Historia_ZR

2
•
•
•
CHRZEST
MIESZKA I
POWSTANIE BISKUPSTWA
MISYJNEGO W POLSCE
POWSTANIE DOKUMENTU
DAGOME IUDEX
Po okresie wędrówek, od około VII w., ludy słowiańskie przyjęły osiadły tryb życia. Wśród
Słowian zachodnich wyodrębniła się grupa plemion zamieszkujących dorzecze Wisły i Odry.
Te plemiona nazywamy lechickimi. Osady, zakładane na obszarach wydartych puszczy przez
rolników, były nieduże, zasiedlone przez jedną wielką rodzinę, na którą składały się rodziny
małe, podstawowe. Tym ostatnim każdego roku przydzielano pod uprawę pola wyznaczone
przez losowanie lub decyzję starszyzny. Pole takie zwano źreb (los). Poszczególne osady tworzyły
organizacje terytorialne zwane opolami. Do dziś nazwę taką noszą niektóre słowiańskie miasta.
Wspólnotą opolną rządził wiec wolnych mieszkańców. Ośrodkiem opola był zazwyczaj gród,
przy którym odbywały się wiece, a w razie zagrożenia mogła się tam chronić okoliczna ludność.
Być może właśnie zagrożenie napaścią lub też potrzeba sąsiedzkiej pomocy w razie klęsk naturalnych
(nieurodzajów, powodzi, pożarów) powodowały powstawanie większych grup – plemion.
W ich skład wchodziły rody, które uważano za złączone związkami krwi, czyli wspólnym pochodzeniem.
Członkowie plemienia mieli wspólną kulturę, podobne formy życia, gospodarowania,
obyczaje, prawo oraz organizację. Między VII a IX w. stopniowo rosła rola plemiennej starszyzny,
czyli możnych dysponujących własnymi grupami zbrojnych – drużynami. Pomiędzy rodami
możnowładczymi dochodziło do konfliktów i walk, z czasem wyodrębniał się jeden ród, najpotężniejszy,
z którego wywodzili się zwierzchnicy całego plemienia. Nazywano ich książętami.
W źródłach z IX–X w. zachowało się tylko kilka nazw plemion lechickich. Małopolskę zamieszkiwali
Wiślanie, z głównym grodem w Krakowie. Znamy nazwy pięciu grup plemiennych ze
Śląska. Byli to Ślężanie z głównym ośrodkiem we Wrocławiu oraz Dziadoszanie, Bobrzanie,
Trzebowianie i Opolanie. Kujawy, a przede wszystkim tereny wokół grodu w Kruszwicy,
zasiedlali przypuszczalnie Goplanie. Najtrudniej ustalić siedziby Lędzian – zapewne żyli oni
w południowo-wschodniej części ziem lechickich. Części nazw plemion nie znamy. W dzisiejszej
Wielkopolsce rozwinęły się grody w Gnieźnie, Poznaniu i Kaliszu. Nazwa Polan przypisywana
tamtejszemu plemieniu jest domysłem, gdyż źródła z IX i X w. jej nie rejestrowały.
Podobnie jest z nazwą plemienia Mazowszan skupionych wokół Płocka. Plemiona lechickie
różniły się liczbą ludności, wielkością zamieszkiwanego obszaru, ale były sobie bliskie pod
względem organizacji, prawa zwyczajowego, języka i gospodarki. Pewną odrębność zachowały
293