You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
STRANA STRUČNA LITERATURA<br />
Schwerdtfeger F.: Pathogenese<br />
der Borkenkäfer-Epidemie 1946—1950 in<br />
Nordwestdeutschland, Mitteilungen d.<br />
Niedersächs. Forstlichen Versuchsanstalt<br />
Göttingen Bd. 13/14, str. 136 Frankfurt<br />
a/M 1955.<br />
Ovaj rad poznatog njemačkog entomologa-šumara<br />
pretstavlja svakako jedno<br />
vrlo interesantno i za zaštitu šuma<br />
važno djelo, jer je autor u njemu posvetio<br />
glavnu pažnju patogenezi jedne epidemije<br />
potkornjaka. On je u svome izlaganju<br />
prikazao sa šumsko uzgojnog i<br />
entomološkog gledišta proces i uzroke<br />
epidemije potkornjaka kakva je bila u<br />
Njemačkoj 1-946—li950. Ovo je važno i<br />
za naše prilike, jer u isto vrijeme tj. g.<br />
1946—1949 došlo je i kod nas u Bosni i<br />
Sloveniji do epidemije od strane potkornjaka<br />
u crnogoričnim sastojinama.<br />
Prema svome sadržaju ovo je djelo<br />
vrlo značajno sa naučnog i praktičnog<br />
stanovišta, jer u jednom i drugom pravcu<br />
nalazimo u njemu prilično mnogo novih<br />
zaključaka i podataka. Stoga ćemo<br />
se na neke činjenice osvrnuti.<br />
U uvodu autor prikazuje zadatak rada<br />
i svrhu njegovu, zatim tok epidemije<br />
smrekova pisara (Ips typographus) u<br />
sjevernoj Njemačkoj i napokon tumači<br />
pojam patogeneze epidemije potkornjaka.<br />
Osim uvoda djelo je podijeljeno na<br />
tri poglavlja.<br />
Prvo poglavlje tumači opće uzroke,<br />
koji dovode do pojave epidemije i uvjetuju<br />
njezin tok.<br />
Kao glavne uzroke navodi autor prorjeđivanje<br />
sastojina u jačoj mjeri zbog<br />
iskorištavanja sa 50'%, šumski nered za<br />
vrijeme Drugog svjetskog rata, što je<br />
stvorilo mogućnosti za širenje potkornjaka.<br />
Zaraza je bila jača u prirodnom području<br />
smrče nego u neprirodnom. Najjača<br />
je zaraza bila u sastojini iznad 80<br />
godina, a kao uzrok toj pojavi uzima, da<br />
starija stabla preferira smrekov pisar<br />
zbog prehrambeno fiziološkog stanja, debljine<br />
stanica lika, kakvoće kore i mikroklime<br />
u nutrini sastojine. Prema<br />
Schwerdtfegeru mogu stradati<br />
najjače stabla II debljinskog razreda, a<br />
prema nekima što više ona najbolja prvorazredna,<br />
dok stabla višeg debljinskog<br />
razreda stradaju manje. Za tok epidemije<br />
u sušnim krajevima važnija je suša,<br />
dok u hladnijim krajevima sa više oborina<br />
zavisi intezitet napada potkornjaka<br />
o temperaturi, koja utječe na njihovu<br />
agresivnost i brzinu razmnažanja.<br />
Autor nabraja čitav niz faktora, koji<br />
utječu na izbijanje kao i na tok epidemije,<br />
a ti su: čovjek, broj stabala sposobnih<br />
za napad potkornjaka, oborine, temperatura,<br />
suša, tlo, ekspozicija, debljinski<br />
razred, starost sastojine, gustoća sastojine,<br />
napad gljivica, vrste drveća u mješovitoj<br />
sastojini.<br />
U drugom poglavlju obrađuje pisac<br />
prognozu za infekciju dubećih stabala.<br />
Autor se u tom dijelu svoga rada najviše<br />
osvrće na istraživanja vlage kore i lika<br />
stojećih, oborenih nenapadnutih i oborenih<br />
napadnutih stabala i na vlagu u stojećim<br />
napadnutim stablima. Zatim govori<br />
o hidraturi ili stanju vode u kori<br />
kod dubećih i oborenih napadnutih i nenapadnutih<br />
stabala. Kao jedan važan<br />
faktor koji uvjetuje i omogućuje napad*<br />
potkornjaka je smola, pa se stoga autor<br />
osvrće opširno i na pitanje smole u dubećim<br />
i ležećim, napadnutim i nenapadnutim<br />
stablima. Na koncu osvrće se opširno<br />
na pitanje vode i smole. Stabla<br />
mlađa od 70 godina imaju veći sadržaj<br />
vlage u kori od onih starijih. S obzirom<br />
na vlagu kore, hidraturu, otornost kore<br />
kod odlupljivanja i sadržaj smole u kori<br />
smrče kod normalne i slabe gustoće populacije<br />
smrekov pisar napada samo ležeća<br />
i oslabljena stabla. Smrekov pisar<br />
napada samo ona stabla, koja ga svojim<br />
mirisom primamljuju, a to su oslabljena,<br />
ili svježe oborena stabla.<br />
S obzirom na to sve autor navodi tri<br />
šematska tipa s obzirom na uvjete za infekciju,<br />
a to su:<br />
Smrčeva potpuno vitalna sastojina, u<br />
kojoj dolazi potkornjak sa malom gustoćom<br />
populacije. U takvoj sastojini bivaju<br />
samo ležeća i oslabljena stabla napadnuta,<br />
a zdrava tek iznimno.<br />
Smrčeva sastojina je fiziološki oslabljena,<br />
pa u njoj može doći lako do zaraze.<br />
Smrčeva sastojina je potpuno vitalna,<br />
ali je došlo do jake gustoće populacije<br />
smrekova pisara, koji je došao iz drugih<br />
žarišta, te izazvao epidemiju.<br />
Vrlo veliku ulogu igra kod pojave potkornjaka<br />
suša, ali je ta kao uzrok pojave<br />
potkornjaka u autohtonim sastojinama<br />
iznimka, pa čim u takvim sastojinama<br />
dođe d'o zahlađenja epidemija<br />
prestaje.<br />
U trećem poglavlju osvrće se autor na<br />
tok zaraze odnosno bolesti, kako on naziva<br />
epidemiju potkornjaka. Autor prikazuje<br />
do kojih pojava dolazi kod epidemije<br />
i kakvi su simptomi. Po vanjskim<br />
332
Change language