yzna 2007 - Politechnika Łódzka
yzna 2007 - Politechnika Łódzka
yzna 2007 - Politechnika Łódzka
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
7 ŻYCIE UCZELNI 4/<strong>2007</strong><br />
W Y D A R Z E N I A<br />
Wybitny chemik prof. Krzysztof Matyjaszewski otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Łódzkiej.<br />
Ten światowej sławy uczony od 1985 r. pracuje w Uniwersytecie Carnegie Mellon w Pittsburgu, ale<br />
cały czas jest związany z Łodzią, w której studiował na Wydziale Chemicznym.<br />
Doktorat honoris causa za odkrycia<br />
w chemii<br />
Laudacjê poœwiêcon¹ prof. Matyjaszewskiemu wyg³osi³<br />
promotor prof. Jacek Ulañski. Mówi³ w niej o nieprzeciêtnych<br />
osi¹gniêciach badawczych, które sprawi³y, ¿e prof. Matyjaszewski<br />
jest wymieniany jako powa¿ny kandydat do Nagrody<br />
Nobla.<br />
Wœród goœci, którzy wziêli udzia³ w uroczystoœci by³o wielu<br />
profesorów chemii z PAN oraz z Centrum Badañ Molekularnych<br />
i Makromolekularnych PAN w £odzi, gdzie K. Matyjaszewski podj¹³<br />
pracê po studiach i w 1976 r. otrzyma³ stopieñ doktora. Rozprawê<br />
habilitacyjn¹ obroni³ w 1985 r. na Wydziale Chemicznym P£.<br />
Z Polski wyjecha³ najpierw do Francji na Uniwersytet Paryski,<br />
a od 1985 r. pracuje w Stanach Zjednoczonych. Jest profesorem<br />
zwyczajnym na Uniwersytecie Carnegie Mellon w Pittsburgu<br />
i dyrektorem Centrum In¿ynierii Makromolekularnej.<br />
W 1998 r. otrzyma³ tytu³ J. C. Warner Professor of Natural Sciences,<br />
który przej¹³ po laureacie nagrody Nobla Johnie Pople’u.<br />
W 2004 r. otrzyma³ najbardziej presti¿owy tytu³ tej uczelni:<br />
University Professor. Jest równie¿ profesorem na uniwersytecie<br />
stanowym w Pittsburgu.<br />
Badania prowadzone przez prof. Matyjaszewskiego doprowadzi³y<br />
m.in. do opracowania nowych metod syntezy polimerów.<br />
Jego najwiêkszym odkryciem, które wykracza poza chemiê<br />
polimerów jest opracowanie metody polimeryzacji rodnikowej<br />
z przeniesieniem atomu (skrót z ang. ATRP), pozwalaj¹cej<br />
na kontrolowan¹ syntezê makrocz¹steczek o œciœle okreœlonej<br />
budowie. O metodzie ATRP mówi³ prof. Matyjaszewski w wyk³adzie<br />
wyg³oszonym po otrzymaniu tytu³u doktora honoris causa.<br />
Wyjaœnia³, ¿e celem jego badañ nad procesem polimeryzacji rodnikowej<br />
by³o wyd³u¿enie czasu ¿ycia rodnika z jednej sekundy<br />
do godziny, czy nawet jednego dnia. Jak podkreœla³ by³o to prawdziwe<br />
wyzwanie. Jak je rozwi¹zano? T³umacz¹c mo¿liwie obrazowo,<br />
prof. Matyjaszewski wyjaœnia³: tê sekundê ¿ycia rodnika<br />
poszatkowano na 1000 kawa³ków milisekundowych, miêdzy<br />
którymi jest on wprowadzony w stan „uœpienia”. Ten czas pozwala<br />
na „krojenie polimerów na miarê”. Prof. Matyjaszewski<br />
podawa³ przyk³ady zastosowañ metody ATRP w medycynie –<br />
polimer staje siê noœnikiem lekarstwa, które jest doprowadzane<br />
w okreœlone miejsce np. do komórki rakowej i dopiero tam uwalniany,<br />
ale tak¿e w przemyœle motoryzacyjnym, lotniczym, elektronice,<br />
czy np. w produkcji kamizelek kuloodpornych lub samooczyszczaj¹cego<br />
siê szk³a. Kontrolowana synteza oznacza<br />
kontrolowanie powstaj¹cych struktur, co umo¿liwia tworzenie<br />
nowych klas materia³ów o niespotykanej dot¹d budowie i w³aœciwoœciach.<br />
Dziêki udoskonaleniu metody ATRP, znacznemu<br />
obni¿eniu uleg³y te¿ koszty polimeryzacji.<br />
Prof.<br />
Jak wielki wp³yw na rozwój nauki mia³o opracowanie przez K. Matyjaszewski<br />
prof. Matyjaszewskiego metody ATRP œwiadczy olbrzymie zainteresowanie<br />
naukowców i firm. Jego pierwsza publikacja z 1995<br />
przyjęty do<br />
zostaje<br />
r. opisuj¹ca tê metodê by³a cytowana ponad 1600 razy. Jak podkreœla³<br />
w laudacji prof. Ulañski: To odkrycie prof. Matyjaszew-<br />
foto: Jacek Szabela<br />
społeczności PŁ<br />
ski ca³y czas twórczo rozwija i wdra¿a w praktyce, wraz ze<br />
wspó³pracownikami jest autorem 34 amerykañskich i 80 miêdzynarodowych<br />
patentów. Metodê ATRP mo¿na z sukcesem wykorzystaæ<br />
do polimeryzacji ponad 20 przemys³owo wa¿nych monomerów,<br />
ma ona równie¿ zastosowanie w nanotechnologii<br />
in¿ynierii molekularnej, gdy¿ pozwala na kontrolowane i powtarzalne<br />
wytwarzanie nanoobiektów o wielkoœci rzêdu 5 - 30 nm.<br />
Jako pierwsze wykorzysta³y metodê ATRP do przemys³owej<br />
produkcji polimerów firmy w Japonii i Stanach Zjednoczonych.<br />
Utworzone przez prof. Matyjaszewskiego dwa konsorcja<br />
przy Uniwersytecie Carnegie Mellon skupiaj¹ ponad 30 firm<br />
zainteresowanych rozwojem i wdro¿eniem nowych technologii<br />
opartych na metodzie ATRP.<br />
O znaczeniu metody ATRP œwiadczy tak¿e fakt, ¿e ukaza³o<br />
siê ju¿ ponad 6000 publikacji na ten temat i co roku przybywa<br />
kolejnych kilkaset. Mo¿na bez przesady stwierdziæ, ¿e odkrycie<br />
prof. Matyjaszewskiego doprowadzi³o do powstania nowej dziedziny<br />
w zakresie chemii i technologii – mówi³ prof. Ulañski.<br />
Prof. K. Matyjaszewski jest wspó³autorem 10 ksi¹¿ek, ponad<br />
60 rozdzia³ów w ksi¹¿kach i ponad 600 prac naukowych.<br />
Jest obecnie jednym z czterech najczêœciej cytowanych naukowców<br />
z dziedziny chemii na œwiecie.<br />
Z wyg³oszonej laudacji oraz wyk³adu, w którym prof. Matyjaszewski<br />
mówi³ o rzeczach skomplikowanych i trudnych, cd. str. 8
Change language