İLİŞKİLERİ

Türkiye’de hükümetlerin sık değiştiği bu çalkantılı dönemde önce Demirel Hükümeti
Türkiye’nin AET’ye karşı yükümlülüklerini 1977’de bir yıl askıya aldı. 1978’de
de bu kez Ecevit Hükümeti Katma Protokol’ün Türkiye ekonomisine olumsuz etkileri
olan bazı kısımlarında değişiklikler istedi. Bazı düzeltme talepleri AET tarafından
kabul edilmeyince de 1978 sonunda ilişkiler askıya alındı. Ne var ki, Türkiye
ekonomisinin liberalleştirilmesinden yana olan ekonomik ve siyasal aktörler
AET’yle ilişkilerin devamından yanaydı. Yunanistan’ın 28 Mayıs 1979’da AET’yle
katılım (tam üyelik) antlaşması imzalaması da Türkiye’nin AET’yle tekrar yakın
ilişkiler kurması gerektiği görüşüne ağırlık kazandırdı.
Tam Üyelik Başvurusuna Giden Yol
Bu ortamda yapılan ara seçimler sonrasında düşen Ecevit hükümeti yerine 12
Kasım 1979’da kurulan Demirel (azınlık) hükümeti, sadece AET’yle ilişkiler açısından
değil Türkiye tarihi açısından da çok önemli bir karara imza attı. Başbakan
Demirel’in müsteşarı olan Turgut Özal’ın hazırladığı ve iş ve ekonomi çevrelerinin
de desteklediği “yeni ekonomik istikrar programı”, 24 Ocak 1980’de açıklandı.
1960’ların ikinci yarısında korumacı ve planlı ekonominin
merkezi DPT’de ön plana çıkan ve AET’yle ilişkilere
bu nedenle mesafeli yaklaşan Turgut Özal, 1970’lerde
olgunlaşan ekonomik aktörlerin de desteğini alacak
şekilde artık ekonomik ve siyasi liberalleşmenin zamanının
geldiği görüşünü benimsedi. Öyle ki, hazırladığı
24 Ocak (1980) Kararları’yla serbest piyasa ekonomisine
geçişin mimarı oldu. 1981’de kurulan Bülend
Ulusu Hükümeti’nde Ekonomiden Sorumlu Başbakan
Yardımcısı olarak bu kararları hayata geçirmeye başladı
ve 1983 seçimlerini kazanan Anavatan Partisi’nin
lideri olarak yürüttüğü başbakanlık görevini yaparken
1987’de AET’ye de tam üyelik başvurusu yaptı.
49