A do të - Tribuna News

More documents

Recommendations

Info

18 TRIBUNA • E shtunë, 24.12. 2011 - e premte, 30.12. 2011 Opinion FYROM nuk anëtarësohet në NATO dhe BE gjatë vitit 2012 Nga ARBEN LLALLA Për Maqedoninë viti 2012 nuk do të sjellë asgjë të re për anëtarësimin në NATO dhe BE, të paktën me këtë qeveri të sotme. Është vërtetuar tashmë që kryeministri Nikolla Gruevski nuk ka ndërmend të bëjë ndryshimin e emrit Kushtetues nga Republika e Maqedonisë në Republika e Maqedonisë së Veriut ashtu siç janë marrë vesh me grekët në 2009. Refuzimi i kryetarit të partisë opozitare greke Nea Demokratia Antonis Samaras për të takuar kryeministrin Gruevski janë shenja të qarta që grekët nuk dëshirojnë të bisedojnë për çështjen e emrit me këtë pushtetar. Siç duket fatura e dështimit të Maqedonisë në NATO dhe BE i mbeti përfundimisht qeverisë së FYROM-it, pra koalicionit VMRO-DPMNE dhe BDI. Diplomacia perëndimore muajve të fundit ka dërguar sinjale të qarta qeverisë që duhet t’i japë fund teatrit politik rreth kësaj çështje të rëndësishme dhe realizimit të Marrëveshjes së Ohrit. Perëndimorët tashmë janë duke kërkuar garniturë të re politike që do ta çojë përpara Maqedoninë, prandaj bëhen përpjekje të mëdha për pajtimin e disa liderëve opozitarë. Në gjashtëmujorin e parë të vitit Greqia nuk dëshiron zgjidhjen e çështjes së emrit Në gjashtëmujorin e parë të vitit 2012, Greqia nuk do të dëshirojë të ketë bisedime me Maqedoninë për zgjidhjen e emrin përpara Samitit të NATO-s që do të mbahet në Çikago në prill. Greqia do ketë probleme të rënda të brendshme dhe sipas marrëveshjes së qeverisë teknike, diku nga muaji mars duhet të mbahen zgjedhjet e parakohshme, kështu çështja e emrit do kalojë në rend të tretë. Grekët as që duan të dëgjojnë për zgjidhjen e çështje së emrit, ata tek e fundit janë në BE dhe NATO. Problemi i sotëm i grekëve është gjetja e rrugëve për të dalë nga kriza e thellë ekonomike. Ndërsa qeveritarët svallo-maqedonas do merren me tenderat, gjobat e bizneseve dhe burgosjen e ndonjë shqiptari jetim. Bashkë-qeveritarët shqiptar do tregojnë fotot me politikanët botërorë me të cilët rastësisht takohen nëpër ambientet e konferencave ndërkombëtare. Më shumë politikanët shqiptarë do gëzohen duke marrë në Qafën e Thanës gradat shkencore MR dhe DR që më tej të gjejnë ndonjë qoshe për të shitur mend nëpër universitetet e varfra shkencore që nuk vlen t’u përmendet emri. Gjashtëmujori i dytë i vitit 2012, shumë probleme në Ballkan Gjashtëmujori i dytë i vitit, çështja e emrit nuk do të përmendet askund, ajo do mbetet aty ku është, do jetë gjashtëmujori shterp i politikave të jashtme për shumë shtete. E tërë bota do ketë problemet e saja të brendshme si në fushën e politikës ashtu edhe në atë ekonomike. Ekonomia e botës do të pësojë një tragjedi katastrofë ku do ndihet mungesa e produkteve ushqimore si dhe energjetike. Shtetet e fuqishme si ShBA, Rusia dhe Franca do kenë zgjedhjet për kryetar të shtetit dhe vëmendja e politikës botërore do të përqendrohet në ndryshimet e mëdha të boshtit politik. Vendet ballkanike si Greqia, Shqipëria (ka zgjedhjen e presidentit më 2012), Kosova dhe Maqedonia do përqendrohen në projektet për zgjedhjet që do mbahen ne fillim të vitit 2013, të cilat do të sjellin ndryshime të pushteteve qendrore dhe vendore. Kryeministri Nikolla Gruevski ka vendosur të mos jetë ai që do ta çojë Maqedoninë drejtë anëtarësimit në NATO dhe BE. Si një ekonomist i mirë që ka nuhatur rënien e ekonomisë së vendit, ai mund