You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Öte yandan, ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayalı olan Osmanlı İmparatorluğu’nun<br />
bakiyesi olan Türkiye, çağın geçer akçesi olan endüstriyel üretime tam<br />
anlamıyla geçememişti. Üstelik on yıllar süren ağır savaş koşullarından çıkmıştı<br />
ve sadece toplumsal travmalar değil ciddi ekonomik sorunlar da yaşıyordu. Cumhuriyet’in<br />
ilk yıllarındaki arayışlar, özellikle 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı’ndan<br />
sonra planlı ekonomiye geçişi beraberinde getirdi. Benzer durumdaki birçok devletin<br />
yaptığı gibi, ekonomik kalkınmanın devlet eliyle yapılması tercih edilmişti.<br />
Yeni Cumhuriyet, açtığı fabrikalar ve kamu iktisadi kuruluşlarıyla zamanla serbest<br />
piyasa ekonomisine geçişin koşullarını oluşturacaktı.<br />
Cumhuriyet’le başlayan ekonomik kalkınma hamlesi çerçevesinde devlet eliyle çeşitli<br />
fabrika ve kamu iktisadi kuruluşları açıldı, toplum “yerli malı” üretmeye ve tüketmeye<br />
çağırıldı.<br />
1930’larda toplumsal reformlar da hızlanınca, bir yandan önemli bir dönüşüm yaşanırken<br />
diğer yandan Türkiye içinde bir ikilik belirginleşti. Bir yanda devleti kuran<br />
ve Batıcı toplumsal ve ekonomik dönüşümler yapan sivil-askeri bürokrasi, diğer<br />
yandan bu geçişten ya da hızından memnun olmayan toplumsal ve ekonomik aktörler.<br />
Yakın dönem çalışmalarda “merkez-çevre” gerginliği olarak da anılan bu<br />
ikilik, aslında Osmanlı İmparatorluğu döneminde de vardı. Her imparatorluk gibi<br />
payitaht merkezli bir ekonomik ve siyasal sisteme sahip olan Osmanlılarda da<br />
farklı ekonomik, toplumsal ve siyasal aktörlerin beklenti ve talepleri her zaman<br />
aynı değildi. Öyle ki, payitahtın temsil ettiği merkeze karşı kendini koruma reflek-<br />
27
Change language