B - WojewÃ³dzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie

ISSN 1644-8162 

NR 31/1 styczeń • luty • marzec 2011 

Wmurowanie Aktu 

Erekcyjnego

Drodzy 

czytelnicy 

Jesteśmy świadkami historycznego momentu 

w życiu naszego Szpitala. Trwają 

prace nad budową nowego skrzydła, 

w którym będzie dwanaście sal operacyjnych, 

centralna sterylizatornia, 

sala audytoryjna, dwie sale seminaryjne 

oraz szatnia. Budowa rozpoczęła 

się w listopadzie 2010r., a 15 kwietnia 

2011r. uroczyście uświęciliśmy tę ważną 

inwestycję wmurowując Akt Erekcyjny, 

cytując słowa z Aktu: „Aby przyszłym 

pokoleniom pozostawić dzieło 

godne, które jest wyrazem troski o życie 

i zdrowie wszystkich mieszkańców Warmii 

i Mazur…”. Oprócz przedstawicieli 

władz samorządu, miasta i kościoła 

obecni również byli pracownicy naszego 

szpitala. Zapraszam do obejrzenia zdjęć 

z uroczystości. 

„Onkolog w szpitalu” to cykl niezwykle 

ciekawych wywiadów przygotowanych 

przez Barbarę Szymczuk. Dowiemy się 

z nich, co robi lekarz onkolog w naszym 

szpitalu, czym jest rak i jak powstaje, 

a także poznamy nowoczesne metody 

leczenia w onkologii. Szacunkowe dane 

mówią, że rocznie w Polsce choruje 130 

tys. osób, a 80 tys. umiera, dlatego ważne 

jest wczesne wykrywanie i optymalne 

leczenie onkologiczne. 

Artykułem „Pamięć i jej zagadki” rozpoczynamy 

cykl artykułów o pamięci. Dr 

Piotr Markiewicz wyjaśnia czym jest 

pamięć i dlaczego stwarza nam często 

tyle kłopotów. Jeżeli chcecie Państwo 

dowiedzieć się, czemu pewne rzeczy zapamiętujemy, 

a innych nie, koniecznie 

przeczytajcie tę rozprawę. 

I na koniec polecam relację Izy Król 

z wyprawy na Kilimandżaro. Pani Iza 

w ciekawy sposób opisuje zmagania 

z najwyższym szczytem Afryki. 

Zapraszam do lektury. 

2 

Kornelia Kotwicka 

redaktor naczelny 

Spis treści 

styczeń • luty • marzec 2011 

3 Poznajmy Radę Społeczną Szpitala 

3 Centrum Urazowe w szpitalu – 

coraz bliżej 

4 Wmurowanie Aktu Erekcyjnego 

6 Wiedza, siła, talent 

8 Inwestycja w zdrowie 

10 Zarządzanie Jakością w Szpitalu 

11 Laur Najlepszym z Najlepszych 

12 Pamięć i jej zagadki – cz.1 

14 Ciąża po oszczędzającym leczeniu 

wznowy nowotworu złośliwego jajnika 

15 Onkolog w Szpitalu 

15 Mieć zdrowie rekina… 

18 Zrozumieć czym jest chemioterapia 

20 Nowoczesne metody leczenia w onkologii 

22 This is Africa 

24 Zdrowie jest najpierwszym darem… 

26 Ludzie z pasją 

27 Krzyżówka


Poznajmy Radę Społeczną Szpitala 

Rada Społeczna nowej kadencji działa od 28 grudnia 2010 r. Jest organem 

inicjującym i opiniodawczym Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego 

oraz organem doradczym Dyrektora Szpitala. 

W skład Rady Społecznej, która liczy 8 

osób, wchodzą: jako przewodniczący Rady 

Społecznej – Marszałek Województwa 

Warmińsko-Mazurskiego lub osoba przez 

niego uprawniona, przedstawiciel Wojewody 

Warmińsko-Mazurskiego, przedstawiciel 

Rektora Uniwersytetu Warmińsko- 

Mazurskiego w Olsztynie oraz 5 przedstawicieli 

wybranych przez Sejmik Województwa. 

Rada wybiera spośród swoich 

członków wiceprzewodniczącego. 

Obecny skład Rady Społecznej: 

• Wiesława Jolanta 

Włodarczyk-Szczepańska 

– Przewodnicząca 

Rady – lekarz, specjalista 

chorób wewnętrznych, kardiolog, 

ordynator oddziału 

wewnętrznego w Zespole 

Opieki Zdrowotnej w Lidzbarku Warmiński, 

polityk i działacz społeczny. Funkcję 

przewodniczącej Rady Społecznej WSS 

w Olsztynie pełni drugą kadencję. 

• Zbigniew Cieciuch – przedstawiciel 

Wojewody. 

• Jadwiga Wyszkowska – przedstawiciel 

Rektora Uniwersytetu Warmińsko- 

Mazurskiego w Olsztynie – prorektor ds. 

studenckich. Pierwszy zastępca Rektora 

Prace nad przygotowaniem projektu 

trwały od października 2009 r. Pierwszym 

etapem było przygotowanie fiszki 

projektowej, która zawierała wyszczególnienie 

prac remontowych, związanych 

z powstaniem centrum oraz zakup 

niezbędnego sprzętu. W marcu 2010 r. 

została podpisana pre-umowa, dotycząca 

przygotowania projektu pn. „Centrum 

urazowe w Wojewódzkim Szpitalu 

Specjalistycznym w Olsztynie szansą 

kompleksowego leczenia pacjentów 

z urazami wielonarządowymi”. Prace 

nad przygotowaniem wniosku, studium 

wykonalności oraz niezbędnych załączników 

trwały do 28 lutego 2011 r. W projekt 

zaangażowało się wielu pracowni- 

UWM w Olsztynie. Tytuł 

naukowy profesor, stanowisko 

prof. zwyczajny. Kierownik 

Katedry Mikrobiologii, 

dyscyplina kształtowanie 

środowiska, specjalność 

mikrobiologia środowiska, 

biochemia gleb. Członek Fundacji Żak. 

• Wojciech Szadziewicz 

– Wiceprzewodniczący Rady 

– lekarz, specjalista chorób 

wewnętrznych, ordynator 

oddziału chorób wewnętrznych 

w Samodzielnym 

Publicznym Zespole 

Opieki Zdrowotnej w Morągu. Były lekarz 

wojewódzki, pełnomocnik wojewody ds. 

ratownictwa medycznego. Radny sejmiku 

II, III i IV kadencji. Aktualnie wiceprzewodniczący 

Komisji Strategii Rozwoju 

Województwa oraz członek Komisji Zdrowia, 

Polityki Społecznej, Rodziny i Sportu. 

W Radzie Społecznej zasiada po raz trzeci. 

• Józef Dziki – pracownik 

Działu Głównego Mechanika 

w Zakładach Mięsnych 

Morliny. W pionie 

mechanicznym przeszedł 

różne szczeble kariery, od 

pracownika fizycznego do 

ków szpitalnych: Działu Zarządzania, 

Marketingu i Promocji, Dział Zamówień 

Publicznych i Zaopatrzenia, Dział Techniczny, 

Dział Finansowo-Ekonomiczny 

oraz ordynatorzy poszczególnych komórek 

szpitalnych. 

Projekt obejmuje: modernizację i remont 

oddziału otolaryngologii i onkologii laryngologicznej 

z profilem chirurgii szczękowo-twarzowej, 

budowę lądowiska przy 

WSS w Olsztynie, modernizację i remont 

oddziału chirurgii ogólnej, naczyniowej 

z profilami torakochirurgii i urologii, 

modernizację i remont pomieszczeń SOR 

(szpitalnego oddziału ratunkowego) oraz 

pododdziału intensywnej terapii, zakup 

sprzętu i aparatury medycznej. 

pracownika zarządzającego zespołem osobowym. 

Od 1995 r. na etacie w Zarządzie 

Regionu Solidarności, pierwsza kadencja 

jako wiceprzewodniczący, a od 1998 r. 

szefuje Zarządowi Regionu Województwa 

Warmińsko-Mazurskiego. Pierwsza 

kadencja w Sejmiku Województwa. Wiceprzewodniczący 

Komisji Strategii Rozwoju 

Województwa. 

• Julian Osiecki – polityk, 

samorządowiec, działacz 

społeczny, od 2007 r. 

przewodniczący sejmiku 

warmińsko-mazurskiego 

III i IV kadencji. Ukończył 

studia ekonomiczne na Uniwersytecie 

Mikołaja Kopernika w Toruniu. 

Od 1966 r. do 1975 r. był kierownikiem 

oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża 

w Mrągowie, następnie do 1990 r. pracował 

w zespole opieki zdrowotnej. Od 1990 r. dyrektor 

mrągowskiego Miejskiego Ośrodka 

Pomocy Społecznej. W Radzie Społecznej 

zasiada trzecią kadencję – w pierwszej kadencji 

Przewodniczący Rady. 

• Maria Sokoll 

• Elżbieta Bronakowska 

- pierwsza praca 

w Szpitalu Dziecięcym jako 

pielęgniarka. 30 lat związana 

z pomocą społeczną, 

a od 20 lat jest dyrektorem 

Miejskiego Ośrodka Pomocy 

Społecznej w Olsztynie. Inicjatorka 

utworzenia Centrum Integracji Społecznej. 

Przyczyniła się do intensywnego rozwoju 

infrastruktury socjalnej w Olsztynie. 

Alicja Biernacka 

Centrum Urazowe w szpitalu– coraz bliżej 

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie został wybrany 

przez Ministerstwo Zdrowia zakładem opieki zdrowotnej, w którym 

zostanie utworzone centrum urazowe, jedyne w województwie 

warmińsko-mazurskim. 

Projekt dotyczący centrum urazowego to 

12 segregatorów pełnych dokumentów 

Decyzją Ministerstwa Zdrowia Wojewódzki 

Szpital Specjalistyczny w Olsztynie 

otrzyma dofinansowanie. 

core 

•szacowany koszt całkowity Projektu: 

11 228 000,00 PLN 

•środki własne Beneficjenta: 

1 684 200,00 PLN 

•wkład wspólnotowy: 

9 543 800,00 PLN 

3

Wmurowanie Aktu Erekcyjnego 

Spotkanie odbyło się na szpitalnym 

lądowisku. W uroczystości 

wzięli udział zaproszeni 

goście: Jacek Protas Marszałek 

Województwa Warmińsko-Mazurskiego, 

ksiądz Arcybiskup 

Edmund Piszcz, Halina Zaborowska-Boruch 

Z-ca Prezydenta 

Olsztyna, Julian Osiecki 

Przewodniczący Sejmiku Województwa, 

Genowefa Kmieć- 

Baranowska Dyrektor Warmińsko-Mazurskiego 

Centrum 

Zdrowia Publicznego, Andrzej 

Zakrzewski Dyrektor Narodowego 

Funduszu Zdrowia, 

Janusz Pieńkowski Z-ca Dyrektora 

Departamentu Zdrowia, 

Wiesława Włodarczyk- 

Szczepańska przewodnicząca 

Rady Społecznej WSS, Radosław 

Górski z firmy Budimex, 

Katarzyna Lodzińska z firmy 

ECM Group i Krzysztof Fornagiel 

z firmy Promedicon 

oraz dyrektorzy olsztyńskich 

placówek zdrowia i pracownicy 

szpitala. 

Po odczytaniu oraz uroczystym 

podpisaniu, Akt Erekcyjny 

został włożony do 

pamiątkowej tuby, w której 

również znalazły się: „Puls 

Szpitala”, zdjęcie zespołu 

ds. zarządzania projektem 

budowy bloku operacyjnego 

i centralnej sterylizatorni, 

Gazeta Olsztyńska, Gazeta 

Wyborcza, Gazeta Lidzbarska, 

srebrna broszka z logo 

Olsztyna oraz listy od wojewody 

i firmy ECM. Po 

zamknięciu tuba oraz cała 

budowa została poświęcona 

przez księdza Arcybiskupa 

Edmunda Piszcza, a tubę 

złożono na ręce Marszałka Jacka 

Protasa, który rozpoczął ceremonię 

wmurowania Aktu Erekcyjnego. 

Druga część uroczystości miała miejsce 

w szpitalnej sali konferencyjnej. 

Elżbieta Majchrzak-Kłokocka Kierow- 

4 

nik Działu Zarządzania, Marketingu 

i Promocji przedstawiła prezentację 

multimedialną pn. „Droga od pomysłu 

do realizacji” opisującą proces realizacji 

Modernizacji Wojewódzkiego 

Szpitala Specjalistycznego w Olszty- 


Ważnym wydarzeniem związanym z inwestycjami budowlanymi jest wmurowanie aktu erekcyjnego. 

Taka uroczystość miała również miejsce w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym 

w Olsztynie. W piątek 15 kwietnia 2011 r. został uroczyście wmurowany Akt Erekcyjny budowy 

bloku operacyjnego i centralnej sterylizatorni. 

nie poprzez rozbudowę istniejącego 

głównego budynku szpitalnego na potrzeby 

bloku operacyjnego i centralnej 

sterylizatorni. 

core


Dyrektor Irena Kierzkowska 

prowadzi gości na uroczystość 

Powitanie obecnych 

Goście uczestniczący w spotkaniu 

Uczestnicy spotkania skupieni 

podczas święcenia budowy 

Jan Jakubowski Danuta Kierska 

Pamiątkowe zdjęcie 

Od lewej: Kornelia 

Kotwicka i Alicja Biernacka 

wkładają do tuby pamiątki 

dla potomności 

Arcybiskup Edmund Piszcz 

i Halina Zaborowska-Boruch 

Wręczenie 

pamiątkowego 

Aktu Erekcyjnego 

Dyrektor Irena 

Kierzkowska przekazuje 

tubę Marszałkowi 

Jackowi Protasowi 

Marszałek Jacek Protas 

i Arcybiskup Edmund Piszcz 

Julian Osiecki Wiesława Włodarczyk- 

-Szczepańska 

Ostatnie szlify... 

5

Wiedza, siła i talent 

Rozmawiamy z lek. med. Antonim Kołakowskim 

Ordynatorem Oddziału Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej 

– Niedawno Oddział Chirurgii 

Urazowo-Ortopedycznej obchodził 

40-lecie istnienia. Proszę powiedzieć 

kilka słów o jego historii. 

– Jesienią 1970 roku śp. dr Jan Maksay, 

dyrektor Szpitala Wojewódzkiego w budowie 

zwrócił się do młodego, pełnego 

energii adiunkta Kliniki Chirurgii Urazowej 

i Ortopedii Instytutu Kształcenia 

Podyplomowego Wojskowej Akademii 

Medycznej w Warszawie dr. med. Stefana 

Bołoczko o przyjazd do Olsztyna 

i zorganizowanie Oddziału Ortopedii 

i Chirurgii Urazowej w Szpitalu Wojewódzkim, 

a tak naprawdę o zorganizowanie 

Ortopedii w całym ówczesnym 

województwie olsztyńskim. Przyjaciołom 

się nie odmawia. Przyjechał i został. 

Pierwszy zespół lekarski oprócz 

ordynatora tworzyli: dr Marian Gross 

oraz dr Stanisław Czemko i Lech Radyko. 

Oddziałową została Pani Natasza 

Matysiak. W 1973 r. otwarto na V piętrze 

blok operacyjny i oddział otrzymał 

do wyłącznej dyspozycji 2 sale 

operacyjne, co pozwoliło rozszerzyć 

zakres zabiegów operacyjnych. W 1975 

r. ordynator został dyrektorem Szpitala. 

W 1976 roku oddział przeszedł 

gruntowny remont i został utworzony 

Odcinek Pooperacyjny z wydzielonym 

zespołem pielęgniarskim. 

– Jakie zabiegi były wykonywane 

w tamtym okresie? 

– Cały czas dzięki inicjatywie Profesora 

staraliśmy się nadążać za wiodącymi 

ośrodkami w kraju. Wszczepialiśmy 

związane protezy kolan, zaczęliśmy 

wykonywać zabiegi artroskopowe, a od 

1989 roku jako jeden z 4 ośrodków 

w Polsce wdrożyliśmy program wydłużania 

kończyn metodą Ilizarowa. 

Przez cały okres Oddział był miejscem 

leczenia najcięższych przypadków urazowych 

z całego województwa, w tym 

złamań kręgosłupa z uszkodzeniem 

rdzenia kręgowego. Od 2002 roku wykonujemy 

endoprotezoplastyki stawu 

kolanowego. Zostało to poprzedzone 

szkoleniami krajowymi i zagranicznymi 

członków zespołu. Także wprowadzenie 

nowych rodzajów protez stawu biodrowego 

pozwoliło na wyjazd na szkolenia 

lekarzy z Oddziału. 

6 

– Co było milowym krokiem w ortopedii? 

– Milowy krok w ortopedii to rozwój 

technologii, który spowodował zmiany 

w implantach wszczepianych pacjentom. 

Powstało wiele nowych protez stawu 

biodrowego, rozwinęła się endoprotezoplastyka 

stawu kolanowego, nastąpił 

również olbrzymi postęp w chirurgii 

kręgosłupa i chirurgii małoinwazyjnej, 

w szczególności chodzi tu o artroskopie 

stawu barkowego, kolanowego, a także 

skokowego i biodrowego. Uległy także 

zmianie wszelkiego rodzaju implanty 

do zespalania kości w porównaniu do 

tych, których używaliśmy 30-40 lat 

temu. Większość implantów w chwili 

obecnej jest wykonana z tytanu, a nie ze 

stopów metalowych, w których jednym 

z elementów było żelazo. To wszystko 

umożliwia nam lepszą stabilizację, 

szybsze obciążanie operowanej kończyny, 

szybsze usprawnianie pacjenta, 

w związku z tym chory szybciej wraca 

do normalnego życia i pracy zawodowej. 

