İLİŞKİLERİ

02
Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri I Ortaklıktan Adaylığa
07.02.1995 / Yeni Yüzyıl
22.12.1994 / Milliyet
AB’yle ilişkilerde mesafe kaydetmek için özellikle 1990’ların ortasından başlayarak
insan hakları alanında atılan adımların Türkiye’de siyasi ve toplumsal
anlamda ciddi bir rahatlamaya neden olduğu genel kabul görmekte.
Ne var ki, ülkenin de ihtiyaçları olduğu düşüncesiyle atılan bu adımların “imaj”
ve “makyaj” sözcükleriyle birlikte ele alınması ciddi bir sorun içeriyor. Değiştirilmesi
düşünülen kimi uygulamaların insan hakları açısından değil de AB
süreci açısından sakıncalı olduğunun vurgulanması da öyle. “İnsan haklarının
araçsallaştırılması” anlamına gelecek uygulamalar, insanların haklarını
değil dış taleplerin merkeze alınması anlamına gelebilir. Bu ise, bir yandan
insan haklarını koruma adına atılan adımların tartışılarak içselleştirilmesini
zorlaştırabilir, diğer yandan da insan hakları alanında ancak Avrupa’ya paralel
ilerleme kaydedileceği izlenimine neden olabilir. Oysa tarih boyunca hep olduğu
gibi toplumların birbirlerinden alacakları şeyler her zaman var ve farklı
dönem ya da alanlarda/konularda insan haklarını kimin daha çok koruduğu
değişebilmekte. Önemli olan daha iyi koruma sağlayan uygulamaları benimsemek
olduğu için, karşılıklı esinlenmeye ve alışverişe izin veren yöntemler
ön plana çıkmalı. Atılacak adımları belirli bir siyasi ve toplumsal yapıya ya da
bölgeye endekslemek kimi riskler içerdiği gibi, bu alanda mevcut olan diğer
iyi uygulamalara ve daha iyisine ulaşmak için sarf edilen çabalara haksızlık
yapma ihtimali de artmakta. Zira her toplumda demokrasi ve insan hakları
alanında sorunlu uygulamalara imza atanlar kadar daha iyisine ulaşmak için
çabalayanlar da var.
66