Gati ose jo? - Saferworld

4
Rekomandime
Pyetjet që duhet të
merren parasysh
në bazë të analizave të mësimeve të nxjerra nga rajoni, konstatimeve
nga anketat nëpër ekonomitë familjare dhe diskutimeve në fokus grupe, dalin një
numër pyetjesh që duhet të shtrohen para se të merret vendimi se a duhet, kur dhe si
të zhvillohet programi i grumbullimit të armëve në Kosovë.
1. A është koha e duhur? Njerëzit ende ngurrojnë për të diskutuar për armët, dhe në
përgjithësi ata ende nuk ndjehen të sigurt. Megjithëse shpallja e pavarësisë nënkupton
një shkallë të caktuar të qartësisë politike, kjo ende nuk ka rezultuar në atë që shumica
e njerëzve t’u besojnë institucioneve të Kosovës në garantimin e sigurisë së çdokujt.
2. A do të gjente mbështetje të gjërë grumbullimi? Sidomos serbët e Kosovës ndjehen
të pasigurt dhe shprehin skepticizmin e thellë rreth pjesëmarrjes së tyre në ndonjë
nismë të tillë. Mosgatishmëria e serbëve të Kosovës për të marrë pjesë mund të ketë
efekt negativ në gatishmërinë e pjesëve të tjera të popullatës për pjesëmarrje, sidomos
në zonat kur komunitetet serbë dhe shqiptarë të Kosovës janë fqinjë.
3. A është grumbullimi vullnetar qasja e duhur? Të dhënat tregojnë se problemet
me posedimin e paligjshëm të AVL-ve në Kosovë sot janë të lidhura me një varg
faktorësh, përfshirë brengat e sigurisë, krimin, faktorët kulturorë, gjenerimin e të
ardhurave (d.m.th. ekzistimi i një tregu të zi për armët), etj. – tregon se problemi i
posedimit të paligjshëm të AVL-ve nga civilët nuk mund të adresohet thjeshtë vetëm
me realizimin e grumbullimit vullnetar të armëve.
4. Cilat janë rreziqet? Një grumbullim armësh i ekzekutuar dobët mund të jetë kundërproduktiv.
Humbja e kredibilitetit të institucioneve publike, ulja e besimit të publikut
në ofruesit e sigurisë dhe perceptimet në rritje të pasigurisë mund të jenë në mesin e
rezultateve të këtilla. Nëse grumbullimi nuk zbatohet në mënyrë adekuate dhe nuk
pajiset me mjete të caktuara (nuk ka personel të kualifikuar të mjaftueshëm, nuk ka
fonde të mjaftueshme, etj.), atëherë grumbullimi nuk duhet të bëhet fare.
Në kontekstin aktual të Kosovës, Saferworld argumenton se përgjigjet në këto pyetje
tregojnë se çdo grumbullim i armëve në të ardhmen duhet të zhvillohet vetëm si pjesë
e një strategjie më të gjerë, e cila bazohet në të kuptuar të hollësishëm të faktorëve
shtytës të kërkesës për armë. Hartimi i një ligji të ri për armët është një hap i parë i
rëndësishëm, por strategjia e kontrollit efektiv të AVL-ve duhet që, mes tjerash, të përfshijë
masat për zbatimin efektiv të legjislacionit (regjistrimi i armëve dhe rishikimi i
lejeve aktuale për armët), si dhe sensibilizimi për rreziqet nga AVL-të e paligjshme,
duke krijuar debat për pronësinë ndaj AVL-ve dhe sigurimin e kontrollit efektiv të
eksporteve, transfereve dhe importeve të armëve.