të shpallë përsëri zgjedhje të parakohshme ku do t’i dhurojë me paqe pushtetin partive opozitare me qëllim që katastrofa ekonomike dhe politike që po afron t’u mbetet atyre në derë. Në këtë qorrsokak ku është futur Maqedonia që në vitin 2008, zor se do ketë kryeministër që mund ta nxjerrë vendin në afat katërvjeçar. Shumica e nëpunësve të shtetit si policët, arsimtarët, administratorët janë mbytur në fyt me kredi të vogla dhe të mëdha. Vjen një ditë, që bankat do kërkojnë rikthimin e kredive dhe çrregullimi ekonomik do përfshijë Maqedoninë. Të mos harrojmë që Maqedonia është një shtet që nuk eksporton prodhimet e saj si para dhjetë viteve, ka rënie në shitjen e prodhimeve vendase në tregun e brendshëm. Viteve të fundit buxheti shtetëror po mbahet me kreditë e huaja. Këto nuk janë sinjale të mira për ekonominë e brishtë të Maqedonisë e cila mbahet në përgjithësi me dasmat dhe synetet e çmendura shqiptare, që kanë harxhime të tepruara. Të mos harrojmë se heqja e vizave për të shëtitur si turist nuk u bë për të mirë të vendeve të Ballkanit, por nga këto lëvizje më shumë kanë përfituar ekonomikisht vendet e zonës Shengen, sepse turistët ballkanas kanë harxhuar kursimet e tyre në vendet e BE. Shumë shpejtë BE do t’i kërkojë Maqedonisë shkurtimin e administratës shtetërore e cila në përgjithësi nuk kanë vlera profesionale, por shumica e administratorëve janë punësuar si militantë partiakë dhe për të realizuar përqindjen etnike që e kërkon Marrëveshja e Ohrit. Problemi i anëtarësimit të Maqedonisë në NATO dhe BE, nuk është vetëm emri, por janë identiteti kombëtar, gjuhësor, dhe disa çështje shumë të thella për të cilat duhet kohë që të realizohen. Më mirë lexuesi i rëndomtë të mos i dijë me qëllim që mos t’i vritet shpresa. Maqedonia e sotme është si puna e llojit të kancerit femëror i cili për momentin është i izoluar me antibiotikë, por që shumë shpejtë antibiotikut mund t’i kalojë afati i skadimit dhe më tej nuk i dihet e ardhmja pacientit me dy identitete, MAQEDO- NI dhe FYROM se çfarë mund të ndodhë. Dihet se për shumë vite Maqedonia mbahet me zor e bashkuar, por një ditë ajo në mënyrë fatale mund të ndahet përsëri ashtu siç ka qenë. Dhe ajo që ka qenë për shumë kohë e 106 gazetarë humbën jetën këtë vit Të paktën 106 gazetarë humbën jetën gjatë këtij vitit në 39 vende të botës, sipas raportit vjetor që publikoi organizata Presse Emblem Campagne (PEC). Me trazirat që shoqëruan “Pranverën Arabe” në shumë prej vendeve të rajonit të Arabisë, lidhet vdekja e të paktën 20 gazetarëve. Në vitin 2010 ishin regjistruar 105 vdekje gazetarësh, ndërsa numri më i madh, 122, u shënua më 2009, për shkak edhe të masakrimit të 32 gazetarëve brenda një dite, në Filipine. “Viti që po mbyllet ishte veçanërisht i rrezikshëm për shumë punonjës në media, kryesisht për shkak të kryengritjeve në shumë vende arabe. Të paktën 20 gazetar u vranë në krye të detyrës gjatë këtyre trazirave. 100 të tjerë iu nënshtruan sulmeve, arrestimeve apo u plagosën në Egjipt, Siri, Libi, Tunizi dhe Jemen”, deklaroi sekretari i përgjithshëm i PEC, Blaise Lempen. Vendi më i rrezikshëm për gazetarët është Meksika, si dhe gjatë vitit 2010, me 12 viktima. Në Pakistan u vranë 11 gazetarë, ndërsa në Irak dhe në Libi 7. Rajoni më i rrezikshëm është Amerika Latine, me 35 viktima, dhe pason Azia me 40, ndërsa në Lindjen e Mesme (përfshirë edhe Afrikën Veriore), u vranë 28 gazetarë. Gratë gazetare kanë paguar një çmim shumë të rëndë gjatë “Pranverës Arabe”, përderisa janë denoncuar