Introduction to Biomonitoring - Kura River Basin
Introduction to Biomonitoring - Kura River Basin
Introduction to Biomonitoring - Kura River Basin
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ԵՄ ծրագիր - Անդրսահմանային գետերի կառավարման երկրորդ փուլ – Քուռի գետավազան<br />
Ծանոթություն ջրի որակի կենսաբանական մոնիտորիգին – տեխնիկական ուղեցույց<br />
լում առաջարկվում է օգտագործել միայն խոշոր անողնաշարավորներին:<br />
Հետագայում այլ բացահայտիչ օրգանիզմներ, ինչպիսին են<br />
բենթոսային ջրիմուռները և մակրոֆիտները, կարող են ևս<br />
ընդգրկվել գետերի կենսաբանական մոնիտորինգում: Հիմնական<br />
պատճառն այն է, որ այլ բացահայտիչ խմբերի վերաբերյալ մեթոդաբանությունը<br />
շատ ավելի թույլ է զարգացած:<br />
Նկար 1. Որպես բացահայտիչ (ինդիկատոր) օրգանիզմներ օգտագործվող<br />
անողնաշարավոր կենդանիների օրինակներ<br />
Բենթոսային խոշոր անողնաշարավորներն այն օրգանիզմներն են,<br />
որոնք բնակեցնում են քաղցրահամ ջրերի հատակային սուբստրատները<br />
(անօրգանական նստվածքներ, աղբ, փայտանյութ,<br />
մակրոֆիտներ, թելանման ջրիմուռներ և այլն): Դրանք համարվում<br />
են այն օրգանիզմները, որոնք բավարար չափեր ունեն, որպեսզի<br />
տեսանելի լինեն առանց խոշորացման, այսինքն` մնում են 0.2-0.5մմ<br />
ցանցի անցքերում: Այս օրգանիզմները, ջրիմուռների հետ մեկտեղ,<br />
քաղցրահամ ջրերի որակի գնահատման ամենալայնորեն կիրառվող<br />
բացահայտիչներն: Այնուամենայնիվ, բենթոսային խոշոր ա-<br />
նողնաշարավորների ուսումնասիրությունները ջրի որակի կենսաբանական<br />
գնահատման ամենատարածված գործիքն են հանդիսանում:<br />
Ընդհանրապես, խոշոր անողնաշարավորները կարղ են ար-<br />
5<br />
ԵՄ ծրագիր - Անդրսահմանային գետերի կառավարման երկրորդ փուլ – Քուռի գետավազան<br />
Ծանոթություն ջրի որակի կենսաբանական մոնիտորիգին – տեխնիկական ուղեցույց<br />
տացոլել մարդածին տարբեր վայրիվերումները և դրանով հնարավոր<br />
դարձնել գետերի ամբողջական գնահատումը: Խոշոր անողնաշարավորների<br />
բացահայտչական բարձր արժեքը ուղղակիորեն<br />
կապված է դրանց էկոլոգիայի և կյանքի պատմության հետ:<br />
Դիմացկունության զգայունությունը աղտոտման տեսակների հանդեպ<br />
և աղտոտման մակարդակի հանդեպ տարբեր է զանազան տեսակների<br />
մոտ, և խոշոր անողնաշարավորները արագ են արձագանքում<br />
ստրեսի գործոններին: Այս և հետևյալ կետերը այն պատճառներն<br />
են, թե ինչու են գետերի անողնաշարավորները հանդիսանում<br />
գետի էկոլոգիական որակի հիմնական բացահայտիչներ.<br />
• Խոշոր անողնաշարավորները լայնորեն տարածված են գետի<br />
ողջ երկայնքով, նմուշառումը դյուրին է, և համեմատաբար<br />
հեշտ է որոշել տեսակները (համեմատած այլ խմբերի,<br />
օրինակ` պլանկտոնային օրգանիզմների հետ),<br />
• Խոշոր անողնաշարավորները համեմատաբար նստակյաց<br />
են և դրա շնորհիվ կարող են ներկայացնել տեղական պայմանները,<br />
• Խոշոր անողնաշարավորները կյանքի բավարար ցիկլ ունեն<br />
(ամիսներից մինչև տարիներ) ժամանակի ընթացքում կրած<br />
ազդեցությունները ինտեգրելու համար,<br />
• Խոշոր անողնաշարավորների համակեցությունները բազմատարր<br />
են և ընդգրկում են բազմաթիվ տեսակներ:<br />
Հետևաբար, հավանականությունը, որ գոնե մեկ տեսակ<br />
կարձագանքի միջավայրի փոփոխություններին` բավականին<br />
մեծ է:<br />
Կենսաբանական մոնիտորինգի ծրագիրը կարող է ասել, թե ինչքանով<br />
է ջրային մարմինը առողջ՝ հիմնվելով ջրային խոշոր անողնաշարավորների<br />
քանակի և տեսակների վրա: Անողնաշարավորների<br />
թվաքանակն ու տեսակային կազմը փոխվում է, երբ ջրային մարմինները<br />
աղտոտված կամ խաթարված են: Օրինակ, աղտոտված<br />
գետակում հաճախ կբացակայեն աղտոտման հանդեպ զգայուն այնպիսի<br />
օրգանիզմները, ինչպիսին են միօրիկները և գարնանաթևիկները,<br />
իսկ գերակշռող կլինեն աղտոտման հանդեպ դիմացկուն<br />
փափկամարմիններն ու տզրուկները:<br />
6
Change language