Uległa również zmianie technika obrazowa. 

Dzisiaj dysponujemy już nie tylko 

zwykłym aparatem rentgenowskim, ale 

aparatem rentgenowskim przewoźnym 

z ramieniem C, tomografią komputerową, 

rezonansem magnetycznym. To 

wszystko przyczynia się do stałego rozwoju 

i postępu chirurgii urazowej i ortopedycznej. 

– Jakie zabiegi są dzisiaj wykonywane 

w naszym oddziale? 

– Zajmujemy się wszelkimi złamaniami 

w obrębie kończyn, miednicy, złamaniami 

kręgosłupa, zwichnięciami i uszkodzeniami 

ścięgien oraz mięśni. Drugą 

grupę leczonych stanowią pacjenci ze 

zmianami zwyrodnieniowymi dużych 

stawów, którym wstawiamy protezy stawów 

biodrowych i kolanowych. Zajmujemy 

się schorzeniami kręgosłupa, czyli 

zmianami zwyrodnieniowymi, stenozami 

kręgosłupa, przerzutami nowotworowymi, 

dyskopatią, a także leczymy 

złamania osteoporotyczne, wstrzykując 

do złamanych trzonów kręgów 

odpowiedniego rodzaju cement kostny. 

Trzecia grupa to wszelkiego rodzaju zabiegi 

artroskopowe, rekonstrukcje łękotek, 

więzadeł, chrząstki stawowej, re- 


konstrukcje obrąbka stawowego barku 

i stożka rotatorów. Zabiegi te rozwinęły 

się głównie w ciągu ostatnich 10 lat. 

– Czy dużą liczbę pacjentów stanowią 

pacjenci chorujący na nowotwory? 

– Jest to duża grupa pacjentów. Głównie 

są to nowotwory przerzutowe, a więc 

ognisko pierwotne znajduje się w płucach, 

nerkach, u kobiet w narządzie 

rodnym, piersiach, u mężczyzn w gruczole 

krokowym. Praktycznie nie ma tygodnia, 

żebyśmy nie przyjęli na oddział 

pacjenta z chorobą nowotworową. 

– A czy są zabiegi, które w całym 

województwie wykonują tylko nasi 

ortopedzi? 

– Tylko w naszym oddziale wykonujemy 

operacje kręgosłupa. Żaden inny oddział 

ortopedyczny w naszym województwie 

nie wykonuje zabiegów na kręgosłupie, 

w związku z tym liczba pacjentów przyjeżdżających 

z całego regionu jest duża. 

Pozostałe zabiegi są wykonywane także 

w innych oddziałach. 

– Proszę opowiedzieć o planach 

rozwoju oddziału? 

– Plany rozwoju oddziału związane są 

z budową nowego bloku operacyjnego, 

na którym mam nadzieję, będziemy 

mieć przynajmniej dwie sale operacyjne. 

Zgodnie z przyjętymi na świecie 

standardami sala do endoprotezoplastyk, 

osteotomii powinna być osobną 

salą, na której nie wykonuje się zabiegów 

z chirurgii urazowej. Zabiegi te 

traktowane są jako zabiegi pierwotnie 

zagrożone stanem zapalnym. Na taki


zabieg pacjent często 

trafia z ulicy, z zakładu 

pracy, czy z gospodarstwa 

rolnego. Staramy 

się rozdzielać zabiegi 

urazowe od endoprotezoplastyk. 

Na sali, która 

została wyczyszczona, 

zdezynfekowana i naświetlona 

jako pierwsze 

idą protezy, potem operujemy 

pacjentów urazowych. 

Jeżeli chodzi 

o sprzęt, to marzymy 

o aparacie rtg z ramieniem 

„O” i rezonansie 

śródoperacyjnym, o dobrych 

stołach operacyjnych 

z przeziernym dla 

promieni rtg blatem, ze 

wszystkimi przystawkami 

niezbędnymi w zabiegach 

chirurgii urazowej 

i ortopedii. 

– Jaka pora roku jest 

najtrudniejsza dla 

lekarzy ortopedów? 

– Właściwie nie ma pór roku złych i dobrych. 

Wiosna to okres kiedy rozpoczyna 

się intensywny ruch komunikacyjny, 

na drogi wyjeżdżają motocykliści, którzy 

przez kilka miesięcy nie siadali na 

swoje „rumaki” i starają się odbić to, co 

ich zdaniem stracili przez te miesiące. 

Latem leczymy pacjentów z wypadków 

komunikacyjnych, skoczków pozbawionych 

tzw. „płytkiej wyobraźni”, czyli 

wszystkich skaczących na głowę do 

nieznanej, często bardzo płytkiej wody. 

Może najspokojniejszy jest początek jesieni, 

kiedy już powoli zamiera ruch na 

drogach, kończy się sezon turystyczny, 

jest znacznie mniej kąpieli, bo woda jest 

za zimna. Ale już w październiku i listopadzie 

robi się ślisko i zajmujemy się 

złamaniami związanymi z upadkami. 

– W naszym oddziale nie pracuje 

żadna lekarka ortopeda, czy to 

znaczy, że kobiety nie wybierają tej 

specjalizacji? 

– Oczywiście, że nie. Są lekarki zajmujące 

się ortopedią, łącznie z paniami, 

które są profesorami w ortopedii. W naszym 

województwie rzeczywiście jest 

mało lekarek ortopedów. Na palcach 

rąk można policzyć te wszystkie panie, 

które chciały poświęcić się fizycznie 

ciężkiej specjalności. Oprócz wiedzy 

teoretycznej i pewnych zdolności manualnych 

jest to ciężka praca fizyczna, 

z użyciem piły, młotka, wiertarki i śru- 

Zespół Oddziału Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej 

bokrętów różnego rodzaju, dlatego ta 

specjalizacja jest rzadziej wybierana 

przez panie. 

– Czyli, żeby mieć siłę na wykonywanie 

zawodu lekarza ortopedy wskazane 

jest chodzenie na siłownię? 

– Oczywiście, że tak. Swego czasu nawet 

grupowo chodziliśmy na siłownię 

i na basen. Teraz każdy wolne chwile 

stara się zagospodarować sam. Część 

z nas systematycznie chodzi na pływalnię, 

kilku kolegów stara się codziennie, 

kiedy nie jest na dyżurze jeździć rowerami, 

jeden z kolegów uprawia sporty 

walki, grają w piłkę nożną. Staramy się 

utrzymać dobrą kondycję. 

– Z czego jest Pan najbardziej 

dumny? 

– Najbardziej dumny oczywiście jestem 

z zespołu pracującego w oddziale. Koledzy 

z oddziału oprócz posiadanej ogólnej 

wiedzy ortopedycznej wykształcili 

się w poszczególnych wąskich specjalnościach, 

szczególnie chodzi tu o artroskopie, 

chirurgię kręgosłupa i endoprotezoplastyki. 

Dumny także jestem z zespołu 

pielęgniarskiego, który przez tyle 

lat pracy doskonale opiekuje się pacjentami 

w oddziale. Nie mogę zapomnieć 

o dwóch magistrach rehabilitacji, którzy 

zajmują się usprawnianiem pacjentów 

w pierwszej fazie po zabiegu oraz 

Oddział w liczbach: 

• liczba wykonanych zabiegów 

operacyjnych w 2010r., 

– dużych – 1034, 

– małych – 197, 

• liczba łóżek – 35 w tym 

4 intensywnego nadzoru 

pielęgniarskiego, 

• liczba hospitalizacji – 1334, 

• pracujący w Oddziale – 35 w tym: 

– lekarze – 13 w tym 9 specjalistów 

i 4 szkolących się, 2 ze stopniem 

dr n. med. 

– pielęgniarki – 18 w tym 6 posiada 

wyższe wykształcenie, 

– rehabilitanci – 2 mgr, 

– pozostały personel – 2 sekretarki 

medyczne i technik gipsiarz. 

40 lat to: 

• ponad 45 tysięcy leczonych chorych, 

• ponad 30 tysięcy wykonanych zabiegów 

operacyjnych, 

• 55 specjalistów w zakresie ortopedii, 

• ponad 135 publikacji, 

• ponad 170 wygłoszonych referatów, 

• setki odbytych szkoleń i uczestnictwo 

w zjazdach, sympozjach, szkoleniach 

krajowych i zagranicznych. 

sekretarkach medycznych, które dbają 

o to, abyśmy nie utonęli w papierach. 

– Dziękuję za rozmowę. 

7 

core

Inwestycja w zdrowie 

Jak ważnym elementem życia społecznego 

jest wysoka jakość i dostępność 

opieki zdrowotnej, nie trzeba przekonywać 

nikogo. Tym bardziej istotnym dla 

naszego regionu jest fakt, że Wojewódzki 

Szpital Specjalistyczny w Olsztynie 

pozyskał środki z Unii Europejskiej 

na budowę nowego skrzydła szpitala, 

w którym ma się znaleźć blok operacyjny, 

składający się z 12 sal operacyjnych, 

centralna sterylizatornia oraz część dydaktyczna 

dla studentów z salą audytoryjną 

i salami seminaryjnymi. Ponadto 

na całej wysokości budynku głównego 

szpitala powstanie zespół czterech 

wind, komunikujących poszczególne 

oddziały i działy z nowobudowanym 

skrzydłem. Całkowity koszt projektu 

wyniesie blisko 70 mln zł, z czego z Unii 

dotacja wyniesie ponad 46 mln zł. 

8 

Ruszyła budowa 

Po wielu miesiącach przygotowań, 

przeprowadzania procedur zamówień 

publicznych, w październiku 2010 r. 

rozpoczęto prace budowlane. Przygotowywano 

tereny do podjęcia prac ziemnych, 

przekładania kabli tak, by nie 

kolidowały z wyznaczonym fundamentem 

nowego skrzydła szpitala. – Trzeba 

było przygotować drogi dojazdowe, 

odpowiednio oznakować teren budowy. 

Prac przygotowawczych było dużo 

i były one czasochłonne – wyjaśnia Elżbieta 

Majchrzak-Kłokocka, kierownik 

działu zarządzania, marketingu i promocji 

WSS w Olsztynie, koordynator 

projektu. 

– Nad tym projektem pracowaliśmy 

bardzo długo. Właściwie przygotowa- 

nia rozpoczęły się udziałem w konsultacjach 

społecznych, na etapie, kiedy 

regionalny program operacyjny był 

dopiero opracowywany. Dzięki temu 

znalazł się zapis pozwalający nam na 

złożenie projektu na rozbudowę szpitala 

o blok operacyjny i centralną sterylizatornię. 

Jest to o tyle ważne, że u nas 

dominują oddziały zabiegowe i pracownie 

diagnostyczne – podkreśla Elżbieta 

Majchrzak-Kłokocka. 

Nowa jakość 

Początkowo kadra zarządzająca szpitala 

brała pod uwagę modernizację istniejących 

sal operacyjnych. Jednak struktura 

architektoniczna obecnego budynku 

oraz potrzeba wyłączenia na czas 

remontu poszczególnych pomieszczeń 

ostatecznie wykluczyły taką możliwość. 

Ponadto, z istniejących 7 sal operacyjnych 

pozostałyby tylko 4, co w znacznym 

stopniu ograniczyłoby możliwości 

zabiegowe szpitala. 

– Wnikliwie analizowaliśmy sytuację 

szpitala i nie mamy wątpliwości, że ta 

inwestycja potrzebna jest nie tylko dla 

szpitala, ale i dla całego regionu. To będzie 

nowa jakość szpitala, to będą nowe 

technologie, najwyższy poziom bezpieczeństwa 

naszych pacjentów i najwyższe 

warunki pracy naszych pracowników 

– wymienia Irena Kierzkowska, 

dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego 

w Olsztynie. 

Nowy blok operacyjny to nie tylko 

zwiększenie liczby dostępnych sal, ale 

także odpowiednie ich przygotowanie 

na potrzeby różnych specjalizacji medycyny. 

Budowa nowego bloku operacyjnego i centralnej sterylizatorni 


W ramach nowego bloku operacyjnego 

wydzielone zostaną sale do przeprowadzania 

zabiegów w nagłych przypadkach. 

– Sale te będą w stałej gotowości 

do przyjęcia pacjentów z urazami wielonarządowymi, 

które często stanowią 

bezpośrednie zagrożenie życia. Dlatego 

wyposażenie tych sal musi zapewnić 

warunki do pracy wielu specjalistom. 

Bo na początku może operować 

go neurochirurg, potem chirurg, być 

może chirurg szczękowy, może urolog, 

a potem jeszcze ortopeda – wyjaśnia 

dyrektor szpitala. Optymalne zorganizowanie 

transportu pacjenta, szybka 

diagnostyka oraz możliwości zabiegowe 

pozwolą na znaczne skrócenie czasu od 

momentu przyjęcia pacjenta, do zakończenia 

czynności ratujących jego życie. 

Aby zwiększyć bezpieczeństwo pacjenta 

niezbędne jest również utworzenie nowej 

centralnej sterylizatroni, która jest 

naturalnym zapleczem bloku operacyjnego. 

Dzięki temu, że będzie ona zlokalizowana 

pod blokiem, zapewni szybką 

i bezpieczną wymianę nie tylko narzędzi 

chirurgicznych, ale także odzieży 

i materiałów niezbędnych do przeprowadzania 

operacji. – Całość skomunikowana 

będzie tzw. windami czystymi 

i windami brudnymi. Rozdzielenie 

transportu pozwoli na utrzymanie 

sterylności, co w sposób bezpośredni 

przełoży się na zmniejszenie powikłań 

związanych z zakażeniami – wyjaśnia 

Irena Kierzkowska. 

Bezpieczne nadzieje 

I choć na moment sfinalizowania inwestycji 

trzeba jeszcze poczekać 1,5 roku 

– oficjalny termin otwarcia to grudzień 

2012 r. – to już w wielu środowiskach 

mówi się o korzyściach płynących z budowy 

nowego bloku, składającego się 

z 12 sal operacyjnych oraz centralnej 

sterylizatorni. 

– Nowoczesny blok operacyjny to ważna 

inwestycja w bezpieczeństwo zdrowotne 

mieszkańców. Możliwość udzielenia 

szybkiej specjalistycznej pomocy, 

w tym również na bloku operacyjnym, 

jest istotnym elementem łańcucha 

przeżycia w wypadkach i nagłych zachorowaniach. 

Skrócenie czasu od zdarzenia 

do specjalistycznej pomocy na 

sali operacyjnej zwiększa szansę na 

zminimalizowanie następstw wypadku 

czy zachorowania – mówi Magdalena 

Zakrzewska, zastępca dyrektora ds. 

lecznictwa Wojewódzkiej Stacji Pogotowia 

Ratunkowego w Olsztynie. 

– Dla nas każda inicjatywa zmierzająca 

do poprawy bezpieczeństwa mieszkańców 

regionu jest niezwykle ważna. 

Bez wątpienia budowa nowoczesnego


bloku operacyjnego to dobry prognostyk. 

Od 2010 r. na drogach Warmii 

i Mazur doszło do ponad 1500 wypadków, 

w których zginęło 158 osób, a ponad 

2100 zostało rannych. W sytuacji, 

gdy dochodzi do wypadku, życie i zdrowie 

każdej osoby jest bezcenne, dlatego 

też potrzeba powstania nowego bloku 

operacyjnego jest tak ważna – zauważa 

insp. Sławomir Mierzwa, Komendant 

Wojewódzki Policji w Olsztynie. 

Lepsi specjaliści 

Nowoczesna infrastruktura medyczna 

to nie tylko korzyści dla pacjentów, ale 

też i dla lekarzy. Nowoczesny sprzęt pozwoli 

im nie tylko lepiej leczyć, ale też 

podwyższać swoje umiejętności, poszerzając 

możliwości operowania na coraz 

bardziej skomplikowane przypadki. 

Dzięki temu pacjenci Warmii i Mazur 

nie będą musieli wyjeżdżać do wyspecjalizowanych 

klinik w inne regiony 

Polski – wysoko specjalistyczną pomoc 

medyczną uzyskają w Wojewódzkim 

Szpitalu Specjalistycznym w Olsztynie. 

– Szczególnie ważne są inwestycje dotyczące 

bloków operacyjnych, które 

są jedną z najważniejszych struktur 

szpitali, często decydujących o ich poziomie. 

Z tym większą przyjemnością 

i satysfakcją przyjąłem informacje 

o tej inwestycji – uważa Marek Zabłocki, 

prezes Warmińsko-Mazurskiej Izby 

Lekarskiej. Jak podkreśla, dobrze wyposażony 

szpital, dysponujący sprzętem 

medycznym najwyższej klasy, posiadający 

odpowiednią liczbę sal operacyjnych 

stanowi niezbędną podstawę 

do rozwoju zawodowego wszystkich 

pracowników. – Jest to system naczyń 

połączonych. Najlepszy specjalista 

w danej dziedzinie nie może prawidłowo 

funkcjonować bez odpowiedniego 

sprzętu. I odwrotnie – sam sprzęt, na- 

Nowy blok rośnie w oczach 

Warmia i Mazury regionem zjednoczonej Europy 

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 

w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007-2013 

„Modernizacja Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Olsztynie poprzez rozbudowę 

istniejącego budynku szpitalnego na potrzeby bloku operacyjnego i centralnej sterylizatorni” 

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie ciągle 

się rozwija. Ruszyła kolejna duża inwestycja, polegająca 

na dobudowaniu czwartego skrzydła budynku, warta 

70 mln zł. 

