DoiNhok Phayao Perspectives

Recommendations

Info

32 วารสารพะเยาปริทัศน์ ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 อุทยาน ฯ กับชาวบ้าน อํานาจ ศรสุกอง ป้ายรณรงค์รักษาป่าไม้บ้านปงถ้ํา แต่เดิม ชาวบ้านแวดล้อมดอยหนอกและดอย หลวงมีอาชีพหาของป่า หาพืชสมุนไพร ขุดแร่ธาตุ 28 และล่าสัตว์ ต่อมา เมื่ออุทยานแห่งชาติดอยหลวงได้ถูกจัดตั้ง ขึ้นในปี พ.ศ.2533 จึงมีการนําพระราชบัญญัติปุาไม้ พ.ศ.2484 พระราชบัญญัติปุาสงวนแห่งชาติ พ.ศ.2507 พระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ.2504 และ พระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ปุา พ.ศ. 2535 มา ใช้ในพื้นที่ เมื่อกฎหมายเข้ามาทับวิถีชีวิตเดิมของชาวบ้าน วิธีการจัดการปัญหาในเขตอุทยานฝั่งดอยหนอก พบว่า แม้จะมีการจับอยู่บ้าง คือปีละประมาณ 5-7 ราย 29 แต่โดยรวมจะมีลักษณะ “ปรึกษาหารือ” มากกว่า “เชือดไก่ให้ลิงดู” และ “พบกันคนละครึ่งทาง” มากกว่า “ทําตามกฎหมายอย่างสุดโต่ง” กล่าวคือ เจ้าหน้าที่ของอุทยานแห่งชาติจะออก พื้นที่ ให้ความรู้เรื่องพระราชบัญญัติต่าง ๆ ต่อชาวบ้าน ก่อน อีกทั้งเป็นตัวกลางประสานความร่วมมือระหว่าง ชาวบ้านทางปงถ้ํา จังหวัดลําปาง และชาวบ้านทางฝั่ง พะเยา เพื่อทําข้อตกลงความร่วมมือ ร่วมกันอนุรักษ์ปุา และสัตว์ ส่วนในฝั่งชาวบ้านเอง อย่างบ้านปงถ้ํา ผู้ใหญ่บ้านเสน่ห์ ก็เสนอให้ชาวบ้านคืนที่ให้กับแผ่นดิน แต่ ชาวบ้านสามารถใช้ประโยชน์จากต้นไม้ในปุาได้ ซึ่งปรากฏ ว่า ด้วยข้อตกลงนี้ ชาวบ้านเต็มใจคืนพื้นที่ให้อุทยาน ฯ ได้ กว่า 1,850 ไร่ โดยที่ภาครัฐไม่ต้องบังคับอะไรเลย 30 28 สัมภาษณ์ นายสุพล ศรีชัย (รองนายยกองค์การบริหารส่วนตําบลบ้าน ตุ่น) อ.เมือง จ.พะเยา, สัมภาษณ์เมื่อ 12 มีนาคม 2559 29 สัมภาษณ์ นายสมศักดิ์ นวรัตน์ หัวหน้าหน่วยพิทักษ์อุทยานดอยหลวง ที่ 6(จําปาทอง) จ.พะเยา, วันที่สัมภาษณ์ 21 เมษายน 2559 30 สัมภาษณ์ นายเสน่ห์ ซองดี ผู้ใหญ่บ้านปงถ้ํา ต.วังทอง อ.วังเหนือ จ. ลําปาง, วันที่สัมภาษณ์ 18 กุมภาพันธ์ 2559
ดอยหนอก : ตํานาน ประวัติศาสตร์ ธรรมชาติ การท่องเที่ยว ความเชื่อ ศาสนา และความขัดแย้ง 33 แร่ธาตุบนดอยหนอก สุขสอน อักษร แร่ธาตุ หรือแร่ธรรมชาติ ไม่ว่าจะอยู่ใน สถานะเป็นเครื่องประดับ หรือ สิ่งที่นํามาใช้ประโยชน์ เพื่อตอบสนองความต้องการของคนล้วนแล้วขึ้นอยู่กับ การที่คนนั้นให้คุณค่า แร่ธาตุบางชนิดอาจมี