Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TRIBUNA • E shtunë, 24.12. 2011 - e premte, 30.12. 2011<br />
7<br />
Politikë - GR<br />
Papadimos, takime me liderët politikë<br />
Kryeministri Lukas Papadimos<br />
ka zhvilluar <strong>të</strong> premten në<br />
mbrëmje takime me kryetarin e<br />
Dmokracisë së Re, Antonis Samaras<br />
dhe a<strong>të</strong> <strong>të</strong> LAOS-it, Jorgos<br />
Karaxhaferis. Ndërsa <strong>do</strong> <strong>të</strong> takohet<br />
edhe me kryetarin re PASOKut,<br />
Jorgos Papandreu.<br />
Papadimos e bëri <strong>të</strong> ditur vendimin<br />
e tij gja<strong>të</strong> një mbledhjeje këshillit<br />
<strong>të</strong> ministrave, di<strong>të</strong>n enjte.<br />
Sipas kryeministri grek, takimet<br />
kanë për qëllim që <strong>të</strong> sqarohen<br />
dhe në thelb <strong>të</strong> marrin fund<br />
diskutimet mbi kompetencat e<br />
qeverisë dhe kohën e mbajtjes së<br />
zgjedhjeve.<br />
“Do <strong>të</strong> ke<strong>të</strong> konsultime me liderët<br />
politikë me objekt kryesor<br />
afatin e mandatit <strong>të</strong> qeverisë dhe<br />
përmbushjen e programit <strong>të</strong> saj<br />
<strong>të</strong> dakorduar”, tha një burim qeveritar.<br />
Shkak për kë<strong>të</strong> iniciativë <strong>të</strong><br />
kryeministrit ishte ndërhyrja e<br />
ministrit <strong>të</strong> transporteve Makis<br />
Voridis, i cili duke iu referuar<br />
reformës së nevojshme për pensionet<br />
plo<strong>të</strong>suese dhe sistemin e<br />
sigurimeve shoqërore, theksoi se<br />
shtrohet pyetja nëse këto reforma<br />
mund <strong>të</strong> avancojnë, në kushtet që<br />
e kapërcejnë afatin e mandatit që<br />
ësh<strong>të</strong> rënë dakord mes tri partive.<br />
“Nuk ka një da<strong>të</strong> <strong>të</strong> përcaktuar<br />
për mbajtjen e zgjedhjeve”, ka<br />
thënë kryeministri, sipas burimeve<br />
<strong>të</strong> konfirmuara.<br />
Sipas <strong>të</strong> njëjtave burime, Papadimos,<br />
në përgjigje <strong>të</strong> pyetjes së<br />
ministrit <strong>të</strong> mbrojtjes nëse reforma<br />
në fjalë përputhet me kompetencat<br />
e qeverisë aktuale, tha<br />
se “kjo përbën kusht për hartimin<br />
e kontra<strong>të</strong>s së <strong>të</strong> kredisë me ndërkombëtarët”.<br />
Burime qeveritare thanë se reformimi<br />
i pensioneve suplementare<br />
përfshihet në programin afatmesëm<br />
që u votua qershorin e këtij<br />
viti.<br />
Koment<br />
Nga Lisian ZHUPA<br />
Samiti i fundit i BE-së<br />
u përshkrua si përherë<br />
si evenimenti më<br />
i rëndësishëm i muajit,<br />
për sa i përket së tashmes<br />
por edhe së ardhmes<br />
së Bashkimit Europian<br />
dhe Eurozonës. Merkel<br />
dhe Sarkozi <strong>do</strong>lën para<br />
gazetarëve, duke qeshur<br />
e duke bërë shaka dhe,<br />
rituali edhe një herë u<br />
krye gjer në detajin më<br />
<strong>të</strong> vogël, duke na kujtuar<br />
më shumë përshkrimet<br />
novelistike <strong>të</strong> Stefan Zweig-ut,<br />
sesa politikanët<br />
më <strong>të</strong> rëndësishëm <strong>të</strong><br />
kontinentit ku jetojmë.<br />
Përsëri u fol për <strong>do</strong>mos<strong>do</strong>shmërinë<br />
e kufizimit<br />
<strong>të</strong> deficiteve nën 3% <strong>të</strong><br />
GDP-së, për penalitete<br />
kundrejt shteteve <strong>të</strong> padisiplinuara<br />
dhe së fundmi,<br />
për mbështetjen e FMNsë<br />
me një fond shtesë<br />
prej 200 miliardë eurosh<br />
ndërmjet kredive dypalëshe,<br />