shumë raste sulmesh seksuale, sidomos në Egjipt dhe Libi. Ndërpret qarkullimin France Soir, gazeta historike e Francës Me një mesazh në postën e tyre elektronike, gazetarët dhe teknikët e gazetës franceze France Soir u informuan se ndërpritet qarkullimi i edicionit të printuar dhe se gazeta tash e tutje do të “qarkullojë” vetëm on line. Gjithashtu, bëhej me dije se 89 nga 116 punonjësit do të pushoheshin. Në shenjë proteste punonjësit flakën në rrugë para godinës së redaksisë, mijëra kopje të gazetave, ndërsa pushtuan edhe zyrat, një lëvizje që nga pronarët u cilësua si “sulm i dhunshëm komandosh”. France Soir është një nga gazetat më historike të Francës. Qarkulloi së pari në nëntor 1944, si organ i rezistencës anti naziste, me titullin “Defence de la France” (mbrojtja e Francës) dhe u emërtua France Soir (Franca në mbrëmje), pas çlirimit të vendit. Shumë shpejt qarkullimi i saj kapi shifra marramendëse, duke arritur në 1,5 milionë kopje në ditë në vitin 1955. Por vitet e fundit tirazhi nisi të binte vazhdimisht, sidomos pas krizës ekonomike që goditi gjithë shtypin francez, duke u fiksuar në më pak se 60.000 kopje në ditë. Në vitin 2009 France Soir u ble nga biznesmeni rus Alexander Pugatchev, i biri i miliarderit Sergey Pugatchev, por riformatimi i gazetës nuk dha rezultatin e dëshiruar.
TRIBUNA • E shtunë, 24.12. 2011 - e premte, 30.12. 2011 19 Kulturë Prijësi i valles e rrëmbeu për dore dhe e vuri përpara. Viki u befasua. Dëgjoi duartrokitje. Nuk ishte e sigurt nëse qenë vërtet duartrokitje apo i bënin veshët. Hyri në mes si të notonte brenda dritës që e verbonte. Nisi të hidhte hapat lehtë, të ndihet edhe ajo pa peshë, veç ndihej paksa e zalisur. Vallja ishte bërë rreth dhe ajo gjendej në mes, e lahej nga drita. Ndihej si të bënte një striptizë të çuditshme, në një ceremoni antike. E kaploi një ngazëllim i papritur. E dinte shumë mirë se qe e përzgjedhura e mbrëmjes, e zgjedhura e trimit; i ndiente sytë ziliqarë që binin mbi të, e përçonin si rreze infra të kuqe dhe e ngrohnin. I riu ia mori këngës: Mos dropullite, moj e shkretë, Moj dropullite e lakmuar, Kur të shkosh në kishë, Falu dhe për ne. Në refrenet “moj e shkretë” dhe “e lakmuar”, këndonte dhe Viki. U ndie vërtetë nuse në një ritual antik, me një muzikë të pazakontë, kunguese, me diçka të lashtë. Herë-herë ndihej e lakuriq në mes të valles dhe njerëzit që kërcenin rreth saj ngjanin të zymtë, si të ndodheshin në një flijim. Ritmi i valles ngjante me vaj. Dhe e shpinin drejt flijimit, drejt vdekjes më të bukur. Rakia kishte bërë kaq efekt mbi të, sa që gjithçka i dukej magjike, irreale. Djaloshi që e mbante, i veshur me fustanellë të bardhë, dhe miku i tij po këndonin tani një këngë tjetër: “Shkriu bora, moj shkriu, por ne të dy moj, hajde s’u takuam”. Viki, me sytë në këmbët e të panjohurit që të mbante ritmin, vërente muskujt e lidhur nën të bardhën verbuese që zbërdhylej për shkak të zalisë që ndjente. E vështroi edhe ai; e vështruan të gjithë. Dhe e ndiente se të gjithë e donin. Gjithë atë kofshë meshkujsh donin ta pushtonin, të shtrëngonin në mes tyre. “Shiu e shkriu borën dhe ti fle e vetme oi, oi, zonja Vasiliqi! I panjohuri i shtrëngoi fort dorën. E vështroi me ngulm drejt në sy. Në atë moment pati një dëshirë të fuqishme të iknin të dy e të shkonin në krevat, para se të kryhej flijimi i saj. Duhej t’i kishte thënë që, nëse ai ishte nga Dropulli, ajo ishte nga Elefsina. Do të duhej që ai ta vinte nën vete e të bënin dashuri aty, para të gjithëve e