi i vërtetë i sistemit të KA është procedura e mbledhjes së të dënave që lejon dokumentimin e 

projekteve active të ANZh dhe raportin mbi progresin. Informacioni i mbledhur nëpërmjet raportimit lejon 

organet qeveritare të vlerësojnë nëse asistenca është përdrur me efektivitet, nëse synimet e vëna gjatë 

fazës së programimit janë realizuar, nëse ka ende nevojë për ANZh në një fushë të caktuar apo nëse 

nevojitet ndryshim i menaxhimit të sektorit. Në një sistem të KA që funksionin mirë duhet të pritet që 

raportimi të kryhej prej përfituesve të projekteve të ANZh dhe që informacioni i mbledhur nga institucionet 

kompetente në sektorin përkatës, si dhe të dhënat që rrjedhin prej aty, të vihen në dispozicion të 

institucionit qëndror të KA. Raportimi mbi projektet e ANZh dhe progresin përkats normalisht duhet të jetë 

i lidhur me raportimin mbi përdorimin e burimeve të buxhetit shtetëror dhe realizimin e axhendës së 

zhvillimit formuluar prej qeverisë. Megjithatë, në mjaft vende që pranojnë ANZh të konsiderueshme nga 

shumë burime (donatorë) ndodh shpesh që raportimi të kryhet prej organizatave donatore dhe jo prej 

autoriteteve vendore apo përfituesve të ndërhyrjes së ANZh. Informacion i mbledhur duhet të lëjojëz 

bulimin e fushave prioritare të zhvillimit ku nuk ka burime ekzistuese, identifikimin e mbivendosjeve të 

mundshme dhe sinergjive të ndërhyrjeve të ANZh, ofrimin e bazës për analizë statistikore dhe publicitet. 

Për bërjen efektive të raprotimit dhe sistemit të mbledhjes së të dhënave duhen përdorur mjete 

elektronike të menaxhimit të të dhënave. 


Në miratimin e parimeve të KA QK ka njohur qartësisht nevojës për krijimin e sistemeve qeveritare për 

zbulimin dhe dokumentimin e ANZh në vend. QKD në vitet e kaluara ka zhvilluar një system informacion 

për regjistrimin e projekteve të huaja të mbështetjes – “RIMS” që përmbante informacion të detajuar mbi 

projekte të planifikuara, në zhvillim apo të përfunduara. Të dhanat ishin strukturuar në bazë të numrave të 

sektorëve primarë. Organizatave të donatorëve u kërkohej të raportonin çdo vit mbi projektet. QK ka 

pranuar mangësi në sistemin ekzistues të informimit dhe për këtë ka sinjalizuar në dokumentet e saj të 

planifikimit të strategjisë së KA vullnetin për krijimin e një programi të ri tëvendosur në internet për 

kordinimin e donatorëve. Organizatat e donatorëve kanë sistemet e tyre të raportimit, që kerkojnë 

raportim të rregullt të progresit prej drejtuesve të projekteve. Në disa raste raportet e drejtuesve të 

projekteve u jepen dhe organizatave përfituese kosovare apo organeve (psh.ministrisë, agjensisë) që 

mbikqyr organizatën përfituese. 

Sistemi aktual ku raportimi kryhet prej donatorëve që përfshin të dhënat e mbledhura në “RIMS” vështirë 

se mund të konsiderohet një sistem raportimi në pronësi të QK dhe i kontrolluar prej saj. Raportimi nu 

kryhet prej përfitueseve të ANZh dhe për me tepër është e vështirë të gjykohet nëse financimet janë 

pranuar dhe realizimi i projekteve është dokumentuar nga ana e QK (përveç QKD). Sistemi aktual i 

raportimit për “RIMS” nuk është i lidhur apo kordinuar me raportimimin mbi implementimin e zhvillimit 

shtetëror, raportimin mbi strategjinë e IE apo raportimimin mbi përdorimin e burimeve shtetërore 

buxhetore. Meqënëse databaza e infgormacionit nuk është e lidhur me objektivat dhe prioritetet e 

përcaktuara në axhendën e zhvillimit atëherë përdorimi i informacionit të mbledhur është i kufizuar. 

Informacion i mbledhur prej donatorëve mund të përdoret kryesisht për qëllime statistikore; të dhënat e 

mbledhura kanë pak rëndësi në kuadër të përmbajtjes së politikave. Raportii i donatorëve nuk ishte 

optimal pasi jo për të gjithë donatorët ka pasur motiv (apo mekanizma zbatimi) lidhur me ofrimin e 

informacionit. TeKAikisht “RIMS” nuk lejon qasje on-line gjë që kufizon numrin e përdoruesve efektivë. 

Raportimi duhet kryer nëpërmjet shkëmbimit të tabelave. 

Rekomandimet 

Ka një numër çështjesh që duhen adresuar për të mundësuar një raportim dhe mbledhje të dhënash 

efektive mbi ANZh. 

1) AKZhIE dhe MEF duhet të zhvillojnë një system që do të lejonte integrimin e raportimit mbi ANZH me 

raportimin mbi zbatimin axhendës së IE dhe zhvillimit të qëverisë. (afati gjysma e parë e 2010) 

Duhet të shmanget krijimi i një sistemi “të izoluar” raportimi për ANZh. Në të kundërt, raportimi mbi 

projektete e ANZh duhet të bëhet pjesë integrale e sistemit të raportimit që ka për qëllim 

dokumentimin e zbatimit të strategjisë së IE dhe zhvilllimit miratuar prej QK brenda kufijve të KASh. 

29

Duhet të miratohet një sistem i vetëm raportimi që lejon mbledhjen e informacionit mbi progresin në 

përmbushjen e synimeve të paracaktuara strategjike, zbatimin e buxhetit shtetëror dhe realizimin e 

projekteve të ANZh prej gjithë organeve të QK të përfshira në zbatimin e KASh. 

Duhet të ekzistojë një kordinim i shëndoshë ndërmejt aktorëve kryesorë në nivelin qëndror të QK 

(AKZhIE, MEF, ZKM) për të shmangur nërtimin e sitemeve paralele të raportimitao mbledhjes së të 

dhënave. Ekziston rreziku i krijimit të sistemeve paralele të raportimit të ngritura për pjesë të 

ndryshme të axhendës së zhvillimit psh. ANZh, zhvillimi shtetëror, apo sisteme paralele raportimi për 

tipe të caktuara të financimit ose instrumenteve financiare psh. ANZh, zbatimi i buxhetit shtetëror, 

zbatimi i programit të investimeve publike etj. Raportimi parallel do të krijonte barrë të tepërt mbi 

ministritë e linjës që duhet të prodhojnë raporte dhe zhvillimi i një numri sistemesh të menaxhiimit të 

të dhënave do të çonte në përdorim të paefektshëm të burimeve publike. 

2) AKZhIE dhe MEF duhet të propozojnë, brenda konceptit të KZhIE, një nivel raportimi nga poshtë –lart 

prej përfituesve, ZDP-ve në ministritë e linjës, dh AKZhIE dhe MEF. (afati - gjysma e dytë e 2009) 

Pjesa e sistemit të raportimit që i përket ANZh duhet të ndërtohet në mnyrë të tillë që përfituesit e 

projekteve të ANZh nga ana e QK të raportojnë tek ministritë përkatëse të linjës – ZDP-ve dhe më 

pas këto autoritete u raportojnë organeve qëndrore të kordinimit - AKZhIE dhe MEF në nivel qëndror 

të QK. Shqipëria ka praktikuar raportime të ngashme periodike të progresit mbi implementimin e 

projekteve të donatorëve që kryhen prej ministrive të linjës dhe që ndiqen prej Raportit Vjetor të 

Progresit mbi Asistencën e Huaj që përgatitet prej institucionit qëndror. Megjithatë shembullim i 

Shqipërisë duhet të trajtohet me kujdes pasi nënkupton raporte të veçanta mbi ANZh dhe raportim të 

veçantë lidhur me axhendën shtetërore të zhvillimit dhe IE. Në rastin e Kosovës do të ishte e 

këshillueshme që këto procese të mbahen të integruara, dmth. raportimi mbi progresin në 

veprimtarinë për implementimin e prioriteteve të zhvillimit shtetëror dhe IE do të përbënte gjithashtu 

dhe një raport mbi projektet përkatëse të ANZh. 

3) AKZhIE dhe MEF duhet të përgatisin dhe miratojnë një formular të thjeshtë (bazik) që plotësohet prej 

përfituesve të ANZh, transferohet tek ZDP dhe përmblidhet në nivelin e AKZhIE dhe MEF. (afati - 

gjysma e parë e 2010) 

Formularë të thejshtë duhet të përgatiten për të lejuar ndjekjen e projekteve të planifikuara dhe 

miratuara si dhe dokumentimin e staqdeve të ndryshme të progresit të projektit. Formulari i raportimit 

duhet të synojë dokumentimin e karakteristikave shumë të thjeshta të projektit si asetet, prodhimin 

dhe rezultatet, buxheti, afati i zbatimit, përfituesi. Duhet të mundësojë gjithashtu raportin e progresit të 

projektit, dmth. arritjen e rezultateve kryesore dhe ndryshimet e mundshme në projekt, si zgjatja e 

afatit, ndryshimi i buxhetit apo realizimi. Raportet duhet të kenë afate kohore qartësisht të 

përcaktuara dhe duhet të tregojnë progresin e arritur përkundrejt rezultateve të periudhës 

paraardhësedhe synimit përfundimtar të pritshëm dmth progresi fizik i ndërtimit krahasuar me vitin e 

klauar dhe përqindja e realizimit së punës totale që duhet kryer. Cilësia e raportimit duhet verifikuar 

prej AKZhIE në bashkëpunim me organizatat e donatorëve. Organizatat e donatorëve mund t‟u 

paraqesin AKZhIE korrigjime të informacionit të dhënë prej përfituesve si dhe të raportojënë 

informacion të munguar. Nëse raportimi nuk mbërrin standartin e duhur cilësor, si sanksion i 

mundshëm mund të përdoren imlpikimet në përzgjedhjen e mëtejshme të projekteve. Në përpilimin e 

formularit të raportimit do të ishte i këshillueshëm përdorimi i praktikave ekzistuese të organizatave të 

donatorëve pasi shumica e tyre kanë formularë raportimi. Praktika e organizatave të donatorëve 

mund të përshatet në mënrën e duhur për nevojat e QK. 

4) AKZhIE në bashkëpunim me MEF duhet të zhvillojnë një mekanizëm të vetëm të integruar të 

menaxhimit të të dhënave on-line për ndjekjen e implementimit të axhendës së IE dhe zhvillimit 

Shtetëror si dhe realizimin e buxhetit shtetëror dhe burimeve të ANZh. (afati - gjysma e dytë e 2010) 

QK duhet të synojë zhvillimin e një sistemi të vetëm të menaxhimit të informacionit për të 

dokumentuar nismat në politikat zhvillmore dhe realizimin e burimeve përkatëse buxhetore –të 

financuara si prej buxhetit të shtetit ashtu dhe prej ANZh. Sistemi i menaxhimikt të informacionit mund 

të zhvillohet gradualisht duke shmangur dokumentimin e proceseve shumë të sofistikuara deh 

mbingarkimin e sistemit me sasi të mëdha të dhënash të ndryshme. Megjithatë prej fislimi duhet të 

synohet ndëtimi i një sistemi informacioni që mund të qaset prej internetit dhe lejon një numër 

institucionesh të ngarkojnë të dhëna dhe të nxjerrin raporte prej sistemit. Projekti për zhvillimin e 

sistemit të menaxhimit të informacionit duhet të jetë i integruar qartësisht me sistemin e të dëhnave 

për monitoriin e proeseve të IE dhe monitorimin e realizimit të KASh. Preferohet që Sistemi i 

menaxhimit të informacionit të bëhet një modul i këtyre sitemeve. Duhet shmangur krijimi i një sitemi 

të izoluar dhe autonom vetëm për monitorimin e ANZh. 

30

5) AKZhIE duhet të punojë për stabilizimin e “RIMS” dhe parashikojë nxjerrjen e tij jashtë funksioni në 

një periudhë më të gjatë (afati – gjysma e dytë e 2011) 

“RIMS” si rregjistër i projekteve të ANZh mund të mbështetet nëse i vendoset si detyrë mbledhja e të 

dhënave statistikore mbi të gjitha tippet e ANZh në Kosovë (duke mbuluar sektorin qeveritar, joqeveritar 

dhe privat). Ai mund të bëhet më i lehtë duke e kthyer në një mjet të thjeshtë bazuar në 

internet. Megjithatë, çështja e motivimit të organizatave donatore (apo promotorët e projekteve) për 

ofrimin e rregullt dhe cilësor të të dhënave do të ngelet përseri evidente. Përvoja në Letoni në 

përiudhën para-anëtarësimit, si dhe në Moldavi, ka treguar se organizatat donatore apo promotorët 

individualë të projekteve motivohen të raportojnë për projektet nëse të dhënat në regjistër janë të 

lidhura me disa masa të politikave financiare psh. Paërjshtimi nga TVSh.ë njëjta qasje është përdorur 

në Maqedoni ku raportmimi nga donatorët apo përfituesit e fundit për Databazën Qëndrore të 

Asistencës së Donatorëve motivohet me qasje në përjshtimin nga taksimi. Megjithatë kyjo alternativë 

duhet të vler2ëësohet më tej në përputhje me qëndrimet e përgjithshme për politikat e taksave. Një 

rrugë alternative për motivimin e organizatave të donatorëve për të bashkëpunuar efektivisht është 

sigurimi i tyre se të dhënat e ofruara do përfshihen në mënyrë të përshtatshme në një raport të regullt 

mbi ANZh në vend, përgatitur për arsye të publicitetit të përgjithshëm dhe të shpërndara për publikun 

e gjërë (duke përfshirë komunitetin e donatorëve). Kjo praktikë është provuar me efektivitet në fazën 

e para-asksesimit në Letoni. 

3.2.2. Monitormi dhe ndjekja e performances 


Monitorimi i rregullt dhe vlerësimi i progresit është pjesë e rëndësishme e sistemit të KA. Aftësia për 

vlerësimin e performancës së projekteve të veçanta apo programeve përkundrejt synimeve të 

paracaktuara është e nevojshme për të siguruar menaxhimin, ndërmarrjen e veprimeve korrektuese 

kurështë e nevojshme dhe përshtatjen e planifikimit të ardhshëm të nismav të reja. Monitorimi nuk përbën 

vetëm raportim dhe mbledhje të dhënash (si përshkruhet në nën-kapitullin paraprak) por kërkon punë 

sistematike për përcaktimin e synimeve sasiore, për matjen e progresit, por çka është më e rëndësishmja 

për analizimin e shkaqeve të devijimeve nga synimet dhe propzimin e reagimit përkatës. Pritet që 

administrate e vendit pranues të ANZh drejton sistemin e monitorimit në bashkëpunim me të ngushtë me 

organizatat donatore. Në një situatë idelae ekziston një system i unifikuar monitorimi për ANZh i 

strukturuar sipas sektorëve më të rëndësishëm të strategjisë së zhvillimit dhe monitorimi kryhet rregullisht 

në bazë ciklike (një herë në vit apo një herë në 6 muaj). Në ndërkohë respektohen donatorët e ndryshë të 

ANZh dhe praktikat që rrjedhin prej andej. Kjo mund të sjellë në nevojën për kryerjen e monitorimit bazuar 

tek donatorët. Kësisoj do të ishte e vështirë për të rënë dakord që monitorimi i performancës së 

projekteve dhe programeve të donatorëve të ndryshëm të bëhej në një forum të vetëm (komiteti i 

monitorimit) çka do të lejonte analizat krahasimore. 


Nevoja për një sistem monitorimi të ANZh në pronësi të autoriteteve të QK njihet gjërësisht. Ekziston një 

ambicie për të krijuar një system që do të lejonte monitorimin e performancës së ANZh. Ka pasur dis 

përpjekje të para për monitoruar këtë indikator si propocion angazhimi, kontrakmi dhe disbursimi. 

