Gati ose jo? - Saferworld

More documents

Recommendations

Info

2 Mësimet nga nismat për grumbullimin e armëve në Evropën Juglindore kosova dhe rajoni më gjerë kanë qenë dëshmitarë të një numri të amnistive të armëve dhe të nismave për grumbullimin e tyre (si vullnetare, ashtu edhe të detyrueshme) për të adresuar shkallën e lartë të pronësisë së armëve të paligjshme në mesin e popullsisë civile, shumë prej të cilave si rezultat i një varg konfliktesh të armatosura që ka përjetuar rajoni. Këto nisma për grumbullim të armëve kanë patur rezultate të përziera: siç shihet nga lista e shembujve të përzgjedhur në tabelën 1, shpesh numri i armëve të grumbulluara ka qenë shumë i ulët krahasuar me numrin e vlerësuar të AVL-ve të paligjshme në posedim civil, madje edhe duke patur parasysh kujdesin gjatë trajtimit të këtyre shifrave. Posaçërisht, shkalla e grumbullimit të armëve në Kosovë duket të ketë qenë e ulët krahasuar me atë të vendeve fqinje. 12 Shumica e literaturës ekzistuese për nismat e grumbullimit të armëve në Evropën Juglindore përqendrohet në nismat e realizuara në fund të viteve të 1990-të dhe në gjysmën e parë të viteve të 2000-ta. Ka indikacione se të menduarit rreth nismave për grumbullimin dhe kontrollin e armëve që nga atëherë janë zhvilluar, dhe kjo për shembull, tani bëhen më shumë përpjekje për t’i inkorporuar nismat për grumbullimin e armëve në strategji më të gjera për kontroll të armëve dhe në proceset e reformave. 13 Megjithatë, përvojat e kaluara nga rajoni ofrojnë një sërë mësimesh që e meritojnë vëmendjen e zbatuesve të ndonjë nisme, në të ardhmen, për grumbullim të armëve në Kosovë. Kjo pjesë kryesisht përqendrohet në grumbullimet vullnetare të armëve, dhe kjo bazohet në literaturën ekiztuese dhe intervista me zyrtarë dhe persona, shumica e të cilëve kanë qenë të përfshirë personalisht në nismat e mëparshme për grumbullim të armëve. 14 12 Punimi i cituar, Anketa mbi AVL-të në Kosovë, f 78. Në të vërtetë, një amnisti lokale dyjavore e organizuar nga KFOR-i në Gjilan në vitin 2005 ka rezultuar me mosdorëzim të asnjë arme. Shih, ‘Komandanti i Policisë së UNMIK-ut u bën thirrje qytetarëve t’i dorëzojnë armët që i mbajnë në mënyrë të paligjshme’’, KosovaLive, 10 shkurt 2006, , shikuar më 16 prill 2009. 13 Shih për shembull pasqyrën e tanishme të UNDP-së për kontrollin e armëve në Ballkanin perëndimor: , shikuar më 6 maj 2009. 14 Ky kapitull bazohet në literaturën ekzistuese, dhe më pak theks është vënë në nismat e kohëve të fundit për grumbullim të armëve në rajon për shkak të mungesës së materialit që e përshkruan këtë. Një pasqyrë e shkurtër e nismave para vitit 2006 është dhënë në SEESAC/Saferworld Monitorimi i AVL-ve në Evropën Juglindore (www.seesac.org). Për listën me dokumentet e tjera të dobishme, shih Shtojcën 2.
4 gati ose jo? kërkimi i perspektivave për grumbullimin e armëve të vogla dhe të lehta të paligjshme në kosovë Tabela 1: Nismat për grumbullimin e armëve në Evropën Juglindore të përmendura në këtë pjesë Fokusi gjeografik Projekti sipas të cilit është ndërmarrë grumbullimi Viti Zbatuesi kryesor – donatori Qasja Konteksti Numri i armëve të grumbulluara Shqipëri (Gramsh) Shqipëri (Dibër dhe Elbasan) Shqipëri (disa lokacione) Pilot projekti i Gramshit 1998-1999 Qeveria e Shqipërisë – UNDP Armët në shkëmbim për projektet zhvillimore (ASHZH) Projekti i Kontrollit të Armëve të Vogla dhe të Lehta (PKAVL) Shqipëri Përkrahja ndaj Reformës së Sektorit të Sigurisë (PRSS) 2000-2002 UNDP – SHBA, MB, Suedia, UNDP, Danimarka dhe Norvegjia 2002-2003 UNDP – Finlanda, Holanda, Suedia, UNDP BCPR, BE dhe Luksemburgu 2003-2004 UNDP – Finlanda, Irlanda, UNDP, BCPR Shembulli i parë i Armët në shkëmbim për qasjen zhvillimore (ASHZH). Për fazën e fundit (2003- 2004), ASHZH ishte kombinuar me punën policore në komunitet. Kriza sociale: Numër të madh të armëve të paligjshme në qarkullim për shkak të