njerëzit të bënin dritë me pishtarët. Diçka e ngjashme me Misteret e Elefsinës. Dhe, ndërsa me imagjinatën e saj po bënte seks, fytyrat e të gjithëve ishin përndezur nga flakët dhe dëshirat. Dhe tërë ato kofshë, të bardha si qirinj gjigandë, thua se shkrinin brenda në vaginën e saj. Vështroi hënën e mbushur që sapo kishte dalë mbi malet. Ishte hënë e plotë. Tani po kërcenin vallen e përcjelljes, vallen e nuses. Pastaj mbylli sytë. Dëshira kulmoi. Gjithmonë kështu i kulmonte dëshira në momente eksitimi të fuqishëm dhe pastaj zbrapsej, si dallgët e detit që përlaseshin në shkëmbinjtë. Mirëpo kësaj here këmbënguli. Çfarë do të bëhej nëse nuk zbrapsej? Nisi të kishte konvulsione që e pengonin të hidhte këmbët. Kurrë më parë nuk kishte ndjerë një stuhi të tillë pasioni brenda vetes. Ndiente një mizërim në të gjithë trupin që përfundonte tek klitorida, e cila ishte bërë si një sferë e zjarrtë, por e pazonja që të nxente tërë atë epsh. I vinte të ulërinte. Kishte dhimbje. Diçka po shkonte të ndodhte në vaginën e saj dhe nuk po ndodhte, diçka e shtypte deri aty ku nuk duronte dot. Dhe në vend të saj, klithnin këngëtarët: Oi, oi, zonja Vasiliqi! Thua se i kishte ngrirë gjithë organizmi dhe zjarri që iu ngjit për trupi e lante e përdigjte dhe befas ndjeu se po vdiste. Projeksione diellore e mbështillnin. Lëngje të valuara shpërthyen nga brenda mitrës, u çanë diga dhe e Fragment nga romani me të njëjtin titull i shkrimtarit Telemak Koça Vallja e nuses “ Telemak Koça arriti të tregonte dramën e minoritetit grek në Shqipëri pa asnjë shenjë nacionalizmi, urrejtjeje apo njëanshmërie kombëtare. E ka paraqitur si një një dramë të thellë njerëzore që mund të prekë secilin, përtej kufijve, kulturave dhe ideologjive, sepse emocioni që shkakton nuk varet nga ajo që njeri apo tjetri popull, njera apo tjetra parti konsideron si të drejtë. Çfarë lëvdate do të mund të ishte më e madhe për këtë libër. Kritiku Dimostenis Kurtovik në gazetën Ta Nea, për romanin “Në bregun përballë” Telemak Koça ka lindur në Vrisera të Dropullit dhe si shumë bashkëkombas e bashkëvendas të tjerë emigroi në Greqi. Nëpër vite është afirmuar si një nga prozatorët më të mirë të letërisë greke. Ka bëtuar: Ngjarje në mesnatë (1991), Kanarina e fundit (1995), Kënga e asaj nate (1998), Shi mbi varr (2000), Shtatë dritaret (2002), Tre breza amerikanë (2004), Prova e pafajësisë (2007), Në bregun përballë (2009). Ndërkohë ka bërë një punë të çmuar në përkthimin dhe botimin e letërsisë shqipe në Greqi, me vepra të Kadaresë, Besnik Mustafajt, Fatos Kongolit. Fragmenti që po botojmë është nga romani i tij i fundit, vallja e nuses, botuar këtë vit nga “Psyhogios”. morën me vete. Ndjeu zjarrminë përmes kofshëve, një dhimbje, një ngazëllim, një ekstazë. Vallja vazhdonte rreth saj me shpejtësi marramendëse. I humbi hapat, e humbi ekuilibrin, ndaloi, një zezonë absolute. U shemb përtokë. Çastin e fundit ndjeu se ceremonia e flijimit u krye me hënën e plotë. U bë rrëmujë, vallja ndaloi, u dëgjuan britme. Të gjithë rreth saj dhe ajo e dergjur në mes, si një mjellmë e therrur. Thirrën doktorin që aerdhi sa më shpejt mundej, u përkul me mundim mbi vajzën dhe i mori dorën. I mati pulsin nën heshtjen e thellë. Fytyra e Vikit ishte e zbehtë, si e Shën Mërisë. “I ra të fikët”, konkludoi mjeku. “Lereni të vijë në vete njëherë dhe pastaj çojeni diku të qetësohet, sa më butë që të mundeni”. Jashtë hotelit qe mbledhur njerëzia që poriste të mësonte të rejat. Doktori i qetësoi nëpërmjet shpalljes