Rezulatatet sinjalizuan nevojën për përmirësim të menaxhimit të asistencës, ku monitorimi i rregullt do të 

luante një rol kyç. Ka pasur marrëveshje me organizatat donatore që FNL të shërbente njëherë në vit për 

kryerjen e evaluimit të performancës së sistemit të KA dhe progresit në implementimin e axhendës së 

zhvillimit prej QK dhe organizatave të donatorëve së bashku. Në bazatë KASh duhet të kryhet monitorim 

mujor dhe tre-mujor i shpenzimeve kapitale prej MEF por ekziston një plan për përmirësimin e këtij 

sitemipër të lidhur shpenzimet e të hollave me angazhimet e projekteve të nënshkruara për të identifikuar 

arsyet e e mundhsme për vonesa në disbursim. Ka fjithashtu një angazhim në KASh për miratimin e një 

kornize treguesish të rezultatit që duhet të monitorohen. QK ka bërë të njiohur gjithashtu brenda KASh 

qëllimin për zgjerimin e sitemit të monitorimit në ministritë e linjës. Autoritetet e QK marrin pjesë në 

monitorimin e projekteve individuale të ANZh nëpërmjet pjesëmarrjes në komitetet e mbikqyrjes së 

projekteve dhe në disa raste angazhohen gjithashtu në komentimin e raporteve të pregatitura nga stafet e 

projekteve. 

Përpjekjet së fundmi të QK për fillimin e monitorimit të zbatimit të ANZh përqëndrohen së pari në matjen e 

manxhimit të performancës (psh. angazhimi – marrëdhënie disbursimi) por nuk ka monitorim të vërtetë se 

sa janë realizauar objektivat e strategjisë zhvillimore. Përpjekjet monitoruese të organeve të veçanta si 

31

QKZh dhe MEF mund të shihen si veprime të izoluara, sikur nuk ka system të strukturuar që angazhohet 

në monitorimin e asistencës prej përfituesve, ministrive të linjës, organizatave të donatorëve. FNL 

aktualisht funksionon kryesisht si takim ad-hoc pa pregatitje të strukturuar dhe në kohën e duhur nga ana 

e QK. Ka një angazhim pas takimit të fundit të FNL të marsit 2009 që të ngrihen grupet sektorialë të 

punës dhe të mbahen takime për monitorimin e efktivitetit të asistencës në sektorët përkatës. Gjatë 

përgatitjes së raportit të rishikimit nuk ishte e mundur të gjykohej për funksionalitetit e grupeve pasi as 

termat e referencës dhe as dokumentet e tjera nuk u mundësua për shqyrtim. Megjithatë, përfaqësuesi e 

AKZhIE dhe përfaqësuesit e një numri të organizatave të donatorëve konfirmuan angazhimin e për 

organizaimin e takimeve. Nevojitet ende një përpjekje të konsiderueshme për për zhvillimin e kornizës së 

përshtatshme të treguesve për t‟u monitoruar dhe ngritja e procedurës së rregullt për monitorim në 

partneritet me të gjithë aktorët kyç të përfshirë në menaxhimin e ANZh. Organizatat e donatorëve po 

përfshijnë autoritetet e QK në monitorimin e aktiviteteve të tyre në bazë ad-hoc dhe kryesisht në rolin 

pasiv të vëshguesit. Shumica e organizatave të donatoërve kanë konfirmuar që përfaqësuesit e QK të 

jenë pjesë e grupeve të mbikqyrjes së projekteve dhe të t‟u dërgohen raportet e monitorimit që përgatiten 

rregullisht nga implementuesit e projekteve dhe u paraqiten organizatave përkatëse të donatorëve. 

Rekomandimet 

Vënia në funksionim e sistemit efektiv të monitorimitësht factor kyç për suksesin e sistemit të KA. Prandaj 

një numër çështjesh duhet të shqyrtohen. 

1) AKZhIE dhe MEF duhet të zhvillojë një sistem monitorimi që lejon monitorimin e ANZh përkrah 

dokumentimit të zbatimit të axhendave zhvillimore të qeverisë. (afati – gjysma e parë e 2010) 

Ashtu si dhe raportimi, monitorimi i ANZh nga ana e QK duhet të integrohet me monitorimin e 

progresit të strategjisë së zhvillimit. Progresi i implementimit të projekteve të ANZh mund të 

vlerësohet vetëm në raport me objektivat e strategjisë së zhvillimit. Kësisoj, monitorimi i strategjisë 

deh ANZh duhet kryer në të njëjtën kornizë institucionale, në përputhje me të njëjtin cikël strategjik 

dhe nëpërmjet përdorimit të mekanizmave të njëjtë. 

2) AKZhIE dhe ZDP-të në ministritë e linjës duhet të ndërmarrin nisma për ushtrime të përbashkëta 

monitorimi me organizatat donatore. (afati – gjysma e parë e 2010) 

Në rastet kur organizatat e donatorëve kanë ciklet e tyre të programimit dhe monitorimit dhe duhet ta 

kryejnë në mënyrë të veçuar monitorimin e projekteve dhe programeve të caktuara, organet e KA të 

QK duhet të propozojnë nismaën për t‟u bërë pjesëmarrës aktivë dhe asistojnë organizatën donatore 

në këtë ndërmarrje. Megjithatë organet e QK duhet të pranojnë gjithashtu se kjo mund të nxjerrë si 

nevojë përshtatjen me rregullat dhe procedurat e veçanta të zbatuara prej orgnizata e caktuar e 

donatorëveqë mund të jenë të ndryshme nga ato të përdorura prej QK. Përvoj a e Letonisë nga 

periudha e para-anëtarësimit tregon se komitetet e përbashkëta të monitorimit me donatorët e 

mëdhenj të paktën njëherë në vit përmirësojnë bshkëpunimin dhe rrisin besimin tek sistemi i KA së 

vendit pranues. AKZhIE duhet të ftojë çdo organizatë donatorësh të organizojnë të paktën një takim 

çdo vit me secilin donator të madh për shqyrtimin e portofolit të projekteve, diskutimin e progresit të 

projekteve dhe miratimin e evaluimit të performancës, problemet shqetësuese si dhe diskutimin e 

perspektivës së bashkëpunimit në të ardhmen. Forumi bilateral me secilin donator do të lejonte 

verifikimin e korrektësisë së të dhënave të zotëruara prej palëve, diskutimin e problemeve që dalin në 

implementimin e projekteve dhe miratimin e kushteve të pranueshme reciprokisht për bashkëpunimin 

në të ardhmen. Në varësi të profilit të donatorëve mund të ishte e dobishme të ftoheshin disa prej 

mnistrive të linjës për të marrë pjesë në takimet e shqyrtimit të këtyre çështjeve. 

3) AKZhIE dhe MEF duhetët përpilojnë sistemin e treguesve për matjen e progresit të imlementimit të 

axhendës së IE dhe zhvillimit shtetëror si dhe matjen e efektivitetit të përdorimit të burimeve 

financiare lidhur me to – buxheti i shtetit deh ANZh. (afati – gjysma e dytë e 2010) 

Duhet të ketë një numër treguesish të miratuar për monitorim duke e bërë këtë ushtrim më të 

fokusuar. Si treguesit strategjkë ashtu dhe ata menaxherialë duhet të zhvillohen. Treguesit strategjikë 

duhet të fokusohen në atë se si objektivat strategjikë të zhvillimit dhe rezultatet (objektivat e 

paracaktuara) janë realizauar me ndihmën e ANZh. Treguesit menaxherialë do të fokusohen 

kryesisht në efektivitetitn e realzimit të ANZh, psh. kontraktimi përkundrejt disbursimit, respektimi i 

afatit të caktuar për implementimin e projektit. 

4) AKZhIE dueht të krijojë një system të mbledhjes së raporteve të rregullta të monitorimit prej ministrive 

të linjës dhe thirrjes së rregullt të forumeve të monitorimit. (afati - gjysma e parë e 2010) 

32

Procedura e pregatitjes së raporteve të rregullta të monitorimit prej përfituesve të projekteve të ANZh 

për ZDP-të në ministritë e linjës dhe raportet e ministrive të linjës për AKZhIE mbi progresin në 

implementimin e axhendës së IE dhe zhvillimit shtetëror si dhe përdorimin e burimeve të lidhura me 

to të buxhetit të shtetit dhe ANZh, duhet të zhvillohet nga AKZhIE dhe të propozohet për miratim në 

qeveri. Sistemi i monitorimit duhet të parashikojë mbledhje të regullta të komiteteve dhe 

nënkomiteteve sektoriale të monitorimit për shqyrtimin e raporteve dhe marrjen e vendimeve për 

veprimet e ardhshme. Propozohet adoptimi i një cikli vjetor monitorimi. Për gjithë monitorimin në 

tërësi mund të përdoret formati i FNL. Opsioni i organizaimit të FNL si komitet i nivelit të lartë të 

monitorimit duhet të studiohet më tej dhe diskutohet me organizatat e donatorëve. Në të ardhmen, 

me marrjen e përgjegjësive më të gjëra të QK mbi menaxhimine edrejtpërdrejtë të ANZh mund të 

merret parasysh kalimi në një cikël 6 mujor. Raportet e monitorimit mbi përmbajtjen duhet të ndjekin 

logjikën e përshkruar në nën-kapitullin mbi raportimin, ndërsa ndarja sektoriale, raportimi mbi 

përmbushjen e treguesve dhe çka është më e rëndësishme analiza e arsyeve që kanë shkaktuar 

devijimin nga objektivat e paracaktuar dhe si mund të përmirësohet situata, mund të jenë aspekte e 

rëndësishme të raporteve. Strukturimi orgnizativ iFNL si komitet i përgjithshëm monitorimi dhe GPS si 

nën-komitete monitorimi do të diskutohen në kapitullin nr. 4. 

6) AKZhIE duhet të zhvilojë dhe propozojë për miratim nga KShZh rregullat dhe procedurat për 

pregatitje e raporteve të regullta të monitorimit si dhe thirrjen dhe organizaimin e komiteteve dhe nënkomiteteve 

të monitorimit. (afati – 1gjysma e parë e 2010) 

Rregullat e procedurë duhet të miratohen dhe t‟u shpjegohen ngjthashtu të gjitha palëve të përfshira 

në sistemin e KA. Kalendari i organizimit të FNL dhe GPS duhet bërë i njohur së paku një vit më 

parë. Rregullat e procedurës duhet të parshikojnë qartësisht mandatin e komiteteve/nën-komiteteve, 

të përmbajnë dispozita organizative si pregatitjen paraprakisht të axhendës prej AKZhIE, detyrimin 

për dërgimin paraprakisht të dokumentave të takimit (raportet e monitorimit, presantimet e strategjive 

sektoriale) tek AKZhIE për miratim dhe më tej ndarje anëtarëve të komitetit. Numri i raporteve 

komiteteve dhe nën-komiteteve sektoriale mbetet për t‟u vendosur, por duhet të përdoret e njëjta 

ndarja sektoriale si për mnitorimin e KASh ashtu dhe në implementimin e PVPE. 

5) Propozimi i sistemit të monitorimit prej AKZhIE duhet të ndërtoeht mbi praktikat ekzistuese të 

donatorëve. (afati – gjysma e parë e 2010) 

Shumica e organizatave të donatorëve me eksperiencë në Kosovë kanë sistemet e tyre të zhvilluara 

të monitorimit të performancës së projekteve dhe programeve që ata financojnë në vend. QK duhet të 

adoptojë praktikat më të mira të këtyre organizatave. Aty ku është e mundur duhet të integrohen 

nevojat për monitorim dhe jo të krijohen sisteme paralele. Sistemi i thirrjes së Komiteteve të 

Përbashkëta të Monitoriimitpër IPA që filloi në 2009 duhet të përdoret si provë. 

3.2.3. Vlërësimi dhe ndjekja e rekomandimeve 

Arsyeja e fuksionit 

Kultura e evaluimit është promovuar gjërësisht nëpërmjet menaxhimit të financave publike në mbarë 

botën perendimore. Në sistemin klasik të KA mund të pritete që autoritetet e vendit përfitues të asistencës 

të marrin përsipër kryerjen e evaluimit paraprak dhe përfundimtar të realizimit të ANZh. Vlerësimi duhet të 

synojë ofrimin e vlerësimit të cilësisë se sa mirë dhe me efektivitet është projektuar strategjia zhvillimore, 

dhe e sa efektiv është mekanizmi i realizimit të saj. Vlerësimi duhet të synojë ofrimin e një këndvështrimi 

alternativ në duart e hartuesve të politikave dhe menaxherëve. 

Praktikisht në shumicën e vendeve që përfitojnë mjaft prej ANZh, ajo mbetet megjithatë një mjet kryesisht 

në duart e organizatave të donatorëve. Zbatimi i evaluimit cilësor kërkon ekspertizë të konsiderueshme. 

Ndjekja e rekomandimeve varet kryesiht prej autoriteteve që janë drejtpërdrejt të ngarkuarara me 

vendimmarrjen mbi ANZh dhe menaxhimin e drejtpërdrejtë të projekteve. Në fazën kur si funksioni I 

marrjes së vendimeve (miratimi i projekteve) dhe menaxhimi (duke përfshirë menaxhimin financiar) nuk 

janë decentralizuar në drejtim të kalimit në duart e vendit pranues, nuk është shumë me rëndësi rritja e 

madhe kapaciteteve për të. 


Kur vendos mbi parimet e KA, QK përcakton gjithashtu objektivin për kryerjen e evaluimit të efektivitetit të 

ANZh. Ka një ambicie për forcimin e sistemit të vlerësimit të qëverisë. Megjithatë ka pak prova për ndonjë 

veprim të ndërmarrë në këtë fushë. Vlerësimet kryhen kryesisht prej organizatave të donatorëve për 

33

qëllim të përmirësimit të efektivitetit të asistencës së tyre në Kosovë. Në shumicën e rësteve organizatat 

e donatorëve pretendojnë se rezultatet e evaluimeve i ndajnë më QK. Nuk ka prova të qarta që autoritetet 

e QK janë lutur të ofrojnë mendimet e tyre gjatë fazës së përpilimit të raporteve të evaluimit, megjithëse 

përgjithësisht donatorët pretendojnë se kryesit e evaluimit procedojnë nëpërmjet intervistave me 

përfaqësuesit e QK si përfitues të projekteve. 

Rekomandimet 

Megjithëse evaluimi është mjet i mirë për përmirësimin e efektivitetit të ANZh dhe menaxhimin e 

financave publike në përgjithësi, ai nuk është elementi më esencial i KA që duhet të vlerësohet prej QK 

në periudhwë afat shkurtër apo afat mesme. Kësisoj rekomandimet në këtë fushë janë të kufizuara. 

1) AKZhIE dhe MEF duhet të propozojnë ndërtimin e sistemit të evaluimit vetëm pasi të përfundojë 

vënia në funksionim e sitemeve të planifimit dhe monitorimit. (afati – gjysma e parë e 2012) 

Mund të jetë e këshillueshme që QK të përqëndrojë burimet e saj administrative në krijimin e 

sistemeve të përshtatshme të planifimkimit, raportimit dhe monitorimit për axhendën e saj të zhvillimit 

apo lidhur me ANZh. Evaluimi mund të funksionojë si mjet efektiv vetëm nëse ekziston një strukturë e 

qartë e strategjisë së planifikimit të zhvillimit si dhe ka të dhëna të besueshme mbi progresin e 

implementimit të kësaj strategjie. Vlerësimi i mekanizmave të realizimit të ANZh nga QK, gjithashtu, 

mund të jetë efektiv vetëm kur QK të ketë kontrollin e mekanizmave të menaxhimit. Prandaj, është e 

këshillueshme për QK të kufizojë momentalisht ambiciet e saj në fushën e evaluimit. 