To bardzo dobra wiadomość i dla mieszkańców Warmii 

i Mazur, i dla gości nas odwiedzających. Turystyczny 

charakter naszego regionu i nadal niedostateczna jakość 

i ilość dróg powodują, że liczba wypadków komunikacyjnych 

jest u nas większa, niż w innych regionach. Wysoki 

jest u nas także wskaźnik zachorowalności na choroby 

układu sercowo-naczyniowego i nowotwory. Nowy, świetnie 

wyposażony blok w szpitalu wojewódzkim to nie tylko 

planowane zabiegi, lecz przede wszystkim natychmiastowa 

pomoc udzielana przez 24 godziny na dobę, głównie 

w sytuacjach ratujących życie. W takich dramatycznych 

chwilach bardzo pomaga lokalizacja szpitala w centrum 

miasta i lądowisko dla śmigłowców ratunkowych. 

W szpitalu dominują oddziały zabiegowe i szeroko rozwinięta 

diagnostyka. Nowy blok operacyjny i centralna sterylizatornia staną się „sercem” 

szpitala i musimy zrobić wszystko, aby to „serce” pracowało na najwyższym poziomie. 

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie to jedna z nielicznych jednostek wysokospecjalistycznych, 

wieloprofilowych i konsultacyjnych w rejonie Polski północno-wschodniej. 

Wiele oddziałów szpitalnych jest jedynymi w regionie, m.in. kardiochirurgia, endokrynologia, 

diabetologia i hematologia. Cieszę się, że dzięki nowej inwestycji szpital zyska nowe możliwości 

ratowania zdrowia i życia ludzkiego. 

Jacek Protas 

Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego 

wet najlepszy, nie decyduje o powodzeniu 

operacji. Jest oczywiste, że praca 

w oparciu o nowoczesne urządzenia 

wymaga ciągłego kształcenia, podnoszenia 

kwalifikacji zawodowych. Wysokospecjalistyczna 

kadra medyczna 

pracująca w odpowiednich warunkach 

jest gwarantem dla pacjenta bezpiecz- 

nego i profesjonalnego leczenia – dodaje 

Marek Zabłocki. 

I chyba nie ma w regionie osoby pracującej 

w szeroko rozumianej służbie 

zdrowia, która nie uważałaby, że ta inwestycja 

jest krokiem w rozwoju medycyny 

w naszym regionie. 

Światowy Olsztyn 

Dzięki modernizacji Wojewódzkiego 

Szpitala Specjalistycznego w Olsztynie 

poprzez rozbudowę istniejącego 

głównego budynku szpitalnego o blok 

operacyjny i centralną sterylizatornię 

pacjenci naszego regionu będą mieli do 

dyspozycji warunki znacznie lepsze, niż 

w większości tego typu placówek nie 

tylko w Europie, ale i na świecie. – Już 

teraz przygotowujemy się do zmian. 

Personel będzie uczestniczył w szeregu 

szkoleń, by móc w pełni wykorzystać 

nowe możliwości. Ponadto zwiększymy 

liczbę personelu – mówi dyrektor 

szpitala Irena Kierzkowska. 

Krzysztof Kozłowski 

9

Zarządzanie Jakością w Szpitalu 

– Jak można zdefiniować jakość 

w obszarze opieki medycznej? 

Jakość to dążenie do doskonałości, to 

działanie pozbawione błędów, to dążenie 

do wytyczonego celu. W odniesieniu do 

pracy w Szpitalu, jakość oznacza korzyść 

jaką odnosi pacjent. Dobra jakość, to: 

• właściwe postępowanie, 

• podjęte w odpowiednim czasie, 

• kierowane przez właściwych ludzi, 

• zakończone satysfakcją pacjenta. 

– W jakich obszarach spotykamy 

się najczęściej w Szpitalu z działaniami 

jakościowymi? 

Najczęściej w zakresie opieki lekarskiej 

i pielęgniarskiej sprawowanej nad pacjentami 

leczonymi w oddziałach. Proces 

ten rozpoczyna się z chwilą przyjęcia 

pacjenta do szpitala w Izbie Przyjęć lub 

w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym. 

Polega on na właściwej jakościowo i terminowej 

diagnostyce, leczeniu i pielęgnowaniu 

w oparciu o przyjęte standardy 

postępowania. We wszystkich działaniach 

pamiętamy o przestrzeganiu praw 

pacjenta. Pacjent jest zapoznawany ze 

swoimi prawami, wyraża on świadomie 

zgodę na hospitalizację, ma możliwość 

pozostawienia i zabezpieczenia rzeczy 

wartościowych. 

W procesie leczenia pacjent w oddziale 

pozostaje pod opieką lekarską i pielęgniarską, 

której jakość wyrażona jest 

w odpowiedniej liczbie kwalifikacjach 

personelu. Pacjent znajduje się w centrum 

opieki, co wyraża się między innymi 

wyrażoną świadomą zgodą na leczenie, 

zabieg operacyjny. Chory może 

w trakcie leczenia zapoznać się z prowadzoną 

dokumentacją medyczną. Ogromny 

wpływ na opiekę wysokiej jakości ma 

sprawny, serwisowany sprzęt i aparatura 

medyczna. Realizacja opieki medycznej 

odbywa się w odpowiednich i nadzorowanych 

warunkach lokalowych. 

– Kiedy możemy mówić, że w Szpitalu 

są udzielane świadczenia 

zdrowotne wysokiej jakości? 

– Wtedy, kiedy Szpital opiera swoją 

działalność na wymaganiach prawnych, 

tj. w oparciu o ustawy, rozporządzenia, 

wymagania płatników. Wymagania te 

przekładamy na język praktyczny w postaci 

opracowanych procedur postępowania 

w poszczególnych obszarach 

10 

działalności szpitala. Spełnienie standardów 

akredytacyjnych jest namacalnym 

i obiektywnym wyznacznikiem wysokiej 

jakości udzielanych świadczeń. 

W strategii rozwoju i w zarządzaniu 

szpitalem współuczestniczą kierownicy, 

ordynatorzy, pielęgniarki i położne oddziałowe, 

natomiast dyrektor określił 

ich kompetencje i odpowiedzialności 

w kierowaniu szpitalem i w zarządzaniu 

jakością. 

W zarządzaniu środowiskiem opieki 

mamy na uwadze odpowiednio zorganizowaną 

infrastrukturę, sprawnie działające 

systemy awaryjne, które gwarantują 

bezpieczny pobyt pacjentów i osób 

odwiedzających, a także stwarzają bezpieczne 

warunki pracy. 

W zakresie farmakoterapii, czyli w jaki 

sposób środki farmakologiczne powinny 

być stosowane racjonalnie, zwiększając 

prawdopodobieństwo uzyskania 

pozytywnych efektów leczenia i unikania 

działań niepożądanych. Należy 

określić, jakie leki w szpitalu są dostępne 

standardowo, a które i dlaczego podlegają 

ograniczeniu w stosowaniu. Podstawą 

gospodarki lekiem w szpitalu jest 

receptariusz szpitalny. 

Jeżeli mówimy o działach diagnostycznych 

mam na uwadze laboratorium 

analityczne, diagnostykę obrazową. 

Ważne jest, że wszystkie urządzenia są 

sprawne, funkcjonują procedury przyjmowania 

i przechowywania materiału 

do badań, przeprowadza się ocenę błędów 

przedlaboratoryjnych, prowadzona 

jest wewnętrzna i zewnętrzna kontrola 

jakości wykonanych oznaczeń itp. 

W obszarze opieki nad pacjentem, ciągłości 

opieki, oceny stanu pacjenta, 

kontroli zakażeń, zwracamy uwagę, 

czy świadczenia udzielane pacjentom 

są realizowane jako element kompleksowej 

opieki medycznej. Stan zdrowia 

pacjenta oceniony jest bezpośrednio po 

przyjęciu do danego oddziału. Ocena 

stanu zdrowia jest punktem wyjściowym 

do ustalenia planu opieki, który 

obejmuje działania diagnostyczne, leczenie 

i pielęgnacyjne. Ocena stanu pacjenta 

powinna być pracą zespołową. 

Profilaktyka i terapia zakażeń to jeden 

z najbardziej istotnych aspektów jakości 

opieki. Nadzór nad zakażeniami 

uwzględnia opracowanie i wdrożenie 

procedur higienicznych, szkolenia pracowników, 

monitorowanie i analizowanie 

danych oraz podejmowanie działań 

naprawczych. 


Bardzo istotnym elementem w udzielaniu 

świadczeń zdrowotnych wysokiej jakości 

jest przekaz informacji wewnątrz 

oddziałów jak i z poziomu zarządczego 

do oddziałów. 

– W jaki sposób informacja dociera 

do lekarzy, pielęgniarek i innych 

pracowników? 

– Informacja dociera poprzez organizowanie 

cyklicznych spotkań i szkoleń 

dla kadry kierowniczej, na których są 

omawiane i dystrybuowane procedury 

do poszczególnych oddziałów. To na kadrze 

kierowniczej spoczywa obowiązek 

przekazania istotnych informacji swoim 

pracownikom i zapoznania ich z wymaganiami 

zapisanymi w dokumentach. 

Również organizowane są szkolenia 

personelu z oddziałów. 

Drogą dotarcia z informacją do pracowników 

jest publikacja kwartalnika „Puls 

Szpitala”, a także zamieszczanie informacji 

na stronie internetowej szpitala. 

Wydawanie zarządzeń i komunikatów 

przez Dyrektora w różnych sprawach 

merytorycznych jest dobrym rozwiązaniem 

w przekazie informacji. 

– Na jakiej podstawie Szpital wnioskuje, 

że postępuje właściwie? 

– Szpital systematycznie monitoruje 

i analizuje swoją działalność oraz skuteczność 

wdrożonych działań, na przykład: 

• dane statystyczne (liczba leczonych 

pacjentów, średni czas pobytu,


• 

• 

• 

• 

• 

liczba i rodzaj badań diagnostycznych), 

wykonanie kontraktu (koszty wyko- 

nanych procedur medycznych, całkowity 

koszt leczenia pacjenta), 

opinię pacjentów z pobytu w szpita- 

lu (stopień zadowolenia z opieki lekarskiej 

i pielęgniarskiej), 

stan epidemiologiczny (ryzyko zaka- 

żeń, stosowanie antybiotyków, środków 

dezynfekcyjnych), 

ryzyko wystąpienia odleżyn (często- 

tliwość występowania, zastosowane 

leczenie), 

kwalifikacje personelu (liczba szkoleń, 

poziom wykształcenia), 

Podczas uroczystej Gali 7 kwietnia 

2011 r. w Centrum Konferencyjnym 

Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny 

w Olsztynie otrzymał Laur za pierwszą 

w województwie transplantację nerki. 

Zabieg przeszczepiania nerki przeprowadził 

zespół pod kierunkiem prof. 

Wojciecha Rowińskiego w składzie: 

dr Andrzej Kobryń – główny operator, 

dr Piotr Malinowski – lekarz 

• dokumentację medyczną (merytoryczność 

i kompletność zapisów 

w historiach choroby). 

Bardzo ważnym elementem stałego monitorowania 

jakości, jest poddawanie 

się zewnętrznej ocenie przez instytucje 

do tego powołane. 

Szpital oceniany był w oparciu o standardy 

akredytacyjne Centrum Monitorowania 

Jakości w Ochronie Zdrowia 

oraz normy międzynarodowe ISO 9001 

w zakresie jakości i 14001 w zakresie 

ochrony środowiska. 

Akredytacja jest zewnętrznym procesem 

oceny, który dotyczy placówek me- 

Laur Najlepszym z Najlepszych 

asystujący, dr Rafał Dryzner – lekarz 

asystujący, dr Lidia Glinka – lekarz 

anestezjolog, Anna Stępień – pielęgniarka 

anestezjologiczna, Bernadeta 

Mierzicka – pielęgniarka instrumentariuszka. 

Dawcę do pobrania narządów 

przygotowali dr n. med. Dariusz 

Onichimowski oraz lek. med. Iwona 

Podlińska. Po zabiegu pacjentem 

opiekował się dr hab. n. med. Tomasz 

Stompór. Całość koordynowała 

dyrektor Irena Kierzkowska. 

dycznych, poddających się dobrowolnej 

ocenie, opartej na określeniu stopnia 

zgodności ze standardami akredytacyjnymi, 

wykonywanej przez bezstronną 

i niezależną w decyzjach instytucję Centrum 

Monitorowania Jakości w Ochronie 

Zdrowia. 

Szpital poddawał się trzykrotnie ocenie 

w odstępach 3-letnich i uzyskiwał pełną 

akredytację. Obecnie przygotowujemy 

się do następnej wizyty, która odbędzie 

się na przełomie 2012 i 2013 roku. 

Serdecznie zapraszam chętnych do 

współpracy z Komitetem do spraw Jakości, 

którego jestem Przewodniczącą. 

meg 

Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego Jacek Protas każdego roku przyznaje specjalne 

nagrody wybitnym mieszkańcom Warmii i Mazur. W tym roku między nagrodzonymi znaleźli się 

również lekarze i pielęgniarki z naszego szpitala. 

Najlepsi z najlepszych 

Podczas Gali uhonorowano osoby, których 

osiągnięcia, inicjatywy, a przede 

wszystkim sukcesy w szczególny sposób 

wpłynęły na pozytywny wizerunek 

regionu. Tegoroczny laur przyznawany 

był w siedmiu kategoriach: sport, muzyka 

i taniec, sztuka i literatura, ochrona 

zdrowia, edukacja i nauka, rozwój 

społeczno-gospodarczy regionu, sporty 

walki oraz ochrona środowiska, rolnictwo 

i zdrowa żywność. 

core 

11

Pamięć i jej zagadki cz. 1 

Nowe słówka obcego języka, imiona nowo poznanych ludzi, czy 

treść przeczytanego artykułu – czasem ich utrwalenie sprawia 

nam wielkie trudności. Z drugiej strony często doskonale 

pamiętamy różne szczegóły, chociaż wcale nie staraliśmy się ich 

zapamiętywać. Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego nasza pamięć 

stwarza nam tyle kłopotów? Na te i inne pytania postaram się 

odpowiedzieć w cyklu mini-tekstów w kolejnych edycjach Pulsu 

Szpitala. Na początek – sprawy podstawowe. 

Od niepamiętnych czasów ludzie zastanawiają 

się nad fenomenem pamięci. 

Powód tego jest prosty – na co dzień 

wykorzystujemy zdolności pamięciowe 

do skutecznego działania. Jako użytkownicy 

pamięci możemy też stwierdzić, 

że pamięć stwarza nam różne 

trudności. Pewnych spraw nie możemy 

zapamiętać, inne szybko zapominamy. 

W dodatku to, co zapamiętaliśmy może 

być zupełnie odmienne od tego, co zapamiętali 

inni świadkowie tego samego 

wydarzenia. 

Liczne badania nad pamięcią wskazują 

podstawową jej właściwość – nie ma 

jednego typu, czy sposobu zapamiętania 

informacji. Nasza pamięć jest 

właściwie zbiorem różnych umiejętności 

poznawczych. Dlatego jeśli ktoś 

twierdzi, że ma problem z pamięcią, 

to dobrze byłoby sprecyzować, co konkretnie 

powoduje trudność: czy np. 

utrwalanie pamięciowe codziennych 

zdarzeń, czy też przywoływanie imion, 

dat lub nazw przedmiotów. 

Współczesna wiedza na temat pamięci 

dopuszcza trzy konstatacje. 

Po pierwsze, 

pamięć jest procesem 

rozłożonym w czasie – 

Informacja pamięciowa musi być najpierw 

zapisana w ośrodkowym układzie 

nerwowym, potem jest w nim 

przechowywana i dopiero w ostatniej 

fazie taka informacja może być wydobyta 

lub odtworzona. 

Prosty przykład stosowany w warunkach 

klinicznych dobrze ilustruje opisane 

fazy procesu zapamiętywania. 

Bezpośrednie powtórzenie trzech słów, 

np. jabłko, klucz, telefon jest wskaźnikiem 

działania pamięci świeżej, związanej 

właśnie z zapisywaniem informacji. 

Brak takiego powtórzenia oznacza 

problem z zakodowaniem informacji. 

12 

W warunkach klinicznych taka sytuacja 

występuje względnie rzadko i nawet 

jeśli wystąpi, należy sprawdzić, 

czy osoba badana nie ma przypadkiem 

problemu z uwagą (np. skupieniem). 

Powtórzenie tych słów po ok. minucie 

jest przejawem sprawnej pamięci krótkotrwałej, 

a powtórzenie po ok. pół godzinie 

wskazuje na działanie pamięci 

długotrwałej. 

We wszystkich wymienionych przypadkach 

mamy dowód, że informacja 

została zapisana, bo osoba badana potrafi 

ją przywołać. Co się jednak dzieje, 

gdy zawodzi pamięć krótkotrwała 

lub długotrwała? Może być tak, że informacja 

została jednak zakodowana 

w układzie nerwowym i tam przechowywana, 

ale występuje problem z jej 

wydobyciem, czyli przypomnieniem. 

Psycholog ma na to sposoby – o tym, 

czy informacja jest przechowywana 

można się przekonać podając osobie 

badanej różne wskazówki. Można np. 

zapytać, czy wśród zapamiętywanych 

słów był jakiś owoc lub poprosić badanego 

o wybór słowa wśród kilku możliwości 

(np. mango-jabłko-piec). Gdy po 

podaniu wskazówki badany prawidłowo 

poda dane słowo, mamy pewność, 

że jego zapis pamięciowy jest nadal 

przechowywany. Możemy powiedzieć 

wówczas, że osoba zapamiętała informację, 

ale ma trudność z jej przypomnieniem. 

Warto o tym pamiętać, gdy w codziennych 

rozmowach ktoś nam mówi, że 

czegoś nie pamięta lub, że to coś wyleciało 

mu z pamięci. Prawdopodobnie 

zachowuje pamięć w tym zakresie, ale 

zawodzi próba przypomnienia. Wśród 

wielu warunków ustalonych w badaniach 

naukowych wiadomo, że efektywność 

przypominania informacji zależy 

od stopnia podobieństwa sytuacji 

przypominania do warunków zapamiętywania. 

