Shkarko publikim ne PDF - Media Print

LINJACNjeriudhe biosferaNË KËTË LINJË NXËNËSI DUHET:•të dijë të lexojë një tekst të thjeshtë shkencor duke përdorurtabela, skema dhe ilustrime për të mbledhur informacione;të dijë se funksionimi i organizmit varet nga veprimtaria e qelizavetë tij;•të dijë t’i referohet përvojës dhe njohjes së trupit të vet për tëgjetur lidhjen me temat e trajtuara;të dijë se lënda e gjallë dhe jo e gjallë përbëhet nga atomet dhemolekulat, si dhe të bëjë dallimin mes proceseve fizike dhe atyrekimike;të dijë se çfarë është një ekosistem dhe të njohë lidhjet gjallesaveme njëra-tjetrën dhe me mjedisin fizik.OBJEKTIVA TË PËRGJITHSHMENXËNËSI DUHET:të njohë funksionet e shumta të lëkurës; të kuptojë se kockatjanë inde të gjalla dhe të kuptojë rolin e muskujve gjatë lëvizjes;të dijë rëndësinë e një diete të ekuilibruar; të kuptojë e të përshkruajërrugëtimin e lëndëve brenda trupit;të kuptojë se si aparatet e ndryshme bashkëpunojnë mes tyrepër të ruajtur një mjedis të brendshëm të qëndrueshëm;të përshkruajë organizimin e sistemit nervor dhe të kuptojëfunksionimin e tij;të dijë se në biosferë lënda riciklohet dhe energjia rrjedh; tëpërshkruajë ciklin e karbonit; të njohë pasojat e veprimtarivenjerëzore mbi ekuilibrat e biosferës.Kjo linjë i kushtohet studimit të strukturave efunksioneve të trupit njerëzor dhemarrëdhënies mes njeriut dhe mjedisit.Nevojat fiziologjike të trupit njerëzor janë tëngjashme me ato të kafshëve. Njeriu ka nevojë përoksigjen dhe për ushqim, që është burimi i lëndëvekimike thelbësore për rritjen dhe rindërtimin eindeve. Ushqyesit dhe oksigjeni duhet të arrijnë nëqeliza me anë të gjakut. Më pas gjaku veçon ngaqelizat mbetjet që duhet të eliminohen meshpejtësi.Në fakt, nëse e mendojmë mirë, nuk jemi edhe aq“të përkryer”: skifteri sheh më mirë se ne, qentëkanë një nuhatje më të zhvilluar, gazelat vrapojnëmë shpejt dhe të afërmit tanë, majmunët, dinë tëkacavirren më mirë se ne në pemë. E pra, njeriu kadiçka të veçantë që e dallon nga të gjitha gjallesat etjera. Falë një truri të sofistikuar, që është nëgjendje të përpunojë në fraksione të sekondës njëmori informacionesh dhe falë gjuhës, qenianjerëzore është e vetmja që ka zhvilluar njëinteligjencë të tillë sa arrin të njohë dhe tëpërshkruajë veten dhe mjedisin që e rrethon.Edhe pse i vetëdijshëm për ekuilibrat delikatë qërregullojnë biosferën, njeriu sot me veprimtaritë etij rrezikon t’i ndryshojë ato duke shkaktuar njëreduktim të biodiversitetit dhe një përkeqësim tëkushteve mjedisore.