2) MEF dhe AKZhIE mund të nisin përpjekjet për evaluim, të orientuar drejt nevojave shetërore, me 

evaluimin e KASh pas mbylljes së ciklit tw planifikimit të strategjisë zhvillimore (2009-2011). (afati - 

gjysma e parë e 2012) 

Për zhvillimin e praktikave të para dhe kulturës së përgjithshme të evaluimit është i këshillueshëm 

përqëndrimi në politikat e financuara prej burimesh të ndryshme nga buxheti i shtetit. Për të nisur 

evaluimin e axhendës së përgjithshme zhvillimore do të ishte më mirë të pritej deri në përmbylljen e 

ciklit të parë të mirëstruktuar afatmesëm të azhendës zhvillimore të QK. (dmth. KASh për 2008-2011) 

dhe të ketë mundësi për të zhvilluar vlerësmimin ex-post si të strategjisë ashtu dhe të strukturës së 

menaxhimit. 

3) AKZhIE, MEF dhe ZDP në ministritë e linjës duhet të nisin të përdorin në mënyrë aktive punën 

vlerësuese të kryer prej organizatave të donatorëve si dhe të ndërmarrin ushtrime të përbashkëta 

evaluimi. (afati– gjysma e parë e 2010) 

Për sa i përket evaluimeve të ANZh, QK duhet t‟u çojë organizatave të donatorëve sinjale të vullnetit 

pë të marre pjesë në evaluimet e kryera prej donatorëve. Autoritetet e QK të përfshira në sistemin e 

KA duhet të angazhohen për të punuar efektivisht në përcaktimin e fushë veprimit të evaluimit, t‟u 

ofrojnë kryesve tw evaluimit informacionin dhe komentet përkatëse, si dhe të ftojnë organizatat e 

donatorëve t‟u ofrojnë komiteteve apo nën-komiteteve përkatëse rezultatet e evaluimit (raportet e 

evaluimit apo përmbledhje të raporteve) në mënyrë që rekomandimet të merren parasysh dhe të 

sigurohet ndjekja e tyre. Pjesëmarrja e autoriteteve të QK në këto vlerësime do të shërbente 

gjithashtu dhe si ngritje e kapaciteteve për evaluim. Kjo praktikë është përdorur në shumicën e 

shteteve anëtare të BE të anëtarësuara pas 2004, kur KE ka kontraktuar kryes tw evaluimit për 

programet e para-anëtarësimit në BE dhe raportet e evaluimit janë shqyrtuar në komitetet përkatëse 

të monitorimit. 

3.3. Menaxhimi i informacionit, komunikimi dhe transparenca 


Sistemi i KA përfshin një numër partnerësh që duhet të punojnë një një mjedis të sinkronizuar dhe të 

mirëinformuar. Kësisoj një system i suksesshëm i KA varet nga sa efektivisht është organizuar 

komunikimi ndërmjet palëve të interesuara (psh. administratës qëndrore të KA, ministrive dhe agjensive 

të linjës, përfituesve të projekteve, partnerëve në sektorin jo-qeveritar, organizatave donatore). 

Menaxhimi i shpërndarjes së informacionit në sistemin e KA duhet të mbulojë jo vetëm informacionin mbi 

projektet në vazhdim dhe të planifikuara të ANZh, por edhe mbi proceset e menaxhimit të ANZh dhe 

axhendën e zhvillimit të vendit në përgjithësi. ANZh si çdo financim publik meriton gjithashtu publicitetin 

dhe prezantimin e nevojshëm për të treguar para mbarë shoqërisë (si shoqërisë kosovare ashtu dhe 

popullsisë së vendeve donatore) që financimi i paguesve të taksave përdoret në mënyrë të përgjegjshme, 

efektivisht dhe me kujdesin e duhur. Faktorët e hapjes dhe përgjegjshmërisë nuk duhen nënvleftësuar 

34

pasi janë elementë tepër të rëndësishëm për për kredibilitetin e gjithë sistemit të KA. Organizimi i 

partneritetit të nevojshëm vendosja e detyrimit për sigurimin e transparencës përpara vendimmarrjes, si 

dhe bërja publike e çdo informacioni mbi menaxhimin e ANZh shërbejnë si mekanizma efektivë që 

minimizojnë rrezikun e shpërdorimit të fondeve të ANZh. 


QK është angazhuar të ofrojë informacion të përditësuar dhe në qasje publike si mbi programet aktuale të 

asistencës ashtu dhe ato të planifikuara, duke lejuar megjithatë planifikimin e ANZh përkundrejt axhendës 

së qeverisë për zhvillim. Ka pasur përpjekje nga QKD për publikimin vjetor të “Raportit mbi Aktivitetet e 

Donatorëve në Kosovë”, megjithatë kjo praktike nuk pati jetë të gjatë. Burimet e informacionit në internet 

janë shumë të varfra dhe jo të strukturuara mirë. 

Rekomandimet 

Performanca në fushën e informacionit, komunikimit, dhe siguriit të transparencës për ANZh në Kosovë 

është shumë e varfër dhe duket se rëndësia e këtyre aktiviteteve brenda sistemit të KA është 

nënvleftësuar. Nevojiten një numër përmirësimesh. 

1) AKZhIE duhet të pregatitë dhe paraqesë për miratim para ZKM një strategji Imformimi dhe 

Komunikimi për KA. (afati – gjysma e parë e 2010) 

Për të shmangur zhvillimin e aktiviteteve të rrëmujshme dhe të planifikuara keq lidhur me 

informacionin deh komunikimin në emër të organeve të QK të angazhuara në sistemin e KA 

këshillohet të fillohet me zhvillimin e strategjisë së informacionit dhe komunikimit. Për të parën herë 

do të ekzistonte një dokument bazë për identifikimin e grupeve të synuara kryesore për shpërndarjen 

e informacionit, i cili vendos objektiva që arrihen me ndihmën e informacionit, tipin e përcaktuar të 

informacionit që duhet t‟u shpërndahet këtyre grupeve të synuara dhe specifikon kanalet më të mira 

të informacionit. Strategjia do të lejonte planifikim më të mirë të aktiviteteve informative. Strategjia e 

informacionit dhe komunikimit për Procesin e Integrimit Europian në Kosovë mund të përdoret si 

dokument bazë dhe referencë. Një mundësi është gjithashtu që asnjë dokument për KA të mos 

zhvillohet derisa strategjia ekzistuese për informacionin dhe komunikimin lidhur me IE të plotësohet 

në mënyrën e duhur. Rekomandohet që strategjia të shoqërohet me një plan një apo shume vjeçar. 

2) AKZhIE duhet të zhvillojë një faqe inerneti për ofrimin e informacionit mbi kordinimin e zhvillimit. (afati 

– gjysma e dytë e 2010) 

Duhet të ketë vetëm një faqe interneti (si pjesë e faqes së AKZhIE) ku çdo actor në sistemin e KA si 

deh çdo përfaqësues i shoqërisë mund të mësojë mbi sistemin e KA, dokumentet, proceset, projektet 

dhe çdo burim të dhënash. Faqja e internetit duhet të përditësohet rregullisht dhe duhet të zhvillohet 

si kanal kryesor komunikimi me palët e ndryshme në sitemin e KA. 

Një tip i ngjashëm faqeje të internetit është krijuar në Shqipëri. Shqipëria në fakt ka tëo faqe interneti 

që informojnë mbi proceset e KA në vend. Së pari është faqja institucionale e Departamentit të 

Strategjisë dhe Kordinimit të Donatorëve http://www.dsdc.gov.al, së dyti është faqja e internetit 

posaçërisht për qëllime të KA http://www.aidharmonisation.org.al e menaxhuar prej Sekretariatit 

TeKAik të Donatorëve në emër të Fondit Trust të multidonatorëve. 

3) AKZhIE duhet të nxjerrë udëhzime të centralizuara për ZDP në ministritë e linjës dhe përfituesit e 

fundit të ANZh mbi kërkesat për ofrimin e informacionit dhe publicitetin mbi nismat e ANZh në rrafshin 

përkatës të kompetencave. (afati gjysma e parë e 2011) 

Institucionet qëndrore të KA duhet të nxjerrin një udhëzim të qartë për të gjithë ministritë/agjensitë e 

linjës si dhe për gjithë përfituesit e ANZh në rradhën e autoriteteve të QK sesi duhet të sigurohet 

informacioni dhe publiciteti (kryesisht nëpërmjet burimeve të internetit). Më posaçërisht duhet të 

parashikojë standartet e përbashkëtase si duhet të prezantohet informacioni mbi procesin e 

planifikimit dhe monitorimit të ANZh, projektet e ANZh të planifikuara dhe duke u zhvilluar, dhe 

rezultatet e arritura me ndihmën e ANZh. Udhëzimi duhet të përfshijë kërkesa për përditësimin e 

rregullt të informacionit si dhe duhet të shpjegojë linjën e demarkacionit për informacionin dhe 

komunikimin që sigurohet nga institucioned qëndrore dhe informacionit që u shperndahet lojtarëve 

sektorialë apo dhe përfituesve të ANZh. Posaçërisht në nivelin e përfituesve të projekteve të 

posaçme është e nevojshme të promovohet kultura e vënies në dukje dhe disponim të publikut të 

përgjithshëm të ANZh, si dhe demonstrimi i progresit të arritur në implementimin e projektit. 

35

4) AKZhIE duhet të pregatitë dhe publikojë raporte të rregullta (vjetore) mbi ANZh në KOsovë për t‟iu 

shpërndarë shoqërisë në përgjithësi. (afati – gjysma e parë e 2010) 

Duhet të pregatitet një përmbledhje konçize dhe lehtësisht e lexueshme e ANZh e ofruar Kosovës në 

periudhën e referuar (psh.1-3 vjet). Ajo duhet të përfshijë informacion mbi sasinë totale të asistencës 

financiare si deh ndarjen proposionale të asistencës në bazë sektori, gjeografike apo donatori. Duhet 

të tregojë trendet psh. ndryhimin në sasi dhe propocionet e ANZh gjatë periudhës së raportimit 

krahësuar me të dhënat nga periudha e mëparshme e raportimit. Raporti duhet të publikohet në një 

periudhë 3 mujore pas përfundimit të vitit buxhetor. Synimi kryesor do të ishte sigurimi i publikimit në 

internet, ndërsa publikimi në version të shkruar do të varet nga burimet financiare. Qëllimi i publikimit 

do të ishte demonstrimi i përgjegjshmërisë së QK kundrejt shoqërisë kosovare dhe komunitetit të 

donatorëve mbi burimet e ANZh të pranuaradhe rezultatet e arritura. Do të shërbente gjithashtu si 

document zyrtar reference për analistët ekonomikë dhe politikë bërësit. 

5) AKZhIE duhet të sigurojë që kërkesat për transparencë, hapje qasje në informacion nin mbi gjithë 

proceset dhe rezultatet brenda sistemit të KA të parashtrohen në Strategjinë e Komunikimit si deh 

dokumentet e tjera që rregullojnë KA në Kosovë. (afati – gjysma e parë e 2010) 

Strategjia e hapjes dhe publikimit të proceseve deh rezultateve në fushën e KA është absolute dhe 

duhet të sigurojë që organizatat e donatorëve të fillojnë të besojnë sistemin shtetëror të KA dhe që 

partnerët e aktorët e tjerë që marrin pjesë në system përfshihen në mënyrë adekuate dhe marrin 

pjesë efektivisht në KA. Kjo do të thotë që që prej fillimit të projektimit të sistemit të ketë marrëveshje 

në nivelin e QK dhe komunitetit të donatorëve, si dhe të nxirren udhëzime formale që dokumentet në 

stade të ndryshme të procesit të KA (edhe në fazën e draftimit) të mund të jenë të disponueshme dhe 

të publikohen (faqja e internetit don të ishte mjeti më efikas) psh. dokumentet e politikave të zhvillimit, 

udhëzimet mbi zgjedhjen e projektit fitues, raportet e progresit të programit dhe projektit, 

procesverbalet e programimit apo misionet e monitorimit. Informacioni duhet të publikohet përveç kur 

ka marrëveshje me organizatën donatore që pjesë të tij të jenë konfidenciale apo legjislacioni vendos 

kufizime si psh. mbrojtja e të dëhnave vetjake. Përvoja nga administrate të ngashme (Letonia para 

2000, Ukraina) tregon shpesh tendencën për të shmangur publikimin e informacionit duke e 

argumentuar këtë me “sensitivitetin e informacionit” apo “xhelozinë” institucionale, mungesën e 

kërkesave formale(ligjore) për qasjen ndaj informacionit apo prioritetin e ulët që gëzojnë aktivitetet 

informative apo të komunikimit. Gjithësesi kjo situatë nënvleftëson kredibilitetin e sitemit të KA dhe 

paraqet kufizime të përpjekjeve të vërteta për kordinim. 

3.4. Menaxhimi i programeve dhe projekteve 


Një nga detyrat e sistemit të KA është fircimi i kapaciteteve vendore për menaxhiin e financave publike 

për të arritur në situatën ku, në disa faza, administrate e vendit pranues mund të marrë përsipër 

menaxhimin e ANZh prej organizatave donatore. Delegimi i funksioneve menaxheriale tek organet e 

qeverisë së vendit pranues dhe përdorimi i rregullave vendore të menaxhimit (me kushtin që të të jenë në 

përputhje me standartet ndërkombëtare) është një tendencë e përgjithshme që haset në ekonomitë në 

tranzicion të vendeve të ish-bllokut sovietik. Nëse KOsova synon qartësisht avancimin drejt anëtarësimit 

në BE, ajo duhet të synojë gjithashtu rregullimin e duhur institucional dhe juridik si dhe aftësitë e 

nevojshme administrative për përgatitjen për implementimin e sitemit të decentralizuar menaxherial të 

financave të para-anëtarësimit në BE, zbatim të kornizës së ndarjes së menaxhimit të financave pas 

anëtarësimit në BE. Sistemi i KA momentalisht duhet të synojë ndërtimin e kornizës institucionlae dhe 

juridike për të lejuar transferiin e mëtejshëm të funksioneve menaxheriale prej organizatave të donatorëve 

tek administrate e QK. Sistemi i KA duhet të sigurojë gjithashtu përçimin e praktikave më të mira dhe 

forcimin e kapaciteteve menaxheriale të atyre që punojnë në menaxhimin e financave publike. 


Përmirësii i kapaciteteve menaxheriale, përçimi i praktikave më të mira dhe rritja e efektivitetit janë 

veprimet e parapara në dokumentin e parimeve të KA. Ka një ineres të QK për lejimin e donatorëve të 

ofrojnë shuma gejithnjë e më të mëdha pët mbështetje të drejtmpërdrejtë buxhetore. Në të njëjtën kohë 

ka një vullnet për uljen e kostove të transaksioneve për QK në menaxhimin e ANZh. Praktikisht ka shumë 

pak aktivitet në drejtim të decentralizimit të menaxhimit të ANZh prej organizatave të donatorëve drejt QK. 

Vetëm një pjesë shumë e vogël e ANZh shkon si mbështetje buxhetore e drejtpërdrejtë. Asistenca e BE 

menaxhohet në mënyrë të centralizuar me përfshirje të kufizuar të autoriteteve të QK në zgjedhjen e 

projekteve dhe monitorimin e tyre. Disa organizata donatore kanë krijuar njësi të menaxhimit të 

36

projekteve në institucionet e QK, të cilave u kanë deleguar fuksionet e prokurimit, ekzekutimit të 

pagesave, menaxhimit të përditshëm dhe monitorimit të projekteve. 

Rekomandimet 

Duke pasur parasysh faktin se administrate e QK është relativisht e sapoformuar dhe kapaciteti i saj i 

tanishëm është i kufuzuar, decentralizimi i shpejtë i funksioneve të menaxhimit prej organizatave 

donatore nuk është shumë i mundhsëm. 