Inaczej mówiąc, jeśli ktoś uczy 

się przy muzyce, to sprawniej przywoła 

informacje właśnie przy muzyce. 


Piotr Markiewicz – psycholog 

Po drugie, 

pamięć posiada dwa 

podstawowe wymiary: 

jawny i utajony – 

Kiedy mówimy o pamięci, najczęściej 

mamy na myśli jej wersję świadomą. 

Gdy chcemy coś zapamiętać, po prostu 

zawracamy na to uwagę lub powtarzamy 

daną informację (np. numer telefonu, 

gdy akurat pod ręką nie mamy 

możliwości jego zapisania). Potem 

w sposób zamierzony taką informację 

odtwarzamy. Współcześnie w ramach 

pamięci jawnej (świadomej) wyróżniamy 

pamięć semantyczną i pamięć epizodyczną. 

Pamięć semantyczna dotyczy 

naszej wiedzy o sprawach, których nie 

byliśmy świadkami lub o znaczeniach 

słów. Przykłady pamięci semantycznej 

to m.in. znajomość daty bitwy pod 

Grunwaldem lub znajomość znaczenia 

słowa tulipany. 

Z kolei pamięć epizodyczna odpowiada 

za utrwalanie zdarzeń, które obserwowaliśmy 

(np. sceny po kataklizmie 

tsunami w Japonii widziane w TV 

lub wypadek samochodowy widziany 

przez okno naszego domu). Niektóre 

zdarzenia budują naszą osobistą historię 

(np. pierwszy pocałunek, urodzenie 

się dziecka) i dlatego wchodzą w zakres 

odmiany pamięci epizodycznej, zwanej 

jako pamięć autobiograficzna. 

Skąd wiadomo, że istnieje tyle typów 

pamięci jawnej? Przekonują o tym 

m.in. różne przypadki kliniczne, gdy 

wskutek uszkodzenia mózgu niektóre 

osoby nie potrafią przypomnieć sobie 

daty wybuchu II wojny światowej lub 

znaczenia słowa klucz, ale potrafią


opowiadać godzinami o zdarzeniach 

ze swojego życia. I odwrotnie, inni pacjenci 

nie potrafią zapamiętać, co jedli 

na obiad, ale świetnie opisują wszystkich 

prezydentów Polski, których osobiście 

nigdy nie spotkali. 

Za pamięcią jawną, o której najczęściej 

mówimy, skrywa się bardzo potężna 

pamięć utajona, także niezbędna w codziennym 

życiu. Na początek przyjrzyjmy 

się zaskakującym przypadkom. 

Na początku XX. wieku szwajcarski 

psychiatra Edouard Claparède zajmował 

się pacjentką z ciężkimi zaburzeniami 

pamięci (amnezja wsteczna). 

Pacjentka ta nie potrafiła zapamiętać 

swojego lekarza i za każdym razem 

traktowała go jako osobę widzianą 

po raz pierwszy. Claparède wykazał, 

że jednak coś pamięta. Jak to zrobił? 

Przy okazji kolejnych wizyt, witając się 

z pacjentką, kłuł ją delikatnie w dłoń 

igłą ukrytą w swojej dłoni. Po wielokrotnym, 

skrytym ukłuciu szpilką pewnego 

dnia podczas powitania pacjentka 

odmówiła podania ręki badaczowi, 

choć nie potrafiła uzasadnić swojej 

decyzji. 

Podobny przypadek opisali w 1957 

roku Wiliam Scoville i Brenda Milner. 

Pacjent o inicjałach H.M. cierpiał 

z powodu ciężkich, powtarzających się 

i opornych na leczenie farmakologiczne 

napadów padaczkowych. Pacjenta 

poddano rozległemu zabiegowi neurochirurgicznemu, 

w którym usunięto 

przyśrodkowe obszary obu płatów 

skroniowych mózgu. Resekcja obejmowała 

obustronnie korę skroniową, niemal 

cały hipokamp i ciało migdałowate 

(zob. rys). Cel takiej radykalnej interwencji 

w postaci złagodzenia objawów 

uporczywej epilepsji został osiągnięty, 

ale jej następstwem były również nieoczekiwane 

objawy zaburzeń pamięci, 

znane dziś pod nazwą zespołu amnestycznego 

Milner. Wśród nich najbardziej 

widoczny był deficyt trwałego 

zapamiętania nowych informacji epizodycznych 

i semantycznych (amnezja 

następcza), a także niepamięć wydarzeń 

i faktów dotyczących okresu około 

3 lat przed zabiegiem (amnezja wsteczna). 

Pomimo głębokich deficytów pamięci, 

H.M. zachował możliwość uczenia się 

prostych zadań percepcyjnych i motorycznych, 

choć nie pamiętał faktu ich 

wykonywania. Potraktowany podobnie 

jak pacjentka Claparèda, także H.M. 

cofnął dłoń, jakby spodziewając się 

Rys. Ilustracja uszkodzeń mózgu u pacjenta H.M. (a, c) w porównaniu do osoby bez 

patologii mózgowej (b, d). Czerwona linia (rys. a, b) wskazuje na miejsce przekroju. 

Rys. c i d to wizualizacja takiego przekroju. Rys. e wskazuje typową lokalizację 

hipokampa w oknie płata skroniowego. Źródła: rys. a-d: scienceblogs.com (adaptacja 

własna), rys. e: www.brainybehavior.com (adaptacja własna). 

ukłucia, chociaż nie potrafił przypomnieć 

sobie osoby, z którą nie chciał 

się przywitać. 

Zarówno H.M., jak i pacjentka 

Claparèda nie potrafili w sposób zamierzony 

przypomnieć sobie widzianych 

poprzednio osób chociaż dysponowali 

niejasnym dostępem do minionej 

sytuacji ukłucia szpilką. Ich reakcje 

cofnięcia dłoni były adekwatne. Osobliwe 

było jednak to, że nie wiedzieli, 

dlaczego tak reagują na osobę dla nich 

nieznaną, a faktycznie – sprawcę ukłucia 

w przeszłości. Właśnie zachowany 

w obu przypadkach dostęp do przeszłych 

wydarzeń bez możliwości przypomnienia 

sobie ich szczegółów, sugeruje 

istnienie innego rodzaju pamięci, 

niezwiązanej z pełną świadomością 

przypomnienia sobie czegoś. 

Liczne badania wskazują, że pamięć 

bez udziału świadomości stale towarzyszy 

nam w codziennym życiu. Jest ona 

obecna m.in. podczas jazdy samochodem, 

pisania smsa, reagowania strachem 

na coś zagrażającego. W każdym 

przypadku chodzi o to, że robimy coś 

bez specjalnego zaangażowania uwagi 

lub reagujemy automatycznie. Ta dyskretna 

pamięć jest nazywana pamięcią 

utajoną. Wśród typów pamięci utajonej 

wyróżnia się m.in. nawyki, zdolności 

zautomatyzowane i automatyczne 

reakcje emocjonalne. Interesujące jest 

to, że po uszkodzeniach mózgowia pamięć 

utajona może być nawet bardziej 

sprawna, niż u osób zdrowych. Inaczej 

jest w przypadku pamięci jawnej, bardzo 

wrażliwej na uszkodzenia mózgu. 

Po trzecie 

Pamięć nie jest precyzyjnym zapisem 

informacji, ale podlega różnym zniekształceniom 

i zależy od naszego stanu, 

np. aktualnej wiedzy, stanu emocjonalnego 

i stanu zdrowia. Amerykański 

psycholog Daniel Schacter wyróżnił aż 

siedem wad pamięci (nazwał je grzechami 

pamięci), ale o tym więcej w następnym 

odcinku. 

Na koniec warto powtórzyć opisane kategorie 

z mapy pamięci. Ich znajomość 

pozwala bardziej precyzyjnie mówić 

o dostrzeganych trudnościach z własną 

pamięcią. Oto one: zapamiętywanie, 

przechowywanie, przypominanie, 

pamięć świeża, pamięć krótkotrwała, 

pamięć długotrwała, pamięć jawna, 

pamięć utajona, pamięć semantyczna, 

pamięć epizodyczna, pamięć autobiograficzna, 

grzechy pamięci. Oczywiście 

to nie wszystko. W kolejnych odcinkach 

zmierzymy się z innymi zjawiskami 

ludzkiej pamięci. 

Piotr Markiewicz 

13

14 


Ciąża po oszczędzającym leczeniu wznowy 

nowotworu złośliwego jajnika 

Nowotwory złośliwe jajnika są olbrzymim problemem współczesnej onkologii. Według światowych 

statystyk obserwuje się stały wzrost zachorowalności, a wyniki leczenia pomimo udoskonalania 

metod operacyjnych i nowych schematów chemioterapii, są wciąż dalece niezadowalające. 

Odsetek 5-letnich przeżyć dla tych nowotworów 

nie przekracza 40%. Spowodowane 

jest to głównie tym, że 75% przypadków 

jest rozpoznawanych w późnych 

– III i IV – stadiach zaawansowania. 

Wynika to przede wszystkim z faktu nie 

występowania żadnych objawów klinicznych 

we wczesnych stopniach rozwoju 

tych nowotworów. Mimo wprowadzania 

nowych metod diagnostycznych w dalszym 

ciągu pierwszy i drugi stopień 

zaawansowania klinicznego stanowi jedynie 

25% operowanych raków jajnika. 

A jak powszechnie wiadomo, wczesna 

diagnoza i leczenie nowotworu odgrywają 

podstawową rolę w rokowaniu. 

Zmiany złośliwe jajnika mogą wystąpić 

w każdym okresie życia kobiety. Stosowane 

standardowo leczenie operacyjne 

obejmuje m. in. usunięcie całego narządu 

rodnego, czego konsekwencją jest 

niemożność posiadania dzieci. Ogromny 

problemem braku jajników u młodej kobiety, 

następstwa chirurgicznej kastracji 

dotyczące płodności, miesiączkowania 

i rozwoju somatycznego, nie wymaga 

chyba wyjaśnień. 

Uwzględniając aspekt płodności u młodych 

kobiet, w latach 80-tych ubiegłego 

wieku, Światowa Federacja Ginekologów 

i Położników (FIGO) dopuściła możliwość 

wykonania tzw. operacji oszczędzających 

w uzasadnionych sytuacjach 

klinicznych. Leczenie to zarezerwowane 

jest tylko dla przypadków I-go stopnia 

zaawansowania klinicznego nowotworu 

złośliwego jajnika u kobiet chcących zachować 

płodność. W zakres tej operacji 

wchodzi usunięcie zmienionego nowotworowo 

jednego przydatka, pobranie 

wycinka z drugiego jajnika i pełen zakres 

wykonywanego dotąd zabiegu onkologicznego 

(wycięcie sieci większej, 

wyrostka robaczkowego, węzłów chłonnych 

miednicznych i okołoaortalnych, 

pobranie licznych wycinków, wymazów 

i popłuczyn otrzewnowych). Zakres tej 

operacji (pozostawienie macicy i jednego 

jajnika) ma umożliwić pacjentce zachowanie 

płodności i urodzenie w przyszłości 

własnego dziecka. 

W Polsce wykonano już kilkaset tego typu 

zabiegów i odnotowano kilkanaście ciąż. 

W naszym Oddziale urodziło się dwoje 

dzieci po operacjach oszczędzających 

nowotworu złośliwego jajnika i jesteśmy 

jednym z nielicznych ośrodków mogących 

pochwalić się takim „wynikiem”. 

Zdrowy synek pacjentki po oszczędzającym 

leczeniu wznowy złośliwego nowotworu 

jajnika 

Ogromnym problemem są niestety 

wznowy nowotworów jajnika po radykalnym 

leczeniu operacyjnym i chemioterapii, 

dotyczące nawet 20% kobiet 

w I-szym stopniu zaawansowania klinicznego. 

Wznowa po leczeniu oszczędzającym 

jest kategorycznym wskazaniem 

do poszerzenia zabiegu – usunięcia 

wznowy, wycięcia pozostawionego 

jajnika i macicy z uzupełniającą chemioi 

radioterapią. 

Poniżej przedstawimy bardzo ciekawy 

przypadek pacjentki, która nie wyraziła 

zgody na poszerzenie zabiegu operacyjnego 

po wystąpieniu wznowy po operacji 

oszczędzającej nowotworu złośliwego 

jajnika. 

W 2003 roku, u 18-letniej wówczas chorej 

przeprowadzono zabieg operacyjny 

z powodu rozrodczaka, złośliwego nowotworu 

pochodzącego z niezróżnicowanych 

komórek rozrodczych jajnika 

lewego. Wykonano zabieg oszczędzający 

pozostawiając prawe przydatki i macicę. 

W pooperacyjnym wyniku badania 

histopatologicznego stwierdzono IA 

stopień zaawansowania klinicznego, co 

było podstawą do odstąpienia od uzupełniającej 

chemioterapii. W kontrolnym 

badaniu tomografii komputerowej 

po czterech latach od zabiegu stwierdzono 

dużą (10 cm) wznowę w przestrzeni 

okołoaortalnej. Po wstępnej chemioterapii 

uzyskano zmniejszenie masy guza 

i zaproponowano pacjentce leczenie 

operacyjne – usunięcie wznowy, wycięcie 

macicy z prawym przydatkiem. 

Chora kategorycznie nie wyraziła zgody 

na zaproponowane leczenie, aspekt zachowania 

płodności był dla niej znacznie 

ważniejszy, niż zwiększenie szans 

na wyleczenie. Uwzględniając prośbę 

pacjentki wykonano zabieg operacyjny 

– usunięto w całości wznowę przestrzeni 

zaotrzewnowej okolicy okołoaortalnej, 

pozostawiając macicę z prawymi 

przydatkami. Po 2-letniej obserwacji 

chora zgłosiła się z 5 tyg. zatrzymaniem 

miesiączki. Stwierdzono prawidłowo 

rozwijającą się płód w jamie macicy. 

Ciąża przebiegła bez żadnych powikłań. 

31.03.2010 pacjentka drogą cięcia cesarskiego 

urodziła zdrowego chłopca 

o wadze 3,5 kg. W jamie brzusznej pacjentki 

nie znaleziono żadnych ognisk 

nowotworu. Do chwili obecnej mama 

i jej synek czują się dobrze. 

W dostępnym nam piśmiennictwie nie 

znaleźliśmy dotąd takiego przypadku 

– ciąży po oszczędzającym leczeniu 

wznowy nowotworu złośliwego jajnika. 

W najbliższym czasie zamierzamy opublikować 

to doniesienie. 

Z powyższego przypadku jednoznacznie 

wynika, że operacje oszczędzające nowotworów 

złośliwych jajnika są absolutnie 

uzasadnione. Dają kobiecie szanse na 

urodzenie dziecka i doświadczenie całej 

radości macierzyństwa. Upór przedstawionej 

pacjentki w tym względzie, niejednokrotnie 

wbrew wiedzy medycznej 

był naprawdę imponujący i doprowadził 

do wspaniałego „wyniku”. Ale przecież 

wiemy, że „pacjent ma zawsze rację”… 

dr n. med. Tomasz Waśniewski 

dr n. med. Marek Stefanowicz


Onkolog w szpitalu 

W szpitalu istnieje wiele oddziałów, w których w nazwie pojawiło się określenie „onkologiczny”, istnieje również 

Specjalistyczna Poradnia Onkologiczna. O tym jaka jest rola onkologa w WSS w Olsztynie oraz na temat 

choroby nowotworowej i jej leczeniu rozmawiam z trzema onkologami zatrudnionymi w naszym szpitalu. 

Mieć zdrowie rekina… 

dr n. med. Dariusz Michalik, specjalista chirurgii ogólnej i onkologicznej, 

pełniący obowiązki zastępcy ordynatora w Oddziale 

Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej. W naszym szpitalu pracuje 

od 2003 r. 

– Czy Pana praca dotyczy wszystkich 

oddziałów onkologicznych 

w szpitalu? 

– Nie mamy zorganizowanego w szpitalu 

tzw. zespołu klinicznego ds. onkologii. 

Generalnie tendencja światowa jest 

taka, że decyzje w sprawie onkologii podejmowane 

są kolegialnie. W takim zespole 

jest chirurg onkolog, onkolog kliniczny, 

radioterapeuta. Jest często radiolog, 

patolog, psycholog, rehabilitant, 

również pielęgniarka, która zajmuje się 

chorymi onkologicznymi. Stworzenie 

takiego zespołu wymaga zabezpieczenia 

logistycznego. Na pewno w przyszłości 

będzie taki wymóg. W dobrze 

zorganizowanych centrach onkologii 

już są takie zespoły. Niestety na razie 

w naszym szpitalu jeszcze nie. Nie jestem 

konsultantem z zakresu onkologii 

dla innych oddziałów. Oczywiście dość 

często jestem proszony na inny oddział 

jeśli jest chory, który wymaga leczenia 

onkologicznego, czy np. jest wykonywana 

operacja, gdzie jest niezbędna obecność 

chirurga onkologa. 

– Co to jest rak? 

– Rak jest to nowotwór złośliwy pochodzenia 

nabłonkowego. W odróżnieniu 

od czerniaka, nowotworów ośrodkowego 

układu nerwowego, chłoniaków, 

rak jest jednym z typów nowotworów 

złośliwych. Jeżeli pacjent usłyszy od lekarza, 

że jest chory na raka oznacza to, 

że jest to nowotwór złośliwy. 

Czerniak Rogowacenie przedrakowe (słoneczne) 

– wynik badania histopatologicznego 

– Czy rak to wyrok? 

– Oczywiście, że nie, jeżeli rak byłby 

wyrokiem śmierci, moje istnienie jako 

chirurga onkologa byłoby bezprzedmiotowe. 

