WRZESIEŃ 2009 ( 1128 kB) - Dolnośląska Okręgowa Izba ...
WRZESIEŃ 2009 ( 1128 kB) - Dolnośląska Okręgowa Izba ...
WRZESIEŃ 2009 ( 1128 kB) - Dolnośląska Okręgowa Izba ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Pielęgniarstwo<br />
− sól kuchenna – sód zawarty w soli kuchennej<br />
oraz wielu przyprawach i środkach konserwujących<br />
żywność jest pierwiastkiem<br />
sprzyjającym zatrzymywaniu wody w organizmie<br />
oraz powstawaniu nadciśnienia tętniczego.<br />
Stąd już we wczesnym okresie choroby<br />
wskazane jest ograniczenie jego spożycia,<br />
− potas – zarówno zbyt duże jak też zbyt małe<br />
stężenie potasu we krwi może wywoływać<br />
niebezpieczne zaburzenia pracy serca i mięśni.<br />
Większość leków moczopędnych powoduje<br />
wydalanie potasu z moczem i jego niedobór.<br />
Ponieważ pierwiastek ten wydala się<br />
przede wszystkim z moczem, zmniejszenie<br />
wydalania moczu w późniejszych okresach<br />
PNN może powodować zagrażający życiu<br />
wzrost potasu we krwi! Dlatego też określanie<br />
stężenia potasu i korygowanie jego<br />
stężenia m.in. przez zmianę diety jest rutynowym<br />
postępowaniem u pacjentów z przewlekłej<br />
niewydolności nerek,<br />
− wapń i fosfor – są to pierwiastki wchodzące<br />
w skład kości, ponadto wapń bierze udział<br />
w wielu procesach metabolicznych i zapewnia<br />
prawidłową pracę mięśni. Wapń i fosfor<br />
są nierozerwalnie ze sobą powiązane – gdy<br />
wzrasta poziom wapnia, maleje poziom fosforu<br />
i odwrotnie. Już we wczesnym okresie<br />
choroby nerki tracą zdolność do efektywnego<br />
usuwania fosforu z organizmu i zwiększa<br />
się jego stężenie we krwi. Równocześnie<br />
nerki produkują mniej aktywnej witaminy<br />
D, co dodatkowo wywołuje spadek stężenia<br />
wapnia we krwi. Zaburzona równowaga<br />
tzw. gospodarki wapniowo-fosforanowej<br />
pobudza gruczoły przytarczyc do produkcji<br />
parathormonu - hormonu, którego głównym<br />
zadaniem jest wyrównanie istniejących zaburzeń.<br />
Parathormon „zabiera” wapń z kości,<br />
co powoduje ich osłabienie, może powodować<br />
bóle i grozi występowaniem złamań.<br />
Wysoki poziom fosforanów jest z kolei<br />
przyczyną uporczywego świądu. Ograniczenie<br />
spożycia fosforu oraz uzupełnianie niedoborów<br />
wapnia są podstawą wyrównywania<br />
zaburzeń tych jonów. Oprócz właściwej<br />
diety zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej<br />
koryguje się odpowiednimi lekami,<br />
− białko – dieta uboga w białko zmniejsza<br />
nasilenie objawów PNN, a także powoduje<br />
zwolnienie tempa niszczenia miąższu nerek.<br />
Spożywane białko powinno być pełnowartościowe<br />
i dostarczać wszystkich koniecznych<br />
aminokwasów.<br />
Leczenie farmakologiczne obejmuje:<br />
− kontrolę nadciśnienia,<br />
− leczenie zakażeń i innych chorób współistniejących,<br />
− leczenie zaburzeń gospodarki wapniowo-<br />
-fosforanowej: stosowane są preparaty wapnia,<br />
które mają podwyższyć jego poziom we<br />
krwi, związki wiążące fosforany w surowicy<br />
zapobiegające wchłanianiu ich do krwi oraz<br />
preparaty witaminy D ułatwiające wchłanianie<br />
i wykorzystanie wapnia w organizmie,<br />
− leczenie anemii – od kilku lat można skutecznie<br />
leczyć niedokrwistość związaną<br />
z niewydolnością nerek. Stało się to możliwe<br />
dzięki wyprodukowaniu syntetycznego<br />
hormonu erytropoetyny, który stosuje się<br />
w zastrzykach podskórnych. Właściwie dobrana<br />
dawka erytropoetyny wraz ze stosowaniem<br />
odpowiednich witamin i żelaza pozwala<br />
na uzyskanie prawidłowych wartości<br />
morfologii krwi. Ważne jest również unikanie<br />
leków działających toksycznie na nerki<br />