1) AKZhIE dhe ZDP-të në ministritë e linjës suhet të nisin hapjen e sa më tepër mundësive për 

donatorët lidhur me menaxhiin e përbashkët të ANZh duke propozuar dispozita të veçanta në 

marrëveshjet e bashkëpunimit apo MeM me donatorë të veçantë. (afati gjysma e dytë e 2010) 

Organet e QK në sistemin e KA duhet të tregojnë vullnet të qartë për të marrë pjesë në përmbushjen 

e funksioneve menaxheriale të ANZh. Ndërsa menaxhimi i ANZh është kryesisht në dorën e 

organizatave të donatorëve, përfaqësuesit e organeve të QK mund të marrin pjesë në përmbushjen e 

funksioneve si përgatitja e projektit, përzgjedhja e projektit, përgatitja e dosjes së tenderit, kontraktimi, 

menaxhimi i kontratës, verifikimi i kërkesë-pagesave, shqyrtimi i raporteve dhe rezultateve. Për të 

lejuar zhvillimin e këtyre nismave, rekomandohet që të përfshihen dispozita të veçanta për përfshirjen 

e organieve të QK në menaxhim, përgjegjësitë dhe ndarjen e detyrave në marrëveshjen apo MeM 

ndarmjet QK dhe donatorit përkatës. 

2) AKZhIE duhet të krijojë një forum (takm të ZDP-ve, faqja e internetit të KA) për informimi lidhur me 

praktikat më të mira të menaxhimit të përbashkët të ANZh dhe matjen e ndërtimit të kapaciteteve. 

(afati - gjysma e parë e 2011) 

Shembujt e mirë të transferimit të efektshëm të funksioneve menaxheriale nga organizatat donatore 

tek organet e QK duhet të bëhen të dukshme dhe të promovohen si praktikat më të mira në sistemin 

e KA. Duhet të zhvillohen dhe përdoren analiza të rasteve në organizimin e aktiviteteve për rritjen e 

kapaciteteve për institucionet e KA. AKZhIE duhet të iniciojë gjithashtu projekte për rritjen e 

kapaciteteve dhe trajnime që do të synonin ZDP-të dhe përdorues të tjerë të ANZh. 

3) AKZhIE dhe MEF duhet të prodhojë deh implementojë një plan veprimi për përputhshmërinë e 

dispozitave ligjore dhe kapaciteteve institucionale me standartet ndërkombëtare të menaxhiit të 

shëndetshëm të financave publike. (afati - gjysma e parë e 2012) 

Për trnsferimin e funksineve të menaxhimit tek organet e QK, organizatat donatore do të kërkojnë 

sigurisht që legjislacioni në fushën e menaxhimit të financave publike por dhe kapacitetet 

institucionale për zbatimin e akteve ligjore të jetë adekuate. Tradicionalisht fushat e përgatitjes, 

zbatimit dhe monitorimit të buxhetit, prokurimit publik, sitemeve të auditit të brendshëm dhe kontrollit 

të menaxhimit e auditimit të pavarur duhet të adresohen nga legjislacioni. Implementimi i një plani 

veprimi si përmbledhje e evaluimit të Shpenzimeve Publike & Përgjegjshmërisë Financiare (ShPPF) 

duhet të bëhet pjesë e sistemit të KA. Duhen pasur parasysh gjithashtu pregatitjet graduale për 

prezantimin e kërkesave të SZD të IPA-s siç parashihen nga rregullorja e IPA-s. Përvoja e vendeve të 

tjera ka treguar se pregatitja për prezantimin e SZD merr disa vite, po kështu dhe plani i veprimit për 

krijimin e institucioneve, rregulloreve dhe kapaciteteve përkatëse duhet të zhvillohet më përpara në 

kohë. ( një periudhë 5 vjeçare do të ishte e arsyeshme) 

37

4. KAPACITETI INSTITUCIONAL PËR SISTEMIN E KORDINIMIT TË ASISTENCËS 

Kapitulli ndahet në dy nën-kapituj – i pari shqyrton AKZhIE si institucioni që pritet të luajë një rol kryesor 

në sistemin e KA dhe i dyti shqyrton kapacitetet në periferi të sistemit – capacitetet për KA në nivelin e 

ministrive të linjës. 

4.1. Kapaciteti qëndror i sistemit të KA - AKZhIE 

K pasur dis përpjekje për ndërtiin e institucionit qëndror të KA në QK. Ka ekzistuar një njësi për Rritjen e 

Kapaciteteve (kjo njësi ishte e ngarkuar/kordinonte asistencën ndërkombëtare në Rritjen e Kapaciteteve 

dhe gjithashtu përditësonte databazën e përmendur më sipër) ngritur dhe vendosur në MEF dhe Zyrën e 

Kryeministrit (ZKM) e transformuar më vonë në Qëndrën e KOrdinimit të Donatorëve (QKD). Gjithësesi 

këto përpjekje për ndërtimin e këtij institucioni dështuan pasi këto struktura në qeveri nuk patën 

ompetencat e nevojshme, kredibilitetin, dhe kapacitetin për të realizuar efektivisht KA. Ka disa arsye 

sepse dështuan këto përpjekje për ngritjen e strukturës qëndrore qeveritare të ngarkuar me KA: 

institucionalisht ishte vendosur e ndarë nga kordinimi dhe formësimi i politikave për IE dhe zhvillimin 

shtetëror gjë që çoi në pamundësinë e lidhjes së ANZh me prioritetet shtetërore; 

për shkak të stafit të paplotë i mungonte e kompetenca e analizës së politikave për të marrë 

lidershipin në përcaktimin e politikave të ANZh dhe kordinimin e partnerëve rreth këtyre prioriteteve; 

pozicionimi i saj institucional nuk i jepte qasje të drejtpërdrejtë në axhendën e qeverisë; 

disa organizata donatore nuk e njohën kornizën institucionale për KA si të besueshme dhe për këtë 

ndërtuan kanale paralelë informacioni dhe mekanizma vendim-marrje me QK (psh. Kordinimi i IPA-s 

u krye nëpërmjet një rruge të ndryshme intitucionale më afër vendim-marrjes për çështjet e IE); 

kapaciteti i kufizuar (mungesa e stafit dhe aftësive) nuk lejoi avancimin e qënësishëm përtej 

mbledhjes së thjeshtë të të dhënave prej organizatave donatore dhe nuk i dha mundësi krijimit të një 

dialogu më të strukturuar dhe të bazuar në strategji mbi nevojat dhe efektivitetin e ANZh; 

nuk ekzistonin forume efektive të kordinimit që të lejonin dialogun e rregullt ndërmjet organit qëndror 

të kordinimit dhe ministrive të linjës apo komunitetit të donatorëve. 

QK dhe komuniteti i donatorëve njohën mangësitë institucionale dhe në një vendim në 2008 e vendosën 

AKZhIE në qëndër të sistemit të KA. AKZhIE trashëgoi si stafin ashtu dhe funksionet e QKD. Termat e 

reja të Referencës së AKZhIE parashikojnë që agjensia luan rolin kryesor në sistemin e KA dhe i jep atij 

mandatin e nevojshëm. FNL është krijuar si forum për kordinimin e strategjive ndërmjet QK dhe 

organizatave ndërkombëtare dhe AKZhIE është ngarkuar të luajë rolin e sekretariatit për të. Avantazhi i 

kësaj zgjidhje është se në këtë mënyrë konsolidohet funksioni i kordinimit të përgjithshëm të ANZh me 

atë të kordinimit të IPA-s. AKZhIE ka mandat për të kryer funksionet lidhur me KA por dhe ato lidhur me 

IE, çka lejon ndërlidhjen e këtyre dy proceseve. 

Korniza institucionale e KA në Kosovë është shumë e ngjashme më atë të ngritur në Maqedoni ku 

Sekretariati për Çështje Europiane është i ngarkuar gjithashtu me rolin e kordinimit të donatorëve. 

Sekretariati në Maqedoni kryen funksionet si të kordinimit të IPA-s ashtu dhe kordinimin e përgjithshëm të 

asistencës. Si në Kosovë ashtu dhe në Maqedoni zyra për kordinimin e asistencës raporton para 

Zëvendës Kryeministrit për Çështje Europiane. Departamenti i strategjive dhe Kordinimit të Donatorëve 

(DSKD) në zyrën e Kryeministrit është organi kryesor përgjegjës për Kordiniimin e Asistencës në 

Shqipëri. SSKD është përgjegjës gjithashtu për kordinimin e përgjithshëm të strategjisë së zhvillimit 

nëpërmjet procesit të pregatitjes dhe ndjekjes së Strategjisë Kombëtare për Zhvillim dhe Integrim. 

Megjithatë në rastin e Shqipërisë kordinimi i I procesit të IE si dhe kordinimi i IPA-s janë vendosur në 

duart e një institucioni - Ministrisë së Integrimit Europian. QK duhet të përpiqet të përfitojë sa më tepër të 

mundet prej faktit që funksionet e kordinimit të IE, zhvillimit të përgjithshëm dhe ANZh janë vendosur 

institucionalisht brenda së njëjtës çati sepse kjo lejon përdorim efikas të kapaciteteve të kufizuara 

administrative si deh integrim të ngushtë të tre funksioneve. 

Megjithatë gjatë periudhës së pregatitjes së rishikimit shumë pak shenja pati që AKZhIE ka nisur në 

mënyrë efikase zbatimin e funksionit të KA. As përfaqësuesit e ministrive të linjës dhe as organizatat 

38

donatore nuk ishin njohur me nismën e AKZhIE në fushën e KA. Ben përjashtim këtu një mbledhje e FNL 

në fund të marsit 2009. Megjithatë nisma është udhëhequr kryesisht prej organizatave donatore, 

veçanërisht Komisionit Europian. AKZhIE është njohur gjithshtu prej ministrive të linjës si institucion që 

organizon teknikisht programimin e IPA-s. Duke pranuar faktin që AKZhIE momentalisht është në fazën e 

ristrukturim institucional dhe të ngritjes së kapaciteteve është e parakohshme të jepen vlerësime lidhur 

me efektivitetin e kësaj zgjidhje institucionale. Kësisoj kapitulli do të fokusohet kryesisht në kushtet dhe 

konditat që duhet të plotësojë agejnsia për të qënë organ qëndror i sitemit të KA. 

4.1.1. Mandati 

Termat e Referencës së AKZhIE parashikojnë mandatin e agjensisë në fushën e kordinimit të IE, 

zhvillimit shtetëror dhe KA, Termat e referencës i referohen posaçërisht rolit të agjensisë si sekretariat i 

forumeve të kordinimit për KA si FNL, duke shërbyer si interlokutor ndërmjet organeve qëndrore 

qeveritare (ZKM, MEF) dhe kordinues dhe mundësues i strategjive të zhvillimit. Ka disa pika të veçanta 

në Termat e referencës që parashikojnë rolin e agjensisë në planifikimin, programimin, monitorimin dhe 

vlerësimin e ANZh me vëmendje të veçantë mbi sigurimin e lidhjes me prioritetet qeveritare duke 

shmangur mbivendosje dhe promovuar bashkërendimin e nismave të ndryshme 

Megjithatë përveç pikave të përgjithshme në Termat e Referencës nuk është e qartë se si do të zbatohet 

mandate në fushën e zhvillimit dhe ANZh. Struktura institucionale dhe mjetet për IE janë më të avancuara 

dhe më mirë të pasqyruara në Termat e Referencës, për shembull ka një referencë tek sistemi i 

menaxhimit të të dhënave dhe strategjia e komunikimit për IE, elementë këto që mungojnë për KA. 

Momentalisht nuk specifikohet se si mund ta realizojë agjensia kordinimin e zhvillimit nëse nuk ka as 

kontroll as ndikim të drejtpërdrejtë mbi dokumentet e planifikimit për ZhSh si KASh dhe PPQK. Ka rrezik 

që AKZhIE ende të konsiderohet prej qeverisë dhe organizatave donatore kryesisht si agjensi e ngarkuar 

me menaxhimin e procesit të IE. Agjensia duhet t‟i tregojë qeverisë, ministrive të linjës dhe organizatave 

qeveritare se i përket asaj (agjensisë) dhe ka kapacitet për të kryer kordinimin e zhvillimit dhe KA. 

Recomandimet 

Megjithëse AKZhIE ka mandate të plotë për të mbuluar çështjet e KA nevjoitet më tepër përpjekje për të 

siguruar pëmbushjen në realitet të mandatit që i ka dhënë qeveria. 

1) Forcimi i pronësisë prej AKZhIE të funksionit të KA duke ameduar Termat e Referencës dhe nxjerrë 

vendime qeverie mbi rolin e agjensisë si shërbim i KOrdinatorit Shtetëror të Asistencës (KShA). (afati 

– gjysma e dytë e 2009) 

Pikat e mëposhtme duhet të specifikohen si rol i AKZhIE: 

bashkë me MEF mer pjesë në pregatitjen dhe monitorimin e KASh për të kanalizuar përdorimin e 

burimeve të ANZh në implementimin e dokumentit; 

udëhheq identifikimin e numrit të kufizuar dhe prioriteteve të mirësynuara shumë-vjeçare për 

zhvillim shtetëror (ZhSh) dhe Ie për të lëjuar fokusimin e burimeve të ANZh mbi këto prioritete; 

bashkërendon prioritetet e identifikuara me burimet e nevojshme financiare; 

siguron që prioritetet ndiqen në mënyrë koherente ku merren vendimet mbi miratimin e 

programeve dhe projekteve të asistencës ndërkombëtare - kjo do të thotë marrëveshje me të 

paktën disa organizata të mëdha donatore që do të ketë procedurë për dëhnien e pëlqimit nga 

AKZhIE para paraqitjes formale të kërkesës së re për asistencë prej QK ndaj donatorit. AKZhIE 

mund të japë pëlqimin mbi nismat e reja të propozuara duke shqyrtuar kriteret e mëposhtme: 

o propozimi është në përputhje me prioritetet e ZhSh dhe IE; 

o propozimi nuk mbivendoset me nismat e tjera të financuara prej donatorëve të tjerë, apo të 

zbatuara prej organizatave të tjera në QK; 

o nuk ka raste të shpërdorimit të ANZh prej përfituesit. 

AKZhIE duhet të mund të diskriminojë (mosdhënie pëlqimi) nismat më pak të rëndësishme apo 

sekondare nëse propozohen prej aktorësh të tjerë të QK. 

të monitorojë dhe ndjekë rregullisht implementimin e prioriteteve strategjike të caktuara dhe 

zbatimin e buxheteve të ANZh përkitazi me to; 

39

të informojë QK, shoqërinë kosovare, partnerët e zhvillimit rreth ANZh të pranishme në Kosovë 

dhe rezultateve të arrtura me ndihmën e saj. 

Implementimi efikas i mandatit nuk mund të realizohet vetëm duke amenduar Termat e Referencës 

së agjensisë apo nxjerrë akte rregullative. Ajo varet gjithashtu prej mënyrës se si është formuluar 

strategjia e brendshme e organit. Përkufizimi dhe marrëveshja mbi vlerat dhe objektivat e organit si 

dhe organizimi dhe motivimi i menaxhmentit dhe stafit të agjensisë për realizimin e kësaj marrëveshje 

do të ishin pjesë të rëndësishme të vënies në funksionim të sitemit të KA. 

2) AKZhIE duhet të zhvillojë strategjinë e punës së saj që do të përmbante vizionin, misionin e 

institucionit si dhe prioritetet e paracaktuara në shpërndarjen e burimeve të agjensisë. Strategjia e 

punës duhet të parashikojë ambicien në zhvillimin e institucionit në fushat e mëposhtme: 

të bëhet lider në QK dhe partner i besueshëm për organizatat donatore në fushën e KA; 

të bëhet institucion i parashikueshëm dhe koherent që ndjek një kornizë të paracaktuar rregullash 

dhe procedurash; 

të jetë e aftë të përçojë efektivisht informacion dhe udhëz pengesë për rrjedhjen e informacionit 

dhe vendimmarrjes lidhur me ANZh; 

të ripërqëndrojë burimet dhe veprimtaritë e agjensisë nga mbledhja e informacionit dhe 

menaxhimi tek puna analitike me vlera të shtuara lidhur me IE dhe prioritetet zhvillimore, kërkesat 

për ANZh dhe vlerësimin e rezultateve si pasojë e ndërhyrjes së ANZh; 

kanalizimi i burimeve të agjensisë për KA mbi bashkëpunimin me donatorët e mëdhenj dhe 

vendosja e standarteve të mjaftueshme të shërbimit për përtnerët e tjerë. 