Wyniki leczenia nowotworów 

złośliwych w Polsce nie są dobre. Szacuje 

się, że rocznie na nowotwór w Polsce 

choruje 130 tys., a 80 tys. umiera. Takie 

są statystyki, ale 50 tys. chorych jest 

w Polsce wyleczonych, a liczba ta nieco 

wzrasta. Nie ma jednak jeszcze wielkiego 

przełomu we wzroście wyleczalności. 

Mimo wprowadzenia narodowego 

programu zwalczania nowotworów, 

w skali populacyjnej jest jeszcze bardzo 

dużo do zrobienia. Trzeba dodać, 

że to nie jest tylko problem wczesnego 

wykrywania nowotworów. Jeśli chodzi 

o leczenie, jest ono bardziej skuteczne. 

Mamy do wyboru znacznie większą 

gamę leków i metod leczenia. Są 

oczywiście nowotwory, które leczy się 

stosunkowo skutecznie, np. rak piersi. 

Tu wyleczalność nawet w Polsce jest na 

poziomie sześćdziesięciu paru procent. 

Również wczesny czerniak daje doskonałe 

rokowanie. Jeśli jednak pacjent 

przyjdzie w stadium zaawansowanym, 

to te wyniki są oczywiście gorsze. Ważne 

jest wczesne wykrywanie i optymalne 

leczenie onkologiczne. 

15

– Czy można mówić o działaniach 

profilaktycznych w przypadku 

chorób nowotworowych? 

– Tak, chociaż generalnie nie potrafimy 

zapobiegać nowotworom, to profilaktyką 

jest po pierwsze unikanie 

czynników ryzyka. To nie palenie papierosów, 

walczenie z otyłością, ruch, 

zdrowa dieta, unikanie nadużywania 

alkoholu. Po drugie bardzo ważne jest 

zwracanie uwagi na wczesne objawy 

nowotworów. Pojawienie się nietypowej 

zmiany na skórze, krwawienie ze 

stolcem, czy z narządu rodnego, kaszel 

są objawami alarmowymi. Po trzecie 

uczestnictwo w programach profilaktycznych. 

Mamy trzy populacyjne 

programy profilaktyczne: raka szyjki 

macicy, raka piersi i raka jelita grubego. 

Jeśli chodzi o wpływ żywności na 

powstanie choroby nowotworowej, np. 

raka żołądka, to zachorowalność na te 

choroby zmalała. Sytuacja na świecie 

i w Polsce bardzo się poprawiła. Ma to 

związek z jedzeniem w miarę świeżych 

produktów. Ciekawostką jest, że spadek 

zachorowań na raka żołądka wiąże 

się z wprowadzeniem do powszechnego 

użycia lodówek. Jest to również unikanie 

azotynów, które były w saletrze 

(np. peklowanie). Wiadomo także, że 

szkodzi to, co powoduje otyłość. Część 

nowotworów jest związana z otyłością, 

np. rak piersi, rak jelita grubego. Każda 

dieta, która jest oparta na warzywach, 

owocach, unikaniu czerwonego mięsa, 

unikaniu tłuszczów nasyconych jest 

Nowotwór mózgu 

16 

zdrowa i zmniejsza ryzyko zachorowania 

na nowotwory. 

– Czy dostrzega Pan wzrost świadomości 

społeczeństwa w zrozumieniu 

szybkiej diagnostyki 

i włączenia leczenia? 

– Mimo programów profilaktycznych 

i kampanii w mediach, wzrost świadomości 

społeczeństwa jest mało zauważalny. 

Uczestnictwo w programach 

profilaktycznych akurat w naszym 

województwie nie jest najgorsze, jednak 

na poziomie kraju nie jest jeszcze 

zadowalające. Nie jest to wina samych 

pacjentów, ale również lekarzy. Nie 

mamy skoordynowanego działania. Jeśli 

pojawią się objawy, pacjent trafia do 

lekarza rodzinnego, który nie zawsze 

ma świadomość tego, że jego chory 

może mieć nowotwór. Pacjenci niestety, 

głównie z nowotworami przewodu 

pokarmowego trafiają zbyt późno do 

onkologa. 

– Jakie przesądy lub obawy 

powodują, że pacjenci nie chcą 

poddać się badaniom profilaktycznym? 

– Pierwszy powód w opinii społecznej, 

to mała skuteczność leczenia onkologicznego. 

Pacjenci nie wierzą w jego 

powodzenie i uważają, że jeśli zachorują 

na nowotwór złośliwy, to już nic 

nie da się zrobić. Druga rzecz, to przekonanie 

części pacjentów, że nowotwór 


nie powinien być ,,ruszany”, bo się 

uaktywni i skróci to życie chorego. Jest 

w tym ziarno prawdy. Wykonanie operacji, 

która nie doprowadza do usunięcia 

całego nowotworu często pogarsza 

przebieg choroby. Staramy się nie wykonywać 

zabiegów, które nie usuną całości 

guza. Czasami uniknięcie operacji 

nie jest możliwe. Jeśli jest krwawienie, 

niedrożność przewodu pokarmowego 

lub inne objawy, które mogą zagrażać 

życiu teraz lub w późniejszym okresie, 

to w takim przypadku przeprowadzamy 

leczenie operacyjne. Generalnie zasada 

jest taka, operować przede wszystkim 

tych chorych, u których jest możliwość 

usunięcia całego nowotworu. 

– Jak powstaje nowotwór? 

– Trudno w kilku słowach omówić całość. 

Ten proces to głównie choroba materiału 

genetycznego komórki. W jądrze 

komórkowym następuje mutacja genu, 

która powoduje, że komórka zaczyna 

wymykać się spod kontroli organizmu. 

Dzieli się w sposób niezależny od organizmu 

i traci zdolność do tzw. apoptozy, 

tj. programowanej śmierci komórki. 

Ilość komórek, ich czynność jest bardzo 

precyzyjnie regulowana przez organizm. 

W organizmie jest mniej więcej 

stała ilość komórek, które wykonują 

bardzo konkretne funkcje. Normalnie 

komórka, która odłączy się od reszty 

komórek obumiera, bo komórki są tak 

zaprogramowane, że muszą mieć kontakt 

ze sobą. Komórki nowotworowe


mogą funkcjonować niezależnie. Oczywiście 

nie dotyczy to wszystkich komórek 

nowotworowych. Nowotwór to nie 

jest jednorodny klon komórkowy, są 

to setki, tysiące różnych klonów, które 

mają różne zdolności. Dlatego mamy 

duży problem z leczeniem nowotworów, 

gdyż nie jest to jednorodna struktura. 

Sam guz nowotworowy nie jest zbudowany 

z samych komórek nowotworowych. 

Nowotwór ma własne naczynia, 

własne tzw. mikrośrodowisko, gdzie 

są komórki układu odpornościowego 

i podścieliska. Rozwój nowotworu jest 

praktycznie niemożliwy bez udziału 

układu odpornościowego gospodarza. 

To nowotwór niejako zawłaszcza te 

komórki i wykorzystuje do własnego 

rozwoju. Nie wszystkie komórki mogą 

przerzutować, jest to jedna komórka 

na parę tysięcy. Nie każda z komórek 

jest zdolna do oddzielenia się od guza 

i przeżycia poza jego środowiskiem. 

Komórka, która ma taką zdolność przeżywa, 

jednak może rosnąć maksymalnie 

do średnicy 1 mm. Jeśli przerzut ma 

być większy, musi być znowu zaangażowany 

układ immunologiczny. Znowu 

trzeba oszukać komórki naszego systemu 

odpornościowego, stworzyć naczynia, 

stworzyć podścielisko, umożliwić 

powstanie kolejnego guza. Nowotwór 

sam siebie nie zabija. Główną szkodliwością 

nowotworu jest konkurowanie 

z organizmem gospodarza o pożywienie. 

I w tym konkurowaniu nowotwór 

zawsze wygrywa dlatego, że komórki 

naszego organizmu mają zasady, natomiast 

komórki nowotworowe nie mają 

żadnych zasad. To tak samo, gdy np. 

jeden bokser gra fair play, a drugi nie 

przestrzega żadnych reguł. Wiadomo, 

że ten który nie przestrzega żadnych 

reguł wygrywa. 

Powinnyśmy wiedzieć, że nie jest tak, 

iż każda komórka, w której dojdzie do 

transformacji nowotworowej stanie się 

nowotworem. Znakomita większość 

tych komórek po pierwsze nie przeżyje 

dlatego, że istniejąca wada w materiale 

genetycznym sprawia, iż taka komórka 

nie jest zdolna do samodzielnego życia. 

Często też, jeśli przeżyje, to wtedy 

zostaje zlokalizowana przez układ odpornościowy. 

W zwalczaniu nowotworu 

pomagają nam głównie limfocyty. 

Jeśli nie zostanie nawet zlokalizowana 

przez układ odpornościowy i przeżyje, 

to i tak musi sobie stworzyć mikrośrodowisko, 

a nie każda komórka posiada 

takie możliwości. Jeśli natomiast stworzy 

sobie takie środowisko i powstanie 

guz nowotworowy, to przez jakiś czas 

powstaje układ równowagi i może być, 

że nowotwór nigdy się nie ujawni. Jeśli 

zbadamy prostaty 80-latków okaże się, 

że 80% z nich ma tam raka, który nigdy 

się nie ujawni. Reasumując, żeby powstał 

nowotwór, który się ujawni, musi 

nastąpić bardzo duży ciąg niekorzystnych 

zdarzeń. 

– Czym są spowodowane zaburzenia 

prawidłowego cyklu życiowego 

komórki? 

– Nie jest to proste pytanie. Nowotwór 

powstaje w trakcie nieprawidłowego 

podziału komórki. Czynniki uszkadzające 

komórki są powszechne i atakują 

nas cały czas. Niektóre czynniki żywieniowe, 

toksyny, bakterie, wirusy, 

leki, masa czynników mogą uszkodzić 

materiał genetyczny komórki. Mamy 

mechanizmy, które temu zapobiegają. 

U niektórych ludzi te mechanizmy 

są na tyle skuteczne, że nie zachorują 

na nowotwór. Istnieją zwierzęta, które 

prawie nie chorują na nowotwory 

np. rekiny. Generalnie nowotworzenie 

Polip jelita 

to cena za ewolucję. Organizmy, które 

rzadko chorują na nowotwory to te, 

które nie zmieniają się od kilku, kilkudziesięciu 

tysięcy lat. Człowiek cały 

czas ewoluuje, zmienia środowisko, nawyki. 

Ponieważ w naszym organizmie 

przebiega ogromna ilość podziałów 

komórkowych, jest duże prawdopodobieństwo 

wystąpienia nieprawidłowości. 

Przyroda też się myli. 

– Czym się różni nowotwór łagodny 

od złośliwego? 

– Nowotwory łagodne są to komórki 

zdolne do niekontrolowanego wzrostu, 

ale nie mające zdolności do naciekania. 

Guzy łagodne otorbione, rozrastając się 

powiększają stopniowo swój rozmiar 

i rozpychają okoliczne tkanki. Taki 

nowotwór nie wnika do naczyń, ani 

do przestrzeni międzykomórkowych. 

Guz ma integralność i nie daje przerzutów. 

Natomiast nowotwór złośliwy ma 

zdolność do wnikania w przestrzenie 

międzykomórkowe do naczyń chłonnych, 

krwionośnych oraz ma zdolność 

do tworzenia przerzutów. Jeśli chodzi 

o leczenie, to nowotwory łagodne usuwane 

są chirurgicznie w zakresie tzw. 

torebki własnej. W przypadku nowotworu 

złośliwego leczenie chirurgiczne 

musi być bardziej radykalne. Dlatego 

zasadą leczenia chirurgicznego nowotworów 

złośliwych jest usunięcie guza 

razem z marginesem tkanek zdrowych. 

W zależności od rodzaju nowotworu 

ten margines jest różny, czasami jest 

to usunięcie całego narządu i usunięcie 

potencjalnego spływu chłonnego lub 

miejsc szerzenia się nowotworu. 

– Jakie najczęściej typy nowotworów 

występują w naszej populacji? 

– Różnice dotyczą przede wszystkim 

płci. U kobiet na pierwszym miejscu 

występuje rak piersi, coraz częściej rak 

płuca (bo coraz więcej kobiet pali), nowotwory 

przewodu pokarmowego i jelita 

grubego, nowotwory narządu rodnego 

(jajnik, macica, szyjka macicy). 

U mężczyzn na pierwszym miejscu jest 

przede wszystkim rak płuca, prostaty, 

rak jelita grubego i żołądka. 

– Jakie są podstawowe metody leczenia 

nowotworów? 

– Nowotwory maja dużą specyfikę narządową, 

czyli w zależności od tego, 

gdzie powstanie nowotwór jest różne 

leczenie. W leczeniu nowotworów litych 

na pierwszym miejscu jest w większości 

leczenie chirurgiczne. Po drugie 

chemioterapia, radioterapia, hormonoterapia 

i leczenie biologiczne. Te metody 

są bardzo często ze sobą łączone. Takim 

klasycznym przykładem skojarzonego 

leczenia jest leczenie nowotworów 

piersi, gdzie stosujemy w niektórych 

przypadkach wszystkie te metody 

w różnych sekwencjach. Jeżeli mamy 

zaawansowany nowotwór piersi, to potwierdzamy 

to histopatologicznie i gdy 

decydujemy, że nowotwór jest za duży, 

żeby go operować – pierwotnie dajemy 

chemioterapię. Następnie pacjentka 

przechodzi leczenie operacyjne, potem 

jest radioterapia i niekiedy hormonoterapia. 

Leczenie biologiczne natomiast 

polega na blokowaniu różnych szlaków 

enzymatycznych, wpływających na 

cykl życiowy komórki nowotworowej. 

Na przykład 20-30% nowotworów ma 

mutację HER 2 – genu koreceptora na- 

17

skórkowego czynnika wzrostu. Mutacja 

polega na amplifikacji tego genu, czyli 

zwielokrotnieniu kopii. Zablokowanie 

tego receptora sprawia, że komórka 

dzieli się wolniej. Niestety leczenie 

biologiczne ma sporo ograniczeń dlatego, 

że musimy na pewno wiedzieć, 

iż ta substancja jest w nadmiarze, aby 

ją zablokować. Niestety druga rzecz to 

fakt, że w organizmie każdy szlak przekaźnikowy 

ma możliwość obejścia tzn. 

zablokowanie jednego, powoduje tworzenie 

szlaków alternatywnych. Dlatego 

leczenie biologiczne nie powoduje 

wyleczenia nowotworu, lecz znacznie 

spowalnia jego rozwój. Celem takiego 

leczenia jest w znacznej mierze sprawienie, 

aby nowotwór stał się chorobą 

przewlekłą. 

– Na czym polega procedura 

jednego dnia w poradni onkolo- 

gicznej? 

– Jaka jest Pani rola jako onkologa 

w szpitalu? 

– Moja rola sprowadza się do konsultowania 

chorych z podejrzeniem lub 

z rozpoznaną już chorobą nowotworową, 

przebywających na oddziałach szpitalnych 

oraz chorych ambulatoryjnych 

wypisanych do domu po diagnostyce 

szpitalnej i czekających na potwierdzenie 

histopatologiczne wstępnego rozpoznania 

nowotworu. Następnie określenia 

możliwości i celowości leczenia specjalistycznego 

i skierowania chorego do 

odpowiedniej placówki onkologicznej, 

zapewniającej właściwe leczenie, po 

uprzednim uzgodnieniu terminu przyjęcia. 

Poza tym zgodnie z moją wiedzą 

18 

– Tylko część pacjentów jest leczonych 

w szpitalu, natomiast większość leczenia 

daje się przeprowadzić w warunkach 

ambulatoryjnych. Nawet część 

nowotworów można usunąć w trybie 

ambulatoryjnym, są to niezbyt rozległe 

nowotwory skóry czy piersi. Większość 

pacjentów, którym podajemy chemioterapię 

nie są przyjmowani w ogóle do 

szpitala. Tak samo jest w przypadku 

radioterapii, znaczna większość pacjentów 

jest leczona poza szpitalem. 

– Czym zajmuje się oddział chirurgii 

onkologicznej i co go odróżnia 

od innych oddziałów? 

– Nasz szpital ma sporo zalet i jest to 

bardzo dobre miejsce do wykonywania 

chirurgii onkologicznej. Chirurgia onkologiczna 

jest specjalnością zespołową 

i wymaga bardzo ścisłej współpracy 

z innymi specjalistami: radiologiem, 

patomorfologiem, specjalistą medycy- 

Zrozumieć czym jest 

chemioterapia 

Teresa Dobielińska-Eliszewska, specjalista chemioterapii, radioterapii 

i onkologii klinicznej, ordynator oddziału onkologii 

i chemioterapii do 2001 r., konsultant wojewódzki woj. olsztyńskiego 

i warmińsko–mazurskiego z dziedziny onkologii do 

2004r., inicjatorka i współtwórczyni pełnoprofilowego centrum 

onkologicznego w Olsztynie. 

Aktualnie: przewodnicząca oddziału Warmińsko-Mazurskiego 

Polskiego Towarzystwa Onkologicznego. Konsultant w dziedzinie 

onkologii WSS w Olsztynie. 

i doświadczeniem jestem do dyspozycji 

koleżanek i kolegów lekarzy w sytuacjach, 

kiedy trzeba rozwiązywać problemy 

pacjentów kolegialnie, na konsyliach 

lekarskich. 

– Co to jest chemioterapia? 

– Chemioterapia polega na podawaniu 

choremu leków, które mają za zadanie 

unieszkodliwienie komórki nowotworowej. 

Dzisiejsza chemioterapia nowotworów 

ma trochę ponad 50 lat i jest 

tym samym jedną z najmłodszych dziedzin 

onkologii, chociaż sięgając do czasów 

starożytnych, to już Grecy i Rzymianie 

stosowali z różną korzyścią dla 

chorych, np. alkaloidy pokrzyku, szalej, 


ny nuklearnej, anestezjologiem oraz 

innymi specjalnościami onkologicznymi. 

