μέσα 15ου -- τέλη 16ου αιώναΚΕΦΑΛΑΙΟ 8σημασία (όπ<strong>ως</strong> τα Μαντεμοχώριαστη <strong>Χ</strong>αλκιδική, όπου υπήρχανμεταλλεία). Και αυτές οι κοινότητεςπλήρωναν σ<strong>την</strong> Πύλη ένα ορισμένοποσό κάθε χρόνο.Την περίοδο αυτή ο οθωμανικόςστρατός περιλαμβάνει <strong>του</strong>ςσπαχήδες (ιππείς που είχαντιμάρια), <strong>του</strong>ς γενίτσαρους καιάλλα στρατιωτικά σώματα.Σε ορισμένα από αυτά συμμετείχανκαι χριστιανοί, που πετύχαιναν έφορολογικές απαλλαγές.<strong>Χ</strong>αρακτικό με τα Θεσσαλικά Τέμπη, το κύριο πέρασμα απότη Μακεδονία στη Θεσσαλία. 15ος -- 16ος αιώνας, Αθήνα,Γεννάδειος Βιβλιοθήκη.Οθωμανικά όπλα: σ<strong>την</strong> εικόνα8.21 περικεφαλαία (πρώτο μισό16ου αιώνα, Παρίσι, ΣτρατιωτικόΜουσείο) και σ<strong>την</strong> 8.22 ασπίδα(τέλη 16ου αιώνα, Συλλογή σεΐχηΡιφαάτ αλ Αρντ).Γ. Πόλεις, εμπόριο και βιοτεχνίαΟι περισσότεροι κάτοικοι <strong>της</strong> Οθωμανικής Αυτοκρατορίαςζούσαν σ<strong>την</strong> ύπαιθρο. Μέχρι το 16ο αιώνα οι πόλεις είχανλίγους κατοίκους.Αργότερα όμ<strong>ως</strong> ο πληθυσμός <strong>του</strong>ς αυξήθηκε καιπολλές έγιναν σημαντικά εμπορικά και βιοτεχνικά κέντρα.Οι Οθωμανοί σουλτάνοι πήραν πολλά μέτρα (μετέφερανπληθυσμό, έδωσαν χρήματα για να γίνουν βασικά έργα,φρόντισαν το εμπόριο και τη βιοτεχνία για να αυξήσουντον πληθυσμό <strong>του</strong>ς και να ενισχύσουν <strong>την</strong> οικονομία <strong>του</strong>ς.Σ<strong>τις</strong> πόλεις βρίσκονταν οι στρατιωτικές, οι διοικητικές και οιδικαστικές <strong>αρχές</strong> και η φρουρά των γενίτσαρων.ΠόληΠρούσαΠληθυσμός (<strong>αρχές</strong>16ου αιώνα)ΘεσσαλονίκηΑδριανο ύπολη 20.000Αθήνα 9.000Λάρισα 4.000Τρίκαλα 4.000<strong>Χ</strong>αρακτικό με τη Λάρισα (Θεσσαλία). 15ος -- 16οςαιώνας, Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη.Το υδραγωγείο που χτίστηκε σ<strong>την</strong> Καβάλα (Mακεδονία) <strong>την</strong>εποχή <strong>του</strong> σουλτάνου Σουλεϊμάν Α΄. Μέσα 16ου αιώνα.129
μέσα 15ου - τέλη 16ου αιώναΚΕΦΑΛΑΙΟ 8Στη Βαλκανική χερσόνησο οι Οθωμανοί έχτισαν κάποιες νέες πόλεις (τα Γιαννιτσάστη Μακεδονία, τη Γενισέα στη δυτική Θράκη, το Πάζαρτζικ στη σημερινήΒουλγαρία, το Σεράγεβο στη σημερινή Βοσνία-Ερζεγοβίνη).Οι κάτοικοι έμεναν σε χωριστούς μαχαλάδες (συνοικίες), ανάλογα με τηθρησκεία <strong>του</strong>ς. Οι μουσουλμανικοί μαχαλάδες ήταν γύρω από τζαμιά, οι χριστιανικοίγύρω από εκκλησίες και οι εβραϊκοί γύρω από συναγωγές. Το εμπορικό κέντρο<strong>της</strong> πόλης ήταν όμ<strong>ως</strong> κοινό για όλους. Οι κάτοικοι σ<strong>τις</strong> πόλεις, οι άντρες κυρί<strong>ως</strong>,συναντιόνταν σ<strong>την</strong> αγορά. Σε πολλές συντεχνίες συμμετείχαν επαγγελματίεςανεξάρτητα από τη θρησκεία <strong>του</strong>ς.Σ<strong>τις</strong> μεγάλες πόλεις έγιναν δημόσια έργα και χτίστηκαν πολλά κτίρια. Ξεχώριζαντα τζαμιά με <strong>του</strong>ς μιναρέδες <strong>του</strong>ς.Η ΚωνσταντινούποληΗ Κωνσταντινούπολη ήταν η πρωτεύουσα, η πόλη με <strong>του</strong>ς πιο πολλούς κατοίκους και το πιοσημαντικό οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο σ<strong>την</strong> Οθωμανική Αυτοκρατορία.Ο σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής, για να ξανακάνει <strong>την</strong> Κωνσταντινούπολη σημαντικόΠόληΠληθυσμός(τέλη 17ου αιώνα)Κωνσταντινούπολη 700.000Λονδίνο 600.000Παρίσι 500.000Νάπολη 215.000ΆμστερνταμΒενετία180.000140.000εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο, μετέφερε παρά τηθέλησή <strong>του</strong>ς κατοίκους από άλλες περιοχές.Στα τέλη <strong>του</strong> 16ου αιώνα η Κωνσταντινούπολη είχεγίνει μια από <strong>τις</strong> μεγαλύτερες πόλεις στον κόσμο.Οι μουσουλμάνοι ήταν λίγο περισσότεροι από <strong>του</strong>ςμισούς κατοίκους. Οι υπόλοιποι ήταν ζιμήδες.Η πόλη ήταν πυκνοκατοικημένη και οι περισσότεροιδρόμοι <strong>της</strong> ήταν στενοί. Υπήρχαν όμ<strong>ως</strong> κήποι, μεγάλαδημόσια κτίρια, παζάρια, χάνια, και ταβέρνες.Τα περισσότερα σπίτια ήταν μικρά και ξύλινα. Οι πλούσιοι έμεναν σε καλύτερα σπίτια, τακονάκια ή σαράγια (δηλαδή παλάτια). Τα μουσουλμανικά κονάκια και σαράγια είχαν συνήθ<strong>ως</strong>αυλή και κήπο και ξεχωριστούς χώρους για <strong>του</strong>ς άντρες και για <strong>τις</strong> γυναίκες.Αλλά και για <strong>του</strong>ς ορθοδόξους η Κωνσταντινούπολη συνέχιζε να είναι σημαντική γιατί εκείβρισκόταν το Οικουμενικό Πατριαρχείο.8.25Το τζαμί Σουλεϊμανγιέ σ<strong>την</strong>Κωνσταντινούπολη (Τουρκία)χτίστηκε από τον αρχιτέκτοναΣινάν (1490--1588). Το τζαμίέχει γύρω <strong>του</strong> μια μεγάληαυλή, όπου υπάρχουν πέντεμεντρεσέδες, πτωχοκομείο,νοσοκομείο, χαμάμ καιοι τάφοι <strong>του</strong> σουλτάνουΣουλεϊμάν Α΄ και <strong>της</strong>οικογένειάς <strong>του</strong>. Μεταξύ τωνετών 1550--1557.130