Introduction to Biomonitoring - Kura River Basin
Introduction to Biomonitoring - Kura River Basin
Introduction to Biomonitoring - Kura River Basin
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ԵՄ ծրագիր - Անդրսահմանային գետերի կառավարման երկրորդ փուլ – Քուռի գետավազան<br />
Ծանոթություն ջրի որակի կենսաբանական մոնիտորիգին – տեխնիկական ուղեցույց<br />
Խոշոր անողնաշարավորների նմուշառումը պետք է իրականացվի<br />
0.5մմ անցքեր ունեցող ցանցով ստանդարտացված նմուշառման միջոցով<br />
գետի հատակի բոլոր տեսակի սուբստրատներից, մասնավորապես՝<br />
քարերի, մանրախճի, բույսերի, խոշոր աղբակտորների և<br />
մանր հատիկավոր նստվածքների վրայից: Նմուշառումն իրականացվում<br />
է, օրինակ, 12 տարբեր կետերում, որոնք բաշխված են մոնիտորինգի<br />
տարածքոմ և ընդգրկում են գետի հատակի տարբեր<br />
տեսակի սուբստրատներ, և հավաքված կենդանիները լցվում են<br />
մեկ նմուշի մեջ:<br />
Շատ կենդանիներ, ինչպիսին են տափակ որդերը, տզրուկները,<br />
փափկամարմինները և գարնանաթևիկի թրթուրները ամուր կպչում<br />
են սուբստրատին և հաճախ անտեսվում և չեն հաշվառվում հիմնական<br />
նմուշում: Այդ պատճառով հիմնական նմուշը համալրվում է<br />
խորասուզված քարերի և խոշոր փայտային մնացորդների վրայից<br />
առանձնյակների ձեռքով հավաքելու միջոցով: Ձեռքով հավաքված<br />
կենդանիները հիմնական նմուշից առանձին են պահվում:<br />
Նմուշառման ժամանակը (սեզոնը) տարբեր կայանների համար<br />
պետք է լինի նույնը, որպեսզի առավելագույնի հասցվի համեմատելիությունը<br />
տարբեր կայանների միջև, ինչպես նաև ելակետային<br />
կայանների հետ: Նմուշառման սեզոնը պետք է ընտրվի գետային ա-<br />
նողնաշարավորների կյանքի ցիկլերին համապատսխան և նմուշառման<br />
պրակտիկ տեսանկյուններից ելնելով, ինչպիսին է, օրինակ`<br />
գետերին հեշտությամբ մոտենալու հնարավորությունը: Այս<br />
գործնական պատճառներից ելնելով նմուշառման ամենանպատակահարմար<br />
ժամանակահատվածներն են ուշ ամառը և աշունը:<br />
Անողնաշարավորները դասկարգվում, իսկ դրանց տեսակները<br />
որոշվում են լաբորատորիայում:<br />
Հիմնվելով տեսակների ցանկի և թվաքանակի վրա` հաշվարկվում<br />
են էկոլոգիական վիճակի մեկ կամ ավելի համապատասխան գործակիցներ<br />
(բիոտիկ ցուցիչներ): Կարևոր է, որ անողնաշարավորների<br />
վերջնական գնահատումը իրենից ներկայացնի մեկ գործակցի<br />
արժեք, որը կարտացոլի կենսաբանական կարգավիճակը:<br />
7<br />
ԵՄ ծրագիր - Անդրսահմանային գետերի կառավարման երկրորդ փուլ – Քուռի գետավազան<br />
Ծանոթություն ջրի որակի կենսաբանական մոնիտորիգին – տեխնիկական ուղեցույց<br />
Մանրէաբանական ցուցանիշներ<br />
Քիմիական անալիզի նպատակով վերցված նմուշին զուգահեռ<br />
նմուշ է վերցվում նաև որոշ ֆեկալ բակտերիաների մոնիտորինգի<br />
նպատակով, քանի որ դրանց առկայությունը ցույց է տալիս կոյուղու<br />
արտանետումներով մակերևութային ջրի աղտոտումը վերին<br />
հոսանքում, ինչը վտանգ է ներկայացնում մարդկանց առողջության<br />
համար:<br />
Լճերի և ջրամբարների կենսաբանական<br />
մոնիտորինգ<br />
Լճերում ու ջրամբարներում ֆիտոպլանկտոնային տեսակների առկայությունն<br />
ու բազմազանությունը կենսաբանական առաջնահերթ<br />
բաղադրիչներից է: Ֆիտոպլանկտոնի մոնիտորինգի համար օգտագործվող<br />
նմուշները նույնն են, ինչ քիմիական ցուցանիշների համար<br />
վերցված նմուշները: Առաջարկվում է պլանկտոնային ցանցով<br />
ևս նմուշառում կատարել:<br />
Ֆիտոպլանկտոնի քանակական մոնիտորինգի համար նմուշ է<br />
վերցվում (օրինակ՝ 100մլ) ջրի ընդհանուր նմուշից ամեն մեկ մետր<br />
դեպի ներքև` մինչև Սեկկիի խորության կրկնակին: Որակական<br />
նմուշ է վերցվում նաև պլանկտոնային ցանցով, օրինակ, 0.02մմ<br />
անցքերով՝ մեկ կամ մի քանի անգամ անցկացնելով պլանկտոնային<br />
ցանցը մոտավորապես Սեկկիի խորության կրկնակի խորությունից<br />
մինչև մակերես: Երկու նմուշներն էլ պահպանվում են:<br />
Ֆիտոպլանկտոնային քանակական նմուշը ուսումնասիրվում է<br />
մանրադիտակով` նմուշի 5-25մլ նստեցման խցիկում նստեցումից<br />
հետո: Տեսակների որոշման և ֆիտոպլանկտոնի տարբեր տեսակների<br />
հաշվարկի մակարդակը պետք է լինի առնվազն այնպես, որ<br />
հնարավոր լինի որոշել հիմնականում հանդիպող տեսակները և<br />
դրանց հարաբերական թվաքանակը (ասենք, 1-5 սանդղակով): Ա-<br />
վելի մանրամասն տեղեկատվություն կարելի է ստանալ, եթե հիմ-<br />
8
Change language