Pas miratimit të strategjisë së punës së AKZhIE duhet të përpilohet një plan pune një-vjeçar ku të 

vendosen veprimtari specifike, përfitime, rezultate, ndarje të brendshme të përgjegjësisë dhe afate 

për zbatimin e strategjisë. (afati - gjysma e parë e 2010) 

Së fundmi, mandate i agjensisë në fushën e KA nuk mund të përmbushet nëse organizatat e 

donatorëve nuk e njohin atë si institucion kryesor për KA në KOsovë. Kësisoj QK duhet të ketë kujdes 

që në mën yrë proactive t‟u përçojë organizatave të donatorëve mesazhin që AKZhIE është aty për të 

luajtur një rol qëndror në kordinimin e përdorimit të burimeve të ANZh në Kosovë. 

3) ZKM duhet të sigurojë ekzistencën e komunikimit të qartë, coherent dhe të përhershëm prej QK tek 

donatorët që AKZhIE është e vetmja pikë kontakti dhe kanal qëndror informimi për sa i përket ANZh 

në Kosovë (afati - gjysma e dytë e 2009). 

Nevojitet të shmanget situate që ministra të veçantë apo institucione të QK fillojnë të venë në 

pikëpyetje trashëgiminë e AKZhIE si institucion qëndror i KA dhe ndërtimi i kanaleve paralele të 

komunikiimit me organizatat e donatorëve. Duhet të ekzistojë një marrëveshje në qeveri që AKZhIE 

ka mandate të drejtojë bashkëpunimin me organizatat e donatorëve në emër të QK. Në praktikë kjo 

do të thotë që çdo diskutim me donatorë të veçantë apo komunitetin e donatorëve qëësht i lidhur me 

politikat e përgjithshme të ANZh, apo strategjinë mbarështetërore, duhet të organizohet nëpërmjet 

AKZhIE. 

4.1.2. Pozita brenda ekzekutivit 

AKZhIE duhet të ruajë pozitën e saj aktuale në qëndër të qeverisë. Mundësia për raportim drejtpërdrejt 

vetëm tek kryeministri apo zëvendës kryeministri duhet të forcohet më tej pasi kjo do të mundësonte 

efektivitetin e procesit të marrjes së vendimeve brenda qeverisë. Duhet theksuar KA pëfshin elemente të 

mjaftueshëm të udhëheqjes sektoriale, kordinimit dhe arbitrazhit, gjë që korresondon me rolin tradicional 

të kryeministrit në qeveri. Një logjikë e ngjashme respektohet gjithashtu në Maqedoni dhe Shqipëri ku 

institucionet qëndrore të KA i raportojnë drejtpërdrejt ZKM apo KM. Megjithatë Kosova mund të përfitojë 

prej shmangies së situatës së Shqipërisë ku përgjegjësia politike për KA dhe për kordinimin e IPA-s 

ndahet ndërmjet politikanëvë. 

Për të rregullimin e qartë të përgjegjësive politike mbi KA dhe kordinimin e IPA-s qeveria duhet të marrë 

vendim për institucionalizimin e Kordinatorit Shtetëror i Asistencës. 

40

Rekomandim 

Ekziston nevoja për marrjen e një vendimi prej qeverisë për institucionalizimin e qartë të rolit të Zëvendës 

Kryeministrit (ZKM) për IE si Kordinator Shtetëror i Asistencës (KShA) dhe AKZhIE si strukturë 

administrative në mbështetje të KShA-së. Duhet të sigurohet që si funksioni i Kordinatorit Shtetëror të 

IPA-s (KShIPA) dhe KShA për gjithë ANZh të përqëndrohen në duart e nëj anëtari të qeverisë dhe 

gjithashtu AKZhIE të jetë një istitucion i veçantë në shërbim të KShIPA dhe KShA. (afati - gjysma e dytë 

e 2009) 

4.1.3. Organizimi i brendshëm 

Struktura e tanishme e AKZhIE, përgjithsisht, me një department të ngarkuar për strategjinë e 

përgjithshme, kordinimin dhe një numër departamentesh sektoriale që sigurojnë ndërveprimin me 

ministritë e linjës dhe kordinimin e politikave është e përshtatshme për realizimin e funksionit të KA. 

Megjithatë nevojitet një përshtatje e mëtejshme e funksioneve si dhe qartësimi i ndarjes së përgjegjësive 

ndërmjet departamenteve. 

Aktualisht drafti i Termave të Referencës së AKZhIE nuk parasheh përshkrim të detajuar të detyrave për 

t‟u kryer nga departamentet e veçanta, dhe në vend të tyre përmban vetëm përcaktime të përgjithshme. 

Gjatë misionit të rishikimit as përshkrimi i punës së nëpunësve të veçantë nuk u mundësua për të gjykuar 

se sa specifike ka qënë ndarja e detyrave. 

Rekomandimet 

Termat e Referencës të AKZhIE dhe departamentet e veçanta të agjensisë duhet të zhvillohen më tej për 

të rregulluar ndarjet e detyrave në fushën e KA (afati – gjysma e dytë e 2009) 

Tre janë komponentët brenda AKZhIE me rëndësi tepër të madhe për menaxhimin e funksionit të KA – 

Departamenti i Strategjisë dhe Kordinimit, Divisioni për Komunikim dhe Informim brenda Departamentit të 

Përafrimit të Legjislacionit dhe tre departamente sektoriale. Të tre departamentet sektoriale janë 

shqyrtuar si një strukturë përgjatë këtij rishikimi për shkak se detyra specifike në lidhje me KA janë të 

ngjashme. Këto tre komponentë janë analizuar më tedajisht më poshtë. 

a. Departamentit të Strategjisë dhe Kordinimit (DSK) duhet t‟i jepet mandat i plotë për: 

i. të realizuar projektimin e plotë të sistemit institucional dhe ligjor të KA (duke përfshirë 

pregatitjen e rregulloreve qeveritare dhe vendimeve, udhëzimeve dhe amterialeve të tjera 

metodologjike), 

ii. të drejtuar metodoligjkisht gjithë procesin e KA (përcaktimi i afateve, kornizat e veprimit, etj.), 

iii. drejtuar dhe kordinuar pregatitjen e dokumenteve të planifikimit, 

iv. të drejtuar negociatat me donatorët për stragtegitë e tyre në Kosovë, 

v. të drejtuar, kordinuar, siguruar funskionin e sekretariatit për gjithë fushatat e programimit dhe 

monitorimit të KA (duke përfshirë thirrjen e mbledhjeve, përcaktimin e axhendës, vendosjen 

se ç„lloj informacioni nevojitet të mblidhet dhe përhapja e informacionit) që nuk janë specifike 

për sektorë të veçantë. Në këtë rast nu duhet bërë asnjë përjashtim për donatorë apo 

programme të veçanta. 

b. Divizioni për Komunikim dhe Informim (DKI) në departamentet e përafrimit të legjislacionit duhet të 

funksionojë si strukturë që kujdeset për përçimin e duhur të informacionit tek grupet e ndryshme të 

synuara. Ai duhet të përdorë kanale të ndryshme informacioni, veçanërisht internetin, publikimet, 

median për të komunikuar efektivisht axhendën dhe ngjarjet në KA, udhëzimet dhe procedurat e 

zhvilluara, përditësimin e rregullt mbi statusin e implementimit të strategjive për ZhSh dhe IE dhe të 

tregojë përgjegjshmëri në bërjen publike të ANZh të përftuar prej QK. 

Megjithatë vendndodhja e DKI duhet të rishqyrtohet. Dy janë alternativat e mundshme: 

i. nëse funksioni qëndron Brenda AKZhIE atëherë do të ishte më logjike vendosja e DKI nën DSK 

pasi kështu do ti jepte qasje të drejtpërdrejtë në informacion dhe do të lejonte drejtuesit e 

DSK të përdorte në mënyrë më të efektshme kanalet e komunikimit në duart e DKI (faqen e 

internetit). Në këtë rast komunikimi dhe informimi do të përdoreshin si mjete të efektshme për 

mbështetjen e kordinimit të përgjithshëm të punës që duhet të kryejë DSK. 

41

ii. nëse funksioni i komunikimit dhe informimit “zhvendoset” në Departamentin e Komunikimit të 

ZKM atëherë do të ishte më logjike zhvendosja e SKI si njësi e veçantë në atë departament. 

Ky rregullim institucional do të kërkonte kordinim të fortë ndërmjet niveleve të menaxhimit dhe 

të punës në AKZhIE dhe Departamentit të Komunikimit të ZKM për formësimin e duher të 

axhendës së komunikimit. 

c. 3 departamentet e veçanta sektoriale (Departamenti i Qeverisjes, Departamenti Ekonomik dhe i 

Ekonomisë së Tregut dhe Departamenti i Zhvillimit Human dhe Fizik) brenda rrafshit të 

kompetencave të tyre duhet t‟u jepet mandati për: 

i. kordinim dhe draftim të kapitujve sektorialë në dokumentet strategjike; 

ii. punën pr identifikimin e nevojave për asistencë në sektorët përkatës; 

iii. vlerësim të përputhshmërisë së nismave të reja me propozim projektet e mbërritura prej 

ministrive të linjës dhe institucioneve të tjera shtetërore; 

iv. sigurimin e evitimit të mbivendosjes ndërmjet ANZh në sektor; 

v. vlerësim të rëndësisë dhe efektivitetit të ANZh në sektorët respektivë; 

vi. qënien kanal i vetëm i informacionit dhe interlokutor i vetëm me ministritë e linjës dhe ndërmjet 

ministrive të linjës dhe organizatave donatore. 

Ndarja më e detajuar e detyrave lidhur me KA dhe burimeve ndërmjet departamenteve të AKZhIE 

tregohet në tabelën e mëposhtme. Duhet të theksohet se jo të gjitha detyrat mund të jenë të rëndësishme 

në lidhje me programet e ndryshme të ANZh. Siç ështe theksuar më parë kërkesat dhe praktikat e 

organizatave të donatorëve ndryshojnë, por po ashtu ndryshon dhe niveli i dëshiruar i përfshirjes së 

administratës së QK, AKZhIE dhe KASh. Prandaj ndarja e detyrave përcaktohet përgjithësisht me 

prezumimin se do bëhen ndryshime në varësi të marrëveshjes me çdo organizatë donatore mbi nivelin e 

përfshirjes së AKZhIE në menaxhimin e ANZh të secilit donator. Megjithatë nuk do të ishte e 

rekomanduar që logjika e përgjithshme e strukturës organizative të prekej prej qeverisë. Për shembull 

kordinimi i përgjithshëm i pregatitjes së IPA-s duhet të jetë funksion i DSK-së dhe praktika e deritanishme 

që një funksion i tillë vendoset brenda Departamentit të Qeverisjes (një prej departamenteve sektoriale) 

duhet të shmanget në të ardhmen. Menaxhimi i AKZhIE duhet gjithashtu të shmangë pozicionimin e KA si 

përgjegjësi e vetëm një departamenti – DSK. DSK ka funksion të përgjithshëm kordinimi të veprimeve 

dhe lidershipit, e megjithatë nuk duhet të pranojë punë analitike të kryer prej Departamenteve Sektoriale. 

4.1.4. Kapaciteti 

Përsa i përket burimeve njerëzore, ofrohet një vlerësim i ngarkesës së punës dhe nevojave që rrjedhin 

prej aty për punëtorë me supozimin se të gjitha funksionet dhe detyrat përmbushen në masë të plotë. 

Sigurisht që sistemi i KA, në mënyrën si është parashikuar, nuk do të bëhet operacional brenda natës. 

AKZhIE do të duhet të përshkojë një fazë të rëndësishme të ndërtimit institucional dhe të lidhë 

marrëveshje, lidhur me funksionet rutinë, me një numër të madh aktorësh jashtë agjensisë (ministritë e 

linjës, organizatat donatore). Prandaj gradualisht duhet të kryhet ngritja e kapaciteteve të nevojshme të 

burimeve njerëzore. Duhet theksuar se AKZHIE, si institucion, ngarkohet me funksionet më të mëdha të 

kordinimit të politikave të IE dhe ZhSh. Megjithatë qëndron supozimi se shumica e strukturave dhe 

nëpunësve brenda institucionit do të jenë përditë të ngarkuar jo vetëm me KA por dhe me dy dosje të 

tjera, çka do të thotë se kapacitetet e burimeve njerëzore të kërkuara për KA, siç tregohet në tabelë, 

mund të ndahen ndërmjet disa nëpunësve. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për departamentet 

sektoriale. Kjo shpjegon gjithashtu pse ky rishikim nuk paraqet një vlerësim se sa adekuat (në shifra) 

është numri i nëpunësve në çdo department. Kjo çështje duhet të merret në shqyrtim gjatë rishikimit 

vertikal të AKZhIE. 

Tabela e ndarjes së detyrave dhe burimeve për funksionin e KA në AKZhIE 

Objektivi / mandati Detyrat Burimet 

Njerëzore 

I. Departamenti i Strategjisë dhe Kordinimit (DSK) 

1. Kryen projektimin e 

përgjithshëm të sistemit 

institucional dhe ligjor të 

KA 

a) Draftimi dhe përditësimi i 

rregullt i rregulloreve të 

qeverisë dhe vendimeve mbi 

sistemin e KA 

b) Zhvillimi i uhdëzuesve dhe 

dokumentacionit tjetër të 

rëndësishëm për mbikqyrjen e 

42 

1 nëpunës me 

1/2 kohe pune 

Kualifikimi, aftësitë 

e kërkuara 

(rekomandohet) 