Nasz oddział wykonuje operacje 

onkologiczne przewodu pokarmowego, 

skóry, tkanek miękkich i piersi. 

Nowotwory piersi stanowią priorytet 

naszej działalności. Szczególnie leczenie 

wczesnego raka piersi, to znaczy 

nowotworu, który jest zdiagnozowany 

wyłącznie metodami obrazowymi. Stosujemy 

nowoczesne techniki lokalizacyjne, 

związane z podawaniem izotopów 

promieniotwórczych pod kontrolą 

mammografii i usg. Wykonujemy także 

biopsje węzła wartowniczego. Odbywa 

się to dzięki istnieniu w szpitalu wielospecjalistycznego 

zespołu lekarskopielęgniarskiego. 

W sumie wykonujemy 

około 300 operacji onkologicznych 

rocznie. 


Barbara Szymczuk 

sole arsenu itp. Niektóre z nich wchodzą 

w skład dzisiejszych leków. Pod koniec 

XIX wieku rozpoczęto próby stosowania 

hormonoterapii nowotworów. 

Odkrycie receptorów estrogenowych 

w latach sześćdziesiątych ubiegłego 

stulecia dało możliwości celowanego 

leczenia chorych z rakiem piersi antyestrogenami. 

– Na czym polega lecznicze działanie 

chemioterapii? 

– Założeniem chemioterapii jest, jak już 

powiedziałam, uszkodzenie proliferującej 

(silne rozrastającej) komórki. Działanie 

chemioterapeutyków zależy od ich 

toksyczności i polega na wykorzysta


niu różnicy między dawką toksyczną, 

a leczniczą poszczególnych leków. Leki 

te, jak wiadomo uszkadzają również komórki 

zdrowe, szczególnie młode, np. 

w układzie białokrwinkowym, gdzie 

obserwujemy leukopenię, neutropenię, 

trombocytopemię, uszkodzenie śluzówek 

przewodu pokarmowego, wypadanie 

włosów, przebarwienia skóry, 

uszkodzenie nerwów obwodowych, narządów 

miąższowych, gonad. Objawy 

te są nierównomiernie wyrażone u różnych 

chorych. 

– Jakie leki pacjent przyjmuje? 

– Obecna chemioterapia dysponuje całą 

gamą leków o różnym punkcie działania. 

I tak, leki te dzielimy na: alkilujące 

– trucizny mitotyczne, hamujące podział 

komórki prowadząc do jej uszkodzenia 

i śmierci, np nitrogranulogen, 

leukeran; endoxan; antymetabolity, 

które są analogami metabolitów, wchodzące 

w reakcji komórkowej w miejsce 

metabolitów, unieczynniają fermenty 

syntetyzujące kwasy nukleinowe. Są 

najbardziej skuteczne w leczeniu guzów 

o wysokiej frakcji wzrostu. 

Przykłady tych leków to: analogi kwasu 

foliowego np. metotrexat, analogi puryn 

– fludarabina, merkaptopnryna, analogi 

pirymidyn – 5 fluorouracyl, gemcytabina, 

analogi adenozyny-kladribina, 

pochodne mocznika – hydroksymocznik. 

Leki pochodzenia naturalnego wyizolowane 

z grzybów, roślin, bakterii 

to antybiotyki cytostatyczne np.: antracykliny, 

bleomycyna, mitoksantron, 

mitomycyna; – taksoidy z cisu krótkolistnego 

paksitaksel i docetaksel, blokujące 

cykl komórkowy w fazie mitozy. 

Ten lek zrewolucjonizował swego czasu 

leczenie raka jajnika. Pochodne kamptotecyny 

– alkaloidu z drzewa campototheca 

acuminata- irinotekan. Alkaloidy 

barwinka różowatego – winblastyna 

i winkrystyna. Poza podanymi lekami 

mamy w tych grupach nowe cytostatyki 

poddawane badaniom klinicznym I i II 

fazy. Jest ich bardzo dużo, ale nie będę 

ich podawała ponieważ nie ma jeszcze 

pewnych dowodów na ich skuteczność. 

Nadal poszukuje się innych leków o mechanizmie 

różniącym je od do tej pory 

stosowanych cytostatyków. Należą do 

tej grupy inhibitory angiogenezy, blokujące 

angiogenezę różnymi drogami, 

inhibitory enzymów odpowiedzialnych 

za stabilność macierzy zewnątrzkomórkowej. 

Blokowanie ich utrudnia 

inwazję guza. Ponieważ w procesie 

transformacji nowotworów dochodzi 

do zaburzeń równowagi między proliferacją 

komórek, a ich różnicowaniem, 

Niepalpacyjny rak piersi - wynik USG 

dlatego poświęca się dużą uwagę związkom, 

które wywołują blokadę cyklu 

komórkowego. Istnieją również szczepionki 

p-nowotworowe i przeciwciała 

monoklonalne. Celem szczepionek jest 

aktywacja układu immunologicznego 

oraz dostarczenie antygenów nowotworowych, 

celem wywołania odpowiedzi 

skierowanej przeciwko komórkom 

nowotworowym. Odpowiedź immunologiczną 

można też uzyskać przez 

podanie przeciwciał monoklinalnych, 

które są swoiście przeciwko antygenom 

nowotworowym – np. mabtera, herceptyna. 

Terapia genowa ma na celu korektę 

defektów genowych. Przeszczepianie 

szpiku i komórek krwiotwórczych 

z krwi obwodowej w nowotworach 

układu krwiotwórczego i chłonnego 

oraz w niektórych nowotworach litych 

ma na celu zwiększenie prawdopodobieństwa 

wyleczenia, przez stosowanie 

wysokich dawek cytostatyków, czyli 

przez pokonanie bariery toksyczności 

dla szpiku, poprzez transplantację komórek 

krwiotwórczych uzyskanych ze 

szpiku lub krwi po silnym leczeniu mieloablacyjnym. 

– W jaki sposób są podawane 

leki? 

– Cytostatyki podaje się w większości 

przypadków dożylnie w iniekcjach, 

a najczęściej we wlewach dożylnych. 

Tylko niektóre cytostatyki podaje się 

doustnie. Dożylnie podaje się w monoterapii 

i metodą wielolekową w pompach 

infuzyjnych. Cytostatyki można 

również podawać dokanałowo – w przypadkach 

zajęcia OUN-u (Ośrodkowy 

Układ Nerwowy), do jamy otrzewnowej, 

opłucnowej, osierdziowej; w postaci infuzji 

do tętnicy zaopatrującej nowotwór. 

Chemioterapia uzupełniająca dzieli się 

na adiuwantową i neoadiuwantową. 

Leczenie adiuwantowe jest skierowane 

przeciwko domniemanym przerzutom, 

których nie możemy potwierdzić badaniami 

diagnostycznymi i jest skojarzone 

z radykalną radioterapią lub radykalnym 

usunięciem guza pierwotnego. 

Leczenie neoadiuwantowe jest leczeniem 

uzupełniającym, które poprzedza 

leczenie radykalne i jego celowość 

polega na wczesnym oddziaływaniu na 

mikroprzerzuty. Odmianą tego leczenia 

jest leczenie indukcyjne, którego założeniem 

jest zmniejszenie masy guza i tym 

samym umożliwienie przeprowadzenia 

leczenia chirurgicznego radykalnego 

lub radykalnej radioterapii. 

– Co sprzyja jak najlepszemu leczeniu 

tą metodą? 

– Ponieważ leki cytostatyczne są lekami 

uszkadzającymi komórki tak chore 

jak i zdrowe, chory zakwalifikowany 

do takiego leczenia musi być bardzo 

dobrze poinformowany o ich działaniu 

i o objawach ubocznych odwracalnych, 

jak i nieodwracalnych oraz o możliwym 

do uzyskania efekcie końcowym leczenia, 

aby mógł podjąć właściwą decyzję 

i przetrwać to leczenie w dobrej kondycji 

psychicznej. Zdajemy sobie sprawę, 

że jest to niełatwe, ponieważ u chorego 

na nowotwór złośliwy równolegle z walką 

ustroju, jaka toczy się o zdrowie i życie 

na poziomie biologicznym, odbywa 

się walka człowieka o zachowanie sie- 

19

ie jako jednostki ludzkiej i socjalnej. 

W walce tej osobowość przejawia rożne 

reakcje i uczynnia różne mechanizmy 

w obronie przed lękiem, rozpaczą, 

utratą samooceny. Znajomość zaburzeń 

emocjonalnych i uwzględnienie ich 

w lecznictwie onkologicznym jest aktualnie 

wymogiem stawianym nie tylko 

przez deontologię lekarską, ale i współczesną 

medycynę. 

– Czy komórki nowotworowe 

mogą być oporne na leki? 

– Chemioterapia może być ograniczona 

występowaniem oporności na leki. 

Istnieje wiele mechanizmów oporności 

na leki takich jak: upośledzenie gromadzenia 

leków w komórkach; ograniczenie 

ich aktywacji wewnątrzkomórkowej 

lub zwiększenie dezaktywacji; nasilenie 

procesów naprawczych uszkodzeń wywołanych 

przez cytostatyki oraz istnienie 

naturalnych barier w ustroju ograniczających 

prawidłowe wchłaniane się 

leku. W komórkach wielokrotnie poddawanych 

działaniu jednego leku, może 

Nowoczesne metody 

leczenia w onkologii 

dr n. med. Robert Wojsław, specjalista chirurgii ogólnej 

i onkologicznej, w WSS w Olsztynie pracuje ponad 2 lata. 

– Słyszałam, że istnieje już laparoskopowa 

metoda leczenia nowotworów, 

czy mógłby Pan nam 

coś o tym powiedzieć? 

– Szybki rozwój chirurgii laparoskopowej 

nastąpił od początku lat 90. XX 

wieku. Dostęp laparoskopowy, a więc 

użycie toru wizyjnego i manipulatorów 

wprowadzonych do jamy otrzewnej 

przez 5-10 mm nacięcia w powłokach 

brzucha, stał się standardem w leczeniu 

kamicy pęcherzyka żółciowego, 

nadnerczy, operacjach antyrefluksowych, 

czy w leczeniu otyłości. Rozwój 

chirurgii laparoskopowej w leczeniu 

nowotworów odbywa się wolno. Główną 

przyczyną jest przede wszystkim 

brak pewności, czy operacje laparoskopowe 

są tak samo doszczętne, jak 

operacje otwarte w zakresie wycięcia 

zmienionego narządu i całego spływu 

chłonnego, a co za tym idzie niepewność, 

czy czas wolny od choroby i okres 

20 

wytworzyć się oporność krzyżowa na 

inne leki z tej samej grupy. Istnieje też 

oporność farmakologiczna, wynikająca 

z niemożności utrzymania właściwego 

stężenia leku przez dłuższy czas. 

– Skąd wiadomo, że leczenie przynosi 

oczekiwane skutki? 

– W trakcie leczenia prowadzi się badania 

diagnostyczne umożliwiające ocenę 

aktualnego stanu miejscowego i ogólnego, 

chorego poddanego chemioterapii, 

pozwalające lekarzowi prowadzącemu 

ocenić, czy uzyskujemy zamierzony 

efekt terapeutyczny. W tym miejscu 

należy zwrócić uwagę, że inne będą 

kryteria oceny efektywności leczenia 

w przypadku leczenia uzupełniającego, 

a inne w przypadku chemioterapii paliatywnej. 

– Czy w czasie chemioterapii można 

przyjmować inne leki? 

– Oczywiście, w trakcie chemioterapii 

można przyjmować leki stosowane 

całkowitego przeżycia będą porównywalne 

w obu metodach. Należy pamiętać, 

że nieradykalne leczenie chirurgiczne 

oznacza pewną wznowę procesu 

nowotworowego, który doprowadzi 

do śmierci chorego, a uzupełniające 

leczenie z użyciem chemioterapii, czy 

radioterapii nie poprawi rokowania. 

W licznych badaniach udowodniono, 

że dostęp laparoskopowy skraca czas 

powrotu do pełnej sprawności, zmniejsza 

zapotrzebowanie na leki przeciwbólowe, 

powoduje mniejszy defekt 

kosmetyczny u operowanego chorego, 

ale jednocześnie wydłuża czas trwania 

procedury chirurgicznej i podnosi 

jej koszty głównie z powodu konieczności 

użycia jednorazowych, drogich 

narzędzi. Należy jednak pamiętać, że 

w chirurgii onkologicznej priorytetem 

jest wyleczenie lub przynajmniej uzyskanie 

długiego, wolnego od wznowy 

przeżycia. Aspekt kosmetyczny, choć 

z pewnością ważny, ma znaczenie dru- 


z powodu współistnienia innych chorób, 

o ile te leki nie są absolutnie przeciwwskazane 

przy podawaniu określonych 

leków cytostatycznych. Trzeba wówczas 

znaleźć odpowiedniki leków, które nie 

powodują kolizji z podawanymi cytostatykami 

lub je, o ile jest to możliwe, 

odstawić na okres chemioterapii. O ile 

leki te trzeba koniecznie przyjmować, 

należy spróbować znaleźć taki schemat 

leczenia onkologicznego, który byłby 

dla chorego w tym przypadku optymalny. 

Ponieważ nie padło pytanie o radioterapię, 

która stanowi równie ważną 

jak chemioterapia i chirurgia dziedzinę 

w leczeniu nowotworów złośliwych, 

chcę powiedzieć, że w Olsztynie mamy 

zakład radioterapii jeden z najlepiej wyposażonych 

w Polsce, gdzie chorzy są 

leczeni według światowych norm i standardów. 

– Tak, to na pewno bardzo ciekawy 

temat, może na kolejny wywiad. 

Dziękuję bardzo. 


gorzędne. Udowodniono co prawda, 

że wyniki leczenia z dostępu laparoskopowego 

i klasycznego są porównywalne, 

ale dotyczy to wyłącznie zabiegów 

wykonywanych w ośrodkach 

referencyjnych i u chorych z niskim 

stopniem zaawansowania nowotworu. 

Ja sam uprawiam chirurgię laparoskopową 

w leczeniu ostrych schorzeń 

jamy brzusznej i resekcjach zmian zapalnych 

od kilkunastu lat. W naszym 

Oddziale planujemy stosowanie tej 

metody w leczeniu nowotworów. Musi 

to jednak przebiegać ewolucyjnie, a nie 

rewolucyjnie.


– Czy w naszym szpitalu była już 

wykonywana taka operacja? 

– Tak, ale w przypadkach nowotworów 

łagodnych. Przeprowadziliśmy resekcje 

jelita grubego oraz adrenalektomie 

laparoskopowe, czyli usunięcie guzów 

nadnercza z dostępu laparoskopowego. 

– Czy oddział powinien być specjalnie 

przygotowany do takich 

operacji? 

– Posiadamy niezbędny sprzęt: wysokiej 

klasy laparoskop, nóż harmoniczny, 

urządzenie do elektrokoagulacji 

Ligasure i endostaplery. Zespół chirurgów 

szkoli się w zakresie doskonalenia 

tej techniki operacyjnej. Największym 

jednak problemem jest dostępność 

sali operacyjnej. Przy obecnej strukturze 

Bloku Operacyjnego wykonanie 

wielogodzinnej operacji laparoskopowej, 

którą klasycznie można wykonać 

Zdjęcie z rezonansu piersi 

Rezonans piersi 

Operacja z użyciem laparoskopu 

w ciągu 2 godzin, jest nieracjonalne. 

Póki co poszerzamy umiejętności w innych 

ośrodkach i czekamy na otwarcie 

nowego Bloku. 

– Jakie inne, nowoczesne metody 

leczenia stosuje się w onkologii? 

– Największy postęp nastąpił w leczeniu 

systemowym i polega przede 

wszystkim na wprowadzeniu do terapii 

leków ukierunkowanych molekularnie.Najnowocześniejsze 

techniki 

wizualizacyjne 

(PET, NMR, TK, 

cyfrowa mammografia,endoultrasonografia)umożliwiają 

skuteczne 

wykrycie bardzo 

małych ognisk 

nowotworu lub 

zmian przednowotworowych, 

a także 

monitorowanie 

leczonych chorych 

w celu wykrycia 

wczesnych wznów. 

Endoskopia zabiegowa 

pozwala nie 

tylko na pobieranie 

wycinków 

z guza, ale również 

na radykalne 

leczenie zmian 

wczesnych, a w przypadkach paliatywnych, 

na skuteczne udrażnianie 

niedrożnych narządów. W chirurgii 

onkologicznej sama technika operacyjna 

opiera się na tych samych co 

dawniej pryncypiach. Innowacją jest 

z pewnością wprowadzenie technik 

lokalizacyjnych z użyciem radioznacznika, 

który umożliwia precyzyjne usunięcie 

tzw. węzła wartowniczego, czy 

niepalpacyjnej zmiany podejrzanej 

o rozrost nowotworowy. Nowością jest 

zastosowanie śródoperacyjnej radioterapii 

w leczeniu raka trzustki, żołądka 

i piersi. Chirurdzy onkolodzy tego 

Szpitala mają nadzieję na wprowadzenie 

tej metody w leczeniu uzupełniającym 

raka piersi, tym bardziej, że do jej 

stosowania nie jest potrzebne posiadanie 

Zakładu Radioterapii. I wreszcie 

skojarzenie chirurgii i chemioterapii, 

czyli chemioterapia dootrzewnowa. 

Metoda w pełni zaakceptowana i stosowana, 

również w Oddziale Ginekologii 

Onkologicznej naszego Szpitala, 

przy leczeniu raka jajnika, zaczyna być 

wprowadzana także do leczenia wewnątrzotrzewnowego 

rozsiewu nowotworów 

innych narządów jamy brzusznej, 

np. żołądka. 



