You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
MONOGRAFIA PANCERNA<br />
SdKfz 164 Hornisse na froncie wschodnim; pierwsze miesiące 1944 r. Armata kalibru 88 mm o długiej<br />
lufie była wysoce skuteczna w walce z wszystkimi pojazdami pancernymi koalicji antyhitlerowskiej.<br />
SdKfz 164 Hornisse (Noshorn) skierowano do samodzielnych dywizjonów dział przeciwpancernych,<br />
stanowiących korpuśny i armijny odwód przeciwpancerny.<br />
Pzgr. 39 o masie 10,2 kg i prędkości początkowej<br />
1000 m/s. Z odległości 500 m przebijał<br />
on pancerz o grubości 185 mm nachylony<br />
pod kątem 30 o do pionu. Przy tych samych<br />
warunkach z odległości 1000 m pocisk ten<br />
przebijał 165 mm pancerza, z odległości<br />
1500 m – 148 mm, a z odległości 2000 m<br />
– 132 mm. Nowszy pocisk Pzgr. 40/43 z rdzeniem<br />
stalowo-wolframowym o masie 7,3 kg<br />
i prędkości początkowej 1130 m/s przebijał<br />
217 mm pancerza z odległości 500 m, z odległości<br />
1000 m – 193 mm, z odległości 1500 m<br />
– 171 mm i z odległości 2000 m – 153 mm.<br />
Pocisk odłamkowo-burzący Sprg 39 miał<br />
masę 9,4 kg i prędkość początkową 700 m/s.<br />
Wypełniony był 0,9 kg amatolu, miał więc<br />
przyzwoitą siłę rażenia. Natomiast wymienione<br />
pociski przeciwpancerne przebijały<br />
pancerz każdego alianckiego wozu bojowego<br />
stosowanego do końca wojny. Stosowano<br />
też uniwersalny pocisk odłamkowo-burzący<br />
z ładunkiem kumulacyjnym, co umożliwiało<br />
zwalczanie czołgów. Ważył on 7,65 kg i miał<br />
prędkość początkową 600 m/s. Przy nieco<br />
mniejszej burzącej sile rażenia od pocisku<br />
Sprenggranate 39, jednocześnie przebijał<br />
on pancerz o grubości 110 mm na każdej odległości<br />
od 100 m do ponad 2000 m.<br />
Załoga składała się z pięciu osób: kierowcy<br />
z przodu po lewej stronie, radiooperatora<br />
z przodu po prawej stronie (obsługiwał<br />
karabin maszynowy MG 38 a później<br />
MG 42 kal. 7,92 mm; ustawiany na pancerzu,<br />
z zapasem amunicji 600 nabojów), dowódcy<br />
na prawo od działa, celowniczego<br />
na lewo od działa i ładowniczego z tyłu<br />
przedziału bojowego.<br />
Oficjalne nazwy tego pojazdu zmieniały<br />
się kilkakrotnie. Wymienić warto niektóre<br />
z nich. W styczniu 1943 r. wprowadzono<br />
nazwę Sfl. auf PzKpfw III/IV Fahrgestell Hornisse<br />
mitt 8,8 cm PaK 43. Z kolei w sierpniu<br />
1943 r. wprowadzono nazwę Panzerjäger III/<br />
IV Hornisse für 8,8 cm PaK 43/1, we wrześniu<br />
1943 r. – Panzerjäger Hornisse für 8.8 cm<br />
PaK 43/1, w październiku 1943 r. – 8,8 cm<br />
PaK 43/1 Sfl. (L/71) „Nashorn”, a w lipcu 1944 r.<br />
– Panzerjäger Nashorn für 8.8 cm PaK 43/1.<br />
I wreszcie w październiku 1944 r. wprowadzono<br />
nazwę 8,8 cm PaK 43/41 auf Fahrgestell<br />
PzKpfw III und IV Nashorn. Bałagan z tymi<br />
nazwami polegał na tym, że różne instytucje<br />
stosowały różne nazwy w tym samym czasie.<br />
A jeszcze inaczej nazywano je w linii. Tutaj<br />
najczęściej stosowano oznaczenie SdKfz 164<br />
wraz z nazwą, Hornisse (szerszeń) w początkowym<br />
okresie użycia działa, Nashorn (nosorożec)<br />
zaś od końca listopada 1944 r. Ta ostatnia<br />
nazwa została zasugerowana przez Hitlera<br />
już na początku 1944 r., ale oficjalnie wprowadzono<br />
ją po ponad pół roku.<br />
Łącznie planowano zbudowanie 420 wozów<br />
Hornisse w berlińskich zakładach Alkett<br />
oraz kolejnych 150 w zakładach Stahlindustrie<br />
Werk w Duisburgu, które należały do koncernu<br />
Deutsche Eisenwerke AG. W istocie jednak<br />
produkcję Hornisse uruchomiono wyłącznie<br />
w Alkett, bowiem Stahlindustrie produkował<br />
w tym czasie działa samobieżne Hummel.<br />
Kiedy jednak w końcu listopada 1943 r. zakłady<br />
Alkett zostały zbombardowane i poważnie<br />
uszkodzone, produkcję przeniesiono<br />
do Duisburga i do zakładów Teplitz-Schönau<br />
tej samej firmy (czyli czeskiego miasta Teplice-Šanov,<br />
od 1948 r. Teplice). Tutaj produkcję<br />
kontynuowano od grudnia 1943 do marca<br />
1945 r., ale ilościowo była ona znacznie<br />
niższa, w związku z tym wykonano jedynie<br />
494 wozy tego typu.<br />
Co ciekawe, mimo uruchomienia produkcji<br />
docelowego następcy, czyli niszczyciela<br />
czołgów SdKfz 173 Jagdpanzer V<br />
Jagdpanther w lutym 1944 r., równoległe<br />
wytwarzanie Nashorna było kontynuowane.<br />
Najważniejszą zmianą wprowadzoną w toku<br />
produkcji wozów Hornisse (Nashorn) była<br />
wymiana ręcznie otwieranego i zamykanego<br />
uchwytu transportowego lufy działa<br />
na sterowany mechanicznie z przedziału<br />
bojowego uchwyt, który do otwarcia nie wymagał<br />
wyjścia na zewnątrz nikogo spośród<br />
członków załogi, zmianę tę wprowadzono<br />
w maju 1943 r. W marcu 1943 r. koło napędowe<br />
pochodzące z PzKpfw III Ausf. E zastąpiono<br />
kołem napędowym pochodzącym<br />
z wersji Ausf. J. We wszystkich wozach stosowano<br />
gąsienice o szerokości 400 mm, ale<br />
z różnymi typami ogniw.<br />
Wszystkie kadłuby (same skorupy) dla<br />
wozów Hornisse (Nashorn) zostały zbudowane<br />
do końca 1943 r. przez hutę Witkowitzer<br />
Eisenwerke w okupowanej przez Niemców<br />
Ostrawie, gdzie miejscowe zakłady metalurgiczne<br />
stały się częścią koncernu Reichswerke<br />
Hermann Göring. Dlatego w podwoziach<br />
tych nie wprowadzono zmian, jakie pojawiły<br />
się w działach Hummel produkowanych<br />
w 1944 r. i później. Dlatego wszystkie Hornisse<br />
(Nashorn) miały cztery koła podtrzymujące<br />
(późne Hummele miały trzy) i pojedynczą<br />
nadbudowę kierowcy po lewej stronie<br />
7
Change language