คุณสมบัติพิเศษ เป็นที่ต้องการของคนจํานวนมากหรือ เป็นแร่ที่หายากจึงทําให้แร่ธาตุนั้นมีค่าและราคาที่ ต่างกันออกไป ไม่ว่าแร่ธาตุจะอยู่ในสถานะใดก็ล้วนแต่เป็น ประโยชน์ต่อมนุษย์ทั้งสิ้น ยกตัวอย่างเช่น แร่เหล็ก ที่อดีต ใช้ในการตีมีด ส่วนปัจจุบัน นอกจากจะใช้ตีมีดแล้ว ก็ยัง 31 เป็นสารประกอบอย่างหนึ่งซึ่งใช้ในการผลิตปูนซีเมนต์ พ่อหนานอ้าย ทองชัย ได้เล่าว่า ในอดีตมี ชาวต่างชาติขึ้นไปสํารวจแร่ธาตุต่าง ๆ เช่น แร่ดีบุก แต่ก็ ไม่พบแต่อย่างใด สอดคล้องกับคําบอกเล่าของอาจารย์ สุนทร สุขสราญจิตที่ว่า คุณบุญดี สุทธภักติ อดีต นายกเทศมนตรีพะเยาหลายสมัยก็เคยเดินทางขึ้นดอย หนอกเพื่อสํารวจแร่ธาตุ เช่นกัน 32 การสํารวจหาแร่ธาตุในอดีต แม้ไม่พบแร่ดีบุก แต่ก็เจอแร่เหล็ก ซึ่งชาวบ้านสมัยนั้นสามารถนํามาใช้ตีมีด ได้33 นอกจากนั้น ยังพบแร่โดโลไมต์ ซึ่งมีลักษณะคล้าย หินปูน ชาวบ้านมักนํามาใช้ในการก่อสร้าง โดยผสมกับน้ํา ปูนขาว แต่ปัจจุบันไม่สามารถนําลงมาใช้ได้อีกแล้ว เนื่องจากดอยหนอกอยู่ในเขตการควบคุมของอุทยาน แห่งชาติดอยหลวง 34 นอกจากนั้นแล้ว ย้อนกลับไปเมื่อ 30-40 ปีก่อน ชาวบ้านบ้านปงถ้ํา ได้เดินทางไปเก็บของปุาบนดอยหนอก ตามวิถีชีวิต แล้วก็ได้พบกับบ่อที่มีหินหลากหลายสี ชาวบ้านเห็นว่ามันสวยงามจึงช่วยกันขนหินลงมาใส่ปี๊บ ขาย โดยขายในราคาเพียงไม่กี่บาท ซึ่งก็หารู้ไม่ว่า หลังจากนั้น เมื่อมีการเข้าไปสํารวจบ่อหินสีที่ชาวบ้านพบ ปรากฏว่าบ่อหินสีนั้นคือบ่อพลอยที่มีค่ามหาศาล 35 31 ไม่ปรากฏชื่อผู้แต่ง, “วัตถุดิบและกรรมวิธีการผลิตปูนซีเมนต์”, สืบค้น จาก https://blog.eduzones.com/whet/3383, วันที่สืบค้น 26 เมษายน 2559 32 อาจารย์สุนทร สุขสราญจิต ได้ยินมาจากคุณบุรินทร์ สุทธภักติ ลูกชาย ของคุณบุญดี สุทธภักติ อีกที 33 สัมภาษณ์นายอ้าย ทองชัย (ปราชญ์ชาวบ้านประจําศูนย์เรียนรู้ชุมชน) บ้านห้วยหม้อ ต.บ้านสาง จ.พะเยา วันที่สัมภาษณ์ 17 กุมพาพันธ์ 2559 34 สัมภาษณ์ นายสุพล ศรีชัย (รองนายยกองค์การบริหารส่วนตําบลบ้าน ตุ่น) อ.เมือง จ.พะเยา, สัมภาษณ์เมื่อ 12 มีนาคม 2559 35 สัมภาษณ์ นายเสน่ห์ ซองดี ผู้ใหญ่บ้านปงถ้ํา ต.วังทอง อ.วังเหนือ จ. ลําปาง วันที่สัมภาษณ์ 18 กุมภาพันธ์ 2559.
Page 2 and 3: 2 วารสารพะเยา
Page 10 and 11: 10 วารสารพะเย
Page 52: 52 วารสารพะเย

DoiNhok Phayao Perspectives

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?