21

This is Africa 

Afryka – zaskakująca, pełna kontrastów, daleka od naszych tradycji 

i schematów. Niecodzienna, nieprzewidywalna, będąca 

wyzwaniem i przygodą. To raj dla zmysłów – ciepłe, egzotyczne 

powietrze, nocne dźwięki świata zwierząt ukrytego w bujnej roślinności. 

Codzienne życie lokalnej społeczności na pograniczu 

chaosu i jednoczesnej harmonii ludzi i całej reszty mechanicznego 

świata. I wciąż dwie skrajności. Zwyczajna, bolesna normalność 

skontrastowana z tą bogatszą stroną, schowaną za twardym 

murem nie do przebicia, gdzie trwa salonowe życie. 

This is Africa – światowe lotnisko w Nairobi, 

gdzie giną bagaże z całym naszym 

dobytkiem, nocny rajd przez miasto 

i owy pierwszy nocleg, gdzie wita nas 

martwa jaszczurka pod prysznicem gotowa 

do wymasowania stóp. Ale to nie 

jest ważne – bo całkiem niedaleko, dwie 

„paszportowo-wizowe” pieczątki stąd 

stoi Kilimandżaro ze swą lodową czapą 

i czeka na nas. 

22 

Góra Złych Duchów 

Kilimandżaro jest najwyższym szczytem 

afrykańskiego kontynentu, znajduje się 

na terenie Tanzanii przy pograniczu 

z Kenią. Jest to wygasły wulkaniczny 

masyw o 3 kraterach: Shira (3940 m.), 

Mawenzi (5150 m.) i Kibo – z punktem 

Uhuru Peak sięgającym wysokości 

5895 m. W przeszłości górę nazywano 

„Górą Złych Duchów”, natomiast w języku 

suahili „Iskrzącą się Górą”. Plemiona 

Masajów uważają Kilimandżaro 

za siedzibę Bogów. Na zboczach wulkanu 

można zaobserwować charakterystyczną 

piętrową roślinność, począwszy 

od sawanny przez zielone lasy, do 

wiecznego śniegu i lodowców. Lodowa 

czapa na szczycie góry posiada około 

12 tys. lat. 

Pierwszym Polakiem, który zdobył „Kili” 

był Antoni Jakubski w 1910 roku. Wejście 

na wierzchołek góry możliwe jest kilkoma 

drogami, aktualnie wymienianych 

jest 7. Nasza grupa wybiera tzw. wariant 

Marangu Route, zwany także Coca-Cola 

Route. Dojście do punktu szczytowego 

zajmuje w tym wypadku 4 dni. I tak 

kolejno zmierzamy do miejsc noclegowych: 

Mandara Hut (2709 m.n.p.m.), 

Horombo Hut (3726 m.n.p.m.), Kibo 

Hut (4708 m.n.p.m.) skąd ma miejsce 

atak szczytowy. 

Kto wniesie jajka 

Wyprawę rozpoczynamy od załatwienia 

formalności związanych z wejściem do 

Kilimanjaro National Park, obowiązko- 

wo towarzyszą nam wykwalifikowani 

przewodnicy, bez których poruszanie się 

po Parku jest zabronione. Swoje wsparcie, 

poradę i miejscowe przyśpiewki zapewniają 

nam Diskcon i Kevin. Przed 

wejściem do bram Parku następuje 

ważenie i rozdział naszych plecaków 

pomiędzy poszczególnych tragarzy. 

Warto zaznaczyć, iż są to osoby bardzo 

sprawne i sprytne, a ich rytmiczny i spokojny 

krok hipnotyzuje. Nawet przytroczone 

do plecaków palety z jajkami bez 

uszczerbku są wnoszone na znaczną 

wysokość. 

Droga, którą pokonujemy pierwszego 

dnia liczy około 12 km, idziemy przez 

tropikalny las deszczowy i wedle naszego 

Przewodnika zawsze pada tu deszcz 

w okolicach godziny 14. W naszym 

przypadku to jednak się nie sprawdza. 

Tego dnia ani jedna kropla deszczu nie 

urzekła nas swym zaszczytnym naznaczeniem. 

Gdy dochodzimy do naszego 

pierwszego obozu noclegowego wpisujemy 

się do specjalnej Księgi przygotowanej 

dla osób chcących zdobyć Kili. 9 

wpisów z Polski. Aż miło popatrzeć. 

Do naszej dyspozycji są wieloosobowe 

drewniane domki, trzeba pamiętać o ich 

zamykaniu w ciągu dnia, gdyż wieczorem 

można mieć pod łóżkiem niezapowiedzianych 

gryzoniowych towarzyszy. 

To jednak nie stanowi problemu – przy 

świetle czołówki karciane partyjki rozgrywany 

energicznie. 

Bara Bara 

Kolejne dni wędrówki to stopniowe 

pokonywanie wysokości, aklimatyzacja 

i regularne zażywanie leków przeciwmalarycznych. 

Podziwiamy widoki, 

miejscową roślinność (wrzosowiska, 

łąki i pustynię alpejską), walczymy z palącym 

słońcem, a co niektórym (właśnie 

mi) udaje się tak przypiec małżowiny 

uszne, że praktycznie do końca wyprawy 

mamy w grupie prawdziwego Królika. 

Drużyna Pierścienia 

This is Africa 

Kili w pełnej odsłonie 


Noce robią się coraz chłodniejsze, a poranki 

coraz bardziej malownicze. Na wysokości 

około 3700 m. dzieją się czary – 

stąpamy nad chmurami. Rozwijamy się 

również edukacyjne: poznajemy kilka 

słów w języku suahili: jambo – cześć, hakuna 

matata – nie ma sprawy (nie mylić 

z hakuna matiti – co znaczy nie ma… 

cycków), asante sana – dziękuje bardzo, 

pole, pole – powoli, nakupenda – kocham 

cię. Cała grupa zapamiętała także 

wyrażenie bara bara, co znaczy…droga. 

Wysokość i wahania temperatury powoli 

dają o sobie znać, część z nas nie odczuwa 

żadnych dolegliwości, niektórzy natomiast 

są już zmęczeni i osłabieni, pojawiają 

się też jelitowe rewolucje, a także 

małe zniechęcenia do przyjmowania 

jakichkolwiek posiłków. Dzielimy się na 

ostrożnych niejadków oraz szalonych 

Makłowiczów próbujących wszystkiego. 

Są momenty przerażenia, kiedy widzimy 

jak z góry zwożeni są inni turyści, 

których zmogła choroba wysokogórska. 

I wtedy zapada cisza. 

Atmosfera jest jednak dobra, każdy 

z nas czeka na atak szczytowy, mierząc


Szlak Coca-Cola 

się w myślach z własnymi lękami i obawami. 

Kojąco działa mocny wdech, skierowanie 

wzroku w kierunku nieznanego 

i podziwianie piękna natury. Sił dodaje 

afrykański wschód słońca, żarcik kompana 

wędrówki i kijki trekingowe dzierżone 

w dłoniach niczym waleczne miecze. 

Uhuru Peak 

Atak szczytowy zaczynamy o godzinie 

23:30, startujemy z wysokości 4700 m. 

Do pokonania mamy przewyższenie 

1000 metrów. Odziani w najcieplejsze 

ubrania, stuptuty, łapawice, ruszmy 

w świetle czołówek pod górę. Niebo jest 

bezchmurne, czuć lekki powiew wiatru, 

temperatura spadła poniżej zera. Oprócz 

nas ze schronu wyruszają jeszcze inne 

grupy. Każdy w swoim tempie pokonuje 

kolejne metry wysokości. W oddali wysoko 

widać tylko małe światełka czołówek 

innych wędrowców, wydaje się, że 

to już blisko. 

Wciąż idziemy, ręce zaczynają marznąć, 

chwilowa przerwa na rozgrzanie, łyk herbaty 

i parę krzepiących słów. Wysokość 

zaczyna na nas działać, grupa się rozdziela… 

szukam systemu by dojść, wyrów- 

Z poszewką na szczycie 

Przed szczytem 

nać oddech – krok, oddech, spojrzenie 

w górę, w bok, w doł – myśli- jak tam 

reszta i okresowo kusząca perspektywa 

zatrzymania się i dotrzymania towarzystwa 

głazowi mijanemu po drodze. 

Przekraczamy wysokość 5000 m. Jesteśmy 

już wyraźne z przodu, sił przybyło, 

nie stajemy; idziemy dalej, docieramy 

do Gilimans Point – najgorsze podejście 

za nami. Tu mały odpoczynek, nie na 

długo. Ruszamy dalej, już prosto, manewrujemy 

między skałkami, ślizgamy 

się na śniegu... wschodzi słońce, barwy 

pomarańczy zalewają niebo… robi się 

cieplej… jesteśmy. Przed nami Uhuru 

Peak – Szczyt Wolności. 

To już, chyba, nie wierze, ale jednak… 

jest 7:10… ściskamy naszego przewodnika, 

który wiernie towarzyszył nam przez 

całą drogę. Nie wiem jak reszta naszych 

grupowych umysłów, ale u mnie najwyższe 

obroty – stoję i rozglądam się, obok 

lodowiec... morze chmur, a pod nogami 

ogromny krater – i ja w tym wszystkim. 

Wyciągam Cole, parę łyków – na zdrowie… 

czekamy na resztę grupy. 

Pamiątkowe zdjęcia, kradniemy widoki. 

Nasza oddziałowa podpisana Przygodowa 

Poszewka honorowo zostaje 

utrwalona na szczycie. Sesja zdjęciowa 

trwa – Poszewka z przodu, pod skosem, 

na wietrze z Dicksonem, na tle lodowca, 

jako szal na szyi... Wszyscy są zadowoleni, 

dumni, ale i zmęczeni. Udało się. 

Na szczycie robi się coraz tłoczniej – 

uciekamy. 

Schodzenie daje możliwość ciągłego 

chłonięcia widoków. Przed nami ogromna 

przestrzeń, czyste, błękitne niebo, 

słońce rozgrzewa twarz. Odzywa się pragnienie 

– ooo woda w butelce zamarzła... 

Zejście w dół to sprint. Nasz przewodnik 

prawie zbiega ze szczytu, dotrzymujemy 

mu więc kroku. To prawie jak szybki 

Widok chmur na szczycie 

zjazd na nartach. Ogromne piargi. Rozpędzamy 

się. Kurz jest wszędzie, a może 

to pył wulkaniczny... Pamiętajmy jednak, 

że tak szybkie tracenie wysokości też nie 

jest dobre. Przekonałam się o tym. Po 

około 2 godzinach jesteśmy w obozie 

(Kibo Hut). Wita nas kubeczek zimnego 

soku i... chłopak otrzepujący nas miotełką 

z kurzu. Musimy chwile odpocząć bo 

niebawem zaczniemy schodzić do kolejnego 

obozu położonego niżej, gdzie spędzimy 

noc, by następnie rano zejść już do 

bram Parku. Zrzucamy zakurzone ubrania, 

pora poleżeć. Zmęczone ciało odpoczywa, 

ale umysł analizuje wrażenia. 

A może teraz Ameryka Południowa… 

Iza Król 

Metryczka wyprawy: 

• Wyprawa została zorganizowana przez Polski 

Klub Alpejski. 

• Odbyła się w terminie 15-28.01.2011 r. 

• Wzięło w niej udział 8 osób z różnych 

regionów Polski. 

• Nasze strony i szpitalne „podwórko” 

reprezentowały 2 osoby: Iza Król i Kamila 

Cybulska. 

• Wszyscy uczestnicy zdobyli Kilimandżaro. 

• Na szczyt została wniesiona tzw. Przygodowa 

Poszewka wykonana z niezniszczalnego, 

kosmicznego materiału. Zostały na niej 

złożone podpisy i fantazyjne malunki 

szalonych Neurochirurgicznych Pielęgniarek 

i Doktorów. 

23

24 

Podziękowanie 

Wdzięczny pacjent (motocyklista) Bogdan Grotkowski 

wraz ze swoją wspaniałą matką Teresą Grotkowską. Przesyłamy 

moc pozdrowień, wyrazy uznania i wielkiego szacunku 

dla dr. Ordynatora Onichimowskiego i dla dr mnie leczącej 

Ewy Gawlikowskiej oraz dla wszystkich lekarzy i pielęgniarek 

Oddziału Intensywnej Terapii, którym zawdzięczam, że 

żyję. Wasza ogromna wiedza i zawodowe zaangażowanie 

jest nieocenione – umiejętności na najwyższym poziomie. 

Jeszcze raz Wielkie Dzięki składamy na Wasze ręce i Wielki 

Bóg zapłać za wasz wspólny wkład i za wspaniałą, fachową 

opiekę oraz za uratowanie mojego życia. Jest to Wielkim Darem 

dla mnie. Dzięki Waszej wspaniałej opiece ja żyję (a było 

bardzo ze mną źle). To również zasługa i Dar z Niebios. 

Wyrazy szacunku i wielkiej wdzięczności 

przesyła pacjent Bogdan Grotkowski ze swoją 

mamą ze Szczytna 

Słowa uznania i podziękowania 

Dnia 02.02.2011 r. zostałem przyjęty w terminie planowym 

do Oddziału Nefrologicznego, Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych 

w celu wykonania pogłębionej diagnostyki nadciśnienia 

tętniczego. Już od Izby Przyjęć Szpitala i w Oddziałach 

był przyjazny i życzliwy kontakt z personelem medycznym 

i pomocniczym. W czasie tygodniowego pobytu, w ciągu 

dnia i na dyżurach, odczuwa się zainteresowanie pacjentami 

ordynatora, asystentów i lekarzy stażystów – pani Agnieszka 

Parda, pan Maciej Sankowski. Kompetencja, dyspozycyjność 

i wysoki poziom etyczny personelu potwierdza realizowaną 

misję Szpitala: „Pacjent przede wszystkim”. W swoim 

imieniu oraz pacjentów z oddziału pragnę wyrazić szczere 

uznanie i gorące podziękowania dla całego personelu Oddziału 

Nefrologii i pionu diagnostycznego Szpitala Specjalistycznego. 

Ponadto życzę rychłego i efektywnego rozwoju 

kompleksu z Transplantologią w Olsztynie. O potrzebie takiego 

Centrum świadczy zdanie specjalistów: „każdy pacjent 

geriatryczny jest nefrologiczny”. 

Z serdeczną wdzięcznością 

Stanisław Rumiński, lekarz – senior 

Sz. P. Irena Kierzkowska Dyrektor 

Na Pani ręce pragnę serdecznie podziękować panu doktorowi 

Januszowi Pieczyńskiemu z Oddziału Okulistycznego, 

który dnia 28.XII.2010 r. przeprowadził zabieg – usunięcie 

brodawki na powiece mojego oka, którego się bałam, gdyż 

miał być przeprowadzony przeszczep skóry – (wynik dobry). 

Pierwszy kontakt z panem doktorem był bardzo dobry 

z czego się ucieszyłam, okazał się wspaniałym, radosnym, 

cudownym człowiekiem – świetne relacje pacjent- lekarz, 

co było dla mnie bardzo ważne. Panu doktorowi Januszowi 

Pieczyńskiemu z całego serca dziękuje – i życzę dużo, dużo 

zdrowia, pogody ducha, spełnienia wszystkich marzeń, wiele 

szczęścia w życiu osobistym, jak również wiele szczęścia 

i powodzenia w pracy zawodowej. 

Z wyrazami szacunku pacjentka 

Krystyna Michalak 

Dyrekcja Szpitala 


Zdrowie jest najpierwszym darem... 

Zwracam się do Dyrekcji Szpitala Wojewódzkiego, aby 

wyrazić swoje zadowolenie z usług jakie oferujecie na 

Szpitalnym Oddziale Ratunkowym. Trafiłam do niego na 

początku października 2010 r. z niewinnie wyglądającym 

uszkodzeniem rzepki kolanowej, przyjął mnie przemiły pan 

dr Rakesh Jalali. Dziś, gdy okazuje się, że stopień uszkodzenia 

mojego kolana jest dość duży, tym bardziej pragnę 

wyrazić swoje zadowolenie i wdzięczność, że zostałam obdarzona 

niezwykłym wsparciem i pomocą pana doktora 

Jalali. Jestem osobą młodą (mam 21 lat) i zaoferowana pomoc 

bardzo dużo dla mnie znaczyła. Mimo długiej i ciężkiej 

rekonwalescencji przypuszczam, że gdyby nie interwencja 

dr Jalali, ten okres znacznie by się wydłużył. Jestem Mu 

ogromnie wdzięczna i uważam, że to właściwy człowiek na 

właściwym miejscu :) Mam nadzieję, że moje zadowolenie 

znaczy dużo dla Państwa Szpitala. A dr. Jalali będę chwaliła 

gdzie tylko będzie można :) 

Pozdrawiam 

Anna Szumna 

Szanowne Panie, 

Na ręce Dyrekcji Szpitala, chciałabym złożyć najserdeczniejsze 

i najgorętsze podziękowania za leczenie mojego taty: 

mój ojciec (Piotr Ukarma – 85 lat) był leczony w Oddziale 

Nefrologii od 4-go września do 6-go października 2010 r. 

Jestem ogromnie wdzięczna za opiekę jaką tata miał w tym 

oddziale: fantastyczna i kochana pani dr Kwella, bardzo pomocne 

i cierpliwe panie pielęgniarki, personel, który jest odpowiedzialny 

za czystość, posiłki etc. Mój tata czuł się w tym 

oddziale bardzo dobrze, miał ogromne zaufanie do lekarzy 

i pań pielęgniarek. Ja również (zestresowana w tej sytuacji 

ogromnie) otrzymałam ogromne wsparcie. Nie mieszkam 

w kraju, tym trudniej jest znieść sytuację, gdy rodzice są 

chorzy i potrzebują pomocy. Gdy wyjeżdżałam z Polski miałam 

uczucie, że mój ojciec jest w miejscu, gdzie będzie miał 

zapewnioną dobrą lekarską i pielęgniarską opiekę. I nie myliłam 

się. Widziałam wiele szpitali, w wielu krajach, sama 

jestem lekarzem, tym lepiej umiem docenić profesjonalność 

zespołu, który pracuje pod egidą niezwykłego Pana Profesora 

Stompora. 

