Gati ose jo? - Saferworld

18 gati ose jo? kërkimi i perspektivave për grumbullimin e armëve të vogla dhe të lehta të paligjshme në kosovë
Për më tepër, 69.5% e të anketuarëve kanë thënë se nuk do të merrnin ndonjë armë
zjarri edhe nëse do t’u jepej mundësia për këtë (më shumë se 66.5% sa ishin në mars
2008). Tri arsyet kryesore të cekura për mosdëshirën e marrjes së armës ishin:
‘se arma nuk iu nevojitet’
armët janë ‘të rrezikshme për familjen, e sidomos për fëmijët’
‘se nuk u pëlqejnë armët’
Në diskutime në fokus grupe, disa të anketuar po ashtu theksuan mundësinë që për
shkak të armëve një përlarje përshkallëzon në dhunë dhe madje edhe në vdekje. Siç tha
njëri prej tyre, “Nëse do ta dija se e kam një armë në shtëpi, në një gjendje kur vërtet
kam qenë i nxehur dhe i nevrikosur gati për të shpërthyer, gjasat se do ta përdorja atë
armë do të ishin shumë të mëdha.” 82
Megjithatë, njerëzit ende i lidhin armët me sigurinë në një mjedis të pasigurt. Fokus
grupet dhe intervistat sugjerojnë që skepticizmi rreth mundësisë që armët të sjellin
siguri nuk do të thotë se shumica e njerëzve në Kosovë janë të gatshëm të heqin dorë
nga armët e tyre të zjarrit. Në disa fokus grupe, pjesëmarrësit shumë shpejt deklaronin
se armët e zjarrit nuk ofrojnë siguri. Mirëpo, kur janë pyetur më shumë për këtë çështje,
disa prej tyre vazhduan të përshkruajnë dobinë e armëve për sigurinë personale
dhe disa prej tyre madje binin në kundërshtim me veten kur thonin se, nëse u jepet
rasti, do të merrnin një armë zjarri për të mbrojtur veten. Për shembull, kur u pyeten
se a ofrojnë siguri armët e zjarrit, një pjesëmarrës i fokus grupit tha, “Jo, për mua jo.”
Por kur u pyet më vonë se a do të dëshironte të kishte një armë, pjesëmarrësi i njëjtë
u përgjigj, “Nëse dikush do të ma ofronte një të tillë [armë të zjarrit], gjithsesi do ta
pranoja...për arsye se do të ndihesha më i sigurt kur e di se kam armë.” 83 Kjo tregon, siç
e ka vënë në pah një i intervistuar, se “ka një sensibilizim në rritje të njerëzve se ata nuk
do të duhej të kishin armë të zjarrit, por situata e sigurisë është ashtu siç është,” kështu
që njerëzit duket se ndjehen më pak të sigurt pa to. 84 Siç tha njëri nga pjesëmarrësit,
“qytetarët kanë frikë dhe ndihen të pasigurt.” Për këtë arsye ata janë ngurrues që t’i
dorëzojnë armët e tyre. Jam i sigurt se ata më me dëshirë do të hiqnin dorë nga armët
e tyre po të ndjeheshin të sigurt.” 85 Kjo tregon se kërkohet përmirësim në perceptimet
e njerëzve lidhur me rendin dhe sigurinë e tyre para se të ndodhë një grumbullim
vullnetar ose amnisti e armëve. Kështu që fushatat e kaluara të sensibilizimit kanë
patur njëfarë efekti në qëndrimet e publikut ndaj armëve, por provat këtu tregojnë se
ndryshimi i vlerave dhe praktikave të rrënjosura thellë këtu kërkon angazhim publik të
qëndrueshëm dhe afatgjatë për këtë çështje.
Veçanërisht serbët e Kosovës mendojnë se posedimi i armëve të zjarrit ofron siguri.
32.7% e të anketuarëve serbë të Kosovës, krahasuar me 24.2% në mesin e shqiptarëve
të Kosovës kanë thënë se armët e zjarrit ofrojnë siguri. Përveç tjerash, 24.5% e të
anketuarëve serbë të Kosovës mendojnë se lagja e tyre është disi e pasigurt ose shumë e
pasigurt (krahasuar me 4.2% të shqiptarëve të Kosovës), ndërsa serbët e Kosovës kanë
tendencë të dëgjojnë më shumë të shtëna armësh në komunitetet e tyre sesa mesatarja
(shih figurën 1).
82 Pjesëmarrës në fokus grup, mashkull, të moshës 56 vjeçare, Deçan (Junik).
83 Pjesëmarrës në fokus grup, mashkull, 41, Mitrovicë.
84 Intervista me Rrustem Mustafën, Kryesues i Komisionit Parlamentar për Punë të Brendshme dhe Siguri, 20 shkurt 2009.
85 Pjesëmarrës në fokus grup, mashkull, 65, Prishtinë.