Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
R<br />
ŚREDNIOWIECZE<br />
MINIPRZEWODNIK<br />
WIELCY ŚWIĘCI ŚREDNIOWIECZA<br />
MARCIN Z TOURS (czytaj: tur; ok. 316–397) był rzymskim<br />
legionistą z terenu Panonii (Węgry). Gdy oddał pół swojego<br />
płaszcza żebrakowi, w nocy przyśnił mu się Chrystus odziany<br />
w płótno darowane ubogiemu. Marcin nawrócił się na<br />
chrześcijaństwo, został pustelnikiem i założył pierwszy we<br />
Francji klasztor będący wspólnotą eremitów. Później sprawował<br />
godność biskupa Tours. Do XVIII w. w dzień świętego<br />
Marcina (11 listopada) każdy pan miał obowiązek wypłacić<br />
wynagrodzenie swojej służbie. Na pamiątkę gestu świętego<br />
jedną z form zapłaty była odzież na zimę.<br />
SZYMON SŁUPNIK (ok. 390–459) zainicjował osobliwą<br />
formę umartwiania się – ascezy (patrz: lekcja 52.) – polegającą<br />
na stałym przebywaniu na słupie. Wystawiało to<br />
Szymona na działanie wszelkich żywiołów, ale umożliwiało<br />
kontemplację i ucieczkę od tłumów. Pochodzący z Syrii<br />
(wówczas kraju chrześcijańskiego) asceta ponad dwadzieścia<br />
lat spędził na piętnastometrowej kolumnie zaopatrzonej<br />
w platformę i balustradę. Budził zainteresowanie pielgrzymów<br />
i znalazł wielu naśladowców – słupników.<br />
BENEDYKT Z NURSJI (ok. 480–547) jest przez Kościół<br />
katolicki uważany za patrona Europy. W Monte Cassino na<br />
południu Włoch założył zakon (od jego imienia nazwany<br />
benedyktyńskim), który zmienił koncepcję życia zakonnego.<br />
Wcześniej zakonnicy stanowili luźną wspólnotę pustelników,<br />
benedyktyni zaś mieszkali, pracowali i modlili się<br />
wspólnie. Reguła określająca zasady życia wspólnoty, którą<br />
święty napisał ok. 529 r., głosiła m.in.: ora et labora – „módl<br />
się i pracuj”. Uważa się ją za pierwszy kodeks pracy. Reguła<br />
ta przewidywała oprócz ośmiogodzinnego fizycznego wysiłku<br />
czas na modlitwę, lekturę i odpoczynek. Według Benedykta<br />
sensem tych zajęć jest, „by Bóg uwielbiony był we<br />
wszystkim”. Klasztory benedyktyńskie stały się samowystarczalne,<br />
gdyż wytwarzały wszystko, co potrzebne do życia.<br />
W ich murach z „benedyktyńską cierpliwością” przepisywano<br />
starożytne księgi, prowadzono intensywną i nowoczesną<br />
gospodarkę rolną, dbano o poziom intelektualny i zdrowie<br />
mnichów oraz – poza klasztorem – okolicznej ludności.<br />
CYRYL (ok. 827–869) i METODY (ok. 815–885) to apostołowie<br />
Słowian uznani przez Kościół za jednych z patronów<br />
Europy. Pochodzili z Bizancjum, byli braćmi i duchownymi.<br />
Na prośbę księcia wielkomorawskiego Rościsława<br />
przybyli na Morawy w 864 r., aby nawracać Słowian. Cyryl<br />
opracował pierwszy oryginalny alfabet słowiański – głagolicę.<br />
Przetłumaczył też księgi liturgiczne i fragmenty Biblii<br />
na język staro-cerkiewno-słowiański; w tym języku bracia<br />
również odprawiali nabożeństwa. Gdy doszło do konfliktu<br />
z misjonarzami Kościoła zachodniego, którzy opowiadali<br />
się za liturgią po łacinie, apostołowie udali się do Rzymu,<br />
aby zyskać poparcie papieża dla swojej misji. Wygnani<br />
z Moraw po śmierci Metodego uczniowie obu braci stworzyli<br />
nowy alfabet, zwany cyrylicą. Alfabet ten – o zmienionym<br />
w stosunku do pierwowzoru kroju liter i uzupełniany<br />
w miarę potrzeby o nowe znaki – jest używany do zapisu<br />
języków wschodniosłowiańskich (rosyjski, ukraiński, białoruski)<br />
oraz niektórych południowosłowiańskich (bułgarski,<br />
macedoński, serbski).<br />
WOJCIECH (ok. 956–997) to pierwszy patron Polski,<br />
wspólny święty Polaków i Czechów, apostoł Prusów. Był<br />
z pochodzenia Czechem, piastował urząd biskupa Pragi.<br />
Wygnany z Czech z powodów politycznych, przebywał<br />
w Rzymie (w klasztorze pod wezwaniem świętego Aleksego)<br />
oraz w Niemczech. Na zaproszenie Bolesława Chrobrego<br />
wraz z bratem Gaudentym i księdzem Boguszą udał<br />
się w 997 r. na misję do Prus. Zrezygnował z eskorty rycerzy,<br />
pragnął bowiem nawracać pogan słowem, nie zaś mieczem.<br />
Został zabity przez Prusów w okolicy dzisiejszego<br />
Elbląga. Jego ciało wykupił od zabójców Bolesław Chrobry.<br />
Relikwie męczennika zostały pochowane w Gnieźnie, gdzie<br />
w 1000 r. utworzono arcybiskupstwo z okazji zjazdu gnieźnieńskiego.<br />
Do XVIII w. błędnie przypisywano Wojciechowi<br />
autorstwo Bogurodzicy.<br />
JOANNA D’ARC (czytaj: dark; 1412–1431), zwana Dziewicą<br />
Orleańską, pochodziła z ludu. Jej patriotyzm przesądził<br />
o końcu wojny stuletniej między Francją a Anglią. Zapał<br />
szesnastoletniej dziewczyny, która w zbroi, na koniu,<br />
poprowadziła armię francuską na odsiecz obleganemu<br />
przez Anglików Orleanowi (1429), natchnął Francuzów<br />
duchem walki. Joanna osobiście skłoniła ówczesnego następcę<br />
tronu do koronacji w Reims (czytaj: ręs) – tradycyjnym<br />
miejscu tych uroczystości. Rok później wpadła w ręce<br />
Anglików i została przez nich spalona na stosie jako czarownica.<br />
Już w 1456 r. komisja papieska oczyściła Joannę<br />
z zarzutu uprawiania czarów i Dziewica Orleańska została<br />
kanonizowana przez papieża.<br />
220
Change language