Zobacz pełne wydanie (PDF) - SÄ deczanin

WWW.SADECZANIN.INFO
82 HISTORIA
LISTOPAD 2012
smarkaty i zajęty swoim małżeństwem
z Olgą Barbacką – ożenił się mając 20
lat. Po wojnie – bez zawiadomienia rodzi
ny –prze nie sio no pro chy Ta tu sia
do Lu ba czo wa (na po le ćwi czeń
pod mia stem, gdzie miał po wstać po -
dobno cmentarz wojenny) wraz z kilkoma
żołnierzami. Zrobił tam rekonesans
stryj Wik tor Ku stroń i Ja siu Pa luch, ko -
le ga ban ko wy, b. po rucz nik 1 puł ku
strzelców podhalańskich z Nowego Sącza.
Od nich do wie dzie li śmy się, że to
po prostu zwykłe podmiejskie pastwisko
(pa są się na wet ko zy), że trze ba ko -
niecznie to zabezpieczyć. Kiedy wybraliśmy
się z nimi z płotkiem i tabliczką,
nie zastałyśmy już Tatusia pod Lubaczowem,
podobno poprzedniego dnia został
prze nie sio ny do Ba li gro du, do Biesz -
czad, gdzie miał po wstać cmen tarz wo -
jen ny. Spo czy wał tam już ge ne rał
Wal ter Świer czew ski, za bi ty rze ko mo
przez ukra iń skie ban dy UPA. (…)
Nie mo gły śmy się w Lu ba czo wie
skontaktować telefonicznie z ekipą ekshu
ma cyj ną w Ba li gro dzie, bo nam
Urząd Bez pie czeń stwa utrud niał spra -
wę. Po powrocie do Nowego Sącza dowie
dzia ły śmy się od zna jo me go
adwokata (Dzikiewicza), że jak żołnierz
zginie w wojnie, to rodzina ma możliwość
postarania się u władz o przeniesie
nie je go zwłok na koszt pań stwa,
wobec czego Mamusia napisała do ówcze
sne go Mar szał ka (ros.) Ro kos sow -
skie go proś bę. Po otrzy ma niu
od po wie dzi po zy tyw nej wy ku pi ły śmy
miejsce na cmentarzu w Nowym Sączu
i cze ka li śmy 3 mie sią ce, od wrze śnia
do 21 grud nia 1953 r. Przy szły mro zy,
ziemia zamarza na wykopanym grobie.
Dnia 21 grudnia zepsute auto ciężarowe
z trumną zajechało pod dom. Na górze
Juście k/Jeziora Rożnowskiego, na oblodzonej
szosie (serpentynie) auto wpadło
z trum ną do ro wu. Miesz ka ją cy
w naszym sąsiedztwie ksiądz katecheta
ze Sta ni sła wo wa Le śniow ski, po szedł
z nami, po naprawianiu z trudem przez
Ada ma sa mo cho du, po kro pił trum nę
Nie mo gły śmy się w Lu -
ba czo wie skon tak to wać
te le fo nicz nie z eki pą eks -
hu ma cyj ną w Ba li gro -
dzie, bo nam Urząd
Bez pie czeń stwa utrud -
niał spra wę.
i zie mię na cmen ta rzu. Po otwar ciu
trumny ukazały się kości – rozbite, nawet
czasz ka w 2 czę ściach, bo wca le nie
przywieziono Tatusia extra, jak obiecano
do Nowego Sącza, ale przewożono
w miarę przesuwania się akcji ekshumacyjnej
z miasta do miasta, z województwa
do wo je wódz twa, tj. z Ba li gro du
do Sandomierza, stamtąd aż do Wrocławia
i po tem z po wro tem przez Biel sko
do No we go Są cza. Nie po trzeb nie po -
pro si ły śmy Ro kos sow skie go o kup no
trum ny, bo przy tej oka zji okra dzio no
jeszcze Tatusia z dentystycznego mostka
złoto-platynowego, który był jeszcze
wymieniony w protokole z 1-szej ekshuma
cji w Uła zo wie. Tak za koń czył się
exodus Tatusia po śmierci. Po roku 1956
(po paź dzier ni ku) mia sto No wy Sącz
na skutek interwencji gen. Józefa Kuropie
ski (kpt. dypl. ze szta bu gru py „Bo -
ru ta” z Woj ny obron nej 1939 r.) u władz
miej skich w No wym Są czu po sta wi ło
na Ta tu sia gro bie skrom ny na gro bek
z Krzyżem Virtuti Militari, a ksiądz proboszcz
co ro ku na Wszyst kich Świę tych
roz po czy na pro ce sję od po mni ka Po -
wstań ców 1863 r., a koń czy się na gro -
bie generała Kustronia.
Nareszcie po 14 latach przestaliśmy
się mar twić, że Ta tuś le ży tak da le ko
od nas, niezabezpieczony przed zniszczeniem,
co chyba było intencją komuni
stów ko la bo ru ją cych z Ro sją. Przez
lata posyłaliśmy do proboszcza w Dziko
wie (rzym. kat.) pie nią dze na Wszyst -
kich Świętych z prośbą o udekorowanie
gro bu w Uła zo wie. Mie li śmy póź niej
żal do nie go, że nie za wia do mił nas o 1-
szej eks hu ma cji, a on o ni czym nie wie -
dział. Mia sto No wy Sącz na wsku tek
wnio sku inż. arch. Ze no na Re mie go,
przed wo jen ne go ofi ce ra re zer wy, na -
zwało jedną z dróg podmiejskich imieniem
gen. J. Ku stro nia.
KRY STY NA ALEK SAN DRA KU STROŃ,
KRA KÓW, 1996 R.
Płk Józef Kustroń w Suchej Górnej,
1938 r.
Po chó wek szcząt ków ge ne ra ła, Cman tarz Ko mu nal ny w No wym Są czu,
21 grud nia 1953 r.