1116-Bilim_Felsefesi-Omer_Demir-1992-119s-

dönüşünü bir yılda kendi etrafındaki dönü~ünü de bir
günde tamambdıgı varsayımlarıdır.
Katı çekirdeği değişikliğe uğratacak bilim ad~lıTıbrı,
araştırma programı içinde kalarak bunu b3şıraınazlaı. Bu
durumda araştırma p rogra mı değişmiş demektir.
Bütün etkinlik bu çekirdege d aya lı o la rak yapıbGl.ğl
için onun yanlışl3nmam asına ça lısı l ır. Fakat dogmatik uylaşım~ılıkta
olduğun un tersine burada bu katı çeki rdeğin
çökmesi nin mümkün ol duğu ve bunun daha iyi ve b;ı~;ırılı
başka bir programın va rlığına lxığlı oldugu savunulur (s.
134). Lakatos bunu bdirtirken özellikle programın çöküşü
n ün Duhem'de ol du ğu gibi esietik değil nL.'1!ltiksa1 ve
deneysel nedenlere dayandığı üzerinde durur (s. 134).
Gözlem vep deneyle ortaya çıkan durumla program
arasın d a bir uyumsuzluk ortaya çıkınca bunun öncelikle
katı çekirdekte n degil ba ~b nedenlerden kaynaklandığı
düşünülür ve ad hoc hipotczlerle çeli ~ k i giderilmeye çalışılır.
Yardımcı hipotez ve ad hoc hipotezlerin geliştirildiği
alan kOTi.IYUCU kuş aktır.
Ar:.ı~ tımıa progrdmının negatif kcşi fı bu katı çek irdeği
sorgulamaya yönelmemizi yasaklar. Bunu yapmak yerine
bütün yardımcı hipotezlerimizle koruyucu kuşağa yönelmenlİz
i ve onu manipuk etmemizi dikte eden programın
bir de: pozitif keşili vardır. Negatif keşfin tersine araştırma
programının bu yönü bilim achı mianna ne yapmamalarını
değil ne yapmaları gerektiğini söyler. Yani, koruyucu kuşakt:ı
meydana gelehilecek çürütülebilir değişkenlerin nasıl
ma n ipııle edilebileceğine, çürütülmemek için nasıl daha
karmaşık hale get i rileceğine yönelik program kahramanbn ·
tarafından ileri süıi.ilen doğrud a n yahut dolaylı önerileri i­
çerir. Çünkü, hiç bir araştırma programı kural dışıIıklardan
ve karşıt örneklerden kurtulmayı başaramaz. Onlara karşı
konınınayı beceremeyen program da uzun ömürlü olamaz.
69