a thua se GDP-ja e<br />
Eurozonës që në 2010-n<br />
ishte 12.279 triliardë<br />
euro, në rast emergjence<br />
<strong>do</strong> shpëtojë me 0,16%<br />
kreditim shtesë.<br />
Patje<strong>të</strong>r që politikani<br />
ësh<strong>të</strong> më shumë marketing<br />
se sa substancë, por<br />
një kohë ekstreme si kjo<br />
e sotmja kërkon diçka më<br />
tepër se fjalët që përkëdhelin<br />
veshët e shtetasvevotues,<br />
që nuk e kanë dhe<br />
shumë idenë e ekonomisë.<br />
Kali i Trojës ishte<br />
David Cameron që prishi<br />
fes<strong>të</strong>n e aksit franko-gjerman<br />
dhe, çudi, nuk kuptoi<br />
se sa <strong>do</strong> ndihmonte<br />
marrëveshja e dhjetorit,<br />
duke u konsumuar më<br />
shumë në një lojë përshtypjesh<br />
se sa esence.<br />
Pra në kë<strong>të</strong> rast, më mirë<br />
ve<strong>të</strong>m dhe i gjallë, sesa i<br />
vdekur dhe në shoqëri.<br />
Cameron mbrojti interesat<br />
e Anglisë (sigurisht<br />
duke fituar dhe n<strong>do</strong>një<br />
vo<strong>të</strong> më shumë), ashtu<br />
si ç<strong>do</strong> politikan duhet <strong>të</strong><br />
mbrojë interesat e vendit<br />
përka<strong>të</strong>s. Të pak<strong>të</strong>n nuk<br />
nënshkroi një copë letre<br />
qesharake, e cila ve<strong>të</strong>m<br />
një gjë <strong>të</strong> garanton si<br />
shtet dhe si ekonomi. Më<br />
pak liri, më pak demokraci<br />
dhe, së fundmi, më<br />
pak përgjegjësi.<br />
Se tashmë masat nuk i<br />
merr më politikani, por<br />
janë <strong>të</strong> diktuara nga superiorët<br />
e BE-së, ku ç<strong>do</strong><br />
problem mikro ose makroekonomik,<br />
sistemik,<br />
bankar dhe përgjithësisht<br />
financiar zgjidhet me një<br />
mënyrë dhe me një mjet.<br />
Mungesë guximi, hapa<br />
<strong>të</strong> vogla (por jo si ato <strong>të</strong><br />
Neil Armstrong) dhe në<br />
thelb mbrojtje e sistemit<br />
bankar me ç<strong>do</strong> kusht. Sikurse<br />
sistemi bankar nuk<br />
varet drejtpërdrejt nga<br />
depozitat e shtetasve dhe,<br />
më pak fuqi blerëse nuk<br />
përkthehet në më pak<br />
qarkullim parash, lëvizje<br />
më <strong>të</strong> vogël dhe në fund<br />
<strong>të</strong> di<strong>të</strong>s më pak kreditim<br />
nga ana e bankave kundrejt<br />
bizneseve. Bukur,<br />
<strong>do</strong> tho<strong>të</strong> n<strong>do</strong>kush. Po ku<br />
ësh<strong>të</strong> zgjidhja këtu dhe<br />
përse nuk ndërmerren<br />
hapa <strong>të</strong> tjera?<br />
Problemi i krizës së<br />
Euro(pa)<br />
sotme, e cila shumë herë<br />
ësh<strong>të</strong> krahasuar me a<strong>të</strong><br />
<strong>të</strong> 1929-s, ësh<strong>të</strong> problem<br />
sistemik. Edhe ata që<br />
dikur bërtisnin e thërrisnin<br />
për hapa <strong>të</strong> reja dhe<br />
ndryshim <strong>të</strong> politikave<br />
ekonomike ekzistuese,<br />
si ekonomisti amerikan<br />
Paul Krugman, u trajtuan<br />
si njerëz me probleme<br />
men<strong>do</strong>re, si lebrozë që<br />
duheshin mbajtur në<br />
karantinë. Koha kalon<br />
dhe zakonisht tregon se<br />
kush ka <strong>të</strong> drej<strong>të</strong>, duke<br />
përsëritur historinë me<br />
sak<strong>të</strong>si dërrmuese. Problemi<br />
europian nuk lidhej<br />
drejtpërdrejt me a<strong>të</strong> amerikan,<br />
por (si një profeci<br />
që ve<strong>të</strong>përmbushet) me<br />
gjendjen mentale dhe<br />
frikën e shtetasve për një<br />
kolaps <strong>të</strong> ri.<br />
Kancelarja Merkel,<br />
zonja e madhe e BE-së,<br />