Ja się powtarzam (bo napisałam to już do pana Profesora), 

ale powiem jeszcze raz: 

Czasem aniołowie zstępują na ziemię i tak się dzieje 

w/w oddziale/klinice nefrologii w Szpitalu Wojewódzkim 

w Olsztynie, gdzie szefem jest pan Profesor Stompór. W tej 

klinice lekarz naprawdę nachyla się z troską nad pacjentem 

i słucha jego skarg, pan Profesor rozmawia z pacjentem 

i rodziną, panie pielęgniarki pomagają. Będąc w tym szpitalu 

myślałam czasem, że jestem w Szwajcarii (tu mieszkam 

i znam ten system najlepiej). 

Moja wdzięczność jest nieskończona: ja nie wiem czy tata 

wyzdrowieje, ale wiem, że w Oddziale Nefrologii zrobiono 

wszystko, co było możliwe, dlatego na ręce Dyrekcji Szpitala 

składam najserdeczniejsze podziękowania. 

Z wyrazami szacunki i wdzięczności 

Lidia Ukarma


Podziękowania 

W dniu 23 września 2010 roku przeszedłem w WSS w Olsztynie 

zabieg usunięcia zaćmy z oka lewego. Zabieg przeprowadziła 

pani dr Maria Kapusto. Bardzo chcę podziękować 

za udany zabieg i dobrą opiekę. 

Z poważaniem 

Czesław Prokop 


W imieniu córki Emilii Stachurskiej, przyjętej w stanie 

krytycznym na SOR Waszego Szpitala w dniu 14.09.2010 r., 

a następnie intensywnie leczonej na Oddziale Gastroenterologicznym 

do dnia 17.09.2010 r., pragnę serdecznie podziękować 

za życzliwą opiekę i profesjonalne leczenie przez wszystkie 

zespoły lekarsko-pielęgniarskie. Podczas pobytu na SOR, 

jak i później na Oddziale pod nadzorem Pani dr Doroty Tyllo, 

córka otoczona była wnikliwą opieką przez kolejnych lekarzy 

dyżurnych, a przede wszystkim bezpośrednio przez całą 

rzeszę troskliwych pielęgniarek. Ze swojej strony dziękuję za 

to, co najważniejsze: za utrzymanie córki przy życiu, które 

było poważnie zagrożone. Za uratowanie tego, co dla mnie 

najcenniejsze, składam wyrazy wdzięczności i najwyższego 

uznania. 

Roman Stachurski 


W dniach od 20 do 27 sierpnia 2010 r. przebywałem w Oddziale 

Neurochirurgicznym. Miałem przeprowadzoną operację 

neurochirurgiczną, związaną z „ewakuacją krwiaka 

przymózgowego lewostronnego”. Muszę z ogromną satysfakcją, 

a jednocześnie z głęboką wdzięcznością stwierdzić, że 

zarówno personel medyczny, jak i pomocniczy wykazał się 

troską o stan mojego zdrowia i dobre samopoczucie. Spotkałem 

się z troską, uprzejmością, miłym słowem i – tak ważnym 

dla pacjenta – życzliwym, pogodnym uśmiechem. Za to 

wszystko serdecznie wszystkim dziękuje. Szczególne dowody 

wdzięczności i gorące podziękowania należą się panu doktorowi 

Rafałowi Staszkiewiczowi, lekarzowi prowadzącemu, 

który mnie operował, za sprawne wykonanie zabiegu, za 

podtrzymanie na duchu mnie i mojej żony, za wiecznie błąkający 

się na twarzy pogodny uśmiech i za dowcip. Tak sobie 

wyobrażałem dobrego lekarza. Oczekiwania te pan doktor 

Rafał Staszkiewicz całkowicie spełnił. Nie zawahałbym się, 

jeśli taka potrzeba by zaszła (oby nie, bo wolałbym jednak 

możliwie jak najdłużej, a najlepiej do końca mych dni być 

zdrowy), ponownie oddać się w Jego ręce. 

Z wyrazami szacunku i wdzięczności 

Tadeusz Narkiewicz 

Sz. P. dr Marzena Kuliś 

Pani Doktor! Proszę przyjąć wyrazy wdzięczności za opiekę 

jakiej doznałem za Pani pośrednictwem. Serce, które Pani 

włożyła w „mój przypadek” oraz przeprowadzona diagnoza 

dają poczucie bezpieczeństwa. Jeszcze raz dziękuje. 

Z wyrazami wdzięczności 

Wiesław Łubiński 

Szanowni Państwo! 

Po tym, co zobaczyłem, w poniedziałek 16 sierpnia 2010 r. 

w Państwa szpitalu, nadal nie mogę dojść do siebie. Na szpitalnym 

oddziale ratunkowym po ataku padaczki znalazł się 

mój przyjaciel Julian Kiryłowicz. Julian mieszka w Płońsku, 

a w Olsztynie był w sprawach prywatnych, w związku z powyższym 

przyjechałem go odebrać ze szpitala. Do Olsztyna 

dotarłem ok. 22, nie udało mi się odebrać przyjaciela, ponieważ 

dostał 2 ataku padaczki, ale mimo wszystko byłem pod 

ogromnym wrażeniem tego, jak zostałem przyjęty przez personel 

szpitala. Lekarzem Juliana była Pani Małgorzata Ciszewska... 

przesympatyczna Pani doktor, która z uśmiechem 

na twarzy wytłumaczyła wszystko, miała czas dla każdego 

pacjenta i pomimo zmęczenia ze spokojem odpowiadała na 

wszystkie pytania rodzin chorych. Pielęgniarki, inni lekarze, 

cały personel, wszyscy przesympatyczni, a przy tym niesamowicie 

profesjonalni i mili. Dlaczego napisałem ów mail? 

Z tego co wiem, ludzie mają to do siebie, że kochają się skarżyć, 

a unikają pochwał. Ze swojej strony pragnę złożyć na 

Państwa ręce podziękowania dla personelu, za tak wspaniałą 

opiekę, tak wspaniałe podejście i tak profesjonalne zajęcie się 

chorymi i ich rodzinami. Naprawdę, moje doświadczenie ze 

szpitalami są zazwyczaj zgoła inne. Patrząc na Państwa szpital, 

aż chce się płacić składki na ubezpieczenie zdrowotne :) 

Pozdrawiam serdecznie 

Daniel Fabrykiewicz 


Składam na Pani ręce serdeczne podziękowania za profesjonalną 

opiekę, życzliwość, podmiotowe traktowanie oraz 

empatię wszystkim pracownikom oddziału otolaryngologii, 

a w szczególności ordynatorowi Bogdanowi Kibiłdzie i lekarzowi 

prowadzącemu Ewie Krasuckiej, a także pielęgniarkom. 

Z poważaniem 

Beata Dzieciątek 


Serdecznie dziękuję za wzorową opiekę oraz operację 

krwiaka mózgu mojego męża Bolesława Hołowni. Operację 

przeprowadził dr Smółka na Oddziale Neurochirurgii tutejszego 

szpitala. Zarówno dr Smółka, jak i cały personel oraz 

siostra Oddziałowa bardzo interesowali się stanem męża, 

pomagali mi w tym trudnym okresie. Oddział ten zasługuje 

na szczególne wyróżnienia. 

Krystyna Hołownia 

25

Ludzie z pasją 

Hobby może łączyć się ze zdobywaniem wiedzy w danej dziedzinie, czy też 

doskonaleniem swoich umiejętności w pewnym określonym zakresie. Głównym 

celem pozostaje jednak przyjemność płynąca z uprawiania pasji. Pani 

Alina Silska, technik elektroradiologii Oddziału Kardiologicznego WSS w 

Olsztynie, każdą wolną chwilę poświęca hafcie gobelinowemu. I nie są to 

proste obrazki. Każdego wprawiłyby w zdziwienie przepiękne repliki dzieł 

Gustawa Klimta, wykonane przez Panią Alinę. 

Tradycje haftu gobelinowego oraz innych 

haftów na kanwie kultywowano 

w Europie na dworach i w przyklasztornych 

pracowniach od czasów późnego 

średniowiecza. Dzięki mrówczej pracy 

powstawały tam między innymi wspaniałe 

gobeliny i kunsztowne pokrycia 

na meble. Tą w najwyższym stopniu 

dekoracyjną techniką, polegającą na 

haftowaniu prostymi ściegami całych 

płaszczyzn, najczęściej kanwy, osiągano 

wręcz niewyobrażalne efekty zdobnicze. 

– Z haftem gobelinowym i krzyżykowym, 

po raz pierwszy zetknęłam się 

32 lata temu – mówi Alina Silska. – 

Byłam na wakacjach we Francji i tam 

sąsiadka mojej rodziny poprosiła mnie, 

abym wyszyła jej czerwonego kapturka 

właśnie haftem krzyżykowym, miała 

gotowe motywy, namalowaną kanwę. 

Powiedziała, że nauczy mnie wszystkiego 

i jeśli sama wyszyje obraz, wtedy 

podaruje mi wyhaftowanego precyzyjnie 

muszkietera. To była dla mnie na 

tyle duża motywacja, że osiągnęłam 

cel. Od tego momentu zaczęła się moja 

przygoda z haftem. Zresztą zawsze interesowały 

mnie robótki ręczne, moja 

mama szydełkowała, robiła na drutach 

i takie zamiłowanie zaszczepiła również 

we mnie. 

26 

Radość dla oka 

Z teoretycznie prostych ściegów otrzymuje 

się skomplikowane obrazy o stonowanej 

fakturze, a wyszukane ściegi 

umożliwiają stworzenie wyrafinowanych, 

efektownych i artystycznych ha- 

ftów. Obydwie techniki są bardzo pracochłonne 

i dodatkowo wymagają spokoju 

i wyciszenia. Dlatego Pani Ala wyszywa 

najchętniej rano, około 5 godziny. 

– Już przyzwyczaiłam się do takiego 

rytmu dnia, że wstaję znacznie wcześniej, 

niż powinnam. Włączam spokojną 

muzykę, parzę sobie kawę i haftuję. 

W takich momentach czerpię najwięcej 

przyjemności z wyszywania i czuję, że 

ładuję swoje akumulatory. To mnie po 

prostu odstresowuje. Oczywiście, że są 

też takie okresy w życiu, kiedy jest więcej 

zawirowań i nie mogę poświęcić na 

haftowanie tyle czasu, ile bym chciała, 

na szczęście jest ich niewiele. 

Prace nad dużym wzorem mogą zająć 

Pani Ali nawet 4 miesiące, w związku 

z tym, że wybiera skomplikowane motywy, 

trudne, gdzie często zmienia się kolor 

i pojawiają się odcienie. Pani Ala wyszywała 

haftem krzyżykowym również 

obrusy, serwety, poduszki. Obecnie odstąpiła 

od tego rodzaju prac i skoncentrowała 

się jedynie na obrazach. W jej 

pracach pojawiają się zarówno postacie 

sakralne, współczesne, pejzaże, martwa 

natura, jak i repliki znanych malarzy, 

np. Gustawa Klimta. 

– Fascynują mnie ludzie, dlatego wyszywam 

osoby w różnych sytuacjach. 

Są to motywy kolorowe, trudne do 

wykonania, ale przynoszące dużo radości 

dla oka. 

Podczas, gdy niegdyś posługiwano się 

narysowanym wcześniej wzorem, obecnie 

można kupić kanwę z już nadrukowanymi 

kolorowymi motywami. Pani 

Ala pomysły na motywy czerpie przede 


Alina Silska 

wszystkim z gazet tematycznych. Dobiera 

je do wnętrza, w którym chce 

dany obraz powiesić, dostosowuje go 

kolorystycznie wg własnego spojrzenia 

i upodobania. 

Wykonane przez Alinę Silską prace 

przede wszystkim są dekoracją jej 

mieszkania. Czasami jednak tak misternie 

wyhaftowane obrazy trafiają w ręce 

jej przyjaciół, czy znajomych, jako okolicznościowy 

prezent. 

Starsze dwie córki Pani Aliny również 

odziedziczyły ten talent. – Kiedyś 

w wieku licealnym więcej wyszywały, 

teraz na studiach mają na to mniej 

czasu, ale marzą o tym, aby wrócić do 

haftowania. Pewnie jest to zaszczepione 

w genach, bo nie tylko mama, ale 

i moje siostry również wyszywały. To 

naprawdę ciekawe i pożyteczne zajęcie. 

Osobiście wolę mieć w domu własnoręcznie 

wykonane prace, niż zakupione 

w sklepie i zrobione przez obcą osobę. 

Każdy musi znaleźć coś dla siebie, jakieś 

zajęcie, które potrafi chociaż na 

chwilę przenieść człowieka w inny wymiar 

od otaczającej go rzeczywistości 

i przyziemnych spraw. 

Alina Silska 

meg 

od 10 lat pracuje w Wojewódzkim Szpitalu 

Specjalistycznym w Olsztynie, początkowo 

w Dziale Diagnostyki Obrazowej 

jako technik elektroradiologii, a obecnie 

w Oddziale Kardiologicznym w Pracowni 

EKG i Prób Wysiłkowych.


Krzyżówka 

Jolka 

Objaśnienia 69 haseł podano w przypadkowej 

kolejności. W diagramie ujawniono wszystkie 

litery: B, F, H, J i U. Na ponumerowanych polach 

ukryto 42 litery hasła, które stanowi rozwiązanie. 

Jest nim przysłowie polskie. 

Hasło w zaklejonej kopercie prosimy zostawić 

w Kancelarii Szpitala. Na kopercie prosimy 

podać imię, nazwisko i miejsce pracy. Wśród 

autorów prawidłowych rozwiązań wylosujemy 

osobę, która otrzyma ciekawe książki oraz koszulkę 

i daszek z logo szpitala. 

Wydawca 

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny 

w Olsztynie 

Redaktor naczelny 

Kornelia Kotwicka 

Koncepcja graficzna 


Zespół redakcyjny 

Alicja Biernacka 

Magdalena Kantorczyk 


Stała współpraca 

Alicja Markiewicz 

Emilia Paszkowska 

Hanna Taraszkiewicz 

Jerzy Badowski 

Radek Kowalski 

Zdjęcie na okładce 

Radek Kowalski 

Zdjęcia udostępnili 

Iza Król 

Adres redakcji 

10-561 Olsztyn, ul. Żołnierska 18 

Dział Zarządzania, Marketingu i Promocji 

tel. 89 538 63 06 

marketing@wss.olsztyn.pl 

kkotwicka@wss.olsztyn.pl 

www.wss.olsztyn.pl 

Druk i przygotowanie 

Studio Blenam 

tel. 89 526 35 52, www.blenam.pl 

Nakład 

1200 bezpłatnych egzemplarzy 

Redakcja zastrzega sobie prawo 

do skrótów i zmiany tytułów. 

Rozwiązanie krzyżówki z poprzedniego numeru Pulsu Szpitala: „Uśmiech łamie mury, a tak mało kosztuje” 

Nagrodę – bon do zrealizowania w szpitalnym bufecie otrzymuje pani Małgorzata Lubańska. Gratulujemy! 

Nagroda do odebrania w Dziale Zarządzania, Marketingu i Promocji. 

B 

U 

31 

13 

B B 36 

17 5 33 

F 

26 

H 

38 21 

U 41 

U 29 

• choroba z wysypką, groźna w ciąży • kiedyś 

z rwaniem i podrzutem • agencja kosmiczna 

USA • kongijska żyrafa • w nocy nalot, 

w dzień ... • kraj Garibaldiego • łaźnia fińska 

•wzywanapocztę•podOlsztynkiemlubzawielką 

wodą • płynie przez Bihać • imię Magomajewa 

• z Kobe i Kioto • zdobycz, trofeum • Idi, dyktator 

z Ugandy • płynie w Bucharze • nieco mniejszy 

od rysia • dodatek, załącznik • Czaka • wlewek 

lub niedoprzęd • miasto z Magic • babiloński 

pan niebios • błękit w Monako • Czeczenia dla 

Czeczenów • narcyz trąbkowy • ród Księstwa 

Modeny • wymiennik ciepła w aucie • stolica 

Mali • naród • kraj w Mezopotamii • białe 

kwitną dla zakochanych • zniesienie • naczynie, 

kanister • połowa ćwierćnuty • prześladowcy, kaci • jezioro na 

Rudzie • bogini niezgody • oficer janczarów • brat, który poszedł 

na wschód • Ubermensch • kawa z Jemenu • ogień na grobie 

• enklawa hiszpańska w Maroku (1958-69) • imię Chruszczowa 

• koncentracyjny • 3-4 kompanie • powietrzny system wczesnego 

ostrzegania i dowodzenia • świt • góry Inków • tor GP San Marino • słowiańskie miejsce 

dla dusz zmarłych • piękno, czar • delfin z Amazonki • odkryte przez Chałubińskiego • drwina 

• płynie w Bernie • Szczeciński lub Wiślany • pionek po promocji • między Pszczyną 

a Rybnikiem • Europejska • snigga • siewna, kosmata lub bób • kamień z reliefem wypukłym 

• Desmond, noblista z RPA • nicpoń • land z Dreznem • Berliński lub Chiński • prezydent 

Portugalii (1976-86) • elekcja • uzdrowisko pod Gorcami 

„BJER” 

U 

42 1 

4 3 

27 

B 

B 

7 

32 15 

25 6 39 

24 35 

8 28 

16 20 23 

30 40 37 

18 14 22 

12 

U U J 

27 

B 

U U 11 

10 34 9 2 

19

fot. Ewa Hanna Kamińska

B - WojewÃ³dzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?