Me arsim e përvojë 

si jurist, në 

menaxhim 

organizativ,dizenjim 

projekti, të flasë dhe 

shkruajë anglisht


Njerëzore 

2. Menaxhim i 

përgjithshëm i 

planifikimit dhe 

monitorimi i ciklit të 

ANZh si dhe 

harmonizimi i saj me 

planifikimin e politikave 

shetërore dhe ciklin 

buxhetor 

3. Sigurimi i procesit 

koherent të planifikimit 

të ANZh dhe 

përzgjedhja e 

organizuar e projekteve 

me cilësi të lartë 

4. siguron monitorimin e 

rregullt dhe sistematik 

të përmbushjes së 

axhendës së IE dhe 

procesit të KA 

c) Zhvillon TeR apo rregullat dhe 

Procedurat (ReP) për FNL, 

grupet e punës sektoriale, 

takimet e shqyrtimit me 

donatorët, takimet e rregullta 

të ZDP-ve 

d) Organizimi i trajnimeve dhe 

dhënia e udhëzimeve 

metodologjikepër institucionet 

e përfshira në sistemin e KA 

e) Pregatitja dhe negocimi i 

marrëveshjeve të 

bashkëpunimit apo MoU 

ndërmjet KShA dhe 

organizatave përkatëse të 

donatorëve 

a) Zhvillon dhe përditëson 

përshkrimin e planifikimit të 

ANZh dhe ciklit të monitorimit 

si dhe siguron koherencën e tij 

me planifikimin e politikave 

shtetërore dhe ciklin 

buxhetore 

b) Mbledh informacion mbi 

planifikimin, programiimn dhe 

ciklet e monitorimit të 

organizatave të donatorëve 

c) Zhvillon dhe përditëson 

kalendarin vjetor të masave të 

KA 

a) Merr pjesë në zhvillimin e 

dokumenteve të planifikimit të 

IE dhe ZhSh për të orfuar 

fushëveprim për identifikimin e 

nevojave për ANZh dhe 

prioritizimin e tyre 

b) Kordinon programimin e 

negociatave me donatorët 

c) Nxjerr udhëzimme të 

centralizuara për pregatitjen, 

vlerësimin e cilësisë, 

dorësimin, përzgjedhjen, 

aprovimin e projekteve (në 

bashkëpunim të ngushtë me 

organizatat donatore) 

d) Ofron udhëzime të 

centralizuara për afatet dhe 

pregatitjet për aplikimin e 

projekteve për departamentet 

sektoriale të AKZhIE dhe 

ministrive 

e) Konsolidon punën e bërë nga 

departamentete sektoriale në 

përzgjedhjen e evaluimin e 

projekteve 

a) Përcakton kërkesat e 

përgjithshme të raportimit 

b) Pregatit raportet e 

konsoliduara të ANZh 

43 


1/2 kohe pune 


kohë të plotë 


kohë të plotë 


e kërkuara 


Me arsim dhe 

përvojë në 

ekonomik, planifikim 

strategjik, të flasë 

dhe shkruajë 

anglisht 

Me arsim dhe 

përvojë në 

ekonomik, planifikim 

strategjik, menaxhim 

të ciklit të projektit , 

të flasë dhe shkruajë 

anglisht 

Arsim dhe përvojë 

në ekonomi, 

menaxhim të ciklit të 

projektit, të flasë dhe


Njerëzore 

ZhSh si dhe të 

implementimit të ANZh 

përkitazi me këtë 

axhendë 

5. Ofrimi i mekanizmave 

për menaxhimin e të 

dhënave që lejojnë 

mbledhje efektive dhe 

konsolidim të 

informacinit mbi 

menaxhimin e ANZh 

6. drejtimi i mekanizmave 

të nevojshëm të 

kordinimit që lejojnë 

shkëmbim të rregullt 

dhe cilësor të 

informacionit ndërmjet 

palëve të përfshira në 

procesin e KA 

c) Mbledh raportet e 

depatamenteve sektoriale 

d) Ndërmerr veprime korektuese 

deh ndryshime në sistemin e 

KA nëse monitorimi dhe masat 

vlerësuese të ndërmarra 

sinjalizojnë dobësi specifike 


vazhdimisht sistemin e 

menaxhimit të informacionit që 

lejon grumbullimin e të 

dhënave për progresin e 

implementimit të axhendës së 

IE dhe zhvillimit të ZhSh dhe 

të projekteve të ANZh 

a) Sekretariati i FNL 

b) Organizon takime të rregullta 

të ZDP-ve 

c) Organizon takime vjetore të 

shqyrtimit (TVSh) me 

organizata donatore të 

veçanta 

d) Organizon task forcë të 

përhershme (TFP) të 

AKZhIE/ZKM dhe MEF 

2 

Duhet të qartësohet vendndodhja e funksionit të informimit dhe komunikimit. 

44 

1/4 time 

employee 


1/2 kohë pune 

Divizioni për Komunikim dhe Informim (në Departamentin e Legjislacionit) 2 

7. Drejton mekanizma 

informimi dhe 

komunikimi që ofrojnë 

informacion të plotë dhe 

lehtësisht të 

përdorshëm për të 

gjithë grupet e mëdha të 

synuara, të përfshira 

apo të interesuara në 

KA 

II. Departamentet sektoriale 

1. Sigurimi i proceseve të 

planifikimit të ANZh dhe 

përzgjedha e organizuar 

e projekteve të cilësisë 

së lartë në sektorin 

përkatës 


strategjinë e informimit dhe 

komunikimit 

b) Ofron udhëheqje 

metodologjike mbi informimin 

dhe komunikimin për ministritë 

e linjës 

c) Pregatit dhe publikon rishikim 

të rregullt të ANZh në Kosovë 

d) Mbështet në mënyrë të 

vazhdueshme faqen e 

përditësuar të internetit 

a) ofron të dhëna metodologjike 

në pregatitjen e pjesëve 

përkatëse sektoriale të 

dokumjentave të IE dhe 

planifikimit të ZhSh 

b) organizon identifikimin e 

nevojave për ANZh në sektor 

c) u komunikon ministrive të 

linjës kërkesa për propozim 

projekteshprej donatorëve, 

grumbullon aplikime për 

projekte 

d) shqyrton aplikimet për projekte 

nga sektorët përkatës, ofron 

këshilla dhe evaluim 

e) rejton apo merr pjesë në 

komitete për përzgjedhjen e 

projekteve 


1/2 kohe punë 


1/2 kohe për 

sektor 


e kërkuara 


shkruajë anglisht 

Përvojë në 

menaxhim, ndërtim 

dhe aktivizim të 

mekanizmave të 

menaxhimit të të 

dhënave, dezanjim 

procesi, të flasë dhe 


Arsim dhe përvojë 

në drejtësi, 

menaxhim 

organizativ, dizanjim 

i projekteve, të flasë 

dhe shkruajë 

anglisht 

Përvojë në informim 

dhe komunikim, 

ndërtim faqeje 

interneti, të flasë 

dhe shkruajë 

anglisht 

Kompetencë 

sektoriale, dizanjim 

projekti dje 

menaxhim të ciklit të 

projektit, të flasë dhe 

shkruajë anglisht


Njerëzore 

2. Sigurimi i monitorimit të 

rregullt dhe sistematik 

të implementimit të 

prioriteteve sektoriale 

dhe projekteve 

përkatëse të ANZh 

3. Siguron që rezultatet e 

projektit të ANZh dhe 

evaluimi i programit 

kryer prej donatorëve 

merren në konsideratë 

prej autoriteteve të 

Kosovës dhe të 

përdoren për 

përmirësimin e 

menaxhimit të ANZh 

4. Siguron zhvillimin e 

grumbullimit cilësor 

konsoloidimit të të 

dhënave të besueshme 

të ANZh 

5. Drejton mekanizmat e 

nevojshëm që lejojnë 

shkëmbimin e rregullt 

dhe cilësor të 

informacionit ndërmjet 

palëve të përfshira në 

sektor 

f) siguron që nuk ka 

mbivendosje ndërmjet 

nismave të reja të planifikuara 

të ANZh dhe që këto nisma 

janë në përputhje me 

prioritetet e IE deh ZhSh në 

sector 

g) Pregatit dhe përditëson 

rregullisht shtrirjen e 

projekteve të ANZh në sektor 

a) Mbledh të dhënat sektoriale, 

implementimin e progresit të 

projekteve në zhvillim 

b) Kontrollo dhe verifikon cilësinë 

e raporteve të monitorimit dhe 

të dhënave të monitorimit të 

ofruara nga ministritë dhe 

institucionet e linjës 

c) Siguron që nuk ka 

mbivendosje ndërmjet 

projekteve në zhvillim të IPA-s 

d) Kur nevojitete propozon 

veprime korrektuese për 

përmirësimin e implementimit 

të ANZh në sektor 

e) Raporton tek DSK mbi 

progresin e përgjithshëm të 

implementimit dhe veprimet 

korrektuese të nevojshme në 

nivelin e sistemit të KA 

a) Shqyrton raportet e evaluimit 

të ofruara prej organizatave të 

donatorëve; 

b) Nëseëshë e nevojshme bën 

propozime për përmirësimin e 

efektivitetit të asitencës në 

sector; 

c) Raporton në DSK nëse 

evaluimi sinjalizon probleme 

sistematike në KA 

a) Kërkon prej ministrive të linjës 

paraqitjen e rregullt të të 

dhënave 

b) Verifikon korrektësinë e të 

dhënave sektoriale nga 

ministritë dhe institucionet e 

tjera 

a) shërben si secretariat për 

GPS 

b) merr pjesë dhe i ofron të 

dhëna FNL 

c) Merr pjesë dhe ofron të dëhna 

në takimet e shqyrtimit me 

organizata donatore të 

veçanta 

d) Merr pjesë dhe ofron ndihmë 

në takimet e taskforcës së 

përhershme të AKZhIE/ZKM 

deh MEF 

45 

1 punonjë me 

1/2 kohë pune 

për sektor 


1/6 e kohës së 

punsë për 

sektor 


1/4 e kohës së 

punës për 

sektor 


1/2 kohe pune 

për sektor 


e kërkuara 


Kompetencë 

sektoriale,dizenjim 

projekti dhe 

menaxhim i ciklit të 

projektit, të flasë dhe 


Kompetencë 

sektoriale, vlerësim 

politikash, të flasë 

dhe shkruajë 

anglisht 

Kompetencë 

sektoriale, drejtim i 

mjeteve të 

menaxhimit të të 

dhënave 

Kompetence 

sektoriale, 

menaxhim 

organizativ, të flasë 

dhe shkruajë 

anglisht

Aktualisht AKZhIE operon me dy nëpunës me kohë të plotë dhe një nëpunës me ½ kohë pune që 

punojnë për çështjet e KA në DSK. Vetëm një person nga DSK disponon njohuritë për menaxhimin e 

ANZh dhe ka më tepër se dy vjet përvojë pune në këtë fushë. Departamentet sektoriale disponojnë disa 

kapacitete të kufizuara, megjithatë gjatë procesit të rishikimit nuk ishte e mundur të kryhej një vlerësim 

nëse këto kapacitete ishin të mjaftueshme për të mbuluar çështjet e KA pasi përshkrimet e detajuara të 

punës nuk u mundësuan dhe AKZhIE nuk kishte të dhëna të kryerjes së funkionit të KA me ndihmën e 

departamenteve sektoriale. Disa nëpunës të departamenteve sektoriale kanë përfituar përvojë me 

programimin e IPA-s ndërkohë që AKZhIE ishte përfshirë në pregatitjen e concept-projekteve për 2008. 

Për krahasim në Maqedoni ka 14 nëpunës të punësuar në SÇE (Njësia për Fondet e BE, Njësia për 

Monitorimin dhe Evaluimin e Programeve të BE, Njësia për Asistencën Multilaterale dhe Biletarale) për t‟u 

marrë me çështjet e KA. Në rastin e Shqipërisë ka 8 persona që merren me fuksionin e KA në DSKA. 

Rekomandimet 

1) ShE i AKZhIE duhet të vendosë për rishpërndarjen e burimeve në DSK për të rritur numrin e 

nëpunësve të ngarkuar me funksionin e KA në të paktën 3 nëpunës me kohë të plotë. 

Përshkrimet e punës të nëpunësve të DKI dhe departamenteve sektoriale duhet të zhvillohet apo 

amendohet gjithashtu për të siguruar që funksionet e KA përfaqësohen në mënyrë të 

përshtatshme. (afati - gjysma e parë e 2010) 

2) AKZhIE duhet të aplikojë për asistencë afatgjatë ose projekte binjakëzimi për mbështetjen e saj 

në KA. (afati – gjysma e parë e 2010) 

Duke ditur situatën me zëvendësimin në masë të stafit të AKZhIE si dhe duke njohur faktin që 

shumica e stafit edhe nëse janë të mirë arsimuar kanë shumë pak përvojë praktike dhe sidomos 

përvojë menaxheriale, AKZhIE duhet të marrë në konsideratë kërkesën ndaj donatorëve për 

asistencë afat-gjatë (2-3 vjet) për realizimin e funksionit të kordinimit të ANZh. Kjo do të kërkonte 

prezencën e të paktën një eksperti afat-gjatë që do të trajnonte stafin vendor në menaxhimin e 

përditshëm të funksionit të KA si dhe të siguronte “memorjen institucionale” në rastin e ndryshimit 

të personaliteteve. Projekti duhet të ofrojë gjithashtu trajnim in e nevojshëm për stafin në 

ndërtimin e cilësive specifike të nevojshme për KA, si dhe të investojë në zhvillimin organizativ të 

agjensisë si psh. zhvillimin e strategjisë së saj të punës, asistimin e menaxhmentit në 

përkufizimin deh ndjekjen e planit të punës së agjensisë. Duke ditur që Agjensia është rritur në 

numrin e stafit si dhe ka përjetuar zëvendësimin e stafit, lehtësimi i ushtrimit të ndërtimit të ekipit 

me ndihmën e projektit do të ishte esenciale. 

Për krahësim SÇE në Maqedoni përfiton asistencë nëpërmjet projektit për Ngritjen e 

Kapaciteteve për Kordinimin e Asistencës financuar nga UNDP. Projekti ka implementuar tashmë 

dy faza dhe aktualisht është në implementim faza e tretë. Dy fazat e para i kontribuan krijimit dhe 

forcimit të sistemit ekzistues për kordinimin dhe ofroi pajisje dhe programme kompjuterike për 

Databazën Qëndrore të Asistencës së Donatorëve. Faza e tretë do mbështetë zhvillimin e 

mëtejshëm të kapaciteteve në administratë në lidhje me kordinimin e asistencës, programimin, 

monitorimin dhe evaluimin e saj. Në rastin e Shqipërisë ka një konsulent ndërkombëtar afat-gjatë 

për kordinimin e asistencës së jashtme dhe një konsulent vendor afat-gjatë për asistencën e 

jashtme në DSKA. Të dy ekspertët financohen prej një Fondi Trust multi-donatorësh të 

menaxhuar prej Bankës Botërore për mbështetjen e ngritjes së kapaciteteve në Implementimin e 

Sistemit e planifikimit të Integruar në Shqipëri. 

3) ZKM duhet të formulojë një propozim dhe qeveria duhet të marrë vendim për shkallën e pagesës 

së stafit të AKZhIE që të jetë kompetitive në “tregun e punës” së ANZh në Kosovë. (afati- gjysma 

e parë e 2010) 

Qeveria duhet të kuptojë gjithashtu që personeli i kualifikuar që nevojitet për t‟u marrë me KA 

(psh. menaxhimi i ciklit të projektit, planifikimi dhe monitorimi i asistencës) vlerësohet gjithashtu 

dhe prej organizatave të donatorëve dhe ekipeve të projekteve. Prandaj çështja e shkallës së 

pagesës duhet të merret në konsideratë për ta bërë atë kompetitive në “tregun” e menaxhimit të 

ANZh. 

4.1.5. Mekanizmat e Kordinimit 

Suksesi i implementimit te KA varet më së shumti në ekzistencën e mekanizamave të duhur të kordinimit 

që lejojnë shkëmbimin e informacionit dhe dialogun me partnerët e shumtë të përfshirë. Kësisoj, shqyrtimi 

46

vlerëson me tepër kujdes mundësimin e forumeve të nevojshme ku të ftohen partnerët dhe të zhvillohet 

dialog i rregullt dhe i strukturuar. 

Momentalisht, FNL shërben si i vetmi forum kordinimi ndërmjet QK dhe organizatave donatore. QK u 

angazhua në takimin e fundit të FNL për për të krijuar grupe sektoriale për shqyrtim më të thelluar të një 

shqyrtim më të thelluar të ANZh në fushat përkatëse. Ka një precedent të krijimit të 8 grupeve të 

ngjashme pune sktoriale për kordinimin e çështjeve të IE. Gjithësesi kjo praktikë mund të shtrihet dhe në 

KA. Megjithate, gjatë fazës së hartimit të rishikimit nuk u vu re asnjë shënjë për fillimin e përgatitjes së 

këtyre forumeve. Komiteti i Punës për Integrimin Europian ka mandate për kordinimin e ANZh në lidhje 

me IE. Deri tani nuk ka grupe të rregullta punuese për KA. Por megjithatë ka pasur organizaime ad-hoc 

– takime sektoriale (p.sh. në fushën e ruajtjes së trashëgimisë kulturore), takime për iniciativa specifike të 

donatorëve si psh. programimi i IPA-s. Edhe nëse ministritë e veçanta, (9 ministri) kane bërë disa 

përpjekje për kordinim në fushën e tyre të kompetencës (shih tabelën më poshtë), ka shumë pak të 

dhëna që kordinimi ekziston ndërmjet sektorëve ku mundësia për mbivendosje strategjish dhe nismash 

është e madhe, psh. politikat arsimore, politikat rinore apo strategjitë me qëllim nxitjen e zhvillimit lokal 

dhe investimeve në mjedis apo transport. 

Në kuadër të mekanizmit tuaj të kordinimit të donatorëve, a mbani mbledhje të rregullta ku diskutohen 

çështje si nevoja për asistencë në fushën e përgjegjësive të institucionit tuaj, progresi i projektit të 

inicuar, ndryshimet e nevojshme të projektit (ju lutemi mos iu referoni takimeveëe mbahen me të vetmin 

qëllim të menaxhimit të një projekti si psh. takimi i komitetit mbikqyrës)? Sa shpesh? 