me një reagim tipik gjerman,<br />
kërkoi rrep<strong>të</strong>si më<br />
<strong>të</strong> madhe në kontrollin e<br />
buxheteve dhe, pacienti i<br />
parë ishte Greqia. Dy vjet<br />
më vonë Greqia vazh<strong>do</strong>n<br />
<strong>të</strong> fun<strong>do</strong>set në një<br />
kaos ekonomik e social<br />
dhe përsëri receta nuk<br />
ndryshon. Shkurtime,<br />
rritje taksash, shkurtime.<br />
Vendet e Eurozonës me<br />
radhë po “ndihmohen”<br />
nga BE-ja dhe FMN-ja,<br />
gjithmonë me <strong>të</strong> njëj<strong>të</strong>n<br />
rece<strong>të</strong>, thua se janë pacien<strong>të</strong><br />
që kanë <strong>të</strong> njëjtin<br />
inkubacion sëmundjeje<br />
dhe <strong>të</strong> njëjtat shkaqe dhe<br />
si përfundim <strong>do</strong> arrijnë<br />
në <strong>të</strong> njëjtat rezultate.<br />
Ësh<strong>të</strong> një vorbull e rrezikshme,<br />
ku tashmë nuk<br />
rrezikojnë realisht ve<strong>të</strong>m<br />
vendet dhe ekonomi<strong>të</strong> e<br />
vogla, por edhe shtete si<br />
Italia, Franca dhe nesër<br />
Gjermania.<br />
Dy zgjidhje ekzistojnë<br />
në kë<strong>të</strong> rast. Eurobondi<br />
dhe rindërtimi i Eurozonës.<br />
Eurobondi u hodh si<br />
ide që në fillim <strong>të</strong> krizës.<br />
Efektet <strong>do</strong> ishin<br />
shpëtuese për shtetet që<br />
vuajnë, duke i ndihmuar<br />
<strong>të</strong> marrin hua para me<br />
norma interesi nën 3%.<br />
Efekti i dy<strong>të</strong> pozitiv <strong>do</strong><br />
ishte leh<strong>të</strong>sia me <strong>të</strong> cilën<br />
shtetet problematike<br />
<strong>do</strong> mund <strong>të</strong> merrnin<br />
borxhe, <strong>të</strong> cilat realisht<br />
<strong>do</strong> t’i ndihmonin dhe jo<br />
këste <strong>të</strong> vogla mbas ç<strong>do</strong><br />
spazme. Në kë<strong>të</strong> mënyrë,<br />
jo ve<strong>të</strong>m <strong>do</strong> fitohej koha<br />
e nevojshme për rilindje<br />
ekonomike, por edhe<br />
nuk <strong>do</strong> kërcënonte papra<br />
paniku i marrjes apo jo<br />
<strong>të</strong> këstit <strong>të</strong> radhës. Përmes<br />
eurobondit BE-ja <strong>do</strong><br />
evitonte rrezikun e hiperinflacionit<br />
që <strong>do</strong> n<strong>do</strong>dhte<br />
nëse nuk nxirrte eurobonde,<br />
por priste para<br />
që <strong>të</strong> kalojë emergjencën<br />
e situa<strong>të</strong>s. Do jepej një<br />
armë cilësore, e cila <strong>do</strong><br />
mund <strong>të</strong> kontrollohej<br />
nga Banka Qendrore<br />
Europiane me efikasitet<br />
dhe shpej<strong>të</strong>si. Së fundmi,<br />
eurobondi <strong>do</strong> tregonte<br />
se ekziston dëshira reale<br />
për një bashkim në thelb<br />
<strong>të</strong> shteteve <strong>të</strong> Eurozonës<br />
dhe jo thjesht një retorikë<br />
demagogjike dhe<br />
shumë e rrezikshme për<br />
<strong>të</strong> ardhmen.<br />
Deri sot, eurobondi<br />
nuk ka marrë dri<strong>të</strong>n jeshile<br />
nga Gjermania, e<br />
cila nuk <strong>do</strong> ndihmohej<br />
nga një hap i tillë. Bondet<br />
shte<strong>të</strong>rore gjermane kanë<br />
përqindje tepër <strong>të</strong> vogël<br />
dhe një lëvizje si kjo, <strong>do</strong><br />
t’i çonte ato në një rritje<br />
<strong>të</strong> konsiderueshme por<br />
<strong>të</strong> përballueshme. Politika<br />
vetanake e kancelares<br />
gjermane, e cila më<br />
shumë interesohet për<br />
zgjedhjet e ardhshme <strong>të</strong><br />
2013-s dhe jo vazhdimësinë<br />
e mirëqenies së shtetit<br />
