Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Piotr Różański<br />
Działo samobieżne SU-85 z 13 pułku artylerii samobieżnej z 1 Armii WP w czasie defilady na ulicach Pragi w listopadzie 1944 r. Pojazd pomalowany jednolicie<br />
w kolorze ciemnozielonym, zwraca uwagę brak <strong>numer</strong>ów taktycznych i godeł na pancerzu. Cztery działa SU-85 z 13 pas brały udział w polskiej<br />
„odpowiedzi” na niemiecki kontratak z 27 października 1944 r. pod Buchnikiem.<br />
Boje Ludowego Wojska Polskiego<br />
w „Mokrym trójkącie”<br />
We wrześniu 1944 r. wojskom 1 Frontu Białoruskiego – w ramach<br />
którego walczyła 1 Armia LWP – udało się zdobyć prawobrzeżną<br />
Warszawę oraz przyczółek pułtusko-serocki nad Narwią.<br />
Pomiędzy nimi, w widłach Wisły i Bugo-Narwi znajdowało<br />
się niemieckie przedmoście, którego bronił IV Korpus Pancerny<br />
SS. Hitlerowi bardzo zależało na jego utrzymaniu, ponieważ<br />
w razie potrzeby mógł stąd uderzyć na tyły Polaków i Rosjan<br />
nacierających poprzez Warszawę na zachód, lub Rosjan szykujących<br />
się do odcięcia Wehrmachtu w Prusach Wschodnich<br />
od południowego zachodu. Do wspólnego boju z Armią Czerwoną<br />
o ten rejon, marszałek Rokossowski skierował kościuszkowską<br />
1 Dywizję Piechoty (DP), jeden z pułków 2 DP oraz pomniejsze<br />
jednostki z szeregów LWP.<br />
Po prawie dwumiesięcznych nieprzerwanych<br />
walkach frontowych i dramatycznym<br />
epizodzie pomocy powstańcom<br />
warszawskim, oddziały 1 Armii Wojska Polskiego<br />
(AWP) 22 września 1944 r otrzymały<br />
rozkaz przejścia do obrony. Dwa dni później<br />
zajęły ją wzdłuż wschodniego brzegu Wisły<br />
– od Pelcowizny na Pradze do Karczewa.<br />
Na prawo od niej, na rubieży Kanał Żerański,<br />
na północ od Annopola, Tomaszowa, Rembelszczyzny,<br />
rozwinęły się związki taktyczne<br />
radzieckiej 47 Armii gen. Nikołaja Gusiewa,<br />
a bardziej na północ, wzdłuż Kanału Królewskiego<br />
– 70 Armii gen. Wasilija Popowa.<br />
Obydwie armie, po nieudanych próbach<br />
zlikwidowania niemieckiego przedmościa<br />
w widłach Wisły i Bugo-Narwi, przeszły<br />
20 września do obrony. Na lewo, wzdłuż<br />
wschodniego brzegu Wisły, zajmował obronę<br />
2 Korpus Kawalerii Gwardii gen. Władimira<br />
Kriukowa. Granice 1 AWP z prawym sąsiadem<br />
wyznaczały miejscowości: Cegłów, Mińsk Mazowiecki,<br />
Cechówka, Ząbki, Annopol, Żerań,<br />
a z lewym – Latowicz, Kołbiel, Karczew, Kopyty.<br />
(Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej.<br />
Ludowe <strong>Wojsko</strong> Polskie 1943-1945, praca<br />
zbiorowa pod red. nauk. Wacława Jurgielewicza,<br />
wyd. MON, Warszawa 1973, s. 420.)<br />
Żołnierze przystąpili do kopania transzei,<br />
budowania drewniano-ziemnych punktów<br />
ogniowych, punktów obserwacyjnych oraz<br />
przeszkód przeciwpiechotnych. Dodatkowo,<br />
4 października 1944 r. zostali oni zaskoczeni<br />
decyzją Naczelnego Dowódcy WP gen. Michała<br />
Żymierskiego, która ich dotychczasowego<br />
dowódcę – generała Zygmunta Berlinga,<br />
odwoływała z zajmowanego stanowiska.<br />
Przyczyną były osobiste animozje pomiędzy<br />
nimi, a w oczach Rosjan dodatkowo obciążyło<br />
go dążenie do niesienia pomocy walczącej<br />
Gruppenführer SS Herbert Gille, od 6 sierpnia<br />
1944 r. do zakończenia wojny dowódca<br />
IV Korpusu Pancernego SS. Wkrótce po obronie<br />
przedmościa modlińskiego – w dowód uznania<br />
– otrzymał awans na Obergruppenführer SS.<br />
W grudniu 1944 r. jego korpus został przerzucony<br />
na Węgry, gdzie brał udział w próbach odblokowania<br />
Budapesztu. W amerykańskiej niewoli<br />
do 1948 r., później jeden z głównych założycieli<br />
organizacji HIAG, skupiającej byłych esesmanów<br />
w Niemczech Zachodnich.<br />
stolicy. Nowym dowódcą 1 AWP został gen.<br />
Władysław Korczyc, dotychczas szef Sztabu<br />
Głównego Naczelnego Dowództwa WP.<br />
39
Change language