oblicza_epok

16. Biblijna wizja końca świata
WARTOŚCI I POSTAWY
9. Co może być powodem końca świata? Przedstaw swoje ostrzeżenie dla ludzkości wchodzącej w trzecią
dekadę XXI w.
10. Co sądzisz o karach przedstawionych w cytowanym fragmencie Apokalipsy świętego Jana? Czy ludzkość
na nie zasługuje? Uzasadnij swoją opinię.
ZADANIE PROJEKTOWE
11. Przygotujcie wystawę multimedialną na temat wizji apokalipsy w sztuce XX i XXI w. Materiały plastyczne,
muzyczne, fragmenty filmów czy przedstawień wyszukajcie np. w Internecie.
MINIPRZEWODNIK
MOTYWY BIBLIJNE
MOTYW CIERPIENIA – w Biblii łączy się ono z grzechem
i poczuciem odrzucenia, np. w Psalmie 13 Bóg, spersonifikowany
jako król, odwraca od grzesznika swoją twarz,
by okazać mu niełaskę: „Dokąd kryć będziesz przede mną
oblicze?” (Ps 13,2) lub jest spowodowane oddaleniem od
Boga: „Z głębokości wołam do Ciebie, Panie” (Ps 130,1).
O cierpieniu, które stale towarzyszy ludzkiemu życiu,
mówi też Księga Koheleta: „wszystkie jego dni [schodzą]
w ciemności i w smutku, w wielkim zmartwieniu, w chorobie
i w gniewie” (Koh 5,16). W Księdze Hioba cierpienie
ma charakter jednostkowego doświadczenia egzystencjalnego,
próby wiary, w Apokalipsie świętego Jana zyskuje
wymiar totalny, wszech ogarniający i jest karą za grzechy
ludzkości.
MOTYW LĘKU odnajdujemy w księgach Starego Testamentu
– Bóg budzi grozę swoją potęgą i nieprzewidywalnymi
wyrokami zarówno w opowieści o Abrahamie (Księga
Rodzaju), jak i w Księdze Hioba. Bojaźń Boża, czyli zgoda
na los, którym kieruje Bóg, i podporządkowanie się jego
woli i nakazom, jest w Biblii hebrajskiej podstawą cnoty
(sprawiedliwego, etycznego postępowania).
MOTYW MARNOŚCI – vanitas – występuje w rozważaniach
nad sensem życia. W Księdze Koheleta, w której
wielokrotnie powtarza się słynny zwrot „marność nad marnościami
i wszystko marność”, przeważa nastrój pesymizmu.
Szczęścia nie dają ani wartości materialne, ani sława
czy mądrość.
MOTYW MIŁOSIERDZIA odnajdujemy w psalmach
błagalnych (np. w Psalmie 13), a także w przypowieściach
ewangelicznych. Samarytanin ulitował się nad pobitym
Żydem (Łk 10,30–37), ojciec przebaczył marnotrawnemu
synowi (Łk 15,11–32), gospodarz winnicy hojnie zapłacił za
krótkotrwałą pracę (Mt 20,1–16). Przypowieści te zawierają
przesłanie, że miłosierdzie człowieka rodzi się ze współczucia,
zawiera w sobie pragnienie pomocy i wyraża się
konkretnym czynem.
MOTYW MIŁOŚCI dominuje w biblijnej Pieśni nad Pieśniami,
która mówi o uczuciach Oblubienicy i Oblubieńca.
Alegoryczna wykładnia tej księgi każe w Oblubieńcu widzieć
Boga, Chrystusa, w Oblubienicy zaś – duszę ludzką,
naród wybrany bądź Kościół (jako wspólnotę wiernych).
Nowy Testament nadaje miłości centralne znaczenie
etyczne. Święty Paweł w słynnym Hymnie o miłości (1 Kor
13,1–13) wywyższa miłość ponad wszystkie wartości. Bez
niej wszelka mądrość i dobre uczynki są bezwartościowe:
„Tak więc trwają wiara, nadzieja i miłość – te trzy: z nich zaś
największa jest miłość” (1 Kor 13,13).
MOTYW UFNOŚCI często jest powiązany z motywem
lęku – Abraham nie waha się oddać Bogu swojego syna
Izaaka na ofiarę całopalną, gdyż ufa, że Bóg wypełni daną
mu obietnicę. Hiob, dotknięty niezawinionym cierpieniem,
mimo że skarży się na niesprawiedliwość Boga, pozostaje
mu wierny. Motyw ufności występuje też w Księdze Psalmów:
„Ja zaś zaufałem Twemu miłosierdziu; niech się cieszy
me serce z Twojej pomocy, chcę śpiewać Panu, który
obdarzył mnie dobrem” (Ps 13,6). W sposób obrazowy
motyw ufności ukazuje też słynny Psalm 23, w którym Bóg
jako Dobry Pasterz pasie swoje owce na zielonych łąkach
i przeprowadza je przez „ciemną dolinę”, czyli cierpienie
i śmierć.
79