<strong>të</strong> saj pas asaj, (ju kujton<br />
diçka kjo politikë?)<br />
<strong>do</strong> ta sjellë Gjermaninë<br />
në <strong>të</strong> njëj<strong>të</strong>n tavolinë<br />
me fukarenj<strong>të</strong> PIGS (siç<br />
përshkruhen Portugalia,<br />
Italia, Greqia dhe Spanja)<br />
dhe në a<strong>të</strong> çast, Eurozona<br />
<strong>do</strong> t’i përkasë së shkuarës.<br />
Rindërtimi nga ana<br />
tje<strong>të</strong>r, ësh<strong>të</strong> një hap më i<br />
vështirë dhe jo aq efikas<br />
për momentin. Problemi,<br />
siç thashë dhe më parë<br />
ësh<strong>të</strong> sistemik dhe, në<br />
kë<strong>të</strong> fazë nuk mund <strong>të</strong><br />
përballohet leh<strong>të</strong>. Nëse<br />
provohej, <strong>do</strong> <strong>të</strong> kishim<br />
një Eurozonë me rreth<br />
10 vende anëtare, e cila<br />
<strong>do</strong> duhej <strong>të</strong> kontrollohej<br />
nga një sistem qendror<br />
dhe unik financiar, që<br />
<strong>do</strong> <strong>të</strong> tho<strong>të</strong> se politikat<br />
ekonomike nuk <strong>do</strong> <strong>të</strong><br />
hartoheshin më brenda<br />
shtetit, por jash<strong>të</strong> tij. Ide<br />
e rrezikshme dhe shumë<br />
e vështirë kur flasim<br />
për Europën. Diferencat<br />
kulturore, financiare, historike<br />
por edhe parimore<br />
ishin, janë dhe <strong>do</strong> jenë<br />
problemi madhor i një<br />
iniciative <strong>të</strong> tillë. Siç janë<br />
dhe <strong>do</strong> jenë për sa i përket<br />
BE-së në përgjithësi.<br />
Nuk ekziston një ide e<br />
qar<strong>të</strong> se si, kush dhe kur<br />
<strong>do</strong> ta kthejë BE-në në një<br />
entitet më kompakt që<br />
<strong>do</strong> mund <strong>të</strong> ngjasoje dhe<br />
funksionojë si SHBA-<strong>të</strong>.<br />
Përfundimisht, pa sentimentalizëm,<br />
mund <strong>të</strong><br />
thuhet se po drejtohemi<br />
drejt fundit <strong>të</strong> Europës<br />
siç e njohim sot. Duhet<br />
sa më shpejt <strong>të</strong> kemi një<br />
kthesë decizive <strong>të</strong> Gjermanisë<br />
dhe një përballje<br />
reale <strong>të</strong> gjendjes tani që<br />
situata nuk ka dalë ende<br />
jash<strong>të</strong> kontrollit. Ç<strong>do</strong> vonesë<br />
na shtyn drejt abisit,<br />
<strong>të</strong> cilin tashmë e kemi<br />
përpara.<br />
Kriza e 1929-s, Depresioni<br />
i Madh, lexohej<br />
në librat e historisë si<br />
diçka tmerruese. Kriza<br />
që përjetojmë sot, nëse<br />
nuk ndërmerren hapat e<br />
duhura, <strong>do</strong> je<strong>të</strong> dhje<strong>të</strong>ra<br />
herë më e rrezikshme,<br />
më e thellë dhe më katastrofike.<br />
Europa (me)<br />
ose (pa) euron duhet<br />
<strong>të</strong> ndryshojë nëse <strong>do</strong> <strong>të</strong><br />
mbijetojë. Nuk ekzistojnë<br />
zgjidhje universale për <strong>të</strong><br />
sëmurë <strong>të</strong> veçan<strong>të</strong>. Dhe<br />
duke perifrazuar Octavio<br />
Pazin, le <strong>të</strong> themi se<br />
njeriu, shpikësi gjenial<br />
i ideve dhe makinerive,<br />
krijuesi i talentuar i poezive<br />
dhe ligjeve ësh<strong>të</strong> një<br />
krijesë tragjikomike. Të<br />
shpresojmë se nuk <strong>do</strong> <strong>të</strong><br />
bëhet, për shkak <strong>të</strong> kornizave<br />
që i ven<strong>do</strong>s vetvetes<br />
dhe <strong>të</strong> ngjashmeve edhe<br />
një krijues vullnetmirë<br />
gërmadhash.<br />
*) Autori ësh<strong>të</strong> student<br />
në Universitetin e Pireut
Change language