plaçkitjes se depove të armëve në vitin 1997 nga civilët. Gjithsej numri i armëve të grumbulluara gjatë viteve 1997-2005 ishte 201,365. Numri i përafërt i armëve të plaçkitura në vitin 1997 ishte 524,226 15 . Mbajtja e armëve të paligjshme para vitit 1997 është e panjohur. Prandaj është e pamundur të vlerësohet përafërsisht se çfarë përqindje të numrit të gjithëmbarshëm të armëve të paligjshme paraqesin armët e grumbulluara. Për shkak të suksesit të projektit të Gramshit, ASHZH ishte aplikuar edhe në rajonet e tjera të Shqipërsisë dhe pastaj u bë një qasje shumë e përdorur në vendet e tjera Bosnje dhe Hercegovinë Operacioni “Korrja” 1998- 2006 SFOR-i dhe autoritetet lokale. Nga viti 2004 EUFOR-i dhe autoritetet lokale Kombinimi i çarmatojses së detyruar 16 (aksionet e SFOR/ EUFOR kontrollo dhe sekuestro) dhe grumbullimi vullnetar Pas-konflikti: vitet e luftës 1992-1995 në BeH kanë rezultuar me shkallë të lartë të pronësisë së paligjshme të AVL-ve anekënd vendit. Prania e madhe ndërkombëtare pas luftës, si e sigurisë/paqeruajtësit (SFOR, EUFOR, EUPM) dhe organizmat qeverisës ndërkombëtar (OHR) Nga 2003-2006, operacioni rezultoi me rreth 15,151 AVL 17 . Vlerësohet se numri i armëve në qarkullim është rreth 500,000. Me kalimin e kohës, janë dorëzuar një numër gjithjë e më i vogël i armëve. Kroaci Projektet e amnistisë dhe grumbullimit të armëve/ Lamtumirë Armëve 1992-2002 Qeveria e Kroacisë dhe UN/UNTAES Një varg amnistish vullnetare , të kombinuara me programin kombëtar të ri-blerjes në vitin 1997 Pas-konflikti: numër i madh i AVL-ve si rezultat i luftës së viteve 1991-1995. Prania e UNTAES nga viti 1996 deri 1998. Nga 1992-2002, 61,011 AVL janë konfiskuar nga Qeveria, dhe 14,439 nga UNTAES. Në vitin 2006, vlerësohej se numri i AVL-ve të paligjshme ishte 597,000. 18 Kosovë Amnistia nga KFOR Maj 2001 KFOR Periudha njëmujore e amnistisë së përgjithshme Kosovë Projekti për Kontrollin e Armëve të Paligjshme (ISAC) 1 2002-2003 UNDP – Japonia, Kanadaja, UNDP Në fillim ASHZH, pikësynonte një numër të kufizuar zonash, por qasja më vonë u ndryshua në një garë mes komunave për fondet në dispozicion. Prurjet dhe pas-konflikti: AVL-të e plaçkitura nga Shqipëria, dhe lufta e Kosovës në vitet 1998 -1999. Amnistia e majit 2001, pas marrëveshjes ndërmjet NATO-s dhe UÇK-së për dorëzimin e armëve të UÇK-së. Në shtator të vitit 2003 grumbullimi u zhvillua pas një vere përleshjesh mes grupeve të serbëve dhe të shqiptarëve të Kosovës (shih tekstin). Në vitin 2001, janë grumbulluar rreth 665 AVL 19 ; ndërsa në vitin 2003, janë grumbulluar 155 armë. Vlerësohet se numri i armëve të paligjshme në qarkullim në Kosovë është 317,000. 20
Page 1 and 2: RAPORT Gati ose jo? Kërkimi i pers
Page 3 and 4: Falenderime Ky raport është shkru
Page 5 and 6: Tabelat dhe figurat: Tabela 1: Nism
Page 7 and 8: ii gati ose jo? kërkimi i perspekt
Page 10 and 11: 1 Hyrje problemi i posedimit të pa
Page 14 and 15: saferworld 5 Maqedoni 21 Kontrolli
Page 16 and 17: saferworld 7 vërtetë të suksesit
Page 18 and 19: saferworld 9 numrin modest të arm
Page 20 and 21: saferworld 11 Meqenëse çështja e
Page 22 and 23: saferworld 13 Periudha e grumbullim
Page 24 and 25: saferworld 15 Me kalimin e kohës,
Page 26 and 27: 3 Perceptimet për sigurinë dhe ar
Page 28 and 29: saferworld 19 Figura 1: Sa shpesh k
Page 30 and 31: saferworld 21 Figura 2: Krahasimi i
Page 32 and 33: saferworld 23 Veçanërisht serbët
Page 34 and 35: saferworld 25 Çka mendojnë njerë
Page 36 and 37: saferworld 27 Ekziston një munges
Page 38 and 39: saferworld 29 Megjithatë, kur u py
Page 40 and 41: 4 Rekomandime Pyetjet që duhet të
Page 42 and 43: saferworld 33 Të mundësohen kohë
Page 44 and 45: saferworld 35 Nismat e grumbullimit
Page 46 and 47: Shtojca 1: Metodologjia Ky punim ba
Page 48: Saferworld punon për të parandalu

Gati ose jo? - Saferworld

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?