Wojsko i Technika Historia numer specjalny 3/2023
by ZBiAM
by ZBiAM
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Jacek Fiszer, Jerzy Gruszczyński<br />
1<br />
Izolacja Rabaul 1943-1945<br />
Nowa Georgia i Bougainville<br />
4<br />
Miasto Rabaul położone<br />
na północnym skraju wyspy<br />
Nowa Brytania, wciśniętej<br />
między Nową Gwineę a Wyspy<br />
Salomona, nieco na północ<br />
od Nowej Gwinei, stało<br />
się wielką japońską bazą<br />
lotniczą i morską. Stąd dowodzono<br />
operacjami zarówno<br />
na Guadalcanal i pozostałych<br />
Wyspach Salomona, jak<br />
i na Nowej Gwinei. W latach<br />
1942-1943 Rabaul odgrywał<br />
wielką rolę w działaniach wojennych<br />
na południowym<br />
Pacyfiku. Potem jednak<br />
alianci bardzo sprytnie<br />
go zneutralizowali.<br />
Przed wojną wyspa Nowa Brytania należała<br />
do Australii, tak jak wschodnia część<br />
Nowej Gwinei. Jest to podłużna, lekko<br />
wygięta w rogalik wyspa, której zachodni kraniec<br />
oddzielają od Nowej Gwinei dwie cieśniny<br />
– Witiaz między Nową Gwineą a wyspą Umboi<br />
położoną między Nową Gwineą a Nową Brytanią<br />
i cieśniną Dampier między wyspą Umboi<br />
a Nową Brytanią. Od półwyspu Huon na Nowej<br />
Gwinei Nową Brytanię oddziela 88 km obu<br />
cieśnin i wyspy Umboi. Długość maksymalna<br />
Nowej Brytanii wynosi ok. 600 km, szerokość<br />
maksymalna – ok. 80 km, długość linii brzegowej<br />
– ok. 1600 km. Na jej przeciwległym,<br />
wschodnim skraju, po północnej stronie, położone<br />
jest miasteczko Rabaul, liczące w czasie<br />
II wojny światowej ok. 5000 obywateli,<br />
głównie zatrudnionych w przemyśle spożywczym,<br />
meblarskim i materiałów budowlanych,<br />
które to artykuły wraz z produktami rolnymi<br />
(orzechy kokosowe, olej kokosowy, kopra i kakao)<br />
eksportowano za pośrednictwem zbudowanego<br />
tu portu. Po północno-wschodniej<br />
stronie Nowej Brytanii była druga wyspa,<br />
Nowa Irlandia, znacznie mniejsza, ale swoim<br />
kształtem stanowiąca jakby daszek nad literą<br />
„T” przy północno-wschodnim końcu Nowej<br />
Brytanii. Nowa Irlandia rozciąga się na około<br />
350 km w kierunku z północnego-zachodu<br />
na południowy wschód, lecz jest bardzo wąska<br />
– w najszerszym miejscu na południu mierzy<br />
48 km, węższa zaś północno-zachodnia jej<br />
część ma od 8 do 24 km szerokości.<br />
Japończycy dokonali desantu na Nowej<br />
Brytanii 23 stycznia 1942 r. Garnizon australijski<br />
stawił opór, ale został pokonany i do końca<br />
miesiąca Rabaul znalazł się w rękach<br />
japońskich. 22 czerwca Japończycy załadowali<br />
na statek Montevideo Maru 178 oficerów<br />
i podoficerów, 667 żołnierzy oraz 209 cywilnych<br />
urzędników australijskich, łącznie<br />
1054 osób. 1 lipca 1942 r. koło chińskiej wyspy<br />
Hainan statek został zatopiony przez amerykański<br />
okręt podwodny USS Sturgeon. Zginęli<br />
wszyscy, w tym brat premiera Australii Earle<br />
Page, Harold Page który był wicegubernatorem<br />
australijskiej Nowej Gwinei. Z 88 japońskich<br />
marynarzy i strażników uratowano<br />
tylko około 20 osób.<br />
Jednocześnie Japończycy zbudowali trzy<br />
duże lotniska (jedno rozbudowali, a dwa kolejne<br />
zbudowali od postaw) i umieścili wokół<br />
Rabaul znaczne siły. W 1943 r. w rejonie<br />
miasteczka stacjonowało 110 000 japońskich<br />
żołnierzy, w nowo zbudowanych barakach;<br />
część oficerów zakwaterowano w mieście.<br />
Z jednostek bojowych były tu głównie 6. Dywizja<br />
Piechoty (gen. por. Kanda Masatane)<br />
oraz 65. Brygada Piechoty, ale ulokowano<br />
tu też dowództwa 17. Armii (gen. por. Hyakutake<br />
Harukichi) i 8. Grupy Armii (gen.<br />
Imamura Hitoshi; podlegała jej też 18. Armia<br />
na Nowej Gwinei). Stacjonowała tu również<br />
11. Flota Lotnicza (Dai-Jūichi Kōkū Kantai),<br />
Malownicze okolice lotniska utworzonego na wyspie Vella Lavella; grudzień 1943 r.
Change language