Donatorët kanë bërë të qartë se do të mirëprisnin një dialog më të rregullt dhe më të strukturuar ndërmjet 

QK dhe organizatave donatore. Përfaqësues të ministrive të linjës gjithashtu kanë ngritur argumenitn se 

ka shume pak (ose aspak) udhëzime prej AKZhIEdhe kanalet e komunikimit nuk janë të qëndrueshëm e 

të besueshëm. 

Për krahësim në Maqedoni DPM si QShK drejton Komitetin e Ministrave për KOrdinimin e asistencë së 

Huaj (KMKAH) dhe SEA organizon një forum të nivelit më operacional për KA – Grupi i Kordinimit 

TeKAik. Në Shqipëri ekziston Tavolina e Rrumbullakët mes Qeverisë emdonatorëve e organizauar dy 

herë në vit në nivel politik (ministra dhe ambasadorë) për të diskutuar çështje të nivelit të lartë që lidhen 

me kordinimin e donatorëve dhe efektivitetin e asistencës së huaj në Shqipëri. Veç kësaj organizohen 10 

GPS të përbërë prej përfaqësuesish të qeverisë dhe donatorëve me detyrë parësore informimin për 

ecurinë e projekteve dhe për perspektivën e tyre, për çështje të kordinimit të politikave, për prioritizimin e 

asistencës dhe monitorimin e implemientimit në sektorë të veçantë. GPS mblidhen një herë në tre muaj. 

Rekomandimet 

1) AKZhIE duhet të iniciojnë, mbështësin dhe organizojnë një numër forumesh consultative deh 

vendimmarrëse për kordinimin e veprieve në fushën e KA me MEF, ministritë e linjës dhe 

organizatat donatore (shih tabelën më poshtë për më tepër hollësi). (periudha kohore – gjysma e 

parë e 2010) 

47

Tabela e mekanizmave të kordinimit që duhen përdorur për KA. 

Forumi i 

kordinimit 

1. Task Forca 

e 

Përhrshme 

(TFP) 

2. Forumi i 

Nivelit të 

Lartë (FNL) 

3. Grupe Pune 

Sektoriale 

(GPS) 

GPS përsa i 

përket 

mandatit 

deh 

pjesëmarrje 

s nga QK 

duhet të 

pasqyraojn 

ë 8 GP të 

krijuara për 

IE me 

vendim 

qeverie në 

2008 

4. Takimet 

Vjetore të 

Rishqyrtimit 

(TVR) 

5. Takimet e 

ZDP-ve 

(Si nënkomitet 

për 

Integrimin 

Europian) 

Pjesëmarrës Rregullshmë 

ria e 

AKZhIE (ShE, 

drejtori i DKS, 

OPM (përfaqësuesi 

i GSK), 

Shefi i 

Departamentit 

Makroekonomik 

MEF 

AKZhIE (ShE, 

drejtor i DKS), 

Drejtorët e 

departamentit të 

ngarkuar për KA në 

ministritë e linjës, 

organizatat e 

donatorëve 

AKZhIE (Drejtori 

përkatës i 

departamentit të 

linjës), ZDP të 

ministrive të linjës, 

organizatat e 

donatorëve të 

angazhuar në 

sektorin përkatës 

AKZhIE (Drejtori i 

DSK, përfaqësuesit 

e departamenve të 

linjës), 

përfaqësuesit 

përkatës të 

ministrive të linjës, 

përfaqësues të 

organizatave 

donatore përkatëse 

AKZhIE (drejtori i 

DKS), ZDP e të 

gjitha ministrive të 

linjës 

takimeve 

48 

Mandati 

Mujore a) Zhvillimi i dialogut të rregullt dhe të 

strukturuar ndërmjet AKZhIE dhe MEF për 

sinkronizimin e ciklit dhe proceseve të ZhSh, 

Planifikimin e IE, programimin dhe 

menaxhimin e burimeve relevante. 

b) Kordinimi i përgatitjes dhe përditësimit të 

KASh 

c) Kordinimi i raportimit të KASh 

d) Sinkronizimi i përgatitjes së KASh dhe 

dokumenteve të tjera të strategjisë së 

planifikimit për IE dhe ZhSh 

e) Harmonizimi i të dhënave mbi buxhetin 

shtetëror dhe burimet e palnifikuara dhe 

zbatuara të IDA 

Vjetore a) Shqyrtimi i progresit të përgjithshëm në 

zbatimin e KASh 

b) Shqyrtimi i progresit në përmirësimin e 

efektivitetit të asistencës. 

c) Vendos mbi politikat e mëtejshme në fushën e 

KA 

Çdo 6 muaj a) Kordinimi i prioriteteve dhe përcaktimi i 

objektivave të sektorit (shqyrtimi i kapitujve 

përkatës të KASh, PVPE, strategjive 

sektoriale) 

b) Kordinimi i përcaktimit të prioriteteve të ANZh; 

c) Shkëmbimi i informacionit lidhur me projektet 

e ardhshme ANZH (kordinim ex-ante) 

d) Dakordohet mbi shtrirjen e donacioneve në 

sektor 

e) Shqyrton progresin e arritjes së objektivave të 

caktuara prej MTEF dhe strategjisë sektoriale 

f) Vlerëson efektivitetin e ANZh në sektor 

g) Siguron qe të mos mbivendosen projektet e 

planifikuara dhe ekzistuese të IDA në sektor 

Vjetore a) Diskutimi i prioriteteve dhe dakordimi mbi 

nevojat/prioritetet e sektorit 

b) Shqyrtimi i portofolit të projekteve– progresit, 

problemeve, iniciativave të reja 

c) Diskutimi i strategjisë së donatorëve në 

Kosovë 

d) Shqyrtimi i raporteve më të rëndësishme për 

zbulimin formave të evaluimit, dakordimi mbi 

veprimet e ndjekjes së ecurisë 

Çdo 2 muaj a) Shkëmbimi i informacionit Embi planifikimin e 

aktiviteteve të KA dakordimi mbi kalendarin, 

procedurën 

b) Diskutimi i iniciativave të reja, rregulloreve, 

udhëzimeve, procedurave në sitemin e KA 

c) Diskutimi i çështjeve ndër sektoriale i Discuss 

crossectorial issues (psh. Mbivendosja e 

mundhsme e kompetencave të GPS-ve)

2) Për sigurimin e funksionimit efektiv të mekanizmave të kordinimit referuar në tabelën më sipër 

ACDEI duhet të garantojë një standart të caktuar organizativ. (afati – gjysma e parë e 2010) 

Standarti do të përfshinte, si minimum, elementët e mëposhtëm: 

a. Kalendari i takimeve i dakorduar për vitin e ardhshëm dhe i publikuar, 

b. Termat e referencë apo rregullat proceduriale për secilin forum të zhvillohen duke 

specifikuar: 

i. mandatin – 

ii. specifikimi i llojit të dokumentacionit për shqyrtim, 

iii. vendimet që do merren, 

iv. rregullshmëria e takimeve, 

v. pjesëmarrësit, 

vi. afati dhe procedura e organizimit: 

1. afati për thirrjen e takimeve, 

2. afati për dërgimin e materialeve, 

3. afati për dërgimin e konkluzioneve të takimit. 

vii. të drejtat dhe detyrat e kryesuesit, 

viii. të drejtat dhe detyrat e pjesëmarrësve në takim. 

c. Sekretariati duhet të shpërndajë axhendën si dhe të përgatitë konkluzionet dhe 

procesverbalin e takimit në një kohë të caktuar para dhe pas takimit. 

4.2. Kapaciteti në përiferi të sistemit të KA – ministritë e linjës 

Ky nën-kapitull analizon strukturat dhe kapacitetet për KA në nivelin e ministrive të linjës. Qëllimi nuk 

është rishikimi me themel i përpjekjeve për KA të bëra ne nivelin e çdo sektori, por shqyrtimi i mundësisë 

për të zhvilluar një system efektiv te KA që nënkupton struktura të harmonizuara përgjatë të gjitha 

ministrive të linjës, të afta për të kontribuar në planifikimin efektiv, programimin, monitorimin dhe 

evaluimin e ANZh në Kosovë. 11 nga 16 ministri kanë konfirmuar se në to ekziston një strukturë apo 

individ i ngarkuar me KA në një sektor të caktuar. 5 ministri të linjës nuk kanë struktura specifike për 

funksionet e KA. Strukturat e institucionit dhe niveli i përpjekjeve në fushën e KA ndryshon nga njëra 

ministry tek tjetra në këto 11 të marra në shqyrtim. Rekomandohet harmonizim i mëtejshëm. Kjo do të 

nënkuptonte adoptimin e qasjes së sistemeve të ndara – pasqyrim i sistemit insitucional dhe proceseve si 

në nivel qëndror të QK dhe në nivelet më të ulta (periferike) të administratës. 

4.2.1. Mandati dhe Pozicioni brenda Ministrisë 

Aktualisht mandati dhe struktura e njësive të ngarkuara me KA në të ministrive të linjës ndryshon. Tabela 

më poshtë paraqet qasjet e ndryshme që janë adoptuar. 

A është funksioni i kordinimit të asistencës institucionalisht i përbashkët (e njjta njësi/zyrë/seksion) me 

funksionin e Integrimit në BE? 

Mund të konsiderohet si avantazh që në shumicën e rasteve funksionet e IE dhe KA janë njehsuar. 

MInistritë kanë konfirmuar gjithashtu që në 7 nga 11 raste funksioni i KAështe caktuar së bashku me 

planifikimin dhe kordinimin e përgjithshëm të oplitikave në rrafshin e përgjegjësisë së ministrisë (pregatitja 

dhe monitorimi i implmentimit të planit strategjik dhe planit vjetor të punës së ministrisë). Megjithëse 

tabloja bëhet më pak homogjene nëse shohim ndarjen e funksioneve mbi menaxhimin e kategorive të 

ndryshme të ANZh si dhe menaxhimin e burimeve buxhetore shtetërore deh burimeve të ANZh. 

49

A është funksioni i kordinimit të asistencës teKAike ndërkombëtare (psh. mbështetja këshilldhënëse, 

ndërtimi i kapaciteteve, trajnimi etj) dhe funksioni i kordinimit dhe mendaxhimit të asistencës 

ndërkombëtare mbi investimet kapitale (psh. puna ndërtimore, furnizimi me pajisje, zhvillimi i 

infrastrukturës etj) institucionalisht të vendosur në një ent (njësi/zyrë)? 

A është ngritur një strukturë e vetme institucionale (njësi/zyrë/zyrtar) për kordinimin e IPA BE, asistencës 

tjetër teKAike dhe asistencës tjetër ndërkombëtare (duke përfshirë investimet kapitale dhe mbështetjen 

buxhetore)? 

Sistemi i Zyrtarëve Drejtues të Programimit (ZDP) është zhvilluar me qëllim kordinimin e programimit të 

IPA-s. Megjithatë, jo në të gjitha ministritë funksioni i kordinimit të IPA-s dhe funksioni i kordinimit të 

përgjithshëm të ANZh është bashkuar në një (shih tabelën më poshtë). 

50

A është ngritur një strukturë e vetme institucionale (njësi/zyrë/zyrtar) për kordinimin e IPA BE, 

asistencës tjetër teKAike dhe asistencës tjetër ndërkombëtare (duke përfshirë investimet 

kapitale dhe mbështetjen buxhetore)? 

Prezenca e strukturave të ndryshme në nivel ministrie të linjës për t‟u marrë me axhendat e IE, ZhSh dhe 

KA po ndikon negativisht efektivitetin e përgjithshem të sistemit. Burimet e pakta administrative nuk janë 

konsoliduar dhe struktura aktuale redukton mundësinë për kordinimin e prioriteteve sektoriale dhe 

burimeve financiare por gjithashtu pengon planifikimin e sinkronizuar dhe realizimin e burimeve 

shtetërore buxhetore dhe të ANZh në sektor. Struktura e diferencuara në nivelin e ministrive 

vështirësojnë gjithashtu komunikimin ndërmjet institucionve qeverisëse, organizatave të donatorëve dhe 

partnerëve të tyre në ministritë e linjës. 

Rekomandimet 

1) Pas nismës së ZKM qeveria duhet të nxjerrë udhëzime për të gjithë ministritë e linjës për 

konsolidimin e kapaciteteve të tyre nëpërmjet bashkimit të njësive që mbulojnë planifikimin dhe 

kordinimin e politikave të përgjithshme sektoriale, IE, kordinimin e marrëdhënieve ndërkomëtare, 

buxhetimin disa vjetor (përgatitjen e të dhënave për Kornizën Afat Mesme të Shpenzimeve – 

KASh) dhe KA. Si rezultat i këtij konsolidimi mund të ngrihet një Departament i Kordinimit të 

Zhvillimit dhe Integrimit Europian (DKZhIE) në çdo ministri dhe përsa i përket funksioneve do të 

reflektonte AKZhIE në qëndër të QK. (afati - gjysma e parë e 2010). 

Konsolidimi i këtyre funksioneve do të lejonte harmonizimin e planifikimit zhvillimor, IE në rrafshin 

e përgjegjësive të ministrisë si dhe planifikimin, programimin dhe monitorimin e burimeve të 

mundshme. 

2) Pas nismës së ZKM qeveria duhet të marrë vendim për institucionalizimin e sistemit të caktimit të 

ZDP në çdo ministry – zyrtari në menaxhimin e DKZhIE në çdo ministry (shefi i departamentit, 

zëvendës shefi i departamentit, shefi i njësisë) që do të jetë nëj person i vetëm kontakti për 

AKZhIE, partnerëtën ministritë e tjera dhe organizatat e donatorëve për çështjet e KA (si IPA apo 

pjesa tjetër e ANZh) në sektorin përkatës. Personi duhet të jetë i ngarkuar me marrjen dhe 

shpërndarjen e informacionit si dhe me organizaimin e vendimmarrjes së nevojshme për sa i 

përket KA. (afati – gjysma e parë e 2010) 

3) Ministri ose Sekretari Permanent në çdoministri duhet të miratojnë statutet e ministrisë që do të 

vendosin në çdo ministry një mandate standart për DKZhIE si dhe funksionet specifike që do të 

ushtrojë në fushën e KA, si: 

- puna si kanali i vetëm i komunikimit në ministri për çështjet e KA me AKZhIE dhe 

organizatat donatore; 

- kordinimi i punës me përfaqësues të AKZhIE dhe ZDP të ministrive të tjera të linjës ; 

- identifikimi i nevojave të AZhN në përputhje me kapitujt sektorialë të KASh dhe 

strategjinë e ministrisë; 

- organizaimi i selektimit të projekteve (kur të jetë e nevojshme) në rrafshin e 

kompetencave të ministrisë; 

51

- organizimi i përgatitjes së propozim projekteve në rrafshin e kompetencave të ministrisë; 

- dhënia e udhëzimeve departamenteve kryesorë të punës në ministry për përgatitjen e 

kërkesave për asistencë; 

- dhënia e udhëzimeve për menaxhim projekti; 

- siguron jo vetëm raportimin e progresit të të gjithë projekteve të ANZh në rrafshin e 

kompetencave të ministrisë por dhe që ky raportim të jetë në përputhje me raport- 

progresin e përgjithshëm të zhvillimit dhe axhendës së IE; 

- përgatija e progress-raporteve të rregullta siç kërkohet prej AKZhIE; 

- siguron që të dhënat mbi projektet e ANZh të përkthehenën sitemin e menaxhimit të të 

dhënave në kohë dhe me cilësinë e duhur; 

- informon rregullisht partnerët dhe shoqërinë e në përgjithësi mbi ANZh në rrafshin e 

kompetencave të ministrisë duke përditësuar informacionin në faqen e internetit të 

ministrisë dhe përgatitur publikime të nevojshme; 

- përgatit kontributin ndaj GPS dhe FNL në rrafshin e kompetencave të ministrisë; 

- shqyrton gjithë raportet e evaluimit; 

- merr pjesë në Komitetet e Mbikqyrjes të projekteve të ANZh në rrafsin e kompetencave të 

ministrisë; 

- shërben si pikë lidhëse për ngritjen e kapaciteteve në fushën e menaxhimit të AZhN dhe 

përgatitjen e për decentralizimin e mëtejshëm të funksioneve menaxheriale; 

- pregatit dhe dokumenton gjithë takimet individuale të Ministrit, Sekretarit Permanent, 

drejtorit të departamentit me përfaqësues të organizatave donatore; 

zhvillon dhe përditëson rregullisht manualin e procedurave të përdorura për proceset e 

KA. ( afati – gjysma e parë e 2010) 

4) Në rastin e ndryshimeve të statuteve dhe strukturës së ministrisë, Ministri ose Sekretari 

Permanent mund të vlerësojnë që funksionet e KA dhe menaxhimit të projekteve të veçanta 

(nëpërmjet njësive të menaxhimit të projekteve) të mbeten të ndara. Këshillohet vendosja e 

funksioneve menaxheriale pranë departamenteve të aktiviteteve kryesore dhe ruajtja e funksionit 

të mbikqyrjes së përgjithshme të ANZh dhe KA brenda DKZhIE. (afati gjysma e parë e 2010) 

4.2.2. Kapaciteti i KA në ministritë e linjës 

Mundësimi dhe qualifikimi i stafit për implementimin e funksionit të KA në ministritë e linjës janë 

përmbledhur shkurtimisht në tabelën e mëposhtme. 

