Zobacz pełne wydanie (PDF) - SÄ deczanin

WWW.SADECZANIN.INFO
LISTOPAD 2012 HISTORIA 71
No wy Sącz ma już 720 lat
Wa cław II, drze wo ryt w „Kro ni ki” Biel skie go (1597)
Wszy scy się sta rze je my, no i na sze mia sto też. Ale
z tej oka zji nikt się nie smu ci. Po rów nu je my to, co
jest – z tym, co by ło. I ma rzy my o lep szej przy szło -
ści. Bo za wsze wie rzy my, że mo że być lep sza.
Będą obchody i uroczystości czczące „imieniny miasta”.
Choć – ja kież to „imie ni ny” Czy w ja kim kol -
wiek kalendarzu widnieje św. Nowy Sącz Przecież
nie. Mów my więc ra czej o uro dzi nach. A na sze mia -
sto urodziło się – czy raczej powstało (na pergaminie) 9 listopada
Roku Pańskiego 1292. I trwa. Razem z nami, z pamięcią
o naszych sądeckich (lub „importowanych) przodkach i z nadzieją,
że nasi potomni uczynią je jeszcze piękniejszym.
Z tej okazji chcielibyśmy przypomnieć Nowy Sącz, jaki
w początkach 60. lat XIX wieku oglądał Maciej Bogusz Stęczyński
– autor kilkuset rysunków i kilkuset stron tekstów je
objaśniających, publikowanych w kilku książkach i wielu czasopismach.
„Autora tego dzieła porównaćby można do natchnionego
w muzyce artysty, który chociaż nót nie zna i koncertów nie
gło si, ale pieśń na ro do wą, gra z ta kiem uczu ciem i z ta ką
rzewnością, iż mu się chętnie przebaczy hybioną miarę i brak
udoskonalenia w sztuce, dla owego wdzięku jaki na nas wywie
ra swoj ska pio sen ka” – pi sał Wa le ry Wie lo głow ski we
wstępie do dzieła „TATRY. W dwudziestu czterech obrazach
skreślone piórem i rylcem przez Bogusza Zygmunta Stęczyń -
skiego”, wydanego w Krakowie w 1860 roku.
A oto wizerunek i dzieje Nowego Sącza spisane przez Stęczyńskiego
„na wieczną rzeczy pamiątkę”.
***
Witaj z góry Zabełcza podtatrzański grodzie
Któ ry sto py swe ką piesz w po trój nej swej wo dzie:
Bo siadłszy na pagórku nad trzema rzekami,
Pysznisz się wysmukłemi twych świątyń wieżami,
Na których znak zbawienia jaśniejąc wysoko,
Lśni się w sło ika pro mie niach i ude rza oko.
Otaczają cię w koło wzgórza i gaiki,
Życia twojego świadki, ducha powierniki,
A z ogrodów Pomony wystające chatki,
Tu lisz do swe go ło na jak oj ciec swe dziat ki;
Czoło twoje sędziwe łąki zdobią kwiatem,
A Cerera zbożami ubogaca latem;
I Dąbrówka i Chełmiec na równinie zdrowej,
Wypasa bujną trawą mlekodojne krowy;
Za któremi pasterze chodząc nucą pieśni,
Jak niegdyś Satyrowie, lub Fauni leśni.
Dalej góry piętrzące lasami porosłe
Ciemną barwą i swoją postacią wyniosłe,
Stoją jako przedmurza, a za niemi śliczne
Rysują się w przestworzu Tatry niebotyczne,
Jakby wiecznych granitów dalekie szeregi,
Których czoła i piersi posrebrzają śniegi.
Do cudów, które tu wźrok podziwia zdumiały,
Przyczynia się nie mało Dunajec wspaniały
U stóp miasta płynący, który w swem korycie
Kamienicy z Popradem wydzierając życie,
Choć zwycięzko ucieka falą zasilony
Gnie wa się bez prze stan ku ze jest przy mu szo ny
Dźwigać na swym szerokim, niespokojnym grzbiecie,
O dziewiętnastu łukach most który go gniecie.
Jeszcześmy z oddalenia do Sącza nie przyśli
Już się w nas bu dzą no we uczu cia i my śli:
Że król Wacław panując w Lechitów krainie,
Pierwszy wzniósł mury jego i pierwszą świątynię;
Król zaś Ludwik siostrzeniec Kazmierza Wielkiego,
Przyprowadził to miasto do stanu lepszego
I zakwitnęło życiem, a wedle zwyczaju,
Podniesione do rzędu pierwszych w całym kraju,
Miało prawa i swoją wykonawczą władzę,
Przy której sprawiedliwość była na uwadze,
A handel dla mieszkańców przynosząc zasoby,
Rozszerzał ludne miasto, przysparzał ozdoby.
Króla Ludwika matka gdy tu przyjechała,
W imieniu jego wodze rządu odebrała;
A Władysław Jagiełło gdy gościnnie bawił,
Witolda do Cesarza Zygmunta wyprawił,
O utrzymanie zgody, i tutaj spokojnie