Rok 2008 - Instytut Studiów Politycznych PAN

ędzie realizowana w roku 2009. Dokonano konceptualizacji teoretycznej (legitymizacjadelegitymizacja
i zabiegi legitymizacyjne elit), wybrano obiekt badań (radni sejmików
wojewódzkich), odbyto spotkania z ekspertami od kompetencji i zadań samorządów regionalnych i
urzędów marszałkowskich.
Zakład Badań nad Elitami i Zachowaniami Politycznymi ISP PAN został w maju br. zaproszony
do udziału w międzynarodowym projekcie badawczym pt. PARTIREP, poświęconym reprezentacji
politycznej posłów krajów europejskich. W projekcie bierze udział 12 krajów Europy Zachodniej
oraz Polska i Węgry z Europy Wschodniej. Koordynatorem projektu, finansowanego przez belgijską
Belgian Science Policy i uniwersytety w Antwerpii, Brukseli, Lejdzie i Lowanium, jest Vrije
Universiteit w Brukseli.
W ramach prac przygotowawczych, w międzynarodowym zespole, przygotowano już
kwestionariusz wywiadu internetowego z wszystkimi posłami krajów biorących udział w projekcie.
Na ten temat odbyło się w Brukseli robocze spotkanie krajowych koordynatorów projektu, w którym
uczestniczył prof. Jacek Wasilewski. Nadto, przygotowano bazę danych adresowych posłów i
przekazano koordynatorowi całego projektu w Brukseli. Główne badanie zaplanowane jest na wiosnę
2009 r.
W 2008 roku Agnieszka Dudzińska zakończyła dwuletni grant promotorski Reprezentacja
polityczna w Polsce na różnych szczeblach władzy napisaniem pracy doktorskiej pod kierunkiem
prof. J. Wasilewskiego.
*
Pracownia Badań Wyborczych ISP PAN, kierowana przez doc. dr hab. Radosława
Markowskiego, w roku 2008 głównie realizowała statutowy temat badawczy pn. Kształtowanie się
rozłamów socjopolitycznych w Polsce po 1989 roku. W roku sprawozdawczym członkowie Pracowni
przeprowadzili szereg analiz statystycznych (wykorzystując głównie dane z sondaży PGSW) i
zweryfikowali szereg hipotez badawczych dotyczących tego właśnie zagadnienia.
Analizy przeprowadzone w Pracowni uprawniają do ogólnej konstatacji, że
współzawodnictwo polityczne i wyborcze w Polsce postkomunistycznej toczy się według bardzo
płynnych, nietrwałych reguł. Ogniskuje się wokół kwestii, które dramatycznie szybko ulegają
zmianie, zapomnieniu, inflacji. Stąd być może wynika ogromna płynność i niestałość całej polskiej
polityki (a na pewno niektórych jej wymiarów). Wyborcze lojalności są bardzo nietrwałe, bo
odwołujące się do nietrwałych, łatwych do manipulacji opozycji. Te kwestie, wokół których
organizowane jest współzawodnictwo, są niejako narzucane przez partie obywatelom, a nie
„transmitowane” z poziomu mas na poziom elit. Można wobec tego zasadnie twierdzić, że nasze
polityczne spory toczą się wokół kwestii, których nie wybierają obywatele (kierując się własnymi
interesami), ale które są wybierane (do nagłośnienia, zagospodarowania w czasie kampanii) przez
partie polityczne w zależności od doraźnych celów i taktycznych wymogów.
W roku 2008 prace Pracowni skupiały się głównie wokół opisu i analizy tego nowego wymiaru
politycznego współzawodnictwa, który pojawił się w polskim dyskursie politycznym przy okazji
kampanii wyborczej w 2005 roku, a kontynuowany był w kampanii 2007 roku. Badanie miało na celu
udzielenie odpowiedzi na ile zaproponowany wówczas podział na dwie Polski (solidarną i liberalną)
utrwalił się na polskiej scenie politycznej. Pracownicy chcieli się dowiedzieć, czy polscy obywatele
odnajdują się w tym podziale; chcieliśmy też poznać jego ewentualne socjodemograficzne korelaty.
Ponadto, badali związki między nowym wymiarem a poglądami w społecznie istotnych kwestiach, a
także zróżnicowanie elektoratów poszczególnych partii pod względem rozmieszczenia na nowym
wymiarze współzawodnictwa.
Wyniki tych analiz, choć wstępnych, mają istotne znaczenie dla wiedzy o polskim systemie
politycznym. Wiele wskazuje na to, że nowy podział ma szansę zastąpić stary. Może stać się
prawdziwym rozłamem socjopolitycznym, którym nie jest opozycja lewica-prawica.
Tematem ważnym w nowych demokracjach jest stosunek do podstawowych
demokratycznych wartości i funkcjonowania samej demokracji. Jest to zjawisko zależne od wielu