(nefrotoksycznych), które mogą dodatkowo<br />
pogorszyć, przejściowo lub trwale, już upośledzone<br />
funkcjonowanie nerek. Niektóre leki<br />
działają toksycznie u wszystkich pacjentów,<br />
inne natomiast pogarszają funkcję niewydolnych<br />
nerek, albo działają szkodliwie<br />
jedynie w określonych chorobach.<br />
Leczenie nerkozastępcze<br />
Formy leczenia nerkozastępczego to:<br />
− hemodializa,<br />
− dializa otrzewnowa,<br />
− przeszczep nerki.<br />
• ROKOWANIE w PNN jest zawsze<br />
poważne. Ponieważ rozwija się ona w przebiegu<br />
wielu schorzeń, poza samym rozpoznaniem<br />
PNN duży wpływ na rokowanie ma także rozpoznanie<br />
pierwotnej przyczyny tej niewydolności.<br />
Ze względu na zróżnicowany przebieg różnych<br />
chorób, w przypadku niektórych pacjentów istnieje<br />
duże ryzyko szybkiego postępu niewydolności<br />
aż do stadium mocznicy, podczas gdy u innych<br />
chorych stabilna choć upośledzona funkcja<br />
nerek przez wiele lat może umożliwiać im<br />
normalne życie. Niemniej, gdy pacjent wcześnie<br />
znajdzie się pod opieką specjalistycznej poradni<br />
nefrologicznej, stosuje się do zaleceń lekarskich<br />
i dietetycznych oraz prowadzi odpowiedni<br />
tryb życia, to okres leczenia zachowawczego<br />
oraz dializoterapii może trwać wiele lat.<br />
• Rola pielęgniarki<br />
W chorobach nerek na pierwszy plan wysuwa<br />
się rola edukacyjna pielęgniarki. Mając kontakt<br />
z chorymi w różnych miejscach (przychodnia,<br />
szpital, poradnie itp.) i na różnych etapach<br />
choroby pielęgniarki powinny nauczyć chorego<br />
samoobserwacji i samobadania. Należy pamiętać,<br />
że nefropatia cukrzycowa i nadciśnieniowa<br />
to jedne z głównych przyczyn PNN. Pielęgniarka<br />
powinna nauczyć chorego, bądź kogoś<br />
z jego bliskich, wykonywać proste badania jak<br />
pomiar poziomu cukru i ciśnienia tętniczego<br />
krwi. Trzeba choremu uświadomić jak ważne<br />
jest to, by wyniki badań były starannie zapisywane<br />
w dzienniczku samoobserwacji chorego.<br />
Tylko wtedy, w czasie wizyty kontrolnej, lekarz<br />
będzie mógł się na nich oprzeć w diagnostyce<br />
i ocenie choroby. Należy zwrócić uwagę<br />
chorego na ilość wydalanego moczu (zbyt dużo<br />
lub zbyt mało), nykturię. Kolejną ogromnie<br />
ważna sprawą jest edukacja dietetyczna chorego.<br />
W sposób przystępny trzeba choremu przybliżyć<br />
zasady żywienia, ograniczenia, produkty<br />
i płyny wskazane dla niego w zależności od<br />
okresu choroby.<br />
Pielęgniarka aktywnie uczestniczy w procesie<br />
diagnostycznym, pobiera materiał do badań<br />
laboratoryjnych, wykonuje zlecenia lekarskie,<br />
podaje leki. Konieczna jest wiedza co do<br />
działania leków, dróg podawania, a także działania<br />
ubocznego preparatów.<br />
W dalszym ciągu obowiązuje nas zasada<br />
– Przed podaniem sprawdź lek 3 razy! (nazwa<br />
leku, dawka, data ważności).<br />
Niejednokrotnie diagnostyka chorób nerek<br />
nie jest prosta, a objawy jednoznaczne. Chorzy<br />
trafiają do różnych poradni czy na oddziały<br />
(okulistyka, neurologia itd.), gdyż w PNN<br />
dochodzi do zaburzeń w pracy wielu narządów<br />
i układów.<br />
Zatem nie tylko pielęgniarki na oddziałach<br />
nefrologicznych powinny znać przyczyny<br />
i objawy PNN, rozumieć mechanizm<br />
powstawania choroby, by móc świadomie<br />
uczestniczyć w procesie leczenia, a także odpowiadać<br />
na pytania chorego.<br />
Bibliografia:<br />
– „Nefrologia”<br />
pod red A. Książka, B Rutkowskiego<br />
– „Nefrologia”<br />
C. Craig Tisher, Ch. S.Wilcox<br />
–“Dializoterapia w praktyce pielęgniarskiej”<br />
pod red. B. Rutkowskiego<br />
16 W CIENIU CZEPKA
Change language