Strona czynna nr 5/21

iste odwrócone objawienie. Ukonstytuowanie się podmiotu jest u Podlaskiego równoznaczne
z unicestwieniem świata albo jego rychłą zagładą, tak jakby „ja” i „rzeczywistość”
wzajemnie się odpychały. Tom ten chce zarazem uchodzić za swoisty wybrakowany,
zaszumiony i pełen usterek zapis magnetofonowy z typowej sesji z pacjentem
paranoidalnym. Sam nie jest jednak sesją terapeutyczną, tylko opowieścią o wieży Babel,
zapisem katastrofy języka, który nie tylko zrywa połączenia fatyczne, ale też – wraz
z osłabianą intencją ośrodka mówiącego – zatraca zdolność tworzenia lub nawet sugerowania
sensu. Dlatego tak trudno wyciągnąć z Trzystu cytryn… jakiekolwiek wnioski na
temat naszego świata, lub odnieść cały proces poetycki do nas samych. Te fragmenty,
które zwykliśmy w poezji łączyć z orzekaniem o rzeczywistości albo z konstruowaniem
płaszczyzny reprezentacji, u Podlaskiego są częścią maksymalnie zsubiektyzowanego
monologu nieistniejącego przecież bohatera, poddanego laboratoryjnej obróbce.
Najstraszniejsze w tym tomie jest jednak chyba to – i to jest właśnie druga linia interpretacji
– w jaki sposób do oscylującego wokół schizofrenicznego języka, sztucznie skonstruowanego
podmiotu, docierają informacje i echa z naszego świata. Pewne zdania
każdy z nas kojarzy, a przynajmniej z łatwością rozpozna charakterystyczne stapianie
się nieprzystających do siebie dyskursów w codziennym monologu, w potoku słów, który
nie może się zatrzymać ani ustabilizować: „widzi pan tamtych ostarbejtrów / oni robią
te szosy tak żeby pękały”, „ciało twoje żebro twoje tak zarządził pan bóg / który jest
wirusem nuklearną bronią arcykapłanów / z pokolenia lewiego mówię prawdę tak pisze
w piśmie”, „ZŁY cieszy się ze swoich eko i homo zastępów / kiedy nie realizujemy PLA-
NU ŻYCIA”. Odnajdziemy je w natchnionych rozmowach ze znajomymi, w monologach
z komunikacji miejskiej, w przypadkowych spotkaniach w sklepach i na forach pod artykułami
z popularnych gazet, w prozie Andrzeja Pilipiuka i w esejach Grzegorza Brauna.
Ten potoczysty bełkot, wspierany grozą i religijną profanacją, napędzany lękiem i zabezpieczający
pusty, lękowy podmiot-profetę, znamy niestety nie tylko z filmowych
przypadków paranoidalnej schizofrenii. Szaleństwo jest wokół nas i czasem zakłada racjonalne
maski. Tych chyba boję się bardziej, niż creepypasty z Momo („LUDZIE NIECZY-
ŚCI SPALĄ TESTAMENT / a po miłości bliźniego / zostaną liźnięcia // oto słowo momo /
best keep one eye open when you’re sleeping”). Jak napominał nas przed laty Szczepan
Kopyt w nie mniej profetycznym, ale zupełnie inaczej wybrzmiewającym kazaniu: „bój
się tylko samego strachu bo to stan w którym nie można żyć dłużej / tak jak w permanentnym
stresie którym karmi się branża i brandzlują ci / których prawdą jest medium”
92