Përgjigjet e mundshme 

Nr i personave që punojnë me 

çështje të KA 

Nr i personave me arsimii të 

lartë 

52 

Nr i personave me arsim të lartë 

jashtë 

Përgjigjet nga ministritë e linjës Kualifikimi 

Nr i personave me A.L.&trajnim 

të posaçëm 

Nr i personave që flasin gjuhën 

angleze 

Numri i personave me më shumë 

se 2 vjet eksperiencë relevante 

pune 

MAPL 4 4 2 

MMPH 1 1 

MeTT 1 1 

MEF 3 1 3 1 

MBPZhR 2 1 1 2 1 2 

MKRS 2 2 2 2 2 

MeD 2 2 1 1 1 

MAShT 1 1 

MPMS 1 1 1 1 

MPB 2 2 1 1 2 1 

MeSH 1 1 1 1 

Total 20 12 4 8 9 8 6 

Numri i personave me më shumë 

se 2 vjet përvojë menaxheriale

Në gjendjen aktuale të zhvillimit të sistemit të KA numri i të punësuarve mund të jetë përgjithësisht më 

pak i rëndësishëm se kualifikimi i personelit dhe menaxhimi efektiv i burimeve njerëzore. Megjithatë, në 5 

ministritë ku vëtëm një zyrtar mbulon çështjet e KA, kredibiliteti dhe qëndrueshmëria e strukturës mund të 

vihet në diskutim. Për krahasim në Shqipëri ka 2-3 persona të punësuar për funksionin e KA në çdo 

ministri. {ështja më e rëndësishme në çdo rast mbetet nëse zyrtari apo ne ngarkuar me sistemin e KA 

është një ekip i mirëkrijuar me pjesëtarë të tjerë të stafit që mbulojnë IE, kordinimin e politikave të 

përgjithshme dhe planifikimin e burimeve. Nëse këto ekipe janë të integruara mirë atëherë kompetencat 

dhe informacioni mund të shpërndahen dhe transferohen në mënyrë të saktë. Duke njohur që funksioni i 

KA nënkupton gjithashtu udhëheqjen e përdorimit të ANZh në sektor (kordinimi i veprimtarisë ndërmjet 

strukturave të ministrisë apo ndërmjet institucioneve që raportojnë në ministri) si dhe mbështetjen e 

dialogut të rregullt dhe koherent si me organizatat e donatorëve ashtu dhe me partnerët në QK, personi 

që që punon për KA duhet të jetë pashmangshmërisht i pajisur me aftësi menaxheriale dhe ndërrimi i 

shpeshtë i zyrtarit në këtë pozicion duhet shmangur. Sigurisht që aftësitë bazë në fusha si menaxhimi i 

ciklit të projektit, planifikimi strategjik, monitorimi dhe evaluimi, apo negocimi duhet të zotërohen. 

Ekzistenca e malualëve procedurialë, mirëmbajtja e strukturuar dhe dokumentimi i rregullt i vendimeve të 

marra dhe veprimeve të kryera është zgjidhja për të shmangur humbjen e kujtesës intitucionale në raste 

ndërrimi të stafit. Tabela më poshtë tregon që ka disa nisma në këtë fushë në të paktën 7 ministri. 

Does your institution dispose any internal procedures/rules/guidelines/process description that are 

formally adopted and used for Aid coordination? 

53

Megjithatë nevojitet më tepër sistematizim dhe prezantim i kërkesave standarte për procedurat e KA në 

nivel individual të ministrive të linjës. 

Në përspektivë afatgjatë, kur menaxhimi i ANZh të delegohet me tej tek autoritetet e QK prej disa 

donatorëve të mëdhenj (psh. DIS të IPA) digurisht që nevojitet rritje e numrit të stafit (të paktën 3 herë) 

dhe qualifikimi i tyre duhet të zgjerohet në fushat e menaxhiit financiar, sitemeve të kontrollit të 

brendshëm, rregullave të konkurencës. 

Rekomandimet 

1) Shefi i DKZhIE duhet të sigurojë që përshkrimi i punës së stafit të departamentit të përpilohet në 

mënyrë që funksioni i KA të mos lihet i izoluar vetëm në duar të një zyrtari. Përshkrimi i punës për 

vendet e lira duhet të integrohen në mënyrë që të lejojë shkëmbim efikas të informacionit dhe 

dorëzimit të dosjeve. Nëse aktualisht vetëm një zyrtar punon për funksionin e KA duhet të 

sigurohet që të dhënat dhe informacionet e tij të ndahen me zyrtarë të tjerë, preferohet me 

zyrtarin qëështe i ngarkuar me KASh. Kësisoj rreziku i humbjes së memorjes insitucionale mund 

të minimizohet. (afati – gjysma e parë e 2010) 

2) Shefi i DKZhIE duhet të sigurojë që procedurat standarte për qarkullimin e informacionit mbi 

ANZh në ministry, identifikimi i nevojave të ANZh, kontrolli i përputhshmërisë me prioritetet 

shtetërore dhe sektoriale të çdo kërkese për asistencë, raportimi mbi projektet e ANZh, raportimi 

në AKZhIE, përgatitja për GPS, NLF dhe takimet e veçanta të donatorëve, si dhe dokumentimi i I 

vendimeve dhe veprimeve në fushën e KA të zhvillohet në nivel të çdo miinistrie. (afati – gjysma 

e dytë e 2010) 

4.2.3. Mekanizmat e kordinimit 

Puna efektive e DKZhIE dhe e ZDP brenda tij varet kryesisht prej kuptimit të plotë të politikave ndryshme 

në kompetencë të ministrisë, rolit të ANZh në mbështetje të politikave dhe shkëmbimi efektiv i 

informacionit mbi nismat e ANZh të planifikuara apo në zbatim. Kjo nënkupton ndarje të qartë të roleve 

dhe komunikim efektiv të strukturuar ndërmjet DKZhIE, departamenteve të aktiviteteve kryesore të 

ministrisë, institucioneve të tjera që raportojnë në ministri. Aktualisht niveli i kordinimit të brendshëm në 

çdo ministri të linjës është i ndryshëm. Ka raste kur departamentet e aktiviteteve kryesore disponojnë 

kapacitete të mjaftueshme për të menaxhuar nevojat e tyre për KA. Ekziston gjithashtu një praktikë që 

disa departamente apo institucione që kanë tashmë një përvojë të bashkëpunimit me organizata donatore 

të caktuara, kanë vendosur me to linja komunikimi të drejtpërdrejtë. Megjithatë, për të siguruar 

koherencë në planifikimin e ANZh dhe raportim më të mirë mbi ANZh të pranishme në sektor nevojitet 

forcim i centralizimit më i dhe konsolidim i komunikimit. 

Rekomandime 

1) ZDP duhet të ngrejë dhe organizojë një rrjet ndërlidhësish në departamentet e aktiviteteve 

kryesore të ministrisë, njësitë e menaxhimit të projekteve dhe institucionet që raportojnë në 

ministri. Krijimi i një rrjeti anëtarët e këtij rjeti, ndarja e përjgegjësive duhet të sanksionohen me 

rregullore të veçantë të brendshme të ministrisë. (afati – gjysma e parë e 2010) 

2) ZDP dhe ndërlidhësit duhet të miratojnë një procedurë mbi shkëmbimin e rregullt të informacionit 

mbi progresin e implementiit të projekteve të ANZh si dhe nismave të reja në fushën e ANZh. 

Procedurat duhet të parashikojnë që informacioni lidhur me projekte ANZh të veçanta në zbatim 

që u janë komunikuar organizatave të donatorëve u dërgohen gjithashtu ZDP n dhe që çdo 

kërkesë e re për ANZh që del prej ministrie kalon vetëm nëpërmjet zyrës së ZDP. Gjithashtu 

duhet të sanksionohet që vetëm ZDP ka të drejtë të pregatitë komunikimin zyrtar me organizatën 

e donatorëve mbi prioritetet e ANZh në rrafshin e kompetencave tëw ministrisë (afati – gjysma e 

dytë e 2010) 

54

5. ANEKSE 

5.1. Lista e personave të intervistuar 

Nr. Institucioni Personi Pozita Data 

Projekti i Companisë East- 

1. 

West 

Arsim Bruqaj ZV. Drejtues i ekipit 19.02.2009 

2. Projekti PAI Filloreta Bytyqi Drejtuese projekti 20.02.2009 

3. DFID Florina Duli Drejtuese Projekti 20.02.2009 

4. Projekti HD Mailis Punoken Drejtues i ekipit të projektit 20.02.2009 

5. Instituti GAP Shpend Ahmeti Drejtor 

Drejtor në detyrë i 

20.02.2009 

6. AKZhIE Arben Kalaja Departamentit të Tregut të 

Brendshëm 

23.02.2009 

7. AKZhIE Elvana Bajraktari 

Zyrtare për Kordinimin e 

Donatorëve 

23.02.2009 

ËYGI/DFID/ Projekt-në 

8. 

mbështetje të DKZhIE 

Dragan Tilev Drejtues i ekipit 23.02.2009 

Ministria e Ekonomisë deh 

9. 

Financës 

Azem Reqica Zyrtar për Buxhet 23.02.2009 

10. Projekti FRIDOM Bernard Kika 

Ekspert LST për rishikimin e 

MEF dhe PFM 

23.02.2009 

Zyra e Bashkëpunimit 

11. 

Italian në Prishtinë 

Ivan Marino Zyrtar EU-Desk 24.02.2009 

12. Banka Botërore Vito Intini Zyrtar i Operacioneve 24.02.2009 

13. USAID 

Susan Kosinski 

Fritz 

ZV Drejtore e Misionit 

Konsull/Drejtues në nivel 

24.02.2009 

14. SIDA Anders Ohrstrom kombëtar/Bashkepunim për 

Zhvillim 

24.02.2009 

15. 

Zyra e Kryeministrit/ ish- 

Qëndra e Kordinimit të 

Donatorëve 

Rozeta Hajdari 

55 

Ish Shefe e Qëndrës 

sëKordinimit të Donatorëve 

24.02.2009 

16. Miistria e Shëndetësisë Arberasha Turjaka Kordinatore e Donatorëve 25.02.2009 

17. Zyra e KFË Ute Rodrian Drejtor Rajonal 25.02.2009 

MInistria e Arsimit 

Shef i Departamentit për 

18. Shkencës dhe 

Kapllan Halimi Integrimin në BE dhe 25.02.2009 

TeKAologjisë 

Kordinimin e Donatorëve 

19. UNDP Krenar Loshi Zyrtar i Programit 26.02.2009 

Ministria e Ekonomisë dhe 

20. 

Financave 

Hajdar Korbi Këshilltar i Ministrit 26.02.2009 

21. AKZhIE Edon Cana Shef Ekzekutiv 26.02.2009 

Ministria e Ekonomisë dhe 

22. 

Finaancave/Thesari 

Selvete Ademi Menaxhere e Grantit 21.04.2009 

Zyra e Bahkëpunimit e 

23. 

Zvicrës 

Guido Bertlani Zv. Drejtor 22.04.2009 

Ambasada Austriake/Zyra Mr. Christian Attashé Shef i zyrës 

24. e Kordinimit të 

Geosits 

23.04.2009 

Bashkëpunimit TeKAik Mr. Arsim Aziri Zyrtar i Programit 

Zyra e Përfaqësimit të 

25. 

Danimakrës 

Mr. Jakob Dahl 

Thomsen 

Consull 23.04.2009 

MInistria e arsimit 

Shkencës dhe 

26. 

TeKAologjisë/Departamenti 

i Buxhetit 

Fehmi Ismajli 

Përgjegjës për menaxhimin e 

projekteve të financuara prej 

donatorëve 

24.04.2009 

27. DFID Zyra Prishtinë Mark Poston 

Florina Duli 

Shef i Zyrës 21.05.2009 

28. DFID Zyra e Prishtinës Valbona Bogujevci 

Florent Bakija 

Menaxherë projektesh 22.05.2009

29. AKZhIE Vedat Sogojeva 

Zyrtar i Kordiminimt të 

Donatorëve 

21.05.2009 

MInistria e Kulturës, Rinisë 

30. 

dhe Sporteve 

Avdyl M. Lipoveci 

Zyrtar Drejtues për 

KOrdinimin e Asistencës së 

BE 

20.05.2009 

MInistria e administrimit të 

31. 

Pushetit Lokal 

Besim Kamberai 

Drejtor, Departamenti për 

Reformat dhe Integrimin 

Europian 

22.09.2009 

Ambasada e Finlandës në 

32. 

Prishtinë 

Kaisa Rouvinen 

Këshilltar për Bashkëpunimin 

për Zhvillim 

21.05.2009 

MInistria e Jashtme e 

33. 

Finlandës 

Olli Ruohomaki 

Zyrtar Drejtues për Politikat 

Zhvillimore 

21.05.2009 

Ambasada Mbretërore e 

34. 

HOllandës, Prishtinë 

Carel D. L Brands Zv. Shef i Misionit 22.05.2009 

35. Gtz Zyra e Prishtinës 

Mbështetja e KE për 

Michael Nebelung Drejtorën nivel shtetëror 22.05.2009 

36. AKZhIE, implementuar prej 

Human Dynamics 

Kadri Lorvi Konsulent 19.05.2009 

Zyra Ndërlidhëse e 

37. 

Komisionit Europian 

Kjartan Bjonson Shef i Seksionit Operacional 

08.06.2009 

5.2. Lista e institucioneve që iu përgjigjën pyetsorit 

Institucinet që iu përgjigjën pyetsorit 

1. MInistria e Arsimit, Shkencës dhe TeKAologjisë 

2. MInistria e Punës dhe Mirëqënies Sociale 

3. Ministria e Transportit dhe Telecommunicacionit 

4. Ministria e Shëndetësisë 

5. Ministria e Shërbimeve Publike 

6. Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor 

7. Ministria e Bujqësisë, Pyjeve dhe Zhvillimit Rural 

8. Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve 

9. Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal 

10. Ministria e Punëve të Brendshme 

11. MInistria e Drejtësisë 

12. Ministria e Ekonomisë dhe Financave 

Institucionet që morrën pyetsorin por nuk u përgjigjën 

1. Ministria e Energjitikës dhe Minierave 

2. Ministria e Tregtisë dhe Industrisë 

3. Ministria e Kthimit dhe Minoriteteve 

4. Agjensia per Barazinë Gjinore 

56

Rishikimi funksional i Sistemeve për Koordinim të Asistencës

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?