së komunikatës mjekësore më lakonike: “Asgjë, një alivani e thjeshtë”, ndonëse kishte dyshime serioze të cilat nuk i shprehu. Diçka që kishte lidhje me shpërthime sekrecionesh dhe që ndoshta asaj i ndodhnin për herë të parë. Nuk i kujtohej se kur kishte rënë për të fjetur. Trupi i saj lëshonte një erë të rëndë nga rakia. I dhimbte koka. I hapi mirë sytë. Ishte errësirë dhe një dritë e zbehtë vinte nga dritarja. Vështroi kuvertën e lehtë dhe çarçafin që e kishin mbuluar. Habitej pse ishte krej lakuriq. Nuk e kishte zakon të flinte kështu. U rrek të kujtonte se çfarë i kishte ndodhur. Solli ndër mend çastet e fundit të valles, si të gjendej në një ritual. Lakuriq? Ishte e zalisur dhe kërcente. Mos kishte bërë gjë një ritual orgjie dhe nuk e mbante mend? Vuri dorën nën shalë. Pubisi i saj ishte i lagur si pas dashurisë. Sekrecione të thara, mbeturina të një skene fantastike. E ndiente aromën e fortë të tyre. Ndezi dritën e abazhurit. Vështroi dhomën rreth saj. Muret kishin një ngjyrë llullaqi, një të kaltër të errët si prej përralle, dhe nga e çara e ditares hynte drita e hënës. I flaku mbulesat. Vështroi trupin e saj në pasqyrë. Vështroi qimet që ndërkohë ishin ngjitur ashtu të thara. Diça e kishte besdisur në shtrojat. Kërkoi dhe gjeti një copë letër. E hapi dhe u kujtua: ishte numri i telefonit i valltarit të panjohur. I erdhën ndër mend sytë e tij plot dritë, dhëmbët e tij, buzët, muskujt nën getat e bardha, dëshora e beftë që kishte ndjerë. Ndjeu mornica dhe u mbulua sërish. Nga larg dëgjohej klarineta. Një zë që këndote, iu duk si zëri i tij. Po, ai ishte, këndonte akoma. “Hëna po shkon e vjen në portë të dashurisë... Dhe ajo, brenda zjarrmit të saj, e zhveshur. Po përse vallë ai këndotne akoma? Çfarë e shtynte? Sa i etur ishte për këngë, për valle, për dashuri? I ndjente sisët e saj të ngrohta, njëlloj dhe kurrizin e gjithë rropullitë. Tendosej nën teshat si foshnja që rritet. Preku trupin e vet; thimthat, seksin, ende kundërmonte. Pas pak aroma do të niste të bëhej e rëndë, si guaskat e freskëta të detit që nisin e bajatepsen... Përpiqej të kujtohej se çfarë kishte ndodhur në vaginën e saj? Kishte shpërthyer një vullkan dhe kishte shpërndarë katastrofën. Pastaj filmi i kujtesës ishte djegur. I kujtohej se, kur qe përmendur, në veshin e saj dëgjohej klarineta, po kështu kishte ndodhur. Ndodhej në gjendje dehjeje, midis gjumit dhe zgjimit, dhe ato imazhe të ëmbla i vinin në kujtesë butësisht, bashkë me tingujt e muzikës prej ahengut që vazhdonte jashtë dhe e ndihmonte të rigjallëronte atë fantazim. Me ndryshimin se atë nusen e lashtë që kishte vdekur gjatë valles dhe e kishte ringjallur tingulli i klarinetës, e pretendonte dikush. Për dikë tjetër destinohej.Një bail (ambasador) i Vojvodës shkoi duarbosh. Dhe ajo shpëtoi. Dhe tani ishte e lirë që të përmbushte dëshirën e vet. Të plotësonte në atë çast atë që donte. Me njerën dorë nisi të ledhatonte leshnajën e pubisit, me tjetrën kërkonte celularin. Tani klarineta kishte pushuar. Duket kishte mbaruar njera valle dhe do të niste tjetra. Formoi numrin, e vuri telefonin tek veshi dhe u fut në rroba. “Po?”, u dëgjua zëri. “Eja te dhoma 108”, i tha dhe e mbylli menjëherë celularin, pa i lënë kohë tjetrin të thoshte një fjalë. U ngrit, hapi paksa portën e dhomës dhe u shtri prapë. Përgatitit: Robert GORO
Page 1 and 2: Gazeta e vetme shqiptare që botohe
Page 4 and 5: 4 TRIBUNA • E shtunë, 24.12. 201

A do të - Tribuna News

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?