FERÐAÞJÓNUSTUSVÆÐI

4. SKIPTING Í SVÆÐI
Hvert svæði ákveðin heild
Tiltekin markaðssvæði
Mismunandi afstaða til
svæðisskiptingar
Munur á afstöðu
heimamanna og
ferðaþjónustuaðila í
Reykjavík
Fimm meginsvæði
Innan þeirra minni svæði
Varast oftúlkun
Landinu er skipt í svæði út frá því að hvert þeirra fyrir sig myndi ákveðna
heild með tilliti til fjarlægða og framboðs á þjónustu. Til að geta staðið
undir nafni sem ferðaþjónustusvæði verður eitthvað áhugavert að vera til
staðar t.d. í náttúrufari og/eða menningu sem fær fólk til að koma þangað
og dvelja þar. Einnig er nauðsynlegt að framboð þjónustu sé nægilegt.
Með þetta í huga er hægt að hugsa sér ákveðin markaðssvæði sem
seljendur þjónustu líta til þegar þeir skipuleggja sína starfsemi. Hið sama
á við um kaupendur þjónustunnar. Í þeirra huga verða til sérstök
markaðssvæði út frá ferðatíma og framboði á fjölþættri afþreyingu og
þjónustu sem þar er að finna. Þarna hafa samgöngur mikið að segja og
breytingar á þeim geta haft áhrif á mörk tiltekinna markaðssvæða.
Hvalfjarðargöngin eru gott dæmi um það.
Af samtölum við fjölda fólks sem vinnur við ferðaþjónustu má ráða að
svæðisskipting veltur mjög á því frá hvaða sjónarhorni og hagsmunum
málin eru skoðuð. Sem dæmi um þetta má nefna meginhluta Suðurlands
og Vesturlands. Að ýmsu leyti er það allt eitt markaðssvæði, alveg vestan
úr Dölum og austur undir Eyjafjöll, en innan þess eru þó tiltekin héruð eða
minni svæði með sína sérstöðu og sérkenni. Þetta eru einingar sem hægt
er að skilgreina sérstaklega út frá ákveðnum forsendum, t.d. framboði á
gistingu eða sérstökum aðdráttarþáttum sem ýmist eru manngerðir eða frá
náttúrunnar hendi. Hvert hérað hefur sín einkenni og sína sérstöðu og
fyrir þá sem stunda þar ferðaþjónustu er mikilvægt að undirstrika hið
sérstaka í samkeppni um viðskiptavinina.
Nokkur munur er á því hvernig heimamenn og þeir sem starfa við
ferðaþjónustu á höfuðborgarsvæðinu skynja og skilgreina markaðssvæðin.
Ekkert er algilt í þessum efnum en almennt má segja að þeir síðarnefndu
hafi svæðin stærri. Það kemur ekki á óvart enda má eðli málsins
samkvæmt gera ráð fyrir að þeir sem skilgreina sig út frá sinni
heimabyggð og sínum hagsmunum horfi til minna svæðis en hinir sem
annast almenna markaðssetningu fyrir landið allt.
Niðurstaðan er því sú að skilgreina fimm meginsvæði, en innan þeirra eru
minni einingar sem hafa tiltekna sérstöðu. Að sjálfsögðu er ekki um
hreinar línur að ræða eins og í lögbundinni stjórnsýslu og skörun getur
verið með ýmsum hætti eftir því út frá hvaða hagsmunum línurnar eru
dregnar. Þess vegna má ekki oftúlka þá skiptingu sem fram kemur á 2.
mynd, enda er hún aðeins dregin upp og sýnd til að glöggva sig á
meginlínum. Með þær í huga og helstu segla íslenskrar ferðaþjónustu,
staðsetningu þeirra, eðli og ástand má gera tillögur um aðgerðir sem ríkið
getur staðið fyrir eitt og sér eða í samvinnu við aðra.
14