Biologia. Podręcznik klasa 5
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
4. Chemiczne podstawy życia<br />
• Znaczenie składników mineralnych<br />
Związki (składniki) mineralne, tradycyjnie<br />
nazywane solami mineralnymi, są potrzebne,<br />
by wszystkie tkanki w organizmie<br />
funkcjonowały prawidłowo. U człowieka<br />
są niezbędne do budowy zębów i kości,<br />
wzrostu i rozwoju komórek, a także do powstawania<br />
krwinek czerwonych. Sole mineralne<br />
są również potrzebne do właściwego<br />
działania mięśni i nerwów. Zwierzęta<br />
pobierają sole mineralne z wodą oraz wraz<br />
z pożywieniem. Z kolei u roślin związki<br />
mineralne to podstawa wzrostu i rozwoju<br />
tkanek. Pobierane są z gleby wraz z wodą.<br />
Niedobór soli mineralnych powoduje żółknięcie<br />
liści i więdnięcie rośliny.<br />
Woda i sole mineralne nie dostarczają<br />
energii, ale organizm potrzebuje ich, by<br />
właściwie funkcjonować. Ich niedobór powoduje<br />
zaburzenie pracy różnych narządów<br />
i wiele chorób.<br />
Znaczenie wybranych składników mineralnych<br />
Składniki mineralne<br />
wapń<br />
żelazo<br />
magnez<br />
Funkcja<br />
nadaje trwałość kościom, zębom i pancerzom zwierząt<br />
jest niezbędne do transportu tlenu przez krwinki czerwone<br />
u roślin jest konieczny do prawidłowego przebiegu fotosyntezy<br />
ZAPAMIĘTAJ<br />
●●W skład każdego organizmu wchodzą<br />
cztery podstawowe pierwiastki: węgiel,<br />
wodór, tlen, azot.<br />
●●Węgiel, wodór i tlen to dominujące<br />
składniki białek, cukrów, tłuszczów oraz<br />
kwasów nukleinowych.<br />
●●Białka są podstawowym składnikiem<br />
budulcowym oraz regulującym przebieg<br />
procesów życiowych.<br />
●●Cukry stanowią podstawowe źródło energii<br />
w komórce, pełnią także funkcje budulcowe<br />
u roślin oraz są materiałem zapasowym.<br />
●●Tłuszcze dostarczają energii; u zwierząt<br />
tworzą warstwę izolacyjną.<br />
●●Kwas nukleinowy DNA zawiera<br />
zakodowane informacje o wszystkich<br />
cechach organizmu, które są<br />
przekazywane następnym pokoleniom<br />
organizmów.<br />
●●Woda to główny składnik organizmów<br />
oraz środowisko życia wielu z nich. Woda<br />
jest konieczna do zachodzenia większości<br />
procesów biologicznych.<br />
●●Związki mineralne to składniki, których<br />
organizm potrzebuje w niewielkiej ilości,<br />
ale pełnią w nim ważne funkcje. Ich<br />
niedobór powoduje różne zaburzenia<br />
w funkcjonowaniu organizmów.<br />
POLECENIA<br />
1. Wymień najważniejsze pierwiastki budujące ciała organizmów.<br />
2. Podaj podstawowe funkcje białek, cukrów, tłuszczów i kwasów nukleinowych występujących<br />
w organizmach.<br />
3. Wymień funkcje, które woda pełni w organizmach.<br />
4. Wyjaśnij, co to są związki mineralne i dlaczego są niezbędne w życiu organizmów.<br />
25
Change language